|
2000
|
|
|
Ahal bezala berreskuratu nuen sosegua; itsuari erreparatu nion, bere amarekin maitagarri horien ipuin bat irakurtzen zuen umeari, eta bikote gazteari; surik antigualenak asebetetzen zituzten haiek, ahalkerik gabe, oihanetako piztien gisa, gordelekuan edota herioaren sastrakan begiak elkar aurkitzeko beldurrik gabe. Neskak esa  ten zion" hartu nire ezpainak, jan nire ezpainak", horrelaxe, panpina batek esaldi txepel bat errepikatuko lukeen moduan, emoziorik gabe, eta mutila, zeina ni baino gazteagoa baitzen eta era berean ederki burusoildua, gogor saiatzen zen maiteñoaren eskakizunak betetzen, jubilatu urrezko txarteldun
|
talde
bati zeharka begiratzen zien bitartean; haiek, era berean, zeharka begiratzen zioten mutilari, eta pentsatzen zuten beraiek askoz ere ederkiago beteko zuketela neskatoaren erregua, mutil ezjakin hark baino; ezen, ordurako, mutila beste ezpain batzuk ari baitzen jaten, nahastuta, beste ezpain gozo eta petalo irekien antzeko batzuk. Eta halaxe, bada, Schubert bukatu zen, eta kanpora begiratzeari utzi nion, nire baitara begiratzeko; bakarrik nengoen eta ene buruari zuhurtasun osoz azaldu behar nion zergatik ahoskatu nuen konplot hitza, zergatik kanporatu nuen izen beldurgarri hura, esku anonimo batek idatzia zirudiena eta, hala ere, hain ankerra eta hurbila egiten zitzaidana.
|
|
|
Lau aldiz: sendiak, koadrilako lagunek, Enpresako lankideek eta Yogako
|
taldeak
. Atzo hil zen, istripuz, Elizaren Bedeinkapenak jaso ondoren.
|
|
|
Emakume
|
talde
baten aldamenean zeuden Edurne eta marinel bat bezala jantzitako mutila, eserita. Zitekeena, mutil hura arran  tzaleren bat izatea, baina haren aurpegi zuriak ez zuen eguzkiaren edo itsas haizearen seinale agerikorik.
|
|
|
Atzetik genituen andreak. Haien negarrak genituen atzetik,
|
talde
hark heriotzaren itzal zabalagoa zuen eta, bizitzarena baino.
|
|
|
Gainera, atzo aintziran bezala, urak pertsonarik helduenak ere, serioenak ere, haur bihurtzen ditu; noizbait izan ziren haurren ilusioa eta jolasgura pizten die, eta niri, besteak beste Jordi, Adela edo Estherri bezala, gauza bera gertatu zait gaur. Baina uraren ikuskizun eta gertutasun horrekin batera, gaur ere on egin dit
|
taldean
ibil  tzeak. Ni bakarrik ibili izan banintz, ez nin  tzen turisten itsasontzian sartuko, ez nintzen ura jausten den tokiraino jaitsiko.
|
|
|
Ni bakarrik ibili izan banintz, ez nin  tzen turisten itsasontzian sartuko, ez nintzen ura jausten den tokiraino jaitsiko. Eta
|
taldean
, blai eginda egoteak itxura xelebrea ematen zigula, aspaldiko partez gaur barre asko egin dut.
|
|
|
Jendea orduan Danekin doi bat adiskidetu da keinu hori dela eta (nahiz eta agentziaren eta hotelaren berri gehiago oraindik izan ez). Afaria ere ederra izan da, baina, egia esatera, gure bozkarioa busti  tzeko ongi etorriko zen Olgaren
|
taldekoek
agindua ziguten ardoa:
|
|
|
Hasiera batean, denok
|
taldean
abiatu gara, baina ibilbidea aski luzea baitzen, konturatu gabe elkarrengandik urrunduz joan gara. Ni batez ere Karmelo eta Rubenekin ibili naiz; badirudi bidaia honetara bakarrik etorri izanak gure artean sintonia berezia sortzen duela.
|
|
|
Atzoko egun jendetsuaren ondotik, gaur bakarrik egoteko beharrizana nuen. Hori dela eta, eguerdi aldean Cleveland-en gelditu garenean, leloka leloka,
|
taldearengandik
urruntzea lortu dut. Jendeak bazkari legea egin, eta rockaren museoa ikusi nahi zuen (esan gabe doa han ere etengabe Chicagoko hotelaren aferaz hitz eta pitz jarraitzeko; hori gutxi balitz ere, Jordi, Adela eta beste batzuk itzuleran eman liguketen kalte ordainari buruz mintzatzen hasi dira).
|
|
|
Supermerkatu horretan bazkarirako eta klinapa egiteko gauzak erosiko ditugu. Hemendik aurrera, kanpinetan taldeka lan egingo dugunez, lau
|
talde
egin ditugu, eta talde horietako batek gaurko afariaz arduratu du. Hale hop!
|
|
|
Supermerkatu horretan bazkarirako eta klinapa egiteko gauzak erosiko ditugu. Hemendik aurrera, kanpinetan taldeka lan egingo dugunez, lau talde egin ditugu, eta
|
talde
horietako batek gaurko afariaz arduratu du. Hale hop!
|
|
|
gaurko kanpina orain artekoak ez bezalakoa da, mendian sigi saga hedatzen den pistaren inguruan osatua dago, eta par  tzela ttikitan zatikatua; eta dendak munta  tzen ari ginela, basozaina etorri, eta hartzarekin kontuz ibiltzeko ohartarazi digu, batez ere denda barnean inondik inora janaririk ez uzteko. Gizonezkoak, umeen pare,
|
taldeko
emakumeak beldurtu nahian ibili dira eta ni ez naiz beldur izan, harik eta, afalondoan, dendara bakarrik erretiratu naizen arte. Baina etorri berritan, bila nenbilela, hotsen bat entzutea iruditu zait.
