|
2002
|
|
|
Eremu zabal horretan, Ikas Bik zabalkunde zaila izan zuen hastapenean. Bertako gurasoek ez
|
zuten
beren seme alabak eskola elebidunetan aritzerik nahi, ez baitzuten ulertzen, konparazione, matematikak euskaraz eman zitezkeenik. Kostata baina, emeki emeki, gela elebidunak zabalduz joan ziren.
|
|
|
Ez dago gaizki, halaber, haurrek zer dibertitzen zuten esatea”, dio María Jesús Fuentes psikologia irakasleak. Pedagogoek, bestalde, adin bakoitzerako jostailu egokiak gomendatzen dituzte, “nahiz eta gurasoek benetan erabaki behar duten zer behar
|
duten
beren seme alabek eta zer den egokiena haiek garatzeko”, esan du Alberquillak. Gurasoek hezkuntza jokoak oparitzen jarraitzen duten arren, fabrikatzaileek adierazten dute haurrek nahiago dituztela bideo-jokoen kontsolak eta haurrentzako bereziki egindako ordenagailu berriak, batez ere anai arreba zaharragoak badituzte edo gurasoei informatika gustatzen bazaie.
|
|
2003
|
|
|
Bestetik, unibertsitate pribatuen garrantziak gure artean beste muga bat ezarri du, nahiz eta inoiz esan den moduan, Elizak egindakoaren ondorioa baino gehiago, beste batzuen hutsuneen ondorioa izan unibertsitate publikorik ez izatea. Euskal gizartearen eliteek nahikoa zuten hemengo ikastetxeekin, eta behar beste diru
|
zuten
beren semeak, lehenik, eta seme alabak, geroago, beste eskualde batzuetara bidaltzeko ikasketak egitera. Giro horretan, klase ertainaren eta abertzaleen eskakizunek oihartzun eskasa izan zuten; hala ere, pixkanaka zenbait zentro sortu ziren, inongo planifikaziorik gabe.
|
|
|
Horregatik, Gurasoen eta Eskolaren Europako II. Egunaren helburua da gurasoek hezkuntzan parte har dezaten sustatzea, eskolan parte hartuz eta irakasleekin lankidetzan arituz. Gurasoek jakin behar
|
dute
beren seme alaben eskolako arazoetan eta harreman pertsonaletan parte hartzeak aukera ematen diela nola eboluzionatzen duten jakiteko eta haien kezkei edo arazoei buruz jakiteko. Datuek, azterketek eta iritziek agerian uzten dute Espainiako familiak seme alaben eskola errealitateari bizkar emanda bizi direla.
|
|
|
Hala ere, bitxia da familiek seme alabek irakasleekin eta ikaskideekin dituzten harremanei buruzko ikuspegi ez hain positiboa izatea. Eskola umeek jasan ditzaketen indarkeria egoerei dagokienez, familiek uste
|
dute
beren seme alabek adierazten dutena baino tratu txar gutxiago gertatzen dela. Hala, ikasleen% 49,4k dio eskolan irainak jasotzen dituela, eta hamar gurasotik bik bakarrik uste du hori gertatzen dela.
|
|
|
Presentzia handiagoa du beste jarduera osagarri batzuetan, hala nola txangoak, jaiak, kirol ekitaldiak, antzerkia… Gure inguruko herrialdeekin alderatuz gero, ikusten da gurasoek irakaskuntza prozesuetan parte hartze zuzenagoa dutela Austrian, Herbehereetan eta Suedian. Soziologoek adierazi dute gurasoek onartu behar dutela, etxera iristean, denbora eman behar
|
dutela
beren seme alabekin batera zereginak errepasatzen. Hala ere, alderdi horri dagokionez, zehaztu dute familiek seme alaben betebeharretan parte hartzea erabakitzen dutenean irakasleen laguntza behar dutela esku hartzea eraginkorra eta emankorra izan dadin.
