|
2000
|
|
|
" Oso iritzi ona dut bizkaitarrekiko. Hemen lanik ez zenean herritarrak Bilbo ingurura joan ziren lanera eta, gaur ere, Bilbo
|
Handiak
behera egin duen arren, castrotar asko dago oraindik enpresa bizkaitarretan. Ni neu ere Bilbon lanean aritua naiz.
|
|
|
Oinarri ikaragarri hauetan, nekazaritzan eta meatzaritzan ezarritako mundukoekonomia dugu, zeinean kafea, kotoia, azukrea, kakaoa, urrea eta zilarra ustiatzeko, lan bortxatua eta produkzio esklabista erabili zituzten. Mundu mailako ustiakuntzahorretan oinarriturik, hiru gizalditan zehar, Espainiak, Frantziak, Portugalek, Britainia
|
Handiak
eta Herbehereek beren hizkuntza, kultura, erlijioa eta baloreakezarri zituzten mundu mailan. Eta hemen dugu Kapitalismoaren mendiaren magala; gaur egungo gizateria eta gaur egungo izatea baldintzatzen duten benetako oinarri ekonomiko, sozial, politiko, kultural, linguistiko, erlijioso eta etikoa.
|
|
|
Erakuslea, biziaren hatza da, eta luzea, berriz, heriotzarena.
|
Handiak
boterea sinbolizatzen du. Behatxingarra, berriz, tikia —ahotsa apaldu zuen, bisaiak halako keinu teatral bat bereganatzen zuelarik—, desira sekretuen eria da, botere ezkutuena, aztikeriarena...
|
|
|
Handia, sabel ederrekoa bata, txikia, meharra bestea.
|
Handiak
kamillari eusten ziolarik, txikiaren begiek diz diz egiten zuten. Xan asaldatu egin zen.
|
|
2001
|
|
|
Tolosako babarrun beltzak ere badaude, kalitate handikoak, eta Asturiasko fabak.
|
Handiak
dira, zuri krematsua dute eta forma ondua, luzea eta zapala. Potxa babarruna barietate preziatuenetako bat da, kanpoko azalaren fintasunagatik eta ukimenarekiko leuntasunagatik.
|
|
|
Luis Serranok, Real Sociedad Española de Química 2001ko Ikertzaile Berrien Saria jaso duenak, argiaren eta substantzia batzuen arteko elkarreraginak ondorio harrigarriak dituela azaldu zuen. Elkarreragin horien berri izan zuen Alexandro
|
Handiak
, eta, estrategia militarrak koordinatzeko, zenbait pigmenturekin bustitako estandarteak erabiltzen zituen. Pigmentuen kolorea argi kantitatearekin aldatzen zen egunsentiaren ondoren ordu jakin batzuetan.
|
|
|
–Zure aitarenak bezalako eskuak dituzu.
|
Handiak
. Zure aitaren eskuak handiak ziren, eta beltzak.
|
|
|
Baina niri izugarri gustatzen zitzaizkidan zure aitaren eskuak.
|
Handiak
eta beltzak zirelako.
|
|
|
Begietara begiratu dio.
|
Handiak
dira. Gaztain kolore argikoak.
|
|
|
Telebistan ikusi ditut piramideak.
|
Handiak
piramideak. Baina txarragoak ziren erregeak.
|
|
|
‘Hara! Zoaz kanpora, ea bakea ematen duzun, baina ez urrundu, bestela Lapur
|
Handiak
harrapatuko zaitu.’
|
|
|
Badakizu gau luzearekin Lapur
|
Handiak
galdutako guztia bildu eta Gauza Galduen Herrialdera eramaten duela. Iluntzean elurtzan zehar ibili eta ibili, baina ez duzu etxera biderik aurkituko, eta gau luzeak harrapatuko zaitu.
|
|
|
‘Hori egia da, izan ere! ’ ametituko du Lapur
|
Handiak
. Eta sarearen ertz bat altxatuko du, umearen aita libre uzteko.
|
|
|
XVII. mendean, Frantziak, Richelieu kardinala buruan, ikuspegi modernoa eman zien nazioarteko harremanei, Nazio Estatuan oinarriturik eta bere interes nazionalek bultzaturik. XVIII. mendean, Britainia
|
Handiak
botere orekaren kontzeptua sartu zuen, hurrengo
|
|
|
Honela, demokraziaren eta hiri estatuaren beraren muga asko agerian utziko dira eta lehen aipaturiko ideia berrien agerpen giro horretan, polisaren egituraren inguruko proposamen eta zalantza asko sortuko dira. Nolabait esateko, teoria politiko, filosofiko, kultural eta artistiko berri hauek krisi honi aterabidea bilatu nahi izan zioten, eta Grezia klasikoaren agortze gisa eta Alexandro
|
Handiak
hasitako garai helenistikoaren hastapenaren seinale gisa uler ditzakegu.
|
|
|
Engranajeak. Gurpil
|
Handiak
. Maestre Nagusiak.
|
|
|
Eta zer gertatuko da zure logika Engranajearen logikarekin bat ez datorren egunean?, atera zitzaidan. Zer, Gurpil
|
Handiak
zure heriotza erabakitzen badu. Ez zara beldur?
|
|
|
gu denok azken finean arrainak gaituk!
|
Handiak
eta ttikiak. Batzuk berdelak beste batzuk atunak; baina den denok dugu gu baino handiagoa den beste arrain bat gu jateko zain.