|
|
|
Orduan denok
|
talde
ttikietan sakabanatu gara eta, komunera joan naizenean, bidailagun batzuk abokatu defendatzailea (I) zoriontzen topatu ditut; nonbait, Amelia Hilton delakoa IMAX en ezagutu zuen neska katalan bat da, gure kanpinean bertan egun batzuk pasatzen ari dena; eta harekin hizketan burutazio hori izan, ez bat eta ez bi proposatu, hark onartu, eta halaxe sortu da gure epaiketaren lekukotasunik eraginkorren... Nik neuk ere, sekula ez nuen imajinatuko Adelaren bizitza ezagutzeko gogoa sortuko zitzaidanik, baina, guztiarekin, aldiren batean edo bestean oso gogorra izango zela pentsatu dut.
|
|
|
Solasaldian sartuago eta gainerako
|
taldeengandik
urrunagotuz joan gara. Horretaz jabetu gara norbaiten ziztu hotsa entzun, burua goratu eta, urrun batean, Preteritori antzeman diogunean.
|
|
|
Nik ere zeure alboan igaro nahi nuke gaurko eguna. Patxiri ohar bat utziko diot eta, ongi iruditzen bazaizu,
|
taldekoekin
zortzietan dugun hitzordura joan baino ordubete lehenago gera naiteke.
|
|
|
Guztiarekin, ez dago zalantzarik urak on egin digula eta jendea, behinik behin, kanpinera beste aldarte batekin itzuli dela. Dan ere irribarretsuago ikusi dut eta dendak nola muntatu behar genituen erakusten eta afariaren ardura zuen
|
taldeari
laguntzen ikusi dut (Adela aintziran inguruka ibili zaio, haren burua jostetan urperatu nahian; kanpinean ere nabarmen aritu da Dan erakarri nahian, baina egingo nuke oraindik ez duela apustua irabaztea lortu).
|
|
|
Futxo! Gaur hasita eta hiru egunez, Chicagora iritsi bitartean hain zuzen, kanpinetan lo egin behar dugu, eta gainera kolonia merkearen kiratsa hamaika miliatara zabaltzen duen bidaiari bitxi batekin egokitu zait; en plus,
|
taldeak
ere egin behar izan ditugu otorduak eta prestatzeko, eta bakar bakarrik falta zaigu gauez sutondoan kantuan hastea... Dâailleurs, eta hori guztia gutxi balitz, Luisek atzo erdi txantxetan esan zidan ni zaharregia naizela Rakelentzat, eta oso itsusia dela nesken atzetik hain nabarmen ibiltzea, taldean beste neska batzuk badaudela, Adela urrunera joan barik (sic).
|
|
|
Gaur hasita eta hiru egunez, Chicagora iritsi bitartean hain zuzen, kanpinetan lo egin behar dugu, eta gainera kolonia merkearen kiratsa hamaika miliatara zabaltzen duen bidaiari bitxi batekin egokitu zait; en plus, taldeak ere egin behar izan ditugu otorduak eta prestatzeko, eta bakar bakarrik falta zaigu gauez sutondoan kantuan hastea... Dâailleurs, eta hori guztia gutxi balitz, Luisek atzo erdi txantxetan esan zidan ni zaharregia naizela Rakelentzat, eta oso itsusia dela nesken atzetik hain nabarmen ibiltzea,
|
taldean
beste neska batzuk badaudela, Adela urrunera joan barik (sic). Eta niri zalantza piztu zait:
|
|
|
Oso berezia izan da. Gure
|
taldekooi
afaria prestatzea ez zegokigunez, kanpineko garbigailuetara joan naiz arropa zikinarekin. Eta oso berezia izan da han Karmelo bakarrik zegoelako, eta nik badakidalako bera zertan dabilen eta berak badakielako ni nola nagoen.
|
|
|
Zuek dendak garbi topatu zenituzten eta bidezkoa da hurrengo
|
taldeak
ere horrela topatzea, ala?
|
|
|
Hau ikusi, bestea ikusi, eguna oharkabean igaro zait (argi dago gero eta hobeki moldatzen naizela bakarrik), eta bai gogo  tsu nengoelako bai taldekideen aurrean oso lotsagarri geratu nahi ez nuelako Adela eta Estherren aurrean bereziki, Danek ahol  katu zigun bezala, ilunabarrean Empire State Buildingera igo naiz: ...hutsunea bakardadea (batzuetan irudipena izan dut Dabid New Yorkera etorri dela nire bila, eta egunean zehar zelatatu egin nauela, eta une egokiaren zain egon dela, esate baterako dorre ikusgarri horretan, ustekabean agertzeko; hala izan balitz, uste dut ez nukeela zalantzarik egingo, eta argi ikusiko nuela, gertatuak gertatu, berarekin nahi dudala; baina Dabid, noski, ez da agertu eta, zorionez,
|
taldeko
beste inor ere ez; haiek denak elkarrekin etorriko ziren atzo iluntzean). Urruti batean, eraikinaren gainaldetik, Askatasunaren Estatuari antzeman diot eta, egia esatera, Mary Landford oroitarazi dit, hain ttiki ikusten zen.
|
|
|
D, ailleurs, bi gauza argituko dizkizut: lehenik, Rakelen gelakideek ez dute bera net gogoko, buruiritzia egiten zaie, eta bitxitzat dute
|
taldean
ibili gura ez izatea, ez baldin bada atzoko lagunarekin geratu delako ze, antza, amesgaiztoetan lagunaren izentzat hartu duten zeurea ahoskatu ei du behin baino gehiagotan; bigarrenik, jakizu bihar Boston aldera abiatzekoak garela eta, horretara, bihar handik deituko dizut. Desolé, sentitzen dut.
