|
2000
|
|
|
Begiak itxi nituen nahiago izan nuelako sinestea, amestea, itxaropenari gogor oratzea... errealitate puta honi aurrez begiratzea baino. Eta orain, Irlandan eta disket hotz bati esker, G12 kalera eraman duzun egia osoa ari zait agertzen, eta nahi izan arren ezin
|
dut
burutik kendu zu zeu zarela kontatzen didana Rocío harekin enrollatu zinela, Jabirekin izandako aferak uste zenuena baino garrantzi handiagoa izan zuela azkenean, eta oraindik ere" Connemara" aipatzen duzu, eta toki horretara zeure bila joan nahi duzula. Oraindik ez duzu zure burua aurkitu ala?
|
|
|
Arazo bakarra, esan dit, zenbait gidari obseso dira: neska bakarti bat egiten ikusten dutenean automatikoki pentsatzen dute neska horrek bidaiatzeko baino beste zerbaiterako gogo gehiago izan behar
|
duela
buruan. Ninfomaniatik beherako ezer ez zaie kabitzen astazakil horiei, baina hala ere lasaitzeko esan dit, oso gutxitan gertatzen dela.
|
|
|
Turutak iragarri zuenean ezen Villagrandeko dukea tribunan azaltzeko puntuan zela, guztiak zutitu eta isildu ziren, eta kapela edo sonbrailua jarria
|
zutenek
burutik kendu zuten, dukeari zor zioten begirunea zela kausa. Dukeak, bere aldetik, jendearen abegi ona eskertzeko, eskua luzatu zuen baterat eta bertzerat eta, noiz eta ikusi baitzuen ezen bere tribunako lagun adiskideak nor bere lekuan zeudela, eseri zen eta gorako mugimendu bat egin zuen eskuaz, festa hasteko.
|
|
|
Kontseilu hura dugu, konparazione, noiz eta Ararat mendiaz eta libertatearen mendiaz mintzatu baitzitzaidan, haren zuhurtziaren erakusgarri: " Joanes, egia duk ezen aitzina nahi
|
duenak
buru egin behar diola zailtasun orori, baina jakik, bertzalde, ezen, batzuetan, uholdeari buru egiteko uholdearen alde jarri beharra dagoela, zeren eta ur lasterrei burugabeki buru egiten dien txalupak akabatzen baitu ur lasterrak irentsirik, Ararat menditik urrun". Eta hala entseiatzen zen bidean sortu traba eta behaztopei buru egiten, ez buruz buru eta bekoz beko, baina zeharka.
|
|
|
...batez, baita emaztekiek buru oihal haien eramaitea ere, zeinak, aita Bartolomeren erranetan, beren forma haiekin —harroak eta luze bezain biribilak— ez baitzitezkeen izan haragikeriarako eta lizunkeriarako tentagarriak baizen; eta, nola uste baitzuen ezen emaztekiak dortokaren etsenplutik ikasi behar zuela, eta hargatik geratu behar zuela etxean, edo bere mantelinaren azpian gorde behar
|
zuela
burua elizarakoan, dortokak bere maskorraren azpian bezala, hala debekatu zien haiei, halaber, Ama Birjinaren ohorez egiten zen hainbat eta hainbat prozesionetan —hala nola Asuntzio koan—, apezaren parean joaitea, nor bere kandelarekin; eta ekarri zuen, finean, elizarat —zeinak baitzuen, don Frantziskoren denboran, plaza publikotik eta merkatutik otoizlekutik bezainbat, guztiak sol...
|
|
|
Izan ere, kontatuaren arabera, pentsa dezakezu ezen hatsarretik gorrotatu nuela nik aita Bartolome, baina ez da egia; edo, beharbada, egia da, baina, hala izan bazen ere, apezari nion beldurrak eta gehiegizko begiruneak estaltzen zuten gorroto hura. Eta bertze galdera hura
|
nuelako
buruan sartua: " Eta aita Bartolomek dioena egia balitz eta ez metafora edo ipuin hutsa...?" Eta, orotarat, ezin ahantzi nuelako ezen neure alde jarri nahi nuela ama:
|
|
|
gertatuaren berri osabari eman ez eman. Bertze asmo bat ere
|
banuen
buruan, zeren pentsatu bainuen ezen napolitarrari geure Na fa rroako jauregiaren direkzionea eman behar niola, bere Donejakuerako bidean ingurutik iragan zitekeenez gero, eta bisitatxoren bat egin, bidenabar.
|
|
|
Eta diot: hari ikustezin batzuk ote
|
ditugu
buru barrenean, eta spiritu bat —edo iratxo bat ote da, jaun André? —, zeinak hariak astintzen dituen, arrabitajole batek bezala arrabitaren hariak. Eta, halatan, nik pentsatzen dut, edo iratxo horrek pentsatzen nau?
