|
2000
|
|
|
Guk taldean kantuaren militanteak egon nahi genuen, hark berriz, kantuari beste maila bat eman nahi zion, kreazio artistiko bat. Eta egia erran,
|
nik
ez diot hark zuela edo guk genuela arrazoi. Bi moldeak ezberdinak dira, eta biak behar eta balio dutela uste dut; biak beharrezkoak dira herri batean nire gustuz.
|
|
|
Iparraldea geldi egoteko eta Hegoaldean eginen zela lana, eta gero euria bezala etorriko zela honera, eta
|
nik
ez dakita
|
|
|
«Tribu» da hitz horietako bat. Egia esan,
|
niri
ez zait gehiegi gustatzen nahiz eta onartzen dudan argi aski adierazten duela esan nahi duen kontzeptua. Hau guztia eta «tribu» hitza lotu behar dut gizon euskaldun baten izenarekin.
|
|
|
Askok bestela uste arren,
|
nik
ez det uste iritxi diran lekura jazkera edo melena gaitik izan danik, dudarik gabe musikalari bezela onak dira. Erabiltzen dituzten abesti geienak beaiek sortutakoak dira eta oso lan onak lortu dituztelakoan nago.
|
|
|
Koldo, zuk aipatu duzunez, umeek erdaraz hitz egiten dute idatzizko hizkuntza irakatsi zaielako baina, nik dakidanez, espainolez ere gauza bera erakusten zaie, hizkuntza idatzia; ingelesez ere bai, eta Quebeceko ikastaro trinkoetan ere frantses idatzia erakusten da.
|
Ni
ez nago hain seguru hemengo umeek kalean erdaraz egiten dutela, juxtu hizkuntza idatzia erakusten zaielako, ze hori bera gertatzen da beste herrialde batzuetako hezkuntza sistema guztietan, baina han eurenarekin jarraitzen dute.
|
|
|
Ez dut uste. Euskalkia herri aldizkarietan idaztearen alde egin denean horrela egin da, eta
|
nik
ez dut uste hori ondo dagoenik.
|
|
|
Ahozkoan, fonetika, fonologia eta beste gauza batzuk sartzen dira, baina idatzia baldin bada, hor morfologia, lexikoa eta sintaxia azken finean morfologian oinarritzen dena daude. Deklinabidean euskalki bakoitzak badauzka bere ereduak eta
|
nik
ez dut uste bizkaieran, esaterako,
|
|
|
Loturak ez dira beti hautsi beharrekoak, zaindu eta estutu ere egin behar dira.
|
Nik
ez dakit Frantzian sei mila eraso horiek zergatik eman diren baina orain zazpi mila polizia eta laguntzaile eskoletan jarrita ez da egoera konponduko. Isildu bai isilduko da, baina hurbil zeudenak urrundu ahala eta hori ez da sanoa.
|
|
|
Gutxik hartu duten oparia. Ondoren, besarkada eman eta horixe omen da
|
nik
ez baititut ikusi TVE k azaldu dituen irudien unea.
|
|
|
Ez agian politikak zentzurik estuenean, baina politika bada elkar gaitezen bizitza edo bizimodua hobetzeko.
|
Nik
ez dut paso egiten politikaz. Ez naiz inongo alderditakoa, nire botua Euskal Herri osoan hauteskundez hauteskunde aldatzen den bakarrenetakoa da, zeren besteak ez baitira aldatzen.
|
|
|
Nola hala itzuli naiz, eta nik bandak honela ikusten ditut: honen banda, horren banda, haren banda, eta
|
ni
ez naiz inongo bandatakoa. Alderdi politikoekin bezala gertatzen zait.
|
|
|
Orain ez naiz hain bakarka sentitzen.
|
Nik
ez nion nire buruari galdetu zein sexu dudan. Suertatu nintzen talde baten barruan, eta taldearen barruan mirari bat suertatu zen, geroztik errepikatu ez dena:
|
|
|
Suertatu nintzen talde baten barruan, eta taldearen barruan mirari bat suertatu zen, geroztik errepikatu ez dena: han denak ginen pertsonak, eta
|
nik
ez nuen sentitzen «Ni naiz emakume bakarra». Hori gero etorri zait.
|
|
|
Hori gero etorri zait. Haiek pertsona sentiarazten ninduten, eta hori eskertuko diet. Gero ez, geroztikan talde gehientsuenetan arraroa sentitu izan naiz, arraroa batez ere ez baduzu ahaleginik egiten arrarotasuna disimulatzen, eta
|
nik
ez dut ahaleginik egin. Orain dela urte mordo bat, adibidez, Galeusca batera joan nintzen Kataluniara idazle mordo batekin batera, eta Bartzelonan nire lankideen emazteentzat opariak erosi nituen.
