|
2002
|
|
|
Baserrian lan egiten eta lanbide bakarra
|
duten
nekazari txiki eta ertainenaldeko nekazaritza politika, zeinean horien eskubideak aintzat hartu etagainerako herritarrenekin parekatuko liratekeen; gainera, politika horrekeredu produktibo (ez produktibista) eraginkor eta sozialaren aldeko apostuaegin luke.
|
|
|
Hegazti horietako gehienek zereal guneetan jartzen dituzte arrautzak, eta arrautzak edo oilaskoak sega garaiarekin bat datoz (ekaina eta uztaila); beraz, habiak uzta makinek suntsitzen dituzte. Kanpaina honen helburua da uzta egiten duten bitartean habia egiten
|
duten
nekazariek laborantzako lur-sail hori uztea, eta berehala harremanetan jartzea SOS Nafarroaren 112 zenbakiko telefono zenbakira. Izan ere, horrek, ingurumen larrialdietako dibisioari abisua emango dio, eta horrek inguruko zaindariari deituko dio, aurkitutako habian babes egokia egin dezan.
|
|
|
Ekimenak 2.467.338 euro balioko du. Aurten L’Albufera Parke Naturalean arroza lantzen
|
duten
nekazariek laborantzatik ateratzen den lastoa erre egingo dute Life Biocompost izeneko proiektu ekologiko bati esker. Rafael Ripoll, Vicente Aleixandre, Devesa Albufandre, Vicente Aleixandre eta Ingurumen, María Jesús Puctxalt eta beste hainbat lagun lagun izan zituen.
|
|
|
Aurrekontua 2.467.338 eurokoa da (pezeta). Albuferan landatzen
|
duten
nekazariek ekimena ondo ikusi dute, eta Udalak hemendik aurrera inguruko udalek proiektuan parte hartzea nahi du.
|
|
2003
|
|
|
barietate horietan sartutako aldaketaren intsektizida izaeraren ebaluazioa, CryIA (b) proteinarekiko erresistentziak sor daitezkeen aztertzea zulagailu populazioetan, eta lurzoruko faunan izan ditzakeen ondorioak. Barietate horiek lantzea erabakitzen
|
duten
nekazariek landare iraunkorrak kontrolatzeko praktikak gomendatzen dituzten informazio programak eduki dituzte, bai eta arto barietate konbentzionala duen zerrenda bat ereiteko beharra ere, kasu bakoitzerako egokiak diren zabalera eta ezaugarriekin.
|
|
2006
|
|
|
Gure lurra noizbait landuko
|
duten
nekazarien prestakuntza nolakoa den jakin nahian, Arteaga Fundaziora jo genuen. Han, Mendikoik bultzatuta, Baratzezaintzari buruzko ikastaroa martxan da.
|
|
2007
|
|
|
Oro har, horretarako gaur egungo ustiategiak baino askoz handiagoak behar direla jotzen da, lur azalerari eta emankortasunari begira; eta, batez ere, lurraren merkatua dinamizatu beharra dago. Eta, hain zuzen ere, puntu horretan errentamendua agertzen da lur berriak lortzeko tresnarik egokienetako bat legez, horren bidez ere, euren zereginetan irauteko asmoa
|
duten
nekazariek lur berri horiek euren lurrei gehitu gune batzuetan, enpresaburu gutxi ba ahal izateko. Modu horretan, landatzuek barruti osoa landatu, eta lurrak landuta, bizirik eusten diete haiei, eta, horri esker, erkidegoak bideragarriak dira; bestalde, hiriko biztanleen turismoa hartzeko gaitasuna dute.
|
|
2008
|
|
|
Produktu horiek zer diren, zer inplikatzen duten eta giza osasunean eta ingurumenean izan ditzaketen ondorioak azaltzea oraindik ere zalantzazkoa da, eta arlo horretan egiten diren azterketek erantzun egin behar diete. Ekoizpen mota hau aukeratu
|
duten
nekazariek etekin garbiak dituzte: produktibitate handiagoa izateaz gain, produkzio kostua txikiagoa da.
|
|
2009
|
|
|
Laboreek, tradizioko gizartearen janarietan, elikaduran, oinarrizko funtzioa izan
|
duten
nekazari produktuek, euren pisu unitateak izan dituzte. Pisu neurri horiek zehazteko, eta bateratzeko, edukiontziek berebiziko garrantzia izan dute.
|
|
|
Elikagai subiranotasuna eta nekazal erreforma Azken urteetan nekazarien egoera nabarmenki egin du txarrera. Karbono bonuen sistema martxan jartzearekin asko dira lurra lantzeko aukera galdu
|
duten
nekazariak. Kyotoko protokoloak onartu zituen proiektuek nekazari indonesiarren elikagai subiranotasuna gehiago zailtzen du.
