|
2000
|
|
|
euskaraz, eta bizpahiru hitz gaztelaniaz. Halarik ere, erran
|
behar dizut
guztiz sinetsia nagoela ezen Nafarroa osoa apurka gaztelaniaren alde jarri beharko genukeela, nola egin baitute jada Nafarroako handikiek eta noble gehienek, guztiek ez erraiteagatik, zeren eta gaztelania baita Espainiako inperioaren hizkuntza, mundu zaharra eta mundu berria uztartzen dituena. Berdinzki erran diezazuket ezen Kristok manatu zigula mundu zabalerat eraman behar genuela haren dotrina, eta, nola gaur egun gaztelaniaz den mundu zabala, eta gaztelania bera ere den mundu zabala, ez euskara, hala, gaztelaniaren alde egoitea da Jainkoaren alde egoitea, mundu osoaren ebanjelizatzeko.
|
|
|
HAUR tipia nintzelarik, jauregia zaintzen eta begiratzen geratu behar izaiten zutèn sehiak salbu, herrirat jaisten ginen igande goizetan gainerako bizilagunok, meza entzuterat, baina gero, noiz eta amaren eraginagatik aitak jauregian kapera egin baitzuen eta aita jesuita jauregirat ekartzea erdietsi —erran
|
behar dizut
, arestian aipatuaren alderakotzat, ezen, gauzak hala gerta zitezen, erabakigarria izan zela, nik uste, aitak hartu zuen deliberamendua, karitatezko obrei esleiturik zizkièn ondasunen parterik handiena Iruñako jesuiten esku uztekoa—, jauregian berean geratzen hasi ginen, aita Bartolome izaiten genuela meza-emaile.
|
|
|
Halarik ere, erran
|
behar dizut
ezen jakintsutik guti zuela don Frantziskok, bihotz oneko gizona zen arren. Baina ez dakit jadaneko ongi ari naizen, zeren eta hitz ustez sagaratu eta ukiezin baten aitzinean baikaude, jaun André:
|
|
|
BAINA, Elbirari buruzko kontakizunari lotu aitzin, bertze zerbait kontatu
|
behar dizut
, denbora eta sasoin bertsuan gertatu zèn zerbait, zeren aitaren berrogeita hamargarren urtebetetzeko festa ospatu eta handik egun gutirat gertatu baitzen hura ere, oker ez banago, apiril ez hain biribil hartan.
|
|
|
—Baina, izurrite hura iritsi baino lehen, kontatu
|
behar dizut
nola mintzatu zitzaidan aita Bartolome bere bisita haietarik batean honetaz eta hartaz... baita nik artean egin gaberik nuen testamentaz ere, eta nola kontseilatu zidan ezen jauregia ospital baten egiteko erabil nezakeela, edo Jesusen Konpainiaren eskutan ere utz nezakeela, hura kasik onena!, zeren Konpainiak baitzuen kontu haietan jende aditurik eta ezin prestuagorik, Jainkoaren zerbitzari leial... " Pentsa ezazu", erran zidan hark, eta nik baietz erran nion, pentsatuko nuela.
|
|
|
Eta, halatan, zure memoriak harritu ninduen lehenik, zeren baitzirudien ezen biblioteka oso bat zeneukala zeure buruan, eta bibilioteka hartarik beharrezko errana beharrezko mementuan hautatzen eta zeureganatzen zenuela, zeure arrazoinbideetan aitzina egiteko. Baina erran
|
behar dizut
ezen zure memoriak baino areago harritu eta zurtu ninduela aipu eta anekdota haien lotzeko erakutsi zenuen antzeak eta trebetasunak, zeren, hainbertze pilatu eta juntatu arren, ez baitzirudien bihirik ere soberan zegoela, bakoitzak baitzuen han bere intentzionea eta erranahia, bere tokia eta bere lekua. Eta, aipu eta anekdota haiekin eta haien arteko loturekin, sare bat osatuz joan zinen hitzez hitz eta elez ele, eta ni sare hartan atrapaturik eta liluraturik sentitu nintzen, halako suertez, non ez bainintzen ohartu ere enekin egiten ari zinenaz.
