|
2007
|
|
|
Horren harira, supernoben faktoria horiek ikertzen dihardugu. Horietan gertatzen den energia-igorpena zerk eragiten duen ezagutu
|
nahi dugu
. Alegia, zulo beltzak igortzen duen erradiazioaren ondorioa den edota etengabeko izarren sorkuntzak sortzen duen zerbait den jakin nahi dugu.
|
|
|
Horietan gertatzen den energia-igorpena zerk eragiten duen ezagutu nahi dugu. Alegia, zulo beltzak igortzen duen erradiazioaren ondorioa den edota etengabeko izarren sorkuntzak sortzen duen zerbait den jakin
|
nahi dugu
. Teknika interferometrikoen laguntzaz, prozesu fisiko batzuek zein beste batzuek galaxien jokabidean nola eragiten duten ikusi nahi dugu.
|
|
|
Alegia, zulo beltzak igortzen duen erradiazioaren ondorioa den edota etengabeko izarren sorkuntzak sortzen duen zerbait den jakin nahi dugu. Teknika interferometrikoen laguntzaz, prozesu fisiko batzuek zein beste batzuek galaxien jokabidean nola eragiten duten ikusi
|
nahi dugu
.
|
|
|
Dena den, eraginkortasuna handituz, CO 2-isuriak% 25 -30 murriztea lor daiteke gehienez ere. Baina ikatza berdetu
|
nahi bada
, hori baino gehiago beharko da. CO 2-isuriak askoz ere gehiago murriztu behar dira, deusezteraino ahal bada.
|
|
|
L ehen, inguruan berez sortzen ziren landareen fruituak biltzen genituen; orain, berriz, nekazariek landatzen eta ustiatzen dituzte fruitu-landareak haien fruituak eskuratzeko, eta, ondoren, munduaren punta batetik bestera garraiatzen dira eskuratutakoak. Guk saltokietara joan behar izaten dugu jan
|
nahi ditugun
fruituak erostera, eta orduan erabiltzen ditugu hainbat urtean ikasitakoak, erosiko ditugun fruituak aukeratzen ditugunean.
|
|
|
Sexuz aldatzeko garaia iristen denean, arrak ugaltze-aparatu berria sortu behar du, emearen ugaltze-aparatua, hain zuzen ere. Baita eginkizun horrekin oso bizkor amaitu ere, emeak urteko sasoi egokian arrautzak errun
|
nahi baditu
.
|
|
|
Esaterako, eremu magnetikoz lagunduta, informazio-metaketaren eta-tratamenduaren alorrean informazio-dentsitatea areagotzea
|
nahi da
; alegia, azalera-unitateko bit-kopurua handitu nahi da. Horrekin guztiarekin, memoria handiagoko disko gogorrak nahiz irakurketa eta idazketa azkarragokoak izatea lortzen da.
|
|
|
Esaterako, eremu magnetikoz lagunduta, informazio-metaketaren eta-tratamenduaren alorrean informazio-dentsitatea areagotzea nahi da; alegia, azalera-unitateko bit-kopurua handitu
|
nahi da
. Horrekin guztiarekin, memoria handiagoko disko gogorrak nahiz irakurketa eta idazketa azkarragokoak izatea lortzen da.
|
|
|
Laburbilduz, erdieroale magnetikoen helburua litzateke ordenagailuak sistema bakar bat izatea, bi memoria izan ordez, eta sortu ahala informazio guztia gordetzea. Hori da, hain justu, hamaika ikertzailek, horien artean guk geuk, lortu
|
nahi duguna
eskala nanometrikoaren ikuspuntutik.
|
|
|
Noranahi mugitzeko gaitasuna du, sei propultsatzaile alderantzikagarriri esker. Hala,
|
nahi duen
sakoneran flotatzen gera daiteke, hondoan jarri, edo erliebe malkartsuari jarraituz hondoaren gainean nabiga dezake. Hondoratzea eta azaleratzea grabitatearen eta buien bidez egiten du, besterik gabe.
|
|
|
Dena den, urpekoa aztertu
|
nahi nuen
. Famous operazioan ez nuen parte hartzerik izan, baina hurrengorako, Cyamex espediziorako, eskaera egin nuen, eta onartu egin ninduten, ofiolitetan aditua izateagatik.
|
|
|
Konposatu kimiko erradioaktiboak e zenbakiak jarritako erritmoan desagertzen dira. Hori oso baliagarria zaie, esate baterako, paleontologoei, arrasto fosilen bat datatu
|
nahi dutenean
. Arrastoen karbono-14 isotopo erradioaktiboaren maila neurtzen dute, eta hortik kalkulatzen dute arrastoa noizkoa den.