|
|
|
Sortzen dute, bai.
|
Ni
ez naiz berez antsietatera oso emana. Ezagutzen ditut halako pertsonak, baina ni konparazioz nahiko lasaia naiz.
|
|
|
Ezagutzen ditut halako pertsonak, baina ni konparazioz nahiko lasaia naiz. Baina niri gertatu izan zait, hurbildu gazte batengana eta ikusi testu-liburu bat daukala, ikasten ari delako, eta liburu horretan nire argazki bat, eta ez diot proportziorik ikusten,
|
nik
ez ditut 400 folio argitaratu urte guzti hauetan. Ulertzen dut behar ditugula gure erreferentziak, eta literatura baten historia batean zure halako argazki bat sartu behar dutela, itxusi askoa gainera, ez argazkia:
|
|
|
Euskararen arazoarengatik ederto larrutu naute beti.
|
Nik
ez dut hitz egiten, baina euskara ulertzen dut; euskaraz ez didate ziririk sartuko. Lagunarteko espresio venezuelar bat erabili nuen, batere gogaikarria ez zena:
|
|
|
Baina orduan finak ginen horretan. Niri orduan norbaitek aginduko balit hamar mila duro emango zizkidala, gure etxean zentimorik ere ez zen izaten, eta
|
nik
ez nuen galduko apustu hura! Tranpak, eta horiek uste dut geroztikoak direla.
|
|
|
|
Nik
ez diot sinesten hori
|
|
|
Pozten nau horrelakoak entzuteak, baina
|
nik
ez dut nobela zeozer handia bezala ikusten. Hamar hilabeteko lan prozesuaren ondoren, nire zatitxo bat bezala ikusten dut.
|
|
|
Gero ipuinaren baitan irakurleak aurki dezake arrazakeriaren aurkako interpretazio bat: inurri gorria bakarrik gelditzen da, inurri beltz pilo batekin topo egiten du eta hauek ondo onartzen dute... baina
|
nik
ez dut zuzenean hori adierazi nahi izan.
|
|
|
Hor bide bat markatzen hasten da.
|
Nik
ez dut esan nahi hori egin behar denik edo ez. Baina tresna bat da gauzak egin ahal izateko.
|
|
|
Txarrena zera esatea da: "
|
Ni
ez nagoenez behartuta Euskal Herriari buruz idaztera, Euskal Herriari buruz ez idazteko ahalegina egingo dut". Hori beste tranpa bat da, bidean gauza asko galtzen baitira.
|
|
|
Baina hori, seguruenik, garai batean nabarmenagoa zen. Igorrek eta
|
nik
ez dugu egundoko operazio mentala egin behar izan gazteleraz edo euskaraz idaztea erabakitzeko orduan. Modu naturalean gertatu da.
|
|
|
|
Ni
ez naiz hain optimista. Eta zuk aipatutako horiek ere irakurle kontsideratzen ditut.
|
|
|
Besteen aldean
|
nik
ez nuen aitarengandik jaso, niri" Agite" aizkolariak erakutsi zidan bidea. Harekin hasi nintzen plazaz plaza ibiltzen.
|
|
|
Batzuek diote egurra mozten txukuna izan behar dela; bada,
|
ni
ez naiz horietakoa... lehenbailehen moztu eta kito.
|
|
|
Ez dut horretan federik.
|
Nik
ez nuke balioko Alemanian egiten diren motozerra lehiaketetan esku hartzeko. Zuhaitz baten gainean gainera, zorabiatu egiten naiz.
|
|
|
Aizkolari asko dago, baina hor aurrean egoteko derrigor prestatu behar. Donostian bertan 15 gimnasio egongo dira, baina
|
ni
ez naiz joaten, mendian korrika ibili eta egurra ebakitzea nahiago dut. Eta amaitzean" trago" batzuk hartzeko gogoa baldin badut, ez dut ba egingo!
|
|
|
Marka hautsi nuenean, gogoratzen naiz Espainiako Federazioko presidenteak esan zuela ez zuela onartuko txapel hori.
|
Ni
ez ninduen kezkatzen, baina gero ikusi da homologatu zutela eta txapelketa Espainiakoa zela. Nola bizi izan nuen?
|
|
|
Nola bizi izan nuen?
