|
2000
|
|
|
Gai jartzaileak jakin behar du zein bertsolari diren kantatuko dutenak eta zenbaterainoko ahalmena daukaten gaiari heltzeko. Adibidez, bat baserritarra bazen, baserriko kontuak jarriz gero oso ondo moldatuko zen, baina beste gai
|
batzuekin
ez zeukan luzitzeko aukerarik. Askotan gaia herriak berak jartzen du:
|
|
|
Hori idatzita dago, onartua eta hurrengo hilabeteetan hasiko gara bilerak egiten Euskaltzaindian gai hau nola eraman daitekeen aztertzeko. Gero hitz egingo dugu hizkuntza politikakoekin eta beste
|
batzuekin
. Bat nator Josunek dioenarekin, aparteko jardunaldi eta horrelakoen barik, esparruka aztertzen hasi eta jendea lanean jartzea da egokiena.
|
|
|
Umeak lagunak izango bazituen, nik ume haien amekin harremanak behar ditut. Agian gero hori ez da beharrezkoa, baina txikitan bai, parkera joango bazara eta parkean beste
|
batzuekin
egongo bada, ba parkean haien amekin egon behar duzu. Nik hori guztia egin dut eta uste dut nahiko ona naizela gauza horietarako.
|
|
|
Lege hori onartu zenean PSE Eusko Jaurlaritzaren kide zen. Beste hitz
|
batzuekin
esanda, nazionala izenondoa dela eta eragozpenak jartzen dituenari, argi eta garbi hauxe gogoratu behar zaio: jarrera prekonstituzional bat hartzen ari dela.
|
|
|
Han, El Ejidon, herri xume batean, etorkinek mingarriena jasan dute gorrotoaren olatuetan murgilduta. Bien bitartean enpresariek, errudun
|
batzuekin
batera, politikari xenofoboek tartean, bere ustiaketarekin jarraituko dute edonon, sistema babestuak, berehala jazarpena bultzatzeko beharrezkoa balitz bezala etorkinen odola eta izerdia xurgatu ostean.
|
|
|
Azkenik mundu guztian famatuak diren amildegi
|
batzuekin
gozatzeko aukera izango dugu, The Burren etik kilometro gutxira. Cliffs of Moher deitutako amildegiez ari naiz.
|
|
|
Urruntzean, Sitkako" tlingit" herriaren kultur etxea atzean aurkitu dut, ustekabean, eta barruan sartu, nola ez. Bilera zuten orduan, eta jendea iristen ari zen artean,
|
batzuekin
hizketan hasi naiz. Net pozgarria zait berenak iraun dezan nahi dutela ikustea, baina beranduegiko ahalegina deritzat:
|
|
|
Nik penagarri samarra atxemaiten dudana da, lehenagoko adierazpen batzuengatik, bertsolari zahar
|
batzuekin
kantatu aitzin polemika eta pindarra hor zegoela...
|
|
|
Ez dakit kongresuaren ondorioz beste askatasun maila bat izango duen. Adostasunaren bidea posible ez bada, gure proposamenak egingo ditugu guk edo beste alderdi abertzale
|
batzuekin
batera eta horrek gatazka politikoa ekarriko balu, bada, guk horri ez diogu beldurrik. Baina Nafarroa eta Iparraldeko egoera zein den kontuan hartuta, espainolismoaren munduan egon daitekeen indar baten beharra ikusten dugu.
|
|
|
Iraganetik datorkigun irla komunitate bihurtu nahi dugu, bere ezaugarri nagusiek iraun dezaten. Eta komunitate hori, sare baten lauki izan dadin saiatuko gara, horizontalean nahiz bertikalean beste
|
batzuekin
lotu eta euskal komunitate modernoa eraikitzen laguntzeko
|
|
|
Beste joko
|
batzuekin
, eta gure pilota joko mota zaharrenekin duen antzekotasunak pilota joko guztien jatorri komuna iradokitzen digu
|
|
|
Garrantzitsuena baina," Ingura Mingura" k bide berri baten bila egiten duen saiakera da. Dantza tradizionala ikuskizun handi baten moduan aurkezteko egokitu dute, eta horrez gain ukitu garaikide
|
batzuekin
jantzi dute. Ez da sekulako berrikuntza, baina nabari da zerbaiten hasiera dela.
|
|
|
Lehenengo bi atal hauetan nabari da ikuskizunak amaiera bitartean emango duena: oinarri tradizionalak, ukitu berritzaileekin eta sorpresa txiki
|
batzuekin
. Horrela izan zen gero ere.
|
|
|
Euskal Herrian autodeterminazio berba hitzetik hortzera badabil ere, beraiek jakitun dira ideia zehatz honen inguruan lan egitea zer den: dozenaka kide
|
batzuekin
hasi ziren eta gaur egun 300 bazkide dira. Bazkide hauek ordaindutakotik finantzatzen dute beren zeregina.
|
|
|
Bide horretatik, gainerako sindikalgintza abertzalearekiko harremanak, batez ere LABekiko harremanak, sakontzeari ematen dio lehentasuna, nazio mailako edo nazioarteko bestelako elkartasunerako bideak ahaztu gabe. Horrela nabarmentzen da ELAk azken hilabeteotan eztabaidatu duen eta funtsezkoak izango ez diren zuzenketa txiki
|
batzuekin
X. Biltzarran onetsiko duen ponentzia orokor bakarrean. Zantzu guztien arabera, berriro ere Jose Elorrieta hautatuko dute idazkaritza nagusirako.
|
|
|
Besteen esanak esan, gu konturatu gara guri balio digula eta gainera sortzaile bezala esperientzia aberasgarri bat ari garela sortzen, baita proiektu soziokultural bezala ere, baduela bere lekua. Elkartearen inguruan proiektu autoeratu bat sortzen ari gara euskal lurralde guztietan, bertsolaritzako agente guztien partaidetzaz, eta gizarte esperientzia bezala ere ezaugarri interesante
|
batzuekin
.
|
|
|
Makina bat txotxongilo talde eta jaialdi dago Euskal Herrian. Zein da orokorki beste herri
|
batzuekin
alderatuz gure egoera?