|
|
2006
|
|
|
Neurri hori Kantabriako Osasun Zuzendaritza Nagusiak, Castro Urdialeseko anbulatorioak, Gurutzetako Ospitaleak eta Euskal Autonomia Erkidegoko Zainketa Epidemiologikoko Zerbitzuak batera abian jarritako jarduera protokoloaren parte da. Era berean, osasun arduradunek gurasoekin harremanetan egon dira, eta bertan adierazi zaie nola jokatu behar
|
duten
beren seme alabek ospitalean dauden lau gaixoek dituzten sintoma hauetakoren bat izanez gero sukarra eta konbultsioak. Gurasoak, berriz, “pixka bat lasaiago” agertzen ziren, eta “atzamarrak gurutzatuz” diru gehiago izan ez dadin, ama bat onartzen zuen.
|
|
|
Lehenek, obulu beretik garatuta, beren geneen %100 partekatzen dute, eta bigarrenek, berriz, obulu ziklo berean bi obulu aldi berean askatzearen ondorioz sortzen dira. Jateko gogoaren ebaluazioa amek egin zuten, eta galdetegi batean erantzun zuten zer nahiago
|
zuten
beren seme alabek 77 elikagaiko talde batean, oso desberdinak baina lau kategoriatan multzokatzeko modukoak: haragia eta arraina, barazkiak, frutak eta postreak.
|
|
2007
|
|
|
Gure gizartean, euskara asko estimatutako gaia da, guraso gehienek nahi
|
dute
beren seme alabak euskara ikasi eta euskaraz egin dezaten, baina bestelako giza ereduak antzematen dituzte gaztetasunera heltzen direnean, eguneroko hizkuntza erabilerak bestelakoak direla ohartzen dira, erdara erabiltzeko joera edo ohitura dutela helduek. Eta haurrak, errazago ikasten du egin behar duela esaten zaiona baino, besteek egiten dutena edo bere inguruan ikusten duena.
|
|
|
Hori euskararen kontra egotea ote da? Erriberako guraso askok nahi
|
dute
beren seme alabek euskaraz ikas dezaten. Gaur egungo legearekin hori ez da posible.
|
|
2008
|
|
|
Historia luze baten pisuari egin behar diogu aurre hemen, Irlanda iparraldean; eskola bereiziak izan ditugu historian, eta norberak ikasi duen eskolarekiko fideltasun handia dago. Gainera, auzo jakin batzuetan bizi diren gurasoentzat zaila izan behar
|
du
beren seme alabak beren komunitatetik kanpoko eskola batera eramatea. Presio eta tradizio askori egin behar diete aurre; familiarena, auzokideena... zaila da moldeak haustea.
|
|
2009
|
|
|
2007ko legean alderdi batzuek (PNV, CIU, ERC) itzulketa osoa lortzea espero baldin bazuten ere, ez da hala izan legeak ezbaitu gai hori aipatzen, eta gobernuak jabetza eskubidearen konplexutasun juridikoa argudiatuz pertsonen berreskuratze eskubidearen aldeko eskaerak bazter utziditu42 Herritartasun eskubideari dagokionez, ihesaren eta erbesteratzearen ondoriozpertsona askok herritartasun espainola galdu zuten. 2007ko legeko 6 xedapengehigarriak herritartasunaren berreskuratzea ahalmentzen
|
du
beraien seme alabaedo bilobentzat, eta herritartasuna onartzen die baita Nazioarteko Brigadistei ere.
|
|
|
% 46k, berriz, uste du gelen egungo maila baxuegia dela. Izan ere, uste
|
dute
beren seme alabek askoz gutxiago ikasten dutela beren garaian, batez ere matematikan eta ingelesez, beren bi irakasgai gogokoenak baino. Irakaskuntza maila gogortzeko eskaera ez dator bat seme alabentzat nahi duten ikastetxearekin.
|
|
2010
|
|
|
Bertan, segurtasun arauak, Sareari buruzko legeria, iragazte sistemen azterketa konparatiboak, behar izanez gero nora jo behar den eta abar biltzen dira. Gurasoek gaur zailagoa
|
dute
beren seme alabak nondik nora dabiltzan jakiteko. Egia esan, bai.
|
|
2011
|
|
|
Gurasoek sarritan
|
dituzte
beren seme alabek dituztenen moduko ezinegon afektiboa eta oldarkortasuna. Mugako nortasunaren nahastea dutenen familiakoen artean maiztasun gehiagoz gertatzen dira umore egoeraren eta nortasunaren nahasteak.