|
|
|
IKUSTEN duzu, jaun André: galderak eta galderak
|
ditut
buruan, galderak bere batez. Zeren gero eta konbentzituago bainago ezen galderak bertze galdera batzuekin baizik ezin ihardets daitezkeela, eta iragan zitzaidala —neuri bai bederen, eta aspaldi gainerat— ihardespen klar eta garbien aldia eta sasoina... eta zeren neure burua, anitzetan, tenpesta baten erdian bezala baitakusat, eta galdera batek bere haize kolpea jo orduko bertze bat baitatorkit, bertze haize kolpe batekin...
|
|
|
" Urbiainek ez du konponbiderik izanen, Pagabasoko leizea estali arte!"; eta prozesionea Pagabasoko leizearen ertzerat heldu eta don Laureanoren manuz harri jaurtikika hasi ginen, leizearen kontra, deabrua meneratzeko asmotan... Eta nik bi erran haiek
|
nituen
buruan... eta berriro galdetu nion neure buruari: " zertarako nahi duzu mundu guztia...?" Eta bat batean neure mundua ikusi nuen:
|
|
|
—Joanes, egia duk ezen aitzina nahi
|
duenak
buru egin behar diola zailtasun orori, baina jakik, bertzalde, ezen, batzuetan, uholdeari buru egiteko, uholdearen alde jarri beharra dagoela, zeren eta ur lasterrei burugabeki buru egiten dien txalupak akabatzen baitu ur lasterrak irentsirik, Ararat menditik urrun...
|
|
|
Eta nik gauza haiek guztiak
|
nituen
buruan, eta orduan, neure etorkizun beltzari ate bat zabaldu nahi banio bezala eta neure senak eta neure bizi-nahiak ere hartaraturik, pentsatu ere gabe bi aldiz, erran nuen:
|
|
|
Eta aitak amari erran zizkion hondar hitzak oroitu nituen: " Iduria ongi zaintzen dut nik, Graziana, sehiek eta menekoek didaten errespetua eta begirunea lekuko; eta bertze zer horiek, berriz... horiek jendearen asmakizunak dira eta atso zaharren erran merranak..." Ez dakit zergatik, baina ez nizkion aitari hitz haiek sinetsi... zeren eta bertze fabore haiek
|
bainituen
buruan, eta hiru hitz haiek arras betetzen zuten ene buru barrena, kontsolamenduzko hitz bakar batendako ere tokirik uzten ez zutela... Eta bai, banekien zer nolakoak izan zitezkeen bertze fabore haiek, kontu haiek ordu arte kezkatu eta antsiatu ez ninduten arren, osaba Joanikoten munduarekin eta jaun Marcelenarekin aski eta sobera nuelako artean, bertze nonbait erran dizudan bezala...
|
|
|
Herritarrek, erran bezala, aita jesuita
|
zuten
buru, eta berau mintzatu zen guztien izenean, lepotik dilindan zeraman gurutzea eskuan zuela:
|
|
|
Ulertzekoa da Kristinaren dezepzioa, Afrikako eta Ameriketako herririk galduenetako amatasunaren jainkosen izenak erabiliak baitzituen, hilabete horietan, umeari eman beharreko graziatako. Hiru lau eguneko kalapita, Ama Etxeko buruaren bitartekotza eta haur egiteko tenorean laguntza eman zioten medikuaren, emaginaren eta erizainen zina behar izan ziren, inork tronpatu nahi ez
|
zuela
buruan sartzeko. Bederen, ondorio bat ekarri zuen ona:
|
|
|
—Deabruari edo dena delakoari sakrifikatu beharreko biktima aldarera lotu ondoan, txatxuz jantzitako morroi bat sastakai dantzan, bere fidel teteletuek, inguruan, lelokeriaren bat errepikatzen duten bitartean? Horixe
|
duk
buruan?
|
|
|
Ordu laurden geroago, izerditan inguratu nuen alde zaharrera ailegatzeko azken tartea: bi lorategi publikoren arteko karrika iluna, harresiz haratagoko auzoetara isurtzen zen errepide zabala
|
zuena
buruan. Etxe gero eta hurbilagoan anaiaren neska ondoko gelan izanen nuela oroitzeak bizitasunez hornitzen zuen nire ibili kulunkaria.
|
|
|
Kristinarekin ez bezala, ordu laurden baino gehiago nuen, eta hala ere ez nintzen xehetasunetan luzatu. Zer agertu eta zer gorde aldez aurretik neurtua
|
nuen
burutik buru. Bi egun lehenago Ttipiren bulegokoak nola hartu zituen kontuan hartuta, goganbehartuta nengoen, berriak entzunda, orduan bezain sinesgaitz agertuko ez ote zen Potzolo.
|
|
|
Ideiak antolatu behar
|
nituen
buru barnean.