|
|
|
Zoritxarrez gure tradizioa zentzu linguistiko soilean irakurri dugu, edo zentzu etnografikoan, baina ez dugu oraindik ere gure tradizioaren irakurketa literariorik egin. Niri ez dit hainbeste axola zein aditz forma dagoen tradizioetako testuetan, tradizioari beste begi
|
batzuekin
begiratzen ahalegintzen naiz.
|
|
|
TELEBISTA eskaintzaren munduratze hau ez dator bakarrik, jakina. Komunikazio eta kulturaren mailako globalizazio prozesuen barnean kokatzen da, beste joera
|
batzuekin
batera alegia (urruneko egunkaria internetaz irakurri, herriko musika kontsumitu, irratia entzun, eta abar). Eta guzti honek bat egiten du joera zaharrago batekin.
|
|
|
batzuk oso aforistikoak dira, beste batzuk poetikoak, beste batzuk pasadizo kontaerak borroka handiak izan nituen editorearekin gehienetan narratiboenak edo pasadizokoak direnak kentze aldera, eta nik esaten nion ezetz, erreibindikazio hori zegoela justu hor. Orduan, bertsolari artean nabilela tipo batek zerbait kontatu eta niri kontaera horrek bereziki hunkitu baninduen bere garaian, nik uste dut horrek eskubidea daukala sakontasun usteko beste
|
batzuekin
batera egoteko liburu berean.
|
|
|
Narrazioaren haria gogoetek bideratzen dutenez, hiru egunetan egituraturiko narrazio honetan linealtasun eza da nagusi: " denboran zeharkako jauziek iragana nahasten dute orainaldiarekin, gogoeta batzuk beste oroitzapen
|
batzuekin
..." (Egan 49) Beraz, kanpo analepsi ugari egiten ditu narrazioan zehar.
|
|
|
Prioreakkomunitatekopertsonenosasunetaonespiritualazarduratubehar zuen, baitakomunitatekoegunerokobizitzaongibetetzeazere.Helburu hauek erdiestekoasteroko batzarrakeginohizirenkomentuan, egunerokobizitzaaztertzen zelarik.Komentukoadministrazioarengorabeherak, ofizioezberdinetannolajokatzenzen, etxekotokiaknolazeuden, esaterako, sakristia, administrazio gelaetab. Giaxoenarduraberezia, haieimaitasunhandiaerakustea.PrioreakProbintzialaren laguntzazhautatzenzuenprioreordea; honekpriorearilagunduohizionzereginbatzuetan; esaterako, bizitzaliturgikoan, hauda, OrduenLiturgian, mezan...; korua zuzentzeaetabesteekintzaliturgikobatzukdirakomunitate bizitzanarretarikhandienaeskatzendiotenak.Bainabestearazobatzuezerearduratubehardu, pertsona
|
batzuekin
, berezikiMarkinakoherri agintariekin, harremanakizateaz.
|
|
|
Jakinik, gainera, zenbait, lagunek? ez dutelaokasiorik alferrik galtzen, horixe berori beste intentzio
|
batzuekin
aurpegiratzeko.
|
|
|
Beharbada, izaera horretan laburbiltzen da ondoen irakasleak ekarritakoa. K. Mitxelena, F.Krutwig, A. Irigoien, Villasante, G. Aresti eta beste
|
batzuekin
batera, Txillardegi beraizan da Euskara Batuaren aitaqbitxietako bat. Euskaltzaindiko urgazle iraunkorra, hizkuntzalaritzan, hizkuntza politikan eta, bereziki, soziolinguistikan Euskal Herrikoaditurik nagusienetakoa.
|
|
|
Haizea, berez, fenomeno atmosferikoa izanik, beste fenomeno
|
batzuekin
harremanetan dago. Harreman horien berri haize izen batzuetan ere agertzen da, nahiz ezden izenak ipintzeko bide erabiliena.
|
|
|
Arrazoi edo adimenaren eta bihotzaren arteko gatazka, gai oso unamunotarra, nobelarenhasieratik azkenerainoko hari nagusietako bat da (aukerarena etab., beste hari
|
batzuekin
), lehen parteanbatez ere protagonistak bere baitan egiaztatzen duen gertakaria bezala, bihotzaren indarra oraindiknegatiboki sentituz(, bihotzari entzutea zan oker jokatzea?); gatazka hori Leturiaren gogoetan tematizatu, baloratu ere Unamuno-ren zentzuan baloratuz, azken partean egiten da. Nobelan erritmoa erabakitzenduten puntuetako bat da.
|
|
|
Era berean, azentusistemen bilakaeran erdal sistemaren intonazioaren eragina nabarmendu berri da (Hualde 1999). Azentudun silaban ez da derrigorrez tonurik altuena txertatzen; halaere, azentuaren inguruan zerbait gertatzen dela esan dezakegu; silaba azentudunak,, badu zerikusia tonu
|
zehatz
batzuekin.
|
|
|
Deklinabideko kasu marka
|
batzuekin
singularrak eta pluralak bereizteko:
|
|
|
Auzoko herri herritarrekin, alde batetik, eta Hirikoklase jasoagoekin. Fraideak saiatu ziren,
|
batzuekin
eta besteekin konpontzen, etaklasearteko joan etorri sozial hartan moldatutako egoera aski diglosikoa, komentukozenbait eliz ekitalditan ere agertu ohi zen (Intxausti 2000: 263).
|
|
|
Aurre grabatutako unitateetan aldaketa prosodikoak egiteko PSOLA teknikaerabiltzea. Teknika honek, emaitzetan kalitate handiarekin seinalean aldaketaprosodikoak egitea ahalbidetzeaz gain, oso gaitasun konputazional txikia behardu; hau garrantzitsua da, bihurgailuak errekurtso konputazionalak beste
|
aplikazio
batzuekin batera erabili behar dituenean (esate baterako, telefono lerrobatzuk batera maneiatu behar dituen sistema batekin).
