|
2010
|
|
|
Zaila egiten zait oso elkarte hauen zeregina ulertzea euren politikakeria bazter utzita. ETAren biktima batzuk hartu
|
dituzte
ikurtzat eta, biktima hauek eragindako minak bultzaturik, gorrotoa eta mendekua dute, ene ustetan, helburu. Herri salaketak izan lezakeen alde ona, hemen aipatutakoek eta beste batzuek hankaz gora bota dute, perbertso bihurtu dute guztiz.
|
|
|
atentzio eta tratuak ematen zizkiguten-eta. Batzuetan irainak bota
|
dituzte
(? ¡ Mecaguen tu puta madre!, niri adibidez), besteetan mehatxuak(. Hoy tengo ganas de calentar a alguien!?), beti umiliazio egoera etengabea.
|
|
|
Baliteke, beste alde batetik, kanta paper batean kantua zabaldua izana. Haritschelharren zein Kanta Kantu Khantoreliburuko eredu osatuek hasera bukaera ahapaldiak
|
dituzte
. Hasera bukaera hauek kanta paperetako eitea dute hasera ahapaldi bat eta bukaera ahapaldi bat dutela.
|
|
|
Lehena eta oinarrizkoena izan da, landatuak izango diren zuhaitzek hemengo ohiko negua jasateko ahalmena edukitzea. Dakikezuenez, landare batzuek ez dute izozterik jasaten eta bizirauteko tenperatura minimo aski altuak
|
dituzte
. Esate baterako, landare hazidun primitiboenak diren zikadofitek jasan dezaketen tenperatura baxuena 10 13ºC koa da.
|
|
|
Klasikoek bitartean, gerren bitartez zabaltzen joan direla, gaur egun nagusigoa eurek dutelarik duda izpirik gabe (Elizako hierarkiak Jesusen parabolen mezua aintzat hartuta, nola parabolek gogora ekartzen duten despotismo orientala, Elizako hierarkiak ere kultura klasista hori ezinbestekotzat jo du, ohartu gabe universal bihurtu du, kulturetan bera bada ere txarrena, ahaztuz Jesusek nola argitzen dien apostoluei jendeei parabolaz mintzatzea, hau da: paraboletan mintzatzen zaie bestela konprenitzen ez dutelako, begiak
|
dituzte
ikusteko eta ez dutelako ikusten eta belarriak dituzte aditzeko eta ez dutelako aditzen. Jesusek Erresumaren misterioak esplikatu zizkien apostoluei zuzenean, eta ez paraboletan, nahiz eta ez dizkiguten ezer esan evangelioetan hori izan ezik, nahikoa dena nik gero, gaur egun, kultura orientala partikularizatzeko, Jesusekin bat etorriz, manera poltiko hobeetarako azterbidea zabaltzen dudala horrela, idealista izan gabe, eta bai zientifikoa izanik).
|
|
|
Klasikoek bitartean, gerren bitartez zabaltzen joan direla, gaur egun nagusigoa eurek dutelarik duda izpirik gabe (Elizako hierarkiak Jesusen parabolen mezua aintzat hartuta, nola parabolek gogora ekartzen duten despotismo orientala, Elizako hierarkiak ere kultura klasista hori ezinbestekotzat jo du, ohartu gabe universal bihurtu du, kulturetan bera bada ere txarrena, ahaztuz Jesusek nola argitzen dien apostoluei jendeei parabolaz mintzatzea, hau da: paraboletan mintzatzen zaie bestela konprenitzen ez dutelako, begiak dituzte ikusteko eta ez dutelako ikusten eta belarriak
|
dituzte
aditzeko eta ez dutelako aditzen. Jesusek Erresumaren misterioak esplikatu zizkien apostoluei zuzenean, eta ez paraboletan, nahiz eta ez dizkiguten ezer esan evangelioetan hori izan ezik, nahikoa dena nik gero, gaur egun, kultura orientala partikularizatzeko, Jesusekin bat etorriz, manera poltiko hobeetarako azterbidea zabaltzen dudala horrela, idealista izan gabe, eta bai zientifikoa izanik).
|
|
|
Beharrik! Ezin irentsi eta ezin sinetsi: Ez, ez euskaldunek maite
|
dituzte
ere kiwi eta zainzuri, whisky eta uzki, enbido eta iduki, segurki.Bainan, batez ere, bisturi, egiteko harakiri.Aluak ere dantzan ditut ikusi, kantuz bainituen denak han atzo nik utzi.
|
|
|
Aurreko legealdian, eta Lizarra Garaziren ildotik abiaturik, indar abertzale guztiak biltzea lortu zuen. Oraingoan ere, indar abertzaleak bildu dituen Euskal Herria bai koalizioko auzapezgai izan da, eta nahiz eta Alliot Marie-ren aldekoak irabazle atera diren, abertzaleek aski emaitza onak lortu
|
dituzte
. Gainera, legealditik legealdira, abertzaleen eta euskaltzaleen bozka kopurua gorantz doa Donibanen.
|
|
|
VIIZonbat amaren seme dolorez haziakHemen uzten
|
dituzte
gaixoek biziakInorantzia batez hunat etorriakHekien plazak dira nigarringarriak
|
|
|
Horren adibide aparteko bizitza egiteko gogo hori ahalbideratzeko lonjak eta alokatzea. Bestalde, teknologia berrian bidez beren bizitza osoa antolatzeko gai ikusten omen
|
dituzte
buruak.
