|
2010
|
|
|
" kultura horren [iparramerikarra] osagai nagusiak hauexek dira: hizkuntza ingelesa, kristautasuna, konpromiso erlijiosoa, legearen inperioaren kontzeptua gobernarien erantzukizuna eta gizabanakoen eskubideak batera hartzen dituenaeta indibidualismoaren balore protestanteak, lanaren etika eta gizakiek zerua lurrean eraikitzeko ahalmena eta
|
beharra
dutelako ustea".
|
|
|
Sonbreirua jaso eta gorantz abiatu nintzen. " Eta gordelekuaren zaintzan zeudenek alde egin
|
beharra
bazuten. Edo eskailera puskatzen bazen?" Osaba Juanek purrustada moduko bat egin zidan:
|
|
|
" Ainhoako ostatua uste nuen baino hobea zen, oso afari ona eta ohe garbiak aurkitu genituen; arratsaldea eman genuen ostatuko jendeari gauzen Euskarazko izenak galdeginez, hemen batzuk emango ditut nere kontakizuna irakur lezaketen ikusnahiei erakusteko, edo
|
beharra
dutenei.
|
|
|
Edozein herritako biztanleek bizi diren lurraldea bereiztu eta mugatu
|
beharra
dute eguneroko jardueran. Mapak ez ziren garaietan are nabarmenagoa zen toki desberdinak bereizteko beharra, guztien erreferentziak bertsuak izan zitezen.
|
|
|
Industriak (honen teoria egileen idazkietan da, Taylor eta Forden testuak lekuko) lanaren zatikatzea eskatzen du, klase ertainaren
|
beharra
du bai ekoizpenaren segurtatzeko, kapatazak eta teknikariak nonbaitik atzeman behar baitira, baina ere ekoizpenaren erosteko. Ford konturatu zen bere autoak saldu nahi bazituen norbaitek erosi behar zituela.
|
|
|
Gerlak modu paradigmatikoan eman zion estatua eraikitzeko bidea. Estatuak, ahaidetasun harremanen ordez, territorioa ezarri
|
beharra
zuen oinarrian. Eta horizontalitate sozioekonomiko eta politikoaren ordez, ofiziozko espezializazioa eta botere hierarkia.
|
|
|
Menperatuentzat da historia beharrezkoen, menperaketa" naturala" ez dela jakiteko, Jean Jacques Rousseauk esan zuenez, menperaketa" soziala" eta" historikoa" dela igartzeko. Irabazleen historia unibertsalaren saihetsean, menperatuek derrotatuen aurpegiak ikusi eta izenak entzun behar dituzte, horren
|
beharra
dute, lozorrotik aterako badira. Belaunaldi bakoitzak aurreko belaunaldi derrotatuetan begiratu behar dio bere buruari, menperatzaileen oraingo eta betiko dotrinak eta gizarte mekanismoak analizatu eta baloratu ahal izateko:
|
|
|
Gizakia titan eta pigmeo da aldi berean, Gunther Andersenen esanean: titana kultura zabal eta itzelezko ahalmenen teknikoen jabe egin delako, eta pigmeoa, botereen eta makurkerien gatibu ibili
|
beharra
duelako oraindik.
|
|
|
Frantsesek afera indigenetan eraman zuten politika bera bultzatu zuten espainolek Marokon. Erretolika zibilizatzaileaz aparte, menderatutako populazioaren parte bat integratu
|
beharra
zuten. Behar zuten lokarri edo gontz humano hori.
|
|
|
Fernandez Silvestrek eraso bortitzak jotzen zituen gerlari arrifiak erresistentziara biltzen ziren artean. Berenguerrek Jebalan lortutako garaipenen enbidia izango zuen akaso, lurra okupatu
|
beharra
zuen berak ere. Sebastian Balfourrek kontatzen duenez, 476 Espainiar Ejertzitoak 25.720 armagizon zituen Arrif sortaldean egun haietan:
|
|
|
" Gizon emakume guztiak aske jaiotzen dira, duintasun eta eskubide berberak dituztela; eta ezaguera eta kontzientzia dutenez gero, elkarren artean senide legez jokatu
|
beharra
dute".
|
|
|
Frantziar hizkuntza eta kultura superordenatu eta gainerako hizkuntza eta azpikulturak baztertzen hasi ziren, herritarren urbanitatea, hezkuntza eta akulturazioa bermatzeko.852" Akulturazio" hitza erabili da, kulturazio frantsesak akulturazio okzitanoa, bretoia edota euskalduna zekarrelako. Okzitanoak edo bretoiak edo euskaldunak, citoyen izateko, eurena utzi eta beste kultura frantses superordenatu horretara pasatu
|
beharra
zuten.
|
|
|
Sokratesek luke halako jokabiderik hartuko. Egia nork berak bilatu eta ona egin
|
beharra
zuen.
|
|
|
Uste zahar batzuk baziren, nazionalismo espainolaren fundazio euskarrietan, inperialismoaren alde. Isabel Erregina Katolikoaren agindua zen musulmanen kontrako borrokak jarraitu
|
beharra
zuela, Guadaleten, Granadan eta Lepanton bezala. Uste eta argudio berriak interes ekonomikoen zerbitzuan kultibatu ziren.