|
|
|
Era honetara kontsideratu behar diren alofonoen aukeraketaren arazoa, gurekasuan datu basearen diseinu eta inbentariora pasatzen da. Inbentario honetan ezinahantz daiteke hizkuntzan gerta daitekeen errealizaziorik bat ere, ezta hizkuntzarenaizan ez arren maiztasunez ager daitezkeen guztiak ere; hori gertatzen da Hegoaldeanegiten den euskaran, gaztelaniarenak berezkoak diren soinu
|
batzuekin
. Horrez gain, koartikulazio efektuak xeheki aztertu behar dira eta datu basean entitate bereizgarriadaukaten elementuak (alofonoak) zeintzuk diren erabaki.
|
|
|
Hasteko, eta arestian adierazi dugunez, musika fenomeno oso konplexua da etaharen burutzapen akustikoa fenomenoaren ardatza baldin bada ere, hori ez da alderdiesanguratsuena2 Ekimen musikalean gauzatzen diren sentieren artean kode akustikoarekin erlazionatzen direnek osotasunaren zati bat osatzen dute beste
|
batzuekin
, kidetasun sentimenduarekin erlazionatzen dena, alegia. Izan ere, adierazpen musikalbaten eraginpean hunkituak izateko, aldez aurretik baldintza egokiak sorraraztendituen kidetasun sozialaren sentimenak egon behar du gure baitan.
|
|
|
... edo perfektua: hain zuzen ere errealitate pentsatua errealitate fisiko artikulatu eta akustikora egokitzea delako fonema hots bihurtzen duen bilakabidea, beste
|
batzuekin
denboran kateatzeko eta gure ahotik ateratzeko modukoaegiten duena, hiztunaren eginahala eta entzulearen oharmena bermatuz...
|
|
|
Alta, azken bolada honetan, batez ere Montrealdik 1986an etorrinintzenetik, hamaika bileratan, eta makina bat ekitalditan kontaezinezko hitz aspertuak egiteko aukeraizan dugu biok. Zenbaitetan beste lagun
|
batzuekin
batera; askotan,, eta gehienetan, high politics, delakoaz patxadaz hitz egin nahi izan dugunean, biok bakarrik.
|
|
|
Hego Euskal Herrian entzuketa indizeak nahiko altuak dira Espainiako erkidego
|
batzuekin
erkatuz gero. Ondorengo grafikoan, iturria EGM/ AIMC da?, entzuleek egunero irratia entzuten ematen duten batezbesteko denbora agertzen da (Díaz Nosty, 1998, 194):
|
|
|
Idatzizko testu egoki batean oinarriturik, mintzaldi bizia lor genezake behar bezalako doinuera erabiliz. Tono aldaketak izango du orduan, beste baliabide
|
batzuekin
batera, garrantzirik handienetakoa, horrela bereiziko baititugu esaldi arruntak, azalpenak, harridurak eta galderak; esaldi nagusi eta mendekoak; eta hauen artean mendekotasun mota: baldintzak, helburuak, zergatiak, denbora, modua?
|
|
|
Ferra saguzar mediterranearra Euskal Herriko saguzar taldekorrenetakoa da. Sagu zar honen koloniek urte osoa kobazuloetan igarotzen dute, ugal sasoian beste espezie
|
batzuekin
elkartuz.
|
|
|
Horrela ikusten da, hezkuntzak, edo, hobeto esanda, hezkuntza sistemak? beste elementu
|
batzuekin
batera (armada, burokrazia, zerga sistema. etab.) funtsezko zeregina betetzen duela Estatua eraikitzeko garaian, identitate nazionala sortu eta indartzeko oinarrizko tresna den neurrian, identitate nazionala Estatuaren oinarri ideologikoa baita.
|
|
|
Aldez aurretik egokia iruditzen zaigu nazionalismoak izan duen garrantzia azpimarratzea. Zalantzarik gabe, beste kontzepzio politiko
|
batzuekin
batera, XIX. eta XX. mendeetako kontzepzio nagusienetariko bat dugu (gaur egun ere, XXI. mendearen atarian gaudelarik, nahiz batzuen ustez guztiz zaharkitua izan, ezin da ukatu indar ikaragarria duenik). Baina ez da forma zehatz bakarra hartzen duen kontzepzioa, eta askotan beste batzuekin gurutzatzen da bide berean, bat egiten du, edota nahasten da; horra hor, adibidez, faxismoak eta nazional-sozialismoak nazionalismoari emandako forma, kolonialismoarekin izan duen zerikusia, marxismoaren nazioa eta nazionalismoa ulertzeko era hain ezberdinak, kontrajarriak askotan?, Estatu liberaletan beteriko zeregina, nazio askapenerako mugimenduetan beterikoa, etab.3 Edozein ikuspegi ideologiko aukeratuta ere, zaila da nazioaz eta nazionalismoaz aritu izan den norbait ez aurkitzea.
|
|
|
Zalantzarik gabe, beste kontzepzio politiko batzuekin batera, XIX. eta XX. mendeetako kontzepzio nagusienetariko bat dugu (gaur egun ere, XXI. mendearen atarian gaudelarik, nahiz batzuen ustez guztiz zaharkitua izan, ezin da ukatu indar ikaragarria duenik). Baina ez da forma zehatz bakarra hartzen duen kontzepzioa, eta askotan beste
|
batzuekin
gurutzatzen da bide berean, bat egiten du, edota nahasten da; horra hor, adibidez, faxismoak eta nazional-sozialismoak nazionalismoari emandako forma, kolonialismoarekin izan duen zerikusia, marxismoaren nazioa eta nazionalismoa ulertzeko era hain ezberdinak, kontrajarriak askotan?, Estatu liberaletan beteriko zeregina, nazio askapenerako mugimenduetan beterikoa, etab.3 Edozein ikuspegi ideologik... Ikusi besterik ez dago, esaterako, tradizio marxistak gai horri buruz utzitako produkzio mardula4, non era guztietako ikuspegiak agertzen diren.