|
|
|
Laburbilduta honela teorizatzen dut: badirudi, ikusi dudanari erreparatuta, Elizako eskrituristek Historia Sakratua irakurtzerakoan aurkitzen dutela errevelazioa datorrela lagunduta seinaleekin, baina seinala horiek ez datoz bat arrazoi naturalarekin (Voltaire anticlerikalaren arrazoi ilustratuarekin) eta orduan, makurtuz gaur egungo joera zientifistei, modu askotan esan daiteke, minusvaliatu egiten
|
dituzte
seinale horiek, ignoratzeraino ere. Nik, ostera, seinaleetan ikas ten dut errevelazioaren mezua egiazkoa dela.
|
|
|
Errepidea konpontzen ari dira langileak.Mendi zati bat jausi da, lurra zulatua dagoharriak kendu behar
|
dituzte
bidetik asfaltoberregin.
|
|
2011
|
|
|
Iratzederren antzerki kaierak eta Lafitteren antzerki kaierak. Aurten, hau da, 2010ean, beste bi liburu argitaratu
|
dituzte
: Larzabalen antzerki kaierak eta Begiraleak elkartearen sukaldaritza arloan urtez urte egindako errezetekin osatutako liburu ezin ederragoa:
|
|
|
Begiraleak elkartearen 50 errezeta, azken liburu horren egilea Pello Coudroy begirale eta sukaldari famatua izan delarik. Hurrengo urterako ba omen
|
dituzte
bi liburu gehiago inprimategian: Monzonen antzerki kaierak eta Sei antzerkigileren antzerki kaierak izenekoak.
|
|
|
Martxoan, eta elkartearen sortzearekin bat eginez, elkarteko leiho eta balkoietatik Agur Donibane abesti ederra kantatuz hasiera eman zioten urteurrena ospatzeko antolatu programa zabal eta aberatsari. Dena dela, ekitaldi nagusiak azaroan burutu
|
dituzte
. Azaroaren 22tik 27ra, egoitza duten Dukontenia etxean erakusketa ederra izan zuten ikusgai:
|
|
|
interesen gatazka sortzen da autoritatea dutenen eta autoritate honen mende daudenen artean. Autoritatea dutenek interes batzuk
|
dituzte
komunean, eta euren mende daudenek dituzten interesen desberdinak dira. Denborarekin, agintzen dutenen eta men egiten dutenen interes desberdinak aurkako interesak bihurtzen dira.
|
|
|
Dahrendorf en arabera (Dahrendorf, 1971), interes taldea eta ez ia taldea da benetako agente aktiboa interes gatazkak daudenean. Interes taldeek argi
|
dituzte
zeintzuk diren euren helburuak eta interesak, eta gai dira gatazken arrazoiak interes eta helburu horien arabera azaltzeko, pertsonak eta taldeak interes horietara erakartzeko eta hauen portaerak bideratzeko. Ia taldeak, aldiz, interes batzuk komunean dituzten kategoria sozialak dira, eta ez dituzte ondo zehaztuta izaten helburuak eta interesak, eta, beraz, gatazketan ez dira hain eraginkorrak.
|
|
|
Interes taldeek argi dituzte zeintzuk diren euren helburuak eta interesak, eta gai dira gatazken arrazoiak interes eta helburu horien arabera azaltzeko, pertsonak eta taldeak interes horietara erakartzeko eta hauen portaerak bideratzeko. Ia taldeak, aldiz, interes batzuk komunean dituzten kategoria sozialak dira, eta ez
|
dituzte
ondo zehaztuta izaten helburuak eta interesak, eta, beraz, gatazketan ez dira hain eraginkorrak.
|
|
|
Izan ere, ezkutuko interesek aktoreen portaera bideratzen dute, baina aktoreek ez dute horren kontzientziarik. Aldiz, ageriko interesek aktoreen portaera bultzatzen duten arrazoi kontzienteak sortzen
|
dituzte
. Alegia, ezkutuko interesek interes gatazkak sortzen dituzte, baina agerikoak eta kontzienteak ez direnez, ia taldeak sortzen dituzte bakarrik, eta, ikusi bezala, horrelako taldeak ez dira oso eraginkorrak modu antolatuan eta agerikoan talde interesak babesteko.
|
|
|
Aldiz, ageriko interesek aktoreen portaera bultzatzen duten arrazoi kontzienteak sortzen dituzte. Alegia, ezkutuko interesek interes gatazkak sortzen
|
dituzte
, baina agerikoak eta kontzienteak ez direnez, ia taldeak sortzen dituzte bakarrik, eta, ikusi bezala, horrelako taldeak ez dira oso eraginkorrak modu antolatuan eta agerikoan talde interesak babesteko. Ageriko interesek, aldiz, talde aktiboak sortzen dituzte (alderdi politikoak, sindikatuak, gizarte mugimenduak?), eta hauek gai dira helburuak zehazteko, eta euren interesak lortzeko ekintza egitasmoak eta estrategiak sortzeko eta garatzeko.
