|
2001
|
|
|
Kortesen, ureztapeneko laborantzatik bizi ziren, artoa, barazkiak, zuhaina... ekoizten zuten. Beraz, ez da harritzekoa ura bizirauteko beharrezkoa
|
zuten
nekazari hauek Argaren gaixotasunaz konturatzea. Baina zein egoeratan daude gaur egun Euskal Herriko ibaiak?
|
|
2002
|
|
|
Baserrian lan egiten eta lanbide bakarra
|
duten
nekazari txiki eta ertainenaldeko nekazaritza politika, zeinean horien eskubideak aintzat hartu etagainerako herritarrenekin parekatuko liratekeen; gainera, politika horrekeredu produktibo (ez produktibista) eraginkor eta sozialaren aldeko apostuaegin luke.
|
|
2003
|
|
|
Kontrolak behar bezala egiten badira, eta patogenorik eta substantzia kimiko toxikorik gabeko eta trazabilitate oneko lehengaien ekoizpena erabat berma badaiteke, ondorengo industria eraldaketako kontrol kostuak murriztu egingo lirateke, horietako asko ez baitira beharrezkoak izango. Hala ere, produkzioko gainkostu horiek ezin
|
dituzte
nekazari eta abeltzain askok beren gain hartu, azken prezioari eragiten ez badiote, eta hori ez da beti lortzen. Hainbat sektorek eskatu dute, kontrol neurri handiagoak ezartzen laguntzeko, Administrazioak elikagaien ekoizpena hein batean diruz laguntzea, batez ere lehen sektoreei dagozkien etapetan.
|
|
|
Irakurlea ohar bedi, dena den, irakurtzeaz ari garela beti, eta inoiz ez idazten ikasteaz. Ikusiko dugun bezala, garaiko erlijio gizon askok alferrikako joko
|
dute
nekazari batek idazten ikastea, eta, kasu batzuetan, baita kaltegarritzat ere.
|
|
2007
|
|
|
Oro har, horretarako gaur egungo ustiategiak baino askoz handiagoak behar direla jotzen da, lur azalerari eta emankortasunari begira; eta, batez ere, lurraren merkatua dinamizatu beharra dago. Eta, hain zuzen ere, puntu horretan errentamendua agertzen da lur berriak lortzeko tresnarik egokienetako bat legez, horren bidez ere, euren zereginetan irauteko asmoa
|
duten
nekazariek lur berri horiek euren lurrei gehitu gune batzuetan, enpresaburu gutxi ba ahal izateko. Modu horretan, landatzuek barruti osoa landatu, eta lurrak landuta, bizirik eusten diete haiei, eta, horri esker, erkidegoak bideragarriak dira; bestalde, hiriko biztanleen turismoa hartzeko gaitasuna dute.
|
|
2008
|
|
|
Ingurune mota horietan hazteko espezializatuta daudenez, barazkiek baino errazago egiten dute aurrera. Hortaz, etengabe egon behar
|
dute
nekazariek belar txarrak kendu eta kendu. Diru eta denbora asko inbertitzen dute horretan.
|
|
|
Lan arriskuak prebenitzeko atalean erreportaje sorta berria zabalduko dugu gaur; berotegietan ezbeharrak ekiditeko hainbat aholku emango dizkizuegu eta. Berotegietan egin beharreko lanek konnotazio bereziak
|
dituzte
nekazari askorentzat, eta berotegiko zereginei loturik hainbat arrisku sortzen dira segurtasun, higiene eta ergonomiaren ikuspegitik.
|
|
|
d.Kooperatibek erraztasun handiagoa
|
dute
nekazari berriak sartzeko zailtasunak dauden ekoizpenak merkaturatzeko (frutak).
|
|
|
BLEk bost urte daramatza lan horretan, eta uste
|
du
nekazarientzat badela merkatua. Frantziako lege batek dioenez, hamar urteren buruan jantoki kolektiboetan janariaren %20k ekologikoa izan du.