|
|
|
Capecchi eta Smithies lanean hasi zirenean, ia ezinezkoa zirudien
|
nahi ziren
aldaketa genetikoak eragitea saguen DNAn. Baina bi ikertzaileek gakoa errekonbinazioan egon zitekeela pentsatu zuten.
|
|
|
Hainbat egunez, arlo horretan interesa duena asetzeko eta, agian, ez duenaren jakin-mina pizteko hitzaldiak, erakusketak, jardunaldiak, lehiaketak eta abar egingo dira mundu guztiko hirietan. Zientzia eta teknologia kalera ateratzea da helburua,
|
nahi duenaren
eskura jartzea.
|
|
|
Ondorengo bi hamarkadetan, ikerketa genetikoak egiteari ekin zioten. Helburu beraren atzetik jarraitzen zuten; ondo egokituko ziren barietateak lortu
|
nahi zituzten
. Eta, horretarako, lau hari-muturri tiraka egin zuten lan:
|
|
|
Dena dela, barietate berriak ateratzeko jatorrizko basapatata haiek ere beharrezkoak dira, gene-aberastasun handiena haiek baitute. Hortaz, ezinbestekoak dira barietate berriei ezaugarri egokiak eman
|
nahi bazaizkie
. Mendeetan zabalkundea ezaugarri nagusi izan eta gero, patataren laborantzak jatorrizko papa haietara jo du.
|
|
|
Kontua da zuk energiari buruzko lan bat egin
|
nahi duzula
. Horretarako informazioa bilatzen ari zara, eta, gainera, itzultzen ibili behar ez izateko, euskarazkoa gurago duzu.
|
|
|
Emaitzarik aipagarriena izan da hidrogenoa beste nanoegitura batzuetara ez bezalako finkotasunez itsasten dela nanoadarretara, eta, hala ere, erabili
|
nahi denean
, askatu egin daitekeela baldintza kontrolatuetan. Hala, ikertzaileek uste dute karbono-nanoadarrak etorkizun handiko materiala izan daitezkeela hidrogenoa biltzeko bitarteko arin gisa.
|
|
|
Oso ohikoa da haiek galdetzea, adibidez, zenbat urte barru izango dugu minbiziaren aurkako sendabidea? , eta, noski, erantzuna izenburu ikusgarri bat izatea
|
nahi dute
. Alabaina, normalean ez dute hori lortuko, ikertzaileen erantzuna hau izaten baita gehienetan:
|
|
|
Horretan ari gara, helburuak lortzeko lanean. Hala ere, argitu
|
nahi nuke
, inbertsioak egin badira ere, inbertsioek jarraituak izan behar dutela, ikerketek aurrera egin dezaten eta fruituak eman ditzaten. Ez da nahikoa hasierako bultzadarekin, eutsi egin behar zaio, eta, egia esateko, Europako beste herrialdeetan zientzian inbertitzen dutenetik oso urruti gaude oraindik.
|
|
|
Talde bateko buru jarri zuten. Hamarkada hartan bertan, behin eta berriz esan zien Estatu Batuetako agintariei Lurretik at joango zen satelite artifizial bat bidali
|
nahi zuela
. Ezezkoa jaso zuen guztietan.
|
|
|
Dentsitatea ere kalkulatu zuten. Meteoritoen presentziaren berri ere jaso
|
nahi zuten
, eta horretarako zeraman Sputnik-ek presiopean zegoen nitrogenoa: meteorito batek satelitearen kontra talka egin izan balu, presioa jaitsi egingo zen, eta sortutako tenperatura-aldaketak salatu egingo zuen hura.
|
|
|
1957ko uztailaren 1etik 1958ko abenduaren 31 arte Eguzkiaren jarduera gorenean egongo zela kalkulatu zuten, eta ikerketak egiteko aproposa izango zela pentsatu zuten. Urte hartan ikertu
|
nahi ziren
aurora borealak, izpi kosmikoak, geomagnetismoa, Eguzkiaren jarduera, grabitatea, ionosfera eta beste hainbat elementu meteorologian, ozeanografian, sismologian eta beste hainbat arlotan.
|
|
|
Programaren edukietan, aldaketa nabarmenena gai monografikoak dira, gai bakarrean oinarritutako programak. Horrekin, gaietan gehiago sakontzeko aukerari eman
|
nahi zaio
bide, gaien inguruan egon daitezkeen ikuspegiei tokia egiteari. Gaietan sakontzearekin batera, ikuslearentzat ikusgarri izateko helburua ere badu Teknopolisek, eta horri erantzun nahi dio Mundu ikusgarria izenarekin bataiatu den atal berriak.