|
Nik
ez diot beharbada inportantzia handirik eman, nahiz eta inportantea izan. Txapela irabaztean, ospatzen duzu, pozik gelditzen zara, baina automatikoki pentsatzen hasten nintzen harekin ez zegoela jaterik, eta tira aurrera eta beste baten bila joaten nintzen.
|
|
|
sekula ez naiz ohartu zeinen alde atera den dirua, zer zioten artekariek.
|
Ni
ez naiz inoiz apustuen kontra egon; apustuek motibatu egiten zaituzte zure kolorea defenditzeko. Nik beti defenditu izan dut nire kolorea, eta apustua jokatzen duenak exijitu egin behar du.
|
|
|
Argi utzi nahi nuke
|
nik
ez dudala miraririk egingo. Saiatuko naiz ahal dudan ongien jokatzen.
|
|
|
Alde horretatik, animazioa oso egokia da nik neuk kontrolatzen dudalako ekoizpena eta nahi dudan orduetan lan egiten dudalako, egia esan, askatasun osoa dut. Fikzioa egiten duzunean eta zuzendaria zarenean, egiten den gauza bakarra agintzea da, eta
|
nik
ez dut hori gustuko. Materiala ukitzea, kamara prestatzea, argazkiak eta musika egitea, muntatzea, soinuak sortzea, laborategietara joatea, filma fotogramaz fotograma ezagutzea da nik nahi dudana.
|
|
|
Ez asko, poz handia hartu nuen eta batez ere, bultzada morala eman zidan. Hortik aurrera, lasaitasunarekin lan egin nezakeela ohartu nintzen, baina ez zen aldaketarik gertatu,
|
nik
ez nuelako nahi izan. Ez dut luzemetrai bat egin nahi, ez dut Estatu Batuetara joan nahi, ez dut enpresa handi batean lan egin nahi... horregatik, ez dut Goya gehiagorik nahi.
|
|
|
Egongo dira, (guk ez dakigu eta
|
nik
ez dut ulertzen), kokainarekin eta abar positibo ematen dutenak. Mila substantzia daude, batzuek sendatzekoak eta besteak errendimendua hobetzekoak, eta denek berdin ematen dute positibo.
|
|
|
Musikazale autoproklamatzen dena interpreteen zalea izaten da. Zaletu gehienek hori bilatzen dute eta
|
nirekin
ez dute aurkituko, noski.
|
|
|
Negoziazio batean norberak bere proiektuaren defentsa ondo egitea bezain garrantzitsua da norberaren mugak non dauden jakitea.
|
Nik
ez baditut aurreikusten besteen mugak, alferrik ibiliko naiz kontu kontari. Gaur egun muga dena bihar beharbada ez da muga, konfiantzaren bidez edo plangintza baten bidez gainditu duzulako.
|
|
|
Berez badira horrelako gauzak, baina
|
nik
ez ditut ezagutzen. " Nobela a la carta":
|
|
|
EIZIEk ateratzen duen zerrendan titulu hori ikusi eta interesgarria iruditu zitzaidan. Bestetik, egia esan,
|
nik
ez nuen horretan pentsatu hautatu nuenean, baina sari horiekin beti gauza bera gertatzen da: orain txinatar bati eman diote.
|
|
|
Hor prozesua eta musikarekiko erlazioa aldatzen da sormenaren aldetik. Bestalde, oraintxe oso gustura nago taldean eta sekulako ilusioa daukagu jotzeko;
|
nik
ez dut ikusten horretan bakarrik nire burua. Biharko egunean agian ez dut disko gehiagorik egingo.
|
|
|
|
Niretzat
ez dago mugarik, poesia den heinean. Argi dago zure parte bat badagoela hor, baina askotan joko poetikoa da.
|
|
|
Baina Euskal Herriak, herri bezala eraiki nahi badu, beste neurri batzuk behar ditu. Eta egiazko euskal irakaskuntza izan dezagun,
|
nik
ez dut ikusten beste formularik ez baldin bada Euskal Eskola Nazionala, XXI. mendeko Estatu soberano moderno bati dagokiona. Xede hori lortzeko, ordea, autodeterminazio eskubidea onartu eta bideratu behar da, nazio proiektu horretan sinesten eta dihardutenen indarrak oro bilduz.
|
|
|
Nik uste badagokigula kulturgintzan mahaian kolpe bat ematea, ze azken urteotan entzun eta entzun egon gara.