|
|
2002
|
|
|
Pluraltasunaren aurrean, dimentsio bakarreko pentsamenduak beldurrez dihardu, tabuz eta aurreiritziz josita.
|
Handiak
sarri inposatzen dio txikiari bere ikusmoldea, batasunaren izenean.
|
|
|
Azkenik, aipatu behar da zientzialariek III. kategoriako (maila baxua) “behi eroen” kasuak baieztatu dituztela Finlandian, Austrian eta Eslovenian, eta kategoria horretan Grezia eta Japonia sartzeko aukera aztertzen ari direla. Gainera, Britainia
|
Handiak
ganadua suntsitzeko neurri batzuk onartu ditu, hala nola adin bereko animaliak hiltzea eta BSEk eragindako artalde bera.
|
|
|
Erregai gastatua Enresako komunikazio zuzendari Jorge Lang Lentonek azaldu zuenez, instalazio mota horrek, azken teknologiakoa eta modularra izatearen abantaila duena, aukera emango luke zentralek beren igerilekuetan biltegiratu ezin duten erregai gastatua gordetzeko, baita nuklear zaharrenak, hala nola Garoña eta Zorita, eraistetik datorrena eta Vandelli tik iristen den materiala ere. Estatu Batuek, Britainia
|
Handiak
, Frantziak eta Hungariakoek badute antzeko ATC bat, hondakin nuklear horien biltegiratzeari aldi baterako irtenbidea emateko. Hondakin horiek denboran zehar mantentzen dute beren erradiotoxikotasuna.
|
|
|
Erabiltzailearen neurriaren alternatiba bat, aukera ekonomikoen arabera, modulu trinkoen, forma zuzenen eta kuxinen bidezko konposizioa aukeratzea da.
|
Handiak
eta karratuak izan daitezke, sofa dagoen espazioaren neurriak zabalak badira. Konposizio modularrek onartzen dituzten konbinazioen barruan sartzen da modulu handietako bat" chaise longue" motako egitura eroso batez errematatzea.
|
|
|
Batzuk ere jar daitezke.
|
Handiak
eta formatu etzan edo horizontalekoak badira, berriz, komeni da asko ez egotea (kopurua egonlekuaren tamainaren eta obren neurrien araberakoa izango da). Koadro bat baino gehiago pareta berean jarri nahi badira, komeni da horiek biltzea, multzoak laukizuzen batetik edo obalo batetik hurbil dagoen irudi bat osa dezan.
|
|
|
Carracedok «ikerketa eremu horietan teknologia berrietan inbertsio garrantzitsuagoak egiteko eta I+Gra diru gehiago bideratzeko» beharra aipatu zuen. Adibide gisa, Britainia
|
Handiak
auzitegiko medikuntza guztiaren aurrekontua eta Espainia ikertzen dituela gogorarazi zuen.
|
|
|
Aristotelesek zakur mota batzuk aipatzen ditu. Alexander
|
Handiak
gerla zakurrak eramaten zituen berarekin, zakurtzar indartsuak, etsaiari erasotzeko onak.
|
|
|
4 Biga rren Mundu Gerraren ondoren Holokaustoaren izuak gobernu askori juduen xedeen aldeko jarrera harrarazi zien. Britainia
|
Handiak
, arazoa hobekien ezagutzen baitzuen, Estatu interkonfesional bakarra sortzea proposatu zuen. Muturreko sionistek eraso terrorista bati ekin zioten, egoera desorekatzeko eta aldeko soluzio bat behartzeko asmoz.
|
|
2003
|
|
|
Euskadiko Mendi Maratoien Kopaz gain, bi urtetik behin' Hiru
|
Handiak
' izenez ezagutzen den Euskal Herriko Txapelketa burutzen da. 100 kilometroko luzeran Aizkorri Anboto eta Gorbeia zeharkatzen dira.
|
|
|
Horietan milioi erdi biztanle baino zertxobait gutxiago bizi dira. Britainia
|
Handiak
kolonizatutako leku gehienetan bezala hemen ere ingelesa da hizkuntza ofiziala, eta herritarren gehiengoak horren eta bertako hizkuntzen nahasketa den" pidgin" bat erabiltzen du. Hala ere, jakitunen iritziz 80tik gora dira lurralde horietan hitz egiten diren hizkuntzak.
|
|
|
Baina urrian ekaitza lehertu zen Wall Street gainean". Britainia
|
Handiak
XX. mendean eman duen politikaririk handienak deskribitu zuen nola 20ko hamarkada hartan bankuek beren kreditu errazekin bultzatu zuten herritarren kontsumoa, beren ondasunak etxe, auto eta zernahi produktuz horni zitzaten. Teknologiak sortu zituen produktu (kotxeak batik bat) eta zerbitzuen inguruan milioika langile eta artisau ari ziren lanean.
|
|
|
1958an deskolonizazioaren krisi handia izan zen munduan. Ordurako, 1947an, Britainia
|
Handiak
amore eman zuen, India eta Pakistan independenteak bilakatu ziren, besteak beste; eta, bestetik, Irlanda ere bai. De Gaullek Frantziaren gaurkotu beharra ikusi zuen, ordura arteko Inperioaren gaurkotzea, orduan Inperioa zen eta egun Komunitatea baita.
