|
2000
|
|
|
Asturiesen berriz, oso eremu zabala hartzen du aipatu lurralde arantzatsuak. Eo Navia ibaien haranak dira, hau da, Galiziaren mugakide
|
den
lurralde handia. Luzaz galiziera dela esan izan da, eta BNG alderdi abertzaleak ere bertako taldea sortu du, etorkizunean Galiziarekin bat egiteko xedez.
|
|
|
Demografikoki handiena
|
den
lurralde honetan, irratigintzaren panorama Arabakoaren antzekoa da. Alegia, irrati emandegi nagusiek eskuratzen dute audientzia gehiena eta hauen artean lehen postuetan daude Madrildik emisioak igortzen dituztenak.Ikus, bestela, honako taula hau.
|
|
|
Euskal Herriarekin gertatzen ari
|
den
lurralde errepresentazio forma anitzareneskutik, bere identitate nazionalari eutsi ez eze identitate hori eraiki gura duen herria, gurea, aurrera egiteko oztopo ugarirekin aurkitzen da, zeren gaur egungo forma aniztasun horrek arriskutan jartzen baitu bihar etzi nazioartean ezagutua izango den euskalmapa politiko bateratua bera ere.
|
|
|
Beste galdealurraldetasunari dagokio: edo gauzatzen da abertzaletasuna gehiengo
|
den
lurraldeetan, edota egiten da, hastapenetik, Euskal Herri osoaren barruan. Horrez gain, testuinguru orokorra dago.
|
|
|
Salduero, Argañeda, Peñalta eta Saltipinia mendien ipar magalek ere, pagadiak kontserbatu dituzte, gizakiak franko ustiatutakoak izan arren. Dena den, oraindik pagadi horiek lepahoria bezalako animalia interesgarrien gordeleku dira; izan ere, basoen murrizpenaren eta ehizaren eraginez, animalia hori leku askotan desagertu da eta Ordunteko pagadiek estaltzen dute gaur egun, harrapakari hau mantendu
|
den
lurralde bakarrenetakoa.
|
|
|
Espainiako geografiaren irakaskuntzak nazio espainiarra (omen) den hori dela erakutsiko luke; hots, nazio espainiarreko lurraldea, honen gainazala dagozkion mugekin, nazioaren substantziaren froga materiala litzateke. Espainiarra
|
den
lurraldea nazio espainiarraren gorputza izango litzateke; arestian, l' Hexagone, z hitz egin dugunez, orain. Zezen Larrua. Estatu Nazio espainiarraren nortasun elementua dela esango genuke, eta espainiarrak (omen) diren horien talde identitatearen errepresentazio bilakatzen dela.
|
|
2001
|
|
|
Horixe ekarri digu gogora, besteak beste, Balkanetako gatazkak: mendebaldearen eta ekialdearen arteko mugatzat jotzen
|
den
lurralde hura aniztasunarenarragoa da, kontrasteena, kultura desberdinen topagunea... Eta oro berdindunahiak ez dakar gatazka eta hondamendia besterik.
|
|
|
2 1700ean, urte hori ezarri digutenez gero abiapuntutzat, zenbait gauzaren jabe da oraindik Euskal Herria, pare baten jabe batik bat, eta diodan bidenabar hemen eta gero izen horretaz izendatuko dudana ez dela XIX. mendean Zazpiak bat ikurpean bilduko
|
den
lurralde mordoa baizik. Euskaldunez kanpora, bada hor, dakigunez, erdaldunik ere.
|
|
|
Horra 60 urteko jauzia emanda espainol egunkari bik bizi garen unea ulertzeko ematen diguten bidea. Euskarak nazio kontzientzia, herri ezberdin bateko partaide sentitzea ren sentimendua, independentziaren nahia... azken batean zapaltzen gaituzten estatuetatik kanpo, euskararena den eta izan
|
den
lurraldean nazio berezi bat (euskaldunona) eraikitzeko ideiari indar ematen dio.
|
|
|
Euskara" ofizialkide"
|
den
lurraldeetan bizi garen euskaldunok konstituzionalki behartuta gaude espainiera jakin eta erabiltzera, eta eskubidea dugu euskaraz jakiteko. Ez da berria beraz, egoera.
|
|
|
Harri imanari buruz ari da Platon hemen. " Magnetikoa" izena Magnesiari, penintsula tesaliarraren parte
|
den
lurraldeari, omen dagokio. Heraklea, Asia Txikiko hiria, Magnesiaren hegoaldean kokatzen da.
|
|
2002
|
|
|
Beharbada. Izan ere, unibertsitateetan euskaraz aurkeztutako doktore tesiak ugarituz omen doaz, alabaina, zertarako balio digu, baldin eta, bidenabar, euskara orain arte nagusi izan
|
den
lurraldeetan euskaraz jardungo duen iturgin, hargin, tabernari, dendari, e.a., hots, orain arte euskaraz burutzen ziren jarduerak, erabilera eremuak, oharkabean etengabe galtzen baditugu, euskara nagusi izan den eta gainbeheran datozen garai bateko lanbide tradizionaletatik gaurkoetara igaro eta nonahi euskararen erabilera ahalbidetzeko lan poltsa berrietan tokia hartu eta indarberritu dadin egia...
|
|
|
Logikoa eta arrazoizkoa da hori egitea? Ala erabakitzen dugu ez daukagula eskubiderik dena paralizaturik edukitzeko non eta gure herritarren %75etik gora bizi
|
den
lurraldean, eta ondorioz saiatuko gara hor aurrera egiten eta hori bihurtzen Euskal Herri osoarentzako vis atractiva hori?