|
|
2009
|
|
|
Ez dakit abiaburuko baldintza soziolinguistikoak zer nolakoak ziren. Nolanahi ere, Txillardegiri berari irakurria izan diot txekieraren" argitzaileak" edo suspertzaileak" baserrietako eta herri txikietako semeak zirela" 6, eta, horrenbestez, ulertu behar
|
genuke
nekazari giroan eta herri txikietan txekiera bizirik zegoela. Xehetasun horiek gorabehera, esan dezagun egia dela, egia biribila bezain garratza, herri gehienetan beranduegi hasten direla beren berezko hizkuntzaren alde zerbait egin nahirik.
|
|
|
Etiopiakoa da jatorriz, baina Eritrean ere hazten da eta India eta Australiako beste eskualde batzuetara zabaldu da. Estatu Batuetako leku batzuetan ere, zereala bertan bizi den etiopiar komunitatera eta elikagai naturalen denda eta jatetxeetara hurbiltzeko interesa
|
duten
nekazarien arreta piztu du. Oinarrizko etiopiako plater batean, txerto moduko batean, osagai gisa erabiltzen da.
|
|
|
Bestalde, hor
|
ditugu
nekazariok gure eguneroko lan aberasgarriaz lortzen ditugun jakiak. Gure herritako baserrietan sortuak, gertukoak eta nola ekoitziak izan diren jakiteko baserrira inguratzera soilik eskatzen dutenak.
|
|
2010
|
|
|
Aurten 400 milioi kilo mahats biltzea espero
|
dute
nekazariek, iaz baino %10 gutxiago, kiloagatik kobratzen dutena huskeria dela iritzita propio murriztu baitute ekoizpena. Mahastizainen arabera, iaz bildutako mahats kilo bakoitzagatik 45 zentimo eskas ordaindu dizkiete upategiek.
|
|
|
lurra behar
|
duen
nekazari horri ematen saiatzea da. Hori, egunerokotasunean egingo genukeen lana litzateke.
|
|
|
Hau da, egon daiteke bat lurra ustiatu ezin duena. Harek lurra utziko liguke eta guk lur hori landu edo ustiatu nahi
|
duen
nekazariari utziko genioke. Izan ere, gero eta jende gehiago etortzen zaigu, bai lur eske, baita lurra eskaintzen ere".
|
|
|
Eta Obaban ere halaxe jokatu nahi izan zuten Nafarroako batailoia herriko udaletxean sartu eta bandera aldaketa egin orduko. Gertatu zen, ordea, tropak abuztuaren hamarrean sartu zirela, goizeko hamaiketan, eta ihesean Obabatik pasa ziren miliziano batzuek tiroz botata utzi zituztela, aurrez, udaletxeko arkupean bertan, herriko apaiz zaharra eta egoera berrian alkate izan behar
|
zuen
nekazaria. Nafarroako batailoian buru egiten zuen Degrela kapitainak errepresaliak hartu zituen, eta hogeita lau ordu baino lehenago beste zazpi gizon zeuden leku berean zerraldo:
|
|
|
Adrianek ez zuen bi anaien ama, Beatriz, ezagutzen; ez
|
zituen
nekazariak maite, ez zoriontsuak eta ez zoritxarrekoak; berak betiko tokian jarraitzen zuen. Bere komentarioak haserretu egin ninduen.
|
|
|
Betiere, maiteago
|
nituen
nekazariak. Nahiz ezer ez jakin ardiekin mendian ibiltzeaz edo txahal bati biberoi esnea emateaz, mira sentitzen nuen lan xehe haiekiko; noizbait, aurreko bizitza batean edo, Virgiliok kantatutako" nekazari zoriontsuegi" haien artean ibilitakoa banintz bezala.
|
|
|
—Zazpi! —esan
|
du
nekazari batek.
|
|
2011
|
|
|
Filmean tarte zabala
|
dute
nekazariek. Hauek eguneroko lanean kopuru handitan iresten baitituzte gero gainerako herritarrok elikagaiekin ahoratuko ditugun pozoiak.
|
|
|
Paraguaiko Manduvira kooperatibak ekoizten du. 1.500 bazkidek osatzen dute kooperatiba hori, eta azukre kanabera
|
duten
nekazariei laguntzen die “egoera txarrean bizi diren eta bizirauteko zailtasunak dituzten”. 14 urtetik gorako esperientzia dute azukrearen eta esportazioaren nekazaritza ekoizpen organikoan.