|
|
|
Mudejarrek19 bataiatu beste aukerarik ez zuten. Izena ere aldatu
|
beharra
zuten, moroaren ordez kristaua hartzeko grazia. Duda muda izanez gero, izkribauak" Fernando" izena ipiniko zion gizonezkoari eta" Isabel" emakumezkoari.
|
|
2011
|
|
|
Behinik behin, ez da errax, erlea han dagoelarik, erdiko orrazeen ondo ondotik ebakitzea, eta baldin ez badira ondotik ebakitzen, badago han ezti anitz, hoberenetik. Bertze alde, ez da errax ikustea xuxen, zenbaten
|
beharra
dukeen erleak neguaren iragateko. Eta beldur izateko da sobera har diezaiogun.
|
|
|
Kumeak azajale dituzten jainko oiloak errunen ditu bere arrautzak aza hostoan, bihijale dituenak bihian, eta bertze guztiek orobat, zeinek bere hazkurriari buruz. Nahiz jainko oiloek ez dakiten zeren
|
beharra
duketen haien kumeek; ez dakite kumerik ukanen dutenez ere. Nondik dakikete?
|
|
|
Pentsa ezazu Ama Birjina bera ere abokatua dela, behartsuen abokatua, baina abokatua, halere. Eta Jainkoak abokatu baten
|
beharra
bazuen, nolatan ez...
|
|
|
...; Hala ere, denboraren joanean iraganari begiratzen diozunean, eta hainbat konbikzio berme desziurrean lanbropetu zirela konturatzean, zeure buruari esaten diozu agian ia dena ustekeria bat baizik ez zela, eta ustekeria bat hasieratik; eta ez gure gurasoek gezurra esan zutelako (nahiz eta egia erdizka ere sarri esaten zuten), guk geronek geure bizitza eta geure ahalegina pietatezko gezurrez jantzi
|
beharra
genuelako baizik, horrela zutik iraun ahal izateko[...]. Askotan pentsatu izan baitut, eta urteak pasa diren neurrian gero eta argiago, gure aldarrikapen gehienak, gure oihuak, gure profeziak fantasia hutsa ez ote ziren". 86
|
|
|
Xantaia horren aurrean, puritanismo kastu batez jantzirik, Josebaren etikak ez dio uzten oheratzen bere grinak lotsagabeki erakusten dizkion emakume batekin, lana eta maitasuna nahastea ez baita komenigarria. Hala ere, neurri handi batean elkarri gorrotoa badiote ere, elkarren
|
beharra
badute: emakumeak droga garraiolari bat behar duelako eta mutilak dirua eta paperak behar dituelako.
|
|
|
Kutsidazu bidea, Ixabel eleberriko Koro irakaslearen kontrapuntua da gure Juan Martin: elkarren osagarriak eta elkarren
|
beharra
dute euskararen kontuetan. Txanpon beraren alde biak dira, ez baitago ikaslerik gabeko irakaslerik.
|
|
2012
|
|
|
makina bat gazte eta ume, kontsumo gizartearen kumeak, denaren kontra, su eta zaku. Politikoek zerbait esan
|
beharra
zuten, Cameron izeneko batek, karguz lehen ministro, hezkuntzak eta familiek sortu duten balio eskasiari egotzi zion errua. Sozializazio instituzioek ez dute euren egitekoa ondo betetzen, ez dute diziplina ezartzen eta ondorioz, gazteek ez dute euren burua gobernatzeko baliorik...
|
|
|
Ohartu aurretik, heteronomian bizi omen ziren, hots, haien eskutik kanpoko indar edo borondate baten mendean bizi
|
beharra
zutela sinetsirik. Heteronomia, beraz, titulartasuna lagatzea da:
|
|
|
Kenneth Gergenek liburu nahikoa saldu zuen Nia harremanez lepo zegoela esplikatzen, batzuek pentsatu zuten Niak harreman libratzailea zuela, beste batzuek, ordea, bestela ulertu genuen Gergenen tesia: Niak harreman iragankor eta prekarioz gainezkaturik egon
|
beharra
zuen bere baitan lehengo barne psike pertsonal hura ez zegoela ezkutatzeko. Bestela esan, parametro modernoen araberako nortasunik ez duela ostentzeko.
|
|
|
Beckek dioen bezala, erreflexibitatea neurri handi batean mugen kontzientzia da, alegia, gure ekintzek, direnak direla ere, gure adimenetik, gure nahikundetik eta gure eskumenetatik ihes egiten digutelako kontzientzia. Adituen
|
beharra
dute analista txikiek, baina haiek ere zuhurtasun printzipioaren gerizpean babestu dira. Adituen batzordeekin batera, milaka sasi aditu agertu dira leku guztietatik.
|
|
|
Agidanez, hitzez harago bada zerbait. Ilusioak harako bideak dira eta nahitaez harakoan bizi
|
beharra
dugu.