|
|
|
Hortik dira sortzen gero estatuak, populuak eta nazioak; hortik heldu ere jaidura txarrak eta gerlak. Baina, jaidura gaizto horien guzien ordenatzeko eta menderatzeko, Jainko
|
Handiak
ezartzen du, ororen gainetik, bere ordezkari zuzena, Errege subiranoa. Eta horrela,. Errege baitan dagoen majestatea, Jainkoaren handitasunaren irudia baizik ez da?, edo Bossuet berak dioen bezala:
|
|
|
Famatuena edurra dugu, eztia eta txikitutako fruituekin hartzen zena. K. a. IV. mendeko zenbait liburutan, Alejandro
|
Handiak
edurrarekin errefrigeratutako eztia eta frutazko mazedonia bat jan zuela zioten. K. o.
|
|
|
Hala, Britainia Handia 171,5 milioi euroko funtsa banatuko duten herrialdeetako bat izango da, Espainia, Frantzia eta Portugalekin batera, marea beltzak kaltetutako pertsonak konpentsatzeko. Hain zuzen, Britainia
|
Handiak
garbiketa lanen gastuengatiko faktura bat aurkeztu nahi dio FIDACi, eta, hidrokarburo gehiago iristeko aukera dela eta, zenbatekoak ere erreklama ditzake prebentzio gisa. Bizkaiko Golkoan sakabanatutako orbanetik datorren “txapapotea” britainiar uharteetara iristearen behin behinekotasuna Espainiako teknikariek azkenaldian darabilten hipotesia zen.
|
|
|
Ez nuen Joseba sekula horrela ikusi.
|
Handiak
esan zizkion, baina dena arrazoituz. Argudioak bata bestearen atzetik jaurtitzen zizkion.
|
|
|
|
Handiak
ikusi nahi ez baldin badu ere, sakoneko arazoa eta katramila honoko honetan datza, hots besteen sentipena suntsituagatik ez dela norberarena arrazoizkoagoa egiten. Gure artean honela formula daiteke sakoneko arazoa:
|
|
|
Lasai asko gainera. "
|
Handiak
ez du egiten unibertsalago. Baina zenbaitek horixe uste duela, ematen du94".
|
|
|
Aro helenistikoa guztiz desberdina gertatu zen. Hiriek lehen edukitako indarra eta eragina galdua zuten eta Filiporen seme Alexandro
|
Handiak
sortutako inperio erraldoiak (Egiptotik Indiaraino) ordezkatu zuen hirien boterea eta protagonismoa. Alexandroren ondorengoek inperioa beraien artean banatu zuten, erresuma helenistikoak sortuz.
|
|
2004
|
|
|
«Euskaldunek fama duzue ontzi ezgauzen gainean iritsi zinetela munduaren Akelarreetaraino.
|
Handiak
dituzue, berdin ezinak, zuen kostako arrantzaleen balentriak; itsasgain guztietako distirek zuen aberriko marinel ausarten ibilerak eta kontakizunak dituzte entzunenak eta estimatuenak. Baina ontzi ezgauzei literalki erreparatu izan bazeniete »objektu material ez diren ontzitzat edo benetan ezgauzatzat hartu izan bazenituzte», ohi izan duzuen baino sarriago abiatuko zineten espirituaren Akelarreetarantz».
|
|
|
Zein baino zein ezberdinago dela diote eta guztiak politak, gustuen arabera. Kanaria
|
Handiak
ez omen du zerikusirik Lanzaroterekin, Hierrok ere ez Teneriferekin eta Gomera, Fuerteventura eta La Palmak zer esanik ez. Zazpi irla hauek ezagutzeko hamaika aitzakia badago eta ez naiz beste hamabi hilabete itxaroten egongo.
|
|
|
Lev Tolstoi idazle errusiar ospetsuak burututako azken nobela dugu Hadzi Murat, Errusia
|
Handiak
piztu zuen Txetxeniako gerraren inguruan idatzitako lana. Bederatzi bat urte inguru huraxe idazten egon ondoren, 1904an amaitu zuen Tolstoik Errusiaren zein gizakiaren porrota islatzen duen narrazio sakon hau.
|
|
|
|
Handiak
edo arruntak.
|
|
|
Egipton jaio zen, Alexandrian, erdi kasualitatez (bere bizitzan zehar ez du erlazio handirik izan hiri honekin), nazionalitatea Britainia
|
Handiak
eman zion eta Erteuropan ere bizi izandakoa da. Munduko hainbat herrialdetan, Ingalaterrako inmigrante bat bailitzan sentitu izan da eta leku orotan judu bezala.
|
|
|
Eskakizun haietan Chaim Weizmann enpresari aberatsak presio handia egin zuen. Hasiera batean, Britainia
|
Handiak
ez zuen argi ikusten sionisten planteamendua, Palestina inguruan ezarri nahi baitzuten euren aberri berria. Beraz, erabakia atzeratzen saiatu zen.
|
|
|
Hala ere, ez zen garbi frogatu bere buruaz beste egiteko arriskua areagotzen zela. Ohar horren ondorioz, hilabete bat geroago, Britainia
|
Handiak
debekatu egin zituen umeei serotonina berriz hartzeko inhibitzaile selektibo batzuk. Gregorio Marañón Ospitaleko (Madril) Psikiatria Nerabearen Unitateko Celso Arango doktoreak atzo esan zuen Sendagaiak Ebaluatzeko Europako Agentzia (EMEA) antidepresiboei buruzko alerta bat planteatzen ari dela, eta horrek esan nahi duela laborategiek ontzien prospektuetan beren buruaz beste egiteko zer arrisku izan dezaketen adierazi behar dutela.