|
|
|
Etiopiakoa da jatorriz, baina Eritrean ere hazten da eta India eta Australiako beste eskualde batzuetara zabaldu da. Estatu Batuetako leku batzuetan ere, zereala bertan bizi den etiopiar komunitatera eta elikagai naturalen denda eta jatetxeetara hurbiltzeko interesa
|
duten
nekazarien arreta piztu du. Oinarrizko etiopiako plater batean, txerto moduko batean, osagai gisa erabiltzen da.
|
|
|
Indiara genetikoki manipulatutako elikagaiak sartu zirenetik, nekazarien produkzioa erdira jaitsi da. Industria bioteknologikoek euren uztekin lurra erabat suntsitu dute, pentsa zenbaterainoko krisia eragin
|
duten
nekazarien artean 200.000 nekazarik bere buruaz beste egin dute hamar urtean, eta nekazarien krisi hori gosearen adierazlea da; gaur egun, 214 milioi pertsona daude goseak Indian, eta %70 dira pobreak milioi pertsona inguru bizi da Indian.
|
|
|
Aurten lehen aldiz agertu da Voalavo antsahabensis arriskuan daudenen zerrendan. Madagaskarko karraskari horia mendialdeko baso tropikalean bizi da, lurrak izateko sua erabiltzen
|
duten
nekazarien mehatxupean. Arriskuan dago ere kaspiar foka (Pusa caspica), bere ingurunean egoera okertzen doa.
|
|
2010
|
|
|
5.2 mapak irudikatzen duen bezala, eremuak nahiko ondo definituta daude: Gasteiz inguratzen
|
duten
nekazari udalerri guztiak, bai eta GasteizMiranda ardatzean daudenak, Bizkaiko Eskuinaldeko udalerriak (Plentzia Mungiaeskualdea eta Urdaibai inguruak) eta Gipuzkoan Donostialdeko eta Tolosaldekoudalerri bakan batzuk N ardatzaren inguruan
|
|
|
Labore barietateen kopurua ere adierazle interesgarria da: Andeetan 200 patata mota baino gehiagorekin lan egiten
|
duten
nekazariak erregistratu dira.
|
|
2011
|
|
|
Merkatu plazan jarduten
|
duten
nekazariek arinago salatu izan dutenez, zapatuko azokako araudia ez da betetzen. Ordenantza aztertu eta nekazarien jarduna bultzatzeko mozioa sartu dute udaletxean Aralarrek eta Bilduk.
|
|
|
Paraguaiko Manduvira kooperatibak ekoizten du. 1.500 bazkidek osatzen dute kooperatiba hori, eta azukre kanabera
|
duten
nekazariei laguntzen die “egoera txarrean bizi diren eta bizirauteko zailtasunak dituzten”. 14 urtetik gorako esperientzia dute azukrearen eta esportazioaren nekazaritza ekoizpen organikoan.
|
|
|
MMAk horiek mundu mailako merkataritza finantza botereen eta multinazionalen interesen arabera kontrolatzen ditu, eta familia mailako nekazaritza desagerraraztearen erantzule da. Baita nekazaritza modu hori babesten
|
duten
nekazari herrialde edota herrialde indigenen desagerraraztearena ere.
|
|
2012
|
|
|
Irudia: Keith Williamson Landareen Zientziarako Europako Erakundeak (EPSO), 2012ko maiatzaren 18an, Landareen Liluraren Nazioarteko Eguna (“Fascination of Plants Day”) ospatuko du, 500 erakunde baino gehiagoren ordezkaritza
|
duten
nekazariak, hazi ekoizleak, sektoreko enpresaburuak, ikasleak, irakasleak, kazetariak, politikariak eta zientzialariak batzen dituen ahaleginean. José Pío Beltrán Porter ek, CSICeko ikerketa irakasleak, Landareen Zientziarako Europako Erakundearen (EPSO) zuzendaritza kontseiluko kideak eta Landareen Liluraren Nazioarteko Lehen Eguneko koordinatzaile nazionalak, dioenez, “landareen ikerketak gizartearentzat duen garrantzia gogoraraztea” du helburu.
|
|
|
Kafetegi guztiak nekazarien kooperatibetan erosten dira, “modu parte hartzailean antolatuta, kafe bikainagatik prezio bidezkoagoak lortzeko eta bizitza duinagoa izateko”, adierazi du erakundeak. Vending kafea bidezko prezioa kobratzen
|
duten
nekazarien kooperatibetan erosten da Produktu hau erostean, ekoizleek beren lan eta ahaleginagatik bidezko prezioa jasotzen dutela ziurtatzen da. Oinarrizko prezioa da, “poltsaren gorabeheretatik independentea”.