|
|
|
Psikologizazioan, ostera, kontrolatzen ez ditugun indar eta eraginen sare amorfo batean bizi beharra dago, nork bere baitatik bizi
|
beharra
du, bere gogo hutsez, estrategikoki kalkulatuz nola irabazi, nola gailendu... Psikologizatuta dagoen jende modernoak garenez gero, normala zaigu sentitzea intentzio aurkari askoren nahigabeko ondorioen mende bizi garela, normala zaigu pentsatzea determinazio horiek heteronomoak direla eta normala da haiei oldartzea edota haietatik ihes egitea.
|
|
|
Horrexegatik dituzte defentsa psikiko ahul ahulak, ez dutelako jende arteko gatazkak aurrera eramateko ahalmenik. Horren ordez zernahi gisako araudiek zurrundurik bizi
|
beharra
dute.
|
|
|
Beste aldetik, baina," Nazioa" ezin da laburtu halako sare abstraktu batera, lotura sinbolikoz soilik antolatuta legokeen sare batera. Komunitate batek" identitate nazionala" osatzen duela aldarrikatzeko, gehigarri baten
|
beharra
du: " sustrai amankomun" baten materialtasun kontingente baten alde egin behar du.
|
|
|
Lacanentzat, lege on baretzailearen beste alde zikin perbertsoa dagoen gauzarik eroena zen, edo beste modu batera esanda, legearen eta bere trangresioen arteko oposizioa, legean bertan errepikatzen zen. Gu ez ginen ohartzen eta, beraz, ezin genuen onartu, Bataillek (gehiegikeriaren eta trangresioaren erregeak) zer eta debekuaren
|
beharra
zuela eta zertarako, bada gero debeku horren trangresioan ahal den eta urrutien joan beharraren agindua bete ahal izateko.
|
|
|
Arau horiek beti dute beren dimentsio obszenoa, Zizekek ohiz erabiltzen duen soldadutzaren adibidearekin ilustratu daitekeena. Soldadutzaren egitura normatiboan, horrela, arau sail esplizitu bat dago (hierarkia, prozedura, diziplina, etab.). Arau esplizitu horiek, funtzionatzeko, hala ere, osagarri edo gehigarri obszenoaren
|
beharra
dute; hau da: soldadutza bera sostengatzen duten arau obszeno ez idatzi horien guztien beharra dute (txiste zikin sexistak, erritual sadikoak, pasabide errituak eta abar).
|
|
|
Soldadutzaren egitura normatiboan, horrela, arau sail esplizitu bat dago (hierarkia, prozedura, diziplina, etab.). Arau esplizitu horiek, funtzionatzeko, hala ere, osagarri edo gehigarri obszenoaren beharra dute; hau da: soldadutza bera sostengatzen duten arau obszeno ez idatzi horien guztien
|
beharra
dute (txiste zikin sexistak, erritual sadikoak, pasabide errituak eta abar). Soldadutza egin duenak badaki nola, azken finean, diziplina militarraren zentzu legeduna bera sostengatzen den sabelazpiko obszenitate hauek guztien bitarte (karitza) z eta laguntzaz.
|
|
|
" arrazakeria erreflexibo" bat alegia, norbera demokratatzat eta pluralistatzat eta beste gainontzeko guztiak arrazistatzat, intolerantetzat eta abar kanporatzearen itxura bera asumitzen duena. Ondorioz, oso kontuz ibili
|
beharra
dugu norberaren kredentzial demokratikoak azpimarratzen dituztenekin: onartzen al du Sudupek bere herrikideek kredentzial demokratiko berdinez jabetzea?
|
|
|
Nire erantzuna, eztabaida astun konkretu honetan, errelebantzia gutxikoa da. Esan
|
beharra
dut, betiere, nire tradizio politiko, kultural eta intelektualean (Euskal Herrian azken 40 urteetan eratu den Ezkerrarekin bat datorrena) eztabaida hauek, ondo edo gaizki, beti egon direla oso modan eta beti pil pilean.
|
|
|
Ikasle batzuk ausartzen ziren data zehatza jartzera ere eta, orduan, akabo dena. Aitortu
|
beharra
dut gutako batzuek halako etsipen modukoa nozitu genuela ikusirik egunak eta asteak pasa, baita hilabeteak ere, eta ez zela ezer gertatzen. Egia esan, guk zerbait gehiago espero genuen.
|
|
|
Halako azalpenak ematen zizkioten elkarri, begi aurrean ikusten zutena eta onartu
|
beharra
zutena ongi ulertu nahian, maisuaren hitzak eta ekintzak ere ez baitziren beti errazak aditzen, ez jarraitzen."
|
|
|
Evreuxeko dinastia hagitzez ere nobleagoa eta bidezkoagoa da orain Frantzia malamaneran gobernatzen duen Valoiseko dinastia baino. Gure dinastiak interes zehatzak ditu, eta zuk, guk bezalaxe, haietara makurtu eta plegatu
|
beharra
duzu.
|
|
2013
|
|
|
Ez zuen beste ustekabeko erasorik nahi, eta ongi armaturiko hamalau gizonekin utzi zuen goleta. Bi kanoi birakari eta mosketez armaturiko hainbat gizon defentsarako lekurik aproposenean jarrarazi zituen, erretiratu
|
beharra
bazuten ere, eta gurutzea altxa zuen gain batean, beharrezko formaltasun guztiekin. Lekua Puerto de Nuestra Señora de los Remedios izendatu zuen, eta 50° 20' N latitudean kokatu.