|
|
|
Bazekien zertaz ari zen. Azken hamar urteetan, gutienez ere lau aldiz jarri behar izan zuen telefonoan, Ximurraren andre Josefinari zinez zin egiteko senarrak gaua berarekin egina
|
zuela
burutik buru, laguna goizean, auskalo nondik, atzarri samarrik etxeratutakoan. Ttipiren zaintzapean gure emazteak ez ziren nonbait gu bertze emakumeekin lardaskatuko ginen beldur.
|
|
|
Gogoeta goibelez ilunduriko goiz beilarik gabe esnatu ninduen iratzargailuak. Ez
|
nuen
buruko minik, eta tabakoak bularraldean ezartzen duen hersturatik laxoago zeuden ene birikak. Bihotzerre baten azken negarra eta halako zoraldi bat kaxko barnean, ohatzean egin denbora luzearen hondakin; horiexek baizik ez ninduten erabateko ongizatetik aparte.
|
|
2001
|
|
|
Hondar pinporta. Eta ezin
|
zaitut
burutik kendu, ez duzu orria askatu nahi, hurrengo kapituluan agertu nahi duzu, istorioa eraiki, liburua osatu. Ezin nauzu abandonatu.
|
|
|
Lagunaren arnasketa bizia sumatu eta zertan pentsatzen ari zen asmatu du, izan ere. Berak ere ezin
|
baititu
burutik kendu duela ordu laurden eskas anbulantzia barruan gertatutakoaren irudiak. Beretzat ere lehen hildakoa izan da.
|
|
|
Aittittek painelua lau korapilo eginda
|
zuen
buruan txapelaren ordez. ‘Ederto hazi da mutila! ’ Halaxe esan zion aittittek, gurdi gaineko belar metatik jaitsi gabe, heldu berria agurtu eta sangria edateko egin zen atseden unean
|
|
2002
|
|
|
Nolakoak ziren irudikatzen hasteko, pentsa ezazue hiruretako bakoitzak ehun suge
|
zituela
buruan, ile txirikordak balira bezala kiribilduak. Bizi bizirik zeuden sugeak, buru gainean bihurrika nahas mahasean, txirikordatuz, ahoa zabalduz eta mizto bikoitza atera eta sartuz, pozoi hortzak erakutsi eta luzatuz.
|
|
|
Medusaren burua ekarri al didazu, bere sugezko ilaje eta guzti? Hala ez bada, ene seme, gorriak ikusi beharrean zaude, Hipodamia printzesarekin ezkontzekotan bainaiz, eta eztei oparirako beharbeharrezkoa
|
baitut
buru hori. Badakit horixe duela gustukoa, munduan dagoen beste edozer baino atseginagoa egingo zaiola?
|
|
|
Beste aingeru ahaltsu bat ikusi nuen zerutik jaisten, hodeiz inguratua: ortzadarra
|
zuen
buru inguruan, aurpegia eguzkia bezain distiratsua eta zangoak suzko habeak bezalakoak. [...] Deiadar egin zuenean, zazpi trumoik jo zuten burrunba.
|
|
|
Izan ere, amodioaren hasieran, normalean, beti izan ohi da flash bat, maiteminak eragina. Flasharen ondorioz, maitasunaren argazki bat
|
dugu
buruan, ideala betiere. Baina argazki hori, gero, egunean egunean osatu beharra dago, puzzleak osatzen diren moduan.
|
|
|
Eskuaren kanpoaldeaz fereka samur batzuk egin nizkion masailean, baina urrun zegoen Sara. Beste nonbait
|
zuen
burua. Alpujarretan, beharbada.
|
|
|
Ez zuen jasan. Eta ez
|
zuen
bururik jaso, urtebete baino lehen hil baitzen, bihotzekoak jota. Denbora hartan, alabaina, zeukan guztia eman zuen.
|
|
2003
|
|
|
Jarraitu zuen esaten Fernandok gero eta itxura eskasagoa zuela 3.Dko matrimonioak, eta gizona gaitzen batek jo zuela lepoan, eta behera begira eman behar zuela egun osoa, eta ezin
|
zuela
burua zuzen jarri. Jendeak komentatzen zuen, hala ere, hiru lau aldiz joan zirela 3.Dkoak Madrilera eta tratuan ibili zirela musika konpainiekin eta zerbait lortzen ari zirela, eta munduan ez dela guztia uste den bezain txarra edo uste den bezain ona.
|
|
|
Berak ohearen bere zatia edredoi lodi batekin estali behar izaten zuen. Goizetan nagia zen Monika eta egin berri zituen ametsetan gatibu izan ohi
|
zuen
burua. Ni zutik gosaltzen duten horietakoa naiz.
