|
2004
|
|
|
Handik gutxira, hasperen egin eta ni erne jarri ninduen komentarioa borobildu zuen—: Bai,
|
oso
gauza arraroak pasatzen dira etxe honetan. Benetan arraroak.
|
|
|
Genoveva pertsona
|
oso
serioa zen, hitz gutxikoa, berrogeita hamar urte ondo beteak zituena. Gaurko egunetik begiratuta, bizitzak eman didan esperientziarekin, Pauline Bernardetteren kontrako izpiritua zela iruditzen zait.
|
|
|
Balantzategiko ugazaba andre Genovevak ez zuen bere barruan halako ugaritasunik, baizik eta bihotz bakarra, behiok batzuetan eramaten dugun zintzarri sendo horietako bat bezalakoa: bihotz bakarra eta hura
|
oso
sakonean gordea. Genovevaren zintzarriak ez zuen huskeriagatik soinurik aterako, ez zen lurraren dardar arin batekin larrituko.
|
|
|
konpainia apur bat egin ziezaion zeukala Genovevak morroi. Hala ematen zuela, diot, eta
|
oso
ondo esana dago, zeren morroi zaharrak ustekabe bat emango baitzigun behi guztioi, baita La Vacheri ere. Etxe hartako arrarotasunetako bat zen Bizkarroker.
|
|
|
Eta arraroa zen halaber etxe hartan segan inork ez jakitea, ez Genovevak eta ez Bizkarrokerrek: biek ere
|
oso
antz gutxi zeukaten Pauline Bernardetterekin. Baina gelditu egingo naiz, ez dut Balantzategiko arrarotasunen zerrenda areago luzatuko.
|
|
|
Gero eta nagiago, gero eta gozoago, La Vache nire laguna ia erabat joan zitzaidan burutik. Bera
|
oso
gutxitan azaltzen zen ukuilutik, Genovevak disko bat jartzen zuenean eta holako aldi berezietan, eta gurekin hitzik gurutzatu gabe betetzen zuen aldi hura. Altxa bere buru handia, eta mespretxuz begira egoten zitzaigun:
|
|
|
Harrotuta bizi nintzen, laineza hartuta, eta jaio uneko desio hura," behia izango naiz baina ez nolanahikoa", betea iruditzen zitzaidan. Inondik ere,
|
oso
inuzentea nintzen garai hartan.
|
|
|
Inguru guztian mendia besterik ez dago, eta beldur gara. Neskak batez ere
|
oso
beldur dira. Ezin al gaituzu atetilaren batetik sartu?
|
|
|
Nire aldetik, juzgu txarra eginda nengoen ordurako. Taldeko buru Rubiok
|
oso
modu itsusian egiten zituen barrexkak.
|
|
|
Baina gero, ilunbistarekin, kanpora atera eta eroarena egiten hasi ziren. Gereziak hartzeari ekin zioten,
|
oso
modu baldarrean, bi ale hartzeko adar osoak hautsiz eta horrela. Bistakoa zen pixka bat edanda zeudela.
|
|
|
Eta abistu luze eta fin bat egin zuen.
|
Oso
trebea zen andre hura abistu egiten, diskoetan entzundako piezak ere jotzen zituen aldian behin.
|
|
|
Nire lehen banketeko egun hartan,
|
oso
gustura egon nintzen. Eta ez bakarrik jan kontuagatik, baita Genovevak salan jartzen zituen diskoengatik ere.
|
|
|
Nahiz, ukuiluan aurrez aurre neukan saiateratik, ezer zehatzik ikusteko modurik izan ez, nire belarriak segituan adierazi zidan pauso haien jatorria: pauso arin eta sendoak ziren, dotoreak,
|
oso
dotoreak, benetan ederrak, nik jaiotorduan niretzat nahi izandakoak. Bai, zaldi pausoak ziren.
