|
2000
|
|
|
Eusko Jaurlaritzak
|
datozen
sei urteetan 200 untzi berri eraikitzeko aurreikuspena egin du berriki. Honek 20.000 milioi pezetako (800 milioi inguru libera) inbertsioa esan nahiko luke, zeinak Hego Euskal Herriko flotaren erdia berritzeko balioko lukeen.
|
|
|
Euskal flota berritzeko apustu hau garrantzitsua da oso euskal untzigintzarentzat eta iragan ekitaldian sektore honek izandako gorakada
|
datozen
urteetan ere mantentzen lagunduko duena.
|
|
|
EUSKAL Herriko Musikagileen Elkarteak konpositoreen lana ezagutzera emateko hainbat ekimen bideratuko du
|
datozen
hilabetetan. Hala nola, Interneten dagoen euskal konpositoreen katalogoa paperean argitaratzea, musikagileen lanen CD sorta kaleratzea, eta kontzertu birak eta ikastaroak antolatzea.
|
|
|
Denetik egin ei zuten berba, baina akordiorik zehaztu barik. Euskal Herriarekiko politika PPkoarengandik ondo bereizi gura dute sozialistek
|
datozen
martxoko Espainiako hauteskundeei begira. Horrez gain, estatu ereduaren erreforma dela eta hausnarketa sakona egiten ari da PSOE, eta tesi federalek indarra hartzeaz gain, Euskal Herriak, Kataluniak eta Galiziak beste erabateko estatus bat izan luketen ideia bultzatzen ari dira PSOEko zuzendaritzako kide batzuk.
|
|
|
Abertzale munduan ari direnek irabaziko dute etorkizuna bai Zuberoan nahiz Iparraldean. Mundualizazioa aipatzen da, baina erroak atxikitzen baditugu orain arte bezala,
|
datozen
belaunaldiak antzinekoak baino indartsuagoak jinen dira
|
|
|
Landareak erosteko eskaera berriz, Hondarribiko Zubieta Etxaldean egin behar da. Diputazioaren aldetik sagarrondoei jarraipen zehatza egiten zaie; batzuetan sagarrondoak landatu aurretik baserritarrak aukeratutako lursaila ikustera joaten dira teknikoak eta ondoren, sagastiak nola
|
datozen
kontrolatzen dute.
|
|
|
Tentsioak gora egingo du
|
datozen
hilabeteotan, batez ere Espainiako hauteskundeak arte. Orain arte behinik behin, tentsio une gogor horietatik botoetan gehien eraman duena PP izan da, eta orain ere horretan ari dira popularrak, beraiek zein eremutan mugitzen diren arin argi erakutsiz.
|
|
|
Trantsizio garaiak bizi ditu euskal gizarteak, eremu askotan gainera, baina ezin uka denbora dela trantsizio hori behar legez burutzeko. Denbora hori kudeatzeko buru hoztasuna eta erantzukizuna izango dira balorerik preziatuenak
|
datozen
hilabeteetan
|
|
|
DONOSTIAKO eskaintza kulturalaren maila igotzeko, Victoria Eugeniak eta San Telmo Museoak berritze lanak jasango dituzte
|
datozen
urteetan. Horretarako Donostiako Udalak 1.700 milioi pezeta erabiliko ditu.
|
|
|
Onarpen ofizialak eta irakaskuntzak une historikoa izan dezakete
|
datozen
urteotan, aspaldiongo eztabaidaren ondoren irtendako adierazpenak gauzatuz gero. Badaude egitasmoak aragoeraren eremua mugatu eta ingurune horretan aragoerak estatusen bat izan dezan.
|
|
|
Azterketa honen arabera, Italiarekin batera, Espainiako Estatua da
|
datozen
urteotan giza kapital gehien galduko duen herrialdea. 2050ean munduko estaturik zaharrena izango da, eta batez besteko adina 54,3 urtekoa izango da, hau da, munduko batez bestekoa baino 16 urte altuagoa.
|
|
|
Gaur egun ez dago dudarik egoera latza dutela, baina zuberotarrek erakutsi nahi dute beren buruaren jabe direla eta erronkari lotzeko prest dira. Beraz emaitzak
|
datozen
urteetan preziatzen dira
|
|
|
2015\. urtera bitartean, baldin eta
|
datozen
hauteskundeetan PSOE, IUren laguntzarekin, irabazle ateratzen bada eta bere hitza betetzen badu. Hala iragarri dute behinik behin.
|
|
|
Aurrerago pagadia dugu eta hasiera batean pago motzez osatua egon arren, gerora pago lizarrak nagusitzen dira. Azpibasoa belar urri batzuetara murrizten da, ez baita erraza itzalpean bizitzea, batez ere eguzkitik
|
datozen
izpiez elikatzen diren landareentzat. Jarraian, egin berria den borda bat ikusiko dugu.
|
|
|
300 lagun inguru bildu da orotara bertan eta euskaltegi guztiek euren ordezkaritza izan dute. Lau urtez behin egiten du AEK k bere mintegia eta, hortaz,
|
datozen
lau urtetan egin beharrekoak finkatzea izan du xede Arantzazuko bilkura honek.
|
|
|
Didaktikaren berritzea oinarrizkotzat jotzen duten bezala, AEKren barne egituraketan aldaketak egitea izango da
|
datozen
urteotako jardunaren beste oinarria.
