|
2000
|
|
|
Ondasun mota
|
asko
dira; orobat, badira eurak eskuratzeko eta eskualdatzeko ere modu desberdinak.
|
|
|
Interpretazio batzuen ustez, lehenengoa gertatu da; beste batzuk, aldiz, bigarrenaren alde gaude. Izan ere, Vienako Zirkuluaren ideia
|
asko
egungo filosofiaren baitan ikus ditzakegu eta, orobat, Zirkuluaren ekarpenak neurri juxtuagoan kokatzea lortzen ari diren hainbat berrirakurketa zabaltzen ari dira. Honek guztiak beharbada balioko du, termino kontraesankorretan esanda, Zirkulu irekiaz mintzatzeko.
|
|
|
Esan beharra dago, lehenengo eta behin, Aufbau ak berez jite fenomenalista nabarmena erakusten zuela, baina esan behar da baita ere liburuan erakutsitako sistemaren jite hori beste askoren arteko bat zela, Carnapek argi eta garbi utzi lez. Bere hautaketak oinarri autopsikologikoa aukeratu zuen; haatik, beste abagune
|
asko
zeuden, fisikarena esate baterako. Azken hau aukeratu balu, munduaren —hau da, kontzeptuen— eraikuntza sistema fisikaren elementuekin osaturiko oinarritik hasi zukeen.
|
|
|
• Bestaldetik, printzipio hertsia kontuan izanik, ezin errespetagarriagoak ziren enuntziatu
|
asko
egiaztagaitzak gertatzen ziren, hau da, edukirik ala esanahirik ez zutela ondorioztatzen zen, beren ezagutzazko izaera zela-eta. Zehazki, iraganeko eta etorkizuneko enuntziatuei buruz ari ziren.
|
|
|
Arazoa gainditzeko bide
|
asko
proposatu zituzten. Lewisek hipotesi azpiatomikoak esanahitasun maila bat gutxienez bazuela defendatu zuen; edota, hura ezean, beste esanahitasun motaren bat bazuela.
|
|
|
Tesi honek enpirista
|
asko
idealismorantz eraman arren —hautematen dugun mundu materiala ukatzera heldu zen Berkeley—, garrantzizkoena beste honako hau da, alegia: ideiak ezagutzen ditugula dioen tesiak enpirista ugari psikologian murgildu zituela, ideien artean ematen diren asoziazioak azaltzeko mekanismo psikologikoez arduratzera eramanez.
|
|
|
Atzetik ohitura dagoelako, bizitzaren gidaria. Ohiturak uste batzuk onartarazten dizkigu, kontingente diren gauza
|
asko
lege bihurtuz.
|
|
|
Hortaz, zergatikotasunaren kasuan soilik deskribapen segida erlazioez ari garela erakutsi zigun Humek, eta ez segida preskriptiboez edo legeez. Bada, indukzioa ez da baliozko argudioa, kasu
|
asko
bere alde egon arren. Esperientzia ez da nahikoa A eta B ren arteko konjuntzioak justifikatzeko etorkizunari begira.
|
|
|
Vienako Zirkuluko partaideek horrenbeste azpimarratzeak badirudi azalpen pragmatiko bat izan dezakeela: esate baterako, Wittgensteinen idazkiaren gune ilun
|
asko
argitzeko balio zezakeelako, batik bat mundua eta proposizioa —pentsamendua— erlazionatzeko erabiltzen zituen tesi epistemologikoek —batez ere aipaturiko 2.222 eta 2.223— zalantza ugari aurkezten baitzituzten. Wittgensteinek Kanti emandako biraren bitartez —’zer ezagutu dezaket? ’ galdera kantiar nagusitik ‘zer esan dezaket? ’ galdera berrirantz etortzerakoan—, filosofia hizkuntzaren sareetan harrapatuta geratzen dela adierazten zigun austriarrak.
|
|
|
Nolanahi ere, taldea eraikitzeko egin zuen lana aurretiaz existitzen zen beste talde batek erraztu zion. Beste talde honek, ‘Historiaurreko Vienako Zirkulua’ deiturikoak, Vienako Zirkuluaren nukleoaren zati handi bat osatu zuen, bere izen
|
asko
ikusita nabari daitekeenez: Hans Hahn matematikaria zegoen, Otto Neurath ekonomialari eta soziologoa, Philipp Frank fisikaria —Josef Frank arkitektoaren anaia— eta Richard von Mises matematikari eta ingeniaria —Ludwig von Mises ekonomialari ospetsuaren anaia, hain zuzen—.
|
|
|
Partaide bakoitzaren tesien hasierako urratsak finkatuz joateko lehendabiziko ahaleginak izan ziren. Izan ere, ikusiko dugunez, oinarri komun bat eduki arren, beren artean desadostasun
|
asko
zegoen. Horrela, Neurathek gizarte zientzien, politika eta marxismoaren, eta teknikaren ikerketari ekin zion; Carnapek metafisikaren sasiarazoenari; Schlickek filosofian zergatikotasunak betetzen duen tokia aztertu zuen; etab. Mahai inguru horietan Zirkuluaz kanpoko gonbidatuak ere egon ohi ziren, arruntak ala ospetsuagoak.
|
|
|
Vienako Zirkuluaren pentsamenduaren ikuspegi zabalak emaitza
|
asko
lortu zituen, beraz. Partaideek talde lanean jarduten zuten eta ez zen onartzen inolako gidari edo maisuren inposaketarik, ezta Schlickena ere, honek inoiz ez baitzuen gogoeten ildorik bideratu40 Alta, onartu behar da Zirkuluko izen batzuk gakoak zirela mugimendua ongi ulertzeko.
|
|
|
Ziur nago filosofiaren behin betiko biraketa baten aurrean gaudela, baita sistemen arteko eztabaida antzuekin amaitzeko baimena dugulakoan objektiboki ere. Orainaldiak, diot, eztabaida horiek ez premiazko bilakatzen dituzten bitartekariak ditu jada(...) filosofo
|
asko
mendetako sasiarazo zaharrei buruz ari dira eztabaidatzen oraindik, baina jaramonik ez zaie egin behar, antzezle batzukune batez interpretatzen jarrai dezaketen modura, ikusleak isilik joan direla nabaritu gabe.