|
|
|
Horrekin, gaietan gehiago sakontzeko aukerari eman nahi zaio bide, gaien inguruan egon daitezkeen ikuspegiei tokia egiteari. Gaietan sakontzearekin batera, ikuslearentzat ikusgarri izateko helburua ere badu Teknopolisek, eta horri erantzun
|
nahi dio
Mundu ikusgarria izenarekin bataiatu den atal berriak. 3 -4 minutuko bideoa batean, munduan zehar dauden hainbat toki bitxi erakutsiko dira astero.
|
|
|
Ikuslea aho zabalik uzteaz gain, parte-hartzaile ere bihurtu ahal izango da, asteroko Ikuslearen galdera-ren bidez. Eta parte-hartzea areagotu
|
nahi badu
, Interneten, programaren web gune berrian, interaktibotasunerako aukerak ugaritu egingo dira. Eta... aldaketa guztiak hilaren 14tik aurrera etxean gozagai.
|
|
|
Craig Venter-ek--giza genoma sekuentziatzen aritu zirenean erakunde pribatu bat sortu zuen--eta haren taldeak urteak daramatzate gizakiak sortutako bizidun bat egin nahian. Oraindik ez dute lortu, baina erabili beharreko prozedura patentatu
|
nahi dute
.
|
|
|
Sortu
|
nahi duten
bizidunaren genoma ahalik eta txikiena izatea nahi dute. Horregatik, bizitzeko eta bikoizteko ezinbestean zein gene behar diren jakiteko, Mycoplasma genitalium bakterioari banan-banan kendu zizkioten geneak.
|
|
|
Sortu nahi duten bizidunaren genoma ahalik eta txikiena izatea
|
nahi dute
. Horregatik, bizitzeko eta bikoizteko ezinbestean zein gene behar diren jakiteko, Mycoplasma genitalium bakterioari banan-banan kendu zizkioten geneak.
|
|
|
1999 urterako, ezinbesteko geneen zerrenda bat lortu zuten. Behin hori dakitela, hurrengo pausoa eman
|
nahi dute
; alegia, hutsetik hasita gene horiek fabrikatu, eta bere kabuz hazteko eta ugaltzeko gai den bizidun bat sortu nahi dute.
|
|
|
1999 urterako, ezinbesteko geneen zerrenda bat lortu zuten. Behin hori dakitela, hurrengo pausoa eman nahi dute; alegia, hutsetik hasita gene horiek fabrikatu, eta bere kabuz hazteko eta ugaltzeko gai den bizidun bat sortu
|
nahi dute
.
|
|
|
Are gehiago, erabiliko duten prozedura patentatzeko eskaria egin dute. Dena den, ETC taldeak, bioteknologia-garapenak kontrolatzen dituen erakundeak, ez du horrelakorik onartu
|
nahi
. Patente-bulegoei dei egin die ez dezaten onartu bizidun sintetikoen inguruko patente-eskaerarik.
|
|
|
Patente-bulegoei dei egin die ez dezaten onartu bizidun sintetikoen inguruko patente-eskaerarik. Bizi artifiziala sortzeko eta pribatu bihurtzeko lehia sortzea galarazi
|
nahi dute
.
|
|
|
Klima-aldaketaren gaian ere oso garrantzitsua delako aipatu dut azkeneko hori; horrelako zerbait egin behar dugu orain dugun arazoa konpondu
|
nahi badugu
.
|
|
|
Gainera, proportzioan nahiko merkeak dira dio Arregik, milioi bat dolarretik aurrera kostatu daitezke. Izan ere, ahalik eta jende gehienaren eskura jarri
|
nahi dituzte
, eta, horregatik, merkeak izateaz gain, operazio-kostuak ere ahalik eta gehien murrizten saiatzen dira. Eraginkortasun handia dute, erregai-kontsumo urria, fidagarritasun handia eta mantentze-tasa txikia.
|
|
|
Gainera, sistemaren ezegonkortasun erlatibo horretaz baliatu dira, hain zuzen ere, sistema kontrolagarri egonkor bat egiteko. Arregik eta Iturbek ahalik eta aparailu sinpleena egin
|
nahi zuten
, eta aparailu sinple batek ez du kontrol-palankarik ere behar. Helikoptero batean hegaldia bi kontrol-palankaren bidez kontrolatzen da, baina, hemen ez dago horrelakorik:
|
|
|
gehiegizko populazioa, basamortutzea, klima-aldaketa eta abar dio Barcelók. Azterketa horrek autoprebentziorako balio du,
|
nahi
ez dugun etorkizun bat aurkezten digulako.