|
|
|
Hemen agertzen dena, hizkuntzaren nolabaiteko errepresentazio edo irudi ideologikoa dugu. Berez ez du hizkuntza nazionala sortzen, baina, zalantzarik gabe, beste elementu
|
batzuekin
konbinatuz (oinarrizko irakaskuntza, alfabetatzea, merkatu nazionala, hizkuntza politika, etab.) hizkuntza nazionalaren eraikitze prozesuan funtsezko oinarri ideologikoa dugu. Bestalde, Breuilly ren esanetan,, la lengua francesa, un sistema uniforme de administración y de leyes y un Gobierno muy centralizado, se consideraron como emanaciones?
|
|
|
–Fomento? hitzak (piztea edo bizkortzea, alegia) garbi asko adierazten du, Estatuak gizartearen modernotze prozesuari heldu nahi ziola, eta honen barruan, beste arlo
|
batzuekin
batera (nekazaritza, industria, merkataritza,...) hezkuntzak funtsezko zeregina bete behar zuela186 (bide batez, gogora dezagun, Gellner en ereduari jarraituz187 eta testuinguru honetan hezkuntzaren garrantzia nabarmenduz, modernotze prozesu horretan Estatuaren Estatu Nazio gisako konfigurazioa, honek dituen ondorioekin: alfabetatzea, kultur homogeneitatea, zentralizazio politikoa, etab.).
|
|
|
Baina, gaian sartzen naizela, jakizu ezen, XVI. mendearen erdi azken aldean, jaun Albert Etxegoienen arreba bat Dibarsorotar batekin Baionarat ezkondu zela eta haien biloba zela jaun Marcel, zeina baikenuen, halatan, geure familiako ahaide urrun bat. ...ean, ezen gure aita ahaidetasun urrun hartaz baliatu zela, hain zuzen ere, bai jaun Marcel gure prezeptore izendatzeko, harekin erlijionea eta erretorika ikas genitzan —baita musika apur bat ere, zeren eta lauta jotzen baitzekien—, eta bai Baionako merkatariekin eta negozio gizonekin harremanetan jartzeko ere, zeren dibarsorotarrak Baionako jauntxoetarik baitziren, bertze familia aberats
|
batzuekin
arnoaren monopolioa gidatzen eta irioiten zutenak, Baionako portutik Frantziako eta Europako hainbat herritako portuetarat.
|
|
|
Korrida hasi aitzin, itzain batzuek urez beterik zeuden upela batzuk ekarri zituzten hainbat gurditan, harearen hezatzeko eta bustitzeko. Gero, sumil
|
batzuekin
harea aurizki, zanpatu eta zapaldu zuten, eta lurgaina berdindu.
|
|
|
Eta haiek ziren, pinturaz eta arteaz denaz bezainbatean, jauregian genituen apaindurak, aita Donibane Lohizunetik larunbat hartan itzuli zenean, aita Bartolome Ziaurrizkoa Urbiainen genuela, lau egunetako misioneen emaiterat etorria. Eta haiek ziren apaindurak, eta aita asmo berri
|
batzuekin
zetorren, zeinak amari jakinarazi nahi izan baitzizkion etxeratu bezain fite, baina alferrik, zeren eta amak aita jesuitaren predikuak aditu nahi baitzituen eta berant baitzebilen. Eta itzuli zen ama elizatik, etxeratu ginen elizarat joan ginenak, eta afaltzeari ekin genion, handik gutirat.
|
|
|
Eta hain ziren guztizkoak ene pentsu haiek eta hain gibelaezina ene deliberamendua, non berehala abiatu bainintzen aitaganantz, oinazturak hartua bezala, Mattin eta Elbira beren atsegin lohian utzirik. ...ea— lehertu zen ene baitan, odolaren boza, ene esku eta ene begien boza, ene erraien boza eta gorputz osoaren boza, eta boz hark erran zidan ezen ene ohorea —zinezkoa eta minezkoa, eta ez txantxetakoa— jokoan zegoela eta zina hausteko eta hausteko, zeren eta ez bainengoen zinaren betetzerat behartua, zinezko ohorea ohorezko zinaren gainetik zegoenean; eta erraiten zidan, bertze hitz
|
batzuekin
, ezen gizon jokatu behar nuela eta ezin jar nezakeela neure gizontasuna kolokan eta kordokan, nihaur ere gizon nintzenez gero, eta hargatik sentikortu eta anaiarekin muturtu egin behar nuela, eta ez memelo eta lolo ezdeus bat bezala geratu, besoak uztarturik; eta erran zidan, azkenik, ezen osaba Joanikotek guztiz ulertuko zuela ene jokabidea, segur baietz, zeren hura ere gizon baitzen, eta amoros... Eta joan nintzen aitaren langelarat, baina ez nuen ediren; eta baterat eta bertzerat joan nintzen, eta hura nehon ez...
|
|
|
Misione hartan ere bi kaputxino daude, eta haietarik bat ene lagun mamia da: aita Humberto, bihotz oneko indiar
|
batzuekin
lan egiten ari dena, eta zuek bezalako jendearen beharrean dagoena, bere asmoen aitzina eramaiteko. Nahi baduzue, gomendiozko karta bat skriba diezaioket... zeren, baldin hark nahi duena zuek baduzue, eta baldin zuek nahi duzuena hark badu, harri batez jo baititzakegu bi txori...
|
|
|
Zeren, haien irakaspenik gabe eta haien jostetarik gabe, nekez biribil baitzitekeen halako ateraldirik ene ezpainetan, eta nekez obra nezakeen buruak bururatua, hain mementu larrietan! Eta zenbat eskertzen diodan Fortunari eta zenbat, orobat, Jainkoari, ez naturalezaz ausart egin nindutelako, zeren eta ez bainaiz Hernán Cor tésen, Pizarroren edo haien iduriko bertze piztia batzuen kastakoa, baina bai hornitu nindutelako bertze bertute
|
batzuekin
, zeinetarik adierazgarrienetarik den beldurraren gainetik jauzi egiteko dudan fermutasuna —edo axolagabetasuna erran ote nuke, jaun André? —, beldurrak berak —edo ahalkeak berak, beharbada— eraginik eta bulkaturik, zeren eta anitzetan beldurraren aitzinekoa ohi baita ahalkea, bertzeen aitzinean ergel bat bezala geratzeko trantzeaz libratzen gaituena.
