|
2000
|
|
|
Kontserba latak eta edari poteak aurkitzen ditugu metalezko ontziei dagokienean. Eta azkenik,
|
denok
ezagutzen ditugun brik ontziak: zuku brikak, esne brikak...
|
|
|
Laburbiltzeko eta gurera bueltatuz. Gure helburua denon euskara maila jasotzea da,
|
denok
euskara ona egiteko. Batuaren aldeko aukera dugu baina ahalik eta batu hurbilenekoa.
|
|
|
Bai, asko aurreratu da mendebaldeko euskararen erabilera eta prestijioari dagokionez. Dena den, uste dut hizkuntzari kolorea eman beharrak mugiarazi gaituela
|
denok
, baina beldur naiz ez ote garen jarrera inmobilista berri batean eroriko. Erregistroz aberasten segitu beharra dugu, beste euskalkien ekarpenekin, hizkuntza mailak desderdintzen, gaztelerazko argotaren menpetik askatzen...
|
|
|
Ausardia HBn, gero eta gehiago kanpora begira zein ezker abertzale barrura begira, gero eta gehiago ahots propioz joka dezan, aipatu den autonomia gero eta egiazkoagoa izan dadin. HB HB da eta ETA ETA, zalantzarik ez, baina
|
denok
dakigu zertaz ari garen. Ezker abertzalearen aparato politikoek, kirtena kontrolatzen dutenek, erabaki behar dute Lizarra Garaziko erresoluzio eskemari bene benetan heldu nahi dioten, horrek esan gura duen guztiarekin.
|
|
|
Datozen hamar urteetan sail industrialak indartuko ditugu,
|
denok
batera, herritarrok, zinegotziek eta ekonomiaz arduratzen garenok. Bigarren PCD xede bat abiatuko dugu 2000 urteko irailean eta aterabide gabeko egoeratik jalgiko gara
|
|
|
arropa, janaria, jostailuak, liburuak, lan tresnak... Gu ondo portatzen bagara pobreekin, beraiek ondo portatuko dira gurekin, arriskua daukagunean, zerbait behar dugunean... Saia gaitezen
|
denok
eta ez gara damutuko.
|
|
|
Zorionak lauei, bazkari honekin,
|
denok
batera baikara irabazten, zuek lehendabiziz, elkarrekiko adiskidetasuna eta begirunea berreskuratu eta elkarren arteko lana ahalbideratu duzuelako, eta gero euskal irakurle guztiok, Sarasola eta Lukuren lanak berriro dastatzeko aukera izanen dugulako.
|
|
|
Denetik hartzen dugu. Agian askotxo da mendebalean tradizio bakarra dugula esatea, baina
|
denok
hor nonbait gabiltza.
|
|
|
Unai Iturriagak, esaterako, bost hitzetik sei horrelakoak erabiltzen ditu elkarrizketa arrunt batean. Bere azkeneko liburuan ahalegin bat egin behar izan du
|
denok
gutxi gorabehera ulertzen ditugun hitzetara jotzeko. Efektu asko galduko zuen seguruenik.
|
|
|
Jende asko poesiara hurbiltzen da beste hizkuntzetan baino beldur gutxiagorekin. Idazleak, hemen, ez dira elite bat,
|
denok
ezagutzen ditugu, kalean ibiltzen dira... eta orduan irakurleak esaten du" Harkaitz Canoren poesia liburu hau hartu eta irakurri egingo dut". Erdi mailako edozein espainolek ezin du hori egin.
|
|
|
Geroago, Lizarra bake plana sortu zen eta errezelo handiarekin hartua izan zen estatuko alderdien aldetik; hamaika eragozpen ere jaso izan ditu bere ibilbidean. Hala ere, bake prozesua bultzatzeko bake mahaian
|
denok
behar dugula izan pentsatzen dugu EAn; PP eta PSOE barne. Ez gara eseri oraindik, ados, eta oso konplikatua da alderdi guztiak eseritzea, baina aurrerapausoa eman dugu.
|
|
|
Eta ETAk esaten duenean' eraikuntza nazionala aldatu nahi izan digute bake prozesuaren truke', astakeria galanta esaten du. Gauza bat da bake prozesua bultzatzea (horrek, noizbait,
|
denok
mahai baten inguruan eseri behar dugula esan nahi du) eta bestea, alderdi abertzaleen arteko lan amankomuna dena. Dena dela, Lizarra orain mamitzen ez bada ere, zenbait lan komun garatzea ahalbidetu du eta lan komun horrek fruitu gehiago eman dezake aurrerantzean.
