|
2007
|
|
|
Iparraldean berriz, galera prozesua bizkortu egin da azken neurketa honetan. Jaitsiera garrantzitsu hau dela medio, eta neurketa hauek egiten hasiz geroztik, estrainekoz da Iparraldea euskara gutxien entzuten
|
den
lurralde eremua, Arabaren atzetik.
|
|
|
Datuak xehekiago azter ditzagun, arreta berezia eskatzen duten puntuak zehazte aldera. Gazteen arteko erabilera proportzioa jaitsi
|
den
lurralde bakarra Bizkaia izan da. Taulak xehe mehe aztertuta, badago, aurreko neurketekiko desbideraketa guztiz ezohikoak agertzen dituen eremu bat: gaitasun maila %25 bitartean kokatzen den zonalde soziolinguistikoa.
|
|
|
" Beherakada horren atzean azken urteotan hirigune erdaldunagoetatik gune euskaldunetara bizitzera joan direnen hizkuntza ezaugarriak daude." (Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza, 2012: 16) Kontraesanak kontraesan, azken buruan, lan egokia egin
|
den
lurralde, sektore, eremu edo guneetan, gutxi asko, emaitzak jaso dira eta, aldiz, interbentziotik kanpo gelditu diren gainontzekoetan atzerakada edo, onenean, geldiunea gertatu dira. Hortaz, zergatik gune horien inguruko informazio kontrajarriak?
|
|
2010
|
|
|
Datu hauek islatzen dute hizkuntz politikak duen babesa. Euskarak hiztun gehiago lortzen ditu estatus handiagoa duen lurraldeetan eta gehiago ikasten eta erabiltzen
|
den
lurraldeetan. Hala ere, kasu guztietan gutxiengo hizkuntza da eta estatus eta hedapen askoz zabalagoa duten hizkuntzen ondoan bizi da.
|
|
2012
|
|
|
corpus juridikoak, baliabideek eta euskararen egoerak edo ezagutza tasak. Corpus juridikoan Barakaldoko udalak bete lituzken euskararen aldeko arauak, ez dira betetzen, ez dago ez ordenantzarik, ezta plan orokorrik ere eta euskararen aurrekontua %0, 04koa da. kontseiluako udal Neurketen rankinean Barakaldok 1,13ko puntuazioa besterik ez du lortu, rankinaren azken postuetan agertzen da, euskara ofiziala ez
|
den
lurraldeetan kokatutako udal batzuen azpitik.
|
|
|
Iparraldean eta Nafarroan %6, 2 eta %5, 7, hurrenez hurren. Azkenik, euskara gutxien entzun
|
den
lurraldea Araba da, %4, 0.
|
|
|
Aipatu joera orokorrak salbuespena Gipuzkoan du, euskara gehien erabiltzen
|
den
lurraldean. Gipuzkoan haurrak eta nagusiak elkarrekin aritu, edo haurrak bakarrik aritu, erabilera antzekoa dugu:
|
|
2013
|
|
|
" Euskaraz hitz egiten
|
den
lurraldeak Arabako lurraldearen bosten bat hartzen du eta, biztanleei dagokienez, antzekoa da proportzioa" (Odon de Apraiz, 1976)
|
|
|
" Euskaraz hitz egiten
|
den
lurraldeak Arabako lurraldearen bosten bat hartzen du eta, biztanleei dagokienez, antzekoa da proportzioa".
|
|
2014
|
|
|
Modu horretan herriaren garapen fisikoan bertako biztanleek izandako esperientziak txertatu dira. Usteak, beldurrak, pertzepzioak, intuizioak, nahiak eta desirak, pentsamolde desberdinak eta ikuspuntu anitz jaso dira jakintza bezala, azterketaren oinarri izan
|
den
lurralde bakar batean.
|
|
|
Batetik, Euskal Herriko populazioaren parte handiena halakoetan biltzen delako eta bestetik, eremu horiek inguruko herriengan eragin nabarmena dutelako. Izan ere, Euskal Herrian oro har (Gipuzkoa salbuespena izan daiteke) eraiki
|
den
lurralde antolamendu ereduak, herrialdeak hiriburuen bueltan egituratzea ekarri baitu nola zerbitzuen, hala garraio-bideen ikuspegitik. Horrek, dudarik gabe, hiriburuen eragina biderkatzen duelarik.