|
|
|
Jendea gose zen eta, agentziara deitu aurretik, Dani jatetxe batera eraman gaitzala exijitu diote. Berriro ere furgonetan sartu behar izan dugu, eta ni berriro ere Karmelo eta Rubenen alboan egokitu naiz, atzealdean, eta hirurok aparteko
|
talde
bat osatu dugula iruditu zait, axolagabe samarra batez ere espantuka eta zalapartaka ari zirenen aldean.
|
|
|
Bestalde, eta bileran aurrera, Luis peta bat biltzen hasi da eta, ezkutuka jardun badu ere, Danek denon aurrean nonbait, bigarren aldiz eta zakar hartu dio kargu. Beragatik ez dagoela arazorik, baina agentziaren agindu zorrotza dela
|
taldean
drogarik ez hartzea; ez, behintzat, bera aurrean dela. Eta berez aski ozpindua zegoen gure arteko giroa, are gehiago zapuztu da.
|
|
|
Nik, ordea, neure buruarekin badut aski lan, bai, eta ez dut gehiago nahaspilatu nahi izan. Hala ere,
|
taldean
ibili beharraren desabantailak nabarmen baino nabarmenagoak iruditu zaizkit Adelak honela esan duenean:
|
|
|
Atzo gauean,
|
taldeko
batzuk hiru ordu laurden beranduago heldu ziren furgoneta hartzeko genuen hitzordura, hain zuzen ere behar genuena. Jatetxean zerbitzatzen berandutu zirela argudiatu, eta bestelako desenkusekin ere hasi ziren.
|
|
|
Ohi bezala, denok batera abiatu gara eta, ohi bezala ere, hau filmatu, besteari argazkia atera, apurka apurka
|
taldekoak
sakabanatuz joan gara. Ruben eta biok bakarrean ibiltzen ahalegindu gara, baina ezin izan dugu Tom gainetik kendu.
|
|
|
Zer egin jakin barik, tout à coup ohepean sartu, eta handik gizon baten oinetakoak ikusi ditut. Oraindik ezin dizut ziurtatu, baina esango nuke, esango nuke ez zela ez
|
taldekoa
ez hoteleko langilea... Ziurtatu dezakedana zera da:
|
|
|
Luze gabe eguna argitzen hasi du eta ibiltariok, goizeko freskurarekin, arin bai arin abiatu gara bidexka sigi sagatsuan behera. Luze gabe ere, batek argazkia atera nahi zuela, besteak frakak jaitsi behar zituela,
|
talde
ttikiak osatu, eta, kasik ohartu gabe, Ruben eta biok elkarren alboan egokitu gara. Goizgiro ezin hobea egiten zuen, eta artean apenas zuten zentzurik bide ertzean ikus zitezkeen HEAT KILLS seinaleek.
|
|
|
Goizeko ordu horietan oso jende gutxi zebilen Phantom Ranch inguruan, eta gorantza abiatu aurretik gehienok txabola itxurako komunetik igaro gara. Ni emakumeenean zain nengoela, Tom gure
|
taldekoa
ez zen gizon batekin hizketan sumatu dut, itxuraz aspaldiko laguna zirudiena. Atetik begiratzera irten, eta gizon ezezaguna Tomi ezkutuka zerbait ematen ikusi dut.
|
|
|
Atzokoaren ondoren, gure gorputzek eta arimek atseden beharrizan handia zuten arren, gaurkoan ere goizean goiz jaiki, eta aireportura jo dugu Gran Canyon gigantosoaren ikuskizuna zerutik dastatzeko. Billeteak erosi aurretik, ordea, denok denon aurrean pisatu behar izan dugu abionetetarako
|
talde
orekatuak lortze aldera, eta begien bistan geratu da azken asteotan argaldu egin naizela: 46,5 kilo; oso oker ez banago, Bostonen baino bi kilo gutxiago (nire gorputz masaren indizeak honezkero oso behean egon behar du).
|
|
|
Ez dakit zergatik, baina ezezko haren ondotik, atzo gauean Ruben eta biok elkarrengandik aski urrun ibili ginen. Afaltzeko bi
|
talde
osatu zirenean (ordu horietan guztiz ezinezkoa zen denontzako jatetxe egokia aur  kitzea), talde banatan abiatu ginen eta gero, Blue Chicago pub ean ere, berriro elkarrengandik aparte samarrean eseri ginen. Handik berandu erretiratu ginen eta, Adela eta Estherrek donuts ei ekin bitartean gelan tar tar tar jarraitu zutenez, atzo ezin izan nuen ezer idatzi (zer edo zer argi baldin badut, horixe da:
|
|
|
Ez dakit zergatik, baina ezezko haren ondotik, atzo gauean Ruben eta biok elkarrengandik aski urrun ibili ginen. Afaltzeko bi talde osatu zirenean (ordu horietan guztiz ezinezkoa zen denontzako jatetxe egokia aur  kitzea),
|
talde
banatan abiatu ginen eta gero, Blue Chicago pub ean ere, berriro elkarrengandik aparte samarrean eseri ginen. Handik berandu erretiratu ginen eta, Adela eta Estherrek donuts ei ekin bitartean gelan tar tar tar jarraitu zutenez, atzo ezin izan nuen ezer idatzi (zer edo zer argi baldin badut, horixe da:
|
|
|
" Furgonetan bertan saiatu nintzen Dan xaramelatzen, baina kanpamendua bera bakarrik altxatzen tematu zen eta nire gizona ikustearekin etsi behar izan nuen. Gaur ere ez dut zorte onik izan, baina oraindik bidaia luzea da, eta konturatu naiz erokeria dela
|
taldeko
pertsona bakar bati erreparatzea eta, zer arraio, Karmelori ere gustura asko eskainiko nioke nire platera"; horrekin batera jakin ahal izan nuen, izan ere ni ez bainintzen batere ohartu, Tom Estherri inguruka dabil  kiola edo berak, behintzat, hori uste duela. " Etengabe aipatzen dit Mexikon rancho bat eraiki nahi lukeela eta ondo legokeela hura beste norbaitekin aurrera ateratzea.