|
|
|
Monikak gau osoa adiskide batzuekin iratzarririk igaroa zuen arren, erabat argi omen
|
zuen
burua. Beraz, nahikoa azkar ulertu omen zuen idazleak, Romain Garyk edo dena delakoak esandakoa baina gehiegizkoa iruditu omen zitzaion.
|
|
|
Greta edo ni. Hitz haiek ezin
|
nituen
burutik kendu. Ez nuen ulertzen zer nahi zuen Anak.
|
|
2004
|
|
|
–Ez duk eztabaida soilik, Aitor. Hik beste neska bat
|
duk
buruan. Bueno, buruan edo beste nonbait.
|
|
|
Burua bihotzak nahi ez duen lekuraino doala, baina bihotzak ez badu nahi, oinak ez doaz hara. Eta une honetan, borrokan
|
ditut
burua eta bihotza. Beraz, nire oinek ez dakite oraindik norantz jo.
|
|
|
Salabururen ustea uste zabaldua eta onetsia da gure artean, baina ez da iritzi zorrotza eta landua, pentsaera nagusiari berez darion arrunkeria besterik ez denez. Hizkuntzen arteko harremanetan gehitzen edo kentzen omen diren zer horiek, orobat, aurrekoaren lepotik
|
dute
burua: hau da, kentze gehitze kontu hori ezein egoera soziolinguistikotan horrela dela uste duenak ez daki edota ez du jakin nahi hizkuntzen arteko harremanen izaerak ez duela ia inoiz halako aberastasun gehigarririk eragiten plano soziologikoan, eliteko giro kulturalean izan ezik.
|
|
|
Eskuak aho inguruan jarri ditu bozgorailuarena egiteko, eta oihuka esan du bakoitzak boto bat, bakoitzak boto bat, bat bakarrik bakoitzak. Baina jendeak badaki hainbeste, ez
|
baitute
burua alferrik apurtu erantzun bakar baten bila, eta ondo dakite boto bakarra dutela edo, beste modu batean esateko, pertsona baten izena baino ezin dutela jarri papertxoan, nahiz eta askok nahiko lukeen bi edo sei izen jartzeko aukera ere izatea, baina kartelek eskatzen zuten pentsatzeko ba ote dagoen inor Mussolini baino garrantzitsuagorik, inor existitzen bada hain garrantzitsua....
|
|
|
Liviak ez daki hainbeste. Berak dakiena da Ginok ezin duela Tourrik ez Girorik irabazi, bere familiaren berri ez duela izan azken urteotan, eskalatzaile izandako faxista boteretsu batentzat ari dela lanean eta abizena aldatuta duela, Livia Scola, eta ezin
|
du
burutik kendu bera Livia Bucova dela, eta ez du burutik kendu nahi ere, ohore apur hori delako haurtzarotik geratzen zaion gauza bakarra. Hori, eta begi marroi eder bi.
|
|
|
Ezinegon lauso batek harturik jaikia nintzen, neskak nirekin nolako jarrera hartuko ote zuen ezin asmaturik. Nahikoa kezka
|
nituen
buruan bueltaka, neska maribero batez arduratzeko. Karrikako atera bidean nindoala, ordea, gela bateko atea zabaldu eta neska atera zitzaidan bidera.
|
|
|
Baina une hartan, irakasle juduaren etxean eserita, ezin nuen garbiro pentsatu. Hamaika susmo eta zalantza
|
nituen
buruan bueltaka. Eta, hala ere, ez nekien benetan zer zen istorio hartan benetan kezkatzen ninduena.
|
|
|
Zergatik zegoen hain urduri? Ezin
|
zuen
burutik kendu, une hartan, Mireiarena izan zitekeela erretako gorpua. Oraindik ez zekien.
|
|
|
Josebak ia lasterka egin zuen Mª Cristinaren ate ingururainoko bidea. Ezin
|
zuen
burutik kendu. Hilketa?
|
|
|
Notiziaren bat eman behar digu, ziur nago, errepikatu zuen behin eta berriz etxeko bazter guztietatik aste osoan. Kantari zebilen etxetik, semeak azkenik neska formal bat aurkitu eta familiaren aurrean aurkeztu behar
|
zuela
burutik ezin kenduta. Hiriguneko pisuan bizi zenetik ez zeukaten haren bizitza pribatuaren inguruko notiziarik.
|
|
|
" Zer ordu da, hi?". Eta nik ez dakit non
|
zuen
burua une hartan, halaxe erantzun zuen, ezin serioago: " Nik uste dut puntutxoren bat aterako dugula, eta beno...".
|
|
2005
|
|
|
–Ez dakit, baina hain argi datozkit izen horiek guztiak. Iruditzen zait mapa osoa
|
dudala
buruan, koordenatuak eta guzti. Bitxia.