|
Nik
ez dakit hemendik 20 urtera munduko kulturaren abangoardiaren puntatzat hartuko gaituzten, edo tradizio zaharkitu baten azken reduktotzat. bigarrena gehiago.
|
|
|
Egun, bat bateko bertsoa eta idazten den literatura ez daude hain urruti kalitate literario esaten zaion horretatik.
|
Niri
ez dit ezer esaten ETBko programaren ahalegin nagusia enfokea, errealizazio ona... bada. Oso garrantzitsua da hori, baina hori lantzeagatik galdu behar bada edukiaren barne erritmoa, nahiago dut ez esperimentatu.
|
|
|
Beraz, plazara joan eta gainera txaloak jasotzea... Gauza sinple batzuk era indartsu batean esatea
|
niretzat
ez zen batere gogorra.
|
|
|
Zoritxarrez gure tradizioa zentzu linguistiko soilean irakurri dugu, edo zentzu etnografikoan, baina ez dugu oraindik ere gure tradizioaren irakurketa literariorik egin.
|
Niri
ez dit hainbeste axola zein aditz forma dagoen tradizioetako testuetan, tradizioari beste begi batzuekin begiratzen ahalegintzen naiz.
|
|
|
Nik nobela oso gutxi irakurtzen dut orain, saiakera eta poesia gehiago. Baina
|
ni
ez naiz poeta. Nik uste hemendik aurrera egingo dudanetik asko saioaren eta narratibaren arteko muga horretan ibiliko dela.
|
|
|
Lurraldetasun politikoaz arduratuta dauden politikoak (manifestaziotan dabiltzan kolore batekoak ala bestekoak berdin), ez dira enteratu ere egiten lurraldetasun espiritualaz; eta bestela, lurraldetasun horretaz gehiago hitz egingo lukete, baloreez gehiago hitz egingo lukete, erreferentzia etikozko diskurtsuak eskainiko lizkigukete. Lurraldetasun politikoa lortuko bagenu eta bestea faltatuko balitz,
|
niri
ez litzaidake lurraldetasun hori interesatuko. Baina alderantziz:
|
|
|
Literatura plazerra bada,
|
nik
ez dut ezagutzen inor plazerrera behartuta jotzen duenik. Beste gauza bat da bideak jartzea literatura maitatzen has daitezen.
|
|
|
Baizik eta egoera horri buruzko erreflexioa nola egin litekeen poetikatik, eta zein poetika behar den erreflexio hori egin ahal izateko.
|
Niri
ez zait interesatzen diskurtso politikoa bere horretan, ezta diskurtso poetikoa, ez badu deus esaten errealitateari buruz. Beraz, nola lotzen diren bi horiek:
|
|
|
Badira dibertimendu hutsezko batzuk, baina printzipioz ordenean jarrita daude: lehenengo" Hiruko" ak daude ipinita, momentu honetan diskurtso nagusia norbanakoen askatasuna eta bizitza pribatua baitira;
|
nik
ez nuen jarri nahi lehenengo dibertimendua eta gero bukaeran hori. Justu liburua kaleratu den momentuan egoera nahiko gaiztoa zen, eta bestela ere nik uste dut hemen bizi denarentzat ez dela" ni bizi naiz, badaukat bizitza pribatu bat, eta gero tarteka joaten naiz lan publikoa egitera", ez da hori.
|
|
|
lagun bat hiltzen zaigunean, edo elizara joan eta txintxo txintxo egin, edo bestela, mutu egon. Horretarako ere balio ez badu, orduan
|
niri
ez zait interesatzen.
|
|
|
|
Ni
ez naiz arlo penalean ari, baina arlo honetan ari diren espezialistek Maria Jose Galindok emandako epaia ontzat eman dute. Alegia, Sevillan, Caceresen edo Lugon antzeko epaia emango zela diote adituek.
|
|
|
Ez gara gure baitakoak (Pamiela, Iruñea 1989) liburua Argian honela dator aurkezturik: " Ateraldi, alegia eta erreflexio laburrez osatutako liburua da oraingoa, lehenagoko
|
Ni
ez naiz hemengoa edo
|
|
|
Iñaki Iñurrietak ere(" Marinel zaharrak", Habe, 1988, 128.al., 29 or.) eboluzio hortaz hitz egiten du Habeko iruzkinean: Sarrionandia ETAko militantea, alde batetik, baina bestetik" poeta eskisitoa, zaila, minoritarioa" zela eta binomio horren tentsioa ez zela nabari lehen poema liburuan, ez, harrigarria bada ere,
|
Ni
ez naiz hemengoa 1985ko saiakeretan ere: " Ene ustez gauza ezberdinak dira arazo honetan politika, etika eta idazkera" zioelarik.