|
|
|
Aldiz, ageriko interesek aktoreen portaera bultzatzen duten arrazoi kontzienteak sortzen dituzte. Alegia, ezkutuko interesek interes gatazkak sortzen dituzte, baina agerikoak eta kontzienteak ez direnez, ia taldeak sortzen
|
dituzte
bakarrik, eta, ikusi bezala, horrelako taldeak ez dira oso eraginkorrak modu antolatuan eta agerikoan talde interesak babesteko. Ageriko interesek, aldiz, talde aktiboak sortzen dituzte (alderdi politikoak, sindikatuak, gizarte mugimenduak?), eta hauek gai dira helburuak zehazteko, eta euren interesak lortzeko ekintza egitasmoak eta estrategiak sortzeko eta garatzeko.
|
|
|
Alegia, ezkutuko interesek interes gatazkak sortzen dituzte, baina agerikoak eta kontzienteak ez direnez, ia taldeak sortzen dituzte bakarrik, eta, ikusi bezala, horrelako taldeak ez dira oso eraginkorrak modu antolatuan eta agerikoan talde interesak babesteko. Ageriko interesek, aldiz, talde aktiboak sortzen
|
dituzte
(alderdi politikoak, sindikatuak, gizarte mugimenduak?), eta hauek gai dira helburuak zehazteko, eta euren interesak lortzeko ekintza egitasmoak eta estrategiak sortzeko eta garatzeko.
|
|
|
Zabalik uzten da enpresek patronatuan parte hartzeko aukera, eta hala badagokie, bi kide izendatu ahal izango
|
dituzte
.
|
|
|
Harridurazko aurpegikerak jartzen
|
dituzte
beste eskualde batzuetako euskal taldeek kontatzen diegunean, lortu dugula Txorierriko Mankomunitatea egitasmo honetan inplikatzea. Eskaini ere, Derioko udalak, Lander Aiartza buru duenak, eskaini zuen ehun urterako eraikuntza lurra.
|
|
|
propició que el primero [Tovar] ligado a estamentos del régimen franquista, se interesara grandemente por la lengua vasca y su cultura, mientras que el segundo [Mitxelena], inmerso en el ámbito nacionalista vasco, se preocupara por las demás lenguas hispánicas, trascendiendo los límites del vasco o del ibérico?. (Studia ingogermanica eta palaeohispanica in honorem A. Tovar et L. Michelena, 291) Euskararen mesederako, politikan abertzaleak ez zirenek lan bikainak egin
|
dituzte
euskararen alde, adibidez Julio de Urkijo jaunak. Espainako lau hizkuntzak ezagutzen zituen eta umetan Elorrion euskara ikasteak eta gaztetandik izan zuen zaletasuna latin aurreko hizkuntzak penintsulan ezagutzeko, nire iritziz, arrazoi indartsuagoa dira, hartu zuen bidea hartzeko.
|
|
|
Une horretan Illinoisen urte beteko lana eskaintzen diote soldata barik, egoitza paperak egiteko. Urte honetan Aranguren, Tierno eta García Calvo bota egitn
|
dituzte
unibertsitatetik,, cuando pedí la excedencia que me dejaba el último del escalafón. La llamada de Tubinga, inesperada fue el 66 y me trasladé allá en junio del 67?.
|
|
|
Ezagutzen ditugun Jean Etchepareren kantak narratiboak dira. Kanta narratibo hauek, gure idazlearen kasuan, odoltsuak dira, eta gertaera lazgarriak deskribatzen
|
dituzte
. Kantu narratibo horiek euskaraz, balada arruntak?
|
|
|
Hortaz, gizartea ezin da enpirikoki aztertu, modu kualitatiboan aztertu daiteke bakarrik. Are gehiago, fenomeno sozialen azterketan, lege orokorrak eta unibertsalak ezin dira lortu, gizarte zientziak zientzia ideografikoak direlako, ingurune zehatzak aztertzen
|
dituzte
–, eta ez nomotetikoak, lege orokorrak formulatzen dituztenak?.
|
|
|
9Bizitza historietan, elkarrizketatuek euren bizitza kontatzen dute. Elkarrizketagile baten laguntzarekin, elkarrizketatuek euren bizitzako etapak, gertaerak edo momentu garrantzitsuak, pozgarriak edo tristeak kontatzen
|
dituzte
. Ikerketan, elkarrizketatuak idatzitako idazkiak, bizi izandako tokitara egindako bisitak, argazkiak, eskutitzak edo lagun eta senitartekoei egindako elkarrizketak ere erabiltzen dira azterketarako material gisa.
|
|
|
Tradizio kritikoa edo dialektikoa ikuspuntu positibistaren kritikatik sortu zen; zehatzago esateko, tradizio positibistaren enpirismoarekiko kritikatik. Izan ere, tradizio dialektikoan kokatzen direnen arabera, ikerlariek inkesten, behaketen edo saioen bidez egiten dituzten ikerketek ez
|
dituzte
errealitatearen antzemate zuzenak egiten, ikerlariak behatzen duena eta antzematen duena, bizi den gizarte motaren eraginpean dagoelako. Alegia, ikerketa enpirikoen bidez, errealitatearen parte batzuk antzematen ditugu, baina osotasuna galtzen dugu.
|
|
|
Kasu askotan, ikerketek bi helburuak izaten
|
dituzte
. Hau da, gai bati buruzko ezagutza teorikoa handitu nahi izaten da, eta, era berean, beharrizan edo arazo bati irtenbidea eman nahi izaten zaio.
|
|
|
– Euskal ikerlariek ikerketa esploratzaileak, deskribatzaileak eta esplikatzaileak egin behar
|
dituzte
. Euskal gatazkaren arlo batzuei buruz ezer gutxi dakigu, eta ezinbestekoa da ikerketa esploratzaileak egitea.