|
|
|
Allô, Dabid? Azkenean, Chicagoko hotelik urtetsu eta historikoenetako batetik deitzen dizut eta, ça va de soi,
|
taldekoak
orain ez dira batere kexu. Baina bref jardun beharra daukat hi  tzordura berandu iritsi gura ez badut.
|
|
|
Baina bref jardun beharra daukat hi  tzordura berandu iritsi gura ez badut. Bakar bakarrik esan ahal dizut atzo jolas parke izugarri batean egon ginela eta, jakin ahal izan dudanez, Rakel eta Ruben, hasieran
|
talde
nagusiarekin joan baziren ere, gero biak elkarrekin desagertu ziren. Ez txarto hartu, baina giro honetan halakoak sortzea ez da harritzekoa.
|
|
|
Ez txarto hartu, baina giro honetan halakoak sortzea ez da harritzekoa. Dâailleurs, jakizu ni Dan eta
|
taldeko
beste neska batekin, Adelarekin, geratu nintzela, erogailu horietara igo gabe. Adela hori dela eta ez dela, eta barre apur bat egin dezazun, ez dakit ba nire atzetik ez ote dabilen:
|
|
|
Ahantzi aurretik: atzo Adelak jakinarazi zidan
|
taldeko
zenbai  tzuk Rakeli ezkutuka" Bezpera" deitzen hasiak direla, ze hitzorduetara garaiz iristen den bakarra da. The Blackstone Hoteletik, arra  tsaldeko seiak eta laurden.
|
|
|
Guztiarekin, denek txaloka hartu dute emaitza harrigarri hori eta nik argitu behar izan diet, buruketen ondoren, denok zenbaki berarekin jokatu dugula, eta erantzun horietara iristea zela normalena.
|
Taldekoak
gustura ibili dira, eta gero puska batean igarkizunka segitu dute (ni harritu egin naiz neure buruarekin, talde animatzaile izateko gaitasuna berreskuratu eskuratu dudala ikustean). Amaitutakoan, nor bere dendara erretiratu gara eta, denda barnean girorik ez bazegoen ere, azkenean tarte bat hartu dut hanketako ilea dekoloratzeko.
|
|
|
Guztiarekin, denek txaloka hartu dute emaitza harrigarri hori eta nik argitu behar izan diet, buruketen ondoren, denok zenbaki berarekin jokatu dugula, eta erantzun horietara iristea zela normalena. Taldekoak gustura ibili dira, eta gero puska batean igarkizunka segitu dute (ni harritu egin naiz neure buruarekin,
|
talde
animatzaile izateko gaitasuna berreskuratu eskuratu dudala ikustean). Amaitutakoan, nor bere dendara erretiratu gara eta, denda barnean girorik ez bazegoen ere, azkenean tarte bat hartu dut hanketako ilea dekoloratzeko.
|
|
|
Gaurkoan gure
|
taldeari
egokitu zaio afaria prestatzea. Delicate Arch miresgarritik Moabera itzuli, eta aurrena erosketak egin behar izan ditugu (Tom taldean izatea oso lagungarri gertatu zaigu; ipar amerikarra izaki, gainerako bidaiariak baino askoz hobeki daki produktuak topatzen, edo esne gaingabetua kondentsatutik bereizten; bera taldean dela, ez dugu erosiko kristalak garbitzeko xaboia harrikoa egitekoaren ordez...).
|
|
|
Gaurkoan gure taldeari egokitu zaio afaria prestatzea. Delicate Arch miresgarritik Moabera itzuli, eta aurrena erosketak egin behar izan ditugu (Tom
|
taldean
izatea oso lagungarri gertatu zaigu; ipar amerikarra izaki, gainerako bidaiariak baino askoz hobeki daki produktuak topatzen, edo esne gaingabetua kondentsatutik bereizten; bera taldean dela, ez dugu erosiko kristalak garbitzeko xaboia harrikoa egitekoaren ordez...).
|
|
|
Erosketak egindakoan, kanpineko igeritokian bustialdi bat hartu, eta afaria presta  tzeari ekin diogu: spagettiak haragiarekin eta,
|
taldekoei
besterik bururatzen ez zitzaienez, oraingoan ere nahi gabeko animatzaile gertatu naiz ezagutzen nuen postre xume bezain gozoarekin (yogur naturalak esne kondentsatuan nahasi, limoi ur doi bat gaineratu eta eragin, eta azkenik melokotoi eta anana zatiak erantsi), lehendabiziko aldiz dena ardoaren laguntzarekin, eta afaria ezin arrakastatsuago gertatu da.
|
|
|
Oro har, bai afalorduan bai afalondoan, bazkaritan baino hobeki sentitu naiz, baina gaur berriro ere atera da hizpidera Clinton eta Lewinskyren arteko kontua (harrigarria zait Dan gidariak gai horrekiko erakusten duen eta grina), eta halabeharrez gogoa Dabidengana joan zait. Bidailagunek, gero eta sutsuago, Espainiako politikari ezagun batzuen izenak eta aferak ere dantzatu dituzte, baina gure
|
taldearen
txanda zenez, nik gaur atseginez hartu dut mahaia jaso, eta harrikoa egitearen ardura (hartara burua beste nonbait izan nezakeen).
|
|
|
Niri listua kontrako eztarritik joan zait, eta bekokia ilundu. Ustez Gasteiztik urrun  tzen eta
|
taldearekin
egokitzen hasia nintzen honetan, deseroso eta jokoz kanpo sentitu naiz.
|
|
|
Epaiketa bihar gauean hasiko da; bien bitartean, interesatuek beren salaketa defentsak prestatu ahal izango dituzte. Eta
|
taldean
dagoeneko egonezin gisako bat zabaldu da eta, nonbait, denak desiratzen daude epaiketari ekiteko; denak, ustez, ni salbu.