|
|
|
Ikuspuntu desberdinak geneuzkan, noski, baina ziur nago berak ez zuela bonba hori jarri. Pinelli herriaren aldeko iraultzaile bat zen, ezin
|
zituen
nekazariak akabatu, ez zen borreroa izan baizik eta biktima. Biktima?, galdegin zion tabernariak.
|
|
2012
|
|
|
|
dituen
nekazari batengana noa.
|
|
|
Oteizaren izena entzun orduko hasiko baitzaizkizu herria bihotz muinetan daramaten horietako zenbait. Zer esango du horrezaz herri gaisoak (sic)? Zer pentsatu behar
|
du
nekazari zintzoak, arrantzale jatorrak, artzai (sic) tolesgabeak??.
|
|
|
Hauxe da gailen den nekazaritzarenereduak ekarri dituen ondorio ezagunenetarikoa. Hain da sakona non batzuekesan
|
baitute
nekazaririk gabeko nekazaritza dela eredu inposatzaile hau. Eta halada.
|
|
|
Eta halada. Egungo nekazaritza eredu horrek ez
|
du
nekazarien beharrik. Giza eskulanarobotikaz eta makinez ordezkatzen da, gainerakoan, esklabotasunetik hurbil daudenmendekotasun harremanak erabiltzen ditu, eta, kasurik onenean, nekazari autonomotradizionalen «proletarizazioa» sortzen edo eragiten du.
|
|
|
Ezin ditugu ahaztu nekazaritzako produktuen prezioak, zeren baxuak izatenbatira beti nekazarientzat. Halaber, gogoan izan behar
|
dugu
nekazari txikienekoizpenak enpresa multinazionalen mende daudela, gero eta neurri handiagoan.Kontuan hartu behar dira, orobat, sektorearen zahartzea eta bertako bizi baldintzak.
|
|
|
Irudia: Keith Williamson Landareen Zientziarako Europako Erakundeak (EPSO), 2012ko maiatzaren 18an, Landareen Liluraren Nazioarteko Eguna (“Fascination of Plants Day”) ospatuko du, 500 erakunde baino gehiagoren ordezkaritza
|
duten
nekazariak, hazi ekoizleak, sektoreko enpresaburuak, ikasleak, irakasleak, kazetariak, politikariak eta zientzialariak batzen dituen ahaleginean. José Pío Beltrán Porter ek, CSICeko ikerketa irakasleak, Landareen Zientziarako Europako Erakundearen (EPSO) zuzendaritza kontseiluko kideak eta Landareen Liluraren Nazioarteko Lehen Eguneko koordinatzaile nazionalak, dioenez, “landareen ikerketak gizartearentzat duen garrantzia gogoraraztea” du helburu.
|
|
2013
|
|
|
Mediterraneo aldeko herriek saltzen duten eguzki+ hondartza tandemetik haratago, beste osagarri batzuk eskaintzen dituen «kalitatezko» turismoa da hauena, edo hori irakurri dezakegu edozein panfleto turistikotan: alde batetik surfa dugu, eta haren inguruan sortutako turismo modua eta aisia estiloa, eta bestetik kostako herriek ere izan
|
baduten
nekazari jatorriarekiko lotura eta landa produktuen eskaintza, txakolina, adibide garbia kasu bietan. Baina egiazkoa al da saltzen den «kalitatezko» produktua, eta horrek mantentzen duen oreka herrien berezko izaerarekin eta bizimoduarekin?
|
|
|
“Lurzaindia sortu da lehen GFA Lurra deitu zen elkartean oinarrituta. Usurbildar batzuk gogoan izango dute nola herritar askok lagundu zuten Zuberoan ‘Kako’ baserria erosi nahi
|
zuen
nekazari gazte hark bizibidea martxan jartzen”. Orain Lurzaindiak hori bera egin nahi du baina maila zabalagoan.
|
|
2014
|
|
|
Abeltzaintza guneetan sortu dira suteak. Oraindik ez dago argi nork eragin dituen, baina guk nahiko argi
|
dugu
nekazariek garai hauetan basoak garbitzeko egiten dituzten suteen ondorioz gertatu direla. Martxoko hego haizeko egunak aprobetxatzen dituzte nekazariek, udaberrian haziko den belarra indar gehiagorekin haziko dela ziurtatzeko.