|
|
|
Azterlan honen ondorioetan biologo molekularrek eta mikrobiologoek parte hartu dute Suedian, AEBn. Peruk, Alemaniak, Japoniak, Puerto Ricok, Britainia
|
Handiak
eta Espainiak diotenez, duela 500 urte baino gehiago Mundu Berriaren konkistatzaileak zeramatzaten Europako mahatsondoetako mahatsondoen bilakaera izan dute bakterio horren Amerindiako mahatsondoek. Washingtongo Unibertsitateko Mikrobiologia Molekularreko irakasle Douglas Bergen arabera, lan hori aurrerapauso handia da agente patogeno horren aurkako txerto profilaktikoa lortzeko.
|
|
|
Valentziako kostaldeak ere %90eko okupazioa izan du, nahiz eta %5eko beherakada izan 2003ko abuztuarekiko. Kanariar Uharteei dagokienez, Lanzarotek %95 erregistratu zuen, Fuerteventurak %90, Kanaria
|
Handiak
%87 eta Tenerifek %85, eta uharte horrek %85eko beherakada izan zuen. Madrilgo hotelek %45eko okupazioa izan zuten, Errioxak bezala, %5eko beherakada izan baitzuen.
|
|
|
Britainia
|
Handiak
hamaika herrialdetara esportatu zuen Creutzfeldt Jakobek kutsa zezakeen odola," The Times" en arabera
|
|
|
Britainia
|
Handiak
hamaika herrialdetara esportatu zuen odola, eta Creutzfeldt Jakobek (CJD) kutsa zezakeen odola, “behi eroen” gaizkiaren giza aldaera, The Times egunkariak dioenez. Odol hori gaixotasun sendaezin horren ondorioz hil ziren bederatzi pertsonaren dohaintzetatik zetorren.
|
|
|
Plantxan Koladun krustazeoentzat bereziki erabiltzen den metodoa da.
|
Handiak
prestatzeko, komeni da erditik zuzenean zatitzea, eta, ondoren, oskoletik egosten hastea, haragiaren aldetik amaitzeko. Substantzia azidoren bat edo ozpin usaintsua gehi dakioke, zapore desberdina emateko.
|
|
|
Ez zen jende hila ordukoa!
|
Handiak
asmatzen zituen edozein ospakizun zela-eta. Ni neu ere umetan teatroa eginda nago, eta ez behin bakarrik.
|
|
|
Filosofia
|
Handiak
ere, egia esan, nahi izan zuen gizakia kontsolatu, bere botikak kutsakorrak izan arren. Horrela pentsatzen dute Rorty eta postnietzschear guztiek.
|
|
|
Heidegger, Derrida, bigarren Witt genstein eta Rort y ren iritziz, beren arteko desberdintasunak albo batera utziz, horrela ulerturiko filosofiak literaturaren aurrean kapitulatu behar du, eduki zezakeen ezagutzazko jardueraegun zientzia bihurtu baita. Filosofia
|
Handiak
bultzadamu rriztailea izan du beti, fisikaren izaera imitatu nahian beharbada. Dena nahi izan du bateratu, algoritmo egin, ekuazio, munduaren ikusmolde zientifiko bateratua.
|
|
|
Filosofoak edo Filosofia Txikia egiten du, hau da, metaforak garatu, edo pentsamendu politikoan murgil tzen da. Filosofia
|
Handiak
, hots, epistemologiak eta metafisikak, ez du etorkizunik (Rorty 2000). Bere tresnak etahe lburuak errepresentazioak ziren eta gaur egun horiek edo zientziaren objektu bilakatzen dira edo ez dira ezer.
|
|
|
(4) Arestiko Atxagaren aipua kontuan izanik berriro, uste dut Filosofia
|
Handiak
eraiki eta erabili izan dituen kontzeptu horiek guztiak —errepresentazioa, mundua, errealitatea— tratatzerik badaudela oraindik. Baina, hori bai, ikuspegi berrietatik, eguneratuetatik, gizartea ren azken garapenak aintzat hartuz, batez ere zientzia, hori baita gurekulturaren hiztegi gorena, Rort y ren hitzak erabiliz.
|
|
|
Eta ezin esan buruan duen lana, eta berak egin zuen ekarpena, lan makala direnik, batik bat kontuan badugu gaur egun ere funtzionamendu hori, oso neurri handi batean, Descartesentzat bezain helezina, iluna, zaigula.
|
Handiak
izan badira gizakiaren aurrerapenak mundu fisikoaren ezagupenean —eta mila bider handiagoa den arren ezagutzeko dagoena— benetan eskasak eta zalantzatiak dira giza eta gizarte ezagutzan eman direnak.
|
|
|
Iduri izan zuen gurpil handi bat, ordu arte lokatzetan frenatuta egondako gurdi gurpila, libratu egin zela eta jiraka hasi, eta gero eta abantada handiagoan. Eta, jiratzen zuenarekin batera, gurpil hark —Sekretuen Gurpil
|
Handiak
, noski—, bere lokatz izpiak botako zizkigun; lokatz izpi on onak, gure galderei erantzun eta Balantzategiko egiaren forma hartuz joango zirenak.
|
|
|
Itxoin beharra zegoen. Sekretuen Gurpil
|
Handiak
segituko zuen jiraka, segituko zuen lokatz izpiak airera botatzen; eta guk eskua zabaldu eta izpi haiek jasoko genituen egia osatzeko.
|
|
|
Aurrerantzean berak esanda bezalaxe gertatu zen. Sekretuen Gurpil
|
Handiak
hiru buelta eman zituen, eta handik, eta nik jarri nion logikari esker, osatu zitzaigun soluzioa.