|
|
|
Miquel Barcelóren ustez, kontraesan bat dago ideia horretan. Giza ahalmena ematen badiozu makina bati, ez du beteko beti agindutakoa, gizakiak libre izan
|
nahi duelako
. Espartakoren ideia bera da; eta Pragako errabinoaren buztinezko golemarena; eta Parazeltso alkimistak sortu zuen homunkuluarena, eta abar.
|
|
|
Hain zuzen, lege horiek sortzen dituzten paradoxetan oinarrituta daude haren robotei buruzko istorioak. Bicentennial Man eleberri laburrean, adibidez, robot batek gizaki bihurtu
|
nahi du
, eta lortu egiten du, baina hiru legeak hautsi gabe. Hiru legeak programatuta zeuden, ia zizelkatuta, Asimoven roboten garunetan; robotek ez zuten legeak hausteko ahalmenik.
|
|
|
Ez dago argi lehen aldiz errealitatean edo fikzioan sortu ziren. Errealitatean, ia
|
nahi
gabe sortu zuten bat ARPANET sare militarra garatzen ari zirela, 1970ean; ordenagailu batetik bestera salto egiten zuen programa bat egin zuten, Creeper izenekoa. Kaixo, Creeper naiz.
|
|
|
Ezin dugu jakin idazleek Creeper-en berri izan ote zuten idazten hasi baino lehen. Baina argi dago gauza bat dela ia
|
nahi
gabe egindako birus erreal baten istorioa, eta beste bat dela planteamendu hau: programatzaile batek bere enpresaren sistemari eraso egiten dion birus bat egin du, enpresatik botatzen dutenerako.
|
|
|
Esate baterako, gaiztotzen direnean, hepatozito batek eta azaleko melanozito batek ez dute bizirik irauteko estrategia bera, eta sortzen dituzten substantzia kimikoak ez dira berdinak; horregatik, zelula horiek suntsitu
|
nahi baditugu
, diseinatu behar ditugun botikak ere ez dira berdinak izango. Minbizi bakoitza botika jakin batekin tratatu beharko da; ez dago erantzun orokor bat hain espezializatua den gaixotasun baten aurka.
|
|
|
Orain arte, ingelesa ikasten edo lantzen aritu izan diren euskaldun askok gaztelaniaren edo frantsesaren bidez bideratu izan dute ingelesarekiko harremana. Sarritan, ingelesezko hitz edo esapide baten informazioa
|
nahi denean
, gaztelaniazko edo frantsesezko hiztegietara jo izan da. Mentalitate-eta ohitura-aldaketa bat beharrezkoa da ingelesetik euskarara (eta alderantziz) bide zuzenetik joateko aukeraz jabetzeko; baina, hori gerta dadin, euskara-ingeles hiztegiak behar dira.
|
|
|
Hizpide dugun hiztegi honen bidez, alor horretan dagoen aukera ugaritu eta hobetu
|
nahi dugu
Elhuyar Fundazioko Hizkuntza Zerbitzuek eta Elkar argitaletxeak. Aurrerapen anitz eta sakonak egin dira azken urteotan euskarazko hiztegigintza elebidunean, eta ezin genezakeen horietatik kanpo utzi euskara-ingeles hiztegien alorra.
|
|
|
Informazio osoa eskuratzeaz gain, zientzialarien asmoa da sekuentzia errepikatuak manipulatzea. Horrela, eltxoak dengearen birusarekin nolako harreman genetikoa duen argitu
|
nahi dute
.
|
|
|
Gailu birakarien--giroskopioen--munduak garrantzi handia hartu du. Inguruan dituzu giroskopioak, eta, hala ere, ia isilpean geratu dira; ezagutu
|
nahi dituzu
–
|
|
|
etxe OR etxea OR etxeak OR etxeari OR... Lehenengo arazoa konpondu dute, beraz. Noski, bilatzaileek ez dituzte
|
nahi
beste aukera onartzen, eta, hortaz, ez dira deklinazio guztiak bidaltzen, baina bai emaitza esanguratsuak lortzeko adina.
|
|
|
Arestian aipatu dugun bezala, ez dago euskarazko emaitzak soilik agertzen dituen bilatzailerik. Hori arazo bat da aurkitu
|
nahi dugun
hitza berdin esaten bada beste hizkuntza batzuetan. Horixe gertatzen da, hain justu, zenbait hitz teknikorekin--adibidez, anorexia, sulfuroso eta byte--, hitz labur batzuekin--katu eta esne, esate baterako--eta izen bereziekin--Fiji eta Newton, besteak beste--.