|
|
|
Kargatu ondoren afaldu egin zuten denek, nahiko azkar eta
|
oso
gutxi hitz eginez. Gehien gehiena Bizkarrokerri entzuten zitzaion, gerra hitza behin eta berriro aipatuz:
|
|
|
Abioi eroriaren bila haranean gora eta behera nenbilela, sekula ez bezala sentitu nintzen, eta eskerrak ematen nituen ukuilua eta behi makalak begi aurretik kenduak nituelako. Udazkenaren erdi aldera harkaitz batzuetara iritsi eta abioia ikusi nuenean, berriz,
|
oso
ideia ona iruditu zitzaidan haren hego hautsi baten ondoan etzatea, gerrari buruz pentsatzen, han eroritako pilotoarengan pentsatzen, edozein gauzatan pentsatzen. Ez neukan presarik ezertarako.
|
|
|
Egia zen. Balantzategiko basoa urritua zegoen
|
oso
, han eta hemen izugarrizko hutsuneak zituela: soilik kanposantu ttikiaren ingurua zegoen tupitu xamar.
|
|
|
Baina zu ez zaitez itsutu. Badakit laguna galtzea
|
oso
mingarria dela, baina paseatuz sendatzen ez den bihotzeko minik ez dago. Zoaz bada paseatzera, lagun, eta bila ezazu belar goxoa jateko.
|
|
|
—Mundu honetan gauza asko daude, lagun —moztu zidan berak
|
oso
serio— Zu lau mendi horien artean bizi izan zara beti, eta jakin ez dakizu, baina munduan gauza asko daude. Eta leku asko ere bai.
|
|
|
Eta egia zen. Gainerako guztia pixka bat gehiegizkoa iruditzen zitzaidan, baina urkatzearen kontu hura ez zegoen gaizki—
|
Oso
urruti gelditzen al dira India eta Pakistan? —galdetu nion, hortzaundiak gogoan.
|
|
|
—Zer eginik ez dago, lagun on ona —adierazi zidan nire pentsamenduak asmatuz—
|
Oso
urruti gelditzen dira. Antiaju Berde eta bere laguntzaileak behin ere ez dira joango hara.
|
|
|
Apurka apurka, Setatsuaren laguntza berezi haiekin eta, nire onenera etorri eta
|
oso
piztuta ibili nintzen uda parteraino. Zenbaitetan, begiratu sastraka zegoen aldera eta sei puntu beltz ikusten nituen errezkadan korrika, senideak bailiran:
|
|
|
bost basurdeak eta La Vache. Baina
|
oso
gutxitan gogoratzen nintzen berarekin.
|
|
|
Arratsalde batez, ilunbistan izango zen noski, animazio pittin bat sentitu nuen herriko izkina batean. Gizon batek kantatu egiten zuen, eta ez
|
oso
gaizki, zirudienez. Entzun hura eta, hotzikaraz, Genovevarekin gogoratu nintzen, berak goiko salan jartzen zizkigun diskoekin:
|
|
|
Ez zen
|
oso
kantu alaia, are eta gutxiago egiten zuen eguraldi txarrarekin entzunez gero, eta beharbada horregatik balkoiko itzala desagertu egin zen guztiz. Egun batez, ari zen Haundia Xarmegarria zure berririk kantatzen, eta hosto bat erori zitzaion balkoiaren ondoko intxaurrari.
|
|
|
Balkoiko gortinen artean ikusitako itzal hura zen: neska polit eta moztaka bat,
|
oso
segalari onaren itxura zeukana. Beste hitz batzuetan esateko, Pauline Bernardette.
|
|
|
—Nik ere ez —esan nion. Izan ere, mendi mendian hainbeste denbora pasa eta gero
|
oso
gutxi nekien bizitzaz.
|
|
|
Hasiera batean nekoso ekin nion, eta soilik lasaitasunagatik, Setatsuak bakea eman ziezadan. Ordea idaztea
|
oso
gustukoa izan nuen segituan, eta buru belarri eta adar murgildu nintzen gogoratzeko lanean. Hala iruditzen zitzaidan:
|
|
|
" Bada memoriak idazteko garaia", esan zidan. Eta aurren aurrena ez, baina aspaldi honetan
|
oso
konturatuta nabil. Alegia, oso agindu arriskutsua izan zela hori.
