|
2000
|
|
|
Laburbiltzeko eta gurera bueltatuz. Gure helburua denon euskara maila jasotzea da,
|
denok
euskara ona egiteko. Batuaren aldeko aukera dugu baina ahalik eta batu hurbilenekoa.
|
|
|
Azaroan dira hastekoak Euskadiko Euskal Antzerki Topaketak Azpeitian. Oraindik ez dago erabakita zein taldek parte hartuko duten, bai ordea
|
denek
euskaraz jardungo dutela. Euskal Herri mailan euskara hutsezko antzerkia sustatzeko egiten diren topaketa bakarrak dira eta antzerki talde andana igaro da Azpeitiko Zelaitxo aretotik, hala amateurrak nola profesionalak.
|
|
2001
|
|
|
Ondo ezagutzen dut nire Herria, barrendikan, Jonasek balea bezala, nazka eta mespretxuraino ezagutzen dut nire Herria. Geure kupidarik handiena ere,
|
denok
euskeraz zurrunka egitea da... Ni federik gabe borrokatzen naiz, eta hau gauza ederra, zaila eta handia da.
|
|
|
Enid Blyton, R. L. Stine, Paula Danziger eta Roald Dahlbezalakoen lanak aipatuko dizkizue?
|
denak
euskaraz irakurriak?, gutxitanhemengorik. Kasu berezitzat har dezakezue, baina nik hagitz garbi daukat, alorhorretan ere zorioneko normalizazioa hurbildu ahalean, eta horrexetara goaz, ezta?
|
|
|
Euskara ere, Adunakoa gehiago dudala uste dut, Tolosakoa baino. Tolosan, izan ere, gure gurasoen gizaldiak
|
dena
euskaraz egiten zuen. Guk, berriz, dena erdaraz.
|
|
2002
|
|
|
–
|
Dena
euskaraz esan eta laburpenak gaztelaniaz
|
|
|
–
|
Dena
euskaraz eta eskatzen denean laburpenak gaztelaniaz
|
|
|
Sailean egindako inkesten arabera, saileko bileretan euskararen presentzia handituegin behar da.o Portaera eredua. Gai direnen aldetik?
|
Dena
Euskaraz 24. Bi hizkuntzatan 17 Gai ez direnen aldetik??
|
|
|
Gaur egun ezinezko bihurtu da
|
dena
euskaraz eskaintzea.
|
|
|
Eta helburua, azkenengo helburua, oso argia da:
|
dena
euskaraz ikasteko aukera ematea.
|
|
|
Gaur egun, gure karrera (komunikazioaz eta kazetaritzaz ari naiz) ezin da erabat euskarazikasi, baina ia ia.
|
Dena
euskaraz ikasteko zer falta da?, galdetuko du norbaitek.Kateak hautsi beharra, zilbor hesteak eten beharra; horixe falta da.
|
|
|
Gure ardatz nagusia euskara da. Hasiera batean Lekunberriko kontzejuan zalantzan aritu ziren ea
|
dena
euskaraz izan behar ote zen edo ez. Izan ere, Lekunberrin esate baterako, gazte gehienek ez dakite euskaraz?
|
|
|
Izan ere, Lekunberrin esate baterako, gazte gehienek ez dakite euskaraz? Azkenean garbi ikusi zen eguneroko programazioa euskaldun batek egin behar zuela eta
|
dena
euskaraz egitea. Gai interesgarriren bat izatekotan, eta euskaldunik ez tartean, erdaraz ere egingo litzatele.
|
|
|
Ordea, holako diagnosi gogorra segur aski okerra ez dena egin ondoren, ematen duen konponbidea elebakar bihurtzearena da: mintzo gaitezen
|
denak
euskaraz, eta euskaraz bakarrik, edo ingelesez, euskaldunak ez direnekin: hola, izan ditzagun harremanak ingelesez, konparazione, Arandara bildoskia jatera joaten garenean, hango jatetxeko jabearekin.
|
|
|
Oroitzen?
|
Denak
euskararekin goiti eta beheiti hasi ginen urte haietan baino anitzez ere indartsuago sentitzen nintzen.
|
|
|
Ez dakit nik, egia esan, garbiago mintzo gaitezkeen, eta ez dakit zuk zeuk beste arrazoiren bat jarriko zenukeen zerrenda horretan, baina susmoa dut elkarrizketa horiek, hotz hotzean hartuta, gure frustrazio pertsonalen ispilu baizik ez ote diren, nahiz normalean kontrako interpretazioa egitea nahiago izaten dugun, euskaldunon lasaigarri:
|
denak
euskararen alde. Denak euskararen alde?
|
|
|
denak euskararen alde.
|
Denak
euskararen alde. Segur gara horretaz?
|
|
|
Prestakuntza zernol akoa zen ez du axola gehiegi izan, paperak balio du, aitorpen ofizialak alegia. Jakina denez, Madrilgo irakasle eskola batean lortutako tituluak —gaztelaniaz jakina—, Bilboko irakasle eskolan lortutako tituluaren adinako balioa du —euskaraz bada ere—; nahikoa da, horregatik hain zuzen, Madrilgo tituludunak bere euskara gaitasuna egiaztatzeaDe reduko lanpostu publikoa eskuratu ahal izateko; euskaraz ikasi duenak horren aurrean, berriz,
|
dena
euskaraz ikasiagatik, ez du inolako balio erantsirik bere tituluan. Hausnarketa honen harian, galdera bat baino gehiago datozkigu gogora; jarduera profesionalean —euskaraz— berdinak dira erdaraz eta euskaraz prestaturiko irakasleak?