|
|
|
Ahuntzek baino esne gehiago ematen dute behiek, eta horregatik aukeratu zituen behiak Advanced Cell Technology konpainiak. Behi transgenikoen esnean, giza odoleko seroalbumina proteina lortu
|
nahi zuten
. Seroalbumina odol-bolumena handitzeko erabiltzen da, zauri traumatikoak dituzten pazienteetan, adibidez.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, ikertzaileek ez dute etsitzen, eta, orain, arrautzetan ere ekoitzi
|
nahi dituzte
medikuntzan baliagarriak diren giza proteinak. Metodoa hausnarkarietan erabiltzen denaren antzekoa da.
|
|
|
Ikertzaileek oilo transgenikoen arrautzetan ekoitzi
|
nahi dituzte
medikuntzan baliagarriak diren giza proteinak. Artxibokoa
|
|
|
landareak. Ikertzaileek urteak daramatzate landareak genetikoki eraldatzen
|
nahi duten
ezaugarriak izan ditzaten, eta horien artean dago giza proteinak eta txertoak ekoizteko gaitasuna.
|
|
|
Hain zuzen, lisozima, laktoferrina eta giza seroalbumina ditu arroz transgenikoak. Lisozimak eta laktoferrinak bakterioen, birusen eta onddoen aurkako ezaugarriak dituzte, eta, arrozarekin, beherakoak eta anemia tratatzeko edaria egin
|
nahi dute
ikertzaileek.
|
|
|
Hala ere, oraindik hastapenetan daude, eta, bitartean, zelula-kulturetan molekula horiek sortzeko sistemen eraginkortasuna handitzen ari da. Denborak esango du zein den bide onena; oraingoz, ikertzaileek ez dute aterik itxi
|
nahi
.
|
|
|
Ingeniaritza genetikoa erabilita, ahuntzen esnean
|
nahi duen
hari-mota sortzea lortu du Nexia Biotechnologies-ek, eta Biosteel izenez merkaturatzen du. Medikuntzako materiala egiteko aproposa da (hesgailuak, txaplatak, protesiak...), eta beste arlo batzuetan ere baditu aplikazioak, hala nola kirol-ekipoak egiteko.
|
|
|
Hiriko hondakin solidoen artean handienak etxetresna elektrikoak eta altzariak izan ohi dira. Kasu askotan, batzuentzat hondakin bihurtu denak nahikoa ditu konponketa txiki batzuk, beste batzuentzat baliagarri izateko; edo hondakin horiei bestelako etekinen bat ateratzea posible da; eta, batzuetan, beharrezkoa da hondakin horiei tratamendu berezi bat ematea, poluitu
|
nahi
ez bada behintzat. Horretaz guztiaz arduratzen da duela hilabete batzuetatik Bizkaiko Berziklatu sozietatea.
|
|
|
Azken finean, lan horrekin guztiarekin, auzitegiko jardueretarako interesa izan dezaketen intsektu-espezieen erreferentziazko bilduma bat osatu
|
nahi dute
. Bilduma hori interesgarria izan liteke Euskal Herrian egin litezkeen etorkizuneko auzitegi-ikerketetarako.
|
|
|
Egun ere, kadmioz estaltzen dira altzairua, aluminioa eta beste hainbat metal, korrosioarekiko erresistentzia eta labainkortasuna edo marruskadura txikia lortu
|
nahi direnean
. Hainbat aplikazio elektriko eta elektroniko ere baditu, korrosioarekiko erresistentzia handia eta elektrizitatearekiko erresistentzia txikia behar diren kasuetan.
|
|
|
Nahita edo
|
nahi
gabe
|
|
|
Aldaketa txiki hori nahikoa izango litzateke galaxien mugimendua azaltzeko. Oso proposamen berritzailea da, eta, beraz, Newtonen formula aldatu baino lehen, ikusi
|
nahi dute
formulazio berriak zer efektu duen Lurraren orbitan. Fisikarien hipotesia zuzena bada, detektatu egingo dute efektua, eta, Newtonen formula ez ezik, materia ilunaren teoria ere berraztertu egin beharko dute.
|
|
|
Horrela, atomoak puntu bat arte hoztu daitezke, gutxi gorabehera 0,0001 K arte. Baina hori baino gehiago hoztu
|
nahi bada
, fotoiak alde batera utzi behar dira. Izan ere, fotoiek bultzadatxoak ematen jarraitzen dute moteldutako atomoei, eta mugimendu horiek ez dute uzten nahi bezain tenperatura baxua lortzen.
|
|
|
Gainera, ez da oso garestia, gailu osoa metalikoa baita, eta fabrikatzeko erraza. Erradiazio-ezaugarriei dagokienez, ohiko antenekin lehiatzen du, norabide-antena edo isotropoa izan baitaiteke gehiago, zer
|
nahi den
.