|
|
|
Aitzitik, La Franjan, galdetutako ikasleek identifikazio maila altua badute ere Aragoirekin eta Espainiarekin, ez dugu erlazio hori hauteman. Ros, Huici eta Canok (1990) erakutsi zutenez, bizindar etnolinguistikoa altua
|
den
lurraldeetan, hizkuntza oso elementu garrantzitsua da identitatea eraikitzeko orduan. Aldiz, bizindar etnolinguistikoa baxua den lekuetan, hizkuntzak ez du garrantzi handirik identitateari dagokionez.
|
|
|
Bizindar etnolinguistikoa altua
|
den
lurraldeetan, hizkuntza oso elementu garrantzitsua da identitatea eraikitzeko orduan. Aldiz, bizindar etnolinguistikoa baxua den lekuetan, hizkuntzak ez du garrantzi handirik identitateari dagokionez. ak hartzea:
|
|
2015
|
|
|
...saia interes bereziko eremuak identifikatu behar dituzte, deskribatzen diren bost irizpideetako bati jarraikiz, besteak beste," paisaia ezohiko edo mehatxatu gisa duen berezitasun, hauskortasun edo adierazgarritasunagatik" (1 irizpidea) eta" eremu funtzionalaren identitatea eratzeko erabakigarria izateagatik" (4 irizpidea), biak ala biak berezko hizkuntza gutxitu baten euskarri
|
den
lurralde —paisaia— batekin erabat identifikagarriak.
|
|
2016
|
|
|
Arrakastatzat jotzen dena desberdina, indibidualista eta behin behinekoa da, izan ere, arrakastatsutzat hautematen den ekimen hori berehala abiatzen da helburuak, estrategiak eta ikuspuntuak aldatzera. " Arrakasta" ezin da, ezta ere, ahaleginaren amaieratzat jo, hizkuntzaren biziberritzea prozesu bukaezina baita; beste hizkuntza bat menderatzailea
|
den
lurraldean, ezin da ahaleginean etsi.
|
|
|
Euskal Herriko perspektiba globaletik lurralde mailakora jaitsiz, osagarrizko informazio hau eskaintzen du Soziolinguistika Klusterrak: a) Gipuzkoan jaso da erabilera mailarik altuena (%32, 7); Bizkaian %9, 4; hirugarren multzoan Iparraldea eta Nafarroa ditugu, hurrenez hurren %6, 2 eta %5, 7; azkenik, gutxien erabiltzen
|
den
lurraldea Araba da (%4, 0). b) Gipuzkoa da Lurralderik euskaldunena da, eta hogeita bi urtean goranzko joera nabarmendu du. Joera hori etengabea da, nahiz eta apaldu egin den azken bosturtekoan. c) Bizkaiko eta Arabako erabilera indizean ez da aldaketarik antzeman 1993az gero.
|
|
2017
|
|
|
6 Gaeltacht hitzaren plurala, irlanderaz hitz egiten duten eskualde bat baino gehiagori egiten dio erreferentzia. teknikoki, irlandera hitz egiten
|
den
lurralde guztiak aipatzeko erabiltzen den izen kolektiboa da Gaeltacht.
|
|
|
Soziolinguistika Klusterra bat aldizkariaren 105 zenbaki honetan hauSnartu Soziolinguistika lehiaketaren X. edizioan (2017) irabazle izan diren hiru lanak argitaratu dira. horiez gain, argitalpen batzordeak egoki ikusi du lehiaketan parte hartu duten beste bi lan ere argitaratzea, zenbaki monografiko hau osatuz. hauSnartu lehiaketari eskainitako aleetan, aldizkarian ohikoa dena baino artikulu luzexeagoak publikatzen dira, hain zuzen, lehiaketa horretan jasotako ikerketen gaineko informazioa sakonagoa izan dadin. aurten, ordea, bada beste bereizgarri bat ere, izan ere, urte berean bi zenbaki eskaini dizkiogu lehiaketari, helburu zehatz batekin: lehiaketa egiten den urte berean lanak publiko egitea. horrela, 2017ko lehiaketako lanak urte bereko bat aldizkariaren azken zenbakian eskainiko dira. lehiaketaren lehen saria Urko Ikardo euskara teknikariak jaso du" Ikastoletako guraso erdaldunak eta euskararen jarraipena Lapurdiko kostaldean" izeneko lanarengatik. ikergaia gaur egungo euskal soziolinguistikarentzat oso berezia
|
den
lurraldean kokatzen da, bai geografiari dagokionean eta, baita, edukiari dagokionean ere.