|
|
2014
|
|
|
Nekazari gehienek laboreen monolaborantzaren alde egin dute. Gainera, ubidetik ura hartzeko sistema jarri
|
duten
nekazarien ehuneko handi batek ez du ura erabiltzen, eta beste askok ez dute sistema ezartzeko behar den inbertsioa egin, oso garestia delako, batez ere.
|
|
|
Ekologikoa lantzen
|
duten
nekazari eta abeltzainentzat oso baliagarriak izaten dira, baita ere, gramineoek eta lekadunek osaturiko sega edo larre belardi mistoak, batetik, laboreok oso eraginkorrak direlako belar txarrak itoarazteko eta, bestetik, sustraietatik hondar materia organiko kantitate handia botatzen dutelako lurrera.
|
|
2015
|
|
|
Lur berriaren konkistatzaileen lehen oldearen eta bigarrenaren artekoa da gatazka kasu honetan: batzuek ganadua hazten duten lur jabe handiak dira, eta bigarrenak, lurra lantzeko nahi
|
duten
nekazari txiroak. Hementxe agertzen dira aurrez aurre bi Amerika.
|
|
2016
|
|
|
Bai, ordea, agroindustriaren hazi homogeneoak. Industria ekoizpena
|
duten
nekazari profesionalek hazi erregistratuak erabili behar dituzte euren produktuak merkaturatu nahi badituzte.
|
|
2017
|
|
|
Gazte mugimenduen inguruan egiten diren ekintzetan elikadura burujabetza bermatzeko proiektua da. Bertan modu jasangarrian ekoizten
|
duten
nekazarien zerrenda egin nahi dute. Helburua bikoitza da:
|
|
|
tokiko garapena bultzatzea, ekoizteko eta saltzeko sare kolektiboak erabiltzea, produkzio baldintzak eta moduak argi azaltzea, ekoizpenerako sasoiak eta natura errespetatuz lan egitea, tratamendu gutxi erabiliz eta produkzioen aniztasuna bultzatuz. Horiek dira, besteren artean, Lurraman parte hartzen
|
duten
nekazarien konpromisoak.
|
|
|
Izan ere, Ekuadorko modernismoaren erreferentea den Medardo Ángel Silvaren() heriotzakoan178 eta 16 urte bete artean eredutzat zuen poetaren taxu modernistan idatzitako lehen poemak izan ezik, Gallegos Lararen lerroetan herriko pertsonaia xumeak eta haien egoerak dira erabateko protagonista: bizitzeko lain ozta ozta ateratzen
|
duten
nekazariak, gizarteko zibilizazio moduekin eten eta hirira mozkortzera baino ez datozen ehiztari eta basomutilak, jornaleko peoi eta ofizialak, azken aurrekoen menpeko ziren indiarrak, edo beltzak, edo emakumezkoak, edo kaleko mutikoak.
|
|
|
Hiltzaile amorratua da; arratoiak, untxiak, arrautzak, intsektuak, sugandilak... jaten ditu. Ezaugarri horiek direla-eta, badira etxean horrelakoren bat hazi ohi
|
duten
nekazariak ere, abere kaltegarriak kontrolatzeko.
|
|
|
Hala ere, aldatzen hasi zen hori nekazari askeak euren jabegoa handitzeko zerbitzu loturak zituzten lurrak eskuratzen hasi zirenean. Hala,, askatasun pertsonala
|
duten
nekazariak aurki ditzakegu (liberi) bilau lurraren jabe eginik, eta bilauak (villani, nativi) jabego askeko lurren jabe, nahiz eta bi gertaera horiek bitxiak izan, eta mesfidantzaz ikusiak? (Titow 1969: 56? 57).
|
|
2018
|
|
|
Ez bakarrik Faktorian bertan produktu agroekologikoak saltzeko, baizik tokiko elikagai ekologikoak bertatik banatu, kontsumo eredu berriak bultzatu eta formazioa eskaintzeko. Izan ere, eskualdean badira ekologikoan ekoizten
|
duten
nekazariak, Urduñan batik bat. Ekonomatoa ekonomia sozial eraldatzailearen bidez kudeatzeko eredu ugariren bila aritu dira, eta Zarautzeko Lakari proiektua izan da antzeratu nahi duten bat.