|
|
|
Lehen-lehenik, irakurle, barkamena eskatu
|
behar dizut
atzera, atal honetan-neure esperientzia gordin ahaztezinari buruz aritu behar dudalarik-, halabeharrez esango nuke, soil-soilik aparteko traszendentzia izan zuenari atxikitzen banatzaio; ez naiz, beraz-eta tamalez, seguruenera-, xehetasun txiki baina betiere apaingarrietaz arituko, hala nola eguraldiaz, zinpeko zaintzaileen jardunaz, publikoaren mozorro-aldaketez eta heriotzez edota programare... ez naizelako horietaz oroitzen.
|
|
|
Allô, Dabid? Gaurkoan ere Rubeni buruz berba egin
|
behar dizut
. Gaur, Cleveland hirian bazkaltzeko geratu garenean, Rakel sugalinda baten pare desagertu da, eta ni atzetik, baina oraingoan ere Rubenek aurrea hartu, eta azkenean ni bien atzetik abiatu naiz.
|
|
2001
|
|
|
Eskerrik asko... Baina sekretutxo bat aitortu
|
behar dizut
...
|
|
|
Neska da orain lotsagatik gorrituta dagoena. Barkatu, desenkusatu da, galdetu egin
|
behar dizut
. Begietara begiratu dio.
|
|
|
‘Gero ez dakizun zerbait esan
|
behar dizut
, ’ esan zion amak salatik.
|
|
|
‘Zure bila nabil, ’ dio Imanolek topo egin dugunean. ‘Barkamena eskatu
|
behar dizut
, lehengo egunean nire mozkorrarekin ezbeharren bat esango nizun igual.’
|
|
|
‘Javier, barkamena eskatu
|
behar dizut
, ’ esango dizu. ‘Lehengoan ez zintudan ondo tratatu.’
|
|
|
E: Loiola, gauza bat esan
|
behar dizut
.
|
|
|
E: Gauza bat esan
|
behar dizut
, Loiola.
|
|
|
Beno, tira... Nolanahi ere, aurrera egin aurretik, jakinarazi
|
behar dizut
gabinete psikologiko bat daukazula hementxe bertan zure zerbitzura, zernahitarako.
|
|
|
– Mesede bat eskatu
|
behar dizut
Julia!
|
|
2002
|
|
|
–Behar dugun bezain laster, erantzun zion adiskideak?. Baina abisu bat eman
|
behar dizut
. Nire arreba hori ez da ni bezalakoa, zeharo bestelakoa da.
|
|
|
Hala, egun hura iritsi zen: Begira, Hector, zeozer aitortu
|
behar dizut
, hasi nintzen.. Zutaz maitemindurik nago. Sekulako harrikada izan zen hori nire lagunarentzat, jarri zuen beldur aurpegian oso ondo nabaritzen zen moduan.
|
|
|
–Gauza bat esan
|
behar dizut
–oldartu zen emakumea azkenean. Zuhaitz adarren batek autoaren aurreko kristala jo zuen, sorgin zahar baten eskua bailitzan.
|
|
|
–Zerbait galdetu
|
behar dizut
gainera –jakinarazi zion neskak. Beste aldera begira zegoen, aurpegiko gorritasuna ezkutatu nahian.
|
|
|
–Bale –Alazneren masailak gorritu egin ziren ostera– Galdera bat egin
|
behar dizut
...
|
|
|
–Berri on bat eman
|
behar dizut
, Sara. Nexkaren analisiak egin ditugu, badaezpada ere, eta ez du gaitzaren arrastorik!
|
|
|
–Gauza bat esan
|
behar dizut
, ama, eta zuri ere bai, aita... Beste mutil batekin ateratzen hasi naiz...
|
|
|
Baina gauzak aldatu egin dira. Disgustu bat eman
|
behar dizut
.
|
|
|
-Zatoz nirekin sukaldera. Gauza bat erakutsi
|
behar dizut
.
|
|
|
– Faborea eskatu
|
behar dizut
, Mentxu. Afari sasoian edo, emango dizkiozu zeuk albisteak Joseluri?
|
|
2003
|
|
|
Jauna, erran
|
behar dizut
nola, Baionako lizeoan eskolak egin ondoan, igan naizen orain dudan mailara. Biarritzeko diputatu eta auzapez baitzen?. Baina ez naiz bakarra eta eskolako lagun anitzek ene gisako bidea egin dutelakotz harro nago.
|
|
|
Gauza bat kontatu
|
behar dizut
. Lehengoan zutaz hitz egin nion Ainhoari, eta zakur amorratua bezala saltatu zen hasieran.