|
|
|
Eta aurren aurrena ez, baina aspaldi honetan oso konturatuta nabil. Alegia,
|
oso
agindu arriskutsua izan zela hori. Izanez ere, noiz idazten dira memoriak?
|
|
|
—Eta esaten duzun beste kontu hori, katu izan nahiko zenukeela, ez dakit bada, lagun, ez dakit bada. Ni ez naiz nor katuen bizimoduan sartzeko, baina niri iruditzen zait asko sufritzen dutela eta
|
oso
gaizki konpontzen direla elkarrekin, batez ere otsailean eta abuztuan. Entzungo dituzu, lagun, entzungo dituzu haien garrasi eta aieneak!
|
|
|
Ordea, ilargi, zeru, mendi, haran, baso, belaze, etxe eta errotarekin batera, nire begiek beste lau izaki ere ikusi zituzten aurrez aurre. Lehenengoa, zaldi gorri bat,
|
oso
fina, oso dotorea, kopetan lauki txuri baten antzeko mantxa zeukana; bigarrena, gizon gazte eta hortzaundi bat, igeltseroa edo, errotaren teilatuan lanean ari zena; hirugarrena, aurrekoaren anaia bixkia zen beste hortzaundi bat, hori ere teilatuan; laugarrena, Antiaju Berde. Honek hirurogei bat urte zituen, eta —azal txurikoa, aurpegi edo lepoko zaintxo urdinak agerian uzten zizkiona— botila kristalarekin eginak ziruditen antiaju berde batzuk zeramatzan.
|
|
|
Ordea, ilargi, zeru, mendi, haran, baso, belaze, etxe eta errotarekin batera, nire begiek beste lau izaki ere ikusi zituzten aurrez aurre. Lehenengoa, zaldi gorri bat, oso fina,
|
oso
dotorea, kopetan lauki txuri baten antzeko mantxa zeukana; bigarrena, gizon gazte eta hortzaundi bat, igeltseroa edo, errotaren teilatuan lanean ari zena; hirugarrena, aurrekoaren anaia bixkia zen beste hortzaundi bat, hori ere teilatuan; laugarrena, Antiaju Berde. Honek hirurogei bat urte zituen, eta —azal txurikoa, aurpegi edo lepoko zaintxo urdinak agerian uzten zizkiona— botila kristalarekin eginak ziruditen antiaju berde batzuk zeramatzan.
|
|
|
Ez nion ezer ulertzen. Bistakoa zen hizketan ari zela,
|
oso
ahots zakarrez gainera, baina taxurik ez nion hartzen, ezinezkoa zitzaidan zer esaten ari zen jakitea. Zeharo harrituta nengoen, zer ote zen hura, zergatik ez ote nion gizon hari Setatsuari bezala ulertzen.
|
|
|
Nolanahi ere, esan dut, moja ttikia eta bion arteko kontuak
|
oso
geroko kontuak dira; ez Antiaju Berde ezagutu nuen garaikoak. Orduan ia ez nekien ezer, ezta hizkuntza asko zirenik ere.
|
|
|
Istant batean, zerutik datorren tximistak jota bezala, ideia bat argitu zen nire buruan. Aurreneko aldiz, eta jaiotzatik
|
oso
ordu gutxira, heriotzaz jabetu nintzen, eta sentitu ere, sentitu nuen burdina zorrotza nire bihotzean sartzen. Bai, hortzaundiek hil egin nahi ninduten.
|
|
|
—Berrorek ez daki nolakoa den beltz hori.
|
Oso
behi txarra da, erotua dago —esaten zion Antiaju Berderi La Vache qui Rit seinalatuz, errotaren kantoi batean gelditua baitzegoen.