|
|
|
Ainarak hasperen egin du, desgogara. Platerean arroz ale baten atzetik jolasean ibili da zotzekin, esan behar
|
duena
buruan biribiltzen diharduela. Azkenean burua altxatu du.
|
|
|
–Ez zakiat zer
|
duan
buruan, agian ebakuntzaren ondorioa duk, baina zer dela-eta pentsatu behar duk inor hire atzetik dabilela. Urtebete erietxe batean eta zer uste duk egin ahal izan duala inork hitaz horrelako ardura hartzeko?
|
|
|
Eta ez da gogoratzen ez naizela, lasai. Gaur egin dudan guztia
|
dut
buruan, segundo bakoitza. Alde batetik ez da oso zaila, hemen etzanda egotea oroitzea, esaterako.
|
|
|
Jaikitzeko garaia, erlojuari begiratu gabe daki. Mendira joateko prestatzeko garaia, agindu moduko hau
|
du
buruan.
|
|
|
Zoramena iritzi dio, zentzumen guztiak uneaz ondo gozatzera jarrita. Ondo grabatu behar
|
du
buruan une hau, lagunei zelakoa izan den seguruenik inoiz kontatuko ez badie ere. Eta kontakizun polita litzateke:
|
|
|
–Zer
|
duzu
buruan?
|
|
|
Ezin esan zezakeen gustu onekoa zenik, baina bai ausarta, diskotekak ordaindua ez bazen. Ileorde –ze, ileordea behar
|
zuen
buruan zeukanak– hori luzearen gainean koloretako loreak, tirantedun pieza bakarreko soineko labur labur arrosa distiratsua, gerriko beltz bati lotuta zilarrezko esku poltsa ñimiñoa, farfail beltzetan amaitzen ziren sarezko galt zerdi beltzak, zetazkoa zirudien kulero arrosa –ez zen zaila hau ere ikustea, dantzatzerakoan soinekoaren gona behin eta berriro ipurdiaren gainetik altxatzen... Beltzak, takoi altu altuak, erdialdera estutzen zirenak oinarrian berriro zabaltzeko, eta muturrean ere zola lodi lodia, orkatila batetik bestera zeharkatzen zuen uhal moduko batekin.
|
|
|
Baina garrantzitsua zen zure lehengusuari gu bagindoazela sinestaraztea. Uste
|
dut
buruan duen zerari ziria sartzeko lehen urratsa zure lehengusuari sartzea dela.
|
|
|
–Baiezkoa ulertzeko argiago mugitu behar
|
duzu
burua, goitik behera.
|
|
|
–Lasai, neska, esku onetan dago. Tetsuo sanek topatu nahi
|
du
buruan sartu diotena eta hortik aurrera batek daki, agian kanpotik sartu dioten guztia ezabatu ahal izango dio. Baina hori baino garrantzitsuagoa da beste norabideko bidaia.
|
|
|
–Bai, uste dut Tokioko gidaliburu osoa
|
dudala
buruan grabatuta, argazkiak eta guzti. Hobe orain alde egitea, antolatu barik dauden bitartean.
|
|
|
Itziarrek behera begira
|
zuen
burua jaso eta ia entzun ere egin ez nuen agurra ahoskatu zuen. Sudur aldea eta begi bat tapatuta zituen benda zuri batekin.
|
|
|
Mateok ezetz esan zuen, ez zekiela, baina ez
|
zuen
burua asko mugitu, aspaldi konturatu baitzen mugimendu bakoitzeko apur bat jaisten zitzaiola argazki liburua arropa barruetan.
|
|
2006
|
|
|
Eta igandeak maite ditu Nereak, lanik gabekoak direnean behintzat, askotan igandeetan ere lan egin behar izaten baitu. Asteko egun txarrenak dira orduan, erredakzioan dagoen bitartean ezin izaten
|
baitu
burutik kendu Maialenek ez duela ikastolara joan behar eta, lanagatik ez balitz, berarekin eta Lewisekin batera pasatuko zuela eguna. Baina gaur ez dauka lanik.
|
|
|
Orain itzali egin nahiko luke. Gauza gehiegi
|
ditu
buruan, irudi gehiegi bata bestearen gainean: ama ikusten du ospitaleko ohean etzanda, Fidel bere kristalezko bulegoan sartuta, eta Karlos.
|
|
|
Flana, intxaur saltsa, arroz esnea... Luisak errezetak idazten zituen bitartean kezka bakarra
|
zuen
buruan: Germanek arrantzaldi hartan ez zuela aurkituko zortea emango zion lorerik itsasoan.
|
|
|
–Bai, ezin
|
dut
burutik kendu.
|
|
|
–Begira, Nere, ezin dut honelako gauzekin. Lanez gainezka nago, ezin
|
dut
burutik kendu nola konponduko dugun amaren asuntoa ospitaletik irteten denean, eta orain ama eskursioan eramateko kontu honekin zatoz. Zoratu egin al gara denok ala?