|
|
|
ETAk jakin behar du azken hauteskundeei begira Espainiako nazionalismoaren alderdi gogorrenaren botoa erabat areagotu duela. BBCri eta ETBri, borroka armatua amaitu dela baina gatazka konpondu ezean
|
datozen
belaunaldiek berriz armei hel diezaieketela adierazi zien ETAk; handik sei hilabetera su etena apurtzea ez dugu ulertzen. Guri leporatutako erantzukizuna ere ez dugu aintzakotzat hartzen.
|
|
|
Bezero kopuru horrek bankuak jardungo lukeen lurraldeetako merkatu kuotaren %13ko batez bestekoa islatuko luke. Espainiako Estatuari begira, berriz, ziberbanku berri honek 275.000 bezero bereganatu nahi ditu
|
datozen
hiru urteetan, merkatu kuotaren %25era iristeko xedean.
|
|
|
Ildo honetatik, internauten kopurua asko handituko dela iragarri dute, egun 47 milioi badira 2003 urterako 70 milioi izango baitira. Kontsultategi honen arabera, merkataritza elektronikoak Europan 266tik gora bilioi mugituko ditu 2004 urterako, hots, guztizko merkataritzaren %6 Hortaz,
|
datozen
lau urteetan, Europan gaurko egunean sei bilioi pezeta mugitzen dituen merkataritza elektronikoaren hazkunde erritmoa %100 baino askoz ere handiagoa izangoa da urtean.
|
|
|
Berdin gertatu da" Edurne Zuri"," Hansel eta Gretel"," Otsoa eta zazpi Antxumeak" eta hain ezagunak ez diren beste hainbat ipuinekin. Jakin, istorioak gutxi gorabehera badakizkigu, baina nondik
|
datozen
, nork eta nola kontatu zituen lehendabizikoz, nork bildu zituen eta zergatik haur gutxik daki. Izan ere, ipuinok alemaniar herri literaturatik jaso ondoren, idatzi zituzten Grimm anaiek haurrengan gehiegi pentsatu gabe.
|
|
|
Orain nazioarteko ekoiztetxeek moldatutakoak entzuten eta ikusten ditugu. Antzerkian, komikietan, zinean, publizitatean... erabiltzen dira herri literaturatik
|
datozen
istorioak. Wagnerrek esaterako," Beldurra zer den jakitera abiatu zen baten ipuina" baliatuz sortu zuen musika obra bat.
|
|
|
Xalbador Ikastegia izan zen aitzindaria eta denboraren poderioz, beste bi kolegio zabaldu dituzte. Bigarren Mailan ama ikastolatik
|
datozen
12 eta 16 urte bitarteko gazteek ikasten dute eta ondoren lizeora joaten dira Baionara.
|
|
|
EUSKARA Biziberritzeko Plan Nagusian,
|
datozen
hamar urteetarako erronka nagusiak aztertzen diren atalean, telebista aipatzen da, besteak beste. Plan horren arabera, euskarazko herri telebisten garapen markoa lantzeko lan ildo bat martxan jarri behar da, proiektuok bultzatzen ari diren eragile sozialen eta erakunde publikoen artean.
|
|
|
Orain, oinarriak finkatuak dira, eta ez luke arazorik izan behar aurrera segitzeko. Erran nezake Iparraldeko bertsolaritzaren geroa naturalki eginez joango dela,
|
datozen
urteetan
|
|
|
Hainbat lantalde ari da kari horretara, lan eremu ezberdinetan irudimena lantzen dute
|
datozen
hamar urteotan burutu behar diren ekimenak garatzeko. Proiektuaren lehenbiziko hiru urteetako egitasmoak Estatua, Erregio Kontseilua eta Kontseilu Nagusiarekin sinaturiko PCD Garapen Xede Amankomuna baten arabera garatuko dira; ekimenen garapen zuzenari lotua den hainbat erakunde parte delarik.
|
|
|
Geo Politikan doktore den Julen Zabalok" Hizkuntza ez da (beti) arima" gaiari helduko dio. " Inmigranteak Euskal Herrian" hitzaldiaren haritik, Miguel Angel Elorzarekin batera ariko den Cesar Martinez hizlariak dioskunez," globalizazioaren testuinguruan, Europak
|
datozen
urteetan biziko duen etorkin uholdearen arazoaz mintzatuko gara. Europako Batasunak' Apartheid?
|
|
|
Aurrena,
|
datozen
hilabeteetan sinatu behar dugun garapen hitzarmenetik pasatzen da: Estatua, Erregioa eta Haute tsien Kontseiluaren artean urratu ditugun bideetatik.
|
|
|
Gipuzkoako lau teknologi guneek (Ceit, Ikerlan, Inasmet eta Teknikerrek) aliantza bat eratu dute urte honen hasieran,
|
datozen
urteetako industri garapenerako guztiz funtsezkotzat jotzen diren mikroteknologiako jarduerak bultzatzeko. Elkartasun horri esker ikerkuntza arloko lan eta eginkizun banaketa egin ahal izango da, baliabideen erabileran hobekuntza nabarmena lortuz eta teknika horiek enpresa sektorean hedakuntza handiagoa izan dezaten ahalbidetuz.
|
|
|
Egun, EAJ ez da beste edozein alderdi batekin gobernua osa dezakeen lehengo alderdi hura. Hori da
|
datozen
hauteskundeen aurrean eman den aldaketa koalitatibo garran tzitsuena.