|
|
|
Egungo antenak bi mutur horien artean kokatzen dira. Antena lauen kasuan, ezaugarri isotropoak edo norabidezkoak dituzten antena lauak diseina daitezke, erabili
|
nahi den
aplikazioaren arabera. Adibidez, mugikorren komunikazioetarako komenigarria da antena isotropo bat izatea, estaldura ona izateko eta seinalea mugikor batetik bestera zabaltzeko.
|
|
|
Basque Research-ek bost urte beteko ditu 2007ko ekainaren 10ean, eta, zenbaki horrek duen mugarri-izaera ikusita, urtemuga biribil bat baino zerbait gehiago izatea
|
nahi genuen
. Horregatik, pentsatu genuen aukera polita zela aspalditik web guneak behar zituen eguneraketei eta bestelako aldaketa batzuei heltzeko.
|
|
|
Hasteko, zorionak eman
|
nahi dizkizugu
sariarengatik. Ezusteko handia izan da?
|
|
|
Hain zuzen ere, kontrola prozesu konplexuak gure mesederako kontrolatzeko erabiltzen da; adibidez, tenperatura egokia izateko etxean edo saltokigune handi batean. Beste adibide bat poluzioa edo zarata murriztea izan daiteke, edo satelite bat
|
nahi den
lekura eramatea... Kontrol-prozesuak denean daude.
|
|
|
MP3-erreproduzitzaileek ere sekulako arrakasta izan dute, noski. Ez da harritzekoa; arrazoizko prezioa dute, eta musika mordoa gorde daiteke oso leku txikian,
|
nahi duzun
lekuan eta unean entzuteko. MP3ari esker, sakelako musika sortu da.
|
|
|
Gainera, musika estereoan gorde
|
nahi bada
, 2 kanal erabili behar dira. Azkenean, CD-kalitateko soinua gordetzeko, 1.411,2 kb/ s behar dira (16 bit/ neurri x 44.100 neurri/ s x 2 kanal).
|
|
|
Hainbat banaketa daude, eta banaketa bakoitzak, nukleoaz gainera,
|
nahi
beste software-pakete edo aplikazio ekar ditzake. Ezagunen artean daude Ubuntu eta Debian.
|
|
|
Hainbat banaketa daude, eta banaketa bakoitzak, nukleoaz gainera,
|
nahi
beste software-pakete edo aplikazio ekar ditzake. Aplikazio horiek edozein motatakoak izan daitezke, libreak ala ez:
|
|
|
Oro har, hiru dira proiektuaren helburuak. Lehenik eta behin, balio arkeologikoa, historikoa edo artistikoa duten antzinako paperen kontserbazio-egoeraren diagnostikoa egin
|
nahi dute
. Bigarrenik, paper horiek zenbait metodo klasiko erabiliz kontserbatu nahi dituzte, bereziki, zelulosazko oinarri horietan gertatu diren degradazio-prozesuen azterketa eginez.
|
|
|
Lehenik eta behin, balio arkeologikoa, historikoa edo artistikoa duten antzinako paperen kontserbazio-egoeraren diagnostikoa egin nahi dute. Bigarrenik, paper horiek zenbait metodo klasiko erabiliz kontserbatu
|
nahi dituzte
, bereziki, zelulosazko oinarri horietan gertatu diren degradazio-prozesuen azterketa eginez. Azkenik, zelulosazko oinarritik galdu den hori berreraikitzeko teknologia bat garatzen dihardute.
|
|
|
Ekitaldia martxoaren 2an izan zen, Elhuyar Fundazioaren Usurbilgo egoitzan. Eta ospatzea merezi zuen; izan ere, ondo egindako lanaren ordaina eman
|
nahi zitzaien
aurtengo sarituei.
|
|
|
Ura garraiatzeko ubideak luzeak izan ohi dira, eta gehienetan ez dira estalita egoten. Horregatik, alde batetik bestera mugitu
|
nahi duten
pertsona eta animalientzat hesi-efektua sortzen dute. Hegaztiek ez dute normalean arazo handirik izaten alde batetik bestera pasatzeko, baina ugaztunen, narrastien edo anfibioen kasua erabat desberdina da.
|
|
|
Hegaztiek ez dute normalean arazo handirik izaten alde batetik bestera pasatzeko, baina ugaztunen, narrastien edo anfibioen kasua erabat desberdina da. Ubidea zeharkatu
|
nahi duten
batzuk uretara sartzen dira edo jauzi egiten dute, baina ondoren ezin izaten dute atera, ubideko horma bertikala eta altuegia baita.
|
|
|
Ihesbideak korrontearen norabidean ezartzea komeni da, goitik behera datozen animaliek errazago aurki ditzaten. Halaber, ihesbide horietako zoruak lakarra behar luke irten
|
nahi duten
animaliek irrist egin ez dezaten. Etorkizunean eraiki litezkeen ubideetan, berriz, malda txikiagoko paretak egin litezke, eta koska eta heldulekuak jarri, pertsona edo animaliak errazago irten ahal izateko.