|
|
|
ttikiegia gainerako behien aldean, eta moztaka lepo, beso eta hankaz. Burua, berriz, handiegia zuen,
|
oso
kopeta zabalekoa. Kolorez, esan dut lehenago ere, ni bezalakoxea zen:
|
|
|
Zu ordea, ikusi gaua datorrela eta halere nirekin gelditu zara. Ondo,
|
oso
ondo.
|
|
|
—Bai,
|
oso
ondo —ametitu nuen nik apal. Oso umea nintzen bere aldean.
|
|
|
—Bai, oso ondo —ametitu nuen nik apal.
|
Oso
umea nintzen bere aldean.
|
|
|
Baina guri askozaz ere gehiagotan.
|
Oso
bankete goxoak, ikusiko duzu.
|
|
|
Mundu honetatik hogei hogeita bost hezur hautsi gabe joaten den behia, behi makala!
|
Oso
makala, gainera!
|
|
|
Ni isilik gelditu nintzen. Alde batera, ezinezkoa ematen zuen, baina bestera La Vacheri baso usaina antzematen zitzaion, behi batek
|
oso
gutxitan izaten duen gauza. Beharbada, horregatik iruditzen zitzaien eroxko Antiaju Berderen bi morroi hortzaundiei.
|
|
|
—Ez dakit.
|
Oso
hiztun dotorea dela, hori bai. Geldiro hitz egiten du, eta gehiegi luzatzen da.
|
|
|
—Zeozer bada —komentatu zuen. Baina, berriro ere, bere burua beste norabaitera joan zitzaion, eta isildu egin zen—
|
Oso
jende gaiztoa, errotako jende hori —hasi zen gero, buruan zein pentsamendu zerabiltzan erakutsiz— Gaiztoak hortzaundiak, eta askozaz ere gaiztoagoa beste zahar hori, antiaju berdeekikoa. Nire barruko ahotsak berak, den borrokazalearekin, zahar horrengandik apartatzeko esaten dit.
|
|
|
Horregatik nengoen aldaparen goiko aldean errota zaintzen eta han esaten ari zirenak entzuten. Baina Eztenasek
|
oso
gauza gutxi kontatzen die hortzaundiei. Gainera, bere hizkera hori oso kostata ulertzen dut.
|
|
|
Baina Eztenasek oso gauza gutxi kontatzen die hortzaundiei. Gainera, bere hizkera hori
|
oso
kostata ulertzen dut.
|
|
|
La Vache begira jarri zitzaidan,
|
oso
serio. Ez, oraingoan ez zebilen ni probatu nahian.
|
|
|
Abioi horietako bat hemen inguruko mendi batera erori zen.
|
Oso
abioi polita, ttikia eta zilar kolorekoa. Askotan egoten naiz hari begira.
|
|
|
Setatsua
|
oso
modu atseginean zuzentzen zitzaidan, agian herriko festan gertatutakoak izututa utzi zuelako. Bai, ondo portatu zen aldi hartan Setatsua.
|
|
|
Bada zera, Setatsuaz hitz egiterakoan zakar aritzeko joera daukat, batez ere temosoa delako eta bakerik ematen ez didalako. Eta egia da, nire Ahots, Aingeru Guardakoa edo dena delakoa setatsua da, eta hiztunegia, eta tristea ere bai batzuetan, eta askojakina; baina akats horiekin guztiekin batera,
|
oso
lagun ona eta argia izan zaidala ere onartu beharra daukat. Oso argia eta zuhurra.
|
|
|
Eta egia da, nire Ahots, Aingeru Guardakoa edo dena delakoa setatsua da, eta hiztunegia, eta tristea ere bai batzuetan, eta askojakina; baina akats horiekin guztiekin batera, oso lagun ona eta argia izan zaidala ere onartu beharra daukat.
|
Oso
argia eta zuhurra. Eta zintzoa.
|
|
|
Setatsuak
|
oso
sakonetik hartu zuen arnasa, edo hori iruditu zitzaidan behintzat niri. Hauxe esan zuen gero:
|
|
|
Zoaz, lagun, zoaz belar hori jatera.