|
|
|
Ondorioz, unibertsitateak sortuko ditu (publikoak) eta aintzat hartuko ditu (pribatuak): a) ezarriko
|
den
lurralde esparruko Erkidego Autonomoko Legebiltzarraren Legeak edo b) Espainiako Parlamentuko Legeak, aurretiaz Goberriuakproposatuta, unibertsitatea jarriko den lurraldeko Erkidego Autonomoko Gobernu Kontseiluarekin ados.
|
|
|
Ondorioz, unibertsitateak sortuko ditu (publikoak) eta aintzat hartuko ditu (pribatuak): a) ezarriko den lurralde esparruko Erkidego Autonomoko Legebiltzarraren Legeak edo b) Espainiako Parlamentuko Legeak, aurretiaz Goberriuakproposatuta, unibertsitatea jarriko
|
den
lurraldeko Erkidego Autonomoko Gobernu Kontseiluarekin ados.
|
|
|
Argi dago azken hogei urteotan, basaltoa nagusi
|
den
lurraldeetan induskatutako trikuharrien ganberak egiteko beste lehengai bat (kareharria edo kareharritupatsua) erabiltzen saiatu zirela; eta hori bera ikusi zen mende honen bigarrenhamarkadan Elosua Soraluzeko megalitotegiko Agerreburu trikuharrian (Aranzadieta Barandiaran, 1922). Baina, hemengo beste hilerri batzuetan kontserbatzen zirenganbera zatietan ikusi ahal izan zen ezen, horiek osatzeko, dirudienez, soilikbasaltozko harlauzak erabili zirela.
|
|
|
Tumuluaren eta ganberaren eraikuntzan aipatzen ditugun lehengai aldaketak, ez dira soilik ezagutzen basaltoa nagusi
|
den
lurraldeetan, baizik eta baita besteosagai geologiko batzuk dituzten tokietan ere. Kare haitz ugariko tokietan, ez dabatere harritzekoa izaten, urrunegi joan gabe dagoen hareharri azaleramendurenbatetik erauzitako harlauzak aprobetxatzea ganbera osatzeko; adibidez, Ausokoin, Arantzadin (Aralar), Artzanburun eta Aizkorritxon (Aizkorri).
|
|
|
Ikertzen ari garen lurraldeko hirigintza tradiziotik birpasatxo bat egiten badugu, esan dezakegu ezen, gaur egun Euskal Autonomia Erkidegoa
|
den
lurraldean, hiritzat har daitezkeen lehen guneak erromatar garaikoak direla; eta horrez gain, osogutxi direla, batez ere Bizkaian eta Gipuzkoan. Era berean, oso ezaguna da Antzinate Berantiarreko eta Goi Erdi Aroko, iluntasun historikoa?
|
|
|
Apaiz nausia neska isilaz Kapitoli ra digon artean. Aufidus sendo ta zarataka igarotzen
|
den
lurraldeetan.
|
|
|
Lehenik eta behin, zergapeko egintza non gertatu den zehaztu da. Zerga aplikatzen
|
den
lurraldean egindakotzat hartuko dira, betiere, beste estatu kide batean lurralde horretarako egiten diren ondasun salmentak, baldin eta baldintza hauek betetzen badira: 1 Ondasunak saltzaileak berak edo bere kontura luzatu edo garraiatzea.
|
|
|
Era berean, Zeelanda Berriko Gobernuak patagoniko hutsaren arrantzan luzamendu batekin bat egingo duela uste du, baldin eta nazioarteko komunitateak espezie horren babesari buruzko akordioa lortzen badu. Dokumentuak berretsi egiten du, halaber, Antartida indar nuklearrik gabeko eremu gisa mantentzeko konpromisoa, eta Rossen Dependentzia izenez ezagutzen
|
den
lurraldeko dibertsitate biologikoa babestearen aldeko apustua, 1923tik Zeelanda Berriak administratua. Halaber, Ross itsasoko eskualdeko dibertsitatea zaindu behar dela adierazi da, eta, horren barruan, ordezkaritza bereziko eta segurtasun biologiko handiko eremuak sustatu, babestu eta administratu behar dira.
|
|
|
Datu horiekin, munduko bi mapa marraztu dituzte: bata, gure espezieak ingurumenean dituen eraginak islatzen dituena; bestea, azken eskualde basatiak nabarmentzen dituena, giza arrastoa ia hautemanezina
|
den
lurraldea. Lehenengo mapan —gizakiaren arrastoa erakusten du—, hiri handi guztiek jasotzen dute notarik txarrena —altuena—, eta Mendebaldeko Europa eta Indiako azpikontinentea dira eskualde zigortuenak.
|
|
|
Eta horri zor zaio, gehienbat, lurraldeotan erabilera areagotu izana. Beraz, lan franko egin
|
den
lurraldeetan erabilerak gora egin du, eta, aldiz, sasineu rriak hartu edo itxura hutsezko planteamendu txepelak nagusitu diren beste lurraldeetan, geldiune antzua etagainbehera ren amildegia baino ez da ikusten.
|
|
2003
|
|
|
Hotsaren Legeak arautuko dituen alderdiei dagokiela, lurzoruaren erabilera nagusiaren arabera, bizitoki
|
den
lurralde espainiarra area akustikotan sailkatuko da: bizitegi lurraldea, industriala, aisia eta ikuskizunetakoa, horiez bestelako hirugarren sektorekoak, osasun eta irakaskuntzakoa, garraio azpiegiturek eragindakoa eta espazio natural zehatzak.
|
|
|
Bidaia jakin bat egiteko txertoak, bisitatu nahi
|
den
lurraldeko osasun egoeraren, bertan sustraiturik dauden gaitz endemikoen, bidaiaren ezaugarrien (arriskua ez da berdina abentura txango batean joanda edo bidaia antolatu batean joanda, ezta kale giroko bisita batean edo oihaneko batean) era iraupenaren arabera aldatzen da.