|
|
|
...ietateak berreskuratu, ezaugarritu eta ugaltzeko lanean ari da espelta, gari, garagar, olo, zekale, ekilore eta aletarako hainbat lekadun espezie identifikatzeko (Zaragozako baba, baba, erua, algarrobo leka, eskuhoria, zalkea, espainola, soja zuria, aixkola, babarruna, titarroa, astorkia). Lan honekin batera, ezaugarritutako barietateez osaturiko katalogo bat landuko da, barietate horiek hazi nahi
|
dituzten
nekazarientzako informazio baliagarriarekin.
|
|
|
Bestelako eredua lortzeko bide luzea
|
dute
nekazari zein abeltzainek aurretik, baina abiapuntua hasia dute. Duela hiru urte eman zioten hasiera Amalur azokari.
|
|
|
Ideia garbiak, ugerrak ere bai, edo beharbada ingurukoek ematen zizkioten, artistez inguratu zen beharbada. Urteko uzta ospatzeko festan, esate baterako, produktuen erakusketa egin behar
|
zuten
nekazariek, produkturik onenak. Telebistaz emitituko zuten, erakutsiko zuten Errumania ez zela gosez hiltzen ari.
|
|
2015
|
|
|
Azken urteotan asko entzuten da euskara geroz eta hizkuntza hiritarragoa, urbanoagoa dela, eta euskaldunen batez besteko inguruneak geroz eta zerikusi gutxiago
|
duela
nekazari giroko herri txikiekin eta geroz eta gehiago hiri giroarekin. Hori guztia egia da, datuek erakusten duten bezala:
|
|
|
Baina noski, eredu sobietarrean emakumearen papera eta bere estatus berria ez zen gehien jorratu zen alorra. Eta gizarte industrialek ez
|
zituzten
nekazari gizarte tradizionalen paradigma berberak ere. Hori garbi.
|
|
|
Lur berriaren konkistatzaileen lehen oldearen eta bigarrenaren artekoa da gatazka kasu honetan: batzuek ganadua hazten duten lur jabe handiak dira, eta bigarrenak, lurra lantzeko nahi
|
duten
nekazari txiroak. Hementxe agertzen dira aurrez aurre bi Amerika.
|
|
|
Independentzia ez ezik, beste aldaketa hauek ere eragin zituen Iraultzak, Cantónen irudiko: diktadurak amaitu egin ziren, eta jendartearen babes zabala zuen Gobernuak; ustelkeria deuseztatu zuen, neurri ugariren bidez. Bidenabar, lurraren erreforma indarrean jarri zuen, lurrik ez
|
zuten
nekazariei haien jabetza emanez; industriari dagokionez, atzerriko enpresa guztiak nazionalizatu zituen; herri sektore zabalak alfabetatu zituen, garai hartan herritarren laurden bat alfabetatugabeak baitziren?; doako osasuna zabaldu zuen sail eta gune guztietara, baita nekazari lurraldeetara ere?
|
|
|
Araudi honek ezartzen du, besteak beste, Nekazaritza Ekologikoko produktuak merkaturatu nahi
|
dituzten
nekazariak, hirugarren herrialdeetako inportatzailek eta eraldatzaileak kontrol araubide baten mende jartzeko betebeharra, ekoizpen arauak betetzen dituztela eta nekazaritza eredu honekin bateraezinak diren teknikak erabiltzen ez dituztela bermatzeko, esaterako, lurra ongarri kimikoekin ontzea, pestizidak erabiltzea, etab.
|
|
2016
|
|
|
Bai, ordea, agroindustriaren hazi homogeneoak. Industria ekoizpena
|
duten
nekazari profesionalek hazi erregistratuak erabili behar dituzte euren produktuak merkaturatu nahi badituzte.