|
|
2014
|
|
|
Garaiko dotrina katolikoak bekatutzat zuen merkatarien lukurreria asmoa, eta Anberesen kokatuta zeuden merkatari espainiarrek Vitoriarengana jo zuten 1517 urtean artean Sorbonan zelarik. Beraien kezka merkataritzaren zilegitasun moralean zetzan, aberastasun pertsonalaren gehitze aldera; zeren eta merkataritza utzi ala beraien burua kondenatzearen artean aukeratu
|
beharra
zuten. Maiz mailegu emaileek, teologoen laguntzarekin, kontratu konplexuak mozorrotzen zituzten, beti ere arriskuaren kontzeptuari lotuak.
|
|
|
Branlearen katea mozten delarik, beltzek, kanpoko horiek, dute berriz lotzen. (Jean Mixel Bedaxagarren arabera.) Lur munduko sozietate horrek aitortzen balu bezala ibiltarien, ofizialeen, bortukoen
|
beharra
duela martxan mantentzeko... Uste baino konplexuago da, baina arrazismoa bada hori antzerki hori oso sotila dugu, iniziatua izan behar dugu ulertzeko.
|
|
|
Edo orduan ez dira beltzak. Edo beltzek gorrien
|
beharra
badute: alderantzizkoa ere egia dateke.
|
|
|
Deus ez duena. Marmutxa da izatez baina bereziki haren
|
beharra
dugularik teilatu batera igana da. Erakartasun handia du haur gazteekin, entzuten baitute goizetik arrats," nora pasatua da berriz okilo hura?", edo inutil hura gauza bera delako.
|
|
|
Oroitarazten dute errebotearen kontrako beltz horiei beren lur eta ganer beteekin ez dakitela ogi karreatzeko beharrezkoa duten zarearen biltzen. Gosearen kontra asurantza guziak harturik ere eguneroko martxaren segurtatzeko herresten
|
beharra
dute laborariek. Maskaradako buhamea pastoralaren turkoaren ekibalentea da.
|
|
|
Eszena arras mutuak, irudi garbiak bilatzen ditu, plazakoa zen lehen, gorputz marrazki bat, dantza erran behar zaio? molde inpresionistagoa du, ikuslearen
|
beharra
badu sentsuaren sintesia egiteko, ez da dena emana forma hetsi batean, esanahiz ere ez da hetsia. Hamar manu minduak holako antzerkia da, istorioa ez da batere interesgarria berez, prozesuak ditu aztertzen, ideiak bertsoetan dira, eskema arte bisualetan, jantzi, eszenografia, pertsonaien bikoizketa.
|
|
|
Tobera ez da eztabaida politiko baina sorkuntza kulturala gune, gizarte oso baten baitan diren kezkak jorratzea du betekizun. Ez dira toberak salbatu behar, baina haien
|
beharra
badugu, espresiobide kulturala ezberdinen biltzeko ahala dutenaz gain, gaiak batzen duen herriaren aitzinean.
|
|
|
Iduriz toberek beste bide puska bat behar lukete egin Baxe Nabarren hemendik aitzina, eta antzerkiak zerbait irabazten balu gauza bera nioke dantzaz eta bertsolaritzaz. Aspaldidanik entzuten dugu dantzak, irautekotan, kreatzearen
|
beharra
baduela eta sorkuntza gauzatzen da ere taula gainean. Bakarrik obra eder eta apaindu horiek ez dute eraginik herriko dantzan orainokoan.
|
|
|
Odola eman nezake grabaketa horren truke. Baina ez gara nobeletan bizi eta ene odolaren
|
beharra
badut orainokoan liburu honen bukatzeko. Libertimenduaren mekanika berriz sortzen da ari izanez eta emateko egunean publikoari behatuz.
|
|
|
Lehenik eta behin, arestian esan bezala, enpresek ez dute benetan ekoizten kontsumitzaileek aldarrikatzen edo behar dutena, kontrakoa baizik. Sistemak nahi edo egoki iruditzen zaizkion produktuak ekoizten ditu eta horren
|
beharra
duela esaten dio kontsumitzaileari. Kontsumitzaile hipermodernoaren autonomia ilusio hutsa baino ez da, horrezkero.
|
|
|
Modu batean zein bestean, Montaigneren mezuak topatuko zuen oztopo handi bat bi mende geroago, Rousseauk eurozentrismoari eginiko kritikarekin eta, bereziki, aiurri nazionalaren nozioaren agerpenarekin. Zentzu honetan esango zuen Humek zentzuduna denak onartu
|
beharra
duela nazio bakoitzak bere tradizio multzo propioa duela. Bada karaktere nazionalik, eta kausak ezin dira fisikoak izan, akzidentalak baizik; hau da, aiurri nazionalak egoteak ez du esan nahi gizabanako jakin batek modu jakin batean jardun behar duenik, edota nazioak berak izaera bera izan behar duenik betiko.
