|
2000
|
|
|
Ausardia HBn, gero eta gehiago kanpora begira zein ezker abertzale barrura begira, gero eta gehiago ahots propioz joka dezan, aipatu den autonomia gero eta egiazkoagoa izan dadin. HB HB da eta ETA ETA, zalantzarik ez, baina
|
denok
dakigu zertaz ari garen. Ezker abertzalearen aparato politikoek, kirtena kontrolatzen dutenek, erabaki behar dute Lizarra Garaziko erresoluzio eskemari bene benetan heldu nahi dioten, horrek esan gura duen guztiarekin.
|
|
|
Hasteko, presoen arazoak euskal herritar guztiak hunkitzen dituela eta gehiengoak haien etxeratzea eskatzen duela aldarrikatzen da. Bai,
|
denek
dakite presoak badirela, baina ez da segur denek nahi dutela haien eskubideen errespetua, are gutxiago haien askatasuna. Estatuarentzat, politikari gehienentzat eta opinioaren parte batentzat, presoak ongi dira preso eta kartzela denbora konplitu behar dute.
|
|
|
Baina, arestian esan bezala, 75etik 80rako tarte horretan abildadea baneukan txapeldun izateko.
|
Denek
badakizue txapelketa bat jokatu zela hor Empresas Unidas ekoa; guk boikota egin eta gure artean txapelketa bat jokatu genuen. Txapeldun osaba zen eta nik 22 irabazi nion.
|
|
|
Honen hizkuntz politika maneiatzean, mezu emaile horrenbizitza hobeki kontrolatzeko erosotasuna irabaz zitekeen, baina ez da hori bakarrik.Espainia Berriko proiektu nazionalaren funtsean dago, azkenik, hizkuntz batasunarenaere:
|
denek
jakin behar zuten gaztelania. Baina, berriro ere?
|
|
|
Kasurako,/ n/ fonema sudurkariaren kasua hardezakegu adibidetzat.
|
Denok
dakigun bezala, belare egingo da, ostean belare batagertuz gero; sabaikari, sabaikari baten aurrean; edo horzkari gisa, horzkari batenaurrean. Datu basearen unitateen artean/ n g/,/ n t/ eta/ n tt/ difonemak sartu baditugu, inbentarioan ez ditugu hiru alofonoak kontuan hartu behar izango, aipatutako ezaugarriartikulatorio horiek aurre grabatutako errealizazioetan egongo baitira; eta sarrerakotestuak hala behar duenean aukeratuko dira egokiro.
|
|
|
—Zertaz espanta?
|
Denok
zakiagu nola jokatu duen beti, putakumeetan putakumeena. Zergatik ez, bada, adiskidea garbitzeraino erori?
|
|
|
Baita lehenbizikoz esplikatu ere munduan bi klase direla, zanpatuak eta zanpatzaileak, eta gu alderik eramangarrienean suertatuak ginela. Geografia nahiz filosofia, literatura edo ekonomia,
|
denetarik
jakin behar, eta denetan azken hitza bere. Erran gabe doa Ttipik bere ingurukoak errabiatzeko moduko ikasketa orri distiratsua aurkezten ahal zuela fraideenekoa bukatzean.
|
|
|
Han egon duk beti, duela hogei urte zulo honetara etorri nintzenetik.
|
Denek
zakitek hemen. Eta autopsia egin behar ziotela, hori ere neronek oroitarazi behar?
|
|
|
—ahoz borobildu nuen neure aurpegiak islatzen zuen ezin sinetsia. Erredakzioan
|
denek
genekien zuzendaria kanpoan zegoela, urrun, modako hondartza batean.
|
|
|
Eztula egin nuen halako batean: beldurtu, eta
|
denek
zekiten nire dardararen berri. Ziur nintzen.
|
|
|
Astebete barru azaldu zitzaigunean, aurpegian zituen oraindik zigorraren arrastoak.
|
Denek
zekiten zigorraren berri, baina ez zion inortxok ere ezer galdetu. Beldur handiegia zioten Migeli.
|
|
|
Fenomeno bitxia ekarri dio talde profesionalen gorakada eta arrakasta honek aktoreen bizimoduari.
|
Denok
dakigu aktoreek emanaldiko izaten dutela irabazpidea, eta gehienetan ez dela oso kopuru handia izaten. Egia da talde horiek emanaldi kopuru handi samarra bermatzen dutela gehienetan, baina aktoreak milaka kilometro egiten hasi dira askotan emanaldi bakarra eskaini eta berriz ere bueltan etortzeko.