|
|
|
Azkenik, ikerketa esplikatzaileak egin behar dira, ahal den neurrian gertatukoaren zergatiak aurkitzeko. Merton en terminologia erabiliz, euskal ikerlariek maila ertaineko teoriak sortu behar
|
dituzte
. Gatazkak dauden beste toki batzuetarako balioko duten maila ertaineko teoriak.
|
|
|
Franco hil ostean, agintari politikoek gutxi egin dute gerrako biktimen memoria berreskuratzeko, eta, ondorioz, gerran sufritu zuten gehienak babes eta onarpen gutxirekin hil dira. Gerrak apurtu zituen familia abertzale eta ezkertiar askok euren bizitzak berreraiki ahal izan
|
dituzte
, baina kalte sinbolikoak, oroimen mingarriak eta frustrazioak presente izan dituzten beti.
|
|
|
Edozein gai aztertzerakoan, gizarte ikerlariek hainbat erabaki metodologiko eta tekniko hartu behar izaten
|
dituzte
. bakoitzak bere beharrak, oztopoak, helburuak eta, oro har, berezitasunak dituen heinean, tokian tokiko ikerlariek erabaki behar izaten dute zeintzuk diren errealitate soziala ikertzeko metodorik eta teknikarik baliagarrienak eta fidagarrienak.
|
|
|
Euskal gatazka aztertzerakoan ere, gizarte ikerlariek metodo eta teknikei buruzko makina bat deliberamendu hartu
|
dituzte
.
|
|
|
Beraz, ikerketek ezin dute loturarik izan balio, ideologia eta politika zehatzekin. Gizarte ikerlariek datuak bildu eta interpretatu egin behar
|
dituzte
bakarrik. Errealitatea eraldatzea politikarien, erakundeen edo beste gizarte eragile batzuen lana da.
|
|
|
Elementu ez konfirmatuek izen probisionalak izango
|
dituzte
, zenbaki atomikoan oinarrituta eta sistematikoki sortuak; adibidez, 118 elementuaren izen probisionala hau izango da: ununoktioa.
|
|
2012
|
|
|
SOA (Subjektua, Objektua, Aditza) eta SAO (Subjektua, Aditza, Objektua). Biak dira gramatikalak eta biak kontuan izan eta erabili
|
dituzte
idazle eta hizlari onek.
|
|
|
Karmeldarron Nafarroako San Joakin Probintzia deritzaneko komentu gehienek
|
dituzte
argitaratuak beren historiak. Horrela, etxe bakoitzaren ibilbide historikoa finkaturik geratu ohi da etorkizunerako.
|
|
|
5 Nabaria da hutsune hori jesulagunen artean (halako euskal historiografia lana burutu zuen Ordena batean: Henao, Moret, etab.); frantziskotarrek, beren artxibo zaharrak XIX. mendean galduta, zailtasun handiak
|
dituzte
, nahiz eta Uribe eta Solagurenen lan maisuak hor dauden, Homenaje deituarekin batera); eliz Zuzenbidearen ikuspuntutik, Urkirik eman zigun klaretarren historia orokorra: Urkiri, T., 1985, Provincia claretiana de Euzkal Erria.
|
|
|
Monasterio eta komentuek (eta are gehiago tokikoak ez ezik Probintzietako zerbitzuak ere eraman behar izan dituztenean) beren eraikin eta ondare materiala nahitaez eratu behar izan
|
dituzte
, Larrean eliza, komentu etxea, ikastetxeak eta abar. Eskeko Ordenen artean monasterioen lur-sail handiak baino komentuetako baratza apalak eta urtean zeharreko limosna eskea izan dira fraideen sostengua, Larreako honetan ere ikus daitekeenez.
|
|
|
Herriko hainbat erakunde eta talderen laguntzarekin, hainbat bilera, argazki erakusketa, pelikula eta dokumental emanaldi, mendi ibilaldi eta hitzaldi antolatu ditugu 2006tik 2011ra, eta horiek ere informazioa lortzeko iturri garrantzitsua izan dira. Izan ere, ekimen hauek guztiek markina xemeindar asko erakarri
|
dituzte
, eta Gerra Zibilean bizi izandakoei edota etxean entzundakoei buruz hitz egitera bultzatu dituzte herritarrak; eta hori oso garrantzitsua izan da urteetan ezkutuan egon den informazioa azaleratzeko.
|
|
|
Herriko hainbat erakunde eta talderen laguntzarekin, hainbat bilera, argazki erakusketa, pelikula eta dokumental emanaldi, mendi ibilaldi eta hitzaldi antolatu ditugu 2006tik 2011ra, eta horiek ere informazioa lortzeko iturri garrantzitsua izan dira. Izan ere, ekimen hauek guztiek markina xemeindar asko erakarri dituzte, eta Gerra Zibilean bizi izandakoei edota etxean entzundakoei buruz hitz egitera bultzatu
|
dituzte
herritarrak; eta hori oso garrantzitsua izan da urteetan ezkutuan egon den informazioa azaleratzeko.