|
|
|
Demokratizazioak, balio guztien gainbeherarekin batera, kapitalismoaren garapena erraztu zuen. Modernitatean bezala, oligarka ekonomiko eta politikoek elkarrekin jarduten dute, kapitalismoak, oraindik ere, eredu demokratikoren estaturenbaten
|
beharra
duelako; bai estatuaren burokratizazioa zein merkatuen irekiera behar duelako, bai modu egoki batean produzitutako langile mota behar duelako.
|
|
2015
|
|
|
Alde horretatik, metonimia ahozkotasunari dariola esan du batek baino gehiagok. Metonimia testuinguruari eta egoerari estuki lotuta agertzen den bitartean, metaforak testuingurutik aldendu
|
beharra
du. Metonimia indexikala da guztiz, seinalea dela esan dut:
|
|
|
noiz jakin izan genuen jende homosexualak ere izan bazirela, noiz transexualak, noiz hasi ziren arrunt bilakatzen azal beltzeko jendeak Euskal Herriko kaleetan, noiz gazteleraz eta frantsesaz besteko erdaraz entzuten, noiz katolizismoaz gainerako erlijioen gurtze tokiak irekitzen...? Egia da identitate bakar eta bakunaren defendatzaileak asko direla, baina erabat aldatu zaie eszenatokia, ezin dira bizi identitate horretan lasai asko, aitzitik, hura gartsu defendatu
|
beharra
dute. Hasi gara onartzen zer edo zertan denok garela anomalo eta denok garela identikoak.
|
|
|
Anomaliek badakite, senez eta eskarmentuz, elkarren sustengatzen eta elkar izanarazten bizi
|
beharra
dutela. Praktika anomaloetan bizi direnek, beraz, ez lukete (banako) identitate osotasuna agendan eduki behar.
|
|
|
Beharra baitugu: elkar eta elkarrekin sentitzeko, sintonizatzeko eta sinkronizatzeko
|
beharra
baitugu. Bitara izan ohi dira, muturretara jota, behar horiek asetzeko jardunen emaitzak:
|
|
|
Esan bezala, euskaraz egitea Identitateari bestelako beregaintasuna kontrajartzen dion neurrian da anomaloa, eta handik sortzen zaio berezkotasunik. Praktika den aldetik beste adierazle batzuekin artikulatu
|
beharra
dugu zentzurik izan dezan, eta horietan bestetasun beregaina sortzen sinergia handiena eragin duena euskal Zeraren burujabetza izan da. Orain arte, nazioaren burujabetza izan dugu adierazle eta zentzu emaile, baina hemendik aurrera seguruenera ez da hura izango.
|
|
|
Gaur egun ere halako papera du euskal Zeraren baitan. Nik euskararen zentraltasun artikulatzaile bat aldezten badut ere, argi daukat bizi praktiken eredu zein proiektu jakinekin artikulatu
|
beharra
duela. Matrize zeharo orokorra ez bada, Egitura ez bada, bizi praktiketako sekten eta partzuergoen adore eta kemenen esku geratuko da, geratu denez.
|
|
|
XVIII. mendean, estatu absolutistek, neurri handi batean (nobleen eta burgesen neurrian esan liteke) nazioa sortuta zuten, edo hitz hori erabili gabe, erritmo bakar batera sinkronizatuta zituzten goi estamentuak. Eta gora nahi zuenak bazekien erritmo horretan bizi izaten ikasi
|
beharra
zuela: jakintza hura behar zen zentrorantz urratsik emateko.
|
|
|
Oso diferenteak izan daitezke mundu sozialak sinesmen horien eraginez, baina gauzak sinplifikaturik sinesmen horiek bi mutur arteko sokan topatuko ditugu: mutur batean, nahitaezkoa eta substantziala (berez dena, jende asmoetatik kanpo), bestean, konbentzionala (jende asmoen
|
beharra
duena).
|
|
|
Juaristik dioenez tradizioen bidez zibilizazio eta kultura bat defendatu
|
beharra
du. Baina ezin ukatu behar hori berak asmatu duela, bere buruari berak ezarri diola.
|
|
|
Dubarek identitate kulturalak, estatutariak, erreflexiboak eta narratiboak bereizi ditu. Haren ustetan, kulturaletan pertsonak leinu eta senide arteko egituretan esleitzen dieten lekuarekin identifikatu
|
beharra
dute; estatutarietan boteretik definitutako izate eta egite kode baten arabera banakoek posizio bat edo beste lortzerik dute, eta horrela dira identifikatuak; erreflexiboetan barne adierazpena da nagusi, pertsonek introspekzio bidez euren egiazko nor izana topatu eta adierazi behar dute; azkenik, narratiboetan, nor ez da definitzen barne izate baten bidez, egin eta esaten duenaren bidez baizik, b... Eredu horiek gizarte harremanak antolatzeko egitura eta arauekin batera aldatu dira elkarte komunitarioetatik sozietarioetara.
|
|
|
Identitatea identiko omen duguna, omen zaiguna, izan ohi da. Interpretatu
|
beharra
dugu, jakin beharra dugu zein diren zentzuzko portaera onargarria izateko bete behar ditugun jokatze arauak, eta horiek dira identitate soziokulturalen egitura, horietan bermatzen dira norberaren izate moduak. Jakite hura, bistan da, jakite praktikoa da oso.