|
|
2019
|
|
|
Marxen hitzetan" zentzuzko nekazaritza kapitalismoarekin bateraezina da[.] eta beren buruarentzat lan egiten
|
duten
nekazariak edo taldetan elkartutako ekoizle kontroldunak osatu behar dute". Erabateko bateraezintasuna dago kapitalaren logika berehalako zalearen eta" zentzuzko" nekazaritza baten artean.
|
|
|
Batetik, Karl Marxen testuetara bueltatzeko eta ikasketa marxiarrak abiarazteko interesa antzeman daiteke. Bestetik, egunotan garatzen ari diren borroka espresiobide anitzak eta euren bueltan artikulatzen diren subjektuak (ingurumen, genero, aniztasun sexuala edo funtzionalaren aldeko borrokak, pentsiodunak, migratzaileak, etxeko langileak, kooperatiba auto-gestionatuak edo lur eremu txikia
|
duten
nekazari gazteak) marxismotik urrun kokatzen dira. Hasieran iradoki bezala, Subjektu Historikoaren iruditegia indarrean egoteak ez du laguntzen; kokapen politiko, etiko, sinboliko eta epistemologiko berriak birpentsatzea beharrezkoa zaigu.
|
|
2020
|
|
|
Eta ibaiaren ertzetan bizi den jendea: eztia biltzen
|
duten
nekazari zuri pobreak, ibaian bainatzen diren andre beltz mardulak, eta mundua bere magia guztian deskubritzen duen haurraren begiak, bizitzari nahiz heriotzari begira.
|
|
2021
|
|
|
Buruxkako boluntarioak proiektuan parte hartzen
|
duten
nekazarien lursailetan aritzen dira uzta jaso eta gerokoa biltzen. " Dena ez biltzeko hamaika arrazoi daude; besteak beste, merkatuak ezarritako baldintzak", erran du Elena Cereceda Buruxkako koordinatzaileak.
|
|
|
Buruxkarekin bat egin
|
duten
nekazarietako bat da Jaime Zabaleta. Ekoizpen ekologikoa egiten du.
|
|
|
“Diruaren zatirik handiena industriako ekoizpena eta nekazaritza babesteko erabiltzen da, eta kopuru txiki bat baino ez, aurrekontuaren herena baino gutxiago, nekazaritza iraunkorrari laguntzeko”, kritikatu egiten da Pisako Unibertsitateko (Italia) Nekazaritza, Elikadura eta Ingurumen Fakultateko ikertzaileek egindako “El campo en tu mesa” txostenean. “Orain arte, NPBk eta EBko merkataritza politikek beren nekazaritza produktuetarako merkatu global berriak bilatzea izan dute ardatz, eta ez dute ahalegin handirik egin beren produktuak tokian bertan saltzeko aukera modu iraunkorrean sortzen
|
duten
nekazariei laguntzeko”, kritikatu dute dokumentuaren egileek. Hurbileko elikagaiak:
|
|
|
Kapitalismoak eskubide asko urratu ditu; besteak beste, jateko eskubidea. Politika neokolonialez gosetera kondenatu dituzte Kolonbia eta gisako beste herrialde zapalduak; horietan lehentasuna ematen zaie industria handiei, giza kontsumorako ekoizten
|
duten
nekazari txikien aurrean. Politika neoliberalek bultzatzen duten nekazaritza industria hau elikatzeko, enpresa handiak lurrez, urez eta jakintza tradizionalaz jabetu dira.
|
|
2022
|
|
|
" Zer gertatzen da, funtsean? Txiroari debekatzen zaio nekazaritza sustatzea, populazioaren gehiengoa osatzen
|
duten
nekazariei debekatzen zaie beren lanetik bizitzea, herrialde eta jende horiek inportazioen morroi bihurtzen dira. Nazioarte mailan elikagaiak garestitzen baldin badira, hondamendia da.
|
|
|
Alcarràs. Filmak kontatzen du nola fruitu arbola sail oparo bat uztera behartzen
|
duten
nekazari familia bat planta fotovoltaiko bat eraikitzeko. Galdera dakar berehala:
|
|
2023
|
|
|
herrialdeko sagardo sagarren ekoizleek egin dute bat elkartean, elkar ezagutzeko, elkarri laguntzeko, elkar informatzeko eta indarrak batzeko. Elkartea han eta hemen aurkezten eman dituzte azken hilabeteak Sagarrica sustatu
|
duten
nekazariek; lauk egin zuten bat hasieran, eta jada 30 inguruk badute elkartean sartzeko interesa. Hurrengo urratsak zehazteko, abenduaren 13an eginen dute lehendabiziko bilera orokorra, Oskotzen (Imotz).
|