|
|
|
Ordukoan aduanak kostara eta Pirinioetara aldatzea izan zen matxinada piztu zuen txingarra, lehengaiei zergak gehitzea alegia; 1766an, berriz, trafikanteei jakien salneurriekin jolas egiteko emandako errege baimenarekin egin zuen gainezka eltzeak. Batean zein bestean, tripa-zorriak haztea beste aukerarik ez
|
zuten
nekazari eta langile txiroek ordaindu zuten lukurreriaren bide saria.
|
|
2017
|
|
|
Juan Martin Elexpuruk Bergara aldeko hiztegia n jasoa
|
du
nekazarien artearen beste adibide eder bat: errekari hesia jartzen zioten urak bildutako orbela pilatzeko, orbelontzia deitzen omen dute.
|
|
|
Hiltzaile amorratua da; arratoiak, untxiak, arrautzak, intsektuak, sugandilak... jaten ditu. Ezaugarri horiek direla-eta, badira etxean horrelakoren bat hazi ohi
|
duten
nekazariak ere, abere kaltegarriak kontrolatzeko.
|
|
|
Garrantzi berezia du askatasun pertsonalaren eta jabetza askatasunaren arteko bereizketak. Lehenak esan nahi
|
zuen
nekazaria ez zela jopua, artean ere lan zerbitzuak eman beharra izan arren. Azkenak adierazten zuen nekazariak zerbitzu betebeharrek, zamatu?
|
|
|
Hala ere, aldatzen hasi zen hori nekazari askeak euren jabegoa handitzeko zerbitzu loturak zituzten lurrak eskuratzen hasi zirenean. Hala,, askatasun pertsonala
|
duten
nekazariak aurki ditzakegu (liberi) bilau lurraren jabe eginik, eta bilauak (villani, nativi) jabego askeko lurren jabe, nahiz eta bi gertaera horiek bitxiak izan, eta mesfidantzaz ikusiak? (Titow 1969: 56? 57).
|
|
|
12 XIII. mendeko Picardyko landa pobreziaren irudi estatistikoa da ondorengoa: behartsuak eta eskaleak% 13 ziren; lursail txiki baten jabeak,% 33, ekonomikoki ezegonkorrak izanik uzta txar baten eraginez bizirik irautea arriskuan zuketenak; lanerako abererik gabe, lur gehiago
|
zuten
nekazariak,% 36, eta nekazari aberatsak,% 19 (Geremek 1994: 57).
|
|
|
Nekazaritza: Zer etorkizun
|
dute
nekazaririk gabeko herriek?
|
|
|
Zer etorkizun
|
dute
nekazaririk gabeko herriek?
|
|
|
Lurrean eragiten duen erakarpen bakarra lurra da, grabogopismoaren bidez; prozesu horren ondorioz, sustraia beherantz doa eta zurtoina gorantz (birak birbideratzen badira). Oinplanoan eragin handiagoa
|
du
nekazariaren ondoan edo gorputzean dagoen behiak. Ilargiak berdin du ereiteko, jasotzeko edo inausteko».
|
|
2018
|
|
|
Horrekin lotuta, Federikok azaltzen zigun, euskarak etorkizuna izateko, euskal eliteak erabiltzea zela garrantzitsuena; hori zela onena gure hizkuntza herritarren artean hedatzeko. Hots, euskararen hiztunek ez
|
zutela
nekazariak, arrantzaleak eta herri xumea bakarrik izan behar; baita ere agintariak, enpresariak, epaileak, goi teknikariak eta profesionalak. Horrela lortuko zela prestigiozko hizkuntza bilakatzea.
|
|
|
Bigarren urratsa da ez desmoralizatzea eta ikasteko interesa izatea. “Ez
|
dugu
nekazari familia batean jaio behar. Asmakizunetatik eta akatsetatik ikasteko interesak eta jakin minak erabakiko dute laborantzako ezjakintasun hori", dio Buenok.
|
|
|
Zaila eta batzuetan faltsua izaten da horrelako erretratu soziologikoak egitea. Aspektu ideologikoek eta erlijiosoek ere bataren edo bestearen aldeko hautua baldintzatzen zuten, baina argi dago orokorrean karlismoaren alde agertu zirenek erreforma kapitalista eta liberala geldiarazi nahi zutela, eta horretarako arrazoi asko
|
zuten
nekazari txikiek (ondasun komunalen pribatizazioaren aurka), artisau txikiek (tokian tokiko ekoizpenaren defentsan), noble txikiek (eremu lokaletan pribilegioei eusteko), edota komentuetako eliz gizonek (desamortizazioaren aurka beren etxeak eta lurrak defendatzeko). Erregimen feudaleko goi klasea, noblezia handia, berriz, aspaldi zegoen erreformen alde, bere kapital nagusia, lurra, modu askean kudeatu ahal izateko.