|
|
|
4.1.1 Euskararen presentzia HUHEZIko gune informaletan oinarri teorikoan agerian geratu da indarrean dagoen legeak hezkuntzan jarri duela fokua, eta azken hamarkadetan euskaldunen kopurua nabarmen handitu dela gaztetxoenen artean. euskal herrian, 15 urte bitartekoen artean %12, 3 dira euskaraz aritzen direnak. huhezi kokatzen
|
den
lurraldean, gipuzkoan, gaztetxoen %34, 1 dira euskara erabiltzen dutenak.
|
|
2018
|
|
|
Aste bateko egitarauarekin hasi eta urtez urte handitzen joan den ekimena da. 2017an, BAM hiri eremuko (Baiona Angelu Miarritze) hiru hirietara zabaldu da dinamika, euskararen ikuspegitik estrategikoa eta premiazkoa
|
den
lurralde batean ekiteko gogoz. Tailerrak, bisita gidatuak, iniziazioak, ate irekitzeak, ikusgarriak, proiekzioak, mintzaldiak... egitaraua anitza, berritzailea eta belaunaldi artekoa eraiki da aurten ere.
|
|
|
Eskola transmisioak bi sentimendu parez pare jartzen ditu: familia transmisioa eskasa
|
den
lurraldeetan, esperantza iturri da. XXI. mende hasieran eraikitzen hasi den hizkuntza politika publikoak gazteak eta irakaskuntza lehentasun definitu zituen.
|
|
2021
|
|
|
Beste gai frango lantzen ahal genuen. Helduen alfabetizazioa adibidez; biztanleriaren %80a oraindik euskalduna ez
|
den
lurralde batean, ezagutzaren unibertsalizazioaz oraindik urrun gaude. Alta, asmatu dugu helduen euskalduntzeko kanalen masifikazioa.
|
|
|
Gizarte txiki bat baldin bagara, horri gehitu behar zaio gutxitua eta zapalduaren irudia. Euskal Herria bi nazio handien artean kokatua
|
den
lurraldea da. 3 milioi bat jendez osatua da.
|
|
|
Bien arteko harremana nabarmen geratzen dela ikusi dugu Galeseko Aberystwyth University ko hainbat aditurekin elkarlanean abiatu dugun egitasmo batean. Kasu bietan bertako hizkuntza gutxituaren aldeko sustapenaren eta garapen iraunkorrerako ekimenen arteko lotura ikus daiteke nahiz eta era ezberdinetara eta bide ezberdinetatik egiten
|
den
lurralde bakoitzean. Galesen, adibidez, bertako hizkuntza gutxiagotuaren defentsarako neurriak naturaren babesarekin lotuta doazenak, eragile eta maila ezberdinetako elkarlanari ematen diote garrantzia; gurean, berriz, aipatuko genituzke, alde batetik," 17+ 1" aldarrikapenean oinarritutakoa, bestetik, gure komunitatean tokiko enpresak, hizkunGizartean moldatzeko beharrezkoak diren idatzizko gaitasunak ez ezik, ahozkoak ere landu behar dira, eta horrek garrantzia handia du hizkuntza gutxituan ardaztutako sistema eleaniztun batean ikasi behar bada.
|
|
2023
|
|
|
Iñaki Iurrebasok dio" erdara nagusi
|
den
lurraldeetan euskaraz bizi nahi izatea (euskara ikastea, euskara erabiltzea, ondorengoei transmititzea...) goitik behera datorren eskailera mekanikotik, kontrako norabidean igotzen saiatzen bezalakoa dela". Arnasguneetan, aldiz, kontrako metafora egiten du, erraz egiten dela gora dio, horregatik zabaldu behar direla arnasguneak (Arbelaitz eta Basurto 2023).
|
|
|
Hobetu beharrekoen artean, nabarmentzen da euskararen biziberritze prozesuaren inguruan informazio gehiago eta hobeto jaso behar luketela eta, beraz, horretan huts egin dela baloratzen da. Esate baterako, iritzi diote ondo adierazi behar dela zein
|
den
lurraldeko egoera linguistikoa eta, zehazki, euskararen balioaren inguruan azalpenak eman behar zaizkiela etorkinei. Hartu beharreko neurrien artean dago hizkuntza eskakizun profil ofizialak ateratzeko beharrik ez duenari euskara ikasteko aukera eskaintza indartzea.
|