|
|
|
Baina benetan kezkatzen gaituena ez da ETAren kontrako hitzak edo manifestazioak egitea, ez baitago hor gure benetako ezberdintasuna. Kezkatzen gaituena da ETAren aitzakipean herri honen eskubideei bizkar ematea, gatazkaren izaera politikoa ukatzea, Euskal Herria Vaskongadetara mugatu nahi izatea, departamenduaren aldarrikapenaren aurrean frantses Gobernuak duen jarrera bost axola izatea, euskara Nafarroan pairatzen ari den erasoaren aurrean ez ikusiarena egitea, Audientzia Nazionaletik aspaldidanik
|
datozen
erasoei men egitea, Ertzantza faxisten manifestazioak babestu eta presoen eskubideen aldekoak jipoitzen ihardutea, presoen eskubideak errespetatu ordez okertzen ari direnean salatzeko ausardiarik ez izatea...
|
|
|
Gure departamenduan euskara, kirola, gazteria eta aisialdia biltzen dira. Guk garbi dugu
|
datozen
lau urteotan kirolean, gazterian eta aisialdian mugitu behar dugula eta horretarako elkarlana bultzatuko dugu.
|
|
|
Giza baliabideetan nahiko justu gabiltza. Baina lerro nagusiak markatzen saiatu gara eta horietatik bideratuko dugu gure politika
|
datozen
lau urteotan.
|
|
|
X. Biltzarrerako ponentzian biltzen diren aipamen batzuk ekarri nahi ditugu orri hauetara,
|
datozen
urteei begira sindikatu abertzaleak izango dituen erronka nagusiak ezagutzeko. Erronka horiek zein izango diren jakiteko globalizazio neoliberalak ezarritako egoera aztertu dute, langileriaren indarguneak galera bat sumatzen ari direla kontuan izanik.
|
|
|
Umore on ala minez idatzitako liburu poetikoa ala politikoa. Mugimenduan jaurtiak izan eta guregana
|
datozen
geziak. Puzzlea, metapuzzlea.
|
|
|
Bertso eskoletatik
|
datozen
gazteek txapelketari berari gaztetasuna eman diote. Aipagarria da, adibidez, aurtengo finaleko aldaketak:
|
|
|
Sarrionandiaren literaturaz hitz egiterakoan" metaliteratura" da kritiko guztien ahotan entzuten dena. Alegia, Sarrionandiaren ipuinak idazle edo tradizio batetik
|
datozen
argumentuez, pertsonaiaz eta egoerez baliatzen dira ahots propio batez" bestelako" errealitate edo egoera baten lekukotza emateko. Aingeru Epaltzak, esate baterako, Sarrionandiak" Itzalarekin solasean" ipuinean dakarren izen zerrendak jasotzen ditu:
|
|
|
Kandelako kritikoak dioenez, Narrazioak ipuinetan kontaketa bera da nagusitzen dena, eta prosa poetikotik hurbil dabil kasu askotan, hain zuzen ere, oso harira eta ongi lotuta
|
datozen
konparazioak eransten dituelarik. Era berean esaten du liburuan erregistro barietatea sumatzen dela, autoreak aitortua baitu liburu honetan duen helburuetako bat euskarari literaturan bide berriak ibiltzen laguntzea duela.
|
|
|
Honela, lehen ipuineko Manex Imiruri hizlaria da lotura hauen ardatza: hots,
|
datozen
ipuinetako pertsonaiek badute Manexekin nolabaiteko harremana: senitartekoak, lagunak, lankideak...
|
|
|
Deiturak erakusten duen bezala, bidaia bat oinarritzat dituzten narrazioak izango ditugu hizpide
|
datozen
lerroetan.
|
|
|
Ipuin bildumak sailkatzerako orduan, hauen batasunari begiratu diogu. Hartara,
|
datozen
orriotan ikusi ahal izango duzuen bezala, hiru sailetan berezi ditugu; lehenik, ipuinen artean nolabaiteko kateaketa erakusten duten bildumak aurkeztuko ditugu; bigarrenik, bata bestearengandik independienteak edo askeak diren ipuinak eskaintzen dizkiguten bildumak aipatuko ditugu; eta azkenik, ipuin aske gutxi batzuei buruzko zenbait aipamen egingo ditugu.
|
|
|
Eskerrak ematera igaro baino lehen, barkamena eskatu nahiko genieke, bereziki, hamarkada honetan hitz lauz idazten hasi eta aipatu ez ditugun idazleei. Bestalde,
|
datozen
orriotan aurki daitezkeen akats zein hutsengatik barkamena eskatzen dizugu, irakurle. Dena den, hemen bilduriko iruzkinak erabilgarriak diren neurrian, hauek kritikatzeko bada ere, lanaren helburuak erdietsirik egongo lirateke:
|
|
|
Ondorioz,
|
datozen
liburu hauetan ikusi ahal izango dugunez, pertsonaia arruntei jazotzen zaizkien gertaera eta pasadizo arruntak kontatzen zaizkigu: gizon emakume batzuen bizitzaren hainbat une ezberdin.
|
|
|
Apalategik berak elkarrizketa batean aitortu zuen bezala," pertsonaien baitan sakontasun psikologikoa ematea izan" du helburu: " pertsonaien pertsonalitateak nondik
|
datozen
eta zergatik diren holakoak". (Asurmendi, Mikel:
|
|
|
Beraz, bai gaur eguneko literatura hobeto ulertu eta ezagutzeko, eta, bai aurrerantzean egin litezkeen lanen osagarri modura baliagarria izango delakoan, gai honi heltzea erabaki dugu: 90eko hamarkadako narratiba (lanaren edukia eta mugak zehatz adierazten dira
|
datozen
lerroetan). Honetan bakarrik gelditu gabe, interesgarria iruditu zaigu lan hauei buruz kritikak dioena biltzea, gaur eguneko literatur giroaren isla zehatzagoa lortuko dugulakoan.