|
Oso
goxoa da eta bitamina asko ditu.
|
|
|
Nirekiko guztiak zure esku daude, zure morroia nauzu. Eta, bide batez esanda,
|
oso
gustukoa dut neure morrontza.
|
|
|
Bistakoa zen amorrarazita zegoela, zeren ez baitzidan bere lagun on ona nintzenik aipatu ere egin. Pentsatzen jarrita, Setatsuak berak ere
|
oso
gaztea izan behar zuen garai hartan, bestela ez zen erantzun txar batengatik haserretu izango. Txarragoak ematen dizkiot orain, eta ez da asko estutzen.
|
|
|
—Barkatua dago, lagun —esan zuen Setatsuak
|
oso
modu alaian, haserrea kolpetik eta erabat ahaztuz. Eta geroxeago, hasperen eginez—:
|
|
|
Ordea Setatsuak
|
oso
bestela pentsatzen du, berak pentsatzen du behiok handitasun bat badugula gurekin, eta gainerako animali jende guztia azpian gelditzen zaigula. Egun hartan ere, elurtea eta elurtearen bakardadea aintzat hartu eta, niri kontra eginez, himno moduko bat osatu zuen gure arrazakoen alde.
|
|
|
Guztiarekin, gauza bat da ikara eta bestea
|
oso
desberdina asperkeria. Eta bai, ikarari egiten nion aurre, baina ez hala asperkeriari:
|
|
|
Eta bai, ikarari egiten nion aurre, baina ez hala asperkeriari: nekatu egiten nintzen goiko alde hartan eta luze,
|
oso
luze, oso oso luze iruditzen zitzaidan denbora. Noiz etorri behar zuen egunsentiak?
|
|
|
Eta bai, ikarari egiten nion aurre, baina ez hala asperkeriari: nekatu egiten nintzen goiko alde hartan eta luze, oso luze,
|
oso
oso luze iruditzen zitzaidan denbora. Noiz etorri behar zuen egunsentiak?
|
|
|
Eta bai, ikarari egiten nion aurre, baina ez hala asperkeriari: nekatu egiten nintzen goiko alde hartan eta luze, oso luze, oso
|
oso
luze iruditzen zitzaidan denbora. Noiz etorri behar zuen egunsentiak?
|
|
|
Egoera hain fastikagarrian ez aurkitzera, agian zerbait bururatuko zitzaidakeen. Baina egoera
|
oso
fastikagarria zen, gero eta gehiago. Egiten nituen ahaleginak, nondik eta nola iritsia nintzen haraino, non kokatzen zen etxea, nolakoa zen bidea, baina buru gainean sentitzen nuen harlauza batek erantzun guztiak zapuzten zizkidan.
|
|
|
Lotsagarria izan zen, beheratu egin nintzen Setatsuaren aurrean. Gaztea nintzela, noski, eta
|
oso
aspertua nengoela goiko alde elurtuan. Baina, aitzakiak; kontua da beheratu egin nintzela, koipea eman niola Setatsuari.
|
|
|
Izanez ere, marruak jakinaren gainean jarri izango du mendi honetan dabilen otso taldea. Uste dut azkenaldi honetan, daukagun eguraldiarekin eta,
|
oso
gosetuta dabiltzala, eta oso gustuz jango luketela zu bezalako behi gazte eta xamurra. Ez litzateke harritzekoa izango laster hemen azaltzea, seguru honezkero korrika ari direla.
|
|
|
Izanez ere, marruak jakinaren gainean jarri izango du mendi honetan dabilen otso taldea. Uste dut azkenaldi honetan, daukagun eguraldiarekin eta, oso gosetuta dabiltzala, eta
|
oso
gustuz jango luketela zu bezalako behi gazte eta xamurra. Ez litzateke harritzekoa izango laster hemen azaltzea, seguru honezkero korrika ari direla.