|
|
|
Desplazatzean aire beroa ere desplazatzen duen masa hotz honek igarotzen ari
|
den
lurraldean tenperaturak azkar jaistea ekartzen du.
|
|
|
Felinoari laguntzeko helburuarekin, IUCNk adierazi du nahitaezkoa dela katamotza bizi
|
den
lurraldeko untxien biztanleria berrezartzea.
|
|
|
2.3 Nagusitzen ari
|
den
lurralde ereduaren ezaugarriak
|
|
|
Irakasle euskaldun eta jakintsu asko dago U.E.U.ren inguruan ez dabilena»117 Argiaren Urtekaria n, aldiz, UEUren helburua Euskal Herri osorako Euskal Unibertsitatea sortzea zela esan zuen. Karmel-en bertan «unibertsitate baten beharra» azpimarratu zuen, «eta horrek barruti bakarra eskatzen du, euskara erabiltzen
|
den
lurralde guztiak bere baitan jasoko dituena». Hala ere, horrek ez zuen esan nahi UEUk unibertsitate paralelo baten bila joan behar zuenik.
|
|
|
1835eko ekainean Zumalakarregi hil zen arte behintzat, bera izan baitzen gerrilla teknikak erabiliz benetako armada bat osatu zuena, euskal probintzia guztiak bere gain hartuz. Hurrengo bi urteetan, Madril konkistatu asmoz abiatzen den armada errealistak porrot egin eta, gainera, nazioartean zuen laguntza galtzen duenean, karlismoa euskal lurraldean lubakitu eta eusten saiatuko da; hauxe izango da, 1836 eta 1839 bitartean, gerra bukatu arte, bere esku egongo
|
den
lurralde bakarra (Balmaseda, Gasteiz, Iruñea eta mugaren arteko lurraldea, zehatzago). Bitarte horretan ez dira hemen liberalen aginduak beteko.
|
|
|
Argi dago bide guztiak erabili behar ditugula asmo zitalak galgatzeko; baina, era berean, lan ildo horiek ez baditugu estrategia zabalago batean kokatzen aukera faltsuak sortzeko arriskua dugu. Ez dugu jokatu behar gurea ez
|
den
lurraldean bakarrik, eta justizia arloa ez da gure lurraldea, hor galtzeko guztiak ditugulako (ikusi bestela Itoitzen gertatutakoa). Euskaltzaleok uste badugu bide judizialak bizitzen ari garen egoera gainditzen lagunduko digula oso oker gaude.
|
|
2004
|
|
|
Euskara babes juridiko minimoen azpitik dagoela egun, euskararen lurralde guztian ez baita ofiziala, eta horrek menpekotasunezko estatusa sendotu besterik ez du egiten. Baina ofiziala
|
den
lurraldeetan ere, lehentasunezko hizkuntzatzat ez da hartu, araubidea ez baita bide horretatik abiatu. (...) Zentzu horretan, ofizialtasunaren kontzeptu juridikoetatik haratago joz, eta ikuspegi pragmatikoari eutsiz, errealitate latza dakusagu egun Euskal Herrian, ofizialtasuna lurraldearen gune bakar batean dago aitortua, Nafarroa Garaiko Iparraldean eta Autonomia Erkidegoko hiru probintzietan, alegia, eta koofizialtasun hori egikaritzeko tresna eraginkorrik ez egoteaz gain, bere gainean izandako ezbaiak Auzitegi eta Epaitegi arrotzek ebazten dituzte, kasu gehienetan euskararen kalterako?. 280
|
|
|
–Liberalismoaren eta karlismoaren arteko borroka legez planteatu. Iñigo Aranbarri ari zaigu? baina ahaztu liberalismoak zer ekarri dion indar betean egon
|
den
lurraldeetan, konparazio batera Iparralde guztian, euskal nortasunari. Eta formulazio honetan, euskara traba zaie?. 295
|
|
|
Hizkuntzaren onespena berau mintzatzen
|
den
lurralde eremuaren ezagutzara hedatzea ere ez dirudi eskari handiegia denik (inork imajinatzen al du gaztelaniaren berri ematean Hego Amerika aipatu gabe uztea?). Hortaz, hezkuntzako arduradunek konplexurik gabe onartu eta aitortu lukete historiaren euskal dimentsioak bultzatzen dituen balioen artean (historia ikerketei lotutako beste balio orokorrez gain) euskara, euskaldungoa eta Euskal Herriaren ezagutza sustatzea ere badagoela, horrek ez duelarik inplikatzen adoktrinamendu nazionalik, ezta beste ezein ikuspegiren bazterketa esklusibistarik ere, baizik soil soilik hizkuntzatik ab iatuz definituriko mundu baten aintzat hartzea.
|
|
|
" PSE EEren ezinbesteko laguntzarekin", Berango" gizarteko goi klaseentzako feudoa" bilakatu nahi du Udal Gobernuak (EAJ EA), Koldo Martínez IU EBko ordezkariak salatu duenez. Etxebizitzen eraikuntza Bizkaiko Foru Aldundiak bultzatzen ari
|
den
Lurralde Plan Partzialak ezartzen duen gutxiengoaren azpitik dago, zinegotziak adierazitakoaren arabera," debekuzko prezioetan gainera".
|
|
|
Internazionalismoak eta antikolonialismoak nazio txikien zapalkuntza eta zatikatzea salatzera eraman dute, beti ere defendatuz haien burujabetasunaren, askatasunaren eta nortasunaren defentsaren aldeko borroka. Giscard d’Estaing en Frantzia eta Francoren Espainia bezala, gogora dakartza Vietnam, Palestina, Afrika, Hego Amerikako herrialde pobre eta zapalduak(" Non dira Santiagorateko bideak...", HH, 98 or.;" Managuako bideak", 1979), eta gizarte mailaketaren, zapalkuntzaren edota gosetearen biktima izan
|
den
lurralde oro. Nazio urrunen zoriaz mintzo zaigu Erdozaintzi, baina beti ere bere herria gogoan, elkarren arteko gizarte edo historia parekotasunak agerian utziz, nazio haiei buruz idaztea gure herriaren egoeraz hausnartzeko aitzakia bailitz.