|
|
|
Horretan gizarteak alderdi politikooi suspentso borobila eman behar digu. Denok aitortu behar dugu egindako akatsak, baina
|
denok
, jakina. EHk barne jakina.
|
|
|
Gainera orain dela denbora gutxi Ignazio eta Maitek eman digute Barandiaranek gerra aurretik egindako liburutegia. Galduta zegoela pentsatzen genuen gerrarekin eta On Joxe Mielek bakarrik gerra ondorengo liburuak zituela,
|
denok
ditugunak.
|
|
|
Alta, ezin da ukatu,
|
denok
dugu nartzisismo puntu bat, eta horrekin bizitzen gara. Denek badugu nartzisismo puntu bat, eta hemen egin dudana hori da.
|
|
|
San Juandarra zen, eta gero Orion ere arraunean egin zuen; osabak ere bai, bestalde Uridentarrak... Auzoan lau etxe ginen eta
|
denok
arrauna ikusten genuen. Nik golfa ikusi banu golflaria izango nintzen, eta Ballesteros ez zen hain ona izango!
|
|
|
ARGIArekin, AEKrekin... gizonak ez zuen ikusi nahi izan gobernua, abertzale guztien gobernua dela (eta besteena ere bai noski, zergak ordaintzen dituzten neurrian). Gobernuan jada ez zara alderdi batekoa, nazioa zara, eta
|
denok
gara nazio.
|
|
|
Kulturak ez du hiribururik. Kultura ez dira Txillidaren burdinak bakarrik, kultura
|
denok
egiten dugu. Eta Kultur sailburuak dirua ematen du, besterik ez.
|
|
|
Urbek dioenez," guztiontzat apustu handia izan da, zerbait berria delako, orain arte egin ez den zerbait. Egindako lanarekin oso gustura gelditu gara
|
denok
, eta ziur gaude arrakasta izango duela".
|
|
|
Gurasoak Iruñekoak dira. Nik zortzi bederatzi urte edukiko nituen, eta buruan sartu zitzaien etxean
|
denok
ikasi behar genuela euskaraz. Orduan hasi ginen euskara ikasten apaiz batekin.
|
|
|
Lehen urtetik dudan oroimena zera da:
|
denok
negarrez agurtu ginela. Zazpi konpainia besterik ez ziren.
|
|
|
Hau zergatik gertatu den jakitea garrantzitsua litzateke: identitate sakon baten nahiaren isla, edo
|
denok
berdintzeko joera duen etorkizun globalean izakera edo begirada propioa izateko, edo abizen, toponimo eta historia hurbilez beterik oraindikan dugun paisaiarekin bat egiteko... edozein arrazore dela gizartea aitzinago ibili baita gu baino.
|
|
|
Izan ere, herri nortasunez, zer dugu gure hizkuntza gutxitua baino baliagarriagorik? Orokorki,
|
denok
gara Europaren osagarri, hemen ez da inor sobera eta arrazoia ez dago gehiengoen edo indarraren baitan, elkar errespetatzean eta errespetaraztean baizik. Horretarako, egia hori aurrera eramango bada, hizkuntza gutxituetako biztanleek zuhur jokatu beharra dute.
|
|
|
hitz bat nola esaten den ez jakitea, ondokoek ulertzen ez duten zerbait esatea, hitz egiten digunari ondo ez ulertzea, desanimatzea.... Eta hori bezain normala izaten da arazotxo horiei buelta ematea; hori, ordea, ez dugu
|
denok
modu berean egiten: nork bere estrategiak izaten baititu.
|
|
|
ez daukate. Egoera larria eta latza da, nazioartean
|
denok
espainol ala frantsesakgara. Bi urte pasatu dira politikariek legea aprobatu zutenetik eta ez dago ezereginda, inplikazio politikoa askoz gehiago behar da.
|
|
|
ETAren sortzaile guztiok erdaldun ginen, Jose Luis bera ere barne (Iñaki Larramendi izan ezik, behar bada). Gauza jakina denez,
|
denok
euskaldun bilakatu ginen, zein edo zein hobeto edo txartoago?, eta, hortik abiatuz, azkar eta etenik gabe ekingenion erakundearen euskal kultur politikari. Erran gabe doa, gure Euskaldungo etaEuskararen. Sailburua?