|
|
2005
|
|
|
Hala ere, egunez egun gero eta salbuespen gehiagok gainditzen du muga hori, lobby industrialen presioaren ondorioz, betiere erabakia aldez aurretik langileekin adosten bada. Orain arte, Britainia
|
Handiak
izan ditu 48 orduko mugatik gorako salbuespen gehienak, baina jauzi hori gero eta nabarmenagoa da Europako beste hainbat herrialdetan. Europako Batzordeak proposamen bat jarri die mahai gainean Europako Parlamentu eta Ministroen Kontseiluari, salbuespenok ahalik eta gehien saihesteko asmoz.
|
|
|
Hiru
|
Handiak
tradizio luzeko mendi ibilaldia da. Kantaurialdeko eta Mediterraneoko urak banatzen dituzten mendiak elkartzen ditu eta Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako lurrak zeharkatzen ditu, ekialdean hasi eta mendebaldean amaituta.
|
|
|
Arlo praktikoan, beraz, modelo eskaintza handia dago, ezaugarri eta funtzio ugarirekin, eta gailu horietako baten erosketa ahalik eta gehien pertsonalizatzeko aukera ematen du.
|
Handiak
eta astunak dira, mahai gaineko ordenagailu arin batzuk bezala, baita arinak ere, hala nola tabletak. Bat eskuratu nahi dugunean, oso ondo pentsatu behar dugu zer helburutarako erabiliko dugun eta zer konformazio behar dugun.
|
|
|
Zer egin ez jakiteak kezkatzen zaitu. Abiadura
|
Handiak
kezkatzen zaitu... kezkati ergel bat baino ez zara, Damian. Zeure baitatik atera ezin den trikina bilakatu zara.
|
|
|
Gerlari handia eta antolatzaile argia baitzen, Antso
|
Handiak
lurralde franko bereganatu zituen.
|
|
|
1234an Antso azkarra hil zenean, rralde hauek. Funtsean, Antso
|
Handiak
zituen Zuberoako eta Lapurdiko jaurerriak sortu. Errege honen erresuma Leongo eremuetatik Gaskonia eta Kataluniaraino hedatzen zen. kondea Nafarroako Errege hautatu G zuten eta honen erregealdian Foru
|
|
|
Antso
|
Handiak
, hil aitzin, bere semeen artean banatu zituen lurralde dikotz. et guziak eta Iruñeko erresuma zatikatu zen. Beste tirabira franko zirela eta, Iruñeko erresuma emeki ahulduz joan zen.
|
|
|
Gerlari handia eta antolatzaile argia zelako, Antso
|
Handiak
lurralde franko bereganatu zituen. Errege honen eragina Leoneraino heltzen zen mendebaldetik, Bartzelonara buruz ekialdetik, Errioxako lurretaraino hegoaldetik.
|
|
2006
|
|
|
Honen gailurretik Britainiar Itsasoa eta Mendebaldekoa ikus daitezke eta hiru herrialderen mugak, hain zuzen ere Gaztela, Aragoi eta Frantziarenak. Mendi honetako tontorrean Karlos Handiaren Gurutzea deitu ohi den lekua dago, Karlos
|
Handiak
, bere armadarekin batera Espainiarantz zihoala, bidea ireki zuelako aspaldi aizkora, pikotx, aitzur eta bestelako tresnen laguntzaz eta han lehenbizi jaunaren gurutzearen seinalea egin eta gero, belaunikaturik Jainkoari eta Santiagori egin zielako otoitz Galiziara begira. Honegatik erromesek han belauniko jarri Santiagoren herrira begira eta ohiturari jarraituz otoitz egiten dute eta bakoitzak Jaunaren gurutzearen bandera bat sartzen du lurrean.
|
|
|
Paisaia aldetik, kristoren polita da, itsasoa bertan du, eta dauden hareharrizko bloke horiekin... Hiru Harri
|
Handiak
izeneko toki bat badago, kolore, forma, ukimen eta hainbat erritmotako bloke askorekin... Asko gozatzen dut hemen, eta etxetik 15 minutura daukat!
|
|
|
zaldun teutonikoen aurka poloniarrek egindako balentriak, Moskuko atarietaraino iristen zen Polonia zabalaren handitasuna, Itsaso Baltikotik Itsaso Beltzeraino Europa aldenik alde zeharkatzen zuen erresuma indartsuaren loria... " Rzeczpospolita Obojga Narodów!", esaten zion osabak ilobari erresuma zahar haren izen ponpoxoa ahogozatuz," bi nazioen res publica handia, Poloniako erresumak eta Lituaniako Dukerri
|
Handiak
osatzen zutena, XV. eta XVI. Europako nazio handiena!".
|
|
|
Agintari mogolek gorde zuten lau mende luzez, baina mogolen izarra lausotu eta 1730 urtean Persiako Sha Nadirrek erresuma bereganatu zuenean, erresumako bi ikur nagusiak –paumaren tronua eta Koh i noor harribitxia– bereganatzeko irrika izugarria izan zuen. Menderatu berria zen Mogol Handiaren hareneko emakume batek fabore truke esan zion Sha Nadirri –isilpean, sekretu guztiak bezala– Mogol
|
Handiak
non gordetzen zuen diamantea, eta Mogol Handia eta Sha Nadir baketze ituna egitera elkartu zirenean, Persiako gerlariak esan zion menderatutako mogolari ohikoa zela turbanteak trukatzea bi herrien arteko adiskidetasuna eta elkartasuna betiko zirela adierazteko. Bi agintariek keinu hori herriaren aurrean eginez gero, adiskidetasuna nabari geratuko zela mendekoentzat.