|
|
2005
|
|
|
Egun, euskara ofizialkidea
|
den
lurraldeetan (Euskal Autonomia Erkidegoan eta Nafarroako Foru Komunitatean), Autonomi Estatutuak (1979) eta Foruaren Hobetzeak (1982) ezarri dute, hurrenez hurren, hizkuntzen ofizialkidetasuna, baita testuok garatzeko eman den hizkuntza legeriak ere. Euskal Autonomia Erkidegoaren kasuan, Euskeraren Erabilpena Arauzkotzeko Oinarrizko Legeak, azaroaren 24ko 10/ 1982 Legeak, hauxe xedatu du, 7 artikuluan:
|
|
|
Gehienetan, faila tansformakorraren norabidean zehar malda handiko gai lurrez inguratutako arro sakon eta estu bat agertzen da (9.5, 9.6 irudiak). Faila trans formatzaile batek gandorra zatitzen duenean gandorraren alboan baina failaren beste blokean gelditzen
|
den
lurraldea normalean baino beroago dago, gandorreko korronte gorakorretatik gertuago aurkitzen delako. Berotasunak dentsitatea murrizten du eta lurraldeko sakonera izan lukeena baino txikiagoa izatea eragiten du (9.5 irudia).
|
|
|
Hegoalderago (6.29.B. irudia), luma gorakorraren eragina pairatu eta lurrazal ozeanikoa duen lurraldean, goi lurrazalaren estentsioa bortitzagoa da, baina erdiko arroaren bi aldeetan oraindik ikus daiteke behe lurrazala. Hirugarren zehar ebakiak (6.29.C. irudia) oso osorik lumaren eraginpean gelditzen
|
den
lurraldea zeharkatzen du. Hor, behe lurrazala berriro da lodiagoa eta goi lurrazalak, aldiz, mehetze nabarmenagoa pairatzen du.
|
|
|
Arkuaurrea edo arku fosa eremua. Fosaren ardatzaren eta arku bolkanikoaren artean gelditzen
|
den
lurraldea da. Honen barruan geratuko lirateke aipatutako barneko horma, akrezio prisma zein arkuaurreko arroa.
|
|
|
Oro har, espezie batek bere esparru geografikoan baldintza ekologikoak dituzten toki egoki guztiak betetzen baditu, banaketa hori jarraitua dela esaten da. Ostera, banaketa osoa zenbait gune partzialetan zatituta dagoenean, zeintzuk espeziea bizi ez
|
den
lurralde batzuetatik aldenduak baitira, orduan, banaketa hori disjuntua dela esaten da. Gune partzial desberdinek aldiberean okupatuta egon behar dute; hau da, disjuntzio kontzeptua ez zaie hegazti edo arrain migratzaileei aplikatzen.
|
|
|
...ori Bittorren ahotik, sabelean lukeen ukabila zabaldu egin balitz bezalako zerbait sumatu du, hezur mulko bat bere giharren taupada atzeman nahirik, ametsa haragiaren igurtziaren bila, eta mila miliatan uharterik ez dagoela badakien arren, tu egin dinat lanerako baino ez diren ahurrotan, neureetan, korrokoien jauzien gisako plaust amultsuetan eragin die arraunei dantza mendian gauez biluzik egiten
|
den
lurraldera buruz abiatzeko.
|
|
|
Dukerri: duke baten mendeko
|
den
lurraldea.
|
|
|
Erresuma: errege baten esku
|
den
lurraldea.
|
|
|
Konderri: konde baten mendeko
|
den
lurraldea.
|
|
2006
|
|
|
Esker oneko lurrak dira, bai, baina baita gogorrak ere. Maputxe jatorriko guantxeak inguruotako aborigeneak dira; artaldeak trebeziaz gobernatzen dituzte berez malkartsua
|
den
lurralde honetan.
|
|
|
250). Alvaro abadearen inskripzioa, ostera, salbuespena da bere eremuan, Arabako Lautada baita honelako dokumentuez ia hutsik ageri
|
den
lurraldea (biztanle ugari izango zituen arren, Donemiliagako Nabarraren testuaren arabera95).
|
|
|
Nazioarteko Lankidetza Hitzarmenaren Proiektuak nazioarteko publizitate jarduerari buruzko printzipio komunak zehaztu ditu, besteak beste, noiz aplikatu behar
|
den
lurraldeko zuzenbidea, nori egotzi behar zaion erantzukizuna, eta publizitate arloko profesionalen, jarduera oneko kodea?.
|
|
|
1843 urtean Sequoyah –83 urte beteak zituen ordurako–, mugaz beste aldera joan zen, orduan Mexiko eta gaur egun Texas
|
den
lurraldera, jakin baitzuen inguru haietan cherokee herriaren erreserba bat jarri zutela eta, beste askotan bezala, hara joan zen bere aurkikuntza kulturala zabaltzera eta Texasko indiarrak jakintsuago bihurtzera.
|
|
|
Kasu bietan nazionalismoaren ikuspuntu esentzialista ageri da; esentzialista, bere lurraldearen barruan bizi diren beste talde etniko edo nazioren izaera eta izana ukatzen dituen heinean. Praktika politikoak, ordea, eskubide hori autodeterminazio eskaera indartsu ageri
|
den
lurraldera mugatzera eramaten du. Bi mutur horien artean mugitzen da auzia.