|
|
|
Beste gauzatxo bat ere kontatu
|
behar dizut
, Kattin. Ainhoa ez dela, jada, Josebarekin ibiltzen.
|
|
|
Lehenik erran
|
behar dizut
fikzioaren bahea baliatu dudala gure herriak pairatzen eta pairarazten duen tragediaren aipatzeko. Alabaina, sufritzen dugun bortizkeria egoerak bizitzako maila guztietan mututzen gaitu, eta greko zaharren antzerki klasikoetan nola, hala literaturako hitzez baizik ez dezakegu pentsamendu doia berma.
|
|
|
Barkatuko didazu, aurrera joan aurretik beste gauza bat esan
|
behar dizut
, sentitzen dudan moduan esan ere. Asko ei dira gure artean euskararen alde daudenak.
|
|
|
Agian jada igarri didazu, baina abiapuntuzko aitorpen bat egin
|
behar dizut
: barrenak minez dauzkat; arrazoi desberdinengatik, baina minez.
|
|
|
Lan honetan bihotz-negarra ere badagoela esan
|
behar dizut
lehen berbeta hauetan. Abertzale-negarra aurkituko duzu orrialdeotan; izan ere, abertzale batek idatzitako lana da eskuartean hartu duzuna.
|
|
|
Azken aurreko lerrootan, gauza batek arduratzen nauela aitortu
|
behar dizut
: euskaldunek oso konfiantza txikia dugu euskarazko prentsan.
|
|
|
Miguel Sanzen erantzuna Haritxelharri: " Zintzotasun guztiz, esan
|
behar dizut
nire gobernuak, eta neronek ere, ez dugula uste Nafarroan euskara garatu eta berreskuratzeari, edota hizkuntza eskubideak begiratzeari, utzi diegunik".
|
|
2004
|
|
|
Oraingoz, behintzat, ez naiz horretan gelditu Iratirekin. Zenbat aldiz esan
|
behar dizut
–
|
|
|
Zenbat aldiz errepikatu
|
behar dizut
gauza bera, Nobi?
|
|
|
Baina berriro galdetu
|
behar dizut
.
|
|
|
Mesede bat eskatu
|
behar dizut
.
|
|
|
Zenbat aldiz esan
|
behar dizut
bost urte besterik ez duzula?
|
|
|
Ilea garbitu
|
behar dizut
.
|
|
|
Nola arraio esan
|
behar dizut
|
|
|
Geldi! Himawari, pixoihala aldatu
|
behar dizut
.
|
|
|
Shinnosuke, nola esan
|
behar dizut
jostailuak ez uzteko botata?
|
|
|
Shinnosuke, nola esan
|
behar dizut
jostailuak ez uzteko botata!
|
|
|
Zergatik eman
|
behar dizut
eskupekoa?
|
|
|
Zenbat aldiz esan
|
behar dizut
atearekin kontuz ibiltzeko?
|
|
|
Izan ere, gauza bat esan
|
behar dizut
.
|
|
|
Besapean jarri
|
behar dizut
.
|
|
|
Bai, baina nik zuri jarri
|
behar dizut
, ordea.
|
|
|
Hala ere, señor Del Valle, ohartarazi nahi zaitut daukagun informazio urriarekin nahiko zail gertatuko zaigula Parsifal harrapatzea. Horrenbestez, lortzen duzun informazio guztia lehenbailehen guri komunikatzeko eskatu
|
behar dizut
. Müllerrek, bere burua babestu ordez, tiroketa gertatu bezain pronto abisatu izan baligu...
|
|
|
Dena den, ezer baino lehen... –emakumea deseroso mugitu zen eserlekuan– galdera bat egin
|
behar dizut
.
|
|
|
–Hori dela eta, Oskar... –erran zidan bat-batean– galdera bat egin
|
behar dizut
. Galdera aski bitxia da, baina ingelesek izugarri azpimarratu zuten kontu bat denez...
|
|
|
–Iritzia eskatu
|
behar dizut
fisikako txosten baten inguruan.
|
|
|
–Aita, zerbait esan
|
behar dizut
.
|
|
|
–Amona, zera... zerbait inportantea esan
|
behar dizut
. Izan ere, zera...
|
|
|
—Nik dote
|
behar dizut
komentualat sartzeko, eta ez dizut. Ene burrasoek ukatu deitadiezu.