|
|
2019
|
|
|
Gizonak, indar etsaien kontra gogor borrokatu ez ezik, besterik egiteari ere ekin zion; bere burua modu konkretu batean adierazten hasi zen munduari inposatzen zion irudiaren bitartez, eta mundu hori pentsatzen eta bere burua pentsatzen; garai hartan ispilatu zen sexu diferentziazioa kolektibitatearen egituran; berezitasun bat hartu zuen: emakumeak itzal handia izan ohi
|
zuen
nekazari komunitateetan. Izan ere, lurra lantzea ardatz zuen zibilizazioan, haurrak bestelako garrantzia hartu zuen, eta horixe zen emakumearen itzalaren sorburua; lur batean bizitzen jartzean, gizonek beretu egiten zuten lur hori; jabetza agertu zen, molde kolektibo batean; jabeei ondorengoak eskatzen zizkien; amatasuna funtzio sakratu bihurtu zen.
|
|
|
Emakumea etxaldean geratzen da, inolako jostetarik gabe. Emakume nekazari dirudunak dira bizimodu ederki orekatua duten bakarrak, neskameen laguntza baitute, edo ez
|
baitute
nekazari lanak egin beharrik: gizarteak begirunea die, eta etxean autoritate handia dute, baina lanak itota egon gabe.
|
|
|
Batetik, Karl Marxen testuetara bueltatzeko eta ikasketa marxiarrak abiarazteko interesa antzeman daiteke. Bestetik, egunotan garatzen ari diren borroka espresiobide anitzak eta euren bueltan artikulatzen diren subjektuak (ingurumen, genero, aniztasun sexuala edo funtzionalaren aldeko borrokak, pentsiodunak, migratzaileak, etxeko langileak, kooperatiba auto-gestionatuak edo lur eremu txikia
|
duten
nekazari gazteak) marxismotik urrun kokatzen dira. Hasieran iradoki bezala, Subjektu Historikoaren iruditegia indarrean egoteak ez du laguntzen; kokapen politiko, etiko, sinboliko eta epistemologiko berriak birpentsatzea beharrezkoa zaigu.
|
|
2020
|
|
|
Dama txit ederrak, makina bat gizonek eta emakumek, ero alaenak, errazegi uste izaten dute ze neska gazte bati buruan oihal zuria edo soinean abitu beltza jarri orduko bertan emakume izateari utzi eta emakume gurariak ez dituela jada sentitzen, moja egitean harrizko egin balute bezala; eta beren uste horren kontrako ezer aditzen badute, haserretzen dira naturaren kontra bidegabe handia eta kriminala egin balitz bezala, pentsatu edo burutan hartu gabe zer gertatzen zaien beraiei, nahi dutena egitea libre dutelarik, libertate horrek ez baititu asetzen, eta kontuan hartu ere gabe zer indar handia duten aisiak eta tentazioek. Eta beste makina batek ere errazegi uste
|
dute
nekazariei aitzurrak eta palak eta jan zakarrak eta bizimodu deserosoak erabat kentzen dizkietela haragiaren desioak eta erabat lakazten diela bai adimendua bai asmamena. Nik, ordea, nahi nuke, erreginak horrela agindu baitit, eta egin digun proposamenetik atera gabe, ipuintxo baten bidez argitu zeinen oker dauden horrela uste dutenak.
|
|
|
" Ene lur nerea" esan du poetak, bihotz hunkitua taupaka, nekazariak bere sakela hutsak haztatzen dituen bitartean. Baserritar horrek lantzen, jorratzen, ereiten, iraultzen, zapaltzen du lurra; lurra nozitu, gozatu, gatzatu ere egiten du, nahi bada, baina treneko hiritar xaloak uste
|
du
nekazariak lurra" maite" duela. Nekazariak lurra ezagutzen du; bidaiariak bi geltoki besterik ez.