|
|
|
Familien ikuspegitik, ordea, ikasleak teknologia berrien aurrean helduek gainbegiratzen ez duten esposizio handiak eragindako arriskuak nabarmentzen dira. Horretarako, gurasoek erantzukizun handiagoa izan behar
|
dute
beren seme alabekiko, eta eskolak trebetasunak sustatu behar ditu baliabide berri horiek modu kritiko eta egokian erabiltzeko. Material lagungarriak Autonomia erkidegoek, beren kudeaketa esparruetan, ikastetxeen lana indartu dute hainbat jarduketaren bidez, eskolako bizikidetza maila egokia lortzeko.
|
|
|
Ia erdiek, gainera, antsietate arazoak edo kasketak izaten dituzte, eta haurren %20k autoestimu baxuaren edo depresioaren sintomak izaten dituzte. Bestalde, guraso batzuek sentimendu gogorrak
|
dituzte
beren seme alaba hiperaktiboekiko, batez ere ez dutelako ulertzen haurra “heldugabe eta gaizki hezitako” gisa aritzea, haiek diotenez. Arazoa da nahasmendua areagotu egin daitekeela gurasoek behar adinako arreta jartzen ez badiote, eta, beraz, ezinbestekoa da lehenbailehen jakitea nola jokatu behar duten.
|
|
2012
|
|
|
EROSKI CONSUMERek egiaztatu duenez, gurasoek oraindik ere badituzte jokabide desegokiak elikadura arloan, nahiz eta inkestari erantzun dioten gurasoen% 75ek uste
|
duten
beren seme alaben elikadura orekatu samarra dela: berdura gutxi jaten dute, haragiaren eratorriak gehiegi, opil industrialak...
|
|
|
Internet baliabide iturri handia da, maila eta adin guztietarako jarduerak aurreikusten dituena. Gurasoek proposamen ugari
|
dituzte
beren seme alabei ekaineko azken txanpa baino lehen laguntzeko. Matematika erraz errepasatzea Hezkuntza atariek azalpenak, ariketak, testa eta errepaso edukiak dituzte Wikisaber haur hezkuntzako, lehen hezkuntzako eta bigarren hezkuntzako baliabideak biltzen dituen hezkuntza ataria da.
|
|
|
Eztabaidaren beste arlo bat haurren pribatutasunari eta intimitateari buruzkoa da. Kritikoenek nahiago
|
dute
beren seme alaben irudiak ez zabaltzea, ez helburu komertzialekin, ez bestelakoekin. Aurreko espaloian daude sare sozialetan, blogetan edo bestelako espazioetan argazkiak edo bideoak argitaratzeko arazorik ez dutenak.
|
|
|
Gure haurrek ikasia dute, eta zorionez, Ortzaizerateko bide hori ere. Aita Ama gazteek nahi
|
dute
beren seme Mikael ttipia, pixka bat handitzen hasi deneko, aitatxi amatxi Ortzaizekoeri erakutsi. Beren puttiko ttipiarekin Euskal Herriari buruz joaiteko goiz hartan idatzi nizkioten lerro xinple hauek:
|
|
2013
|
|
|
gerlatik urrun bizi zirenek? ere berriak nahi zituzten, haien soldaduak zertan ziren jakin nahi zuten; agiri ofizialak ematen zituen xehetasunak orokorregiak ziren haientzat, eta ez
|
zuten
beren semeen, senarren edo aiten unitateei buruzko informaziorik eskuratzen.
|
|
|
Giroaren kokatzeko balio zuten, elementu guztien ezagutzeko, ez bakarrik gerlari buruzko informazioak emateko. Hain segur, herritarrek jakin nahi
|
zuten
beren seme, aita, senar edo anaiak zertan zebiltzan, eta informazio horiekin zerbait gehiago jakin zezaketen.