|
|
|
Lurralde horretako toki desberdinetan autodeterminazio eskubidea nola artikulatzen den negoziazioaren eta joko politikoaren parte da. Horri dagokionez, gure ustez, kasuan kasuko azterketa egin litzateke, eskubidea era batean edo bestean gatazkaren parte
|
den
lurralde osoan onartu behar dela kontuan hartuz, betiere.
|
|
|
Gatazka ageri
|
den
lurralde osora autodeterminazio eskubidea zabaltzeak badu, gainera, balio erantsi bat: konponbidea sendotzen du, eta gatazka berriak erreproduzitzeko aukerak mugatu.
|
|
2007
|
|
|
Iparraldean berriz, galera prozesua bizkortu egin da azken neurketa honetan. Jaitsiera garrantzitsu hau dela medio, eta neurketa hauek egiten hasiz geroztik, estrainekoz da Iparraldea euskara gutxien entzuten
|
den
lurralde eremua, Arabaren atzetik.
|
|
|
Datuak xehekiago azter ditzagun, arreta berezia eskatzen duten puntuak zehazte aldera. Gazteen arteko erabilera proportzioa jaitsi
|
den
lurralde bakarra Bizkaia izan da. Taulak xehe mehe aztertuta, badago, aurreko neurketekiko desbideraketa guztiz ezohikoak agertzen dituen eremu bat: gaitasun maila %25 bitartean kokatzen den zonalde soziolinguistikoa.
|
|
|
" Beherakada horren atzean azken urteotan hirigune erdaldunagoetatik gune euskaldunetara bizitzera joan direnen hizkuntza ezaugarriak daude." (Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza, 2012: 16) Kontraesanak kontraesan, azken buruan, lan egokia egin
|
den
lurralde, sektore, eremu edo guneetan, gutxi asko, emaitzak jaso dira eta, aldiz, interbentziotik kanpo gelditu diren gainontzekoetan atzerakada edo, onenean, geldiunea gertatu dira. Hortaz, zergatik gune horien inguruko informazio kontrajarriak?
|
|
|
Beharrezkoa bada, gobernu agintaritzak pertsona jakin batzuei eskatu ahal die bi eguneko aurrerapenarekin jakinaraztea ohiko bizilekua zein herritan izan eta horretatik kanpo egindako joan etorri oro. Pertsona horiek herri horretatik kanpo eramatea ere agin dezake beharrezko ikusten duenean, eta pertsona jakin batzuen bizilekua herri jakin batean edo euren baldintza pertsonaletarako egokia
|
den
lurralde batean aldi baterako finka dezake, baina azken kasu horietan arrazoi oinarridunak izan behar ditu erabakia pertsona horiek ordena publikorako duten «arriskutsutasuna» dela bide hartzeko, eta neurri horiek betetzeko beharrezko baliabideak eman behar ditu.
|
|
|
Horrela, zergadun bat bi lurraldetan10 bizi bada, denbora gehien egon
|
den
lurraldean egingo du aitorpena eta horko arautegia aplikatuko zaio. Baina, badaude, egon ere, kasu konplexuagoak.
|
|
|
Ondasun higikorra denean eta ondasun hauen eroslearen eskuetan jartzeko garraiatu behar bada beste lurraldera; kasu honetan, ematea, espedizioa hasten
|
den
lurraldean egina dagoela kontsideratuko da, ez garraioa bukatzen den lurraldean. Beraz, EAEtik Andaluziara garraiatzen bada ondasun bat, ematea EAEn egina bailitzan izango da, fakturazioa bertan egingo baita, nahiz ordainketa eskualde hartzailean egin; horrelako kasuan, SZ EAEko Foru Ogasunei dagokie.
|
|
|
Ondasun higikorra denean eta ondasun hauen eroslearen eskuetan jartzeko garraiatu behar bada beste lurraldera; kasu honetan, ematea, espedizioa hasten den lurraldean egina dagoela kontsideratuko da, ez garraioa bukatzen
|
den
lurraldean. Beraz, EAEtik Andaluziara garraiatzen bada ondasun bat, ematea EAEn egina bailitzan izango da, fakturazioa bertan egingo baita, nahiz ordainketa eskualde hartzailean egin; horrelako kasuan, SZ EAEko Foru Ogasunei dagokie.
|
|
|
Orain, akzioen salerosketa, harpidetza eskubide, bazkide partaidetza, obligazio eta antzeko tituluetan, zerga ordainketa, eragiketa formalizatzen
|
den
lurraldean egingo da. Eta, azkenik, hipoteka higigarria eratzerakoan, edo beste era batera esanda, ontzi, itsasontzi edo aireontzien kasuetan, garantia egiten den lurraldean ordainduko da zerga hau.
|
|
|
Orain, akzioen salerosketa, harpidetza eskubide, bazkide partaidetza, obligazio eta antzeko tituluetan, zerga ordainketa, eragiketa formalizatzen den lurraldean egingo da. Eta, azkenik, hipoteka higigarria eratzerakoan, edo beste era batera esanda, ontzi, itsasontzi edo aireontzien kasuetan, garantia egiten
|
den
lurraldean ordainduko da zerga hau.
|
|
|
Estatuaren legedi eta Foru Araudiaren arteko diferentzia hauen ondorioz, pentsa daiteke, euskal ekonomiak abantailak izan ditzakeela, inbertitzaileek nahiago izango dutelako mozkinengatik gutxiago ordaindu behar
|
den
lurraldean inbertitzea. Hala ere, une bakoitzean ikusi beharreko afera da aplikatutako zerga tasa, estatuaren lege orokorrean jasotzen den zerga tasa ez baita erabilgarria kasu guztietan, salbuespenak egoten baitira.