|
|
|
Izan ere, gure asmoa narratiba berria aztertzea denez, hamarkada honetan argitaraturiko lan guztiak aintzat hartzea zabalegia iruditu zaigu, eta beraz, egokiagotzat jo dugu esparrua murriztu eta lan jakin batzuei buruzko bilduma osatzea. Hortaz,
|
datozen
orri hauetan azken hamarkada honetan ezagutzera eman diren idazleen lanen zerrenda emango dugu urtez urte. Hala ere, 90eko hamarkada baino lehen narratiba lanik argitaratu ez dutenak ere hartu ditugu kontuan:
|
|
|
Jarraian
|
datozen
kapituluetan adibiderik aski eskaintzen dut. Lehenik euskararen jatortasunez, zeren, esan dudan bezala, euskarak, preindoeuroparra izatez, Europako hizkuntza jatorra eta zaharrena edo zaharrenetakoa izanik, Europaren batasunean bere baitarik du, inoren baimen beharrik gabe, bizitzaz irauteko eskubide osoa.
|
|
|
itum partizipioetatik
|
datozen
maileguekin, anu (m) bukaera dutenekin baizik. Hauek, bokalarteko, n, agalduriknahizlekuzaldaturikhartzenditueuskarak; esaterako: capellanu (m) > capellau> capillau: Onegazartucodau neurribagacoatseguinaceubeenCapillauhumilde, taprestuPraiBartolomeSantaTeresa, Carmilita Ortotzac (Icas I, V);, escribau?: scribanu (m) > escribau: Ceureumiacinorieguin deutsazancaltiac, taatsecabaacgaiti, Escribaubatecechiandozuna, embargauta eruatenbadeutsu: isilicegon, tairago (Icas II, 27).. Cristinau, hitzaerehorrelakoada, baina, kristau, forma, bokalarteko, n, agaldurikhartzendueuskarak;, kristinau?, ordea,, n, alekuzaldaturik; gauzabera, giristino, formaere, bainahonetaneuskarak, bereganatuorduko, besteukitubatzukegindizkiojatorrizkoformari.
|
|
|
Hego Euskal Herriko etxeetan jaso daitezkeen telebista kate desberdinek daukatenaudientzia portzentuala eta herrialdekako desberdintasunak eta ikus entzuleriarenprofila azpimarratuko ditugu segidan
|
datozen
pasarteetan.
|
|
|
Arabarren kasuan, begien bistakoa da nahiko orekatuak direla kate publikoen (%49, 2) eta pribatuen (%42, 5) arteko audientzia mailak. Madrildik
|
datozen
programazioak populazioaren %70, 7ren arreta eskuratzeko adinako interesa du.
|
|
|
Ekimenen eta sorkuntzen (formatua, emankizuna) aberastasuna, batez ere euskaldun edo elebidunak diren irrati soziatiboek (Lapurdiirratia, Irulegiko irratia) proposatutako ugaritasunaz, baina baita Radio France PaysBasquek ere, mugaz gaindiko saioen bidez edo Euskadi Irratiaren laguntzaz eginikoikuskizunen sorreraz(? 2.000 korista 2000 urterako?, 1999ko abenduaren 19a). Lehiakortasunaren aberastasun berria dakar, Radio Franceren aurrean, irrati soziatiboenagerpenak, nahiz eta zuzenduak zaizkien publikoa eta edukiak bat ez
|
datozen
; 1992an, ETB1ek. Iparraldearen orena, telebistako albistegia sortu zuen, France 3k Ipar EuskalHerriari buruz ematen dituen gaurkotasunezko berriak beste ikuspuntu batez eskainiz; are gehiago La Semaine du Pays Basque astekariaren agerpenarekin, tokiko prentsaSud Ouest eskualdeko egunkariaren euskal argitalpenera mugatuz.
|
|
|
Aurreko gaiak eta beste zenbait Ikus entzunezko sektorerako Politika Komunitarioaren printzipioak eta ildoak aro digitalean81 delako komunikazioan jaso eta ordenatu ziren, baita 2000ko ekainaren 26ko Kontseiluan onartu ere82, martxoan Lisboanizandako Europako Batzordearen aparteko bilkuran. Horrela, bada, honako printzipionagusi hauek izango ditu
|
datozen
urteetarako berariazko politiken ardatz gisa:
|
|
|
Parlamentuak. Asanblada Nazionalaketa Senatuak, alegia? eta Gobernuak erabiltzen dute lehenik eta behin eskumen hori, eta horren emaitza dira aipatutako komunikazio askatasunaren legea eta horren xedapenak garatu, eguneratu, egokitu edota eraldatzera
|
datozen
beste hainbat lege, dekretueta erabaki3 4 Araudia betearazi eta horren zenbait alderdi zehaztea, berriz, berariazsortutako instituzio bati dagokio, erakunde arauemaile edo erregulatzaile bati, hain zuzen ere, Ikus entzunezko Batzorde Gorena (CSA) izenekoari. Instituzio hori erakundeadministratibo berezia da eta botere politikoarekiko autonomo gisa postulatzen da (nahiz eta bera osatzen duten bederatzi pertsonak izendatzea Errepublikaren Presidenteari, Asanblada Nazionalaren Presidenteari eta Senatuaren Presidenteari dagokien, bakoitzak hiru?, autonomia izateko borondatea kolokan jarriz) 5.