|
|
|
Alabaina, Vienako Zirkuluko hasierako ideia
|
asko
tradizio neokantiarrean —Natorp, Cassirer16— murgildurik zeudela uler ditzakegu. Neokantiarren ardura nagusi bat forma/ eduki bereizketa izan zen —Zirkuluaz geroztik teoria/ behaketa bereizketa lez ezagunagoa— Planteamendu hau, hain zuzen ere, Vienako Zirkulua osatu baino pixka bat lehenago sortu zen, Historiaurreko Vienako Zirkulua deiturikoan —ikus 2 atala— Neokantiarren eraginak nabari ditzagun, hurrengo testu hauek izan behar ditugu kontuan:
|
|
|
Hilketaren zioei buruzko zalantzak nabariak ziren, baina ez zegoen inongo lotura garbirik zergati politikoekin. Kasua hortxe bertan itxi zen, atzetik hipotesi eta iluntasun
|
asko
agertu arren, hasiera batean zirudiena baino ilunagoa baitzen43.
|
|
|
hitz hori gramatikaren aldetik zentzu desberdin askotan erabiltzen dela. Esan zuen, kasu, Jainkoari buruzko eztabaida
|
asko
hauxe esanez konpon daitezkeela: " Ez naiz erabiltzen ari hitza halako modutan ezen esan baitezakezu...", eta esanez ere erlijio askok" esaten dutela beste batzuek zentzugabekeriatzat hartzen dituzten gauzek zentzua dutela, eta ez dutela besterik gabe ukatzen beste erlijio batek baieztatutako esaldiren bat"; eta hau argitu zuen esanez jendeak" jainkoa" gizaki baten antzeko zerbaiti erreferentzia eginez erabiltzen baldin badu, orduan" Jainkoak lau beso dauzka" eta" Jainkoak bi beso dauzka" esaldiok zentzua dutela, baina beste batzuek" Jainkoa" halako modutan erabiltzen dutela ezen" Jainkoak besoak ditu" baita zentzugabekeria —" Jainkoak ezin du besorik izan" esango lukete— Era beretsuan," arima" adierazpenari dagokionez, esan zuen batzuetan jendeak halako modutan erabiltzen duela ezen" arima gizaki gaseoso bat da" adierazpenak zentzua baitu, eta batzuetan halako modutan ezen ez baitu zentzurik.
|
|
|
Cioffiren berezitasuna dugu Frazerren lanak eta Freudenak elkartzea, erlijioaren sakrifizioak eta psikoanalisiaren antsietatea, barrea eta ametsak bat eginez, Wittgensteinen kritikei jarraituz. Denbora
|
asko
darama Cioffik Freud eta Frazer Wittgensteinen filosofian miatzen eta hori nabaritzen da testu honetan. Honek guztiak liburu aberatsa sortu du, batez ere irakurleak Frazerren Urrezko abarra Wittgensteinen ikusmoldetik irakur dezan.
|
|
|
" Eta jaten amaitu bezain laster, atsegin pixka bat hartzen zuten kantuan eta suaren inguruan dantzan. Atseginaldia amaitzerakoan, jaiaren buru egiten zuen pertsonak arrautzopil handia egiten zuen, ertzetan txigortua, am bonnach bela tine zeritzana —hots, Beltaneko opila— Puska
|
asko
egiten ziren, eta handikiro banatzen bildutako guztien artean. Puska jakin bat hartzen zuenari cailleach bela tine deitzen zioten, hots, Beltaneko carline a, lotsabide handiko izena.
|
|
2001
|
|
|
Lurra gutxi batzuen eskuetan geratu zen, eta txikiek beraien hiritar aske izatea mantentzeko lurra saldu eta lanean hasi behar izan zuten. Baina (bai landan edo bai hirian) lana esklaboei eginarazi zieten, eta hiritar
|
asko
lanik gabe pobrezian murgildu ziren. Era honetan, aberatsenen eta pobreenen arteko zuloa handituz joan zen, bigarren gizarte taldea ikaragarri ugarituz.
|
|
|
Honenbestez, Periklesen garaiko harrotasun horiek eta besteen gain egotearen kontzientzia ere krisian sartu ziren, etsipena nagusi zen garai bati bide emanez. Gerra bukatu ondoren botere hutsune
|
asko
izango dira, eta urte gutxiren bueltan botere aldaketa ugari izango da (demokrazia, oligarkia, berriro demokrazia...), garai ezegonkor eta gizarte egoera nahaspilatu batean sartuz. Aurreko mendeko egoeran ez bezala, boterea lortzeko borrokak eta konspirazioak ugariak izango dira gerra bukatu ondorengo lehen urteetan (azkenik Periklesen garaiko demokraziaren antzeko bat ezarriko da); eta giro horren adibidetzat har dezakegu Sokratesi egindako epaiketaren salaketak (K.a.
|
|
|
Honela, demokraziaren eta hiri estatuaren beraren muga
|
asko
agerian utziko dira eta lehen aipaturiko ideia berrien agerpen giro horretan, polisaren egituraren inguruko proposamen eta zalantza asko sortuko dira. Nolabait esateko, teoria politiko, filosofiko, kultural eta artistiko berri hauek krisi honi aterabidea bilatu nahi izan zioten, eta Grezia klasikoaren agortze gisa eta Alexandro Handiak hasitako garai helenistikoaren hastapenaren seinale gisa uler ditzakegu.
|
|
|
Honela, demokraziaren eta hiri estatuaren beraren muga asko agerian utziko dira eta lehen aipaturiko ideia berrien agerpen giro horretan, polisaren egituraren inguruko proposamen eta zalantza
|
asko
sortuko dira. Nolabait esateko, teoria politiko, filosofiko, kultural eta artistiko berri hauek krisi honi aterabidea bilatu nahi izan zioten, eta Grezia klasikoaren agortze gisa eta Alexandro Handiak hasitako garai helenistikoaren hastapenaren seinale gisa uler ditzakegu.
|
|
|
Beraz, ez dute arteari esker konposatzen, jainkoren baten parte hartzearen bidez baizik. Eta gai ezberdinen inguruan gauza
|
asko
eta ederrak esaten dituzte, zuk Homerori buruz egiten duzun legez, hain zuzen ere (533d 534c, 69 orr.).
|
|
|
lon. Bai, eta gai
|
asko
dira gainera.
|
|
|
10 berei buruz hitz egiten ari diren guztiak epaitzeko, eta ia olerkari guztiek gauza berberak konposatzen dituztela. lon. Orduan, Sokrates, norbait beste olerkari bati buruz ari denean, zergatik ez dut arretarik jartzen eta, loak naramala, baliozko ekarpenik egiteko ahalge aurkitzen naiz, baina norbaitek Homero aipatu orduko esnatu eta arreta jartzen dut esateko gauza
|
asko
ditudala?
|
|
|
Sok. Ondorioz, badira eta izan dira, halaber, onak eta hain onak ez diren margolari
|
asko
.