|
|
|
Frankistek errepublikarrek baino errepresio bortitzagoa burutu zuten abertzale, ezkertiar eta errepublikazaleen aurka, baina jazarraldien biktimei egia jakiteko eskubidea, justizia eskubidea eta konponketa eskubideak ukatu zitzaizkien. Izugarrikeria pila jasan bazituzten ere, Errepublikaren aldekoek barnean gorde behar izan
|
dituzte
, urte askotan, saminak, frustrazioak eta lotsak.
|
|
|
Dena den, herrien bizimodua aldatzen duten gertaera historikoak ez dira hutsean sortzen. Iraultza politikoek, gerrek edo aldaketa sozial bortitzek aurrekari ugari izaten
|
dituzte
edota elkarri lotutako hainbat gertaeraren nahitaezko ondorio izaten dira. Zentzu honetan, Bigarren Errepublikan gertatu ziren iskanbila politikoak, Gerra Zibilean bizi izan ziren izugarrikeriak eta gerra garaiko zein osteko bortizkeriak eta mendekuak elkarri lotuta daude; beraz, Gerra Zibila sakonean ulertzeko eta kokatzeko, ezinbestekoa da Errepublika garaia ezagutzea.
|
|
|
Agintari berriek erregimen berriaren aldekoen eta aurkakoen artean desberdintzen zituzten herritarrak; norbait zirenen eta ezer ez zirenen arteko bereizketa egiten zuten, eta horrek bizitzaren zentzuaren aldaketa eragin zuen askorengan. Gerrako umeek gomutan izan
|
dituzte
beti gerrako zein gerraondoko gertaera lazgarriak, eta askotan izan dituzte horiei loturiko amets gaiztoak. Gerrak apurtu zituen familia askok euren bizitzak berreraiki ahal izan dituzte, baina kalte sinbolikoak, oroimen mingarriak eta frustrazioak hor gelditu dira.
|
|
|
Agintari berriek erregimen berriaren aldekoen eta aurkakoen artean desberdintzen zituzten herritarrak; norbait zirenen eta ezer ez zirenen arteko bereizketa egiten zuten, eta horrek bizitzaren zentzuaren aldaketa eragin zuen askorengan. Gerrako umeek gomutan izan dituzte beti gerrako zein gerraondoko gertaera lazgarriak, eta askotan izan
|
dituzte
horiei loturiko amets gaiztoak. Gerrak apurtu zituen familia askok euren bizitzak berreraiki ahal izan dituzte, baina kalte sinbolikoak, oroimen mingarriak eta frustrazioak hor gelditu dira.
|
|
|
Gerrako umeek gomutan izan dituzte beti gerrako zein gerraondoko gertaera lazgarriak, eta askotan izan dituzte horiei loturiko amets gaiztoak. Gerrak apurtu zituen familia askok euren bizitzak berreraiki ahal izan
|
dituzte
, baina kalte sinbolikoak, oroimen mingarriak eta frustrazioak hor gelditu dira.
|
|
|
Olatuaren antzera, haur jolasek ere urtaroak
|
dituzte
. Bihar, etzi, haurren bat agertuko da maskor bila, eta txankarka ibiliko da hodei txaramelen pean.
|
|
|
Une honetan hizkuntza komunitateek mehatxuak jasaten
|
dituzte
, dela autogobernurik ezarengatik, dela demografia murritzarengatik edota demografiaren zati bat edo osoa sakabanatua egoteagatik, dela kodifikatu gabeko hizkuntza izateagatik, edota nagusiaren aurkako kultura eredua izateagatik. Mehatxu horien ondorioz ezinezkoa gertatzen zaie hizkuntza askori bizitzea edo garatzea, honako ardatz hauek kontuan hartzen ez badira:
|
|
|
1 Hizkuntza guztiak dira nortasun kolektibo baten adierazpen, bai eta irrealitatea modu desberdinean hautemateko eta deskribatzeko tresna ere; hortaz, funtzio guztietan garatu ahal izateko baldintzak izan behar
|
dituzte
.
|
|
|
1 Hizkuntza komunitate guztiek eskubide berdinak
|
dituzte
.
|
|
|
2 Botere publikoek eskura izan behar
|
dituzte
lurraldeko hizkuntzetan formularioak, paperezko inprimaki eta ereduak, euskarri informatikoan daudenak edo bestelakoak, bai eta hizkuntza hori berezkoa den lurraldeei dagozkien zerbitzuetan herritarrei eskaini ere.
|
|
|
2 Botere publikoek, bere jarduera eremuaren barruan, lurraldearen arabera historikoa den hizkuntza bat baino gehiago dutenean, hizkuntza horietan argitaratu behar
|
dituzte
legeak eta gainerako arau juridikoak, kontuan hartu gabe hiztunek beste hizkuntzak ulertzen dituztenentz.
|
|
|
1 Ordezkarien Batzarrek ofizialtzat hartu behar
|
dituzte
ordezkatzen dituzten lurraldeetan historian zehar hitz egindako hizkuntza edo hizkuntzak.
|
|
|
Botere publikoek Deklarazio honetan aldarrikatutako eskubideak aplikatzeko neurri egoki guztiak hartu
|
dituzte
, zeinek bere jardun eremuan. Zehazkiago, nazioarteko funtsak eskura jarri dira, baliabide eskasian nabarmenki dauden komunitateen hizkuntza eskubideen egikaritza sostengatzeko.
|
|
|
Botere publikoek aurreikusi
|
dituzte
, indarrean den legerien arabera, Deklarazio honetako hizkuntza eskubideak urratzearen ondoriozko zehapenak.