|
|
|
Beste kasuetan, enpresa kudeaketa eta zuzendaritza Nafarroan badaude. Azkenik, nortasun juridikorik gabeko enteak badira, Nafarroan ordaindu dituzte zergak, zuzendaritza eta kudeaketa bertatik gauzatzen badira eta irizpide honekin ezin badaiteke erabaki non egin ordainketak, ala lurralde komunean, ala Nafarroako Lurralde Historikoan; kasu horretan, pertsona juridiko honen mugigaitzaren balio handiena kokatzen
|
den
lurraldean egingo da zerga ordainketa hori. Horiek izango dira, besteen artean, irizpide nagusiak jakiteko non ordaindu behar diren zergak eta zein arautegipean, baina zenbait salbuespen kontutan izan behar dira.
|
|
|
PFEZan ohiko egoitza Nafarroan badu. Bestalde, pertsona fisikoa baldin bada eta PFEZari dagokionez, kontsideratuko da Nafarroan duela bere egoitza, zerga denboraldian egun gehien lurralde honetan ematen baditu; egoitza modu lausoan azaltzen bada, irizpide ekonomikoak erabiliko dira eta beraz, oinarri zergagarri garaiena, kapital higigarriaren etekinak kontuan hartzeke, erdiesten
|
den
lurraldean egingo litzateke aitorpena edota ordainketa; baita Nafarroan 183 egun ematen baditu egoitza ofiziala Espainiako erresuman izanik eta lurralde honetan jarduera ekonomiko edo profesionalen gune nagusia badago; edo azken aitorpena lurralde honetan, Nafarroan alegia, egin bazuen.
|
|
|
filosofia eta zientzian, eta diplomazian. Politikoki, Henrike IV.ak «naturalki frantses mintzo
|
den
lurralde oro» Frantziako erregeak «naturalki berea» duela, printzipioa ezarri du577, hizkuntza eta nazio politikoaren (Estatuaren) berdintasun printzipioa establituz; ideia beretsukoa ei zen Sully Dukea higanota578 Filosofia hori politiko iraultzaileek naturalki Frantzia den lurralde orok naturalki frantses hitz egin behar duela, itzuliko dute: Talleyrand, etab. Entusiasmo berriak eta harrokeria zaharrak bat eginez, Volney aristokrata iraultzaileak Frantzia «nazio libre eta boteretsuak» laster arrazoimena mundu guztian garaipenera eramango duela, eta arrazoimenak frantsesa?
|
|
|
filosofia eta zientzian, eta diplomazian. Politikoki, Henrike IV.ak «naturalki frantses mintzo den lurralde oro» Frantziako erregeak «naturalki berea» duela, printzipioa ezarri du577, hizkuntza eta nazio politikoaren (Estatuaren) berdintasun printzipioa establituz; ideia beretsukoa ei zen Sully Dukea higanota578 Filosofia hori politiko iraultzaileek naturalki Frantzia
|
den
lurralde orok naturalki frantses hitz egin behar duela, itzuliko dute: Talleyrand, etab. Entusiasmo berriak eta harrokeria zaharrak bat eginez, Volney aristokrata iraultzaileak Frantzia «nazio libre eta boteretsuak» laster arrazoimena mundu guztian garaipenera eramango duela, eta arrazoimenak frantsesa?
|
|
|
Azpiegitura aldetik, Azpeita Azkoitia saihesbidearen proiektua onartuta eta adjudikazio fasean dagoela esan du Eizmendik. Horretaz gain," Gipuzkoako ezaugarri
|
den
lurralde oreka bermatzeko" N lotura bultzatu nahi dute Ezkio Itsasotik.
|
|
|
India Handiraino joaten delarik, Bakaria aldera, Kaldile deitzen
|
den
lurralde handi eta ederrera heltzen da. Han bada fruitu bat izan daitekeen miresgarriena, luzea kuia bat bezala.
|
|
|
Balio izan du, era berean, katalanez hitz egiten
|
den
lurraldeetako eragileek kulturaren estrategikotasuna nola bizi eta ulertzen duten ikusteko.
|
|
|
• Errege onaren menpean oparotasunean bizi
|
den
lurraldearen ideia304.
|
|
|
Zera irakurtzen dugu, adibidez," Hizkuntz Eskubideen Deklarazio Unibertsalean": " Hezkuntzak, berori ematen
|
den
lurraldeko hizkuntz komunitatearen auto adierazpen linguistiko eta kulturalaren gaitasuna" indartu behar du, bai eta horrek" hitz egiten duen mintzairaren eustea eta garapena" sustatu ere194 Azken batean hezkuntzak kontuan hartu behar du, batetik, errealitate linguistiko kulturala berez dela anitza, eta, bestetik, hizkuntza edo kultura batek ez duela berez beste batek baino gehiago... Horren haritik zera dio Tusonek:
|
|
|
Zerua makurtzen
|
den
lurraldean
|
|
2008
|
|
|
Euskal Y-a egin behar dugula diozu, Iñigo, enpresak lehiakorragoak izateko, eta horrek, nolabait, pertsonak hobeto egotea ekarriko du. Baina pertsona horiei erakusten badiezu nola geratuko
|
den
lurraldea Euskal Y-a egin eta gero, pertsona horiek informazio guztia edukiko balute, zer esango lukete. Esaten diegu aurrerapenaren onerako halakoak eraikitzen jarraitu behar dela.
|
|
|
Alaska naturaren paradisua da. Gutxi gorabehera Gipuzkoak adina biztanle dauka, hedaduraz Frantziako edo Espainiako estatuen hiru halako
|
den
lurraldean. " Bertakoek diote han bandera dela gauza estatubatuar bakarra", diosku Fernandezek.
|
|
|
Handik Hargeisarako txangoa eskaini zidaten beste auto batean. 80 kilometrora zegoen, gobernurik literalki existitzen ez
|
den
lurraldean, hain zuzen.