|
|
|
galderak eta galderak ditut buruan, galderak bere batez. Zeren gero eta konbentzituago bainago ezen galderak bertze galdera
|
batzuekin
baizik ezin ihardets daitezkeela, eta iragan zitzaidala —neuri bai bederen, eta aspaldi gainerat— ihardespen klar eta garbien aldia eta sasoina... eta zeren neure burua, anitzetan, tenpesta baten erdian bezala baitakusat, eta galdera batek bere haize kolpea jo orduko bertze bat baitatorkit, bertze haize kolpe batekin...
|
|
|
Halarik ere, ez nuen Urbiainen itzal bat bezala sartu nahi, zeren bainekien ezen bertzeen aitzinean itzal bat bezala agertzen dena bihurtzen dela, finean, bertzeen goganbeharraren iturri, eta nik ez nuen halakorik nahi. Hargatik, igandean amarekin eta sor Klara Uraitzekoarekin Urbiaingo elizarat joan nintzen, meza entzuteko asmoz, eta, horrela, apezarekin, alkatearekin eta bertze jende
|
batzuekin
egoiteko parada izan nuen, meza adituz gero.
|
|
|
Eta, buruz ezetz erraiten niola, Axularri buruzko ipuin harrigarri hura kontatu zidan: nola Sarako erretoreak Etsai zeritzan deabruarekin ikasi zuen Salamancako haitzuloetan, norat joan baitzen Teologiaren eta magiaren ikasterat, bere anaia batekin eta bertze lagun
|
batzuekin
, eta nola, ikastekoak ikasi ondoren, ikasleetarik batek geratu behar izan zuen deabruaren zerbitzuan, beronekin egin tratuaren arabera; eta ikasleek hartarakotz zotz egin zuten, eta Axularren anaietarik batek geratu behar izan zuen; eta, orduan, anaiaz urrikaldurik, Axularrek erran zion deabruari ezen geratuko zela bera, haren orde; eta, anaiaren orde han berean geratzen zelarik, manatu zion deab... " Hemen nago!"; baina, orduan, nola gartzela hartarik eta trabailu ezin nekeago hartarik ihes egin nahi baitzuen, bururatu zitzaion Axularri ezen bi hitz haiek irakatsi behar zizkiola galbaheari; eta irakatsi zizkion Axularrek galbaheari bi hitz haiek eta, hala, Etsai urrun samar ikusi zuèn egun batean, pentsatu zuen ezen hura zela bere ordua, eta entseiatu zen, ondorez, handik itzurtzerat eta ihes egiterat; eta bazihoan Axular kanporantz, eta galdetu zion deabruak:
|
|
|
Baina historia bitxi hartan bazegoen kontu ilunik, zeren eta, kapatazekin eta bertze jende
|
batzuekin
mintzaturik, berant gabe jakin bainuen, konparazione, ezen erditzeko puntuan zeudenak zirela don Fidelek arbuiatzen zituèn eta etxetik egozten zituèn emazteki haietarik gehienak, eta ez nuen ulertzen zergatik... Izan ere, ez al zen arrazoin naturala emazteki haiekin izan zezakeen haur bat edo bertze beretzat hartzea eta etxeko primu eta heredero izendatzea...?
|
|
|
" Baina ama ez zen ene erabakiaz ez ene zuhurtasunaz fido, eta etxerat ninderamala, erran zidan: ...i zaitut denbora baterako, ea haren irakaspenetarik zentzatzen zaren’ Hatsarrean amaren deliberamenduaren kontra agertu nintzen —ohi bezala, alferrik, nahiz eta onartu behar dudan ezen, deliberamendu hartaz denaz bezainbatean, guztiz asmatu zuela gure amak—, zeren doña Lidia emazteki alargun bihozbera bat baitzen, buruz ongi jantzia eta bere buruaren jabea, eraman handikoa eta moja
|
batzuekin
lan egiten zuena ospitale batean, norat eramaiten baitzituen aurkientza haietariko jende printzipalak bere gaixoak eta eriak, gorputzezkoak nahiz arimazkoak. Eta ospitale hartan doña Lidia arduratzen zen batik bat arimaz eri geundenez —jendearen ustetan burutik gaizki geundenez, alegia— eta, nola bainindoan harenganat beharturik, hala, lehen egunetan, mendeku gisa, hari hitzik ez egitea pentsatu nuen... alferrik, zeren eta doña Lidiak irabazi baininduen apur bana.
|
|
|
Baina, aitzinatu gabe utzi ditudan bertze gai
|
batzuekin
bezala, honekin ere bertze liburu bat skriba nezakeen, zeren eta halakoak baitziren han ezagutu nituen presoak ere —arraza guztietakoak: beltzak eta indiarrak gehienak, baina baita zuri guti batzuk ere—, baina ez da hori oraingo kontua, adarretarik galdu nahi ez badut bederen... nahiz eta ez nukeen preso haietarik bat ahantzi nahi:
|
|
|
Eta mugitu nuen nik peoi bat, mugitu zuen hark bertze peoi bat... eta hala ibili ginen, mugimenduz mugimendu, egunari gaua zerraiola, eta gaua egunari... zeren eta nik hari peoi bat jan bainion eta hark niri bertze peoi bat... eta aitzinago nik zaldun bat jan nion eta hark niri alfila... Eta mugimendu bati bertze bat zerraion, eta taula gaineko piezak urrituz joan ziren, urrituz eta urrituz, harik eta guti
|
batzuekin
geratu ginen arte. Eta, joko hura erabakitzeko puntuan zegoela, geratzen zitzaidan alfilarekin mugimendu gaixto bat egin nuen.