|
|
|
Identitatea identiko omen duguna, omen zaiguna, izan ohi da. Interpretatu beharra dugu, jakin
|
beharra
dugu zein diren zentzuzko portaera onargarria izateko bete behar ditugun jokatze arauak, eta horiek dira identitate soziokulturalen egitura, horietan bermatzen dira norberaren izate moduak. Jakite hura, bistan da, jakite praktikoa da oso.
|
|
|
—Jakinarazteko
|
beharra
badugu, hori ez didazu ukatuko. Zenbatek daukate Iruñean Ezkaban gertatu zenaren berri?
|
|
|
—Bere burua boxeolaritzat daukan edonork Ameriketara joan
|
beharra
du.
|
|
|
Udaleko Ogasun presidente, gehi Udalak izendaturiko hiru hiritar, eta Juntak hautatu beste bi, gutxienez bost urteko inposizioa zeukatenen artean, eta kargu haiek ohorezkoak behar ziren, eta doanekoak. Hilean behin bederen batzartu
|
beharra
zuten, eta eginkizunen artean, Estatutuen begiratzea, entitatearen zuzendaritza eta administrazioa superbisatzea, eragiketa aktiboen eta pasiboen izaeraren definitzea, urteko interes tipoa eta inposizioetako goiko eta beheko kopuruak finkatzea, langileen ekipoa zehaztea, eta urteko irabazien inbertsioa deliberatzea. Gobernu Junta honek, bere aldetik, Zuzendaritza Batzordea izendatu zukeen, hiru zinegotziz eta bi hiritarrez osaturik, helburu zeukakeela operazioak kontrolatzea lehen maila batean; batzarrak burutuko zituzkeen astean behin, gutxienez.
|
|
|
" mundu oro hartzen zuen, zeinahi klase sozialeko. Udaletxean enplegatuek agindu horixe zeukaten, nornahi izanik ere, berdin onartu
|
beharra
zutela jende guztia. Solasaldiaren ondotik eskaileretara laguntzen zituen, berdin pertsonaia inportante izan edo karrikako saltzaile izan".
|
|
|
Nahiz eta bistakoa izan orduko desordena, pentsu dut zazpi urte haiek biziki garrantzitsuak izan zirela herrialdearentzat. Nafarroa hasi zen aldatzen, baina aitortu
|
beharra
dut ez genuela asmatu nekazaritza berrabiatzen. Ez baikeneuzkan ere[...] ahalmen kultural, politiko, ez eta finantziariorik ere aski.
|
|
|
Iritsi zitzaidan etxeratzeko tenorea. Gizon batek erre
|
beharra
du bere burua epe jakin batean, eta gero utzi."
|
|
|
Estatuko eredu erregionalari dagokiolarik," batasunaren eta elkartasunaren baitatik abiaturik, Espainia osatzen duten Herri guztiek, eta bederak, eskubidea edukiko dute beren nortasunaren onarpen konstituzionalari, formula egokien bitartez". Bere aldetik, Estatuak berregituratu
|
beharra
zukeen" organo politiko gisara, subiranotasun sozialaren zerbitzurako, Herrien eta entitateen autonomian bermaturik, zeina onartua eta sustatua izanen baita".
|
|
|
Eta Segurantza Soziala, aseguratuek beraiek behar zuketen kontrolatu, eta kudeatu. Berregituratu
|
beharra
zukeen, hiritar guztiak integratzeko gisan, eta arrisku oro gogoan hartuz: langabezia, eritasun, elbarritasun, istripuak, etab. Estatuak ekarri behar omen zukeen aurrekontuen hozka handi bat, Asurantza Sozialaren gastuen pagatzeko.
|
|
|
[...] Interes gaitzak daude espainiar Estatuan eta tramankulu autonomikoan euskal mogimendu abertzalea hondatzeko. Kinka larri hauek jasan dituzten beste herrietan ere, gerra zikina (harmatua eta psikologikoa), infiltrazioa (pertsonena eta ideiena), eta mozorroketa sasi radikala, sistematikoki erabiliak izan direla ikastean, hemen ere ausarki pentsatzeko
|
beharra
dugu. Erne, otoi!".
|
|
|
Galdera deserosoa da ea botere dinamika ote den joera ‘naturalena’, ea autoafirmazio
|
beharra
dutelako botere harreman instituzionaletan ondo kokatzeko beharrizana duten pertsonak proportzionalki gehiago izanik (edo nolabait denok) eta boterea gehien behar duenak karguetan bukatzeko ahalegin inkonsziente gehiago egiten duenez, matematikoki ateratzen den emaitza probableena den botere egitura. Eta ea orduan autoretaketaren zirkulartasuna salbuespenezkoa ote den, edo zailagoa, eustea eskatzen duena, eta aldi batean soilik irauten duena.
|
|
|
gauzak aldatzeko, okerren zama gainetik kentzeko, beste bide batzuk behar ditugulako. Egia batzuk konpartitu
|
beharra
dugulako, elkarren beharra dugunez gero bizitzeko moduko gizarte bat osatzeko. Unilateralitatea, beharrezkoa izanda ere, ez delako soluzioa.