|
|
|
Kakalardoak, oro har, ilunak izaten dira, baina Cyphochilus-a zuri-zuria da. Hain da zuria, material zuri finak eta distiratsuak sortzeko eredu gisa erabili
|
nahi dute
Exeterko Unibertsitateak eta
|
|
|
Kakalardoak, oro har, ilunak izaten dira, baina Cyphochilus-a zuri-zuria da. Hain da zuria, material zuri finak eta distiratsuak sortzeko eredu gisa erabili
|
nahi dute
Exeterko Unibertsitateak eta Imerys Minerals konpainiak.
|
|
|
Immunitate-sisteman eragiten du. Ikertzaileek immunitate-sistemaren zelula batzuk aktibatu
|
nahi zituzten
konposatu horren bidez, artritisaren moduko gaitzak tratatzeko.
|
|
|
Kasu horiek detektatu eta jarraipena egiteko modua aurkitu nahian dabiltza egun ikertzaileak. Andui horien erresistentzien ezaugarriak garaiz detektatzeko moduak aurkitu
|
nahi dituzte
, eta metodo horiek estandarizatu eta praktiko egin nahi dituzte, kliniketan erabiltzeko moduan.
|
|
|
Kasu horiek detektatu eta jarraipena egiteko modua aurkitu nahian dabiltza egun ikertzaileak. Andui horien erresistentzien ezaugarriak garaiz detektatzeko moduak aurkitu nahi dituzte, eta metodo horiek estandarizatu eta praktiko egin
|
nahi dituzte
, kliniketan erabiltzeko moduan.
|
|
|
Horretaz gain, infekzioa eragin duen anduiak dituen erresistentzien berri jakin behar da. Bide horretatik, kontrol-sistemak ezarri eta A. baumannii-k eragindako hilkortasuna kontrolpean izatea lortu
|
nahi dute
.
|
|
|
Lurretik atera ahal izateko, koheteen muturrean jartzen dira zunda horiek. Hau da, koheteak ematen dio abiadura zundari, eta, gero, behin Lurraren eraginpetik atera ondoren, kohetea atzean utzi eta inertziaz joan daiteke,
|
nahi den
tokiraino. Horretarako, baina, derrigorrezkoa da norabide egokia ematea.
|
|
|
Zunda
|
nahi den
helburura irits dadin, grabitate-simulagailuen bidez oso kalkulu zehatzak egiten dituzte. Simulagailu horiek zundaren ibilbidea simulatzen dute, gainerako planeta eta masa guztien grabitatea kontuan hartuta; eta, zundari eman behar zaion norabideaz gain, jaurtiketa egiteko epe zehatza ere kalkulatzen dute.
|
|
|
Diru pribatu hutsez finantzatutako lehen espazio-ontzia da, eta 2004an, bi asteko epean, bi aldiz 100 kilometroko altuerara igotzea lortu zuen, barruan 3 pertsona zituela. Orain, horrelako espazio-ontzien flota bat jarri
|
nahi dute
martxan, Virgin Galactic espazio-linea osatzeko. Dagoeneko hasiak dira hegaldien erreserbak hartzen, eta lehen hegaldia 2008an egitea espero dute.
|
|
|
Baina, bidaiak bakarrik ez, bada espazio-ostatuen negozioa martxan jarri
|
nahi duenik
ere. Bigelow Aerospace enpresak berriz heldu dio NASAk bere garaian alde batera utzitako Transhab programako espazio-habitat puzgarrien diseinuari, eta 2006ko uztailean, jada, bidali zuen orbitara Genesis 1 test-modulua.
|
|
|
Bigelow Aerospace enpresak berriz heldu dio NASAk bere garaian alde batera utzitako Transhab programako espazio-habitat puzgarrien diseinuari, eta 2006ko uztailean, jada, bidali zuen orbitara Genesis 1 test-modulua. Aurten, Genesis 2 bidaltzeko asmoa dute, eta 2010erako lehen espazio-estazio komertziala jarri
|
nahi dute
martxan. Nautilus izango du izena eta 330 m 3 izango ditu.
|
|
|
... epe luzera, Lur planetako espezieek ezin izango dute bizirik iraun... Gizakiok ehunka, milaka edo milioika urtez bizi
|
nahi badugu
, beste planetak kolonizatu beharko ditugu... Ez dakit noiz izango den, baina iritsiko da egun bat non Lurretik kanpo Lurrean baino jende gehiago biziko den...