|
|
|
Izan ere, nor naiz ni aitaren gaitzesteko emaztekiak atsegin izan zituelako? Zeren ni ere ez bainaiz gutiago izan neure bizitzaren mementu batzuetan, nahiz eta ez naizen nehoiz ibili bertzeen bizitza arautzen, nola ibiltzen baitzen aita jauregian, hipokrisia handiz, eta nahiz eta ni ez naizen bertze emazteki
|
batzuekin
ibili haietarik bati loturik egon izan naizenean. Eta nor naiz ni aitaren jujatzeko eta kondenatzeko, bertzalde, bere mundu hartan eta handikien mundu hartan salbuespena ez zenean?
|
|
|
Eta, handik harat, badakizue: frai Do me nicok eta frai Antoniok baterat eta bertzerat eraman zuten er likia hura, bertze emazteki
|
batzuekin
erabiltzeko, Catalina rekin bezainbat gutienez".
|
|
|
—Joanikot, hasteko, ez zuan beti horrelakoa izan, zeren eta hura aspaldidanik ezagutu izan bainuen... eta zeren baitakit, halatan, ezen ez zela Pazkoarekin edo Mendekostearekin konplitzeko bakarrik ateratzen, baina bertze obligazino
|
batzuekin
ere, noiz eta jauregitik iltkitzen baitzen, Iruñarat, Donibane Lohizunerat edo Baionarat —eta, burua gora eta behera higitzen zuela behin eta berriro, erantsi zuen—: Ai, kontatuko banik nik hiri zer gertatu zitzaigun hire osabari eta bioi behin batean Baionan...!
|
|
|
Eta banindoan, banindoan, eta bat batean oroitu nuen nola guardia buruak erran zigun ezen puta haiek bertze jende
|
batzuekin
elkar harturik behar zutela... baina oroitzen nituen, halaber, bere kideen hitzak eta haien irriak eta haien bertze hainbat keinu eta xehetasun, eta gero eta gehiago iduritzen hasi zitzaidan ezen guardia haiek zirela putekin elkar harturik zeuden gizonak. Eta ez ote zituen Mignon biluziak ere oinetakoak jarririk, ez bere ahalkearen eta bere dekoroaren ezkutatzeko, nola aitortu baitzidan, baina arintkiago eta fitezago ihes egin ahal izaiteko?
|
|
|
Kolpe bizkorretan zebilkidan bihotza eta, permatzen eta entseiatzen nintzelarik hats hartze
|
batzuekin
kolpe haien sosegatzerat, erran nien:
|
|
|
Zenbat historia, bai, erlikiontzi harekin, eta zenbat ipuin bururatzen zitzaizkidan, pikarorik pikaroenak ere nekez asma zitzakeenak, noiz eta bertze marinel
|
batzuekin
egoiten bainintzen hango eta hemengo portuetan eta portuetako tabernetan solasean...! Halarik ere, ipuin haietarik bat nabarmenduko nuke, zeren, nola ene aita anaiak ipuin batek galdu baitzituen, ni, aldiz, bertze ipuin hark salbatu baininduen.
|
|
|
...bitartean, bertze putatzar haiek iruzur egin zigutela, eta hargatik jarrarazi zizkigutela jantziak aulki haietan, zeinak baitzeuden gelak eta korridoreak bereizten zituzten barren leihoetarik hurbil, eta, halatan, korridoreotarik nornahik hartzeko moduan, eskua leihoak estaltzen zituzten kortinen azpitik sarturik, eta zalantzarik ez zegoela ezen putatzar haiek bertze jende batekin edo bertze jende
|
batzuekin
elkar harturik zeudela, hauek guri jantziak aulkietarik ken ziezazkiguten eta diru poltsak ebats... gu haragizko atsegina hartzen ari ginela: erran beharrik ez dizut ezen azken erran hartan trufaz bezala aritu zitzaigula, eskarniozko irria ezpainetan; haatik, begien hertsireki batean irritik beltzurirat egiten zuela eta ezpata bularraren aitzinean dantzatzen zigula, erran zigun:
|
|
|
Igerilekuren batean, bero pairaezinetik gerizatu beharrez urean plisti plastaka. Edo errepidean, asteburu luzeari jadaneko hasiera emanik, bere adineko bertze lagun
|
batzuekin
batean, mendi itzaltsu edo hondartza hareatsuren baten xerka. Edo auskalo non...
|
|
|
Gure lagunarte murritzean, ni baizik ez nintzen agertzen gisako esklusibotasun senaren jabe. Charly has hasieratik partekatu behar izan genuen bertze
|
batzuekin
. Fraideenean berean lehenbizi, errepikatu aitzineko kurtsoko bere ikaskide ohiekin, eta are partekatuago ikastetxetik bidali eta lanbidez lanbide sigi saga bihurrian abiatu zenetik.
|
|
|
Bere hitzei irri karkail ozen
|
batzuekin
eman zien azken puntua, eta nik ere —gizalege handiko, beti— aurpegiko giharrak behartu nituen, harekin batean barre egin ahal izateko.
|
|
|
Gure Ximurrak kontuan izan ote zituen inoiz gisako xehetasunak? Jadanik hogei urteak gibelera utziak genituela, Marokora lekutu zitzaigun oporretan, karrerako ikaskide
|
batzuekin
batean. Itzulitakoan, amak zer atzemanen motxila husterakoan, eta berrogeita hamar gramoko haxix mokorra.
|
|
|
Lehen bi asteetan gertaturikoak oharkabean joan zirela ontzat emanik ere, posible al da inortxo ere ez konturatzea hirugarren astean gertatu zitzaizkionetaz? Inor ez al zen ohartu asteartean Brown jauna beste belarri
|
batzuekin
azaldu zela lanera. Inor ez al zen ohartu betondoan luzitzen zuen orban nabarmenaz?
|
|
|
Negarrari ekin genion gero, Edurtxo Caterpilarrek behin eta birritan adierazi zigun arren amonatxo haurdunena parodia bat zela, halako antzerki satiriko bat. Baina guk eta horrexegatik jakin nuen beste hiru gonbidatuen izaeraz eta minduraz beste begi
|
batzuekin
ikusten genuen oro, anestesiaren edo maitasunaren begiekin, guk edaniko ardoaren ozpinduak zer berezi bat, hondar berezi bat utzi baitzuen gugan, sentiberatasun isuria biziki areagotzen zuena; guk, hortaz, ezin ikus genezakeen graziarik halako satira beltz batean, edota azafatek beren borondate on guztiarekin egun batzuk atzera erakutsi ziguten show gaztaina lerden beroarekin, hienaren larrutzear...