|
|
|
Popperren iritziz, 1934 urterako jada batzuk bazekiten ikusmolde vienarra gaizki kokatua zegoela: "
|
Denek
dakite egun positibismo logikoa hilda dagoela. Baina badirudi inork ez duela sumatzen hemen galdera bat egon daitekeela —’Nork egin du? ’ galdera(...) — Uste dut nire erantzukizuna onartu dudala.
|
|
2001
|
|
|
Espainian sozialdemokratak, erreformista ezkertiarrak eta muturrekoak baldin badaude, hemen hori bikoiztu egiten da. Eta horiek beren abizenak dauzkate eta
|
denok
dakigu zeintzuk diren gutxi gorabehera. Horiek ezker politikoak dira, baina gero sindikatuak eta afiliatuak daude eta sozialki ezkerraren barne daude.
|
|
|
Lan horiek guztiak bildu eta" Euskal deituren kronika" liburua osatu du Gatuzain argitaletxeak, non euskal abizenen nondik norakoak agertzen diren. Izan ere,
|
denek
jakin nahiko genuke gure deitura nondik datorren, bere historia zein izan den, eta batez ere bere esanahia. Bada, jakin min hori guztia asetzen saiatu da Marikita Tambourin baigorriarra, horretarako hiru iturriz baliatu delarik:
|
|
|
|
Denok
dakigunez izokina arrain migratzailea izaki, ibaian gora eta behera mugitzen da. Baina, zer gertatzen zaio metro askotako horma batekin topo egiten duenean?
|
|
|
Ados, baina egia da ere lurraldeak ez direla berez autodeterminatzen, lurraldeek hiritarrak dituzte beren baitan. Aldi berean,
|
denok
badakigu abertzaletasuna non den nagusi eta non ez, baita Euskal Herria erreferentziatzat hartzen duen abertzalearen kopurua zein den ere. Proiektu guztiak eztabaidagarriak eta hobetzeko modukoak dira.
|
|
|
Guretzat liberazioa izan zen, aldaketa, inork ez zizun ukatzen euskalduna zinenik. Gure lagun
|
denek
bazekiten euskaraz, eta elkarren artean hala hitz egiten zuten. Eta keinua egiten genion elkarri, konplizitatea zegoen gure artean, elkartuta sentitzen ginen.
|
|
|
Triple A k atentatu batzuk egin zizkidan, jarri zidaten bonba autotik mirariz libratu nintzen... Hirutik bitan hustu behar genuen eraikina bonba mehatxuengatik, gauero kotxeak edukitzen nituen zain,
|
denok
genekienean zer kuartelekoak ziren, sumario piloa eta gerra kontseilua dut... «Egin»en ere goizetako nire lehen lana epaitegietara joatea zen, atxilotu egin ninduten...
|
|
|
Arrautzetatik txitoak jaio eta oilaskoak salduko zituen ondoren, diruarekin zerri bat erosteko. Zerria gizendu eta haren irabaziekin behia eta txekorra erosiko zituela pentsatzen ari zela, ordea,
|
denok
dakiguna gertatu zen: marmita erori eta esnea bertan galdu zela, esnezalearen ametsekin batera.
|
|
|
Urte osoan saltzen den% 80 jostailu, urte aro onetan saltzen da.
|
Denok
dakizkigun arrazoiengatik konsumo gizartea dela kausa jostailu erosketa orduan ez dugu gurasook zuzen jokatzen. Noren kaltetan?
|
|
|
Zinemaren hizkera ikusten saiatu gara. Baina
|
denok
dakigu zinemaren atzealdean beti dagoela giza kontakizunean agertzen den bikoiztasuna: errealitatea eta ametsa biltzen diren tokia.
|
|
|
ispilua mundu harrigarrientzako sarbidea da, edo ispilu besterik ez, baina beste aldetik beste sinbolo nagusi biren aurrean jartzen gaitu. Bidaiaren metaforaren aurrean, ispiluan sartzen denak bidaia egiten baitu, eta
|
denok
dakigu Izuen gordelekuetan barrena liburuaren gai nagusia bidaia dela, edo, gehiago, liburua bera dela bidaia. Honez gainera, hormak beste metafora bat dakar berarekin; oroimenaren beste eszenatoki bat:
|
|
|
Baina, Sarrionandiak darabilen esapide bat erabiltzearren, erresistentzia poesia aztertzeko nahiago izan dut sakonera jo, eta maitasunaren kontzientzia espaziotzat hartu, azkenez,
|
denok
baitakigu autobiografia ere sorkuntza dela, esanez eta isilez sortzen dena.
|
|
|
Paradisuaren atzealdeko ateaz hitz eginaz, idazleak bere ikuspegi ezezkorra agertuko du. Ez da Europa zoriona,
|
denok
baitakigu dirdaiaren ondoren itzala dagoela. Ideia honen agerpena behin eta berriro agertzen da testuan.