|
|
|
Beraz, ez dute arteari esker konposatzen, jainkoren baten parte hartzearen bidez baizik. Eta gai ezberdinen inguruan gauza
|
asko
eta ederrak esaten dituzte, zuk Homerori buruz egiten duzun legez, hain zuzen ere.
|
|
|
Zu, lon, azken hauetako bat zara, zu Homerok hartzen zaitu. Norbaitek beste olerkari baten pasarteren bat abesten duen bakoitzean, loak hartzen zaitu eta ez dakizu zer esan; baina norbaitek olerkari haren kantu bat abestu orduko, esnatu eta zure bihotza pozez saltoka hasten da, esateko gauza
|
asko
dituzularik. Izan ere, Homerori buruz diozuna ez baita teknika edo arteren batek erakutsia, dohain jainkotiar bati esker eta jainkoren batek hartua egonik esandakoa baizik.
|
|
|
Sok. Ez al du Homerok pasarte askotan arteei buruz gauza
|
asko
esaten, esate baterako gidatzeari buruz. Bertsoez oroitzen banaiz, errezitatuko dizkizut.
|
|
|
Hala ere, olerkariari buruz gauza
|
asko
eta politak esaten badituzu, ez zure Homerori buruzko jakinduria dela eta, jainkozko patu batek hartua zauzkalako baizik, esaten nizun legez, ez duzu bidegabekeriarik egiten.
|
|
|
Metro kubikoaren adigaia, bestalde, adigai gisa pentsatzen dugun heinean, dugu metro kubiko bat eta bakar gisa baino pentsatu. Ikuspuntu honek ondorio
|
asko
ditu. Leibnizen arabera, ura benetan ezagutuko bagenu 100 gradutan irakiten duela jakingo genuke aldez aurretik, esperientziaren beharrik gabe, edo" Kant" benetan ezagutuko bagenu Kritika idatzi ‘behar’ zuela ulertuko genuke.
|
|
|
Nia ezagutzaren oinarrizko baldintza da, baina ni hori zer den ez dago argi, eta ikusiko dugunez hori galdetzeak arazo
|
asko
sortuko ditu. Beti ere esperientzia ahalgarri batekin loturan agertzen da.
|
|
|
Arrazoia garbi dago, horrelako objektu bat ez litzateke ezein esperientziatan ezagut dezakegun objekturik izango. Hala ere, historian zehar pentsalari
|
asko
izan dira jainkoaren izatea arrazoimenaren bidez frogatu dutela uste izan dutenak. Jokabidea argi dago:
|
|
|
Eta maitatzen duen une orotan, maitagogotzen (maitaleagotzen) ari da, maitagogo beteago egiten. Hori da gizakiaren handitasuna, izen
|
asko
jaso izan duena, duintasuna adibidez: maitagogo (maitamendun, ezagumendun eta hautamendun) izan eta ondorioz beragan edukitzea onaren, egiaren, ederraren neurria.
|
|
|
Kant —beste filosofo
|
asko
bezala— lehenbiziko galderatzat duenari erantzuten hasten da. Eta Kantentzat lehenbiziko galdera hori, zera da:
|
|
|
Gizaki dirau bete betean. Ahalmen
|
asko
erabiltzeko gaitasuna galdu du, baina ez maitagogo izatearena urritu.
|
|
|
Maitagogoak adimenaren, nahimenaren eta oroimenaren bitartekotzarik gabe ere jasotzen du esperientzia
|
asko
. Adibidez artista askoren mezuak.
|
|
|
Era horretan definituz gero ongia, argitu egin litzateke zer den on eta zer ez den on gizakiarentzat une bakoitzean, zer hori aztertuz. Horrela balitz zientzia
|
asko
lirateke, giza natura aztertu eta gizakiarentzat ongia zer den zehazteko. Eta hori amaitu ezinezko arazoa da, kasuistika bihurtzeko egokia, Kantek bere moralean hamaika bider baztertzen duen jokaera.
|
|
|
2) Bekatuaren sorreraren eta bere ondorioen misterioaz burumakur, bekatari baina fededun, bekatua dela-eta Jaungoikoari egiten diogun galdera geratzen zait, zailena: nolatan aingeruak sortu, gizakia sortu, jakinean aingeru eta gizaki
|
asko
—edo baten bat— betiko galdu egingo dela?
|
|
|
Aingeru
|
asko
betiko galduta dago. Gizaki asko galdu egingo da?
|
|
|
Aingeru asko betiko galduta dago? Gizaki
|
asko
galdu egingo da. Norberagan sumatzen dugun sarkinari begiratuz, Itun Berria irakurriz, hogei gizaldiko kristauok sinetsi eta esan duguna gogoan edukiz, denon bistan gertatzen diren —gertarazten ditugun— gizakien kontrako ekintza gaitzesgarriak ikusiz gero, ez da erraz hori ukatzen.
|
|
|
Eskalada
|
asko
ontzat ematen dugun bezala, nahigabe batzuk izan arren; horrela Jaungoikotasunera egin zuen igoera miragarria, eta gurea Berarekin, ontzat eman behar dugu, nahiz eta sarritan nahigabeek jota ibili eta bere soka lagata —maitatzeari uko eginda— amildegira jausteko zorian izan. Hau da, nahiz eta atsekabeak izan eta bekatuak egin.
|
|
|
Eta zenbat lokarri, hainbat askatu behar. Hortik dator askatasun mota
|
asko
daudela baiestea, gizakiaren izaerari ez baino gizakiaren egoerari dagozkienak. Nik hitz biak erabiliko ditut, baina, zehaztu behar izanez gero, hautamena hobetsiko dut gizakiaren izanarentzat.
|
|
|
9 ‘Gogo’ euskarazko hitzak esanahi
|
asko
ditu, oso aberatsa da. Baina nik uste ez dela inoiz animaliei egokitzen.
|
|
|
Argi bereizi behar da datuen eta teorien artean116 Datuak zientifikoak dira, baina hauen gainean jasotako teoriak metazientifikoak dira, orokorrean —geuk ere bai— teoria zientifiko deitu arren. Adibidez, Newtonen behaketei, aurkikuntzei eta neurketei esker, datu
|
asko
ditugu, bere garaian txundigarriak izan zirenak. Baina datu horien gainean eraiki zen teoria mekanizista ez zen teoria zientifikoa, metazientifikoa baino.
|
|
|
Izaki bizidun bakoitza izakikoderik gabe ezinezkotzat ematen dute, baina izaki bizidun bakoitzaren eta guztien izakikode —gizaginkodea barru— koderik gabekotzat, bai. Zientzialari
|
asko
hipotesi honen eusle dela ematen du; hau da, gure suzirien irudia erabiliz, bigarrengo iritzikoa, inongo programarik gabeko sufestatik gizaki biziaren irudia sortu izanaren aldekoa.