|
|
|
(i) Gaurdaino euskal ikasketak erdal ikasketen morroi dira gure unibertsitate publikoetan. Erdaraz sortzen
|
dena
euskarara" itzultzen" da. Aipatutako dibertsifikatzean, titulazio mapa berrietan titulazio batzuk euskaraz sor daitezke, kalitatez eskain daitezkeenak, eta gure errealitatera lotuta daudenak.
|
|
2003
|
|
|
Zapeldunak, bizardunak, irakasleak, sendalariak (medikuak), apezak, andreak, neskatxak:
|
DENEK
EUSKERAZ EGIN".
|
|
|
Eta ikasleekin? Ikastolan bezala,
|
dena
euskaraz, edo erdia eta erdia. Esan didate ikastetxe hori elebiduna dela.
|
|
2004
|
|
|
Kataluniarrek pasatu behar zuten zentsura errazagoa zen, urte haietan Euskal Herrian pasa zitekeena baino.
|
Dena
euskaraz eta erdaraz aurkeztu behar zen.
|
|
|
Euskarak oso presentzia murritza du hiriburuetako telebista lokaletan. Badira gertuko telebistak
|
dena
euskaraz emititzen dutenak, baina ordu gutxi batzuez, izan ere bertan ekoizten dituzte euskarazko saio guztiak. Telebista kate handiek elikatzen dituzte erdarazko telebista lokalak programazioa ren ehuneko handi batean; ez da hori gertatzeneuskarazko herri telebistetan.
|
|
2005
|
|
|
Eta azken batean hori da helburua:
|
denek
euskararen behar hori, eta euskaldun izatearen behar hori sentitzea. Euskara normalizatuko badugu hizkuntza normaltzat hartu du edonork.
|
|
|
Hobe lukete frantsesa irakatsi. Nahi baldin badugu egun batez gure batasuna egin, behar lukete Hegoaldekoek frantsesa jakin eta Iparraldekoek gaztelania, eta
|
denek
euskara. Euskal Herria euskararen herria da, nahiz historian ez den hala izan, eta egun batez euskotarrek jakin ditzatela euskara, frantsesa eta espainola.
|
|
|
Bigarrena, urrikoa, Erronkarin aurkeztu berri dute. Ia ia
|
dena
euskara hutsean da eta euskaraz aritzeko hain aukera gutxi duten eskualdeotan bultzadatxoa izan nahi du aldizkariak.
|
|
|
Nahiz eta ereduan teorian
|
dena
euskaraz egin, badirudi ez dela nahikoa eskolaren bitartez guztiz euskalduntzeko. Eskolatik kanpo erdarara gehiago jotzen dute euskarara baino, nahiz eta lurralde soziolinguistiko euskalduna izan.
|
|
2006
|
|
|
Harrigarria da gaurko ikuspegitik ikustea gerra aurreko orri bakan batzuk izan ezik beste guztiak gaztelaniaz daudela. Ondoren hasi zen euskaraz idazten, gutxi gorabehera 1950 urtean, eta hortik aurrera
|
dena
euskaraz dago. Noski, hemen ailegatzen gara bakarrik gerra arte.
|
|
|
" Hauei hitz bat ere ez erdaraz, Euskaraz dena!". Eta orain
|
dena
euskaraz! EGA daukate laurek.
|
|
|
–circa? formula latina ere, egokia
|
dena
euskaraz, baina kurtsibarik gabe zetorrena lehen argitalpenean (adibidez, Zarrakaztelun); hirugarrenean, berriz, itzuli egin da, ing., formula erabiliz (baina berriro azaldu ez dena, nahiz, inguru?
|
|
|
Euskara besterik ez dakiten ume txiki askori, izan ere, beren euskara hutsezko jario etengabe horretan, harrigarriro," no" hitza isurtzen zaie behin eta berriz.
|
Dena
euskaraz esan, eta" ez" esan behar dutenean: " no".
|
|
|
Non adostuko dira arauak? Edo
|
dena
euskara batuan idatzi, eta kitto?
|
|
|
Baina, zenbat dira
|
denera
euskara gaitasuna lortzen ez duten ikasleak. Hori jakiteko ereduen banaketa eta testaren emaitzak uztartu behar dira.
|
|
2007
|
|
|
Ez da izango baina eskualdean izango dugun aldi bakarra, izan ere martitzenean Zornotza eta Otxandion izango da Korrika.Umeak, helduak eta baita adinean aurreran doazenak batu ziren domeka goizean Korrikarekin eskualdean. Bakoitzak bere neurrian; batzuek kilometroak egin zituzten aineketan, beste batzuek aldamenetik animoak ematen zituzten, eta
|
denek
euskararekiko konpromezua agertu zuten. Jairako egun polita izan zen eskualdeko herrietan domekakoa.Ordu bete gutxiago lo eginda egon arren, Durangaldeko
|
|
|
Gipuzkoako Goierrin, herri txiki bateko jaietan, igande eguerdiz, lehenengo nire belarriek topo egin zuten herriko plazan erdara eta euskara txandakatuz ari zen aurkezlearekin. Herritar
|
denek
euskara ulertu ez ezik egin ere hark baino bikainago egiten zuten lekuan, bertako zein ari ote zen erdaraz ikustera hurbiltzean, nire begiek ezezagun batekin topo egin zuten. nafar euskaldunekin; aizkolari gipuzkoar euskaldunekin eta oilar poni ahari... dantzan zerabiltzan euskaldun arabartu batekin eta han bildu ziren herritar taldetxoarekin nire hizkuntzan aritu nintzen.