|
|
|
Baina ez gaitezen inozo izan. Berezia izatearena titulu potolo batean eramatea, nobleziarena kokatzea bezain alferrikakoa izanen da, banan banan eta
|
denok
baterageure kulturaren jabe ez garen bitartean. Kode genetikoaren baitan ezkutatzen denkultura ikas dezagun, gu geu zertaz osaturik gauden (ezagutzen duguna gara); beraz, kulturalki izan gaitezen ekarri dut genomaren gaia.
|
|
|
Herri baten kultura bati buruz ari gara eta behin eta berriz esandugu kultura bizitzaren arloan dagoela, ez abstrakzioetan, ez tresnerian, ez eraikinetan.Denok gara kultur egileak, bakoitza bere inguruan. Baina ez dugu
|
denok
arlo guztietankuxkuxeatu behar. Herri baten kulturaren osagaiaz ari gara, ez biztanle bakoitzarenaz.22 kromosomak denon artean osatu behar ditugu, gure Herriaren gorputza osa dadin: besoak, begiak, hankak, burua.
|
|
|
Beraz, borroka honetan, Espainia etaFrantzia etsairik handienak zaizkigu soziologikoki de facto gaur. Beste gauza bat da eaespainiar frantziar euskaldunok gaur de facto ditugun burubide (mentalitate) historikoak, neuronak eta geneak zuzenak ala okerrak diren, ea nazio arazoarengatik baiespainiarrek bai frantziarrek bai euskaldunok borrokan aritzeak merezi duen ala ez, eaborrokagaia txoroa den eta ea
|
denok
, euskaldunak, frantziarrak eta espainiarrak, erotuta gauden. Kasu honetan txoroak ez ginateke euskaldun, frantziar eta espainiarrakbakarrik izango, mundu osoa baizik; azken batean, orain txinatar, errusiar, indonesiar, judutar, palestinar, irlandar, ingelesak eta beste hamaika arazo nazionalagatik aribaitira borrokan.
|
|
|
Ez pentsa, ordea, soilik pedalen errua izan denik, ez: aterpetxera heldu eta jende mordoa aurkitu nuen hizketan, ea parranda on bat egingo ote genuen
|
denok
batera. Gehienek baietz esan zuten, eta momentu batez ezezkoa eman zutenei begira geratu naiz, euren taldean sartzeko tentazioarekin, hain nekatuta bainengoen.
|
|
|
Gibelasmorik gabeko galdera zen Josurena; bakoitza non, norekin eta zertan gauden jakinik, solasaldia
|
denok
onartutako eremu nabarretara eraman nahi deneko gatz-ozpinarena, bertze kargarik ez zuen. Erantzunak, beraz, lur berean ongarritua behar zuen, handiari handiagoa.
|
|
|
—Zeren, ez uste,
|
denok
gaituk Ttipiren artxibo sekretuetan. Ni, hi —Charlyri—, eta hi ere bai —Ximurrari.
|
|
|
ugaldeko atso hilaren afera nire gain hartzean erositako liburuetatik heldu ziren, inori inolako baimenik eskatu gabe guraizez soilduta. Nork idatzi zuen
|
denok
pirata lokartu bat daramagula geure baitan?
|
|
|
Zeru hain urdinerantz begira gelditu ginen guztiok, espazioan zuloren bat aurkitu nahian bezala, aterpe aingerutiarren bat. Gero,
|
denok
batera, jauzilariek (e) lur hartzen zuten alderantz jiratu genuen burua, han Arcadius Lippi ikusiko genuelakoan. Baina ez.
|
|
|
Goazen
|
denok
lotara!
|
|
|
Erretoreak galdera egin, eta lehengusu Jose, edo Frantzisko elbarria, edo nire anaia Migel" Ba... ongi..." hasten zirenean, beste galdera batera pasatzen zen erretorea, eran  tzunaren zain egon gabe; hartara,
|
denok
ginen erretorearen arretaren dina.
|
|
|
Hala ere, afaria ederra bezain laburra izan da. Danek Niagarara gauez itzultzea proposatu digu eta
|
denok
, Adelak barne, joan nahi izan dugu (gogoa izanik ere, ni ez nintzen kanpinean bakarrik geratuko). " Kanadako aldera joan gaitezke; gauez ura kolore desberdinez argitzen dute eta mirakulosoa izaten da".