|
|
|
24 eztakit pero joe hemen
|
denak
dakigun gauza bat da inor ez geala jaio jakinda
|
|
|
–joe hemen
|
denak
dakigun gauza bat da inor ez geala jaio jakinda, enuntziatuari indar programatikoa nabari zaio, hots, balio kataforikoa gaiaridagokionez, urrats tematiko edo arlo tematiko berri bat ahalbidetzen baitu;
|
|
|
‘Beraz,
|
dena
dakigu, ’ esan zuen Padre Buruargik.
|
|
|
Liburua ikasleren bati ematen zion eta, bakoitzak pasarte bat irakurri behar zuen eta ikaslez ikasle pasatzen zen liburua. Liburuaren 67 orrialdean, eta
|
denok
genekien hori, ehun pezetako billetea uzten zuen, billetearen ertza liburu bazterrean igartzen zela.
|
|
|
Eta jakingo ez zuen ba! Ordurako
|
denek
genekien Ariane Zubietan, etxe alokatuan eta nabarmenki bakarrik bizi zela.
|
|
|
|
Denek
bazekiten egia esaten zuela; ba  tzuek bazekiten gizon hari" Jainko" esaten ziotela.
|
|
|
A. 1936 baino lehen,
|
dena
genekiela uste genuen, gero eta hobeto genbiltzala, zaharrek (c eta ch) ez zuten sekula atarramentu onik atera. Ez ote zuen ezagun batek esan, Iztuetaren Condaira (bata nahiz bestea) erakustaldi batean ikusi zuenean:
|
|
|
Haren atseginaren parerik ez da, bere haurrak biltzen ahal dituelarik denak bere ingurura. Langilea dela eskualduna,
|
denek
badakite. Indarrez azkar da eta lanaren nagusi.
|
|
|
Gizartea garatu ahal izateko, energi iturriak funtsezkoak dira,
|
denok
dakigunez. 1970eko hamarkadan petrolioaren krisiak mendebaleko gizartea larritu zuen eta energi iturri berri eta zaharren garapena areagotu egin zuen.
|
|
|
Eta gizakien ekintzen bitartez gizakien asmoen eta gogogiroen informazioa, aldiz, ezin da sekula osoa izan, hain da aberatsa eta helezina gizakia. b) puntuak zera erakusten digu: gure gogoa bere ezagumen eta hautamenarekin ez dela beti argia eta kementsua,
|
denok
dakigunez. Sasi egiak, sasi ederrak, sasi ongiak jota eta menperatuta izaten garela aldi askotan.
|
|
|
|
Denok
dakigu, jakin, esperientziaz, zer den maitatzea edo maite izatea. Baina maitasuna definitzea, maitasuna zer den adieraztea beste arazo bat da.
|
|
|
Baina hurko maitagogoa ezagutzean bertan, beste maitari epailea ezagutzen dugu. Horrela,
|
denok
dakigu denok garela epaile, bakoitza bereetan, baina gizaki guztiok garela epaile. Eta denon eta bakoitzaren neurririk gabeko metroa, bete betean denon eta bakoitzaren gogoko den maitatzea dela.
|
|
|
Eta denon eta bakoitzaren neurririk gabeko metroa, bete betean denon eta bakoitzaren gogoko den maitatzea dela.
|
Denok
dakigu lagun hurkoaren arazoa gure arazoaren berdin berdina dela, gu geu bezala maitagogo delako.
|
|
|
Beraz,
|
denok
dakigunez zer den maitatzea, denok dakigunez maitari garela, hala ere ez gara gauza, inola, gizaki bat bere egiteetatik epaitzeko; baina bai gara gauza maitatzearen ase eta amaitu ezinezko ekina ezagutzeko, maitatzean ala ez maitatzean eginiko bide zuzenak eta okerrak, urrats onuragarriak ala kaltegarriak elkarri argitzeko, denon aldeko laguntza erakundeak edo tresnak eraikitzeko.... Elkarrekin dugun ezagutza horri deitzen diogu etika jakituria.
|
|
|
Beraz, denok dakigunez zer den maitatzea,
|
denok
dakigunez maitari garela, hala ere ez gara gauza, inola, gizaki bat bere egiteetatik epaitzeko; baina bai gara gauza maitatzearen ase eta amaitu ezinezko ekina ezagutzeko, maitatzean ala ez maitatzean eginiko bide zuzenak eta okerrak, urrats onuragarriak ala kaltegarriak elkarri argitzeko, denon aldeko laguntza erakundeak edo tresnak eraikitzeko. Elkarrekin dugun ezagutza horri deitzen diogu etika jakituria.