|
|
|
Bestalde, harreman sareko euskaldunen dentsitateari dagokionez, familian eta lagunartean ezinbestekoa da senide edo lagun guztiek euskaraz jakitea, euskaraz hitz egingo badute: bietan ere,
|
denek
euskaraz dakitenean, nagusiki euskaraz hitz egiten dute, baina nahikoa da norbaitek euskaraz ez jakitea nagusiki erdaraz egiteko.
|
|
|
Oroitaraz dezagun neurtua
|
dena
euskararen erabilera ez dela, baina bai udalerri batzuetako kaleetan erabiliak diren hizkuntzena, euskararena barne. Halere, hari berean, Euskal Herriko soziolinguistikako inkesten aitorturiko datuen arabera (Euskal Herriko Soziolinguistikako Inkesta 2001), elebidunak 2001ean 55.000 ziren Ipar Euskal Herrian(% 24,7), 1991ean aldiz 69.000 zirelarik(% 33,1).
|
|
|
ordena natural eta razional frantsesaren kontrarioa zuzen zuzen! (Garat ek ez ote du hau
|
dena
euskararen alde baliatu?). Hizkuntzak abstraktuagoak bilakatu ahala, eta keinuarekiko lotura «naturalari» urrunagotu ahala, historian nolanahiko ordenak joan omen dira garatuz, denak baliagarriak, ideiak bata bestearekin ongi josten diren bitartean.
|
|
|
Urliak proposamen bat egin du, jasotzen
|
deNA
euskarari eman behar zaion tratamendua.
|
|
|
Eta taldearen proiektua aldatzean pentsatzen genuen bazela garaia euskarari garrantzi gehiago emateko. Horregatik izen euskalduna jartzea erabaki genuen eta, haratago, handik aurrera
|
dena
euskaraz egitea, kanta guztiak".
|
|
|
Nire ustez, ain egoki ta jatorki sortu ditzazkegunak oso gutxi dira. Terminologia au
|
dena
euskeratik sortzen badugu, iztegi berri oni bizitza ematen urteak joango zaizkigu, eta au iristen dugunerako, euskera gajoaren illetak kantatu bearrean gatzaizkizu. Gaiñera, gure izkuntzan kultura iztegi berri bat, beste izkuntza kulturadunengandik bereizitutako bat, sortzen badugu, gure jende ikasiak ez du iñoiz terminologia berria ikasiko.
|
|
2008
|
|
|
Seigarren mailan nengoenean aparteko eskolak eman zizkidaten euskara ikasteko, eta gauza batzuk gaztelaniaz egin nitzakeen. Baina orain
|
dena
euskaraz egiten dut, dena ulertzen dut eta oso ondo nabil; ikasturtea erraz gainditu dut.
|
|
|
Baina hori ez da euskaltegien errua, aldatu behar
|
dena
euskara batua da: aditzezko forma batzuk, nor nori nork famatua… Beste herrialde batzuek, beren hizkuntza munduratzeko erraztu egin dute:
|
|
|
konparazione, euskalki batek euskalkia mintzo den tokiko erdaran duen eragina. Hau gertatzen da erdaraz mintzo
|
denak
euskaraz ez badaki ere. Fenomeno hauek ez dira, nire ustez, behar bezala aztertu, eta litzateke aztertzea, telebista, irratia edo hizkuntzaren batasuna ezagutu ez duen jendeak gero eta urte gehiago baititu.
|
|
|
Bestetik, politika editorial koordinatu ezak egile bakoitza bere bidetik ibiltzea eragiten zuen, proiektuak gainjarriz eta lehia bidegabe eta tamalgarriak sortuz. Azkenik egile eskubideekiko begirune falta zegoen, euskalgintzan
|
denak
euskararen alde omen zebiltzanez ez zitzaiolarik inolako aitortzarik egiten arlo horretan lanean aritu zenari.
|
|
|
Zuen ustez, ahal berri horiekin euskal hiztunen tasa gorakadan edo beherakadan agertuko da ondoko inkestan?
|
Denetan
euskaraz hitz egiten entzuten dela eta azken erreserba desagertzen ari. Hemen ikerketaren interesa argiki agertzen da, baikortasun politikoak ez direla egokiak adierazteko.
|
|
|
1998an, Kontseiluak XXI. menderako akordioa, plan estrategikoa eta konpromisoa eskatu zituen," normalizazioa ondo ez zihoalako". Orain, hamar urte beranduago, konpromisoa eskatu du berriro ere, gizarteko maila guztien eta norbanakoen konpromiso aktiboagoa," euskaraz bizitzeko dekalogoa" gauzatu dezagun eta
|
denok
euskaraz bizitzeko gai izan gaitezen (gero bakoitzak erabakiko du berea).