|
|
|
Ez dut uste puntu honi ezezko biribilik emateak ondoren
|
datozen
ideien ukazio erabatekoadakarrenik. Hala ere, hemen lantzen ari garen gaia gainditu arren, eztabaidagai interesgarritzat jotzendut, filosofiarako eduki ditzakeen ondorioak kontuan harturik.
|
|
|
Kapital masa horiek libreki zirkulatzen dute interes tasen, politika fiskalen eta hazkunde zurrumurruen arabera, eta munduko elkartrukerakoharremanak aldatzeko gaitasuna dute. Dibisa merkatuetatik, balore merkatuetaraigarotzen dira etekin errazaren bila, eta esku pribatuetan uzten dira, banku deposituetatik, inbertsio fondoetatik, pentsio fondoetatik eta abarretatik
|
datozen
kapital kopuru erraldoiak.
|
|
|
Laugarren globalizazio honetan mikroelektronikaren iraultzatik
|
datozen
teknologiaberriek ordezkatu dute fordismoak ezarritako sistema teknologikoa. Ikus ditzagunlan munduan ekarriko dituen aldaketak.
|
|
|
Horrela kontrol mekanismo demokratikoak ezarri beharra arrazoituko dugu, eta, era berean, zein politikateknozientifiko den posible eta bideragarri erabakitzeko, eztabaidaren premia azalduko dugu. Beraz,
|
datozen
paragrafoetan informatizazioaren aurrean jarrera kritikoa arrazoitzen eta arazoa ingurune teknozientifikoan jartzen saiatuko gara, hausnarketa ahalbidetzeko.
|
|
|
Aurrez aurre ditugun estatuekin, nahiko gauza zailada hori. Dena den, gure ustez, horrelako prozesu batek ez dauka atzerapausorik.Garai batean euskal herritar askok esan zuten Euskal Herrian zeuden eskola nazionalak ez zituztela begi onez ikusten, eta beren ikastola propioak antolatu zituzten.Urteak pasatu dira, eta marko arrotz batetik
|
datozen
erakundeek subentzionatu egiten dituzte ikastolak gaur egun. Bide praktikoen bitartez ematen diren pausoak, berehorretan gelditzen dira. Bai Madril eta bai Paris guk hartutako erabakiak errespetatzera behartu behar genituzke.
|
|
|
Talde erresonantzia oinarrizko talde fantasiei esker sortzen da. Horregatik,, talde batean agintzen duten indar asko nondik
|
datozen
jakiteko, nahitaezkoa dalan arkeologikoa, alegia, zereginak eragindako aldaketazko egoeraren aurreanateratako oinarrizko fantasiek itxuratutako talde historia berregitea?. (Fumagalli, 1982, 106 or.)
|
|
|
Eulaliren ama (BenitaHandi deitzen zuten) eta haren ahizpa (Juana Larrea), azken hau Etxebarriaren (1995) berriemailea. Hona hemen haiengandik
|
datozen
bi gertakari kondaira esangarri, biak* Teofilori buruzkoak.
|
|
|
Datu hauetatik iparralde eta hegoaldetik
|
datozen
haizeak euskal kultura tradizionalean eraginkorragoak izan direla ondoriozta daiteke, itxuraz, izendapen ugaritasunaren eta garrantziaren artean zelan edo halango harremana dagoela onartzen badabehintzat.
|
|
|
– Hala ere, euskararekiko ikerketa gehienak euskaraz egiten dira azkeneko urteetan, eta horrela egingo dira
|
datozen
urteetan, espero daitekeen bezala gertatzen badabehintzat. Alde honetatik, aipagarriak dira euskararekiko eta euskaraz doktoregotesiak egiteko 1992 eta 1993 urteetan Eusko Jaurlaritzako Hizkuntz PolitikarakoIdazkariak sorturiko bekak, horien laguntzaz zenbait tesi interesgarri egin direlakoeta egiten ari direlako; baina, zoritxarrez, bi urtetan zehar bakarrik iraun zueniniziatiba izan zen hori.
|
|
|
Linguistikaren alorretik
|
datozen
predikazio prozeduren eta komunikazioaren esparrukoak diren irrati generoen artean zenbait baliokidetza topatzen ditugu, marra eten horizontalen bidez agertzen direnak. Argitu beharra dago, baliokidetza horiek ez dituztela baztertzen egon daitezkeen erlazio gurutzatuak.
|
|
|
Ramirez-ek dioen bezala (1995), batzuentzat propaganda aparatu hutsak direnak, beste batzuentzat informazio iturri ezinbestekoak dira, nahiz eta guztiak bat
|
datozen
bulego hauek hedabideetako kazetarien lana baldintzatzeko ahalmena ezagutzeko orduan. Autore honek komunikazio kabineteei buruzko datu adierazgarri batzuk eman dizkigu, baita ondorio interesgarri batzuen berri eman ere.
|
|
|
Nahiz eta aro berri honetan orain arteko izena gorde ahal duen, jantzia aldatuko du irratiak, ikusgarri eta grafikoa bilakatuz, eta musika eta informazioaren alorrera gero eta gehiago mugatuz. Gaur egun Mendebaldeko Europan estatistikek dioskute entzuketa higikorraren indizea ehuneko 20 ingurukoa dela (Martínez Costa, 1997, 84) eta espero izatekoa da
|
datozen
urteetan gure kontinente zaharrean kopuru horrek goraka egitea. Eta hori zenbait faktoreren eraginez gertatuko da; besteak beste, telebista digitalak eragina edukiko du populazioaren irrati eta telebista entzuketa indizeetan, autoprogramatzeko aukera, programa aniztasuna, home cinema eta horrelakoak jendearentzat oso erakargarriak bilakatuz.