|
|
|
Kanpo aldera begiratu nuen batean, zer eta tigre bat ikustea iruditu zitzaidan..... Hotzikara batek buruko ileetatik oinetako behatz ttikiraino zeharkatu ninduen, baina, alde batera, neure burua
|
taldean
nabarmendu nahi ez nuelako (zer edo zer argi baldin badut, horixe da: bidaia honetan oharkabean igarotzea) eta, bestera, sinesgaitza gerta zitekeelako (piztia agudo desagertu zen kantoi ilun batean), isilik jarraitzea erabaki nuen, isilik bezain arranguratua:
|
|
|
Egiptoko piramideak, Pariseko Eiffel Dorrea, Euskal Herriko" Nafarroa Oinez" ikurriña eta guzti...); eta hori gutxi balitz, etengabe ibili dira argazkiak atera eta atera. " Ez al duzu kamerarik ekarri?", galdegin dit harriturik
|
taldeko
batek baino gehiagok;" orduan, aterako al diguzu argazki bat?". Eta kamerarik ekarri ez dudan arren, beharbada beste inork baino argazki gehiago atera behar izan dut diet.
|
|
|
b) Goiz osoan
|
talde
osoa Dan gidariarekin ibili gara eta bazkaldu ere bidailagun guztiek batera bazkaldu nahi izan dute. Arratsalde osoan ere talde osoarekin ibili nahi ote zuten beldurrez, nola edo hala desenkusatu naiz (ez nago ni itxurakeriak egiten hasteko moduan):
|
|
|
b) Goiz osoan talde osoa Dan gidariarekin ibili gara eta bazkaldu ere bidailagun guztiek batera bazkaldu nahi izan dute. Arratsalde osoan ere
|
talde
osoarekin ibili nahi ote zuten beldurrez, nola edo hala desenkusatu naiz (ez nago ni itxurakeriak egiten hasteko moduan): " Hemen bizi den lagun batekin geratua nago".
|
|
|
Nik hasieran sinetsi egin diot: azken batean,
|
taldeko
guztiak baino dotoreago eta pinpirinago jantzia zegoen. Baina ez da egia.
|
|
|
Zuregatik, eta bakar bakarrik zuregatik, zer edo zer atera guran, esan diot taldekide batek homosexual  tzat hartu duela. " Esther", irten zaio orduan, eta berehala"
|
taldeko
guztiek hori uste al dute?". Nik ez dakidala erantzun diot, eta Esther, Adela eta Luisek, behintzat, hala diotela; edozein modutan, ez dut besterik jakin ahal izan.
|
|
2001
|
|
|
Ene gorputz desatalduaren aurrean, barre dagi soldatzaile
|
talde
batek.
|
|
|
T-ko gertakizun larrien ondoren, izainen eta akainen etorkia, bilakaera eta bizimodua aztertzen duen zientzialari
|
taldearen
esanetan, guztiz faltsua da animalia horiek Transilvanian XIX. mendean bizi izan omen zen Konde batengan etorkia dutenik, teoria oker eta sentsazionalista hori, inolako oinarri zientifiko gabea izateaz gainera, ez delako egiaz  koa, batik bat halako Konde odol edalerik ez zelako inoiz existitu; ez, behintzat, gizakiok errealitate hitzaz ulertzen dugun zer zehatz eta neurgarriaren arloan; hala, ...
|
|
|
Ez daukagu gitarrarik, baina apur bat ikasi arte utzi egingo  dizkigute. Ikasten dugunean,
|
talde
bat osatuko dugu eta auzoz auzo eta herriz herri ibiliko gara abesten... Adabakiez beteriko praka zaharrak eta erretako fideoz egindako iduneko multzoa, lepotik zintzilika, erabiliko ditugu uniformetzat.
|
|
|
" Ortarako... Euskaltzale bazkunaren barrenean, zuek, Euskel Idazleok,
|
talde
berezi bat osatu bear dezute, zuen Bazkintz Artezkari bereziaz: ori izan daiteke Euskel Idazle Batza, erderaz Federación de Escritores Euskéricos".
|
|
|
(Gure artean erdaldun euskaraz ez dakienari esaten zaio, oker ez banago; esan dezagun, beraz, erdaldun ordez euskaldun berri, lehen erdaraz zekiena eta erdaldun berri lehen euskaraz zekiena). Beraz hiru
|
talde
baziren. Iztuetari, esate baterako, sinetsi behar baldin badiogu, eta ez da aspaldiko kontua, duela ehun eta hogeita bost urteko kontuak dira, Gipuzkoan seitatik bostek ez zekien euskara besterik.
|
|
|
Kirol kontuan, aski aldatua zen giroa ordurako Gipuzkoan eta ez ginen kontrakorik gabe gelditu, geure errainuarekin borroka. Garaitsu hartan bertan, Touring zaharrari kimu berria sortu zitzaion, atletismo sailean, Antonio Quiroga buru zuela; diodan ahopean ni izendatu nindutela beste
|
taldearen
buru. Bazegoen aldea bion artean, biok Laneran6 ari baginen ere.
|
|
|
2 Biak ere kartzelan egondakoak, eskuin muturreko militante eta ekintzaileak. Sánchez Covisa Guerrilleros de Cristo Rey
|
taldearen
buruzagia.
|
|
|
Lehiak, ordea, probetxurako izango baldin bada, leiala behar du izan. Hizkuntza eta, hizkuntza  ez ezik, Euskal Herriaren jakintza jaso nahian jaioa eta hazia delarik, ez da baten ez besteren, pertsona nahiz
|
taldeen
, izena eta omena goratu beharrean dabilena. Elkarrekin jasoko dugu burua, elkarrekin lehiatzeko bihotza badugu; eta elkarrekin lur joko dugu, elkarrekin amildu ondoan, geure irudia besterengan ezagutzeko gauza ez bagara.