|
|
|
Lurralde horretan interes-gune nagusia badute pertsona horiek. Interes-gune nagusitzat hartzen da Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zergaren zerga oinarriko zatirik handiena lortzen
|
den
lurraldea; ondore horietarako, ez dira aintzat hartu behar ondasun higigarrien kapitalak eratorritako errenta eta ondare gehikuntzak, ezta gardentasun fiskalaren eraentzaren arabera egotzitako oinarriak ere, profesionalen gardentasun fiskalaren eraentzakoak izan ezik.
|
|
|
Errusiak, ostera, Tiblisiren menpe
|
den
lurraldearen eta Abjasia eta Hego Osetiaren artean den segurtasun zerrendatik erretiratuko ez dela esan du. Ez behintzat gatazka zonaldean segurtasuna bermatuko duen nazioarteko misio bat sortu bitartean.
|
|
|
Lehen txistea sumertarrek (gaur egun Irakeko hegoaldea
|
den
lurraldean bizi izan zen herri bat) kontatu zuten Kristo aurreko 1900 urtean.
|
|
|
Gaur egun Euskal Autonomia Erkidegoa
|
den
lurraldeak 600.000 mila biztanle zituen orduan, eta Bilbok horietako 80.000 biltzen zituen. Emakume bakoitzak 3,53 haur zituen, eta batez besteko bizitza itxaropena 35 urtekoa zen.
|
|
|
esker, Soriako batek eta Sevillako batek (inoiz elkar ez ikusi arren) imajina zezaketen nazio espainiarrekoak zirela eta ezaugarri gehiagok batzen zituela elkarrekin, Pariseko edo Pragako batekin baino. Nazioarena omen
|
den
lurraldea hartzen eta irudikatzen duten heinean, lurralde nazionala eraikitzen baitute komunikabide nazionalek.
|
|
|
Carlos Perez Nievas Hezkuntza kontseilaria ondoan zuela, Juan Carlos Moreno katedradunak bezperan egindako argudioak bere egin zituen Martik, eta hizkuntza guztiak «normalak» zirela gogorarazi zuen. «Hizkuntzak ezin dira gutxietsi hiztun kopuruaren arabera, edo mintzatzen
|
den
lurraldearen tamainaren arabera. Baina hizkuntz nagusietako hiztunek gutxietsi egiten dituzte, menperatze arrazoiak tarteko».
|
|
|
Diru kopuru horri 80 euro, telefono gastuak eta bidaia dietak gehitu behar zaizkio. Bizi
|
den
lurraldearen arabera, 355 euro gehiago kobratzen du Araban bizi den legebiltzarkideak, 521euro Bizkaian bizi denak eta 572 euro gehiago Gipuzkoatik bidaiatu behar duenak. Hala, 4.115,48 euro eta 4.332,48 euro bitarteko soldata jasotzen du hilean legebiltzarkide bakoitzak.
|
|
|
«Hau guztia oso ondo neurtu behar da. Ikusiko dugu nahikoa
|
den
lurralde auzitegietako bidearekin».
|
|
2009
|
|
|
Adin jakineko haurrek parte hartzen dute programa horretan, 6 urtetik 10 urte bitartekoek, eta haur gizentasuna gehien antzematen
|
den
lurraldeetan jarri dute abian: sei autonomia erkidegotan (Galizia, Gaztela eta Leon, Extremadura, Murtzia, Andaluzia eta Kanariak) eta Ceuta eta Melillako hiru autonomoetan.
|
|
|
Osoko bilkuran aukeratzen dituzte, eta izendapena bizi artekoa da. Kide oso izateko, derrigorrezkoa da galiziera mintzatzen
|
den
lurraldean bizitzea. Urgazleak Akademiaren lan zientifikoetan parte hartzeko izendatzen dituzte eta ez daukate, akademiko osoek bezala, galiziera mintzatzen den lurraldean bizi beharrik.
|
|
|
Kide oso izateko, derrigorrezkoa da galiziera mintzatzen den lurraldean bizitzea. Urgazleak Akademiaren lan zientifikoetan parte hartzeko izendatzen dituzte eta ez daukate, akademiko osoek bezala, galiziera mintzatzen
|
den
lurraldean bizi beharrik. Ohorezko kide, beste hainbat akademiatan bezala, hizkuntzaren aldeko lanean nabarmendu diren pertsonalitateak izendatzen dituzte.
|
|
|
Orain merkatuan badugu txakolin uzta berri bat, bi ezaugarrirengatik bereziki nabarmentzen dena: bere kalitate handiagatik eta ekoitzia
|
den
lurraldea identifikatzen duen bere nortasunagatik.
|
|
|
Alegia, espainieraz mintzo den hiria konprenitzen dut, eta maite. Baina euskaraz bizi
|
den
lurraldea arrotz zait, eta mesfidantzaz begiratzen dut.
|
|
|
dela esatea; alegia, entzungor egitea. Izan ere, Benjamin Netanyahuri ez zaio axola zer gertatzen
|
den
lurralde okupatuetan bizi diren lau milioi inguru palestinarrekin Washingtonen egindako agerraldian behin ere ez zuen aipatu, bi estatuen irtenbidea, delakoa; bai, aldiz, Iran.
|
|
|
Euskal Herrian bizi dugun esperientziatik abiatuta, hedabideen zeregin nagusia salbuespen bakarren batzuk onarturik ez da informazioa. Enfrentamendu politiko armatua ematen
|
den
lurralde guztietan bezala, desinformazioa legitimoa dela onartu beharrean gaude. Aurkariari aurre egiteko baliogarria denez, etsaien eta beraientzat lan egiten dutenen jarrera Euskal Herria koloniatzat dutenez ez da harritzekoa.
|
|
|
Pakistango armadak hilaren 17an hasitako lurreko eraso zabalaren ondorioz, 200.000tik gora dira Hego Waziristandik ihes egin duten herritarrak. Agintariek uste dute Pakistango Talibanen Mugimenduko gerrillariak Afganistanekiko mugan kokatua
|
den
lurralde horretan gerizatzen direla. Iragan agorrilean airetik eginiko erasoen ondotik, Pakistango 30.000 soldadu baino gehiagok hasi dute lurreko oldarraldia.