|
|
|
Hasiera batean,
|
denok
taldean abiatu gara, baina ibilbidea aski luzea baitzen, konturatu gabe elkarrengandik urrunduz joan gara. Ni batez ere Karmelo eta Rubenekin ibili naiz; badirudi bidaia honetara bakarrik etorri izanak gure artean sintonia berezia sortzen duela.
|
|
|
Gero,
|
denok
berriro elkartu eta pizzeria batera afaltzera joan garenean, jendeak zein atrakziotan ibili garen jakin nahi izan du, eta gure sentsazioei light egi iritzi diete. Baina nik esan dezaket ez direla hain txepelak izan; are gehiago:
|
|
|
Eta kezkak lehertu egin dira, hiru ordu laurden geroago gero jakin dugunez, 45 kilometro urrunago Danek furgoneta errepide ondoko hotel baten atarian aparkatu duenean. Orduan aurrekoak matxinatu eta,
|
denok
ados egongo ginelakoan, gidariari esan diote:
|
|
|
Aurpegia leihoko kristalari atxikia, etxeko loreez oroitu naiz gero, batez ere salako begonia ederraz, eta Dabidek ureztatuko ote dituen zalantza egiten ari nintzela, halako batean Danek maniobra zakar bat egin, eta
|
denok
esnatu edo errealitatera ekarri gaitu:
|
|
|
Bide bazterreko super bateko freskuran erosketak egin, eta, berriro ere berotan, muino mortu batean bazkaldu dugu, behealdean Green River mendi higatuen artean sigi saga zihoala. Gero, arratsalde erdian Monument Valleyra heldu garenean,
|
denok
ahoa bete hortz geratu gara eta gehienek eskuak kameretara eraman dituzte pistoletara eramaten ziren tokian (Preteritoren argibideak entzun gabe ere, ongitxo genekien hamaika western filmatu direla ingurumari hauetan; baina, horrekin batera, zinemarako joera ere kasik kamustu zaidala oroitu dut, hainbesteraino non, behin pentsatzen hasirik, ez bainaiz gai ikusi dudan azken filmaren izenburua oroi...
|
|
|
Ez al da maitasun benetakoagoa, bere amaren sofrimendua kitatzeko, zeren zuk eragin zenizkion ondorenak oso handiak izan baitziren, haren senargai ohia mendekatzera eta porrokatzera datorren neskarena? Eta negarrez leherturik, Amelia Hilton agertu den iluntasun berean desagertu da Adela, eta berehala Esther joan zaio atzetik,
|
denok
ez zerurako ez lurrerako geundela.
|
|
|
Orduan
|
denok
talde ttikietan sakabanatu gara eta, komunera joan naizenean, bidailagun batzuk abokatu defendatzailea (I) zoriontzen topatu ditut; nonbait, Amelia Hilton delakoa IMAX en ezagutu zuen neska katalan bat da, gure kanpinean bertan egun batzuk pasatzen ari dena; eta harekin hizketan burutazio hori izan, ez bat eta ez bi proposatu, hark onartu, eta halaxe sortu da gure epaiketaren lekukotasunik eragin... Nik neuk ere, sekula ez nuen imajinatuko Adelaren bizitza ezagutzeko gogoa sortuko zitzaidanik, baina, guztiarekin, aldiren batean edo bestean oso gogorra izango zela pentsatu dut.
|
|
|
Afalondoan, gaurko txandakoek harrikoa egindakoan,
|
denok
behar bezala egokitu gara: Epailea (Dan), ororen buru; haren eskuinean, Clinton (X), Hillary (O) eta abokatu defendatzailea (I); Lewinsky (A) eta fiskala (T) ezkerretara eta, gainerakoak, aurrez aurre.
|
|
|
Guztiarekin, sarrera bera baino harrigarriagoa irteera bera gertatu zen: dutxa bat hartu eta, hiria ezagutzeko geratu ginenean,
|
denok
oso bestelako itxura agertu genuen; Dan eta Tom salbu, denok dotore baino dotoreago azaldu ginen behingoz elastiko turistikoak alde batera utzita.
|
|
|
Guztiarekin, sarrera bera baino harrigarriagoa irteera bera gertatu zen: dutxa bat hartu eta, hiria ezagutzeko geratu ginenean, denok oso bestelako itxura agertu genuen; Dan eta Tom salbu,
|
denok
dotore baino dotoreago azaldu ginen behingoz elastiko turistikoak alde batera utzita.