|
|
|
Aldatu egin nahi zuen. Gehiegi ezkutatua
|
zuen
burua lur azpian. Gainera, susmoa zuen ez zuela berriz ere adorerik bilduko Eguzkieneara itzultzeko.
|
|
|
Errieta egin zenidan. Ezin
|
zenuelako
burutik atera orain neure abestia. Hala esan zenidan" zure abestia".
|
|
|
Bigarren taldekoek, Wulff
|
zutela
buru, bidearen laurden bat bakarrik egin zuten itsasertzeko leku jakin batera, eta han zain geratu laguntza etorri arte. Bitarte horretan goseak ez hiltzeko, ehizarako bi eskopeta, 80 kartutxo eta 40 posta zituzten.
|
|
|
Gaixotasun ezezagun batek eraman zuen berarekin. Andrea galdu zuenetik ez
|
zuela
bururik altxatu esan zuten herriko atsoek hilobira eraman zutenean.
|
|
|
Aurrera ateratzeko bizi behar izan zuen etengabeko zurrunbilo horretan,
|
bazituen
buruan mila ideia irakiten eta haiek gauzatzeko eskuak beti prest...
|
|
|
Hau da, László edonon erabiltzeko moduko luma gauzatu nahian ari zen bitartean, George, Lászlóren anaia kimikaria, tinta berri baten bila murgildu zen, inprentetan erabiltzen diren lehortze azkarreko tintekin saiakuntzak eginez. Oliotan edo antzeko disolbatzaileren batean nahasitako pigmentoekin egindako tinta bat
|
zuen
buruan Lászlók.
|
|
|
Hemezortzi urte lehenago Antsatarrekiko negoziazioetan Joanes Labriten enbaxadore ari izana zen Leonel Garro. Amari entzunik, ederki itsatsia
|
zuen
buruan. Zapatagin ikastuna berandu zebilen.
|
|
|
Errana da: laborarien bonet beltza maite
|
zuen
buru gainean, janzkera harrigarria legegizon batengan. Burukoa eta horren azpiko ile usu gorri hori ez ziren aise ahanztekoak lehenago ikusi izatera.
|
|
|
Papistek, Liga Katolikoa delakoan bildurik, bazter guztietan jazartzen zieten fededunei. Guiseko dukea
|
zuten
buru, eta Espainiaren laguntza. Alabaina, oraingoan erreformazaleak ez zeuden gehiago azienden gisa akabatuak eta kalituak izateko prest.
|
|
|
Ergelkeria bat; jende guztiak daki Nafarroa Beherean Garrüzeko feria abuztuan dela. Bai moteldua
|
nuela
burua egun hartan. Bafada itogarri batek atera ninduen neure baitaratze xalo hartatik.
|
|
|
Egokitu zitzaidanari Jaun Jakob erraten zioten gazteluan eta ez zuen inoren odola xurgatzeko itxurarik. Bonet txiki biribil bat
|
zuen
buru gainean, bizar zuri luzea bisaian eta halaber kaskoan ilea, kiribil xelebreetan bizkarrean beheiti egiten ziona. Baionakoa zen, inork galdetu gabe agertu zidanez.
|
|
|
Elizgizonaren ohiko inguruetan, aho azpiz eta bakan aipatzen zen laguna zen Albreteko etxearen ondorengoa. Deus guti zekien hartaz, eta apur hori barna barna sarturik
|
zuen
buru kaskoan. Konparaziorako, muga inguruan soldaduak nonahi ibiltzen baziren, delako Henrike hura zela erruduna.
|
|
|
Etsaia ez zen lo gelditu: berehala bildu zituen soldaduak ausarki, ustez atera behar
|
zutenei
buru emateko prest. Arrosen mutilek gau osoa egin zuten axut eta zalapartaka, eta gau osoa orobat bertzeek esperoan, haiek harresietako aterpe goxoa noiz utziko.
|
|
|
Kapa iluna jantzita zetorren, eta pauso luzeak entzun nizkion. Kapela
|
zuen
buruan eta ez nuen ezagutu.
|
|
2007
|
|
|
neskak, musika, eskola... eskola ez, urrunegi zegoen hura ordurako, eta alaiegi gu hartaz oroitzeko. Bakarrik gogoratzen dut uretan sartu aurreko liluramendu hark arrasto bat utzia zidala, eta ezin
|
nuela
burutik kendu lagunekiko lokarri estu baina ikusezin hura.
|
|
|
Unamunok beti bat
|
zuen
buruan: Jainkoak izan behar zuela, nahi eta ez, berak, Migel de Unamunok, betiko bizia goza zezan.