|
|
|
Hamar urte haik korrejitzen, orraztatzen eta apaintzen iragan ondoan, bere Aitorpenen bigarren partearekin hasi zuzun. Eta orain, barkamendua galtatzen deitzut, Mo, baina lanean jarraiki
|
behar dizut
.
|
|
2005
|
|
|
–Zenbatetan esan
|
behar dizut
, amona, ez zaidala zure mundua interesatzen?? –esan zion Inesek, artean erdi lotan.
|
|
|
Inoiz baino hobeto nago. Eta gauza batean eman
|
behar dizut
arrazoi, bukatu baitira itxurak eta itxurakeriak, behin betiko!
|
|
|
–Berak esan zidan: " Fernandori buruz hitz egin
|
behar dizut
". Horregatik nuen hainbeste ilusio bere hitzetan; beste edozertaz izan balitz deitu ere ez nuen egingo, baina Fernandori buruz hitz egin nahi zidan.
|
|
|
–Juanin: zerbait esan
|
behar dizut
.
|
|
|
– Garrantzia duen zerbait erran
|
behar dizut
.
|
|
|
– Erran
|
behar dizut
... zera... Oizu, irakur itzazu Li-Baien olerki hauek!
|
|
|
– Zera erran
|
behar dizut
...
|
|
|
– Zenbatetan erran
|
behar dizut
, ni Louise naizela.
|
|
|
Zerbait esan
|
behar dizut
. Beste norbait ezagutu dut.
|
|
2006
|
|
|
–Gure polizia etxera etortzeko eskatu
|
behar dizut
, Duhalde andereñoa. Galdera batzuei erantzutea nahi genuke.
|
|
|
–Ene! –hots egin zuen Anek– Aitortu
|
behar dizut
Villeneuven izan nintzenean ohartu nintzela Moulin zela Arotza. Haren bizilagunek erotzat hartzen zuten, eta arrazoi sendoak zituen lapur taldeko kideak hil nahi izateko.
|
|
|
–Egunak dira zu aurkitu nahian nabilela –erran zuen– Berri txar bat eman
|
behar dizut
, Duhalde andereñoa. Zure aitona hil da.
|
|
|
umorezko ukitu bat, bestela melodramaren ukitu larregizkoa zeukan partituran. Hori ere eskertu eta aitortu
|
behar dizut
: maitasun-adierazpen sutsu eta berba ponpoxo samarren artean, ia beti aurkitu izan duzula txoko bat ironiarentzat, zuk zeuk ere tarte bat markatu nahiko bazenu bezala zeure hitz horiekiko, edo une batez zeure buruari kanpotik erreparatu eta irribarrea saihestu ezingo bazenu legez.
|
|
|
Hala ere, ez nuen halakorik egin, eta ez dut zuribide egokirik horretarako. Banidadea izan liteke akaso, neure barrenean poztu eta harrotu egiten nintzela gizonezko batek, heldua izan arren, ospe eta itzala zeukan irakasle batek bere amodioa adierazten zidalako; edo, horrekin nahastuta, gutunen irakurketak ematen zidan atsegina egon liteke, jakin-minez eta plazer estetikoz ere osatua; hori ere aitortu
|
behar dizut
, lorez eta arantzaz osaturiko aitorpen-sorta honetan: ederrak ziren zure gutunak, erromantizismoaren gozoa zinismo-tantaren batekin ozpintzen zutenak, jatetxe txinatarretako txerrikiaren antzera.
|
|
|
–Osaba, gauza bat esan
|
behar dizut
: galdutako neska hori oilategian ezkutatuta daukat.
|
|
|
Ongi nabil. Posta elektronikoaren helbidea eman
|
behar dizut
.
|
|
|
–Aizu, mutiko, galdera filosofiko bat egin
|
behar dizut
: zer egin daiteke Renon arratsaldeko bostetatik aurrera?
|
|
|
Asier, zuk ondo dakizu matematikarik gabe ez legokeela E= mc2 bezalako formularik. Sentitzen dut, baina beste behin ere gogorarazi
|
behar dizut
hori. " Fisika da zientziarik matematikoena", erantzungo didazu zuk; badakit.
|
|
|
Oso pozik. Bertan lanean ezagutu ninduzun eta, zer esan
|
behar dizut
bada, nik, zuk ez dakizunik?