|
|
2009
|
|
|
Hau da soziolinguistikak agertzen duen faktore nagusia. Familiako bilera batean denak euskaldunak direlarik, maizenik
|
denek
euskara erabiltzen dute, frantsesean trebe izanikan ere. Haatik erdaldun bat aski da, euskarazko harremanak guttitzeko.
|
|
|
Alabaina," B" ereduko aniztasuna aipatzen dute". " Hala ere, nire irakasle izandakoak esan zidan nahiz eta ofizialki" B" ereduan aritu" D" balitz bezala jokatzen zutela, alegia
|
dena
euskaraz eginez". " A" ereduan ikasitako ikasleek argi eta garbi kritikatzen dute eredua, ez baitu hizkuntza ikasteko baliabiderik eskaintzen.
|
|
|
Hemengo kirolak ematen ziren euskaraz, baina futbola edota txirrindularitza ez. Entzuleak ere ez zeuden
|
dena
euskaraz entzutera ohituta. Profesionalen aldetik, berriz, ez genuen arazo handirik izan.
|
|
|
du bere azalgarri.
|
Dena
euskeraz adierazia. Gotzon Elortza, ri eskerrak eman bearrean gera.
|
|
|
Badira urte batzuk gaur egun Txorierriko Udal Euskaltegia
|
dena
euskara klaseak ematen hasi zela; 1988/ 1989ko ikasturtean hasita hain zuzen ere. Hasierako urteetan Derio, Sondika eta Zamudioko udalek babestutako euskaltegia zen, baina urteak pasatu ahala Txorierriko Udal Euskaltegia izateraino heldu da.
|
|
|
Urte hartako atxilotuen zerrenda Parisko artxibotik bildu ahal izan du Nicole Lougarotek. Zerrenda horretan ikus daitekeenez, kasik
|
denek
euskarazko izenak zituzten. Atxilotuak Louisianara eramatekoak zituzten.
|
|
|
Medikuntza erlatiboa bihurtu al da? Osakidetzaren ustez, bai, itzulpen akats bat dela-eta gaztelerazko azterketan erantzun desegokia
|
dena
euskarazkoan egokia baita.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, ofizialkidetasun hori ere ez du onartzen PP PSOE multzoak eta hortik atera da gurasoen askatasunaren izenean, bi hizkuntza ofizialetako bat, euskara, ez ikasteko moduko eredua aukeratzeko askatasuna aldarrikatzea eta, aldiz, espainieraz soilik ikasteko aukera aldeztea. Horrek osagarri, administrazioan hizkuntza ofizial bat, euskara, derrigorrez ez eskatzea du atzetik eta hori
|
dena
euskaraz ez dakitenen askatasunaren izenean. Oso ondo!
|
|
|
Eta euskarari buruz zer esanen dugu? Ba, ETB1ek eman duenez gero,
|
dena
euskaraz izan da; ezin zen gutxiago espero. Normala izan da.
|
|
|
Aitatxok gura zuen nik ingeles interprete beharra egitea, uste zuelako denek ingelesez berba egingo zutela. Baina jai hartan
|
denek
euskaraz egiten zuten.
|
|
|
Esaten zuen: . Hemen, Amerikan, euskaldun
|
denak
euskaraz eta Euskal Herrian, ostera, ez. Zelan liteke?!?.
|
|
|
Artikulu horren, publikoa? selektibitatea gainditu duen gazte oro izanda, eta emandako informazioa oso oinarrizkoa izanda, pentsa liteke
|
dena
euskaraz ematea posiblea litzatekeela, baina tira, egia da oreka mantentzea askotan oso zail bilakatzen dela.
|
|
|
Herriko eragileak dinamika zabal horretan parte hartzera deitu ditu: ?
|
Denon artean
euskara berreskura dezagun gure karriketan?. Euskaraz Bai taldeko kideek merkatu inguruko eragileak bisitatuko dituzte, akordioa izenpetzeko gomita eginez.
|
|
|
Haur txiki, gazte, zahar; familian, lagun artean, bikotean; alde guztietako herrietatik, lanbide orotakoak; batzuk euskara ama hizkuntza, besteek ez mintzo, baina
|
denak
euskararen alde
|
|
|
EAJko Ana Mendizabalek abstenitzeko arrazoiak azaltzeko orduan, Azpeitiko anbulatorioko lanpostu
|
denek
euskarazko bigarren perfila atxikituta dutela dio. " Azpeitian, behintzat, euskarazko zerbitzua bermatuta dago, pediatria zerbitzuan izan ezik.
|
|
|
Ez nau ez pastoralak lerro lerro eta urtero egoteak kexatzen... bai aldiz, pastoraletan euskarari egiten zaion zorteak eta pastoralak ez duela euskararen sendotzeko balio ohartzeak. Pastoraletan arizale ugari bada orain —sobera beharbada, baina nola ezetza eman oholtzara igo nahi duen herritarrari? —, eta horietan
|
denek
euskaraz ez jakitea, tamalez baina, Zuberoko gizartearen isla da nonbait. Baina, euskaraz dakitenak eta aski ondo ematen dutenak gutxiengo handian izatea... hori bai benetan larria dela!
|
|
2010
|
|
|
Web orrialde berri hau sortu dutenak dira, Tokikom taldea osatzen duten hedabideak (tartean, Hernaniko Kronika*).