|
|
|
Erroma, lurbiraren nagusi (keinu oriental bat hau, menperatuari gainean hanka jartzea, mendebaleko ikonografiak aski berandu bakarrik ikasi duena). Foro Romano an, Hadriano-ren tenplu itzel baten hondarrak Venus eta Erroma biena batera; Fori Imperiali etan, Zesarren Foroan, hiru zutoin korintiar txairo gelditzen da, gainean sabaizuraje puska batekin estetikoki miragarri esaktoa, behialako Venus Genetrix en tenplutik (ikusleak ezin
|
du
burutik kendu, ez al zuen zerbait ia berdin berdina Delfosen ikusi, estatikaren legeren bategatik, puskaila askotan elkarren antza sumatzen da).
|
|
|
Postariaren zango zuztarren esku balego hitzak garaiz iristea... eta seguru gainera hark hala uste duela. Gizajoak usteko
|
du
burua urdindu zaion emakumeak hamar urteko atzerapenez idatzitako maite zaitut, beti maite izan zaitut hori garaiz iritsiko dela postontzira, berak pedalei behar besteko abiaduraz eraginez gero. Pentsatuko du, gainera, esan beharreko hitz guztiak daramatzala otarrean sartuta, garaiz, beti garaiz, hemendik hara.
|
|
|
Behartuta eraman behar izan zuten David zentrora, arrastaka, eroetxeak erotu egingo zuela baitzioen berak, denen artean bera benetan erotzea lortuko zutela. Nahikoa
|
zuela
buruko minarekin. Nahikoa zuela.
|
|
|
Sorbaldak altxatu ditut, ideiarik ere ez dudala adierazi nahian. Bizirik zegoenean noizbait entzun nion Joxeanen aitari halakorik esaten, baina batek daki egia zen, azken urteetan nahiko galdua
|
baitzuen
burua.
|
|
2008
|
|
|
Polita. Txori asko
|
ditu
buruan, baina neska jatorra ematen du.
|
|
|
Hala ere, soldadu gorriek, Frantziako mugan bizkarturik, hiru hilabetez eutsi zioten etsaiari, amore eman gabe. Antonio Beltrán el Esquinazau
|
zuten
buru. Halako pertsonaia batek hainbat nobela idazteko adina emanen zuen, bere biografia bakarrarekin.
|
|
|
Bielsan, aurkari zituen hiru dibisioetariko bat Nafarroako 4.a zen, Iruretagoiena jeneralaren erranetara zegoena. 62 dibisioak, berriz, Sagardia jenerala
|
zuen
buru, militar frankisten artean basapiztienetarik.
|
|
|
Eskolara joatea deliberatu zuèn egunetik, ordea, zeharo aldatu zitzaion joko zelaia Beñardori, Beñardok berak onartu zuena, erabaki bat bitarteko, ez librea. Beñardok irudi bat behar
|
zuen
buruan iltzatua: aita bere atzetik lasterka zihoakionekoa, igitaia goian, deabru bat iduri?, baina bai borondatezkoa?
|
|
|
aurpegi osoa ere bai, irudimen ariketa xinple baten bidez, aski baitzuen hartarako simetri arauak. Natividadek aurpegi perfektua zuen? aintzakotzat hartzea; hots, Nataliak Natividaden irudi bat behar
|
zuen
buruan, erdiz emana zetorkiona eta erdiz irudikatua: irudi hura ez zen, ordea, finkoa eta behin betikoa, etengabe aldatuz zihoàn irudia baizik, irakurketak Natividadi eragiten zizkiòn sentimendu aldakorren araberakoa, lehen irudiaren baitan beste irudi asko baleude bezala, hantxe ezkutuan, lehen planora noiz agertuko zain.
|
|
|
sakrifizioa? baina ez erabatekoa, beharbada, sakrifikizioak berarekin ekarri ohi duen sariari uko egiten dion sakrifizioa da sakrifizio perfektua?, neurri batekoa baizik; esan nahi baita Nataliak sakrifizioa
|
zuela
buruan, bai, baina baita sakrifizio hari atera ziezaiokeèn etekina ere, pentsatzen baitzuen, oso litekeena da behintzat, ezen, Natividaden gaixoaldian sakrifikatzen bazen, ahizparen menera jarriz, honek noizbait agertu ziola bere esker ona modu batean edo bestean, ñabardurak ñabardura.
|
|
|
Eta nazka eta higuina sentitu nahi izan zuen, baina bekaitza sentitu zuen, haragiak piztutako ekaitzaren erdian. Eta Natividadek oihu egin nahi zuen, baina ezin, hain zegoen ezinduta eta elbarrituta eta hain
|
zituen
buru mihiak blokeatuta; harik eta, segundo luze batzuen ondoren, oihua eztarrian biribildu zitzaion arte: –Urdanga, urdanga!?.
|
|
|
Baina Nazario Orbek, agian, beste kontu bat
|
zuen
buruan jada, alboko zuhaitz batean katagorri bat agertu eta hari begira jarri baitzen, auskalo zer zuen gogoan?