|
|
|
—Ez segatu, Soeur Pauline Bernardette, beste behiek ere zerbait jan dute eta —eskatzen diot orduan. Zeren moja hau, ttikia bai, baina halere
|
oso
sendoa baita, moztaka eta sendoa, segalari paregabea. Eta didan maitasunarekin, auskalo, ez jakin, agian bete egingo luke hitza eta taxuzko sailik gabe utziko Pirinio osoa.
|
|
|
Bitartean, begi aurreko maindirea deseginez joan zen, eta gorpuztu egin ziren hasiera batean mantxa huts izandakoak; eta azkenean, norbaitek maindire hura urtu egin izan balu bezala, haren atzeko guztia agerian gelditu zen niretzat. Zuhaitzak, orduan, sendotu eta zuhaitz
|
oso
egin ziren: zain, lepo, enbor eta adar.
|
|
|
Ezta izan beharrik ere, jakina. Ni neroni ere ez nintzen
|
oso
palazioko, ez nintzen zaldi edo katu, baizik eta behi. Zer, eta behi izan behar!
|
|
|
|
Oso
mihi dotore eta leunekoa da nire barruko hori, eta dirudienez ezin du munduko gehienek bezala hitz egin, belarrari belar deituz eta lastoari lasto; beragatik balitz, belarrari" ama lurrak guretzat sortu zuen elikagai osasungarria" esan litzaioke, eta lastoari berriz" elikagai ez hain osasungarria, elikagai osasungarria lehortu eta udazkentzen denean erabiltzekoa". Bai, holaxe hitz egiten du nire barruko ahotsak, eta ondorioz ikaragarri luzatzen da zerbait argitu nahi duen bakoitzean, eta ondorioz oso aspergarri egiten dira bere kontu gehienak, eta ondorioz pazientzia hartu behar da berari entzuten jarri eta marruka ez hasteko.
|
|
|
Oso mihi dotore eta leunekoa da nire barruko hori, eta dirudienez ezin du munduko gehienek bezala hitz egin, belarrari belar deituz eta lastoari lasto; beragatik balitz, belarrari" ama lurrak guretzat sortu zuen elikagai osasungarria" esan litzaioke, eta lastoari berriz" elikagai ez hain osasungarria, elikagai osasungarria lehortu eta udazkentzen denean erabiltzekoa". Bai, holaxe hitz egiten du nire barruko ahotsak, eta ondorioz ikaragarri luzatzen da zerbait argitu nahi duen bakoitzean, eta ondorioz
|
oso
aspergarri egiten dira bere kontu gehienak, eta ondorioz pazientzia hartu behar da berari entzuten jarri eta marruka ez hasteko. Ordea marruka hasita ere, berdin da, zeren ahotsa ez baita gure barrutik kentzen, ezin baita inola ere desegin.
|
|
|
—Ezin da desegin gure Aingeru Guardakoa delako —esan zidan behin, artean
|
oso
gazte nintzela, Bidani izeneko behi nagusi batek— Poza eman lizuke bera zure barruan dagoela jakiteak. Lagunik lagunena izango zaizu bizitza honetan, eta bakardade guztiak sendatuko dizkizu.
|
|
|
Zer esan behar nion? Bera ni baino nagusiagoa zen, horretan ez zegoen dudarik, baina
|
oso
ipuinzalea ere bai nire aldean. Aingeru Guardakoa zer den erakutsi duenik ez da oraindaino bitartean sortu eta, gauzak hola, nik nahiago dut ezezkoan egon.
|
|
|
Ordea, zorionez, ustelak gertatu ziren nire arrisku usteak. Hortzaundiek ez ninduten ezagutu, agian
|
oso
handitua nengoelako lehengoaren aldean, eta ez zidaten batere jaramonik egin. Iritsi nintzen une hartan, bata errotaren atarian zegoen, silla txuri batean eserita eta egunkaria irakurtzen; bestea berriz, teilatuko leiho berri hartan eta —hauxe bai zela gauza berria— katalexu luze batetik begiratzen.