|
|
|
Baita ere nola gero, hemengoaz ari naiz, bat batean aldatu zen giroa eta bestelako eguraldia sortu. Arana Goiri eta Azkue ez ziren
|
talde
berekoak euskarari buruz, baina bat etorri ziren, nor baino nor amorratuago, Larramendiren kontra, eta bi horien inguruan bazen noski jende gehiago, lehen mordoskaka eta gero samaldaka. Zerbaitek, orain ukituko ez dudan zerbaitek, ekarri zuen bestetan etsai edo zirenen erabateko ukamen hori.
|
|
|
Alderdiek,
|
taldeek
eta taldetxoek, mordoek eta mordoxkek, hobeki esan, alderdi, talde, taldetxo, mordo eta mordoxken buruzagi nahiko eta ustekoek, bide erraza aurkitu dute gure artean.
|
|
|
Alderdiek, taldeek eta taldetxoek, mordoek eta mordoxkek, hobeki esan, alderdi,
|
talde
, taldetxo, mordo eta mordoxken buruzagi nahiko eta ustekoek, bide erraza aurkitu dute gure artean.
|
|
|
1 Batzuen iritziz (hauen artean daude hedabideen zuzendari  tza
|
taldeetako
kide gehienak), kazetaritzaren konpromezuaren ondorio baizik ez da hau guztia, herritarren elkarbizitzaren eta demokraziaren garapenaren aldeko apustu profesional baten ondorioa hain zuzen ere. Baina, edozein aztertzailek ikusi eta ondoko orrietan erakutsiko dugun bezala, hedabideak gatazka politikoaren parte eraginkorra dira dagoeneko, polarizazio eta enfrentamenduaren alde jokatu dute eta gehiegitan egin diote uko datxekion funtzio bati, eztabaida demokratikoa aberasteari alegia.
|
|
|
Baina, era berean, eragin hori kontestatu, deuseztatu edo indartu (baina betiere kutsatu) egiten da beste faktore batzuengatik: sineste sistemak eta norberaren aldez aurreko jarrerak, pertsonen arteko sareen bitartez bideratzen diren
|
talde
praktikak edo esperientziak (familian, txokoan, lantokian, ikastetxean...), gizartea" iritzi erreferentzia" gisa zeharkatzen duten elkarte eta instituzio sareak (eliza, alderdiak, sindikatuak, mugimenduak, klubak edo bertsolarien mundua bera, euskal gatazkaren arlo honetan eragin sare gisa diharduena).
|
|
|
1960) izeneko teoriek hartu zuten aurrekoaren ordea Bigarren Mundu Gerraren ondoan. Ukatu egin zuen Klapperrek hedabideek, kasu berezi batzuk alde batera utzita, berehalako eragin zuzena izan lezaketenik, eta eragin hura pertsonen aurrejarreren eta haien
|
talde
edo gizarte harremanen" agente laguntzailea" baino ez zela adierazi zuen; haren ustez, aurrez dauzkagun iritziak eta jarrerak" sendotzen" dituzte hedabideek eta horixe da, besterik gabe, betetzen duten funtzioa. 1970eko urteak arte nagusi jardun zuen teoria funtzionalista enpiriko honek hedabideei buruzko ikerketa alorrean.
|
|
|
Adibideak ongi erakusten digunez, guztiz mugatzen du hedabideen eragina gizarteak informazio gaiarekin duen zuzeneko erlazioak. Zuzenean ezagutzen ez ditugun arazoen edo geure pertsona eta
|
talde
harremanetan ohiko mintzagai ez diren auzien kasuan, oso handia izan liteke hedabideek gertaeren eta ondoko jarreren ezagutzan eduki lezaketen eragina. Baina norberaren eta gizartearen esperientzia zuzen zuzenekoa den gai baten kasuan (eta esperientzia horren osagarri bereziak ditugu gizarteko erreferentzia politikoak eta sozialak:
|
|
|
Kazetari
|
talde
txiki askok ekin zion kazeta berrien abenturari, eta, aldi berean, Estatuko Gizarte Hedabideen ezdeuste latzak, merkealdietako prezioan eman zitzaizkien enpresa eskaintza hoberenari, UCD alderdiaren gobernuaren garaian lehenik, PSOErenean ondoren, aniztasuna zabaltzeko aukera zapuztu zuen.
|
|
|
Haren barnean ez dago aipatzeko moduko mugimendu sindikalik eta nabarmen okerragotu dira kontratu baldintzak, langile plantilak aldatu ezinik, lan prekarioa bazter oro, babeserako erakunderik gabe eta Informazio Zientzietan titulatu asko eta asko egunkarietan ate joka ari diren egoera honetan. Aurreko garaian lanbidearen demokratizazioa bultzatu zuten kazetari asko hedabideen zuzendaritza
|
taldeetako
kideak dira egun eta baseko erredakziotik guztiz aldendurik bizi den hierarkia kasta osatzen dute. Editorea da protagonista.
|
|
|
Lehenik, guztiz eraberritu da sektore kapitala 1980 urteetako prentsak modernizazioari. Estatuak lagunduta? ekin eta beste hedabide batzuetarako plataforma gisa sendotu ondoan, honetan ere, eskerga izan da Estatuak eman dien laguntza, aurreko Prentsa
|
Taldeak
pribilejiatu egin baitzituen irrati eta telebista kontzesioak egiterakoan?. Kapitalaren biltze prozesu guztiz garrantzitsua abiatu zen horrenbestez.
|
|
|
Kapitalaren biltze prozesu guztiz garrantzitsua abiatu zen horrenbestez. Bederatzi
|
taldek
kontrolatzen duten Espainiako Estatuko hedabideen %71.