|
|
|
Kartzelan zegoela idatziriko
|
Ni
ez naiz hemengoa liburuak adierazten duen poetikaren pitzadura ematen du aditzera kartzelatik ihesi egin ondorengo poema honek. Halere liburuari hasiera ematen dion" Irakurtzailearentzako abisua" hitzaurreak aditzera ematen du itxaropentsuagoa den oreka berreskuratze saioan ari dela poeta bere baitan:
|
|
|
Zalantzarik gabe ipuingintzaren arloan arrakasta ezagutu du egileak, kritikaren nahiz irakurleen onespenaz. Horretaz gain" Saiakera eta entsegu" izen orokorraren pean aipatuko ditugu bestalde,
|
Ni
ez naiz hemengoa (1985) liburuaz gainera, Marginalia (1988), Ez gara gure baitakoak (1989) Izeba Mariasunen ipuinak (1989), Ainhoari gutunak (1990) eta Hitzen ondoeza (1997) liburuak.
|
|
|
1985ean argitaratu zuen
|
Ni
ez naiz hemengoa liburuarekin eman zien hasiera genero ortodoxia aldetik sail bakar batekoak ez diren materialez osaturiko liburuei, saiakera, prosa poetikoa, literatur kritika, eta zenbait saio narratibo batzen dituzten liburuei. Batzuek tankera teorikoagoa dute, beste batzuek, aldiz, praktikan jartzen dituzte beste horietan adierazitako irizpideak:
|
|
|
Batzuek tankera teorikoagoa dute, beste batzuek, aldiz, praktikan jartzen dituzte beste horietan adierazitako irizpideak: Horixe litzateke
|
Ni
ez naiz hemengoa k Narrazioak edo Izuen gordelekuetan barrena liburuekiko duen harremana, edo Marginaliak Ez gara gure baitakoak ekin duena, zenbait kritikoren iritziz.
|
|
|
Saio, saiakera eta literatur entsegu materialez osaturiko liburu hauen artean aipatzen dira honako liburu hauek:
|
Ni
ez naiz hemengoa (1985), Marginalia, edo Ez gara gure baitakoak (1989), Izeba Mariasunen ipuinak (1989), Ainhoari gutunak (1990) eta Hitzen ondoeza (1997).
|
|
|
|
Ni
ez naiz hemengoa (Pamiela, Iruñea, 1985) izan da kritikoen aldetik iruzkin gehien merezi izan dituena eta, ia aho batez, Pott Bandakoen irizpide teorikoen adierazpentzat jo izan dena, bereziki Bernardo Atxagaren Etiopia liburuak ezagutzera emandako belaunaldiaren oinarriak aditzera ematen omen dituelako. Nolabait, garai horretan eginiko poesiaren teorizaziotzat hartu dute kritikoek, deserrotzearen eta erbesteratzearen sinboloaren planteamendutzat.
|
|
|
" Laberinto" aren sinboloak berriz, liburuak duen egitura justifikatzen du, beste hainbat iradokizun bideratzeaz gain. Hitzaurrea egiten dion Txema Larreak berak
|
Ni
ez naiz hemengoari buruzko aipamena argitaratu zuen Pamiela aldizkarian (1985, 9.zb. 10 or.) Eta bertan aurki genezake" jalgibiderik ez duen munduko laberintoa" ri buruzko ohar interesgarria:
|
|
|
Laberintoaren oroimena n Jon Kortazarrek ere, liburuaren zentzu orokorrari atxikirik, euskal poesia berriaren giro honek zuen oinarrizko kontzeptu filosofikoaren adierazletzat ematen du liburu hau, izaeraren ezabaketarena, alegia: " Gaurdaino Pott taldearen poeta eta obrarik gorena Atxaga eta bere Etiopia izan badira, teorikoa Sarrionandia gertatu da bere
|
Ni
ez naiz hemengoa izen profetikoa daraman liburuaren bidez.() Kartzelako egunerokoaren moduan eginik dagoen liburu honetan halere espetxeaz gutxi eta literaturaz asko mintzatzen dena Sarrionandiak bere literaturari oinarria ematen dio, Atxagaren pentsamendua argituz bide batez, Wittgenstein-en erlatibismo kutsuaren ildotik.() Autorearentzat beraz, ez dago objetiboki eskura daitekeen errealitaterik... Subjektibitateak eta erlatibitateak betetzen dute oro." (69 or.)