|
|
|
Maitari izan eta nolatan hauta dezakeen ez maitatzea, niretzat baino gehiagoko misterioa da. Baina hori horrela da,
|
denok
dakigunez, edozein oinarri teoriko ontzat hartuta ere.
|
|
|
Zomorroide hura marikoia zela pentsatzera iritsi nintzen; izan ere, errukiak, begiruneak edo gaizki ulerturiko kultura zentzu batek, edo hirurek, egia gordina estaltzen duten arren,
|
denok
dakigu, jakintza zahar batek erakutsita, liburu artean ibiltzen diren gehienak, denak ez esateagatik, marikoiak direla. Bestela, zergatik ibiltzen dira liburuen artean?
|
|
2002
|
|
|
Etxe gehienetan, guztietan ez esateagatik, goian aipatutako produktuen birziklapena egiten dugu bakoitzak bere txokoa duelarik.
|
Denek
dakite zer, zerekin, non eta nola gorde behar den birziklapen prozesua arrakastatsua izan dadin. Halaber, egunetik egunera produktu gehiago batuz doaz birziklapenaren unibertso horretara, jendearen ohiturak aldatuz joan direlarik.
|
|
|
Politika prozesu bat da.
|
Denok
dakigu Udalbiltza sortu zenetik gaurdaino zenbat gauza gertatu diren. Batasunak bere batzarra sortu zuenetik, nagusiki EAJ eta EAko hautetsiek parte hartu dute Udalbiltzaren jardueran eta guk haiei eman diegu kudeaketaren berri.
|
|
|
Azkenean, gizartea gertatzen ari
|
denaz
jakin gabe gelditzen da, eta badirudi politikoei ere ez zaiela gehiegi interesatzen jendeak jakin dezan, agian ezagutza zientifikoa eta teknologikoa oinarri oinarrian kritikoak direlako. Oinarrian kritikoak direla diot, zeren zientzialariek sinetsi izan balute bere aurrekoek esaten ziotena, sekula ez lirateke garatuko ez argindarra, ez makinak eta ez Internet.
|
|
|
bere biraketa estrategikoa esplikatu egin zuen ETAk," Madril edo Parisek esango dutenak berdin dit" esan zuen hitz bitan" abertzaleen arteko adostasuna dagoenez gero". Jakina, hori esan bai, baina korrika joan zen Zuricheko zitara Aznarrek bidaliekin egotera, oso logikoa den bezala, bestalde, zeren eta
|
denok
dakigu gauza batzuk esaten direla baina gero beste gauzak egitean beste aldera begiratzen dela. " Pultsu fina" k hori ere kontuan eduki behar du.
|
|
|
euskara errektoreordetza, euskara batzordeak, unibertsitatearen euskarabatzordea eta ikastetxeena, euskararen kabinetea, euskararen institutua; hau da, indartu eta zabaldu behar den egitura oso bat, baina azkenengo urteetan fruituakeman dituena. Orain askok edo
|
denok
dakizuenez, bigarren normalkuntza planeangaude, ikasturtean bukatuko den planean, eta, batez ere irakaskuntzaren euskalduntzera zuzentzen da. Bigarren plan horrek helburu desberdinak dauzkaikastetxe bakoitzean, prestatu zenean, pixka bat egokitu zen zentro bakoitzarenegoerara?, baina, oro har, beste helburu batzuen artean, helburu hau du:
|
|
|
Komunikazioa harremana da, eta harremanak,
|
denok
dakigu, oso dira kultura azturen eta kultura liturgien menpekoak. Komunikazioa eta kultura banatu ezinezko terminoak dira.
|
|
|
Alferrikoa da gero lurrean gertaturikoa kontatzea.
|
Denok
dakizue ondo baino hobeto, eta ez dago arriskurik denen bozkarioz grabatu denak oroimenari ihes egiteko; inori ez zaizkio atsegin uneak ahazten. Entzun, ordea, zeruan gertaturikoa:
|
|
|
Kolesterola medikuek adierazitako mugen barruan mantentzeko kezkak eragin handia izan du gizartean.
|
Denok
dakigu substantzia horren tasa handi batek bihotzekoak izateko arriskua areagotzen duela, adibide bat jartzearren. Hain ezaguna ez dena da hortzoi inon batek amaiera bera eragin dezakeela.