|
|
|
Adele Faber eta Elaine Mazlish ‘Cómo hablar para que la hijosa y cómo escuchar para el hijos de los hijos’ (Medici, 1997) nabarmentzen dute «haurrek beren gurasoek entzuten dituzten lehen adinetatik entzun dezaten», eta entzuten dutena beraientzat garrantzitsua dela. Guraso lagunak, baina gurasoen aurrean Haurrek erreferente bat behar dute, ezin zaio gurasoen paperari uko egin, ordezkaezina baita Guraso batzuek uste
|
dute
beren seme alaben konfiantza lortzeko beharrezkoa dela beren mailan jartzea. Hau da, haiek bezala jokatu behar dute, beren hizkuntza hartu eta ikaskide edo lagun baten eta guraso baten arteko harreman hurbilagoa izan behar dute.
|
|
2014
|
|
|
Inkestako lehen galderetako batek adingabekoen elikadura baloratu nahi zuen, zaintzaileen iritziz. Emaitza harrigarria izan da, kontsultatutako hamar heldutik bederatzik uste
|
baitute
beren seme alabek (edo beren ardurapean dauden adingabekoek) nutrizio ohitura orekatuak dituztela. Errealitatea, ordea, oso bestelakoa da.
|
|
2015
|
|
|
Bai mesede handia egiten diezula horrelako gurasoak ematen dizkiezunei! Izan ere, hain benetan maite
|
dituzte
beren seme alabak, non beren estatu, oinordetza eta aberastasunak amaierarik gabeko zoriontasun hartan izan ditzatela nahi baitute. Oso tamalgarria da mundua dagoeneko halako zorigaitzak eta itsumenak jota egotea, gurasoek uste baitute munduko ondasunen sats hau ahaztu gabe gogoan izatean datzala beren ohorea, eta ez dira konturatzen goiz edo berandu amaitu egingo dela hori.
|
|
|
Lehen Hezkuntzako guraso eskolak ikasturtean beste bi saio gehiago izango dituzte eta guztira 70 gurasok parte hartuko dute bertan. Argi dago Ikastolako gurasoek parte hartu nahi
|
dutela
beraien seme alaben hezkuntzan eta iraskasleekin elkarlanean aritu, elkarri lagunduz.
|
|
2017
|
|
|
Baina Europan urteak behar izaten zituzten paperak konpondu eta lana lortzeko. Horregatik, egoera konpondu artean, hobe
|
zuten
beren seme alabak jatorrizko herrialdeetan uztea, badaezpada ere. Gehienak aitona amonekin geratu ohi ziren, edota familiako beste kideren batekin.
|
|
|
Ondorioz, ez dute ezer egiten hura konpontzeko. Egokia izan ala ez, gurasoen bi herenek(% 65) uste
|
dute
beren seme alabek pisu normala dutela beren adin eta neurrirako. Beste herena ia zati berdinetan banatzen da beren zurtoinak pisu normala baino pixka bat gehiago edo oso gutxi(% 19) baino gehixeago edo oso gutxi dutenak(% 16) direla uste dutenen artean.
|
|
|
Auskalo estatubatuarrak benetan beraien eredu kapitalista eta bortitzaz damutzen diren edo ez, auskalo zergatik den, baina helburu nagusi argia dago hemen, gurasoek beraiek onartu bezala. Ahalik eta luzaroen mantendu nahi
|
dituzte
beraien seme alabak mundu irreal horren baitan, fantasiazko burbuilan, oskolan, auto-estimua igo dezaten batetik, eta ahalik eta zoriontsuen ahalik eta denbora luzeenean izan daitezen, bestetik (mundu gordinarekin ahalik eta beranduen egin behar dute topo). Neurosia da nagusi!
|
|
|
Berreskurapena lortzeko une jakin batean erdaldun guztiek ikasi balute, ezinezkoa litzateke. Baina prozesuaren abiaduran denborarekin jokatu egin behar da eta, motibapen arloan bereziki, ikasten ez duten guztiek funtsezko lana
|
baitute
beren seme alabek helburua lor dezaten (20). Horrela, baldintza egokietan, bi belaunalditan berreskura daiteke mintzaira, herri batean Euskara galtzeko behar izan diren berberak:
|
|
2019
|
|
|
Gainera, Espainiako Pediatria Elkartearen webgune ofizial honetan, gure herrialdean ematen ari diren txerto guztietako familiei eta profesionalei informazioa emateko atal bat dago. Haurrak eskubide osoko subjektutzat hartzen baditugu, gurasoek onartu behar
|
dute
beren seme alabak ez direla haiekiko zer egin erabakitzeko ahalmena duten jabetzak. Eta, osasuna eta gaixotasuna bezalako gai garrantzitsuak jorratzean, munduko osasun sistema guztiek duten zientzian konfiantza izan behar dute, gaur egun ezagutzen diren afekzio ugarien protokolo prebentiboak, diagnostikoak eta terapeutikoak adosteko.