|
|
|
gauzak aldatzeko, okerren zama gainetik kentzeko, beste bide batzuk behar ditugulako. Egia batzuk konpartitu beharra dugulako, elkarren
|
beharra
dugunez gero bizitzeko moduko gizarte bat osatzeko. Unilateralitatea, beharrezkoa izanda ere, ez delako soluzioa.
|
|
|
Bertatik bertara ezagutzeko aukera izan dugu bisitan etorri direnean. Uste dut jabetu
|
beharra
dugula hirurogeiko hamarkadatik gaur egunera bitartean egin dugun saltoa izugarria izan dela, asko egin dugula. Badaukagula zeregina normalizazioaren bidean, baina negarrak eta penak atzera uzteko garaia dela iruditzen zait.
|
|
|
Baina, nazioa eraikitzen doan heinean, estatua ere eraikitzen joan behar dugu. Estatugintzan aritu
|
beharra
dugu, eta kontzeptua dinamikoa bihurtu. Azaldu dezadan:
|
|
|
Orduan, ez da krisi militar bat dutela momentu honetan Erdialdeko Ekialdean, baizik eta gerra etengabearen
|
beharra
dutela eta gerra hori geoestrategikoki diseinatuta dagoela. Nagusitze estrategiarako gerra hori, denborarekin, seguru asko, ia erremediorik gabe, Iranen eta Venezuelaren, Errusiaren eta Txinaren aurka zabalduko da.
|
|
|
Etorkizunean aurre erretiro gehiago aplikatu zituen, baina zuen operazio hura erreserben aurka finantzatu. Dirua eskuratu
|
beharra
zuen, eta horretarako Nafarroako egoitza nagusia eta beste hainbat bulego saltzeko operazioa bururatu zitzaien.
|
|
|
Bere hitzaldiaren amaieran, beste ondorioen artean, lau lurraldeen arteko finantza harremanak lotzeko beharra defenditu zuen Eletak: " Tokiko kutxek lurraldeetako federazioetan elkartu
|
beharra
dute eta Euskal Herrikoek kontsortzio bat eratu behar dute Nafarroak eta Arabak nekazaritza produktuak trukatu eta Gipuzkoak eta Bizkaiak industriako, itsasoko eta merkataritzakoak. Horretarako borondatea baino ez da behar.
|
|
|
Urte horretan, 2009an, Espainiako finantza krisia lehertu zen, eta egoera okertu zenean, kapital
|
beharra
zuen Nafarroako Kutxak oraindik esku artean geratzen zitzaizkion Korporazioko negoziorik errentagarrienak saltzeari ekin zion: adibidez, Bideko Autobidea, Guascor edo Antolin taldea.
|
|
|
90eko hamarka hasieratik izendatu zuten estreinakoz Ganberako burua, eta, geroztik Nafarroan hamaika aldaketa eman badira ere, hor jarraitu du bere eserlekuan. Nafarroako bi kutxek bat egiteko
|
beharra
zutela esan zuen lehen ahotsa izan zen.
|
|
|
Gainera zetorkion arazoaz jabeturik, Espainiako Bankuak irtenbide estrategia bat marraztu zuen, baina epe luzera oso soluzio okerra hartu zuen. Hasieratik ongi (kapital nahikoa duten) eta gaizki (kapital
|
beharra
duten) zeuden erakundeak bereizi ordez, aurrezki kutxen arteko fusio hotzak sustatu zituen. Kazetariek izen hori eman zioten formula hari, berez ez zirelako ohiko bateratzeak.
|
|
|
Hasiera batean, ondo. Banca Civicak prentsa ohar bat igorri zuen komunikabideetara, eta bertan jakinarazi zuen 575 milioi euroko kapital
|
beharra
zuela. Hutsune hura bere kabuz estaltzeko gai zela azpimarratu zuen.
|
|
|
Jose Ignacio Palacios kontrol batzordeko idazkariak idatzi bat bidali zien kontseilari guztiei, eta ohartarazi zien ezin zezaketela komunikabideei ezer esan: " Aurrezki kutxako edozein gobernu organotako kideek bere funtzioen jardueran ezagutzen duten erabaki ororen sekretua eta konfidentzialtasun osoa gorde
|
beharra
dute", adierazten zen bertan.
|
|
|
Dena nondik norakoen araberakoa da, zer fitxaketa mota den... Erakundearen onerako den bitartean, onartu
|
beharra
dugu". Riezuren arabera, sekula ere ez zuen Gobernuak kutxaren eguneroko jardueran esku hartu, eta egoerak halaxe jarraituko zuela antzematen zuen.
|
|
|
Torraren alboan gauza asko ikasi zituen Goñik ondoren Nafarroako Kutxan aplikatzeko. Alde batetik, inor izatera iritsi nahi bazuen, gizarte zibileko erakunde esanguratsu bateko ordezkari izatera iritsi behar zen, eta tokiko botere politikora gerturatu
|
beharra
zuen. Bartzelonan izanagatik, Miguel Sanzengana hurreratzeko aukera izan zuen.
|
|
|
eta, aukeratu ondo." Nola esan diezaiokegu biktima bati ez duela minik pairatu? Edo, mina hori pairatu
|
beharra
zuela bestelako helburu nagusi bategatik. Nola esan ez dela" egiaduna", ez duela justizia eskatzeko eskubiderik?