|
|
|
Reginak bere ezkontza
|
baitzuen
buruan, Nazariorekin bizitza osorako lotuko zuena. Esan nahi baita Reginak buruhauste bat baino gehiago behar zuela, mundu guztiak esaten baitzion ezkontza batean ezkon egunekoa zela errazena, ezkon aurrekoekin eta ezkon ondokoekin konparatuta zer esanik ez, eta ezkon aurrekoak, jauregi barrua beharrekoaz hornitu eta apaindu, langileen lana gainbegiratu?
|
|
|
Edo iritzia eskatuko ote zien, zeren guztien esanetan bidaia arriskutsua izan baitzitekeen, eta gauza bat zen morroi neskameak bere esanetara jartzea eta beste bat haiek hiltzeko arriskuan ipintzea? Markesa andereak bi aukeren artean banatuta behar
|
zuen
burua, harik eta jauregiko otoiztegian sartu, Ama Birjinaren koadroari begira jarri, esan ere, esan zion ahapeka: –Argi nazazu, Ama Birjina txit garbi horrek?, baita handik gutxira burua gora eta behera mugitu ere, Ama Birjinak orduantxe argitu balu bezala:
|
|
|
baliatzen zela, anaiaren libratze hartan legeak zioena baino askoz gutxiago ordaindu behar izan bazuen ere, Mateo Sukunzak Canovasekin zuèn adiskidetasun nolabaitekoa ez baitzitzaion alor hartan, itxuraz, alferrikakoa gertatu. Nazariok, beraz, hura guztia behar
|
zuen
buruan, eta orduan esan zuen:
|
|
|
Baina Nazariok, anaiaren hutsa eta orbetarren izen ona behar
|
zituen
buruan, baita etxeko ardi beltz matxinoa behin betiko zapaltzeko gogoa ere, suzko amorrua odolean bor bor?, paparretik heldu, eta honela hitz egin zion:
|
|
|
Beñardo era hartan ikusita, edonork esango zuen bere burua urkatzera zihoala, baina, zubi gainean egon zenean ez bezala, ez zituen ezpainak ez eskuak ez gorputza dar dar; aldiz, ziur zirudien egin behar zuenaz. Beñardok, ondorioz, ideia distiratsu bat behar
|
zuen
buruan, zubi gainean aurkitu ez zuèn indarra eta kemena ematen zizkiona, eta ezin esplika zezakeena mendeku goseak baizik, errai erraietako gorroto batek, odolaren ukoak gorroto itsua du lege, mendekuaren ideia piztu balio bezala; prestaketa guztiak egiten ari zen bitartean, gainera, marmarka hasi zen, ulertzen ez zitzaion arren, argi eta garbi zegoen zein zen bere diatribaren jopuntua, hiru aldiz errepikatu baitzuen:
|
|
|
Bai, egia zen txantxan bezala esan zituela fraideak hitz haiek, baina honek bere hitza bete ote zuen, bada, azkenean, txantxazko egoeratik guztiz beste egoera baterako urratsa emanez? Ernestinak halako burutazio bat behar
|
zuen
buruan, baita besteren bat ere: –Eta orain zer???, ama nagusia honela mintzatu zenean:
|
|
|
–Ez dut ikusi ere egin nahi nire apellidua gordetzeko gai izango ez dena?!?. Reginak kontu haiek guztiak behar
|
zituen
buruan, perlazko lepoko bat amets, ezin esplika baitaiteke bestela nola baliatzen zituen txolarte guztiak begia bionboen arteko zirrikituetan paratzeko, baita begirada Nazarioren eta haren taldearen norabidean bideratzeko ere. Nazariori eta haren inguruari begira, Reginak pozik zirudien batzuetan, negozioen gudu zelaian inoiz jeneral izango zenaren balizko diruaren hotsek erakargarriago egiten ote zuten haren gorputza??, baina betilun ere agertzen zen beste batzuetan; are gehiago:
|
|
|
Egia zen ez zegoela mozkortuta, baina egia zen, halaber, ardoaren eraginpean zegoela, baita laino baten gainean bezala ere ondorioz, eta horrek lainotasun baten eta erlatibismo hala moduzko baten galbahetik iragazi behar zizkion etika eta moral kontuak, portaerari eta jokabideari lotutako arau ezin estuago batzuk oinarri zituztenak. Hura, haatik, ez zen aitzakia nahikoa Nazariok bere apetaren arabera eta nahi bezala joka zezan, arauak arau baitziren, pentsamendu hura ere garbi behar
|
zuen
buruan, arauzale ere bazèn heinean?, berdin behartzen zutenak nola lurraren mutur batean hala bestean, mozkor edo ez hain mozkor. Eta gainera?
|