|
|
|
Agintari musulmanak Orreagako bidetik zeharkatu zituen Pirinioak, Bordele sakeatu zuen eta Toursera abiatu zen. Eudon
|
Handiak
laguntza eskatu behar izan zion franko merovingiarren buruzagiari, Charles Marteli.
|
|
|
Ospetsu bihurtu zen bere lanean eta Mogol
|
Handiak
gorteko bitxigile izendatu zuen. Mogol Handia mendebaldekook erabiltzen dugun deitura da India iparraldeko eta Asia erdialdeko lurralde zabaletako agintaria izendatzeko.
|
|
|
Delhi zahar horretan bilatu behar dugu Shajahanabad, Sha Jahan Mogol
|
Handiak
sortu eta eraikitako" bere" herria, eta Shajahanabad hiri zaharraren ipar ekialdera dago Lal Quila" Gotorleku Gorria", Sha Jahanek altxatzeko agindu zuen eraikuntzarik harrigarriena, Delhi zaharreko monumenturik handiena eta ikusgarriena. Taj Mahal bere samurtasunez eta sotiltasunez ikusgarria den bezala, Lal Quila gotorlekua bere sendotasun eta izugarrikeriagatik da mirestekoa.
|
|
|
Amikuze erraustua genuen. Bertze eskualde batzuetan zuen orain txanda Hiraren Egun
|
Handiak
. Leizarragak bere izkribuetan Joanes Teolojianoa deitzen zuen horren lau zaldunak munduaren laurdenean bezala sartu ginen Nafarroa Behereko hegoaldeko eta mendebaldeko lurretan.
|
|
|
errazago eramaten nuen amona Erikaren katolikotasun sutsua, eromena baino. Gerra
|
Handiak
eragindako zoro, itsu, maingu eta herren ugari ikusten zen bazterretan, haietako askok Estatuaren kontura ateratzen zuen bizimodua. Niretzat, porrotaren hondakinak ziren, zaborra:
|
|
|
Aitak kontu eske hasiko zitzaidala ematen zuen. Zerbait esan ez esan egon eta gero, jaiki eta, herren txikian, musika salara  erretiratu zen (jangela ondoko salatxo hartan beti egon omen zen piano bat, Gerra
|
Handiak
pianoa eta etxeko hainbat altzari saltzea ekarri zuen arte. Musika sala izaten jarraitu zuen gure jardunetan, agian amak sekula galdu ez zuelako beste piano bat izateko esperantza.
|
|
|
Gizon
|
Handiak
ez zeukan izenik –izan ere, bere kasuan gutxienekoa izena da, ez bada lur azpiko magma korronte bat laburbiltzen duen marka den aldetik–, hitz batez, eta ez zuen bere burua sigla edo kargu baten pean ezkutatu behar, alegia, ez zuen inolako justifikaziorik behar Gizon Handia izateko. Bai, irakurle –barka ezazu bokatiboaren erabilera zakar hau, truku merkea baizik ez denez–, zalantzarik gabe sinesgaitza irudituko zaizun arren, horrelako jaunak badira mundu demokratiko honetan; dozena bat, batez beste, fakturazioa mila milioira iristen den eskualdeko.
|
|
|
Gizon Handiari zegokionez, tokitan zegoen gauzen berezko ordenaren aurka oldartzen saiatu zen eguna, inoiz saiatu baldin bazen. Gizon
|
Handiak
bestelako kezkak zituen astelehen goiz hartan; esaterako, tripetan ernatzen zitzaion ezinegon lauso eta definigaitz hura, edo hainbestean behin ziztatzen zion buruko min hori. Baina biak ala biak, asteleheneroko kontuak ziren, denborarekin konturatu zen beste zerbaiten adierazpen psikosomatikoak baizik ez zirela, eta horrenbestez etsi zuen biekin bizitzen ikasi zuela, baita ikasi ere; zer gaitzen adierazpen psikosomatikoak ziren, hori ez zuen hain argi ikusten, nahiz gehienetan identifikatzen zituen adierazpenok bizkar gainean eraman ohi zuen erantzukizunen karga erraldoiarekin, eta bere baitan agitzen zen Ideia Handien borrokarekin, bere gogoa lehen mailako borrokaleku intelektualtzat zeukanez.
|
|
|
Deia hamarretan puntuan izan zen, aldez aurretik esan bezala, suitzarrei egozten zaien puntualitateaz. Aholkulariak eta zuzendariak ohiko agur protokolarioak trukatu zituzten, eta solasari ekin zioten; Espainiako aktualitatea errepasatu zuten, luze, periferietako uneko egoerei arreta berezia jarriz; xehetasunak gorabehera, Gizon
|
Handiak
ikusi zuen, asetasunez ikusi ere, bere ikuspuntu propioak, batez ere berak hobekien ezagutzen zuen periferia zatiari zegozkionak, emankor gertatzen ari zirela eta bidea egiten ari zirela hiriburuan; bestetik, berri jakingarri aski jaso zuen une hartan apur bat urrun geratzen ari zitzaion eta hain ongi kontrolatzen ez zuen gorteari buruz. Ondoren, munduko berriez arduratu ziren.