|
|
|
Egun ere, Modernitatean gertatu bezala, politikak eta zientziak (enpresa mundua) bat egiten dute; oligarka politikoak eta ekonomikoak elkarlanean ari dira; elkarlana baino, elkarmenderakuntza esan genuke, elkarren
|
beharra
baitute biek. Lobby ezberdinek politikarien laguntza behar duten bezala ateak ireki diezaizkioten, politikari ez adituek zientzialari eta aditu ezberdinen aholkuak eta gomendioak behar izaten dituzte bat batean agertzen diren arazoei aurre egin ahal izateko.
|
|
2016
|
|
|
Ez ditugu zahar gazten arteko lokarriak hautsi nahi ezdeus batentzat. Elgarren laguntzaren
|
beharra
badugu. Baina eskuararen batasuna ez badugu egiten, xahu gure eskuara maitea.
|
|
|
Etxeberrirengana itzuliz, aipa dezagun bere ibilbidea politika arloan. Gorago esan moduan, zurien artean kokatu
|
beharra
dugu, bonapartezale amorratua eta katoliko kartsua baikenuen. 1889.eko hauteskundeetan bere burua hautagai aurkeztu zuen Mauleko arrondizamendurako Harisperen eskutik.
|
|
|
Emakume Abertzale Batzako kidea izanki, hamaika hitzaldi eman zuen ideia abertzaleak emakumeen artean sendotzeko, hala nola emakumeak gizartean parte hartu
|
beharra
duela aldarrikatuz hainbat artikulu idatzi eta argitaratu zuen garai hartan. Izkiriatu olerkietan ere bere isla izan zuen horrek, eta nazionalismoak eragin ditzakeen topiko arrazistak agerrarazi zituen nonbait, hiria/ baserria, herritarra/ kanpotarra, euzkotarra/ maketoa bereizten zituen banaketa manikeista batik bat:
|
|
|
Zurrumurruak betegarriak dira: jakin
|
beharra
dugu eta ezer gutxi dakigu. Apenas gure miserien deituraren bat.
|
|
2017
|
|
|
Viena Kafea, beraz, kultura eredu baten sinboloa da. Kulturaren transmisio hizkuntza espainola izanik, Viena Kafeko tertulietan kulturadun agertu nahi zuenak gaztelania menderatu
|
beharra
zuen ia ezaugarri klasikoekin. Gaztelania kultu hori Nafarroako herrietako zenbait esapiderekin dotoretu beharra zegoen, pedanteegi gerta ez zedin; baina neurrian hala ere, langile klasearen mozkorkerian erori gabe.
|
|
|
Mundu urrunak eta hipotetikoak pintatzen baditu ere, utopiazalea bere gizartean engaiatua dena da. Utopiazaleak kritikoa izanez, eta ardura disidentzian, eguneroko kontingentzietarik apart den gogoeta lekuaren
|
beharra
du. Hala Moro Utopia rekin, hala Campanella Eguzkiaren Ziutatea rekin.
|
|
|
Aho bete hortz gelditu nintzen. Nola asmatu zuten idazteko
|
beharra
nuela?
|
|
|
Eginkizun hura txukunagoa eta erosoagoa zen eta, gainera, handia ez bazen ere, diru sari finko bat lortzen zuen. Parada y fonda zeritzon trenen geldialdian, bidaiariek geltokiko ostatuan bazkari legea egiten zuten bitartean, di da batean pasatu
|
beharra
zuen erratza bagoietan; agudo asko eta ondo garbitu, jakina.
|
|
|
Nire ustez, Mediterraneo inguruko hizkuntza zahar guztiekiko ikerketak egin lirake". [...]" Horiekin guztiekin erkatu
|
beharra
du euskerak, baita besteekin ere: sumeriera, Urartukoa, Egiptoko koptoa, semitak, minoikoa (ezer badago behintzat), grekoa, albaniera, etab. Orain arte hau guztia pekatu astuna izan da, aipatu ere ezinezkoa, gure jaunttoak gustora jolasten baitzuten euskera latinarekin erkatzen, hori bai, beti latina eredutzat ezarriz" (2014, 279).
|
|
|
Gurdia erretenean sartuta ote dugun bildurra sartu zaigu. Gauza guziek, hilko ez badira, berritu
|
beharra
dute. Geldiak herdoitu, ugertu, egiten du nornahi.
|
|
|
Bertsolariek ez al dute hainbeste merezi eta gehiago merezi? Iñori ezer kentzeke, baietz esan
|
beharra
dugu. Beraz, zerbait asmatu behar da, bertsolarien lana bere mailla goienera jasotzeko.
|
|
|
Foucaultek ederki aztertu zuen Michel Youngek definitutako ordena hori, meritokrazia. Modernitateko meritokraziari dagokionez, eliteak masa modernoaren azalean sartu behar zuen masaren artean elkar ulertzerik ez zegoela aldarrikatuz, beraien bizi esperientzien interpretatzaile egokiak ez direla eta elite aditu baten
|
beharra
zutela. Ekin zitzaion, beraz, ume eta gazteen testen bidezko sailkapenari.
|