|
|
2002
|
|
|
2 Benthamengan sakondu ahal izateko, ikus sarean dagoen webgune ofiziala (www.ucl.ac.uk/Bentham), non berari buruz jakin daitekeen ia guztia agertzen den (digitalizatutako bere testu
|
asko
barne).
|
|
|
14 Abolizionismoaren eta zuzenbide penalaren aplikazioa gutxitzearen aldeko hausnarketa ugari egin dira eta literatura
|
asko
dago horren inguruan. Abolizionismoaren izaeraren inguruan gehiago jakin nahi izanez gero:
|
|
|
1813an, hogei urte eta gehiagotan eginahalean aritu ondoren, Londresen espetxe Panoptiko bat eraikitzeko planak alde batera utzi behar izan zituen, azkenean, Jeremy Benthamek4 Panoptikoaren kontzeptua, hala eta guztiz ere, urte
|
asko
lehenago eta handik ehunka miliatara sortu zen, Kritxev en, Errusian. Jeremy Benthamen anaia Samuel 1780an joan zen Errusiara, eta urte askotan Potemkin Printzearentzat egin zuen lan, Katalina Handiaren begiko zenarentzat.
|
|
|
Jeremy Bentham 1788an itzuli zen Londresera, eta Samuelek 1790ean jarraitu zion. Atzera Londresen zeudenean, urte
|
asko
pasatu zuten elkarrekin eskemari buruz lan egiten. Samuel Benthamen ekarpena Panoptikoan ezarriko zen makineria asmatzea izan zen, oinez ibiltzeko gurpil handia, esate baterako, presoei batetik zeregin mesedegarria eta, bestetik, beharrezko ariketa eskainiko zizkiena.
|
|
|
Sir John Parnell irlandar Ogasun ministroari Panoptikoarekiko interesa piztu zitzaion, eta Gutunak Dublinen argitaratzeko planak egiten hasi zen. Parnellek eskatuta, Benthamek Gutunak orraztu zituen horiek argitaratzeko, horiek idatzi zituenetik urte
|
asko
igaro zirenean, eta berrikuspen sakona behar zutela ohartu zen. Honela hasi zen hitz atzeetan lanean, hutsuneak betetzeko, eta hitz atze horiek jatorrizko Gutunak baino askozaz ere luzeagoak bihurtu ziren.
|
|
2003
|
|
|
— Nondik atera duzu bada, Glauko? Ez al dakizu urte
|
asko
direla Agaton hemen bizi ez dela eta oraindik ez direla ezta hiru urte ere Sokratesekin denbora egon eta esan ala egiten duen guztia egunero jakiten saiatzen naizenetik. Hori baino lehen harat honat nenbilen egokitzen zitzaidan tokian, zerbait egiten nuelako ustetan, eta beste inor baino ta173 malgarriago nintzen, ez zu orain baino gutxiago, filosofian baino lehenago beste edozertan jardun behar dela uste duzuna.
|
|
|
Sokrates kanpo utziko dut, bietan ona da-eta, eta guk bata ala bestea eginda ere, egoki gertatuko zaio. Beraz, bertan gaudenon artean inork ardo
|
asko
edateko gogorik ez duela dirudienez, agian ez nintzateke horren desatsegin izango mozkortzearen inguruko egiak esango banitu. Medikuntzatik hori argi eta garbi agertu zaidala uste baid tut, mozkorra gizakientzako kaltegarri dela alegia.
|
|
|
Eta aldiz sofista onenak aztertu nahi badituzu, b Herakles eta beste batzuen gorespenak idazten dituzte prosaz, Prodiko6 bikainak bezala. Baina hori ere ez da horren harrigarri, nik neuk gizon jakintsu baten liburuxka bat topatu baitut bertan gatzak bere onuragatik gorespen harrigarria jasotzen zuela, eta horrelako beste gauza
|
asko
topatuko zenituzke gorec tsita. Horrelakoen inguruan hainbesteko ahaleginak egin eta gaurko eguna arte gizakien artean oraindik inor ez ausartzea Maitasuna merezi duen moduan gorestera!
|
|
|
Ala nahi baduzu, Likurgok nolako semeak utzi zituen Lazedemonian, Lazedemoniaren salbatzaileak eta, esate baterako, Greziarenak. Zuen artean Solon ere ohoratua da legeen sorketagatik, eta beste toki askotan beste gizon
|
asko
, bai grekoen e bai barbaroen artean, lan asko eta ederrak erakutsita eta askotariko bertutea sortuta. Eta gizon hauen gurtza asko sortu dira jada ume horiengatik, gizatiarrengatik ordea oraindik inorena ez.
|
|
|
Ala nahi baduzu, Likurgok nolako semeak utzi zituen Lazedemonian, Lazedemoniaren salbatzaileak eta, esate baterako, Greziarenak. Zuen artean Solon ere ohoratua da legeen sorketagatik, eta beste toki askotan beste gizon asko, bai grekoen e bai barbaroen artean, lan
|
asko
eta ederrak erakutsita eta askotariko bertutea sortuta. Eta gizon hauen gurtza asko sortu dira jada ume horiengatik, gizatiarrengatik ordea oraindik inorena ez.
|
|
|
Zuen artean Solon ere ohoratua da legeen sorketagatik, eta beste toki askotan beste gizon asko, bai grekoen e bai barbaroen artean, lan asko eta ederrak erakutsita eta askotariko bertutea sortuta. Eta gizon hauen gurtza
|
asko
sortu dira jada ume horiengatik, gizatiarrengatik ordea oraindik inorena ez.
|
|
|
Horren guztiaren ondoren arimetako edertasuna gorputzekoa baino baliotsuagotzat jo behar da, eta horrela norbait arimaz moduzkoa izanik sasoi betekoa ez bada ere, nahikoa izatea bera maitatzeko, berataz arduratzeko eta gazteak hobeak egiteko moc duko hitzaldiak sortu eta bilatzeko, eta horren ondorioz berriz bizimodu eta legeetako ederra ikustera behartuta egoteko eta hori guztia elkarrekin senidetuta dagoela ikusteko, gorputzeko ederra gutxitzat jo dezan. Bizimoduen ondoren jakintzetara gidatu behar du gidariak, jakintzen edertasuna ere ikus dezan eta, jada hainbesteko edertasuna ikusirik, jadanik ez dadila baten edertasuna bakarrik zerbitzatzen d eskasa eta zikoitza izan, mutiko, gizaki ala bizimodu baten edertasuna maite izanik morroiak bezala, aitzitik ederraren itsaso zabalera itzulita eta begira, hitzaldi
|
asko
eder eta jasoak eta filosofia jorizko pentsamenduak sor ditzan, horretan indartuta eta hazita, orain azalduko dudan horrelako edertasunaren horrelako jakintza bat hauteman arte.