|
|
|
Horregatik, kezkagarriena, zalantzarik gabe, azken hamarkadan 0,2 gradu igo izana da; horrek esan nahi du hamar urtean soilik hirukoiztu egin dela itsasoko tenperaturaren hazkunde erritmoa. Beraz, XX. mende osoa itsasoa berotzekoa izan da, XIX. mendearen amaieran industria iraultzaren garaiarekin bat datorrena; izan ere,
|
denok
dakigu lantegien eta labe garaien errekuntza —eta, zehatzago esanda, jarduera horren ondoriozko karbono dioxidoa sortzea— dela klima aldaketaren eragile nagusia. Fuengirolako zentroko aditu horien tesiaren arabera —ozeanografiari buruzko nazioarteko foroetan sinatua—, Lurraren berotzeak neguak leunagoak izatea eragiten du, hau da, atmosferako tenperaturak ohi baino altuagoak izatea.
|
|
|
Batzuetan, lorezaintzan adituak ez garenok gure landare eta lorategietan elementuak eta materiak erabiltzen ditugu, zein funtzio betetzen duten eta zein osagai dituzten ondo jakin gabe. Hori izan daiteke, adibidez, manteloaren kasua; izan ere,
|
denok
dakigunez lurrarentzat oso onuragarria dela, ondoren aipatuko ditugun zenbait alderdi ez ditugu ezagutzen. Batez ere, lurzoruaren aberastasun organikoa areagotzen duen eta, aldi berean, ura lurrean atxikitzen duen elementu bat da, eta ez du uzten udan egin dezakeen beroarekin gogortzen, lurzoru guztiak nabarmen hobetuz, eta, bereziki, buztintsuak.
|
|
|
Oso garrantzitsua da Hegoaldea eta Iparraldea non dauden jakitea.
|
Denok
dakigu nolakoa den eguzkiaren ibilbidea, ekialdetik mendebaldera, hegoaldetik pasatuz. Eraikin bat iparralderantz orientatuz gero, ikuspena, zarata edo estetika dela eta, eraikin beroago batzuk, erradiadore indartsuagoak (horrek dakarren gastuarekin) eta hegoaldera begira baino bao txikiagoak izan dira.
|
|
|
Inork ez zion deus esan.
|
Denek
zekiten haren egoera. Ama zahar elbarria eta biak bakarrik bizi ziren.
|
|
|
Hizkuntzak modu batera ezagutzen ditugu, modu batera ezagutzen dugu euskara, eta modu batera erdara, guk bizi ditugun modura, eta eskura dugun egoera horrek beti badu aurretik hizkuntzaren beste egoera bat, berea euskarak eta berea gaztelaniak. Gaztelaniaren aurrekoa, ahalke eta herabe ere ematen dit
|
denok
dakizuen hau letretan jartzea, latina zen. Hala ere, pentsatzekoa da euskarak ere izango zuela zerbait aurretik, ez zutela trikuharrietan etzanda daudenek guk bezala hitz egiten garai hartan eta, gutxienez, Kristoren gorpua gaubeilatzen zuten soldadu erromatarren mintzoaren eta Gran Vian goiti eta beheiti ibiltzen diren banketxeetako langileen erdararen artean dagoen desberdintasunaren pareko zerbait izango dela Gernikan piperrak saltzen dabiltzanen eta Santimamiñeko gibel hartan margoak egin zituztenek erabiltzen zuten euskararen artean.
|
|
|
Gure gurasoek erakutsi didate, eta haiekin ere euskaraz mintzo naiz. Ingelesak askoz ere hitz gehiago ditu ikasteko eta zailagoa da, baina maite dut,
|
denetarik
jakin behar delako".
|
|
|
" Ez, nahiago dut liburu hau UEUn argitaratu, nahiz EHUri esker idatzi ahal izan dudan, berak emandako soldatagatik, berak nire eskura jarritako baliabide eta informazioengatik, berak utzitako bulego eta ordenagailuagatik, haren izena erabiliz eskuratutako ikerketa proiektu hartan ikasi nuenagatik...". Hitz egiten duena,
|
denok
dakigunez, lehenbiziko esaldian gelditzen da, gainerakoa ipuin antzeko alegiaren kedarra izango balitz bezala isilduz, bestea besteok pentsatzen baitugu. Bizkarrezurtasuna eta bizkarroitasuna nahasten diren, pataskatzen, beldur naiz, eta ez da, kasu honetan, hizkuntza ongi ez jakiteagatik.
|
|
|
Erreportari italiarrek itsu itsuan sinesten zuten Estatuburuak Gernikakoaz kaleratutakoa, baina ongi aski zekiten Alemaniako eta Italiako hegazkinak zeudela; hegazkinak pilotuak soldaduak.
|
Denek
zekiten.
|
|
|
Bai baitzekiten Bilbo luze gabe eroriko zela.
|
Denek
zekiten hori. Ez al zuen Gorostizak berak esan onena zela esku ez hartzea?
|
|
2003
|
|
|
Gaur ez da posible
|
dena
jakitea, inozoenari ere ez zaio bururatzen dena altzoan hartuko lukeen jakituria zirkular batean sinestea. Internet ere ez da konponbidea, Interneteko anabasan ez baitago inolako irizpiderik.