|
Denak
euskerazko hedabideak dira, eta Topagunea euskara elkarteen federazioko kide dira guztiak.Antzeko 20 hedabideTokikom.com 20 hedabideren artean sortu dute, eta laster gehiago izatea espero dute, Topaguneako hedabide guztiak ez baitaude, oraindik, orrialde honetan. Aldizkari eta egunkari hauek badituzte ezaugarri jakin batzuk:
|
|
|
Baina produkzioak baldintzatu gintuen: dena gaztelaniaz edo
|
dena
euskaraz izatea eskatu ziguten.
|
|
|
" asko egin dugu, begira non hasi ginen eta non gauden". Duela urte batzuk hor ariko zen euskararen militantea ahaleginean, agian fabrikako erreminten hiztegitxoa fitxetan osatzen, edo beharbada,
|
denek
euskaraz zekiten hiztunen bileretan euskaraz egiteko tematuta. Orain, aholkularitzak daude enpresetan euskara planak kudeatzeko.
|
|
|
Eta, seguru asko, erdarazko hitzak edo esamoldeak saihesteak eskatzen duen ahalegin kontzienteak eta askotan ebidenteak, halako ukitu" formala" edo" konbentzionala" emanen dio gaztearen hizkerari. Euskaraz egitea normala eta naturala da Leitzan, esan bezala, baina" den
|
dena
euskaraz esatea" gehiegizko formalismoaren eta are pedantekeriaren mugan egon liteke edo hala ikus lezake askok. Gazteen hizkeran gertatzen da hori batez ere, normalagoa baita hiztun zaharren hizkuntza produkzioa askozaz" euskaldunagoa" izatea.
|
|
|
elebidun guztiak ez dira neurri berean elebidun. elebitasunaren hazkundea fenomeno urbanoa da, batez ere. garai bateko elebidun gehienak herri txikietan bizi ziren (baita orduan oraindik bazeuden euskal elebakarrak ere), euskal hiztunak nagusi ziren guneetan, eta adin guztietako elebidun gehienek euskara zuten lehen hizkuntza. errotik aldatu da hori urte gutxian. egungo elebidun gehienak hamar mila biztanletik gorako hiriguneetan eta hiriburuetan bizi dira, euskara erabiltzeko aukera gutxiago dituzten herrietan, eta, arestian esan bezala, hogeita hamabost urtez behetiko elebidun gehienek gaztelania dute lehen hizkuntza. horrek guztiorrek zuzenean eta modu erabakigarrian eragiten du euskararen erabileran. beste hitzetan esanda: hazkundea behar du euskarak, masa kritikoa handitu beharrean da, baina hazkunde sozial orok saihetsezina du hazkunde krisia. euskararik gabe bizitzea nagusiki euskaraz bizitzea baino askoz errazagoa den gizarte batean, ezinezkoa da elebidun guztiak —euskaldun zaharrak bezala euskaldun berriak— neurri berean izatea elebidun eta
|
denek
euskara gaztelania bezainbeste edo gehiago menderatzea eta, gainera, naturaltasunez erabiltzea. zirkunstantzia hauetan —ez dago besterik— urtea joan eta urtea etorri, hazi eta hazi, deskantsurik gabe hazten jardun, eta, gainera, primeran eta inolako urradurarik eta ahuleziarik gabe haztea, aukera irreala da, ezinezkoa erabat. aurrerago jorratuko dugun euskararen erabileraren gakoetariko... Munduan barrena, ordea, prestigio sozialik ez duen hizkuntzari gibela eman ohi zaio familian, belaunez belaun gertatu beharreko transmisioa hautsiz. hori ere gertatu izan da euskararen historian. galerak izan ditu euskarak familian, etengabe gainera, hiru lurraldeetan. euskal autonomia erkidegoan bertan ere halaxe gertatu da duela hamar urte arte. alabaina, gaur egun, bi gurasoak elebidun direnean, erabat bermatua dago euskararen oinarrizko transmisioa eaen, baita nafarroan ere, baina oraindik galerek diraute iparraldean. euskaraz bikotekideetako batek baino ez dakienean, ordea, ez da gauza bera gertatzen:
|
|
|
Euskaraz hitz eginez, euskara bultzatzen genuela oso garbi geneukan, ikastolan jasotako hezkuntzagatik baina etxean jasotako hezkuntzagatik ere bai(...) Zangotzan zailagoa da euskaraz aritzeko giroa aurkitzea eta egun asko nabaritzen dut, nik beste esperientzia oso ezberdinak bizi ditudalako nire klasekoekin edo Iruñeako lagunekin alderatuta. iruñerria eta hortik beherako hiriak oso erdaldunak dira (atarrabian %15 inguru euskaldun; barañainen, berriozarren, burlatan, iruñean, lizarran eta zizur nagusian %10; tafallan eta zangozan %5). hiri horietako gure gazte gehienei euskara eskolan/ ikastolan ikasi izanak ondorio batzuk ekarri dizkie. haietariko anitzendako euskararen esperientzia uharte moduko bat izan da: eskolan
|
dena
euskaraz, etxean ezer ez edo apurtxo bat, kalean deus ere ez, lagunekin oso gutxi... hau da, gazte askorendako euskara bizipen etena edo ez jarraitua izan da, bizipen atomizatua eta batzuetan, eskolara mugatua. hori horrela izanda, euskara eremu akademikoari lotzen diote hala bizipenetan nola erabilera ohituretan. zenbait aldiz, gazteek beraiek aitortuta, eskolan baizik ez dute erabiltzen, eskola... euskararekin harremana izaten segitzeko eta euskara ez galtzeko modua baita.