|
|
|
Lehenago hostoei bezala, orain puntu gorrizta hari begiratzen nion, areago gorrituko ote zen, azkenean erabat belztuko ote zen edo ez ote zen belztuko, eta apustuak ere egiten nizkion neure buruari, baietz aldamenekoak baino gehiago iraun, ezetz gaurko gauean erori.
|
Oso
egoera larria zen, oso gaizki nengoen. Nahiz ni orduan konturatu ez, Bakardadek emana zidan bere kolpe azkena, eta —hondar gainean ahuspez eroritako behi afrikarrak bezalaxe—, sartua nintzen deliriotan.
|
|
|
Lehenago hostoei bezala, orain puntu gorrizta hari begiratzen nion, areago gorrituko ote zen, azkenean erabat belztuko ote zen edo ez ote zen belztuko, eta apustuak ere egiten nizkion neure buruari, baietz aldamenekoak baino gehiago iraun, ezetz gaurko gauean erori. Oso egoera larria zen,
|
oso
gaizki nengoen. Nahiz ni orduan konturatu ez, Bakardadek emana zidan bere kolpe azkena, eta —hondar gainean ahuspez eroritako behi afrikarrak bezalaxe—, sartua nintzen deliriotan.
|
|
|
Nik uste gauzak larri jarriko direla aurki.
|
Oso
oker ez banabil, Balantzategi honetan tiro batzuk ere entzungo dira oraindik.
|
|
|
Armak ote zeuden zaku haietan? Nolanahi ere,
|
oso
kargamentu garrantzizkoa izan behar zuen, bai etxekoentzat eta bai Antiaju Berderentzat. Zeren, dudarik gabe, kargamentu kontu haiengatik egiten baitzuten hortzaundiek beren zainketa.
|
|
|
Lo egin ezazu, orain. Pentsu horrek ez du ematen
|
oso
elikagai digeritzen erraza, eta hobe lehenbailehen lokartzea. Agian gero ezinezkoa izango zaizu.
|
|
|
—Lehengo batean,
|
oso
gaizki ibili nintzen goiko elur horietan —esan nion oroitzapenetan sartuz— Mendiko belar bixi hori jaten ari nintzen... eta ez zait bada otso talde izugarri bat atzetik segika hasten!
|
|
|
Ez daukat ezer basurde edota zapelatzen aurka, biak ala biak ere animalia nobleak eta borondate onekoak baitira, baina egia esateko apur bat atzeratuta gelditu dira. Bai, bizidunok Alfatik Omegara daramagun bidean pixka bat atzeratuta gelditu dira,
|
oso
alfa. Ez daukate ez ukuilu eta ez beste inolako babesik.
|
|
|
Hitz batean esateko, gu omega gara, ez alfa. Dudarik ere ez egin, lagun, behiok
|
oso
goian gaude.
|
|
|
Menditik Balantzategira ezkutuan jaisten diren horiek ez dute etsi nahi, eta Espainiako Jeneralaren aurka ari dira.
|
Oso
jokaera arriskutsua, inondik ere.
|
|
|
—Ez izan kezkarik, Polinañi —esan zion Pere Larzabalek—
|
Oso
bikote pollita egiten duzue, eta ez da deus ere gertatuko.
|
|
|
Baina, esan bezala, esperientzia hau Balantzategikoak pasa eta geroago izan nuen. La Vachek Espainiako jenerala aipatu zidaneko hartan, berriz, nik
|
oso
gutxi nekien makis eta antzekoez. Horregatik egin nion galdera inuzente hura, ea Antiaju Berde al zen jenerala.
|
|
|
Baina, azkenean, han geunden zazpiok. Eta han zeuden halaber, belar artean gordeta, udaberriak ekarritako zomorro eta zomorrondo guztiak, eltxoak, liztorrak, erleak, zizareak, txindurriak, barraskiloak, harrak, armiarmak, bareak, amona mantangorriak, euliak, ezparak, ipurtargiak eta beste ziento bat jende alfa, benetan
|
oso
alfa. Eta han zeuden, nola ez, belar artean aurrena jaiotzen diren lore hori, makal eta alfak ere.