|
|
|
Ez dut uste horren isilean jolastu garenik behin ere. Atarira irten ginen, eta minutu batzuk igaro genituen sukaldeko leihotik sukalde barruan zeudenak nola negar egiten zuten begira, gero, bakoitza bere eran jolastu zen; eta Migelek sukaldera alde egin zuenean egun hartan osaba Andonik bazuen bere mina non asea, nonbait, gogoratzen naiz harri koskor
|
batzuekin
jardun nintzela.
|
|
|
c) Tom gaur unai zamarra batekin jantzirik agertu da, eta jeans
|
batzuekin
, eta orain arte baino gazteago emango luke baldin eta larruzko unai sonbreiru handi batekin ikusi ez banu. Eta gaurko hegaldi osoa Tomen alboan egin behar izan dut.
|
|
|
Agian azken garaian suma daitekeen joera da idazle berri batek ez duela atxiki behar aurretik sorturiko" kapila" batean. Nor bere kabuz abia daiteke literaturgintzan, uj
|
batzuekin
edo besteekin lerrokatu behar izan gabe. Kotoa zabaldu da.
|
|
|
Eguneratze jarduera hau, noski, errazagoa izan da hizkuntz familia ezagunetako mintzairen kasuan, antzeko beste hizkuntza
|
batzuekin
kidetasun argiak zituztelako —adibidez, katalanak aldamenean latina, gaztelania, frantsesa eta italiera izan ditu; txekierak ondoan poloniera eta gainerako hizkuntza eslaviarrak; hebreerak arabiera izan du auzoan—, baina egokitzapena nekezagoa gertatu zaie ahaidetasun hurbilik gabeko hizkuntzei, esaterako, finlandierari, turkierari edo euskarari.
|
|
|
5) Nazioarteko itunak: horrelako itunak izateak truke maila nabarmena eskuratu dela adierazten du, beste mintzakide
|
batzuekin
hitzarmen eta koordinazio mailak lortu direla esan nahi duelako. Nazioarteko erakundeen partaide izatea atal honetan dago sartuta.
|
|
|
Aukera desberdinak aztertu ondoren, erregistroak eta informazioa beste liburutegi
|
batzuekin
trukatzeko, euskarri informatikoan egin beharreko aldaketek albait gutxien izan behar dutela kontuan harturik, USMARC autoritate formatuko 7XX etiketak IBERMARC autoritate formatuan erabiliko ditugu. Era berean, IBERMARCek bere kontrolerako behar dituen etiketak errespetatu behar dira.
|
|
|
Euskaraz katalogatzeko tresnak prest daudenean, Kultura Saila katalogoetan euskararen presentzia areagotzen ahaleginduko da, horretarako udal liburutegi
|
batzuekin
lankidetzan ariko delarik.
|
|
|
Biblinleka irakurzaletasuna sustatzeko presta daitezkeen zenbait ekintza burutzeko ideia
|
batzuekin
.
|
|
|
Legearen beste helburuetako bat da egoera antolatu eta egitura organikoa ezartzea. ...dira egituran, eta argi eta garbi zehaztuko da batera bete beharreko zereginak, egin daitezkeen lanak, etab. Legeak, gainera, aholkularitza organorik (bereziki Nafarroako Liburutegien Kontseilua) egon behar duen zehaztu eta horrek izanen lituzkeen osaketa eta eginkizunak finkatu lituzke; ondare bibliografikoa babesteko bete beharrekoak ezarri; eta Nafarroako Liburutegien Sistemako beste liburutegi
|
batzuekin
, baita beste eremu geografiko batzuetakoekin ere, lankidetzan aritzeko aukera zabalik utzi.
|
|
|
Lege zibilek arautzen dituzte harreman naturalak eta konbentzionalak, aginduzkoak nahiz borondatezkoak, nahitaezkoak zein komenientziazkoak, norbanako guztiak beste norbanako batekin edo
|
batzuekin
lotzen dituztenak.
|
|
|
Lege zibilek arautzen dituzte harreman naturalak eta konbentzionalak, aginduzkoak nahiz borondatezkoak, nahitaezkoak zein komenientziazkoak, norbanako guztiak beste norbanako batekin edo
|
batzuekin
lotzen dituztenak.
|
|
|
Haatik, 1929ra arte ez zen Zirkulua behin betiko eta autonomoki finkatu, beste talde
|
batzuekin
ere harremanak mantendu arren, Berlineko taldearekin batik bat. Hau ‘Filosofia Enpirikoaren Elkarte Berlindarra’ deitzen zen, eta 1929an, Vienako Zirkuluarekin batera, hiru ekitaldi antolatu zituen:
|
|
|
1) Interpretazio estandarraren aurka, interpretazio berriak Vienako Zirkuluaren barne aniztasuna hartzen du aintzat: Zirkuluaren filosofia ezin da Rudolf Carnapen filosofiara murriztu beste kideen ideia
|
batzuekin
apainduz. Zuzenagoa izanda, interpretazio berriak arreta handia jartzen du Schlick, Neurath, Frank, Hahn edo Zilsel zirkulukide ahazturikoengan.
|
|
|
Russell, Carnap eta beste hainbatek neopositibistatzat hartu zuten. Gero, filosofia analitikoa sortzen hasi zen garaian, bere aitatzat jo zuten Austin, Ryle eta beste filosofo
|
batzuekin
. Hori egia izanik ere, Wittgensteinen egia korapilatsuagoa da.
|
|
|
Wittgensteinek hitz egin baino lehen, hara joandako hizlarien artean Bertrand Russell, H.G. Wells eta Virginia Woolf ditugu. Aste batzuk beranduago, hitzaldiaren edukia eztabaidatu zuen Wittgensteinek Vienako Zirkuluko kide
|
batzuekin
(ikus F. Waismann: Wittgenstein und der Wiener Kreis.