|
|
|
Eta urte sasoien eraketa ere bi horietaz beterik 188 dago, eta oraintxe aipatu ditudan bero eta hotz, lehor eta heze horiei elkarrekiko maitasun neurrizkoa egokitzen zaienean eta harmonia eta nahasketa orekatua jasotzen dutenean, gizakiei, gainerako animaliei eta landareei oparotasun eta osasuna ekarriz datoz eta ez dute kalterik eragiten. Baina harrokeriazko maitasuna urte sasoietan garaile gertatzen denean, gauza
|
asko
suntsitu eta kaltetzen ditu, eta horrelab koetatik izurriteak sortu ohi dira eta beste gaixotasun desberdin asko bai animalia eta bai landareentzat. Horrelako maitasunen elkarrekiko nagusitasun eta nahasmendutik sortzen baitira izotzak, txingorrak eta ezkabiak; hauen ezagupenak astroen orbitekiko eta urte sasoiekiko astronomia du izena.
|
|
|
Baina zentzutasun eta justiziaz gauza onen inguruan burutzen denak, bai gure eta bai jainkoen artean, horrek dauka indarrik handiena eta zoriontasun oro ematen digu elkarrekin harremanak izan eta lagun izateko gai izanik, gu baino boteretsuago direnekin ere, jainkoekin. Eta Maitasuna goresterakoan agian gauza
|
asko
utzi ditut nik ere alde batera, nahita ez behintzat ordea. Baina zerbait kanpo utzi badut, zure lana da hutsunea betetzea, Aristofanes.
|
|
|
— Ederki diozu, Fedro —esan omen zuen Agae tonek—, ezerk ez dit hitz egitea eragozten. Sokratesekin solas egiteko izango dira beste aukera
|
asko
.
|
|
|
Aitzitik jainkoec tatik gazteena dela diot eta beti gazte, eta Hesiodo eta Parmenidesek kontatzen dituzten jainkoen inguruko antzinako ekintzak Beharraren ondorioz gertatu zirela eta ez Maitasunaren ondorioz, haiek benetakoak kontatu bazituzten behintzat. Ez baitziratekeen ebaketak, elkarren atxiloketak eta beste bortxakeria
|
asko
izango beraiengan Maitasuna izan balitz, laguntasuna eta bakea baizik orain bezala Maitasuna jainkoen errege denetik.
|
|
|
Eta eskulangintzen jarduera, ez al dakigu jainko hori irakasle duena ospetsu eta distiratsu gertatzen dela, eta Maitasunak ukitzen ez duena, ilun? ...tuen noski, hori ere Maitasunaren ikasle izango litzatekeela, eta Musek musika, eta Hefestok errementaritza, eta Ateneak ehungintza, eta Zeusek ‘jainko eta gizakien gobernua’ Horren ondorioz jainkoen arazoak ere Maitasuna agertu eta gero antolatu ziren, edertasunarena noski (itsuskeriaren gainean ez baita maitasunik jartzen); eta bera baino lehen, hasieran nioenez, jainkoei izugarrikeria
|
asko
gertatu omen zitzaizkien Beharraren erregetzagatik; baina jainko hori sortu zenetik, edertasunaren maitatzetik onura guztiak sortu dira bai jainko eta bai gizakientzat.
|
|
|
Batek beste gauza harrigarri
|
asko
gorets litzake Sokratesengan, baina beste arloetan batek agian beste norbaitetaz antzekoak esan litzake, gizakietako beste inoren antzeko ez izatea ordea, ez antzinakoen eta ez oraingoen artean, horrek merezi du mirespen osoa. Akiles izan zenarekin Brasidas eta beste batzuk aldera litzake batek, eta Perikles bezalako batekin Nestor eta Antenor34 —beste batzuk ere badaude—, eta gainerakoak ere horrelaxe aldera litzake batek. d Baina gizon hau bitxikerian horrelakoa bihurtu da, bera eta bere hitzaldiak, inork ez lukeela eskura aurkituko berarekin alderatzeko inor, ez oraingoen eta ez antzinakoen artean, nik esaten ditudan horietako batekin ez badu alderatzen, gizakietako inorekin, sileno eta satiroekin baizik, bera eta bere hitzaldiak.
|
|
|
hasieran esan zen bezala berez ez da besterik gabe ez eder ez lotsagarri, ederki eginez gero eder eta lotsagarri eginez gero lotsagarri baizik; lotsagarri da beraz gaiztoari gaiztakeriaz atsegin ematea, eder ordea onari ederki atsegin ematea. Eta gaiztoa maitale arrunt hura da, gorputza arima baino gehiago maitatzen e duena, eta gainera ez da iraunkorra, ezer iraunkorrik maitatzen ez duenez, behin gorputzaren loraldia, berak maitatzen zuena hain zuzen, pasatuz gero" hegan baitoa" 14, hitz eta agindu
|
asko
lotsagarri utziz. Baina ona den izaeraren maitalea bizitza osoan zehar gelditzen da, zerbait iraunkorrarekin bat eginda izanik.
|
|
|
Horregatik maitaleei jarraitzea eta maiteei ihes egitea agintzen die, era horretan jokoak antolatuz eta maitalea eta maitea bietatik zein motatako diren proban jarriz. Eta arrazoi horrexegatik lehenik lotsagarritzat jotzen da azkar amore ematea, denbora iragan dadin, ustez gauza
|
asko
proban ederki jartzen duena; bigarrenik diru eta botere politikoab gatik amore ematea ere lotsagarri da, nahiz tratu txarra jasota beldurtu eta tinko ez eustea, nahiz diru ala kontu politikoetan mesedeak jasota ez erdeinatzea; izan ere horietako ezerk ez dirudi ez finko ez iraunkor, horietatik laguntasun jatorrik ere ez sortzeaz gain.
|
|
|
42 Gaiok arautu eta horien ondoriozko autuak konpontzen dituzten legeak zuzenbide zibil izenarekin ezagutzen dira oro har. Nolanahi den ere, ideia hori ez da guztiz zehatza, horren barruan zuzenbide publiko, jendeen zuzenbide edota zuzenbide kanonikoarekin lotutako gauza
|
asko
sartuko liratekeelako. Egin eginean ere, maiz sarri zuzenbide publikoko gaien inguruko arazoak sortzen dira gizabanakoen artean, esate baterako, zenbait kargu bete behar direnean, kontribuzioak kobratu nahiz ordaindu behar direnean, eta abar; gisa bertsuan, jendeen zuzenbideari dagozkion autuak ere gerta daitezke, hain zuzen ere, guda baten, errepresalien nahiz bake tratatuen ondorio direnak; eta, azkenik, onuren edo antzeko kontuen bezalako eliza gaiak ere izan daitezke.