|
|
|
Karrantza errekak, berriz, zenbait errekasto Ambasaguasen batzean hartzen du bere izena. Alde batetik, Ordunte mendietatik
|
datozen
errekastoak (Argañeda, Balgerri, Las Escaleras...) La Tejeran elkartzen dira; hauen urei Presa eta Balastrada errekastoenak batzen zaizkie Conchan eta, azkenik, Ambasaguasen bertan, La Cercarenak. Mendebaldetik Juzvalle eta ekialdetik Seco errekastoen urak bildu eta gero, Kantabriako lurretara igarotzen da Karrantza erreka.
|
|
|
Lan honen xedea Estatu espainiarraren hezkuntza sistema nazionalaren sorrera aztertzea da, nazio identitate espainiarraren aldetik ezinbesteko erreferentzia izango dela uste baitugu, espainiar nazioaren eraikitzearekin bat ez
|
datozen
–edo etorriko ez diren, beste nazio proiektuentzako nahitaezkoa izan behar duen bezala, hezkuntza sistemak ezarritako mugak eragiten duen neurrian eta gainditzeko edota egokitzeko premia eskatuko lukeen aldetik.
|
|
|
Uko egingo nioke baita ere ametsetako Irlandari, eguneroko bizitzari, lanari, iraganari, txutxu mutxuei... baldin eta baneki Rocío ez dela bihar edo etzi Dublinerantz joango. Baina, lehen esan dudan bezala, orainaldiaren jabe gara (horren jabe baino ez, agian), eta nork daki, beharbada
|
datozen
egunetan pozteko beste mila arrazoi aurkituko ditut. Ze" beharbada" eta ze txorakeria?
|
|
|
Zeren, bere garaiko astronomiari aterabide bat bilatu nahian, hala mintzatzen baitzen astronomo poloniarra, Ptolomeoren planeta sistemaz, haren zehazgabetasuna eta haren funsgabeko konplikazioneak gogoan: "(...) artista batek, bere koadrorako, eskuak, oinak, burua eta gainerako menbroak modelo diferentetarik hartu behar izanen balitu bezalakoa da, halako moldez, non zati bakoitza ezin hobeki marraztua egon daitekeen, baina gorputz osoarekiko eta haren osotasunarekiko loturarik gabe; eta nola zatiak ez
|
datozen
bat eta ez duten bat egiten, hala, munstro bat izanen da guztiaren emaitza, gizon bat baino gehiago". Ptolomeoren sistemaz ari zen Koperniko, eta zientziaz, azken finean, baina zenbatetan pentsatu izan dudan ezen hitz haiek ongi isla dezaketela gizonaren barrena, haren muina eta arima!
|
|
|
Bai, baliteke. Eta horregatik baliatzen eta erabiltzen dut, beharbada, neure euskara hau, Axularren eredurat, bere mila forma eta korapilotan, hemen jira eta han bira, letren eta hitzen desfile koloretsuan, zeren, alde batetik, atsegin eta plazent zaidan, eta zeren, bertzetik, bizitza ez baita lerro xuxen bat, baina joan doazen eta etorri
|
datozen
mila gertakiren eta bertze hainbat oroitzapenen bidegurutzea; eta bizitza da, orobat, biltoki bat, non juntatzen eta elkarganatzen baitira arrazoinaren arrazoinak eta bihotzarenak, zeinak, Pascalek zioen bezala, arrazoinak ez dituen ulertzen; eta bizitza da, azken finean, gertaki haien guztien eta arrazoin haien guztien bilbatzea eta irazkitzea, denboraren ehundegietan. Eta ene jokamolde hau, halatan, ene funsgabekeriarik funsgabeena izan daiteke edo funtsezkorik funtsezkoena.
|
|
|
Baina, hasteko, nik Errege magoen adorazionea eskatu nian: ordea, idia eta astoa dituk marrazki honetan zinezko errege, zeren eta lehen planoan baitaude; bertzalde, errege magoak hiru zituan, ez sei, eta ez zekiat zertarat
|
datozen
bertze hiru horiek, artzainez mozorrotuak... —eta, eskua sudurrerat nardaz zeramala, segitu zuen—:
|
|
|
Kopuru hauek paperezko edizioen salmentetatik oraindik oso urruti daude, batez ere probintzia mailako hedapena duten egunkarien kasuetan. Ikusgarria da nola ez
|
datozen
bat OJDren datuak paperezko edizioetan eta digitaletan. Adibidez, 1998an El Pas izan zen Estatu espainiarrean ale gehien banatu zituen egunkaria (450.176 ale).
|
|
|
lehenengo eskakizun multzoaren arabera, taldeak, barne desakordioak sor ditzakeen eragin ezegonkortzaileetatik babestu behar dira (esate baterako, arbasoengandik jasotako ohiturak jadanik errespetatzen ez dituzten gizabanakoek erakusten duten heterodoxia). Bigarren eskakizun multzoaren arabera, beste aldetik, gutxiengo kulturalek, kanpotik
|
datozen
eraginetatik babestu ahal izateko zenbait neurri hartu behar dituzte (esate baterako, gutxiengo kulturalak hezkuntza sistema bere hizkuntzan ezin duenean garatu). Babes mota biek helburu bera daukatela dio Kymlickak, komunitate nazionalen egonkortasuna eta izaera defendatzea, hain zuzen ere.