|
|
|
Uste dut egokia litzatekeela nire liburua ohar
|
batzuekin
irekitzea esanez metafisika magia mota bat dela.
|
|
|
Beste kontu
|
batzuekin
denbora pasa dabilela,
|
|
|
Euskadi Ta Askatasunaren ondoan jarraitu nuen, lehen baino aktiboago nahi baduzu. Ikastaroa egin nuen beste
|
batzuekin
batera, hainbatek egina izango duten moduan Erakundearen historian. ETArekiko harremanaz eta jarduera pertsonalaz ez naiz ariko, hau ez delako horretarako lekua, eta beti daudelako isilik gorde beharrekoak.
|
|
|
Durangon geundela, gogoan dut beste haur
|
batzuekin
jolasean nenbilela eliz atarian, Durango erdian, beraz... gogoan dut abioien burrunba entzun nuela lehenengo, eta bonben eztanda gero. Zalaparta itzela izan zen, leherketaren trumoi izugarria.
|
|
|
Bere ibiliari jarraitu dio Antxonek. Beste
|
batzuekin
mintzatu da ondoren, txapelaren gerizpean irribarre zantzoa duela. Horrela aritu da goizean, Puertoko kartzelaz eta lezioak eman asmotan hurbildu zaion matrikulatu uste batekin:
|
|
|
Belardian eserita zeuden, andrea jertse bat josten, gizona egunkari edo aldizkari bat irakurtzen. Irratiarekin, janarien otartxoarekin, termoarekin eta beste traste
|
batzuekin
batera, kanario bat zuten ondoan, kaiola barruan sartuta. Irudipen txoro bat izan nuen:
|
|
|
Euskaltzaindiko kideekin ez ezik, beste idazle eta intelektual
|
batzuekin
ere egin zuen Lauaxetak bere burua aurkeztu eta harremanetan jartzeko ahalegina. Jon Kortazar idazle, irakasle eta kritikariarengana jo nahi izan zuen lehenik, huraxe zelako Lauaxetaz ugarien eta sakonen idatzitako pertsona.
|
|
|
Plazan oilasko jana egin, gero presoentzako tabernan izan gintuan. Han Pitita eta Lakarteko beste
|
batzuekin
juntatu gintuan. Aspaldiko, etzakiat zer.
|
|
|
" Denekin ez", esan zuen lepamotzak, zerbait sujerituz. " Ja ja", konprenituz bezala, sudurmakoak," batzu
|
batzuekin
beharbada ez, baina jende korrientearekin, berdin bateko edo besteko, gaztea izan edo zaharra izan, edozeinekin ikusten zuan hura". Une batez isilik geratu ziren.
|
|
2001
|
|
|
Espainiar erresumako gobernuek eta berau babestu izan duten indar politikoek ez dute oso gogoko izan Arabak, Bizkaiak eta Gipuzkoak izan duten zerga sistema kontzertatua. Bestelakoa izan da, ordea, Nafarroaren kasua, salbuespen
|
batzuekin
.
|
|
|
Zentral bakoitzean kokatu beharreko aerosorgailuen kopurua lurrazalaren orografiaren, eskualdeko balore ekologikoen, paisaiari egin kalteen eta kalte sozialen menpe egon behar da beste irizpide
|
batzuekin
batera, eta ez enpresen interes ekonomikoaren menpe.
|
|
|
Eta horrek estali egiten ditu beste arazo guztiak. Zuk egiten dituzun kritika
|
batzuekin
ados egon naiteke, adibidez, gutun sozialaren gaia ondo eraman eta gero, parlamentura eraman da eta parlamentuan Euskal Herritarrok ez da egon. Horrek argi adierazten du arazo sozialei ez dietela garrantzirik ematen.
|
|
|
. Iñakik esandako gauza
|
batzuekin
ados nago eta beste batzuekin ez. 60ko eta 70eko hamarkadan gertatzen zirenak bere testuinguruan ulertu behar dira.
|
|
|
. Iñakik esandako gauza batzuekin ados nago eta beste
|
batzuekin
ez. 60ko eta 70eko hamarkadan gertatzen zirenak bere testuinguruan ulertu behar dira.
|
|
|
Gertakari haietatik 25 urte igaro direnean, garai hari eta gaur egungo egoerari begiratu ondoren, oso jarrera ezkorra errealista, erakusten du hura bezalako beste borroka bat gauzatu ahal izateko aukeraz. Imanol Olabarriak duela 25 urteko Gasteizko greban esku hartu zuen, eta hori dela eta, beste kide
|
batzuekin
batera atxilotua izan zen. 63 urte ditu, ezkondua dago, seme bat du eta Gasteizko enpresa batean jarraitzen du lanean.
|
|
|
Sidneyn euskalduna izateak dituen zailtasunez hitz egin digu Patrickek: " Duela bi urte, Zelanda Berritik etorri nintzenean, Gure Txoko euskal elkartea ezagutu nuen eta tarteka bertan euskaldun
|
batzuekin
aritzen naiz euskaraz, baina gehienak bizkaitarrak dira eta beren euskalkia ulertzea zaila egiten zait". Euskararekiko maitasunak bultzatuta ikasi zuen hizkuntza, eta ahal duenean Euskal Herrira joaten da bertako jendea, musika, janaria, eta jaiak oso gustuko dituelako.
|
|
|
Gaur egungo lehendakaria Luis Miguel Macias da, Eusko Jaurlaritzako Arrantza sailburuordea. Bokalen artean, Administrazio Publikoko beste pertsona
|
batzuekin
batera, hainbat erakundetako ordezkariak daude, esaterako, Alturako Ontzi jabeen Elkarteko Jaime Tejedor, Arrantzaleen Kofradien Federazioko Jose Manuel Goikoetxea, Iparlateko Iñaki Sanz, Hidronorreko Antonio Barbier, Sanemarreko Felix Arroitajauregi, Eroskikoak eta Conservas Garavillakoak.
|