|
|
|
Kabalkada desfile modukoa da eta hasieran jaka eta txapel gorriz jantzitako zaldizkoak joaten dira, hauetako lehen biek banderak eramanez. Normalean euskal ikurrina eta nafar bandera edota arrano beltza izaten dira; dena den, aunitzetan herrietako banderak ere eramaten
|
dituzte
. Zaldizkoen gibeletik gainerakoak joaten dira:
|
|
|
Bunuzen, Uharte Garazin, Donibane Garazin, Lekornen, Itsasun, Lasan? ere kabalkada ederrak egin izan
|
dituzte
. Garai bateko kabalkadetan antzerki satiriko modukoak egiten zituzten, gaur berriz, horrelakorik ez da egiten.
|
|
|
Ospetsuak izan ziren Daniel Landartek idatzitako Panpale beti xut (1979), Pantzo Irigarairen Pontzio gautxori (1991) eta Otto Kristobal (1994). Lekornen 1996an biziki kabalkada tobera ederrak plazaratu zituzten eta Itsasun, besta kari, aunitzetan egin
|
dituzte
. 2007an azkena.
|
|
2013
|
|
|
...i, baina bai entzun; eta horrela, zerbait oker esaten badut, errua ez da nirea), beroarekin, masustondoetan hostoa irteten hasi ahala, hasten da hazi hau bizi izaten; mantentzeko behar duten elikagai hau izan arte, hilik dago; eta masustondoaren hostoekin hazten dira, handi egin ondoren, abartxo batzuk ezartzen dizkiete eta han ahotxoekin beren baitatik zeta ehoz doaz eta kusku estu estuak lantzen
|
dituzte
eta beraietan ixten dira; eta handi eta itsusia den har hau hil egiten da, eta kusku barnetik tximeletatxo zuri bat irteten da, oso polita. Baina hau ikusi ez, eta beste garai batzuetakoa kontatuko baligute, nork sinets dezake?
|
|
|
KARMEL SORTA barruko liburuen artean aipamen berezia merezi du Julen Urkiza ikertzailearen Aldizkari eta egunkarietako euskal bertso eta olerkien bibliografia (Markina Xemein 1999, 1740 or.; KS) ikerlanak. Berau abiapuntutzat hartuta hainbat lan monografiko argitaratu ahal izan
|
dituzte
herririk herri, bertako bertsolari eta olerkariei ohore eta aitorpena eginez.
|
|
|
Egin eginean ere, emaitzez gainezka ageri zaizkigu bi elkarte hauek burutu dituzten lanak. Dagoeneko hainbat idazlek eta ikertzailek egin
|
dituzte
beren habiak bertako adarretan, txorrotxio ugari gozatzeko aukera eskainiz.
|
|
|
Jende berriari ateak zabaltzen hasi zen, besteak beste hainbat gazteri, tarteko zenbait emakumeri. Hauek, askoren harridurarako, izugarrizko ekarpena egin diote aldizkariari Karmel aldizkarian trebatutako hainbatek goi mailako idazlanak plazaratu
|
dituzte
azken urte hauetan.
|
|
|
ETB telebista katean arrakasta izan duten beste telesail batzuk ere antzerako audientziak
|
dituzte
:
|
|
|
CIES ikerketa zentroak 2007an egindako azterketaren arabera 450.000 pertsonek kontsumitzen
|
dituzte
noizbait euskarazko hedabideak; alegia, euskaldunen %57ak. Zehatzago esateko, euskal hedabideen kontsumitzaile kopurua ondorengoa litzateke:
|
|
|
Zehatzago esateko, euskal hedabideen kontsumitzaile kopurua ondorengoa litzateke: irratiak eta telebistak guztira 342.000 ikus entzule
|
dituzte
, eta argitalpenek eta eguneroko prentsak, 407.000 (Garcia, 2011: 5). Dena dela, askoz gutxiago dira euskaraz hedabideen ohizko jarraitzaileak.
|
|
|
Dorreak, bada, aldaketa askorekin iritsi dira gure garaira, eta aldaketok guztiz desitxuratu
|
dituzte
gerrako dorreen ezaugarriak. Lehenengo aldaketak Enrike IV.aren garaian egin ziren, baina are gehiago nabarmendu ziren Errege Katolikoen erregetzatik aurrera.
|
|
|
Gero bidaiak eta argazkiak urrutiago ateratzen
|
dituzte
. Sibilan beltzaran batekin eta ilegorri batekin, zezenak ikusten, eta jai aretoetan.
|
|
|
Horrelako argazki batzuk zabalkunde handia duten komunikabideetan agertzen dira. Itxuratzaileak eta izpi zerbitzuak horretarako prestatzen
|
dituzte
gobernuek, eta ugazabak agintzen duenean, inolako arazorik gabe prestatzen dituzte froga faltsuak, torturak, pertsonen desagerketak eta horrelakoak. Estaduek dituzten iroldegientzat nahiko lan errazak izaten dira.
|
|
|
Horrelako argazki batzuk zabalkunde handia duten komunikabideetan agertzen dira. Itxuratzaileak eta izpi zerbitzuak horretarako prestatzen dituzte gobernuek, eta ugazabak agintzen duenean, inolako arazorik gabe prestatzen
|
dituzte
froga faltsuak, torturak, pertsonen desagerketak eta horrelakoak. Estaduek dituzten iroldegientzat nahiko lan errazak izaten dira.