|
|
|
historia, literatur kritika, filosofia, linguistika, musika eta politika. Hauek lantzerakoan ideien aniztasuna dugu ezaugarri nagusia, sarritan batera ez
|
datozen
iritziak azalduz.
|
|
|
Baliteke, gai konkretu honetan,
|
datozen
urteetan liburutegien eginkizuna nodo lana egitea izatea, informazio iturriak eta erreferentzi iturriak kontrolatu, aukeratu eta sailkatzen jardutea.
|
|
|
Oinarri orokor, aldaezin eta erabateko horretatik
|
datozen
lege horiek, ezin al dute, bizitzaren inguruabar aldakorrak tartean direla, herritarraren menera zerbait utzi. Legeak testamentu egileari ematen dion ahalmena, ez al da legearen ahalmen berbera?
|
|
|
Bada, Schlickek Vienan, Reichenbachek Berlinen eta, bere erara Carnapek, Kanten forma/ eduki bereizketa zientzia berrien babesean nahi izan zuten berplanteatu18 Beren ustez, arrazoimenak gure ezagutzari eskaintzen dizkion ezaugarriak esperientziatik
|
datozen
besteotatik bereiztea beharrezkoa zen. Versus Kant berriro ere, ez zituzten osagai formalak —razionalak— ukiezinak bailiran hartu, hau da, beharrezko eta apriorizkotzat.
|
|
|
Orinoco pirañaz josita dago, baita Orinocora
|
datozen
ibaiak ere. Gorantz gindoazen heinean kontatzen zizkidan Jeremiasek haien izenak, oihanean eta ibaietan zer zegoen, inguruan ikusi edo entzuten genituen txori izenak.
|
|
|
mendebaldetik
|
datozen
|
|
2001
|
|
|
Honek 161.000 milioi pezetako (6.440 milioi libera) kostua izango du, eta 2004 urterako amaitu beharrekoa da. Proiektu horiek herri mobilizazioak eragin dituzte jada, eta
|
datozen
aste eta hilabeteetan areagotu egingo dira.
|
|
|
Behi eroak, atzerritarren aurkako legea, Tireless, ETAren terrorismoa eta hemen daukagun arazo politikoa, funtzionarioei zor zaien milaka milioiko zorra, inflazio tasa eta ekonomiaren beherakada, paterak eta bertan
|
datozen
eguneroko hildakoak... hauek dira, beste gehiagoren artean, Aznarren eskubiko gobernuak dauzkan konpondu gabeko arazoak gaur egun. Okerrena zera da ordea: bitartean gu euskaldunok hementxe gabiltzala elkar ezin ikusiaz eta ezer tajuzkorik egin edota asmatu gabe eta horixe da, hain zuzen, Madrileko gobernuak daukan babesa, hots, euskaldunon inkonpetentzia.
|
|
|
Mugida bat badago, abisuak pasatzen dira, eta jendea nazio batetik bestera mugitzen da. Gure atzetik
|
datozen
horiek bere bideak aurkitu dituzte eta segur aski guk ezagutu ditugunekiko diferenteak izango dira. Eta horiengan itxaropena izan behar dugu.
|
|
|
JOSEBA Egibar buruzagi jeltzaleak aditzera eman duenez, EAEko
|
datozen
hauteskundeetan EAJk autodeterminazio eskaera sartuko luke bere hauteskude programa. Ez dirudi, ordea, programaren ardatzetakoa izango denik, Xabier Arzalluzek berak esan duenaren arabera bakeak duelako lehentasuna eta ez markoak.
|
|
|
Frantzia mailako herri eta kantonamenduetako bozak burutuko dira
|
datozen
bi igandetan; martxoaren 11n eta 18an. Bi itzuliko hauteskundeak izateak alderdi politikoen arteko itun bitxiak sortarazi izan ditu historikoki.
|
|
|
Euskal Departamenduaren eskakizunaren aitzinean inmobilismoa ezarria da Iparraldean eta ez dirudi
|
datozen
bozek bertako politika egonkorra inarrosiko dutenik. " Ordagoka" baino" tantoka" deliberatzen da demokrazia bidezko politikagintza.
|
|
|
EUSKO Jaurlaritzak eta Arabako Foru Aldundiak lankidetza hitzarmena sinatu berri dute Gasteizko Santa Maria katedralaren balioa handitzeko. Ondorioz,
|
datozen
lau urteotan 120 milioi pezeta (5 milioi libera) emango ditu Kultura Sailak. Katedralaren balioa handitzeko eta museo moduan baliatzeko helburua du hitzarmenak.
|
|
|
" Praktikoak izan nahi dugu. Nahiago dugu beteko ez dan idealik ez artu, eta gauzak
|
datozen
moduan jasan".
|
|
|
Batzuek halako nobela idaztea denboraz kanpo dagoela diote, bestetzuek atenporala dela. Hots,
|
datozen
mendeetan ere berdin irakurriko dela. Baikortasunez zein mesfidantzaz begiratu zaio nobelari.
|
|
|
Frantziako estatua ez da, izan zen asilo lurraldea, ordea. Hego Euskal Herrira
|
datozen
Europako ekialdiarrak lanerako ekarriak dira propio.
|
|
|
Parlamentaria izatera joango naiz Gasteizera. Aldatzeko unea iritsi da eta legebiltzarreko lana ahal den ondoen egin nahi nuke,
|
datozen
urteetan lan asko egongo baita Eusko Legebiltzarrean.