|
|
|
Ordea ez ziren, apustu horiek, aurreko garaietan egindakoen zentzukoak, zeren beren helburua, asperkeria arintzea izan beharrean, une hartan neukan urduritasuna ahaztaraztea baitzen. Egia,
|
oso
urduri nengoen. Nolakoak ote ziren Espainiako Jeneralaren aurrean errenditu nahi ez zuten soldadu menditar haiek?
|
|
|
Mendikoek inoiz baino denbora gutxiago erabili zuten zaldiak kargatzeko, eta ondorenean, beren ohituraz bestera, ez zuten afaltzera gelditzeko asmorik ere azaldu. Despedidarakoan, Bizkarrokerrek
|
oso
serio hitz egin zien:
|
|
|
Sekretuen Gurpil Handia bere hirugarren eta azken buelta ematen ari zen.
|
Oso
grabea izango zen buelta, gainera. Bai, bete egingo zen La Vacheren susmoa, eta tiroak entzungo ziren Balantzategin.
|
|
|
Keinu bat eginez, ez erokeriarik egiteko erregutu nion, hogeita hamar guardia zeudela han eta tiro bat emango ziotela deskuidatuz gero.
|
Oso
kontseilu txarra, bide batez esanda. Gaurko egunetik begiratuta, eta bizitzak eman didan esperientziarekin, une hartan uste handiz jokatu nuela iruditzen zait, munduko azkarrena neu izan banintz bezala.
|
|
|
—Gosea daukate denek —esan zidan La Vachek—, eta
|
oso
amorrarazita daude. Horregatik hasi dira marruka.
|
|
|
Usandizaga
|
oso
zurbil zegoen ukuilura sartu zenean. Guri zerbait esatera zetorrela iruditu zitzaidan aurrena, baina ez:
|
|
|
Zenbat denbora ote zen ezer aditzen ez niola?... asko, dudarik gabe.
|
Oso
andre isila zen, agian nik bizitzan ezagutu dudan isilena.
|
|
|
Orduantxe esan genion agur Genovevari, eta harrezkero —eta lehen mementoetako poza kenduta—,
|
oso
sosegu gutxi izan genuen ukuiluan. Behi makalek ez zuten konprenitu nahi, ez zuten agur hura betirako despedida izan zela ikusi nahi, eta etengabe egiten zuten galde:
|
|
|
Setatsuari aitorpen hura entzun ondorenean ez nintzen
|
oso
nire onean egon. Inor haraneko bidean azaltzen bazen, Antiaju Berde izan behar zuela iruditzen zitzaidan, eta egundoko arindua hartzen nuen paseatzaile bat edo inguruetako nekazaria zela ikustean.
|
|
|
Belarra, nahiko latza ordurako, erabat gorritu zen; eta iturriak —nahiko mehetuak ordurako— erabat lehortu ziren. Gauzak hola, La Vacheri eta niri bi arazo sortu zitzaizkigun, bata grabea eta bestea
|
oso
grabea. Ezin genuela ia ezer taxuzkorik jan, hori zen arazo grabea.
|
|
|
Ezin genuela ia ezer taxuzkorik jan, hori zen arazo grabea. Ezin genuela ezer edan, hori zen arazo
|
oso
grabea. Ondorioz, errekara jaisten hasi ginen; Balantzategiko zubi azpian errekak zeukan putzu batera, zehatzago esateko.
|
|
|
bizpahiru ziztada, eta han ginen biok zubi gainean. Izanez ere,
|
oso
ziztada mingarria du akuilu delako horrek, edozein erotzeko modukoa.
|
|
|
—Mozkortuta egongo dira denak, batez ere umeak eta gaxteak —esan zidan La Vachek mespretxuz.
|
Oso
ilun zeuzkan bere ikatz begiak.
|
|
2010
|
|
|
Ondorio sozialak eta politikoak ere izan ziren. Bat
|
oso
zuzena: erlijiositate giro honek koloniak independentziaren bidean jarri zituen.
|