|
|
|
Hortik dator gizartean bi gai mota erabiltzea. Maizko beharrizanei dagokienez, batzuk naturalak eta oinarrizkoak dira, eta betidanik erabili izan dira toki guztietan, halakoak ditugu, trukea, errentamendua, gordailua, komodatua nahiz bestelako hitzarmen
|
asko
, edota tutoretza, oinordetza zein mota horretako beste hainbat. Beste gai batzuk nahierarakoak baino ez dira, hain zuzen ere, aurreko lerrokadan aipatutakoak.
|
|
|
Nahierarako legeen laugarren arlokoak dira ohiturak, probintzia gehienetan indarrean egon eta gai
|
asko
arautzen dituztenak, hala nola enfiteusia, senar emazteen arteko ondasun erkidegoa, alarguntsak, seme alaben seniparteak, leinuzko atzera eskuratzea, enfiteusiaren atzera eskuratzea eta enparauak. Ohitura horiek guztiak nahierarako legeak dira, hain zuzen ere, gai berari manu desberdinak ezartzen dizkiotenak leku frankotan.
|
|
|
Oraingoz nahiko izango da ondokoa azaltzea, gobernuaren xedeari buruz eta betebeharren inguruan: betebehar
|
asko
gobernua eratzeagatik bakarrik sortzen dira; horien adibide gisa aipa daitezke, besteak beste, printzeen eta mendekoen artekoak, nolabaiteko kargua edo enplegua dutenen eta subjektu pribatuen artekoak, bai eta subjektu pribatuen euren artekoak ere, estatua eratzeko modua zein izan den kontuan hartuta.
|
|
|
Kuhnen ‘zientzialari normalduaren’ eta ‘ezohiko zientzialariaren’ artean uste dut maila
|
asko
tartekatzen direla; eta horrela izan behar du. Ikus dezagun Boltzmannen kasua; hura baino zientzialari handiago gutxi dago.
|
|
|
Zientziagintza ez doa aurrera ezagupenak metatuz, Popperrek uste zuen bezala, elkartezinak eta, beharbada, elkarneurgaitzak diren alternatiben itsasoan ematen den lehiari esker baizik. Munduaren mapa ugari dago, errealitatearen mapa anitz, asko elkartezinak; modu
|
asko
errealitatea ikusteko. Eta egoera hori ez da txarra, dio Feyerabendek.
|
|
|
bere ustezko egiak, gertakariak, bere usteak, faltseriak eta eratzen dituen munduaren kontzeptu mapak. Egia da gauza
|
asko
sinestaraztera eramaten gaituztela, horien artean egia hor nonbait —kanpoan— dagoela aurkitzeke, XXI. mende honetan oraindik aurkitu eta justifikatu ez diren gauzak badaudela sinesten baitugu. Alabaina, horiek desioen sinesmenak direlakoan gaude.
|
|
|
Horretarako dogmaren ideia azpimarratuko du —ez du beste inon berriro gauza bera egingo—, zientziaren eta teologiaren erkaketa irekia iradokiz nolabait. Saioak, gainera, beste idazki bat —" The essential tension" artikulua— osatzeko balio dio Kuhni, hau hobeki ulertzeko gako
|
asko
eskain baititzake.
|
|
|
Izan ere, paradigmak hainbeste esaten dio zientzialariari ezen ikertzeko uzten dizkion arazoek ez dutela ia inoiz berezko interes nabarmenik profesiotik at daudenentzat. Nahiz eta pertsona ikasiak, oro har, oinarrizko partikulen espektroari edo erreplikazio molekularraren prozesuei buruz entzutean liluratuta gera daitezkeen, beren arreta azkar
|
asko
agortu ohi da arazo horien ikerkuntzaren azpian aurretik dautzan usteen aurkezpen hutsarekin. Ikerkuntza proiektu banakoaren emaitzak ez zaizkie axola, eta oso zaila izango da interes hori berriro piztea harik eta, parekotasunaren ez kontserbazioaren kasuan bezala, ikerkuntzak ustekabean paradigma aldaketa baterantz zuzendu eta ondorioz ikerkuntza gidatzen duten usteak eraldatzen diren arte.
|
|
|
Hala ere, arazo mota hori ez da paradigma batek berori onartzen duen komunitateari botatzen dion erronka. Beti daude esparru
|
asko
non suposatzen den paradigma batek lan egin dezakeela, nahiz eta, egiaz, horietan inoiz aplikatu ez den. Eremu horietan paradigma naturari egokitzeak, sarritan, edozein belaunalditako talentu zientifiko onenak lotzen ditu.
|
|
|
Zientzialariak ez ditu arazoak ebazten makila magiko bat —metodologia— duelako, baizik eta arazoak denbora luzez aztertu dituelako, egoera oso ongi ezagutzen duelako, adimen urritasunik ez duelako, eta eskola zientifiko baten gehiegikeriak eskuarki beste eskola baten gehiegikeriek orekatzen dituztelako. (Gainera, zientzialariak oso gutxitan ebazten ditu bere arazoak, huts
|
asko
egiten ditu, eta bere ebazpenetatik asko guztiz alferrikakoak dira.) Funtsean ez dago ia alderik zientzi lege berri baten adierazpenera eramaten duen prozesuaren eta gizartean lege berri baten agerpenari bidea egiten dion prozesuaren artean: hiritar guztiei edo zuzenean eragindakoei informatzen zaie, ‘gertakari’ eta aurreiritziak metatzen dira, auzia eztabaidatzen da eta azkenik bozkatzen da.
|
|
|
Newtonen grabitate teoriatik Einsteinen teoriara egiten den urratsa jauzi irrazionala dela eta biak razionalki erkaezinak direla esatea guztiz faltsua litzateke. Aitzitik, lotura gune (Poissonen ekuazioa, adibidez) eta erkaketa gune
|
asko
dago: Newtonen teoria hurbilketa bikaina dela ondorioztatzen da Einsteinen teoriatik (eszentrikotasun handiko orbita eliptikoetan higitzen diren kometa eta planeten kasuetan ezik).