|
|
|
direnean. Baina gizarteko jokabideak ez
|
dituzte
hain erraz sumatzen, sustraietan eta dituzten ondorioetan. (Ikus J. I. GONZÁLEZ FAUS, La autoridad de la verdad, 2006, 203 orrial.) Fidel García Martínez gotzainaren ibilbideko gertakizun nagusien laburpena ezagutu ondoren, maila guztietako kristauok galdera batzuk egin behar ditugu.
|
|
|
Eta hori horrela da modernizatzen eta egokitzen jakin dutelako. Ohiko lanez gain, multimedia produkzioak eta liburu elektronikoak egiten
|
dituzte
, eta Internetez erosteko aukerak eskaintzen.
|
|
|
Hedabide publikoek aurrekontu potoloak
|
dituzte
(EITB k, adibidez, Eusko Jaurlaritzako Kulturako aurrekontuaren% 55% 60 eramaten du), profesional onak eta ondo prestatua daude datozen beharrizan teknologikoei erantzuteko. Krisi ekonomikoak eraginda pribatizazioaren mamua azaleratu eta euren aurrekontuak murriztu badira ere, egitasmo sendoak izaten jarraitzen dute.
|
|
|
Hain zuzen ere, historia, tamaina, izaera eta lan egiteko modu desberdinak dituzten 101 enpresa pribatu ari dira lanean Euskal Herrian (kasu batzuetan enpresa baino elkarte hitza erabiltzea egokiagoa da). Batzuk militanteei esker bizi dira, beste batzuk, ordea, liberatuak
|
dituzte
. Dirulaguntza publikoengatik egiten dute aurrera gehienek, eta publizitatetik eta salmentetatik ateratzen duten etekinei esker gutxi batzuk.
|
|
|
100dik gora komunikabide dira (prentsa, irratia, telebista eta Internet kontuan hartuta), 620 langile baino gehiago, eta guztien artean 27 milioi eurotik gorako aurrekontua mugitzen dute urtean. 7 milioi euro inguru sortu eta ordaintzen
|
dituzte
zuzenean Gizarte Segurantza eta zergen bidez? (Garcia, 2011: 5).
|
|
|
Dena dela, buruhausteak ez dira falta: enpresek langile gutxi
|
dituzte
, lan baldintza eskasak eta tamaina txikiegia. Alazne Aiestaranek hedabide pribatuei buruzko ikerketa batean zioen legez:
|
|
|
Langileak ez ezik, enpresek ondo jagon behar
|
dituzte
sortzaileak. Izan ere, asko dira enpresen tratuarekin kexatu eta autoekoizpenera jotzen dutenak.
|
|
|
Enpresek urrats sendoak eman
|
dituzte
azken urteotan ikuspuntu teknologikotik, baina, gehiago egin behar dute. Kultura kontsumitzeko ohiturak, moduak eta uneak sakonetik aldatzen ari diren honetan, beharrezkoa da produktuak on line iragartzeko eta saltzeko estrategiak sendotzea.
|
|
2014
|
|
|
bai protagonistentzat, bai bertsolari lagunentzat eta bai entzuleentzat ez da batere harrigarri izaten. Beste bat gehiago bezala hartzen
|
dituzte
. Oraindik normalago gerta dadin, azken lau urteotan Maialen Lujanbio izan dugu Euskal Herriko txapelduna ere.
|
|
|
Tripulazioak azkar nahi du egin etxera.Azkar, azkar portura.Zain
|
dituzte
maiteak, senideak eta lagunak.Presaka dabiltza denak, branka aldera begira, atzean utzirik ubera.
|
|
|
Eta hori horrela da modernizatzen eta egokitzen jakin dutelako. Ohiko lanez gain, multimedia produkzioak eta liburu elektronikoak egiten
|
dituzte
, eta Internetez erosteko aukerak eskaintzen.
|
|
|
Hedabide publikoek aurrekontu potoloak
|
dituzte
(EITB k, adibidez, Eusko Jaurlaritzako Kulturako aurrekontuaren% 55% 60 eramaten du), profesional onak eta ondo prestatua daude datozen beharrizan teknologikoei erantzuteko. Krisi ekonomikoak eraginda pribatizazioaren mamua azaleratu eta euren aurrekontuak murriztu badira ere, egitasmo sendoak izaten jarraitzen dute.
|
|
|
Hain zuzen ere, historia, tamaina, izaera eta lan egiteko modu desberdinak dituzten 101 enpresa pribatu ari dira lanean Euskal Herrian (kasu batzuetan enpresa baino elkarte hitza erabiltzea egokiagoa da). Batzuk militanteei esker bizi dira, beste batzuk, ordea, liberatuak
|
dituzte
. Dirulaguntza publikoengatik egiten dute aurrera gehienek, eta publizitatetik eta salmentetatik ateratzen duten etekinei esker gutxi batzuk.
|
|
|
100dik gora komunikabide dira (prentsa, irratia, telebista eta Internet kontuan hartuta), 620 langile baino gehiago, eta guztien artean 27 milioi eurotik gorako aurrekontua mugitzen dute urtean. 7 milioi euro inguru sortu eta ordaintzen
|
dituzte
zuzenean Gizarte Segurantza eta zergen bidez? (Garcia, 2011: 5).