|
|
|
Gurasoekin, izeba osaba gehienekin, lehengusuekin eta amatxi aitatxiekin hitz egiteko erabiltzen dut. Hala ere, beti bizi izan naizenez Iruñean, lagun gehienekin gazteleraz mintzatzen naiz nahiz eta
|
denok
euskaraz ikasi dugun. Ohitura hori hausten goaz baina batzuetan zaila egiten zait pertsona batzuekin euskara hutsean hitz egitea ohitura faltagatik...
|
|
|
euskadiko erakundeen gidaritzan bideratzen ari diren hizkuntza politika kritikatu egiten dute. euskararen normalizazioa auzitan ipintzen dute, euskara, gizarteak ontzat ematen ez dituen gaiei eta bideei lotuta azaltzen dute, kasu askotan, indarkeriari. hizkuntza politikaren kostu ekonomikoa gehiegizkotzat jotzen da. eta euskara normalizatzerakoan inposaketarik gerta ez dadin, euskararen sustapena hiztun bakoitzaren borondatearen mailakoa izan lukeela eta ez gehiagokoa adierazten da. egunkari hauek berauek, gaztelaniak ipar edo hego ameriketan bizi dituen testuinguru zailetan, espainiar hiztunen hizkuntza eskubideak errespetatzeko aldarrikapena egiten da hauek bizi duten egoera salatuaz. gaztelar hizkuntzaren hedapena eta handitasuna goraipatzen da beste aldetik. euskarari buruz hitz egiterakoan berriz, espainiar guzion ondaretzat jotzen da hizkuntza hau gaztelaniarekin batera. baina sustatu eta babestu beharrekoa gaztelania da eta ez euskara. euskal prentsaren artean joera ezberdinak ikusten dira, baina bada bereizgarri nagusi bat espainiar prentsarekiko, euskararen auzia eztabaida politikora ez mugatzearena hain zuzen. euskararen eztabaidan protagonista nagusiak, erakundeak eta udaletxeak ageri dira, baina hauekin batera euskal hiztunak, gurasoak, herritarrak ere agertzen dira eragile nagusi bezala. euskarari buruz hitz egiterakoan hizkuntza gutxitu honen ezagutzaz, erabileraz, normalizazioaz hitz egiten da. euskara herri izaerari lotua agertzen da, identitatea edo Euskalerria bezalako kontzeptuekin lotuta. azkenik hizkuntza honen inguruko jokabideei dagokionez, euskal prentsan hizkuntza honekiko erasoen salaketa, hizkuntza eskubideen errespetuaz eta Euskararen Dekretuari buruzko aipamenak egiten dira. esan behar da hala ere, euskal prentsan ere ageri dela euskararen gaia eztabaida politikoan kokatzeko joera, honela gara eta berriak Euskal Herria edo eskuinaren aipamena egiteko joera dute. honelako jarrera adierazten dute egunkari hauek: ...labait eztabaida politikoan txertatuta ageri da euskara. dena dela, euskal prentsaren artean el Correo eta diario VaSCo egunkariek ageri dute euskararen gaia politizatzeko joera argiena, espainiar prentsarekin lerrokatzean, euskararen eragile nagusitzat politikari abertzaleak aipatuz, espainia euskadi arteko nazio eztabaida jorratuz, gaztelaniaren errealitatearekin parekatuz, eta azkenik, larriena
|
dena
euskararentzat, bidezkoa ez den jokabideei, indarkeriari lotuaz gure hizkuntzaren errealitatea. honakoa da egunkari hauen jarrera euskarari buruz: egunkari hauek, hizkuntzen inguruko elkarbizitza aldarrikatzen dute. baina elkarbizitza honela ulertzen dute:
|
|
|
Hori horrela, euskal familien lehentasuna euskararen presentzia handiagoa duten ereduen aldekoa da, Dren(
|
dena
euskaraz) aldekoa bereziki.
|
|
|
Historiaz betetako txokoak dira eta garrantzitsuenak erakutsiko dituzte aguraindarrek kameren aurrean. Bertako dantza taldeak herriko dantzak berreskuratzeko zer nolako lana egin duen azalduko du eta Mintzalagunekin izango dira, euskaldun zahar eta berri,
|
denen artean
euskera berreskuratzeko egiten duten lanaren lekuko izateko. Euskarak Araban bizi duen egoeraren adierazgarri izan daiteke Agurain, eta horregatik, lurralde honetan euskaldunen kopuruak zenbatekoak diren aztertuko dute Bi Errepidean.
|
|
|
Hori zen gure denbora.
|
Dena
euskaraz mintzo ginen, baina ez eskolan, e! Bazen eskolan errejent bat, errefuxiatu jin zena Alsaziatik, handik eskapüa, eta harekin egin günüen gerla denborako eskola guzia.