|
|
|
—Itxaron, mesedez. Uste
|
dut
nekazaria trenera igo eta bagoian sartuko balu, leihatila irekitzeko modua aurkituko lukeela, handik poeta hori botatzeko.
|
|
|
Presa
|
duen
nekazariren bat izango da.
|
|
2021
|
|
|
Azoka eguna denez, taberna lepo dago, eta miresmenez animatzen dute artzaina: “Amaitu
|
zuenean
nekazariarentzat animo oihuak egon ziren eta artzain bizitzari burla egin zioten. Nire lehengusuak bere bi eskuak igurtzi zituen.
|
|
|
Andreas Schmeller hizkuntzalari alemanak uste du schnaderhüpfel terminoa schnitterhüpfleinetik etor daitekeela. Bere teoriaren arabera, schnader hitza schnitterren malapropismo bat da (sega makina); belar handia “segatu” (mozteko) behar
|
dutenerako
nekazariek baliatzen duten terminoa; hüpflein, berriz, hüpfen aditzari lotuta dago –ingelesez: salto egin– Hala, hüpflein bat jauzi txiki bat da, “dantza jauzi txikia” esateko perifrasia.
|
|
|
Hala ere, Sergyren gonbiteari ezetz esan eta berehala damutu egin nintzen. Luzaron luzaro hausnarrean egindakoan gure aitaren aholkuak zentzugabekeria hutsa zirela konturatu egin nintzen, ikaragarri maite
|
ninduen
nekazari zahar baten kasketaldiak eragindakoak, Sergy berez oso gazte zintzoa eta jatorra zen. Ez nuen, aldiz, ezeren beldur egoteko motiborik, areago, ezta eskubiderik ere, nik emandako erantzuna guztiz lekuz kanpokoa zen, baita iraingarria hein handi batean ere.
|
|
|
Esaten da amerikarren zeregina" lur birjina lantzea" dela, eta" honezkero nekazaritzak hemen beste edonon ezezagunak diren proportzioak hartu dituela". Uste
|
dut
nekazariak indiarra ordezten duela baita zelaia salbatzen duelako ere, eta horrela bere burua indartsuago egiten duelako, eta zenbait ezaugarritan naturalago. Lehengo egunean, gizon batentzat lerro zuzen soil bat neurtzen ari nintzen, seiehun eta hirurogei metro luze zena, zingira batean zehar, zeinaren sarreran idatzita egon bailirateke Dantek eskualde infernutarren sarreran irakurri zituen hitzak:
|
|
|
Nekazari honen iritziz, ekoizpen mota honen abantaila nagusiak landa garapenarekin eta landaren kontserbazioarekin eta mantentzearekin lotuta daude. “Imajinario kolektiboak oraindik ere uste
|
du
nekazari bat gizon zaharra dela, txanoa duena eta, batzuetan, prestakuntza gutxikoa, eta hori arazo bat da gazteak landara ekartzeko”. Horregatik, funtsezkoa da hurbileko produktuak ezagutzea eta balioa ematea.
|
|
|
Lege Proiektuak (735/ 2020 Legea) ez
|
zituen
nekazarien eskaera guztiak jaso, baina proposamen garrantzitsuak biltzen zituen Gobernu Federalak familia nekazaritzara bideratutako politika publikoak bertan behera uztearen ondorioz sortutako krisiari aurre egiteko.
|
|
2022
|
|
|
Ongi portatzen zen menpeko, zerbitzari eta familiakoekin. Jokaera ezin hobea
|
zuen
nekazari eta abeltzainekin. Bera, jaun eta zaindari ona zen.
|
|
|
Baina denak ez du balio. “Teknologia horiek bermatu behar
|
dituzte
nekazarien subiranotasuna eta autonomia. Horiek ezin dira soluzio teknologiko horien mende egon”, erantsi du Moyanok.