|
|
|
|
Denok
dakigun kontua da, noski, mendebaldeko gizarteetan XX. mendean izan dutela gainbehera, hala baserritarrek, nola nekazaritzako ustialekuek. Egitate hori ongi igartzen da Ipar Euskal Herrian ere, aurrez jaso ditugun datuen argitan.
|
|
|
Txosten horren arabera, baldintza kaxkarretako lan gehienak emakumezkoenak dira, kontraturik izan gabe soldata jasotzen duten gehien gehienak emakumeak baitira. Emakundek txostena EAEko datuekin egin badu ere,
|
denok
dakigu Euskal Herriko gainontzeko herrialdeetan ere egoera bera izango dutela. Hain zuzen ere, Emakundek txostena egin eta gero Ipar Euskal Herrian Secours Catholiquek egindako beste txosten batek ere egiaztatzen du Iparraldean ere pobreziak emakumezko izena duela.
|
|
|
Fase honetan beharrezkoa da Euskal Herria osorako planteamenduak egiten dituen foro eztabaida bat.
|
Denok
dakigunez, Ibarretxeren planean ez dira planteamendu biak egiten. Guk, aldiz, Euskal Herriaren nazio eraikuntzarako ildoak zehaztu ditzakegu, nahiz eta zeregin horretan lurralde ezberdinetan fase eta erritmo ezberdinak kontuan hartu diren.
|
|
|
Eztabaidagunean ari garenekiko errespetua eskatzen dugu. Ez da ezein eztabaida gunerik deskalifikatzeko une egokia, eta are gutxiago,
|
denok
dakigularik, Madrilgo Gobernuak edozein eztabaida oztopatu nahi duela.
|
|
|
18 Bide batez gogora dezagun, aurrerago aipatuko ditugun Kurloiak eta El vasco de hoy liburuetako marrazki guztiak eta ugariak dira batez ere bigarren honetan bere bereak dituela. lanetan ere berdin moldatzen zela adierazi digu alargunak,
|
denetarik
baitzekien egiten. Eta ez zekiena bere kabuz ikasten zuen.
|
|
|
|
Denek
badakigu nola bururatu zen gau hartan Erroman hasi elkarrizketa hura eta geroztik zer izan ziren, hogei bat urtez, Baionako apezpiku zenak Hiriart Urruty André eta Jean bi anaia apez euskaltzale zenduekin ibili urratsak. Beste komentariorik gabe, honetan bego gaurko solasa!
|
|
|
|
Denek
badakigu engoitik, aspaldian ari dela gizona hizkuntzaren sekretua zilatu beharrez. Mendebaleko filosofiaren historia baizik ez baldin badugu ere gogoratzen, Indietako eta Ekialde Urruneko aberastasunak bazter utziz, Platonek bere Kratylo rekin ohartarazten digu hitzarmena eta ohitura dutela hizkuntzek oinarri, ez soil soilik natura.
|
|
|
laguntza erlijiosoa (hiletetan...); babes eta kontrol profesionala, adibidez, Iruñeko 1618ko azaroaren 3ko ordenantzek (Gorrotxategi, 1987: 89), dioskue ordenantzak dendako atean azaldu behar zituztela, egurretan jarririk,
|
denek
jakin eta ikus zitzaten?; eta hirugarrena kideei laguntza soziala ematea (alargunek dendarekin jarraitu ahal zuten, semeetakoren bat edo beste norbait kargu egin arte).
|
|
|
Era berean, eskertzeko laguntza eman digute Jakin eta Argia aldizkarietakoek, argazkiak eskuratzeko emandako erraztasunagatik. Lanerako erabili ditudan idazkiak inolako aldaketarik gabe ekarri ditut liburura; gure gaurko irizpideen arabera egitura okerrak izan arren, bere horretan utzi ditut,
|
denok
baitakigu zein izan den euskararen bilakaera azken hogeita hamar urteetan.
|
|
|
Intsektu gizarteak funtsezko adibide dira lankidetzaz ari garenean.
|
Denok
dakigu inurri kolonietan lankidetza handia izaten dela, batez ere langileen artean, ondo antolatuta elikagaiak biltzeko eta inurritegia zaindu eta defendatzeko. Hala ere, bere eguneroko zereginak kide batzuen interes berekoiak bilatzea eragiten du.
|
|
|
|
Denok
dakigu pobrezia gaixotasun ugari izateko arriskua dela. Hala ere, orain arte ez zen zehaztu haurren asmaren eta baliabide faltaren arteko erlazioa.