|
|
|
10 Zentzu honetan, bada Hegoaldean, XIX. mende hasieran, euskararen aldeko mugimendu suhartsu bat, lehen aldiz historian horren agerikoa
|
dena
euskararen alde. Milaka eta milaka orrialde idatzi ziren euskaraz.
|
|
|
Galde honen helburua da neurtzea ikaslearen hizkuntza ingurumena lantokian zein izan daitekeen. Noski galde honen bidez lan hizkuntza zein den ezin dugu jakin, ohartuz
|
denek
euskara baldin badakite ere, ez dela erantzuten duen ikaslearen kasua, edo bederen euskara ez duela ongi menperatzen.
|
|
|
Eskolatik kanpo ez genuen inoiz ezertarako gaztelaniarik erabiltzen. Elizan ere, liturgia hizkuntza latina izanik, kristau bidea, azalpenak, hitzaldiak, aitortzak, kantuak, den
|
dena
euskara hutsean izaten zen.
|
|
|
Ostalaritzan euskararen erabilera bultzatzeko, Txorierriko Mankomunitateak kanpaina berri bat jarriko du martxan Txorierriko herrietan, “AhoZgozatu” lemapean. ...15: 00retara burutuko da, eta ordutegi horretan, parte hartuko duten tabernetan, ohikoa baino merkeagoak izango diren pintxoak egongo dira salgai.Txorierritarrek, bada, pintxoak euskaraz eskatu eta gozatu baino ez dute egin, eta euskaraz eskatzeagatik pintxo goxo goxoak merkeago izango dituzte.Gainera, pintxoari eusten dion zotzean osagaiak zeintzuk diren azaltzen duen txartela egongo da atxikia,
|
dena
euskara hutsean.Nahi duenak pintxo onenaren saria erabakitzen ere lagundu ahal izango digu, tabernetan edonoren eskura egongo diren txarteltxoetan pintxorik gustokoena markatuz, eta hau egiteagatik guztiak sari baterako zozketan sartuko dira. Kanpainari amaiera emateko, abenduan, Euskararen Eguneko egitarauaren barruan, Txorierriko pintxo onenaren saria banatuko da, herri bakoitzean irabazle suertatu den tabernen arteko final handian.Hauexek dira herri bakoitzean parte hartuko duten tabernen izenak: Derion) Adarve taberna, Derioko Batzokia, Amaiketako taberna, Mendia taberna, Rockefeler taberna, Txoria Herriko Taberna eta Udondo Irish Tavern.Larrabetzun) Larrabetzuko batzokia.Lezaman) Lejarrene jatetxea eta Oxangoiti Herriko Taberna.Loiun) Gure Etxea Jubilatuen Etxea, Loiu Hotela eta Loiuko Batzokia.Sondikan) Egarri taberna, Sondikako Batzokia eta Tindaya taberna.Zamudion) Ama3 taberna eta Errota jatetxea.Beraz irailaren 19an, pintxoa euskaraz eskatu eta … Ahozgozatu!!
|
|
|
Pil pilean Euskara Elkarteak film laburren zikloa antolatu du hurrengo apirilaren 30ean, Zinean. Gaueko 22:00etatik aurrera bederatzi pelikula motz eskainiko dituzte eta
|
denak
euskaraz. Aukera bikaina izango da zineko beste genero hau ezagutzeko, klasikoa izan arren, publiko guztietara ailegatzen ez den generoa baita film laburrena.
|
|
|
www.soziolinguistika.org/eu/bilgunea). Soziolinguistika Klusterraren webgunean informazio anitz dago beraz, eta gainera
|
dena
euskaraz dago. Bestalde, laster soziolinguistikari buruzko eskuliburu bat argitaratuko dute.
|
|
|
Horrekin batera, ipuin batzuk egin zizkigun Koldo Izagirrek, geuk eskatuta, Marigorriren herriko istorioekin. Hori
|
dena
euskaraz zegoen, euskaraz bakarrik. Horko lan asko jatorriz erdarazkoak dira.
|
|
|
Mojen hiru komunitate zeuden herrian, eta horietan erdarazko ohiturak bazeuden, baina guregana ez zen hori iristen. Gu parrokiara joaten ginen, eta
|
dena
euskaraz egiten zen. Beti.
|
|
|
Patxi Lopez lehendakari
|
denetik
Euskararen Aholku Batzordeak egindako lehen bilera atzo izan zen, eta legegintzaldia bukatu arte ezarriko duen hizkuntza politikaren berri eman zuen bertan. Lehentasunen artean, Euskararen Erabilera Sustatzeko Plana berrikustea markatu zuen Lopezek.
|
|
2011
|
|
|
mintzaira rustikoa, zakarra, azpiko populuarena. Etimologikoki hitzez adierazi ezina, jestuz adierazten dena.Bistan
|
dena
euskaraz, bretoieraz, katalanez, korsikeraz eta alsazieraz ari zela besteak beste gure anderea.Hizkuntzen gaia ez da usu aipatzen Pariseko erabakiguneetan, baina egiten delarik, perla ederrak jalgitzen dira itxitasuna eta errauts usaina darion ganbera horretatik. Luc Chatel Hezkuntza ministroak ere argiki adierazi du eskolak haurrei Errepublikako hizkuntza eta ingelesa erakatsi behar diela, hori baita integrazio profesional eta sozialerako baldintza.Eztabaida labur joan da, oso.