|
|
|
Joserra Gartziak(" Joseba Sarrionandia:
|
Ni
ez naiz hemengoa", Literatur gazeta, 1 alea, 4 or.) iruzkin zabala eskaini dio liburuari. Genero aldetik klasifikagaitza egiten bazaio ere, teoria literarioaz eginiko zenbait saio labur azpimarratzen ditu liburuko alderdirik garrantzitsuentzat, eta literatur lan gutxi batzuk ere badirela gogoratzen du.
|
|
|
Anjel Zelaietaren iruzkinak(" Euskal literatura eta gizartea edo Sarrionandiaren"
|
Ni
ez naiz hemengoa", Jakin, 1985, api eka, 35, 119 or.) azpimarratu egiten du liburuak duen egunkari egitura: " gau egunen erritmoan" egina dagoela esaten du, eta testuak autonomoak direla.
|
|
|
|
Ni
ez naiz hemengoa. Pamiela, Iruñea, 1985.
|
|
|
Un acercamiento" izeneko artikuluan, Etiopia osteko poeta taldearen barruan Sarrionandiari ematen dio garrantzi berezia. Artikulu honetan dioenez, Bernardo Atxagak argitaratu zuen poema liburua da oraingo euskal poesiaren mugarri nagusia, baina Sarrionandiak 1985eko
|
Ni
ez naiz hemengoa liburuan bildu omen zituen hobekienik poesia berri honen oinarri teorikoak. Sarrera gisako batez azal ditzakegu bada, Jon Kortazarren ustez poeta multzo berri honek dituen oinarri teorikoak eta euren ezaugarri orokorrak.
|
|
|
12 Eta zer egiten duzu euskara ikastea oso zaila dela iruditzen zaizun egun horietan?
|
Ni
ez naiz horregatik larritzen. Egun horretan atseden hartzen dut.
|
|
|
jakinaraztearekin, ate hori itxi egiten du. ?
|
Nik
ez dakit, horregatik hitz egin behar duzu, esaldia subjektuari entzunarazten badio soilik geldituko da irekita.
|
|
|
Mailapsikologikoan, hori Niaren osotasunaren baieztapena dela esanez interpretadaiteke, hau da, Ni kontzientearen eta Superni inkontzientearen artean ebaketarikez dagoela esanez.
|
Nia
ez da banandua suertatuko bere instintu osagaiendesaktibazio partzial edo osoarengatik. Maila fisikoan, horrek uzkurdurakronikoen eta tentsioen ausentzia dakar gorputzaren gihar elementuetan, mugikortasun areagotu batek jarduera sorta zabalagoa ahalbidetzen baitu, baitaegoerei erantzuteko orduan malgutasun handiagoa ere(...) Uzkurdura kronikoekinposatutako eragozpen fisikoetatik libre egotea, beldur inkontzienteetatik askatutaegotea, horrek, eta horrek bakarrik?
|
|
|
Hainbat alor landu ditu Txillardegik hizkuntzalaritzan eta bereziki euskararenalorrean. Horiek agertzeko lekua ez da hau, eta
|
ni
ez naiz horien berri ematekoegokiena. Alor eta lan horiek beste lekuetan jende adituek aztertu eta azalduakdituzte1 Dena dela, oroigarritzat besterik ez bada ere, aipatu nahi nituzke hemen aloreta lan horietakoren batzuk:
|
|
|
|
Ni
ez naiz arituko gene biologiko bati buruz, noski. Jakina da, munduan gabiltzangizonezkoek, gero eta gutxiago dauden zuhaitzen adarretan urri dirauten beste tximuekin konpartitzen ditugula giza kromosometako gehienak.
|
|
|
Halatan, Kant-ek ezin izan zuen historia bere filosofian egokitxertatu; estrukturalistek, orobat, giza askatasuna ukatu edo saihestu egin dute (Foucault: ?
|
ni
ez naiz estrukturalista.?). Estrukturalistek ilun eta arre utzi dute arazoa.Txillardegi:
|
|
|
|
Nik
ez nuen inolako gorrotorik, eta ez nuen Aita Morlans berriro ikusi gabegelditu nahi ere. Telefonoz deitu nuenean, ordea, ez nuen lortzen hura jartzerik.
|
|
|
Gizajoa.
|
Nik
ez dakit gauza handirik: seminaristak etxeko beste alde batean bizi ginen eta. Baina izango da gehiagodakienik.
|
|
|
Aita Morlansek ez zien jaramonik egin abadearen ahalegin haiei.