|
|
|
Eta tomateari Italian ematen zaion izenak azalpen logikoa du. Ia
|
denek
dakite tomatea Amerikaren aurkikuntzaren ondoren Europara iritsi zen fruitua dela. Ezezaguna da sartutako tomate barietatea jatorriz horia zela.
|
|
|
Hori zen istorio guztia, lehenik Oya ri plazer egiteko eta giro on baten sortzeko, egun polit hori prestatu zuten. Baina,
|
denek
bazekiten bukaeran zer gertatuko zen.
|
|
|
Beti izan zara pertsona bakartia, maduren batez esateko, ezen bakarrik egoteko premia edo nahia izan ohi duzu sarri. Argi daukazu, ordea, benetan estimatzen zaituzten pertsonak dituzula inguruan, bada zutaz den
|
dena
dakite eta hortik abiatuta maitatzen zaituzte; zuk beraiek maite dituzun moduan. Laguntasunaren bidean ez da utzi behar bhelar txarrak hazi daitezen.
|
|
|
Gizonezkoak ixkin egin zien emakumearen ezpainei. Jakin egin nahi zuen,
|
dena
jakin nahi zuen, gau batean gertatuarekin bete nahi zuen nonbait bere oroimenaren zulo hondorik gabea.
|
|
|
Horregatik gorde zuen sekretua.
|
Denek
zekiten, nik izan ezik. Sekretuaren funtsa hori baita, denak jakinaren gainean egotea, denak bat izan ezik.
|
|
|
Denek zekiten, nik izan ezik. Sekretuaren funtsa hori baita,
|
denak
jakinaren gainean egotea, denak bat izan ezik. Ni.
|
|
|
Ni ez naiz sekula taldeko buru izan.
|
Denok
dakigu zein den taldeko burua, zeinek ematen dituen aginduak. Askotan isilka eta azpitik, baina agindu egiten du.
|
|
|
|
Denek
badakigu...
|
|
|
Bestetan egia erran, arrakasta bazeukan: abertzale munduko urrixa anitzek bazekiten" borrokalarietarik" zela, ez zuen deus erran beharrik, gauza horiek
|
denek
zekizkiten, isilean, sekretuan, eta errespetu zerbaiten sentimendua sortzen zuten, manifestaldietan adibidez, beti banderola atxikitzen agertzen baitzen, soa hotz eta irririk gabe. Gainera elkarte abertzale eta ezkerreko alderdiaren partaide izanki orotan aitzindari plazaratzen zen.
|
|
|
Gure argumentuen biltegitzat ez hartzen. Historia,
|
denok
badakigu, garaileek idatzi dute; gero historia hori garaituek berek sinesten dutela, tristeena hori da, badakigu. Ez daukagula, ordea, zergatik sinetsi, euskaldunok badakigu aspaldi hori ere, edo jakin genuke.
|
|
|
|
Denok
dakigu ez dagoela Afroditarik12 Maitasun gabe. Beraz, hura bat izango balitz, Maitasuna bakarra litzateke; baina bi izanik, derrigorrezkoa da bi Maitasun izatea ere.
|
|
|
Ahal izan duten bezala. Eta Luperi ezer ezkutatzen ibiltzea ere alferrik izango da, pentsatu du,
|
denak
jakingo ditu azkar edo berandu eta. Hobe ditu nire ezpainetatik.
|
|
|
Gerrako hildako ergelena izan zitekeen hura zein arrain klase zen, hori
|
denek
zekiten herrian. Maisua izanik, eskolan igartzen zitzaion.
|
|
|
–Andrea arduratu zen herrian
|
denek
jakin zezaten ni mobilizatua nintzela, eta laster bidaliko nindutela frontera, eta hantxe hilko nautela ere! –esan zuen Tiburtziok, lotsaturik– Itsasoko Polizian larrua behin baino gehiagotan jokatu izan ez banu moduan.
|
|
2004
|
|
|
duela hiru urte
|
Denek
dakite lehen lana kaleratu ostean, Sartu izeneko bigarren diskoarekin datoz orain 4 Itzal taldekoak. Banda gipuzkoarra Euskal Herri mailako talde ezagunetatik zetozen musikariek osatu zuten hasieratik:
|
|
|
|
Denek
dakite diskoarekin erkatuz taldean eginiko konposizio lana nabarmentzen da CD berrian. " Aurreko diskoan taldeak Xabierrek eginiko abestiak jo zituen, oraingoan, ordea, guztiak sentitzen gara abestion sortzaile".
|
|
|
Abrahamek esan du txirrindularitzan beti kontrolak egiteko disposizio ona egon dela eta ez dugu hori ikusi beste kiroletan, beti kirolariak kontrolaren aurka egon dira. Ez dut esango zein diren kirol horiek, baina
|
denek
badakite.