|
|
|
Funtsean, mendebaldeko filosofia modernoa Descartesekin hasi eta gero, filosofoak zientzi ezagutzaren izaera, forma eta metodoak aztertzen dituela esan ohi da, hala ikuspegi deskribatzailetik nola arauemailetik, kritikotik. Baina galdera
|
asko
sortzen zaizkigu horretaz: zeintzuk dira berezko zientzi ezagupenak?, ezagutzarik ba dago apika zientzi ezagutzaz haratago?, justifika daiteke lortutako zientzi ezagutza guztia?, egiaztagarria da beti ezagutza mota hori?, nola eratzen da zientzi hizkuntza?
|
|
2004
|
|
|
Eta gauza guztiez zalantza egin nahi izan dudanean ziurtasunez ezagutu dudan gauza bakarra nire eta Jainkoaren existentzia izan bada, hala ere, Jainkoaren gaitasun amaigabea ezagutu ondoren, ezin ukatuko dut berak gauza
|
asko
sortu dituela edo sor ditzakeela, eta horrela ni munduko zati izango naiz, unibertsoko izaki guztien artean.40
|
|
|
Aipatu Hitzaurrea n xehetasunez azaldu genuen zergatik hobetsi genion —eta hobesten dugun beti ere— esanahi hitza Bedeutung itzultzeko. Bi hitzetan esanda, erreferentzia edo denotazio hitzez baliatuz gero Tractatus aren Bedeutung euskaratzeko, pasarte
|
asko
oker ulertuko lirateke, egileak berak Sinn eta Bedeutung terminoak maiz adierakidetzat erabiltzen dituelako. Erreferentzia edo denotazio kontzeptua murriztatzailea da, Fregeren Bedeutung i baitagokio zehatz mehatz; esanahi adigaia zabalagoa da eta hobeto egokitzen zaio Wittgensteinen Bedeutung kontzeptuari.
|
|
|
" gure barruan puskatuta gaude. Izan nahi ez genukeen gauza
|
asko
ere bagara. Ez dugu moral bera praktikatzen batzuekin eta besteekin.
|
|
|
Definizio
|
asko
eman ohi da etikari buruz, etika eta morala maiz berdinduak izan direla. Etika hitza grekotik dator ethos hitz grekotik, hain zuzen ere, ezagun denez.
|
|
|
Gogoan izan behar da Aristotelesentzat zoriontasuna" egintz (ar) en bidez erdiesten diren on guztietan gorena dela" (Etika Nikom., I, 4, ab initio), ongia izanik" gauza guztiek helburu duten hura" (Ibid., I, 1, 1094 a ab initio). Zehaztapen
|
asko
erantsi genituzke Aristotelesen pentsaera hobeki azaltzeko, jakina, baina zilegi bekigu honetan uztea oraingoz. b) Eudaimonismoari dariokeen metafisika kutsuari aurre egin asmoz, enpirismo ingelesak ireki bidetik sortu zen positibismoak, berriz, gizakiaren presio soziala eta baldintzapen biopsikikoak azpimarratuko ditu, gizakiaren ustezko askatasuna auzitan jarriz eta ikuspegi metafisiko oro arbu... Positibismoa urrunegi joan izan arren, ezin uka daiteke, positibismoari esker gizakiaren erradiografia errealago bat lortu ahal izan dela, bere baldintzapen biologiko, psikologiko (psikoanalitiko orobat), sozial, ekonomiko, politiko eta ekologikoak hobeki ezagutu eta aintzat hartu ahal izan direlarik.
|
|
2005
|
|
|
Zintzoen adostasunak justizia onesten du eta justizia eza gaitzesten; hurrean ere, justizia ezak Jainkoa du etsai, justiziak laguntzaile duen modu berean, Jaunak bere epaiak gordetzen baititu bizitza honen ondorengorako; hain moldez, non anitzetan bere indarra bizitza honetan ere erakusten baitu. Horixe erakusten du historiak, adibide
|
asko
emanik.
|
|
|
Soldaduaren indarrak jausi eta jaso egiten dira kausaren arabera; gutxitan itzultzen da osorik eta osasuntsurik iskiluak modu zuzengabekoan hartzen dituena; garaitzaren esperantza da kausa onaren kidea. Eta horrela beste adibide
|
asko
. Egitate ez bidezkoen emaitza onuragarriak ez dira izan behar aurrera egiteko arrazoiak, kausaren ekitateak indarra izatea aski baita eta egiatan, garaitzeko indar handia du, indar hori, giza kontuari dagokionean askotan gertatzen denez, aurkako beste kausen ondorioek estutasunean jarri arren.
|
|
|
Zenbaitzuek antzinako aliantza eta zuzenbide naturala parekatzen dituzte. Zalantza izpirik gabe, hori okerrekoa da, antzinako aliantza horretan gauza
|
asko
Jainkoaren borondate askean oinarritzen baitira, nahiz eta zuzenbide naturalarentzat arbuiagarri izan ez. Horregatik, arrazoimena ondo erabiliz gero, bereizi beharrekoak dira, bateko, Jainkoaren zuzenbidea, Jainkoak berak batzuetan gizonaren bitartez betearazten duena, eta, besteko, gizonen zuzenbidea.
|
|
|
Lehenengoetatik hainbat gauza hartzen ditut, euren arrazoiak, askotan, bikainak baitira, zuzenbide naturala zer den egiaztatzeko, eta, ez horretarako bakarrik, baita jendeen zuzenbidea zer den egiaztatzeko ere. Maiztasun berberarekin, lekukotza
|
asko
ematen dituzte; baina, hori egitean, izenak nahasten dituzte, eta okerrago dena, jendeen zuzenbide deitzen diote herri zehatz batzuen zuzenbide besterik ez denari, zuzenbide hori ez baita adostasunez onartu, baizik eta imitazioz edo ustekabean. Eta benetan jendeen zuzenbidea dena sarritan zuzenbide erromatarrarekin nahastean aztertzen dute De captivis eta Postliminia kapituluetan ikus daitekeen bezala.
|
|
|
Adibide
|
asko
eman nitzakeen esanahi horretan bekatu egin zutenei buruz. Zertarako, ordea, halakoak?
|
|
|
Horien xehetasunak jarraian ikus daitezke, testuaren iturrietan. Esan gabe doa guztiz erabilgarri eta baliagarri izan direla horiek, testuaren puntu
|
asko
argitu ahal izateko. Aipatu gabe utzi dira egun amaraunean aurki daitezkeen hainbat baliabide informatiko, horietan ere urri eta motz baino, ugari baitira Grotius pertsonaiari buruzko xehetasunak eta mota askotako jakingarriak.