|
|
|
Horixe sentitu dut, behinik behin, azken egunotako basamortua atzean utzi, eta uraren festa den Yosemite parkean sartu garenean, ibaiak, ur jauziak, aintzirak eta abarren abarra ikustean. Baina parkean barrena furgonetatzen Danen hitzetan ari ginela,
|
denok
harriturik eta hunkiturik ikusi ditugu, oihanaren hedadura handi batean, sute baten hondakin ikusgarriak.
|
|
|
Laster, Luis eta Jordi bozeramaile izendatzearekin batera, denon izenean agentziara fax bat igortzea erabaki dugu. Geroenean, Danek hoteletik Bostonera ekarri gaitu eta hemen berriro ere
|
denok
elkarrekin ibili gara behar izan dugu: egoera zegoen bezala ikusirik, gaur nabarmenegi geratuko nintzen bakarrik alde egin izan banu.
|
|
|
Ohi bezala,
|
denok
batera abiatu gara eta, ohi bezala ere, hau filmatu, besteari argazkia atera, apurka apurka taldekoak sakabanatuz joan gara. Ruben eta biok bakarrean ibiltzen ahalegindu gara, baina ezin izan dugu Tom gainetik kendu.
|
|
|
Noizbait ere
|
denok
elkartu, eta bazkal  tzera joan gara (beharbada kanpinetan egun asko igaro dugulako, Chicagon baino harrigarriagoa egin zait elkar garbi eta txukun ikustea), denok Tomen hitzetan makal samar zegoen eta gelan geratu den Karmelo salbu. Eta bazkaritan kasik hutsaren truke jan eta, batez ere, edan ahal izan dugu.
|
|
|
Noizbait ere denok elkartu, eta bazkal  tzera joan gara (beharbada kanpinetan egun asko igaro dugulako, Chicagon baino harrigarriagoa egin zait elkar garbi eta txukun ikustea),
|
denok
Tomen hitzetan makal samar zegoen eta gelan geratu den Karmelo salbu. Eta bazkaritan kasik hutsaren truke jan eta, batez ere, edan ahal izan dugu.
|
|
|
Zu bai, baina beste batzuk, ez... utzi du airean, eta are gutxiago zapatekin(
|
denok
ulertu dugu Tomi buruz ari zela, izan ere hirian nahiz mendian beti zapata pare berarekin baitabil, baina Tomek ezentzuna egin du).
|
|
|
Ni ere bekaduna izan nintzen gure presidentea Etxe Zurira etorri zenean hasi da astiro eta apal samar, gu
|
denok
une horren solemnitateaz jabe gintezen edo; eta gaztelaniaz jardun izan ez balu, zinez presidentearen bekaduna izana zela sinetsiko genuen. Aurrez aurre ikusi nuen egun beretik liluratu egin ninduen eta ezin izan nion neure grinari eutsi:
|
|
|
Beherakoan ez bezala, beroa eta nekearen eraginez, gorakoan
|
denok
batera eta aski isilean ibili gara. Bien bitartean, nik ezin izan dut Tom edo Ray, edo Popo, edo dena delakoa burutik kendu, eta, halako batean, hark izaten duen keinu ezaguna etorri zait gogora, eta keinu horrek, harrigarria bada ere, Dabid oroitarazi dit:
|
|
|
Atzokoaren ondoren, gure gorputzek eta arimek atseden beharrizan handia zuten arren, gaurkoan ere goizean goiz jaiki, eta aireportura jo dugu Gran Canyon gigantosoaren ikuskizuna zerutik dastatzeko. Billeteak erosi aurretik, ordea,
|
denok
denon aurrean pisatu behar izan dugu abionetetarako talde orekatuak lortze aldera, eta begien bistan geratu da azken asteotan argaldu egin naizela: 46,5 kilo; oso oker ez banago, Bostonen baino bi kilo gutxiago (nire gorputz masaren indizeak honezkero oso behean egon behar du).
|
|
|
Gora gure gidaria! Eta
|
denok
egin dugu topa.
|
|
|
Emaitza zenbaki bakarrekoa atera zaizuenok, berriz, gogoan atxiki besterik ez duzue. Orain,
|
denok
zifra bakarreko zenbaki bat dugula, kendu diezaiogun 5.
|
|
|
Guztiarekin, denek txaloka hartu dute emaitza harrigarri hori eta nik argitu behar izan diet, buruketen ondoren,
|
denok
zenbaki berarekin jokatu dugula, eta erantzun horietara iristea zela normalena. Taldekoak gustura ibili dira, eta gero puska batean igarkizunka segitu dute (ni harritu egin naiz neure buruarekin, talde animatzaile izateko gaitasuna berreskuratu eskuratu dudala ikustean).