|
|
|
Bigarrenik, 1980ko urteetan berrantolatu ziren lan sistema guztiak, informazio teknologia berriei erredakzioan eta gestioan sarrera eginez, eta errotatibak eta inprimakun  tza aurreko teknikak guztiz berrituz. Halatan, arrunt murriztu zen lantegi langileen eta, geroago, erredakzio langileen kopurua (azken horien kasuan, itxi behar izan zuten kazeten erredakzio
|
taldeak
baizik ez ziren kalean gelditu), eta izugarri hazi zen produktibitatea, hala informazioa askoz era biz  korragoan prestatzen zelako nola kazetari bakoitzari egokituriko espazioa txikiagoa zelako; zuzendaritzak informazioaren eta haren kudeatzearen gainean zuen kontrola, berriz, geroz eta handiagoa zen. Mahai kazetaritza nagusitu zen, komunikatu collage handi baten gisan, instituzio eta enpresa handietako prentsa kabinete ahaltsuetatik datozen informazioen gatibu bizi den kazetaritza mota alegia, eta bazterrean gelditu zen erreportajea eta kale kazetaritza.
|
|
|
Herritarrek indarkeriaren aurrean abiatua zuten arbuio prozesu gero eta zabalago baten ondorioa zen. Euskal gizarteak indarkeria eta haren inguruko fenomenoak ez zituen arrotz eta urrun, zuzeneko esperientzian bizi izaniko fenomenoak baitziren; norberak bizi izaniko gauzak ziren edo pertsonen arteko harremanen bidez edo partaide zaren elkarte edo
|
taldeen bidez
gizartean zabalduriko iritziak. Esperientzia horretan zituen erroak herritarrak ETAren indarkeriaren aurrean erakusten ari ziren arbuio gero eta zabalagoak.
|
|
|
Kultura horren modelazioan, jakina, ideologia horren ezagumenduan, paper berezia jokatzen dute kazetari" ospetsuenek", staffa osatzen dutenek, eta horiek, beren gizarte eta ekonomia mailagatik, beren bizimodu eta beren
|
talde
balioengatik, politiko profesionalak kokatzen diren gizarte geruzan egokitzen dira gaiz eta gogoz. Gainera, erredakzio barneko promozioa guztiz lotua dago profesional onaren ezaugarri horiekin.
|
|
|
8 Ehuki
|
taldea
(1997: 73). Testuak 6 azterketa item jaso ditu:
|
|
|
10 Antoni Batistak berak (1997: 80) aipatzen ditu Juan Maria Atutxa, Eusko Jaurlaritzako orduko Barne Sailburuaren deklarazio batzuk (La Vanguardia); kasu honetan, Atutxa ez da kale borroka antolatuari buruz ere ari," kale istiluak" bultzatzeaz salatzen dituen gazte
|
talde
batzuei buruz baizik: " Estrategia baten araberako zerbait da hau guztia eta estratega horiei maskara kendu behar zaie, eta beharbada zerbait egin da haien manifestazioak, haien esloganak, gutxienez terrorismoaren apologiatzat hartuak izan daitezen.
|
|
|
Ehuki
|
Taldea
(1997). Ajuria Eneko Ituna mezubidetan:
|
|
2002
|
|
|
Toki Ona pankartaren aurre aurrean zegoen, beste espaloian. Lagun
|
taldeak
poliki eta trakets egiten zuen aurrera Abenidan, idi zaharrak bidezidorrean bezala. Horrek ez zuen inor harrituko.
|
|
|
Josu R lagun
|
taldearen buruan
jarri, eta Abenidan aurrera jo zuen. Artean tarte dexentea falta zitzaien Ezkurdiko plazara ailegatzeko.
|
|
|
Denak joan ziren, beraz, eskaileretara. Josu
|
taldearen
gibelean joan zen. Zinemaren kontu harekin, lagunen aurrean larregi nabarmendu zela deliberatu zuen.
|
|
|
Astearte iluntzean futboleko entrenamendua izaten zuen, eta biharamun goizean artean hankak minduta bezperako saioaren luzeagatik. Hilabete eskas SD Ibarbeko jubeniletara igoa zutela, nahikoa lan bazuen, hiru eta baita lau urte ere nagusiagoak ziren
|
taldekoen
martxari  jarraitzeko. Hala, entrenamenduaren hurrengo goizean hankak motel eta pisu sentitzen zituen, eta hortik haren poza, elizako erlojuari begiratu eta pausoa zertan bizkorturik ez zuela egiaztatzean.
|
|
|
Une batez, etxera alde egitekotan ere egon zen. Gainera, Langreok gola sartu zuen, eta partidua aldats gora jarria zitzaion beraren
|
taldeari
.
|
|
|
Eta une hartan zera etorri zitzaidan gogora: alegia, behargin haiek nire egoeran suertatuz gero ni eskola ume
|
talde
handi baten erdian, eta haiek bakarrik, alegia ea erreparatuko ote zioten gure tropel builosoari. Bestela esanda, bakarrik geratutako behargin bat harritu egingo ote zen eskola umeon joanaldi zalapartaria ikustean.
|
|
|
Kandido eta Paulo elkarri harrokeriak botaz eta irabazle imintzioak eginez irten ziren jolastokitik. Haien itzulerarekin, Josu R k pentsatu zuen, jada lagun
|
taldea
nahikoa osatuta zegoela, eta martxan jarri behar zutela, ohiko errondaren bidetik. Gauza bera pentsatu  bide zuen Txantoi nagusiak, bada Orrondori besoa lepotik pasatu, eta poliki poliki, arkupearen irteera aldera ibiltzen hasi ziren.