|
Niri
ez bainaairean zegoen zer bati hitz egiten ziola ematen zuen, heriotzaren itzala sumatuz bezala, Jainkoarekin edo bere kontzientziako mamu zaharrekin bakezkoak egiteko presaz.
|
|
|
"
|
Nik
ez dut inoiz arazo handirik izan emaztearekin. Pena bakarra daukat, gutxi gorabehera hilabetea izango baita gaitzen batek zentzumenak ukitu zizkionetik, eta geroztik ez du gaixoak ezer entenditzen, eta alferrik da berarekin berba egitea, alferrik da...
|
|
|
Konturatu denerako
|
ni
ez naizela intsektu bat ohartu denerako bere begiak hurbilegi nituen eta hegal hezurtsuarekin igurtzi egin dit aurpegian.
|
|
|
Rediosss... Hobe duzu
|
ni
ez" etortzea", bestela... Zergatik ezkutatu zenidaten zuen artekoa?
|
|
|
Nirekin zinen, eta nik horrela maite zintudan, min egingo zidan egia ezagutu gabe, baina nirekin. Horregatik diot ez ninduzula sekula engainatu,
|
nik
ez baitut inoiz engainurik sumatu. Aldiz, neu izan naiz maitatua izatearen gogoari heldu eta itsu itsuan aurrerantz joan naizena.
|
|
|
Baina
|
niri
ez zait inoiz buruan kabitu ihesalditxoek kolorea hartzeko izan behar dutenik, eta gusturago nabil euriaren mehatxua gordetzen duten hodeien azpietatik. Itxura bakartiagoa ematen diote bati; iheslariagoa, nahi bada.
|
|
|
Nire txanda heldu denerako apur bat lotsatuta nengoen,
|
nik
ez baitaukat neska honek beste abentura kontatzeko. Noski, ez nuke hain bizimodu hotzean jaio eta hazi nahi, eta familiarik ez izatea eta holan, baina Rocíok" eta zuri buruz, zer?" galdetu didanean berak beste eskarmentu izan nahi nukeela konturatu naiz, hori bai.
|
|
|
Gogorra da abuztuan lan egitea, baina hala tokatu zait niri. Txemak oporrak ditu, eta esan diot, nahi baldin bazuen behintzat,
|
niri
ez zaidala batere inporta bera oporretan joatea. Horrela esan diot, baina egiaz nahiago nuke oporretara joango balitz, berdin Asturias edo Malawira.
|
|
|
Baina
|
nik
ez dut abortatu nahi. Esango didazu, Bitakora, badirudiela gauzak nahastearen zalea naizela.
|
|
|
Badakit ezinezkoa dela, baina iruditzen zait barruan daukadan umeak ostikotxoak jotzen dizkidala.
|
Nik
ez dut abortatuko. Eta Ralphen antza badu?
|
|
|
dudak. Txemari ez ote zaion zauria orbainduko, edo
|
niri
ez ote zaidan itxiko, edo Txemak ez duen ahaztu nahi, edota neu naizen ahazteko gogorik ez duena.
|
|
|
Kasualitatez udaleku berean lan egitea egokitu zitzaigun koadrilako bi. Noski, ez genuen serio hartzen txantxa inozo hura, baina
|
nik
ez dakit hainbeste errepikatzearekin Jabik erdi sinetsi ote zuen. Edo bestela agian pentsatu zuen" koño, ba zergatik ez?", edo beharbada suposatu zuen ez zela hain txantxetakoa eta kanpotik (besteen begiradatik) argiago ikusten zela gure artean existitzen omen zen kimika berezia.
|
|
|
Zeren, noski, udalekutik etxera bueltatu eta ziplo bota bainion dena: nola gertatu zen, eta barkatzeko,
|
niretzat
ez zuela horrek ezer esan nahi; eta berak ea zelan egin nion hori, betiko maite behar ninduela jakinik, eta ea ez nintzen kapaz izan ezetz esateko Jabik tabernako komunera eraman eta prakak erantzi zizkidanean. Eta nik mesedez Txema, barkatu.
|
|
|
lasai alde horretatik.
|
Nirekin
ez zuen behintzat zerikusirik izango heriotza horrek. Ze, zuk antzeko zerbait diozu, ezta?
|
|
|
noski, oso maja zegoen garai batean ere gerta zitekeen istripua. Baina ematen du hor zorteak ere gure aurka nahi izan duela, zorteak edo dena delakoak ze... ze
|
nik
ez dakit zer pentsatu ere...