|
|
|
Garazin ere frantses gehiago entzuten duzu euskara baino. Kanpainan hautagai
|
denek
euskararen alde daudela erraten dute, baina erabilpena gutxituz doa, barnealdean ere behera doa. Kostaldean arrunt beherean dago, baina gazteek ikasten dute, gutxi baina gisa batez entzuten da.
|
|
|
Bai izenei bai kontzertuen hizkuntza erdara izatearen arrazoiaz hitz egiterakoan gazteok ohitura azpimarratzen dute. Beraz, kontziente dira ohitura dela arlo horietan, nahiz eta
|
denek
euskaraz jakin, erdara erabiltzea eragiten duen faktoreetako bat" Ohitura falta da"," Akostunbrauta dazelako beti euskeraz eitten". Baina ohitura bat oso orokorra denean azkenean" normaltzat" hartzen da eta hala adierazten dute gazteek.
|
|
|
Ia
|
denek
euskaraz jakin arren gero dena erdaraz egiten dute eta gazteok hipokresia hori salatu egiten dute. Gazteek sumatzen dute musika talde askok egiten duten euskararen erabilera ia sinboliko dela.
|
|
|
Bai izenei bai kontzertuen hizkuntza erdara izatearen arrazoiaz hitz egiterakoan gazteok ohitura azpimarratzen dute. Beraz, kontziente dira ohitura dela arlo horietan, nahiz eta
|
denek
euskaraz jakin, erdara erabiltzea eragiten duen faktoreetako bat" Ohitura falta da"," Akostunbrauta dazelako beti euskeraz eitten". Baina ohitura bat oso orokorra denean azkenean" normaltzat" hartzen da eta hala adierazten dute gazteek.
|
|
|
Horrez gain nabarmentzekoa da lehenengo geratu diren hirurek euskaraz abesten dutela. " Never Surrender" eta" Ken 7" taldeek
|
dena
euskaraz egiten dute eta" Des kontrol" taldeak gehiena euskaraz egiten badu ere baditu erdaraz egindako kantak.
|
|
|
Badirudi, neskek askoz gehiago entzuten dutela euskarazko musika. Bestalde 16 talde hauetatik 4 talde baino ez dira musika guztia euskaraz egiten dutenak eta beste bat da ia
|
dena
euskaraz egin duena.
|
|
|
" Never Surrender jende askori ez zaio gustatzen euskeraz egiten dutelako, euskaldunei gainera.
|
Dena
euskeraz delako y suena mal. Nahiz eta ondo sonetan dauen.
|
|
|
16 talde hauetatik 4 talde baino ez dira musika guztia euskaraz egiten dutenak eta beste bat da ia
|
dena
euskaraz egin duena.
|
|
|
ez dago konpartimentazio territorial hertsirik (azpeitiarrek euskaraz egiten al dute den den dena, hitzez eta idatziz, etxean eta lantokian, eta bilbotar guztiek den den dena erdaraz). ez dago, bereziki, konpartimentazio soziofuntzional zorrotzik: etxean eta lagunartean, baita laneko joanetorri arruntetan ere, den
|
dena
euskaraz egiten al dugu euskaldun guztiok, gure seme alabek barne, eta paper kontu guztia zein jendaurreko azalpen formalak oro, eskolan eta handik kanpora, hitzez eta idatziz, erdaraz bideratzen al ditugu oso osorik. Bistan da ezetz. gauzak ez dira horrela, urrundik ere.
|
|
|
Montxo Armendariz hurrengo kapituluko protagonistak bezala, euskarari lotutako kritikak jaso zituen Uribek, Segoviako ihesa n bi hizkuntzak nahasten dituelako,
|
dena
euskara hutsean filmatu beharrean. –Nire aitak euskaraz oso ondo hitz egiten zuen, baina inoiz ez zigun irakatsi eta Euskal Herrian Burgosko prozesua rekin lur hartu nuenean 29 urte nituen, berandu zen ikasteko, ez dut hizkuntzetarako erraztasunik.
|
|
|
–Lehenengo Ikuska n agertzen da arrantzale bat esanez, ni arrantzalea naiz?, euskaraz; garairako erronka handia zen hori!
|
Dena
euskaraz! Eta orain hartu eta diote oso rurala zela, arkaikoa?
|
|
|
Baina oraingoan produkzioak baldintzatu gintuen: dena gaztelaniaz edo
|
dena
euskaraz izatea eskatu ziguten?.
|
|
|
Lopez Etxezarreta irakasleak garai haietan klase guztiak gaztelaniaz ematen zituen. Gaur, ordea,
|
denak
euskaraz. Badirudi, dio bukatzearren?
|
|
|
Bikotearen ohitura da. Seme alabek, ordea,
|
dena
euskaraz ikasi dute txikitatik. Oso bitxia izan zen.
|
|
|
Oso bitxia izan zen. Gaztelaniaz dena ulertzen zuten, baina ez zuten ezer egiten,
|
dena
euskaraz, eta, behin, Argentinara joan ginen, haiek lau urte zituztela, eta mutu bihurtu ziren lehengusuekin eta. Dena ulertzen zuten, baina ez zuten hitz egiten.
|
|
|
Bikotearen ohitura da. Seme alabek, ordea,
|
dena
euskaraz ikasi dute txikitatik. Oso bitxia izan zen.
|