|
|
|
Teknologia berriak, energia iturri berrien erabilera eta bioteknologiaren aurrerapena bezalako alderdiak sartzen dira mugimendu horretan? Teknologia digitala, droneen erabilera bezala, ez da, hasiera batean, agroekologiaren printzipioen aurka doana, non ez
|
duen
nekazariek autonomia galtzen, tresna horien eta horiek egiten dituzten enpresen mendekotasun handiagoa eragiten baitie. Energia berriztagarriak ere bat datoz diziplina horrek aldezten duenarekin.
|
|
|
Alde batean, ondare bizia: komunitatearen jolasetik, taldean barre egiteko denbora
|
duen
nekazari gizarte baten igurtzietatik, ahozko unibertso baten eraikuntzatik datorren ondarea, bizi bizirik. Bestean, mundu hipermodernoa, bizitza urbanoaren eta teknologia berrien uholdea, kultur eskaintzarako bere bozgorailu global guztiekin nonahi nagusitzen.
|
|
2023
|
|
|
Harri batzuk aurkitu zizkiotela biriketan, eta beste batzuk beste nonbait. Ez
|
zuela
nekazarien altxamendurik ezagutu eta heriotza ona izan zuela.
|
|
|
Vincentek nahiago zuen jende xehearekin harremanak eduki, goi mailako jendearekin baino. 1884ko urtarrilaren 2an (351) Nuenendik idatzitako gutunean Vincentek Theori esaten zion berak nahiago zuela egon mundua ia ezagutzen ez
|
zuten
nekazariekin edo ehuleekin, jende zibilizatuagoarekin baino; Nuenenen zegoenetik ehuleen munduan murgildua zegoela; ehuleen marrazki gutxi ezagutzen zituela; zaila dela haien marrazkiak egitea, ezin delako nahi adina distantzia hartu ehungailua marrazteko.
|
|
|
zer axola
|
du
nekazarien uztak hondatzen baditu?
|
|
|
–Egia erran, ez nago seguru, ez
|
dut
nekazarien presidentea hainbeste ezagutzen, baina datuak hor daude eta aukera bat izan daitekeelakoan nago –izan zen inspektoreordearen erantzuna.
|
|
|
TARTE LUZEA ZALANTZAN EMAN ONDOREN, betiko bakeroak eta koloreko atorra armairuan utzi zituen egun batez. Ez dut distantzia markatu nahi baina" gobernu izaera" nabarmendu behar
|
dugu
nekazari horien aurrean. Ezkertiarrak gara, baina" gobernu" azken finean.
|
|
|
–Uf, ez. Lan kontuengatik gaude hemen, udalak deitu gaitu ur hornidurari buruz mintzatzeko, arazoak
|
dituzte
nekazariekin –irribarre keinua marraztu zitzaion Anjeri aurpegian.
|
|
|
Berak lehen eskutik zekien tokiko ureztatzaileen sindikatua, tradizioa zaintzeaz gain, alderdiko euskarri nagusia zela herrian aspalditik Beraz, alderdiak kontent eta lasai utzi behar
|
zituen
nekazariak, baita haien eskutik zetozen tokiko enpresariak ere. Alta bada, agerikoa zen alkateak ez zuela nolanahi amore emanen eta prest zegoela gogor jokatzeko, Gobernuko ordezkari abertzaleei laguntza eskatu izanak argi uzten zuenez.
|
|
|
–DAGOENEKO NIRE IRITZIA AURRERATU DINAT –Kontseilariak–, elkar ulertze batera iritsi behar garela uste dinat, politikoki Gobernuak har dezakeen erabaki bakarra dun. Gainera, gaur egun ezinbestekoa
|
dun
nekazarien baltsa eta Karduagako ponpatze sistema erabiltzea Lurribarko auzokideen hornidura iturri gisa.
|
|
|
Buruko ilea harrotu nion afaltzen ari zen bitartean. Iraitzek, une batez, uzta biltzear
|
duen
nekazariak laino beltzak zeru kantoian ikustean jartzen duen aurpegi berbera jarri, eta ondoren, nire irribarrea ikustean, irribarre lotsatia itzuli zidan.
|
|
|
Tozinete kasete zaharren mendiaren azpian geratu da, pentsatuz agian hobe
|
zuela
nekazari izan, pikoletoa baino. Orduan, kasete grabatuen mendiaren azpitik, zisternatik ateratzen den ahots bat entzun du:
|