|
|
|
Gurasoek baimena eman behar
|
dute
beren seme alabek eskolan irudiak har ditzaten hezkuntza eginkizunaz gain beste helburu batzuetarako, eta ezin izanen da haurrik jardueretatik baztertu baimenik ez izateagatik.
|
|
2020
|
|
|
6 eta 9 urte bitarteko haurren %40k gehiegizko pisua edo gizentasuna du, eta adinean aurrera egin ahala areagotzen da eragina, baina guraso gehienek uste
|
dute
beren seme alabek pisu normala dutela.
|
|
|
haurrei gehiago eragiten die(% 6) neskei baino(% 2,4). 10 ikasletik lauk gehiegizko pisua duten arren, guraso gehienek uste
|
dute
beren seme alabek pisu normala dutela. Gurasoen% 11,7k bakarrik uste du haien txikiek “gehiegizko pisua” dutela.
|
|
|
Gurasoen% 11,7k bakarrik uste du haien txikiek “gehiegizko pisua” dutela. Ikerketak adierazten duenez, “emaitza horiek agerian uzten dute guraso askok errealitatearen ikuspegi desitxuratua
|
dutela
beren seme alaben egoera ponderalari dagokionez”. Zer egin dezakegu gurasoek haurren obesitateari aurrea hartzeko?
|
|
|
«Familiek askatasunez aukeratu behar
|
dute
beren seme alabentzako hezkuntza eredua. Eredu hori gaztelaniazkoa izan daiteke, edota PAIren gisako programen bidez osatutakoa[...], horiei esker, gazteek rol aktiboa izanen dute beren ikasketa prozesuan eta nazioarteko pentsaera garatuko dute, etorkizunean lanpostu bat lortzeko aukerak hobetuz».
|
|
|
Gurasoak dira lehen hizkuntza transmititzeaz arduratzen direnak; gainera, kasu askotan, eskolaz kanpo arabierazko klaseak jaso dituzte gurasoek hala eskatuta. Espainiako arartekoaren txostenak jasotzen du guraso etorkin ia guztiek(% 97,3) nahi
|
dutela
beren seme alabek familiaren hizkuntza eta ohiturak mantentzea, eta baita Espainiako hizkuntza eta kultura ikastea ere. Horrek erakusten du etorkinak beren seme alabak gizarte berrian eta eskola eremuan integratzearen aldekoak direla (Arartekoa 2003).
|
|
2021
|
|
|
3 Etxetik kanpo ere espazioak behar
|
dituzte
beren seme alabak hizkuntza horietan sozializatzeko.
|
|
|
4 Oso argi
|
dute
beren seme alabek euskara ere ikasiko dutela, eskolaren bidez, batez ere.
|
|
|
Seguru asko, Espainiako haurren% 25ek gehiegizko pisua edo obesitatea du, eta horrek asko irauten du. Ikerketak dioenez, guraso gehienek uste
|
dute
beren seme alabek pisu “normala” dutela, nahiz eta gehiegizko pisua edo obesitatea izan. Nola jakin dezakete gurasoek arazo hori?
|
|
|
Izan ere, sei ikasletik batek eskola ibilbide elebiduna uzten du prestatzeko kurtsoaren eta lehen mailako bigarren kurtso ertainaren artean, abandonua% 15ekoa delarik bigarren mailako seigarrenaren eta hirugarrenaren artean. Konparatiboki, abandonuak txikiagoak dira Seaskan,% 1 ingurukoak baitira, batik bat gurasoen hizkuntza kontzientzia zein motibazioa handiagoagatik, benetan nahi
|
dutelako
beraien seme alabek bigarren mailako ikasketak euskaraz egin ditzaten eta hizkuntza hori ondo menperatu dezaten.