|
|
|
Standford Torus bat ezagutu
|
nahi duenak
itxarotea du aukera bat, noizbait antzeko zerbait egingo ote den esperantzaz edo; bestea, Kubrick-en 2001: A Space Odyssey filma ikustea.
|
|
|
Eta ez da oztoporik txikiena, gainera. Lurrean grabitate-putzu batean gaudela esaten da; hau da, masa handi batetik oso gertu gaude, eta masa horrek (Lurrak) eragiten digun grabitate-indarra gainditu beharra dugu, Lurretik alde egin
|
nahi badugu
.
|
|
|
Baina, joateaz bakarrik ez, han gelditzeaz ere hitz egiten dute, base finko bat egiteko asmoak baitituzte. Japoniarrek 2030erako egin
|
nahi dute
basea; txinatarrek eta estatubatuarrek diote, berriz, litekeena dela 2024rako egina egotea. Orain, nazioarteko akordioak egin nahian dabiltza.
|
|
|
Halako programen bitartez, oso emaitza onak lortu dituzte dagoeneko Europa iparreko herrialdeetan (Danimarka, Norvegia, Suedia...). Han ia ez dute Salmonella-rik, eta hemen ere antzeko egoera lortu
|
nahi dute
lauzpabost urtean.
|
|
|
Amonak inguruko landareak ezagutzen ditu, izenez ezagutu ere, eta garai batean zertarako erabiltzen zituzten ere badaki, batzuk oraindik ere erabiltzen ditu. Eta, hain zuzen ere, horretxen berri jakin
|
nahi du
etnobotanikariak; jakintza horren testigantza jaso eta gorde nahi du. Izan ere, amona arbasoen jakintzaren jabe da, haren guraso eta aitona-amonetatik jaso zuen; eta, tamalez, haren seme-alabek jakintza horren zati bat baino ez dute jaso, eta ilobek are eta zati txikiagoa.
|
|
|
Amonak inguruko landareak ezagutzen ditu, izenez ezagutu ere, eta garai batean zertarako erabiltzen zituzten ere badaki, batzuk oraindik ere erabiltzen ditu. Eta, hain zuzen ere, horretxen berri jakin nahi du etnobotanikariak; jakintza horren testigantza jaso eta gorde
|
nahi du
. Izan ere, amona arbasoen jakintzaren jabe da, haren guraso eta aitona-amonetatik jaso zuen; eta, tamalez, haren seme-alabek jakintza horren zati bat baino ez dute jaso, eta ilobek are eta zati txikiagoa.
|
|
|
Egitura horiek egiteko karbono-zuntzezko ehuna eta polimero termoplastikoak erabiltzen dira; hau da, berotzean bigundu eta moldagarriak diren polimeroak, eta hoztutakoan zurrundu eta emandako forma gordetzen dutenak. Polimero termoplastikoak
|
nahi
bestetan berotu, moldatu eta hoztu daitezke hondatu gabe, eta ezaugarri hori beharrezkoa da espazioko materialak ikertzeko; izan ere, ezinbestekoa da probak behin eta berriz egitea.
|
|
|
Gogor saiatzen diren arren, oraindik ez dute frogatu Marten bizia dagoenik. Hori kontuan hartuta, deigarria da duela gutxi egin duten Amerikako Astronomia Biltzarrean bi geologok adierazitakoa, alegia, litekeena dela Viking zundek Marten topatu
|
nahi zituzten
bizidunak suntsitu izana.
|
|
|
Horrez gain, merkatuan ez dago fitoesterolen oxidoen patroirik. Horregatik, laborategian fitoesterolen oxidoak aztertu
|
nahi badira
, lehendabizi sintetizatu egin behar dira.
|
|
|
Ez zuen elkarrizketa amaitu
|
nahi
azalpen txiki bat eman aurretik: Gauza bat argi izan behar da.
|
|
|
errudun sentitzen da, ez du bere burua maite, kezkatuta dago ingurukoei min egiten diela uste duelako, ez du hobetzeko itxaropenik... Pentsamolde hori ez da batere osasuntsua, eta gaixoak zuzendu egin behar du, sendatu
|
nahi badu
.
|
|
|
Orain arte erabili izan diren metodo klasikoen bidez, puntu baten kokapena lortzeko, derrigorrezkoa izan da puntu ezagun baten eta kokatu
|
nahi zen
puntuaren arteko ikusgaitasuna bermatzea. Satelite bidezko kokapen-sistema globalek, berriz, ikusgaitasunik ez duten puntuen arteko kokapena lortzeko aukera ematen dute; izan ere, hamarka edo ehunka kilometroko oinarri-lerroak lor daitezke, zentimetroetako zehaztasunarekin.
|