|
|
|
Bien bitartean, Astarloako espaloietatik  harat honat iragaten zen jendetzatik bat baino gehiago inguratzen zitzaien, Manuelen azken berriak ematera, edota hartaz zer edo zer jakin nahiz. Lagun
|
taldeak
bere osotasuna gordetzen zuen arren, aldika, lagunetako baten bat jendearekin hitz egiten geratzen zen atzean, eta kalean aurrerago arte, ez zitzaien berriz elkar  tzen. Josu R, jendearekin ez entretenitzeko, Traukorekiko hizketaldia mintzagai berriez hornitzen ahalegintzen zen, haien arteko jardunari berebiziko garrantziaren itxura emanez.
|
|
|
Josu R harro sentitu zen, lagun
|
taldea
hara bideratu izanaz. Izan ere, ahal zen neurrian behintzat, ohiko errondaren itxurak gorde nahi zituen, eta Orinocoko giroa egokiro uztartzen zitzaion bere nahiari.
|
|
|
Josu R k, barre une hura baliatuz, disko bat ipini zuen, aparailuaren arrakalatxotik txanpon bat sartuta. Eta musika soinuaren azpian, lagun
|
taldekoen
ahotsak ugaritu egin ziren, bai aldamenean bai aurrean zeuzkatenekin nahasturik.
|
|
|
Ez zen artean Abenidara iritsi, gertakari arrunt batek bihotz taupaden erritmoa entzunarazi zionean. Handik berrogei bat metrora, bera ibiltzen ari zen espaloian aurreraxeago, Stein arma fabrika zaintzeaz arduratzen zen polizia
|
taldea
txanda aldaketa egitera zihoan. Gertakaria ohikoa zelarik ere, une batez, ordu arte zaintzen egondako poliziak euren ordezkoak zekartzaten furgoietara hurbiltzearekin batera, fabrikaren atarian pilatutako tresneriaren metal hotsak eta distira nabarrak osoro astindu zuten haren barrunbea.
|
|
|
Lagun
|
taldekoak
ohi baino arinago ibili ziren edontziak hustu eta tabernatik irteteko. Trankil itxurak egin arren, kalerako irrikaz ziruditen.
|
|
|
Harmailak lepo jendez, partiduak halako ikusmina sortua baitzuen. Izan ere, Langreo Bigarren Mailako
|
taldea
zen. Hura kanporatzea lortuz gero, hurrengo kontrarioa Lehenengo Mailakoa izango zen ia ziur.
|
|
|
Goizero egunkaria zabaltzean, beti dago oroitzapenaren giltzari emango dion berriren bat. Atentatu bat ez bada, biktimaren bati egindako elkarrizketa, edo
|
talde
baten desartikulazioa... Egin izan ditut egunkaririk gabeko boladak ere, baina aski da semea kartzelan duen ama bat ikustea kalean, edo paskin bat, oroitzapenaren errota abiarazteko.
|
|
|
Ikasle
|
taldea
urrutiratu egiten da. Mutilak zorura begiratzen du berriro.
|
|
|
Bi neskek berriketa batean jardun zuten: kontzertua emango zuen
|
taldeaz
, gure paretik pasatu berri zen mutil batez, erakusleiho batean ikusgai zegoen kamisetaz. Ez zitzaizkien kalaka gaiak agortzen.
|
|
|
dituen haur
|
talde
bati ahoa ixten.
|
|
|
Horregatik, ez dakit ongi egin dituen kontuak eta gehiketak. Nik ere nire burua
|
talde
horretan sartu nahi dut, eta horretaz uste dut ez garela 100.000, baina 100.001 realeuskaldun. Ez da sobera, egia aitortzen badut.
|
|
|
Errazena litzateke honen ardura zuzendaritzari leporatzea, baina ardura denona da, hogeita lau euskaltzainena, guk guztiok, gure botoa erabiltzen dugun aldi bakoitzean eramaten baitugu Euskaltzaindia bide batetik edo bestetik. Zoritxarrez, Euskaltzaindian ez daude barnean gauden zenbaitek (nik ere nire burua sartzen dut
|
talde
horretan dudarik gabe) ditugun baino anitzez ere meritu frogatuagoak dituztenak, batez ere idazle, hizkuntza ikertzaile, kazetari edo irakasleak. Akademiak aztertu luke ez ote litzatekeen komenigarria bide berriak irekitzea holako jendea ere sare zabalago batean biltzeko, beste akademia batzuek ere egin izan duten gisa.
|
|
|
[11] Badakit badirela hirietan gazte
|
talde
mota gehiago. Eta munduan askoz ere gehiago, ikusi bestela hau:
|
|
|
Horregatik ezin deitu haragijale. Hori da erabiltzen den argumentazioa, nahiz, egia aitortu behar baldin badizut, nik ez dudan argi ikusten argumentazioaren funtsa, niretzat karniboro ere haragia jaten duen zerbait baita, berez,
|
talde
horretan zientzialariek hala esanik panda hartzen sartzeko inolako eragozpenik ez badut ere. Hori, eta etxean urteetan zehar ikusi izan ditudan behi guztiak ere, ez baitakit ongi aski ematen zitzaien pentsuan bazen haragi puskarik, beste herrialde batzuetan gertatu den gisa.
|
|
|
Baina nolakoa da anitzetan unibertsitatean aterpe bila dabilen euskal erakustun hori? Unibertsitatean euskaraz irakasten ari den irakasleak maiz ez du
|
talde
handia, nahiz hau ere aldatzen ari den urteen poderioz, orain erdaldunen eta euskaldunen ikasle kopuruak aldatzen ari direlako. Kontuan izan behar da, esate baterako, 2001 urtean sarrera azterketa euskaraz egin zutenen kopurua %45 izan zela.
|
|
|
amatuz, ez amatatuz, doan sua da. Desoreka sortzen ari da orain euskal eta erdal
|
taldeen
tartean, oraintsu arte ez bezala, euskararen kaltean orain. Baina ikasle hauek elkarren artean maizegi erdaraz dihardute, euskara eskola orduetarako eta hizkuntza eskabideetarako bakarrik utzirik.
|