|
|
|
Konstituzio eredu adostu batek proiektu politiko guztiak praktikara eraman daitezkeela ziurtatu luke. Baina, artean,
|
denok
dakigu PPk Estatuko lurraldeen arteko harremanak atezuan utzi dituela. Sosegu handia dugu Konstituzioaren 8 artikuluari buruzko debate lasaia burutzeko eta alderdi nazionalista guztiekin elkarrizketa sakona gauzatzeko.
|
|
|
Telefono mezu bat M 11 goizean, telebista piztu txabola barrenean, hitzak ulertu ezinean, irudi negargarriak begien parean, korapiloa eztarrian, isiltasuna gure artean, pisu astuna bizkar gainean, bihotza lehertu beharrean, burua hotz mantendu nahian, ordu larriak etxera bidean... Hortik aurrera gertatutakoa
|
denok
jakinikoa.
|
|
|
Ezkontzak ekarri omen zuen nire herrira. Ezertara ohitzeko astirik gabe ezagutu omen zituen nire herritarren izaera bekaizkeriazkoa,
|
dena
jakin nahia, arau betikoetatik urrutiratu ezina. Bizitza latza izan duela iradokitzen ari zait emakumea, baina ez dit xehetasunik eman bere bizitzari buruz.
|
|
|
Egia. Hori
|
denek
badakite, eta futbolariarekin berekin bakarka hitz egiten baduzu ere baietz esanen dizu. Zuk esaiozu" zu hau eta hau irabazten ari zara, ez al da gehiegi?".
|
|
|
Gerora beste hiru museo ikusi nituen Helsinkin,
|
dena
jakin nahi zuten ikasle eta irakasle haien erdian, Iraken kazetariak joan ziren bezala, talde hartan" enpotratua". Ateneumin taidemuseo a, Arte Ederretakoa, zen bata.
|
|
|
Izan ere, zortzi hamar urteko haurrek badakite nola jaiotzen den ume bat, baina ez dute informazio gehiegirik.
|
Denek
dakite ume hori amatxoren tripa barruan dagoela jaio aurretik, eta beraiek ere horrela egondakoak direla, baina batzuetan hor bukatzen da beren informazio guztia. Eta liburu honek horri buruz hitz egiteko aukera ematen die bai gurasoei, bai irakasleei.
|
|
|
Datu zehatzetara igarota, 27.400 lagun enplegatzen ziren 2003an Hego Euskal Herriko sektore pribatuan, 2002an, aldiz, 33.200 Datu horiek Espainiako INE »Estatistika Institutu Nazionala» erakundeak 2004ko martxoan landutako balioespenetatik jasoak dira, eta biztanle aktiboen inkestako emaitzak dituzte oinarri. Oraingoan ere, ez dugu Ipar Euskal Herriko datu ofizialik, baina
|
denok
dakigu lehen sektorea, Euskal Herriko parte horretan, herioak hartua dagoela aspaldidanik eta hango biztanleek hirira eta itsasertzera alde egiteko utzi dutela lurra.
|
|
|
Arraza?
|
Denok
dakigu gure geroko Euskal Herriari ezin diogula arraza eman. Erlijioa?
|
|
|
Erlijioa? Honetaz ere
|
denok
dakigu Euskal Herrian badirela erlijio gabekoak, beraz ezin diogu erlijioa eman. Dantza eta ohiturak?
|
|
|
–Ondo dago, inposaketarik ez dela egongo, esatea, Euskadi birreuskalduntzeko. Baina zenbait inposaketa modu egon duela,
|
denok
dakigu, birreuskalduntze asmoak efektiboak izango badira. Ezer lortzekotan, integrazioa eragingo duten kanpoko faktoreak dira.
|
|
|
Honen ondorioz, baserritar edo nekazari irudia duenari euskaraz eta gazteei (edo hiri kutsua dutenei) gaztelaniaz. Auto-zentsura mekanismoa agertzen da, azken finean, gizarte legitimitatea gaztelaniarena delako(, gaztelania
|
denek
dakite eta euskara batzuek bakarrik?)?. 621
|
|
|
Azken buruan, zuzenbide eta politikaren arteko erlazioa ematen al da?
|
Denok
dakigu zuzenbidea konbentziohutsa dela, hau da, legeak eta arauak garai batean moldatu eta beste batean utzi eta aldatuegiten direla. Zein da, hortaz, zuzenbidearen teoria eta Filosofia Politikoaren arteko lotura. Eta zuzenbidea ezagutza historikoa bada, ez al da historia bera Filosofia Politikoan islatzen, horrek legeak eta arauen unibertsaltasuna ikertzen duenean?
|