|
|
|
Gainera, txangoan zehar areagotuz joan da berezko erredikulu sentsazioa: gidari kalakari bat, mikrofonoa eskuan, denbora guztian isildu ere ez da egin (eta halako ingeles amerikarra, halako abiadarekin, nork ulertu ezer hari); eta hark atzamarra nora zuzendu,
|
denok
batera burua hara jiratuz ibili gara; bestalde, autobusean zihoazen gehienek turista uniformea jantzia zuten (fraka motzak eta haien bidaiak oroitarazten zituzten elastikoak: Egiptoko piramideak, Pariseko Eiffel Dorrea, Euskal Herriko" Nafarroa Oinez" ikurriña eta guzti...); eta hori gutxi balitz, etengabe ibili dira argazkiak atera eta atera.
|
|
|
sarrera, sala, sukaldea... Logelara ere heldu gara eta
|
denok
aho batez onartu dugu lanparen ederra. Ordurako Dabidek sabaiko argia piztua zuen eta niri, bikoteari atsegin ematearren, lanparak ere piztea bururatu zitzaidan.
|
|
|
Barkamena amodio bizitzan ezinbesteko gakoa da, barkamena eta, jakina, egia... amaitu du
|
denok
ahoa bete hortz utzi gaituen defentsa sutsuarekin.
|
|
|
Of course, txatxita! Funerarian, sakelako telefonotxoaz gain,
|
denok
daukagu halako bat, badakizu: don hildakoei ez zaie ihes egiten utzi behar.
|
|
|
Axularren euskara gozoaren estiloa oinarri hartuta, gaur egun edonork inolako zailtasunik gabe ulertuko duen euskara sortzea. Otto Pette eleberrian Anjel Lertxundik
|
denok
harritu (lehertxunditu, Joxerra Garziaren eran esateko) gintuen euskara berri bat sortu zuen eran sortu ei du Irigoienek berea nobela honetan. Idazleari askotan gertatzen zaio irudi bat hartu eta haren obsesioak bizi izatea:
|
|
|
Festaren pobreziaz ari gara, zerrenden zikoizkeriaz, aukeratzaileen ahalkeaz, eszenategiaren traza zaharkituaz, aktoreen errebindikazio tuntunez, kasik gustu txarrekoez. Intrusismoaren aurka aritu ziren jo eta demonio, jo eta fuego, jo eta ke pentsatu gabe, gogoratu barik,
|
denok
izan ginela inoiz, inon intrusoak Euskal ikuskizunaren unibertso ttikittoan.
|
|
|
Lagunen bisitetarako baimenak eskatuak ditugu
|
denok
, baina inori ez zaigu erantzunik heldu. Arreba, koinatua eta iloba bere senarrarekin etortzen zaizkio Antxoni.
|
|
|
Egin kontu negu gorria zela, sekulako hotza egiten duela Manchako basa herri hartan, berehala izozten direla patioko putzu zulotxoak. Halaxe geratu ginen
|
denok
urte amaiera hartan: buzoarekin zapatiletan.
|
|
|
Ostikoka, komuneko ateaz, ahal zenuenaz jotzen zenuen txaboloko atea, eman ahal guztian ematen. Lau moduluetako lagunak,
|
denok
ordu beretan eta batera ateak modu hartan kolpatuz, egundoko durundia eta zarata ateratzen genuen. Ziega barruan egonik eta atea jotzen ari zinela hain izugarria iruditzen ez bazitzaizun ere, kanpoan egonda, galerian edo behean, jasanezina bihurtzen zen, edozein erotzekoa.
|
|
|
Ostiral arratsaldean heldu ginen Valdemorora. Hainbat kartzelatatik gentozen hogei lagun inguru elkartu ginen han,
|
denok
batera patioan ibiltzeko aukerarekin: Roki, Goazen, Jota, Fernando, Mario, Zunbeltz, Astola...
|
|
|
Batzuetan
|
denok
izaten dugu gogoa
|
|
|
Gero orube abandonatu batera joanen ginateke
|
denok
;
|
|
|
– Ez dakit, Estepan. Nazkatu egingo ginen
|
denok
hainbeste errezo eta sotanarekin, hainbeste arau eta debekurekin. Askatasuna behar genuen, askatasuna.