|
|
|
Gainera, hala izatera ere, zer du txarrik aitorpen horrek? Inork ezin dituela klasiko guztiak irakurri, hori materialki ezinezkoa delako, gogorarazi
|
behar dizut
–
|
|
2007
|
|
|
Ez dakit nola, baina zalantzazko zulo itogarri honetatik atera behar dut lehenbailehen. Maite zaitudala esan
|
behar dizut
. Zenbat eta lehenago esan, hobe denontzat.
|
|
|
Gauzak argitzea denoi komeni zaigu. Klase-irteera batean hartuko zaitut eta, poliki-poliki, nire bihotz ttikia hustu
|
behar dizut
, lehertu baino lehen.
|
|
|
A, gauza bat esan
|
behar dizut
. Nirekin harremanak hastea zaila edo arraroa egiten bazaizu, jendeak esango duenarengatik-eta, badakizu, nik ez daukat zurekin edonora bizitzera joateko beldurrik, e!
|
|
|
–Adiskide, esan
|
behar dizut
etxe honek daukan gauzarik txarrena dutxa falta dela.
|
|
|
–Elisa, zerbait esan
|
behar dizut
.
|
|
|
–Begoña aurkeztu
|
behar dizut
! –izan zen bere erantzun aski inkoherentea ere.
|
|
|
Alegia: argudiatzen erakutsi
|
behar dizut
, eta buruko min ederra ematen dit horrek.
|
|
|
–Gigi, gauza bat esan
|
behar dizut
...
|
|
|
–Proposamen bat egin
|
behar dizut
, Lisa.
|
|
|
Ez da halakorik komeni Oja bezalako emakumeak tartean direnean. Ulertzen didazu, mon ami, ala polikiago egin
|
behar dizut
hizketan?
|
|
|
Eta zertarako jarraituko zion jokoa emazteak? Ba ote daukazu horretarako lain irudimenik, mon ami, ala nik esan
|
behar dizut
den-dena?
|
|
|
– Menturaz... Erran
|
behar dizut
enigmari buruz, aitak Santa Engrazia izeneko tokiak izugarri maite zituela. Badakizu zergatik?
|
|
2008
|
|
|
Aitortu egin
|
behar dizut
Corpus eguneko prozesioan doazela negar malkoei ezin eutsita izaten naizela...
|
|
|
(?) Nik desegin dut etxeko giroa, eta nik berregin beharko dut, badakizu bizitzari buruzko kontzepzio aski kristaua dudala funtsean, are kristauagoa esperientzia honen ondotik(?). Besterik ere esan
|
behar dizut
: askotan mintzatu izan gara frantses entziklopedistez, baina frantses kultura hori baino gehiago ere bada?
|
|
|
badu, bai, gure anaia honek eskua gauza horietarako! (?) Ahotan dabilkit anaiaren izena, eta beste zerbait ere esan
|
behar dizut
hari buruz; lehengoan, izan ere, ba al dakizu zer esan zidan. Apaiztu zenetik gure ezkontza bedeinkatzea izango dela gerta lekiokeen gertatzekorik ederrena(?)?.
|
|
|
Berri txar bat eman
|
behar dizut
. Gaur amarekin diskutitu dut, eta bi urtera luzatu dit urtebeteko zigorra, kontatuko dizut hurrengoan zergatik, gaur beste zerbait kontatu nahi dizut-eta.
|
|
|
zuk Jainkoari zeure nekeak eskaini baino bospasei egun lehenago hil zen gure ama. Baina esan
|
behar dizut
, halaber, amak amesten zuèn heriotza izan zuela, ostiral batean hil baitzen, aitortu eta Jauna hartu ondoren, bake handiz. Ni izan nintzen lekuko, nik neuk eman bainion komunioa; gero, berriz, Miradme, ¡ oh mi amado y buen Jesús!?
|
|
|
Portzierto, badaukat lagun bat, bueeeno bueno? aurkeztu egin
|
behar dizut
–
|
|
|
–Badakit nortaz ari zaren, esan zuen ilegorriak, arnasketaren erritmo normala berreskuratuta?, eta andre horren kasuan oker zabiltzala esan
|
behar dizut
.
|
|
|
KOLDO: Aizu, hemen zaudela, gauza bat esan
|
behar dizut
Asierri buruz.
|
|
|
AGUR: Gauza bat esan
|
behar dizut
. (Pausa) Zure ama komatik irten da.
|