|
|
|
Valais haranean eman dugu astebete, Suitzako Alpeetan, Zermatt ezagunetik gertu. Adar moduko lau mendi igo ditugu, 4.000 metrotik gorakoak, batere laua ez
|
den
lurralde batean. Felipe Uriarte beteranoak gidatu eta lagunduta, goi mendian trebatu eta zailtzeko balio izan digu batzuei, elurraren eta izotzaren harra asetzeko beste batzuei; gozatu ederra hartu dugu denok.
|
|
|
|
den
lurralde batean hazi beharra).
|
|
|
Jakin badakigu, ordea, hizkuntzak ez direla berez normalizatzen, eta abiapuntuan desoreka dagoen lekuan oreka eraiki eta aukera berdintasuna bermatu nahi direlako suertatzen dela beharrezko hizkuntza politika. Arrazoizkoa dirudi uste izateak euskarak ofiziala eta berezko hizkuntza
|
den
lurraldeko paisaia linguistikoan presentzia orokortua eduki lukeela, bai euskarak berak prestigio soziala izan dezan eta herritarrek estimutan izan dezaten, bai euskaraz bizi nahi duten herritarrei gertukoa eta linguistikoki naturala izan dakien euskararen lurraldeko paisaia. Gainera, harreman pribatuetan ere badira zaindu beharreko hizkuntza eskubideak, arautu ahal eta arautu behar direnak, kontsumitzaileenak, esate baterako.
|
|
|
Nola liteke, euskara ere ofiziala
|
den
lurraldean, inposiziotzat hartzea kontsumorako produktuei eta zerbitzuei buruzko oinarrizko jakingarrien gaineko informazio idatzia euskaraz eta gaztelaniaz emateko obligazioa ezartzea zenbait enpresa eta establezimenduri, eta, aldiz, erabat normaltzat jotzea Espainian merkaturatzen diren kontsumorako produktuen etiketa eta oinarrizko informazioa gaztelaniaz emateko obligazio legala ezartzea enpr... Demagun Euskadiko herritarren %90ek primeran ulertzen duela euskaraz:
|
|
|
Demagun Euskadiko herritarren %90ek primeran ulertzen duela euskaraz: zilegitzat onartuko ote litzateke, euskara ere ofiziala
|
den
lurraldean, euskara ofiziala denez gero, aireportu eta tren geltokietako seinaleztapena, hegazkinetako eta trenetako megafonia bidezko oharrak, telefonia enpresen komunikazioak, saltoki handietako formularioak eta abar, denak edo gehienak euskaraz besterik ez eskaintzea, nahiz eta hizkuntza ofiziala izan euskara eta jende gehienak ulertu. Zilegitzat onartuko ote litzateke azalera handiko merkataritza guneetan, energia elektrikoa edo gasa edo telekomunikazio zerbitzuak ematen dituzten enpresekiko harremanetan, finantza erakundeekiko erlazioetan gaztelania erabiltzeko aukera bermatua ez izatea?
|
|
|
Euskararen lurralde guztietan gertatzen dena da garrantzizkoa euskararen biziraupenerako, Euskal Autonomia Erkidegoan gertatzen dena bezala Iparraldean jazotzen dena. Baina euskarak hobera non eta euskararen lurraldeetako biztanle guztien %75 eta euskal hiztunen %80 inguru bizi
|
den
lurraldean egin izatea ez da anekdotikoa, esanguratsua baizik, eta poztekoa.
|
|
|
herritarren gogoa euskara hauspotzea izan delako, herri aginteek autogobernua euskararen zerbitzura jarri dutelako, euskarak puntako babes ofiziala izan duelako, hizkuntza politika eraginkor bat garatu delako, herritarrak oro har euskarari atxiki zaizkiolako, gizarteko hainbat arlotan sorturiko elkarteek euskara bultzatu dutelako eta, oso bereziki, oinarrizko kontsentsu politiko bat eraiki eta, neurri batean bederen, gordetzen asmatu delako, nahiz eta ez zaion behar besteraino eutsi azken urteetan, elebitasunak aurrera egin duenean paradoxikoki. Faktore horiek ahulagoak izan diren lurraldean. Nafarroan esan nahi da?, askoz motelagoa izan da euskararen hazkundea; eta faktore horietako gehienen arrastorik ere izan ez
|
den
lurraldean. Iparraldean alegia?, euskarak atzeranzko bidean jarraitu du, nahiz eta, azken ikerketak dioenez, gazte elebidunen kopurua lehen aldiz oraintxe hasi den apurka bada ere gora egiten, orain arte hodei ilun eta zakarrez estalitako zeruan urdin koloreko argiune xume batzuk azaldu direlarik horri esker.
|
|
|
bizitza zelan bizi? Eta zenbaitzuek" iraultza molekular" deitu dutenari erreparatu diote, hots, eguneroko bizitza
|
den
lurralde mikroskopikoa eraldatzeak duen garrantziari: bizitza txikia aldatu, beharbada politika handitik horrenbeste itxaron barik.
|
|
|
edo zuk egiten duzu politika, edo politikak egingo zaitu zu. Hala, hizkuntzaren politizazioak, ezinbestekoa, bestalde, hizkuntza aintzat hartua izango bada, ondorio gaiztoak dituela esaten bada ere, lehen aipatutako bi lekuetan egon da benetan politizatua gai hau, katalanez mintzo
|
den
lurraldeen maparen barruan. Bi leku horietan, herritar askoren hizkuntza eskubideak ez dira Europako Hizkuntzen Kartak dioen moduan errespetatzen.
|