|
|
2001
|
|
|
Eta animaliari ere bai, norberekoikeriaz ez jokatzearen erakusle. Azken finean,
|
denok
denona errespetatu beharra adierazi nahi dut; baita ere aldamenekoa gure laguna izan daitekeela, eta arazoak konpontzeko ez zaiola arazo gehiago erantsi behar lehendik dugunari, baizik eta borondatea eta hitza jarri behar direla konponbidean.
|
|
|
Espainian sozialdemokratak, erreformista ezkertiarrak eta muturrekoak baldin badaude, hemen hori bikoiztu egiten da. Eta horiek beren abizenak dauzkate eta
|
denok
dakigu zeintzuk diren gutxi gorabehera. Horiek ezker politikoak dira, baina gero sindikatuak eta afiliatuak daude eta sozialki ezkerraren barne daude.
|
|
|
Eta han ere, bezperan, ideiarik ere ez zuten. Izan ere, gehiengo batek gerra posible denaren kontzientzia bagenu, ez litzateke gerrarik izango,
|
denok
esango genuke" et, et, et...!" eta orduan bai negoziatuko genukeela edota gutxieneko adostasun batera iritsiko ginatekeela. Baina ez dugu kontzientzia hori.
|
|
|
Zerbait berriaren billa asi behar dugula. Eta berriaren billaketan,
|
denok
izan nahi dugu aurrenak. Denok agertzen gera gazte moduan:
|
|
|
Egitez etzaigu ain normala iruditzen. Ba dugu bai
|
denok
pundu onetan ere zer ikasia. Odol ixurketa batez, indarrez irentsi zuten Komunak badu zer erakutsia.
|
|
|
Asko idatzi zuen poesia, artea eta antzerkiari buruz. Haren testuek harreman estua dute heriotzarekin, egunero
|
denok
pairatzen dugun horrekin. Filliuk' gehiegi hiltzen nahiz' esaten zion egunerokotasunean galtzen goazen horri".
|
|
|
Beraz, bokazioz bada ere,
|
denok
burgesak!.
|
|
|
Horrek ez du esan nahi fase guztietan denek izan behar dutenik. Fase guztietan ez dira denak izango baina azkenekoan, akordioa lortzeko,
|
denok
izatea ezinbesteko da. Lizarrako akordioa izenpetu zenean esan nuenak balio du gaur egun ere:
|
|
|
hemen ez daude denak eta ez baditugu falta direnak biltzen akordiora, akordio honek ez du aurrera egingo. Mahai berri honetan eseritzen diren lehen parteek hori aipatu behar dute lehenik, azkenean akordioan
|
denok
egotea lortu nahi bada.
|
|
|
Ondo ezagutzen dut nire Herria, barrendikan, Jonasek balea bezala, nazka eta mespretxuraino ezagutzen dut nire Herria. Geure kupidarik handiena ere,
|
denok
euskeraz zurrunka egitea da... Ni federik gabe borrokatzen naiz, eta hau gauza ederra, zaila eta handia da.
|
|
|
Guk Euskal Herri mailako ezker abertzalearen egitura politiko baten sorrera ezinbestekotzat jotzen dugu. Europa eta globalizazioaren karietara hainbat aldaketa eman denez, egoera berria dela-eta,
|
denok
bat egiten dugu ideia honekin. Euskal Herri osoak eran tzukizun bateratu bat hartu behar duela diogu, eta horren kariz sortu da Batasuna.
|
|
|
Alderdi
|
denok
berezitu behar ditugu plano horiek. Baina bereiztuta ere, bi plano horiek badute elkarrekin zer ikusia.
|
|
|
Ados, baina egia da ere lurraldeak ez direla berez autodeterminatzen, lurraldeek hiritarrak dituzte beren baitan. Aldi berean,
|
denok
badakigu abertzaletasuna non den nagusi eta non ez, baita Euskal Herria erreferentziatzat hartzen duen abertzalearen kopurua zein den ere. Proiektu guztiak eztabaidagarriak eta hobetzeko modukoak dira.
|
|
|
Triple A k atentatu batzuk egin zizkidan, jarri zidaten bonba autotik mirariz libratu nintzen... Hirutik bitan hustu behar genuen eraikina bonba mehatxuengatik, gauero kotxeak edukitzen nituen zain,
|
denok
genekienean zer kuartelekoak ziren, sumario piloa eta gerra kontseilua dut... «Egin»en ere goizetako nire lehen lana epaitegietara joatea zen, atxilotu egin ninduten...