|
|
|
Etxeko andreak, bidaiariak, kirolariak... guztiok behar ditugu geure neurrira eginiko produktuak. Ideia hori diseinuarekin uztartuz gero lortu daitekeena jarraian
|
datozen
objektuak dira. Produktu hauek DZ Diseinu Zentroarekin lan egiten duten zenbait diseinatzaile enpresek garatu dituzte, baina proiektu guztien artean adibide batzuk baino ez dira:
|
|
|
Irunberrira itzuliz, ezkerrera Iruñearako bidea hartuko dugu. Hortik 3 kilometrora aldiz, Zangoza Huescara doana, segituan
|
datozen
bizpahiru bidegurutzetan. Azkenik, Aragoira doan N 24O errepidean amaituko dugu.
|
|
|
Hiriko gizaki pilaketa dela eta, berak sorturiko hondakinak ere ugaritu egiten dira. Fosfatoz gainezka
|
datozen
urak ibai eta erreketan amaitzen dira. Lantegien isurkinak mila motatakoak izan daitezke:
|
|
|
Besteak beste, Gasteizko Katedralean, Bilboko hiru eliza gotikoetan, Hondarribiko harresietan edota Kairoko El Ghouri akueduktuan lan egin dute. Eta
|
datozen
bi urteetan Espainiako sei monumentu garrantzitsuen azterketa egiteko enkargua jaso dute.
|
|
|
irtenbide oso zaileko lekuetan bizi diren umeengana iristea, beharrezko baliabide ekonomikoak lortzea (adituen kalkuluetan 1.103 milioi euro dira, 2005 urtea bitartean 600 milioi umerentzako 6.000 milioi dosi txerto erosteko), eta borroka horretarako konpromiso politikoari sendo eustea. Galtzak bete lan izango ditu, beraz, OMEk
|
datozen
urteetan ere
|
|
|
Erraniko guzia guti balitz, hainbat tokitan jardun eta gero, eskualdeko hiriburuaren gisa aritzen den herri handienean, Altsasun, behin betiko egoitza laster izanen dutela ziurtatu da, bertan bilduko baitituzte oraino sakabanaturik egon diren zerbitzuak. Hagitz toki erakargarrian eraikuntza burutu dute eta, behekaldeko solairuetan topaleku finkoa erdiesteaz landa, salduko dituzten goiko pisuak
|
datozen
urteotako plangintza aitzinerat eraman ahal izaitekotz funtsezkoa izanen zaizkie, telebistari ere inoiz ez baitiote muzin egin, horrelako jauzia emaitekotz kudeatu beharreko diru kopurua eskuratzea nahikoa zaila izan arren.
|
|
|
Txosten hau, ordea, erabat estrategikoa da, euskal liburugintzak dituen arazoak eta
|
datozen
urteotan jorratu beharreko bideak biltzen baititu bere baitan. Euskarazko argitaratzaileok badakigu funtsezkoa dela bertan bildutakoa, unean uneko laguntza, akordio eta subentzioen gainetik baitago.
|
|
|
Ezin esan batetortze hutsa denik, Espainiako gobernuak, CEOE eta CCOOek pentsioak hobetzeko behin behineko erabaki bat sinaturik dutenean eta pentsioei buruzko Toledoko Itunaren negoziaketa egitear dagoenean, erakunde publiko eta pribatu ugariren adierazpen zaparrada gertatu izana biztanleriaren zahartzeari buruz eta, beraz, erretiroa atzeratzeko neurria sustatzeko premiaz. Europan darabiltzaten aurreikuspen demografikoen arabera, kontinente hau beldurtzeko eran zahartuko da
|
datozen
hamarkadetan. Adinekoen mendekotasunaren tasa (65 urte edo gehiago dituztenen eta lanerako adinean daudenen arteko proportzioa) bikoiztu egingo litzateke datozen 50 urteetan (%26, 7tik %53, 4ra 2050 urterako).
|
|
|
Europan darabiltzaten aurreikuspen demografikoen arabera, kontinente hau beldurtzeko eran zahartuko da datozen hamarkadetan. Adinekoen mendekotasunaren tasa (65 urte edo gehiago dituztenen eta lanerako adinean daudenen arteko proportzioa) bikoiztu egingo litzateke
|
datozen
50 urteetan (%26, 7tik %53, 4ra 2050 urterako). Herrialde batzuetan, esate baterako mediterraneo ingurukoetan (Italian edo Espainian) kopuru hori %67raino igoko litzateke, eta kolokan jar dezake pentsio sistemaren iraunkortasuna.
|
|
|
Bigarren aldizkariak «Situacion (España)» kritikatu egiten du orain dela gutxi gobernuak, CEOEk eta CCOOek hartutako akordioa, pentsioen erreforma atzeratzen duelako eta pentsio sistema publikoaren bideragarritasunari buruzko zalantzak argitzen ez dituelako, erreforma horien ardura eta kostuak
|
datozen
belaunaldien eta oraingo batzuen bizkar utziz. Aldizkariak dioenez, akordio horretako neurririk gehienak adituek gomendatzen dituzten eta Europako beste herrialde batzuetan hartu dituzten neurrien aurkako bidetik doaz.
|
|
|
PSE EEk jadanik bere bidea hartu du, eta uste dut horrek ez duela atzerabiderik izango. Bakegintzari begira,
|
datozen
hauteskunde orokorretan PSOEk irabaztea oso ona litzateke, PSOEk gatazkaren konponbideaz oso bestelako ikuspegia duelako. Horrez gain, eta hau ere esan behar da, biolentziarik gabeko eremu batean, logikoena litzateke ezkerreko indarren artean elkar ulertze bat izatea.
|