|
|
|
Arrazoimenak eta etengabeko tradizioak aurkakoa pentsarazi digute, hau da, horren izatea eta egotea. Argumentu
|
asko
dago hori ere frogatzeko eta aldioro frogatu da mirakuluen bitartez. Beraz, Jaungoiko Sortzaileari zor dizkiogu denak, gu geu eta gure gauzak; hari ere men egin behar diogu inolako erreserbarik gabe, batik bat aintzat harturik gure aurrean agertu dela horren ongile eta ahaltsua.
|
|
|
Hala ere euskarak, herritxo honen gaurko txikitasuna alde batera utzita, garai batean zuen hitzen kopurua eta formen aniztasuna mantendu ahal izan du. Leku izen eta abizen berberek, zein hain zuzen aldatu gabe eta neurri handi batean erraz ulertzeko era harrigarrian gorde diren, garai bateko erro
|
asko
gorde dituzte, beti ere, egungo hizkuntz erabilerari gehiago edo gutxiago arrotzak zaizkionak. Baserri bakoitzak daraman izen propioa, finean, beronen tokitik edo berau inguratzen duten zuhaitz edo landareetatik hartutakoa delako, honengatik hain zuzen, herri edota lur guztia hizkuntz agiri bizi batean bihurtzen da.
|
|
|
Hark argi eta garbi dakar arrasto jakin bat: garai primitiboetan bere ahizpengandik banandua izanaren, ondoren herrixka
|
asko
eta ugarien ahotan egon izanaren eta, azkenik, geroz eta gehiago ibar menditsu bakan eta bakar batzuetara estuagotu izanaren arrastoa. Azken honek argitzen digu, hain zuzen ere, zergatik ez dagoen proportziorik euskararen berezko askotariko forma eta zeinu ugarien eta berau egun hitz egiten duten familiek erabiltzen dituzten forma eta zeinu gutxien artean.
|
|
|
1 Lehenengoan, nik espainiar eta frantziar Euskal Herrian egindako egonaldian zehar idatzitako oharrak eman nahi ditut ezagutzera eta, horien bitartez, herritxo honi eta bere biztanleei buruzko irudi argi bat eskaini nahi nioke irakurleari. Irudi edo kontzeptu hau, batetik, erabat beharrezkoa da hizkuntzaren baitan gauza
|
asko
zuzen ulertzeko, bertan nazioaren ohiturak eta herriaren kokagunea naturalki lotuta, elkarri lotuta, aurkitzen baititugu. Berau, bestetik, berez da ere interesgarria nazio saiatu, adoretsu eta azkar honen erdian sartzeko, alegia, hegoaldeko herri baten iparraldean eta kostaldeko mendietan bizi den —eta honengatik aldi berean mendi herri eta itsas herri den— nazio batean barneratzeko eta, gainera, bere karakterean bestela isolatuki aurkituko genituzkeen hainbat gauza batuta antzemateko.
|
|
|
Era honetan azaltzen du Humboldtek hau: " Horrelako zerbait hizkuntzarekin eta hizkuntzaren bitartez bakarrik da posible", ze," nahiz eta hizkuntza, ezagutu nahi dugunarekiko, subjektiboa den zerbait bezala agertzen den", egia da ere" hizkuntza bera gizakiarekiko objektiboa den zerbait bezala azaltzen dela" 122 Garbi eduki behar dugu, hala ere, ez dagoela hizkuntza bakar bat baizik eta hizkuntza
|
asko
, eta, aurrekoa oinarri bezala hartuz, onartu egin dugu ere aniztasun linguistikoa benetako aberastasun bat dela gizakiarentzat. Bat bera ere ez dago sobera:
|
|
|
Hari esker ulertzen du honek, hain zuzen, zer nolako esanahia eta garrantzia duen berez hizkuntzak gizakiaren izaterako eta formaziorako, eta, honen haritik, zergatik eta zertarako garatu behar duen bere giza-teoria hizkuntz estudio orohartzaile baten eskutik. Testuinguru honetan kokatzen da euskal monografia zabal eta oso bat burutzeko bere asmoa eta, berau horrela inoiz burutua izan ez bazen ere, egia da aztergai honen inguruko idazlan
|
asko
aurkitzen ditugula haren obran. Gure aldetik, eranskin honetan, ikerketa proiektu hori ondoen aurkezten duten bere bi testuak emango ditugu ezagutzera euskarazko bertsioan:
|
|
|
7 Honi buruzko material
|
asko
jaso zuen Humboldtek euskal bidaien aurretik, bitartean eta ondoren. Honen adibide dira bere" Gemischtes ueber die Vaskische Sprache"().
|
|
|
norbaitek hizkuntza bat denbora luzez ikasi duenean, une horretan, ordura arte arrazoi faltan ikusten zituen hainbat gauza argitzen zaizkio eta, honekin, taktu bat irabazten du, alegia, oraindik ikasia edo asmatua ez den baina bai egiazki eta ziurtasunez antzemana den taktu bat. Hizkuntza
|
asko
ikasi dituenak, eta bere burua zeregin horretan behatu duenak, gogoratuko du nola ia horietako bakoitzean, bat batean, azalpen argi bat eskaintzen zioten hainbat oharrekin topo egiten zuen, lehenago aurkituz gero esfortzu asko aurreztu ahal izango ziotenak. Horrela, bada, hizkuntza bat bere kabuz eta irakaslerik gabe ikasteko adorea duenak, beti, hizkuntza horren gramatika osoa zehazki irakurriz eta beronen lexikoa gutxienez sarritan miatuz hasi du bere jarduera.
|
|
|
norbaitek hizkuntza bat denbora luzez ikasi duenean, une horretan, ordura arte arrazoi faltan ikusten zituen hainbat gauza argitzen zaizkio eta, honekin, taktu bat irabazten du, alegia, oraindik ikasia edo asmatua ez den baina bai egiazki eta ziurtasunez antzemana den taktu bat. Hizkuntza asko ikasi dituenak, eta bere burua zeregin horretan behatu duenak, gogoratuko du nola ia horietako bakoitzean, bat batean, azalpen argi bat eskaintzen zioten hainbat oharrekin topo egiten zuen, lehenago aurkituz gero esfortzu
|
asko
aurreztu ahal izango ziotenak. Horrela, bada, hizkuntza bat bere kabuz eta irakaslerik gabe ikasteko adorea duenak, beti, hizkuntza horren gramatika osoa zehazki irakurriz eta beronen lexikoa gutxienez sarritan miatuz hasi du bere jarduera.
|
|
|
Obra honen ideia, egiaz, duela urte
|
asko
nire buruan darabilkidan bat da. Ohartarazteko modukoa da, beti ere, egitasmo hau oraindik ere asko hobetu beharrekoa dela eta, aldi berean, zeregin honetan asko eta asko aritu direla elkarlanean.
|