|
|
2022
|
|
|
Baina gero eta ume gehiago daude frustrazioak kudeatzeko arazoak dituztenak, eta hori gurasoen espektatibekin dago lotuta. Izan ere, askok uste
|
dute
beren seme alabak onenak direla edo izan behar dutela denean, tartean kirola. Baina, agian, momentuz, ez da horrela.
|
|
|
...k leihotik botatzeko amari barkamena eskatuz, barkatu hil arte musu ez emateagatik, ama bere biziaren eta berenaren artean hautatzera behartuko lukete, bai, hobe litzateke amak bere zorigaitzaren errua besteei egozten jakingo balu, haiek hiltzea amaren maitasuna ez onartzeagatik, eta nik esaten dudana da ezin direla emakumeak bere itsuskerian abandonatu argudiatuz ohean gelditu behar dutela eta ez
|
dutela
beren seme alaben aurrean agertu behar, seme alabak ez kolpetik mututzeko eta zahartzeko, gainerakoengandik eta beren zorion aspirazioetatik urrun egon behar dutela, toki bat eman behar zaie edo, bestela, akabatu, ezeren zain egon gabe, begiratu egin behar zaie eta gonbit egin irribarrez, irribarre urduri eta presazkoaz bada ere, eta gainera zergatik izan behar du itsuskeriak bakarrik emakumezkoe...
|
|
|
Montmorteko anderea berehalaxe hasi zen opariak paperean apuntatzen. Han zeuden guztiak hasi ziren beren jarlekuetatik zutitzen, presidentearengana hurbiltzen ziren eta zerbait xuxurlatzen zioten belarrira, orain hunkiturik baitzeuden eta zer edo zer eman nahi
|
zuten
beren seme edo senarrarentzat ez ezik, bai eta ezezagunentzat ere, umezurtzentzat ere. Baina ez ziren fidatzen auzokideaz; ez zuten eman nahi ziren baino aberatsago; salatuko zituzten beldur ziren.
|
|
|
Gauza bat dago, ordea, komunean: ama guztiek (salbuespen eroak salbu) onena nahi
|
dute
beren seme alaben  tzat. Onena den hori nola eman edo nola lortu, horretan da  tza amatasunaren funtsik latzena.
|
|
2023
|
|
|
Gurasoekin etengabeko tirabirak izan zituen Vincentek; are gehiago, Van Gogh tarren familiaren egonkortasuna kinka larrian zegoen amodiozko kontu hori zela eta. Azaroaren 9 (155) gutunean Vincentek Theori esaten zion aita eta ama onak zirela bihotzez, baina pertsonen barneko sentimenduak ez zituztela ongi ulertzen; asko maite
|
zituztela
beren semeak, baina ez zituztela ulertzen eta nekez eman zezaketela aholku praktikorik. Aita Michelet ek gizaki gazte guztiei esaten ziena gogorarazten zion Vincentek Theori:
|
|
|
Nahiz eta amaren esnea izan haurtxoarentzako elikagairik onena, hainbat arrazoirengatik ama guztiek ezin
|
dituzte
beren seme alabak maitatu, eta formula esnearekin elikatzea besterik ez zaie geratzen. Aukera hori segurua eta egokia da, baina, betiere, zenbait gomendio egiten badira, hala nola Elikagaien Segurtasunaren eta Nutrizioaren Espainiako Agentziak (AESAN) dokumentu berri batean jasotzen dituenak, non gogorarazten baita hori bereziki garrantzitsua dela haur jaio berrien eta beste haur ahul batzuen kasuan.
|
|
|
Familiek uste
|
dute
beren seme alabak bakarrak, bereziak direla. Ama edo aita batentzat, haren semea edo alaba munduko garrantzitsuena da.
|
|
|
Guraso ia guztiek herriko eskolan matrikulatu ohi
|
dituzte
beren seme alabak. “Guraso bezala, oso erosoa izateaz gain, lasaitasun handia transmititzen digu eskolak.
|