|
|
|
Idazlea idazle handia zen –barka bedi errepikapena–, boladan zegoen, egunkariak saltzen asko laguntzen zuen, eta Gizon
|
Handiak
berak baino are birmoldatze ideologiko bizkorragoa burutzeko gauza izan zenez, posizio oso tinko baten jabea zen; egia zen azken denboretan izan zirela bere pribilegiozko tokitik kanporatzeko xedearekin hasitako mugimendu batzuk, baina Gizon Handiak, zen guztiarekin, bazekien bere mugen berri, eta bazekien une hartan ez zegoela bere esku Idazlearen aurkako kanpainarik hasterik. Beste alde batetik, esan dezagun ezen, Gizon Handiak izenik ez bazuen, are gutxiago zuen izenik Idazleak, kontuan hartuta ehunka hautagairen artean labankazoka buruturiko pelea batetik bizirik ateratako dozena hautatu bateko ordezkaria zela, eta hortaz, guztiz trukagarria.
|
|
|
Idazlea idazle handia zen –barka bedi errepikapena–, boladan zegoen, egunkariak saltzen asko laguntzen zuen, eta Gizon Handiak berak baino are birmoldatze ideologiko bizkorragoa burutzeko gauza izan zenez, posizio oso tinko baten jabea zen; egia zen azken denboretan izan zirela bere pribilegiozko tokitik kanporatzeko xedearekin hasitako mugimendu batzuk, baina Gizon
|
Handiak
, zen guztiarekin, bazekien bere mugen berri, eta bazekien une hartan ez zegoela bere esku Idazlearen aurkako kanpainarik hasterik. Beste alde batetik, esan dezagun ezen, Gizon Handiak izenik ez bazuen, are gutxiago zuen izenik Idazleak, kontuan hartuta ehunka hautagairen artean labankazoka buruturiko pelea batetik bizirik ateratako dozena hautatu bateko ordezkaria zela, eta hortaz, guztiz trukagarria.
|
|
|
Idazlea idazle handia zen –barka bedi errepikapena–, boladan zegoen, egunkariak saltzen asko laguntzen zuen, eta Gizon Handiak berak baino are birmoldatze ideologiko bizkorragoa burutzeko gauza izan zenez, posizio oso tinko baten jabea zen; egia zen azken denboretan izan zirela bere pribilegiozko tokitik kanporatzeko xedearekin hasitako mugimendu batzuk, baina Gizon Handiak, zen guztiarekin, bazekien bere mugen berri, eta bazekien une hartan ez zegoela bere esku Idazlearen aurkako kanpainarik hasterik. Beste alde batetik, esan dezagun ezen, Gizon
|
Handiak
izenik ez bazuen, are gutxiago zuen izenik Idazleak, kontuan hartuta ehunka hautagairen artean labankazoka buruturiko pelea batetik bizirik ateratako dozena hautatu bateko ordezkaria zela, eta hortaz, guztiz trukagarria.
|
|
|
Bistan zenez, egunkarikoek ez zioten Gizon Handiari lehentasunezko tratua ematen" ondo" sasiko batekin erantzuteagatik. Zuzendaria isilik geratu zen, zain," ondo" eta geroko puntu suspentsiboak entzun izan balitu bezala, eta Gizon
|
Handiak
etenaldia aprobetxatu zuen bere baitan begiratzeko, ea kapaz zen iritzi bat osatzeko.
|
|
|
Esan gabe, gainera, Gizon Handia bera bat zetorrela aipatu ondorioekin. ...ik, denok konforme bazeuden ere Idazlearen aurka egiten ausartuko zen edozein garaituta zegoela bataila hasi baino lehen, oinarrizko zuhurtzia batek esaten zion Gizon Handiari ez zela komeni defentsa hesiak eraistea hain azkar; eta hortaz, iruditzen zitzaion Idazleak gehiegizko konfiantza erakusten zuela, eta gehiegizko konfiantza, norbera inmune eta zigorgabe uste izatea –hori bazekien Gizon
|
Handiak
, ongi jakin ere– amildegia, hilobia zela. Azkenik, honi guztiari gehitu behar zitzaion ezen Gizon Handiak, hainbeste karguren jabe izan eta gero, zeukan gizarte posizioa izanda, aholkulari izanda, Idazlea bera baino hamar bat urte zaharragoa izanda, ongia eta gaizkiaren gainean zegoelako itxurak gorde behar zituela, eta hortaz, ezin zuela, Idazlearenganako, pasio humanorik nabarmenduko zuen bestelako sentimendurik agertu, afektuzko kamaraderia batetik harantzago.
|
|
|
Baina, guztiarekin –eta hau artikuluak sorrarazten zizkion sentimendu eta ideien matazaren hirugarren elementua zen–, iruditzen zitzaion Idazlea apur bat erlaxaturik zebilela, tentsioa galduta bezala, artikulu hartan bederen, apur bat zabar, bere egiazko motibazioak eta bere egiazko ideologia ageriegi nabarmenduz, alde zaurigarria erakutsiz; eta, alde horretatik, denok konforme bazeuden ere Idazlearen aurka egiten ausartuko zen edozein garaituta zegoela bataila hasi baino lehen, oinarrizko zuhurtzia batek esaten zion Gizon Handiari ez zela komeni defentsa hesiak eraistea hain azkar; eta hortaz, iruditzen zitzaion Idazleak gehiegizko konfiantza erakusten zuela, eta gehiegizko konfiantza, norbera inmune eta zigorgabe uste izatea –hori bazekien Gizon Handiak, ongi jakin ere– amildegia, hilobia zela. Azkenik, honi guztiari gehitu behar zitzaion ezen Gizon
|
Handiak
, hainbeste karguren jabe izan eta gero, zeukan gizarte posizioa izanda, aholkulari izanda, Idazlea bera baino hamar bat urte zaharragoa izanda, ongia eta gaizkiaren gainean zegoelako itxurak gorde behar zituela, eta hortaz, ezin zuela, Idazlearenganako, pasio humanorik nabarmenduko zuen bestelako sentimendurik agertu, afektuzko kamaraderia batetik harantzago.