|
|
|
Bestela ez da ulertzen, hainbeste aurreratu denean gauza batzuetan, nola sortu dugun mundu mailako halako pobrezia. Horren aurrean zer egiten dugu
|
denok
–Norberak bere burua salbatu eta ondokoa hor konpon!
|
|
|
Arrautzetatik txitoak jaio eta oilaskoak salduko zituen ondoren, diruarekin zerri bat erosteko. Zerria gizendu eta haren irabaziekin behia eta txekorra erosiko zituela pentsatzen ari zela, ordea,
|
denok
dakiguna gertatu zen: marmita erori eta esnea bertan galdu zela, esnezalearen ametsekin batera.
|
|
|
«(...) Dena eginda dagoela esatea da bide zabalak irekiak daudela, baina gero bakoitzak bere bidea dauka, nahiz eta
|
denok
autopistatik ibili, bakoitzak bere bidexka dauka. Eta ematen du gauza berririk edo harrigarririk dela egin, eta egingo dira, bakoitzak bere bidea daukalako.
|
|
|
Iparraldeko surflari batzuk sartu dira Euskadiko Federazioan, baina gutxi dira. Hauek duten oztopoa da,
|
denok
ordaintzen dugun ohiko fitxaz gain, atzerrian surf egiteagatik ere kuota bat ordaindu behar dutela.
|
|
|
Hasieran bai, eta indar handia hartu zuen:
|
denok
batasun batean egindako indarra. Gero, betiko kontuak izan ziren:
|
|
|
L. GARMENDIA: Kike ez beste
|
denok
garen bezalaxe ateratzen gara oholtzara, hein batean garena transmititzen dugu. Ni beti zuzentzen aritzen naiz, lagunak nahas mahasean ibil ez daitezen.
|
|
|
Hemen inork ez du ehunetik ehunean seguritatea bermatzerik, inork ez; ez hemen eta ez beste inon. Egingo dira ahalegin guztiak, baina aitor dezagun
|
denok
ezinezkoa dela ehuneko ehunean gizartearen seguritatea bermatzea. Beraz, hortik haratago doazen kritikak ez dira bidezkoak.
|
|
|
«Ana Karenina ez da errusiarren aberastasuna soilik; Gergor Samsa irakurle alemanek bakarrik irakurri balute,
|
denok
ginateke pobreago. Horregatik diot aldeak alde eta baieztapenari beroarena kenduta, Sarriren lagun izoztua edo Izagirreren Agirre zaharra literatura unibertsalaren ondare bihurtzen ez badira, kultura europar osoa ateratzen dela hor galtzaile(...).
|
|
|
Zinemaren hizkera ikusten saiatu gara. Baina
|
denok
dakigu zinemaren atzealdean beti dagoela giza kontakizunean agertzen den bikoiztasuna: errealitatea eta ametsa biltzen diren tokia.
|
|
|
ispilua mundu harrigarrientzako sarbidea da, edo ispilu besterik ez, baina beste aldetik beste sinbolo nagusi biren aurrean jartzen gaitu. Bidaiaren metaforaren aurrean, ispiluan sartzen denak bidaia egiten baitu, eta
|
denok
dakigu Izuen gordelekuetan barrena liburuaren gai nagusia bidaia dela, edo, gehiago, liburua bera dela bidaia. Honez gainera, hormak beste metafora bat dakar berarekin; oroimenaren beste eszenatoki bat:
|
|
|
Baina, Sarrionandiak darabilen esapide bat erabiltzearren, erresistentzia poesia aztertzeko nahiago izan dut sakonera jo, eta maitasunaren kontzientzia espaziotzat hartu, azkenez,
|
denok
baitakigu autobiografia ere sorkuntza dela, esanez eta isilez sortzen dena.
|
|
|
Paradisuaren atzealdeko ateaz hitz eginaz, idazleak bere ikuspegi ezezkorra agertuko du. Ez da Europa zoriona,
|
denok
baitakigu dirdaiaren ondoren itzala dagoela. Ideia honen agerpena behin eta berriro agertzen da testuan.
|
|
|
Hori lortzen denean berdin dio historia non gertatzen den,
|
denok
ere gauza berberek hunkitzen gaituztelako: maitasunak, anbizioak, etab, zeinahi gizakik horixe sentitzen du eta.
|
|
|
Eta, bide batez,
|
denok
anima gaitzan geure gorabeherei errazkien egokitzen zaien kirola egin dezagun.
|