|
|
|
Dena dela, buruhausteak ez dira falta: enpresek langile gutxi
|
dituzte
, lan baldintza eskasak eta tamaina txikiegia. Alazne Aiestaranek hedabide pribatuei buruzko ikerketa batean zioen legez:
|
|
|
Langileak ez ezik, enpresek ondo jagon behar
|
dituzte
sortzaileak. Izan ere, asko dira enpresen tratuarekin kexatu eta autoekoizpenera jotzen dutenak.
|
|
|
Enpresek urrats sendoak eman
|
dituzte
azken urteotan ikuspuntu teknologikotik, baina, gehiago egin behar dute. Kultura kontsumitzeko ohiturak, moduak eta uneak sakonetik aldatzen ari diren honetan, beharrezkoa da produktuak on line iragartzeko eta saltzeko estrategiak sendotzea.
|
|
|
Gotzainari idazten dio, Txinan utzitako misioei buruzko berriak emateko. Izan ere, hiru gutun hartu
|
dituzte
, eta bertan Pingliang eko kristau natiboen berri ematen da, kasu batzuetan berri gordin samarrak, baina badirudi maisu onak izan zituztela: es
|
|
2015
|
|
|
Gizarte batzuek jakin izan dute gerren eta istilu bortitzen oroitza gordetzen. Museoak, liburuak, memoriari eskainitako guneak, adierazpen publikoak, hitzaldiak, monumentuak edota dokumentalak egin
|
dituzte
, zorigaitza bizi izan zutenen memoria gordetzeko, hauen senideei elkartasuna adierazteko eta belaunaldi berriei gertatu zena erakusteko.
|
|
|
Frankistek errepublikazaleek baino errepresio bortitzagoa burutu zuten, baina jazarraldien biktimei justizia, konponketa eta egia jakiteko eskubideak ukatu zitzaizkien. Izugarrikeria pila jasanda ere, II. Errepublika babestu zutenek barnean gorde behar izan
|
dituzte
, urte askotan, saminak, frustrazioak eta lotsak.
|
|
|
Diktadura bortitz baten azpian eta arazo ekonomiko larriekin, baina Berriatua bere onera etorri zen 40ko eta 50eko hamarkadetan, eta gizarte sareak, kohesio soziala edota harremanak berriro ehundu ziren. Edozelan ere, gerrako belaunaldiek beti presente izan
|
dituzte
1936tik 1939ra bizitakoak. Zauri psikologiko eta sozialak hor iraun dute.
|
|
|
Beldurragatik, militarrek etxetik irtetera behartu zituztelako edo Euzkadiko Jaurlaritzak martxoaren 19an herria husteko agindua eman zuelako, jende ia guztiak ihes egin zuen herritik. Gerra Zibila ezagutu zuten berriatuar gehienek oso bizirik
|
dituzte
etxea utzi zuteneko momentua eta bueltatu zirenekoa.
|
|
|
Ijorretan era baziren 36.ko gerra irabazleak,... eta galtzaileak, bai, baina Kofradiak auzitan sartzeak batzuk eta besteak mintzea lortu zuen eta edegitako zauria ez zen orbandu. Herri salduaren herrimina udaberriko haizeek uztak eta arbola oro polinizatzen duten eran 1926ko gazteek seme alabak
|
dituzte
garai honetan. Gerraoste gorria ezagututako baina amets berriz hazitako belaunaldia.
|
|
|
Oi, ene Jainkoa!, hemendik datozen umekeriak azkengabeak dira. Eta hain xeheak izanik, ikusten dituztenek ulertuko
|
dituzte
soilik eta sinetsiko; horregatik, ez dago hemen esan beharrik, edonorengan txarra izango dela esan besterik ez, eta nagusiagan izurri hutsa.
|
|
|
3 Jainkoa benetan maite dutenek on den guztia maite dute, on den guztia nahi, on den guztiaren alde daude, on den guztia goratzen dute, beti onekin elkartzen dira, eta halakoei lagundu eta esku ematera daude; ez
|
dituzte
maite egiak baizik eta maitagarria dena baizik. Jainkoa bene benetan maite dutenek huskeriarik maite izan dezaketela uste duzue?
|
|
|
Mesederik handienak egin dizkiezunak, zeure adiskidetzat hautatu dituzunak, Zu beren arteko izan eta sakramentuen bidez komunikatzen zatzaizkienak? Ez al
|
dituzte
, bada, nahikotzat beraiengatik jasan dituzun oinazeak?
|
|
|
Bosgarrena. KARMEL aldizkariak Euskaltzaindiari egingo dizkio gramatika, lexiko, ortografia, onomastika eta euskalkien erabileraren inguruko kontsultak eta iradokizunak, eta Euskaltzaindiak kontsulta horiei erantzuna eman edota bideratuko ditu. Bi aldeek finkatuko
|
dituzte
kontsulta horiek egiteko mekanismoak. Nolanahi ere, halakoetan teknologia berrien erabilera sustatuko da, ikusgarritasuna eta erabiltzaile potentzialei erraztasunak emateko.
|
|
|
Zazpigarrena. Euskaltzaindiak eta KARMEL-ek publika tzen dituzten argitalpenak elkarren artean trukatzeko konpromisoa hartzen dute. Era berean, bi sinatzaileen artean argitalpenegitasmoak partekatuko
|
dituzte
. Adostutako argitalpen egitasmo bakoitzean finkatuko dira xehetasunak, finantzaketabideak barne.
|