|
|
|
Gizon
|
Handiak
eztarria garbitu zuen, eztul moduko batez.
|
|
|
Iraingarria zen, izan ere; bera bon sauvage bat zen bitartean, Idazleak bide askea zeukan baita bere ezjakintasuna erakusteko ere, eta horrekin bere prestigioak are gorago egingo zuen, oraindik, egiati, jendekoi, humano agertuko zelako jendearen begietara. Gizon
|
Handiak
nahiago izan zuen zuzendariaren hitzak aintzat ez hartzea, ez entzunarena egitea, eta aurrera segitu zuen.
|
|
|
Irakurri duzu Sterneren Tristram Shandy? Nik bai –esan zuen Gizon
|
Handiak
. Gezurra zen.
|
|
|
Holako irakurketa egiteko gauza den irakurle sortzailea da liburu bati gaurkotasuna, betierekotasuna, eternitatea ematen ahal dion bakarra, holako irakurle bat da edozein liburu handi bihur dezakeena. Bai, Gizon
|
Handiak
garbi ikusten zuen artikuluan zehar Idazleak ederki erakusten zuela zer neurriko irakurlea zen, itxuraz antipodetan zeudekeen bi mutur –Tristram Shandy eta terrorismo islamiarra– bere kezken eta bizipenen araberako diskurtso koherente batean errenditzeko gauza izan baitzen, horretarako baldintza bakarra Idazlearen beraren intelektoa –zeina argi eroale, gudu zelai, itsas-argi edo en... Justifikatzen al zuen horrek guztiak Londresko hamarkadetako hotela?
|
|
|
Justifikatzen al zuen horrek guztiak Londresko hamarkadetako hotela? Edozein kasutan, Gizon
|
Handiak
erraz onartuko ez zuen arren –ezta bere buruari ere! –, artikulua irakurri zuenetik Sterneren liburua irakurtzeko gogo bizia piztu zitzaion.
|
|
|
Ohartu zirenerako, Estatu Batuen barruan zeuden euron ibaiak mendiak haranak lakuak basoak oro. 1846an Estatu Batuek eta Britainia
|
Handiak
Oregon konderria zati bitan banandu zuten, 49 paraleloa ardatz. Diogun herriaren jabetzakoak AEBen aldean lotu ziren.
|
|
2007
|
|
|
Ez da Orwellen meritu handiena horretan asmatzea, eleberria idatzi zuenerako ere hala baitzen. Gaur egungo Anaia
|
Handiak
, hori bai, Orwellenak baino begi gehiago ditu, eta txip gehiago. Herritarren mugimenduak adi adi batzen dituzten zaintza kamerak izozmendiaren tontorra dira.
|
|
|
Norabide biko telebista. Alde batetik, herritarrek Anaia Handia etengabe goraipatzen duten saioez «goza» dezakete; bestetik, Anaia
|
Handiak
gozatzenago du, herritarrei begira. Heterodoxia izpirik txikiena berehala antzemango litzateke pantailaren beste aldetik.
|
|
|
Eta horrek 1984ko beste alderdi interesgarri batera garamatza. Anaia
|
Handiak
, eta beste blokeetan dituen baliokideek, gerra behar dute, baina ez etsaia menperatzeko asmoa dutelako, kanpokoarekiko gerrak beren estatuetako biztanleak zapaltzea ahalbidetzen dielako. Batetik, etsaiarenganako gorrotoak norberarenganako opresioa ahazten laguntzen duelako.
|
|
|
Irudimen ariketa bat eginez, etsai horri Gaizkiaren Ardatza deitu geniezaioke. Fikzioan ala fikziotik kanpo, Anaia
|
Handiak
aurkariak behar ditu, botereari eutsiko badio.
|
|
|
|
Handiak
txikia estaltzen omen du, eta hala gertatu zen gerran izandako hainbat sarraskirekin. Oroimenaren eta historiaren matrioska tragikoak bailiran, Gernikako bonbardaketak estali zuen Bilbok, Eibarrek, Otxandiok hala Durangok jasandakoa.
|
|
|
Hona adibide xume batzuk. Britainia
|
Handiak
iaz pastel gauzetan (galleta, opil eta abarretan) 586 tona esportatu zituen, eta aldi berean beste 669 tona inportatu. Goxokitan Suediara zehazki 1.445 tona esportatu zituen eta 1.632 inportatu handik bertatik.
|
|
|
Britainia
|
Handiak
gero eta gehiago behar ditu urrutiko mediku eta erizainak ere. Sistema eroriko litzateke horiek gabe.
|
|
|
Londresek bazuen horretarako motiborik. Britainia
|
Handiak
haragia esportatzen du, baina pentsua ere bai. Eta bezeroen artean berriro lasaitasuna zabaldu beharra zeukan.
|
|
|
Zer nahi zuten?
|
Handiak
ez dira existitzen. Mina ematen dit oraindik gogoratzen dudala gogoratzeak.
|