|
|
|
Hori baitzen nire 19 urteek esaten zidatena, Tere betiko galdu nuela. Zeren momentu hartan
|
niri
ez zitzaidan Txema kasik interesatzen, ezta Jabi ere jadanik. Nik Tereren laguna izaten jarraitu nahi nuen, eta horretarako biderik onena, dudarik ez, Txemarekin hastea nuen.
|
|
|
Baina amorioaz izanen dugu, bai, gerorat ere, zer mintza eta zer asma eta, inguru minguruka ibili gabe, derradan ezen festa eguneko bazkari ezin joriagoan, oreinkia zerbitzatu zigutela, eta
|
nik
ez nuela dastatu ere egin, zeren oreinaren begi iraungi bi haiek baitzetozkidan gogorat, gogoa bera ere erroetarik kentzerat.
|
|
|
|
Nik
ez nuen, jakina, osabaren hitzik galtzen, hain bainengoen harriturik. Eta osabak ez zuen, bertzalde, isiltzeko asmorik:
|
|
|
Gelatik kanporat jalgi nintzenean, euria ari zuen gogotik. Eta
|
nik
ez dakit zergatik, baina, etxean geratu beharrean, nola bainengoen arrai eta neure gogara, hala, euripean ibiltzen hasi nintzen eta aitzina egin nuen, putzu bat zegoen tokiraino, non jauzika hasi bainintzen, plisti plasta eta plisti plasta, arraitasunak eta plazentziak horditurik banengo bezala...
|
|
|
Zeren eta, zalantza ororen gainetik, Kristoren Pasionean baitzuen bere sineste osoa, halako moldez, non, bere gurutze hari beha, erraiten baitzidan: "
|
Nik
ez zekiat salbatuko garen, baina Kris toren Pasioneak salbatuko gaitik", eta sineste hark eta konfiantza hark emaiten zioten bertze anitz jendek izaiten ez zuten libertatea, bide bati zein bertzeri ekiteko erabiltzen zuena. Eta, bide haietan barrena, protestantismoaren inportantziaz baino areago, zientziarenaz aritzen zitzaidan behin eta berriro.
|
|
|
Baina, ai, jaun André, bizitzak gero erakusten digu ezen ezkondu orduko bereizi ohi direla jabea eta habea, eta, ondorez, deus ere ez dela nehorena, nola oro den ororena. Zeren, atzo
|
nire baitakoa
ez zena, gaur bada, baina bihar ez da izanen. Eta hats hartzen dut gaur, konparazione, eta airea hartzen dut, baina aire hori bertze batek hartu zuen atzo, eta bertze batek hartuko du bihar.
|
|
|
Hil zen mutil hura, bada, eta gero, udan, Urbiainerat itzuli nintzen, non giro ezin gaixtoagoa ediren bainuen, mundu guztiak osaba Joanikoti hortzak eta haginak erakusteko asmotan. Eta
|
nik
ez dakit giroa halakoa zelako edo neure etorkizuna beltz ikusten nuelako, kontua da ezen, zelai batean etzanik nengoen egun batean, ikaskidearen gorputza imajinatu nuela, harrek jana eta desegina, lurraren barrenean usteltzen. Eta, supituki eta deblauki, nigarrez hasi nintzen.
|
|
|
Gutienean bazenerrake hura dela luthertasun handia, gauza itsusia, eta ez dakizula zer gaztigu ordena halakoari. Eta ez,
|
nik
ez dut oroitzen hura diktatu zigunik! Zeren eta, ge hienbat, Gero n azaltzen diren anekdota bitxiak baitzizkigun irakurtzen eta diktatzen... edo jaun Marcelek berak euskararat traduzitu edo moldatu bertze hainbat, berak hango eta hemengo liburuetarik ikasiak.
|
|
|
Eta Demostenes aipatu zenidan, eta hasi nintzaizun kontatzen ezen izen bereko txakur bat izan genuela etxean, zeren eta osaba bat bainuen, txakurrak halako izenekin bataiatzen zituena. Eta, hari hartatik tiratzen nuela eta hari batek bertzerat ninderamala, osabarekin nuen auziaren berri eman nizun... baita osabak amarekin eta aita Bartolomerekin zuen auziarena ere; ordea, denbora aitzina zihoan eta
|
ni
ez nintzen ohartu ere egiten, hain baitzitzaidan eder zure konpainia eta hain bainengoen, hargatik, arrai eta alegera. Eta orduan erran zenidan:
|