|
2009
|
|
|
Garaiotako seinalea da,
|
modu
batera zein bestera, ordenagailuaren aginpidea. Askoren ustez, gainera, bateraezinak dira hura eta herri literatura; azken honek, itxuraz, iritsiezinak baititu literatura idatziaren sona eta ospea, finkotasuna bera ez aipatzearren.
|
|
|
transkribatu egin ditugu (edo, letraz letrako aldaketa egiten badugu, transliteratu egin ditugu). Eta hori guk asmatu behar al dugu? Ez ote dute errusiarrek berek, edo nazioarteko erakundeek bestela,
|
moduren
bat alfabeto zirilikoan idatzitako hitzak latindar alfabetora aldatzeko. Horixe da, hain zuzen ere, egin beharreko lehenengo galdera. Munduan badira beste alfabeto batzuk, horrelako arazorik sortzen ez dutenak.
|
|
|
Badagoelako nazioartean onartutako transkripzio sistema estandar bat; horregatik, latindar alfabetoa erabiltzen duten hizkuntzetan sistema horixe baliatzen da.Har dezagun, beraz, lehengo galdera: ez ote dute errusiarrek berek, edo nazioarteko erakundeek bestela,
|
moduren
bat alfabeto zirilikoan idatzitako hitzak gure alfabetora aldatzeko. Bai. Errusiak badu sistema ofizial bat, ISO nazioarteko erakundeak nazioartean erabiltzeko emandako sistema bera (ISO 9).
|
|
|
Goi mailako lan akademikoetan edo espezializatuetan, erabateko zehaztasuna behar denean eta alderantzizko transliterazioa egiteko
|
modua
ziurtatu behar denean, nazioarteko ISO 9 transliterazio estandarra, bera baita, bai ISO Estandarizaziorako Nazioarteko Erakundeak, bai alfabeto zirilikoa erabiltzen duten Errusia, Armenia, Azerbaijan, Bielorrusia, Kazakhstan, Kirgizistan, Tajikistan, Turkmenistan eta Uzbekistan estatuek ofizial bihurtu dutena.
|
|
|
Zenbait girotan erran komuna da hizkuntza komunikazio tresna hutsa dela eta, beraz, politikaren esparrutik erabat kanpo egon lukeela. Baieztapen bera
|
modu
gordinagoan agertzen da batzuetan, alegia, hizkuntza berez
|
|
|
Mikel Atxaga 1965etik aurrera euskal kazetaritzan koskortu ginen gazteon maisua izan zen. Nekez gero beste inor haren idaz jario jatorraren eta gauzarik zailena
|
modurik
errazenean kontatzeko ahalmenaren jabe. Atxaga sekula itzuliko ez diren garaien lekuko dugu.
|
|
|
Nola bertso saioa hala haurren txokoa, arratsaldeko bostak aldean amaitu ziren, hegoaldeko jendeak egun argiz etxera abiatzeko
|
modua
izan zezan, urrun samar egiten baita Urepele, batez ere Bizkaia aldetik eta joaten denarentzat. Hala ere, erromeriak gogotik jarraitu zuen ezker paretan, Gasteizko trikitilari gazteak lagun, astelehenez jai egingo zela ta hegoaldean behintzat.
|
|
|
Bada, ordea, Akademiaren argazki zehatza. Torrealdaik eta Muruak askatasun osoz egin dutena, nahi izan duguna, nahi izan dugun
|
moduan
egin dugulako.
|
|
|
Torrealdaik eta Uriak informazio ugari ematen dute liburuan, bai testuen bidez, baita ilustrazio eta dokumentuen bitartez ere. Ilustrazioak azaldu dute ez dira apaingarriak, dokumentu guztiak irakurtzeko
|
moduan
ageri dira, informatiboak dira beraz, eta horietariko asko argitaragabeak dira.Euskaltzaindiaren iraganaz, orainaz eta etorkizunaz mintzatzen den liburu honetan hainbat atal nagusi daude: Historian; Euskaltzainak; Batzordeak, Egitasmoak eta Lantaldeak; 90 urte ekin jarraituan; eta Eremu urriko hizkuntzen akademiak.
|
|
|
Istorio laburren bidez, Akademiaren berri emateko
|
modu
arin eta atsegina. Horixe da
|
|
2010
|
|
|
Irigoyen ek diño zelan fraile baten bitartez Aita Santuari Olabide-ren Biblia argitaratu barria Euskaltzaindiaren izenean eskeintzeko
|
modua
dagoen. Eskeiñi bekio olango gauzak egin oi direan erara.
|
|
|
Batxilergoa Iruñeko Eskolapioetan ikasi zuen. Gero, Iruñeko Merkataritza Eskolan bi urtez ikasi zuen eta praktikan, teorian baino interes handiago zeukanez gero lanean hasi zen, komertzial
|
moduan
. 35 urtez, erretiroa hartu arte, plano erreproduktoreak, fotokopiagailuak eta horrelako tresneria saltzen aritu zen.
|
|
|
Agian norbaiti jakitea interesa dakiokeelakoan nabigatzaileentzako abisu gisa hau gogoratu nahi nuke, gure ermita askotan, Bizkaian behintzat, santu ezagun bat beneratzen dela. Dirudienez, Kapadozian, gaurko Turkian, jaio omen zen K.ondoko 259 urtean, eta martiri
|
moduan
bertan hil, lehoien hortz erpepean. Horri, espainolez San Mamés eta galego portugesez San Mamede deitu arren, euskaraz Santi Mami edo Santi Mamine esan zaio beti.
|
|
|
Urtero egiten den
|
moduan
aurten ere, eta Andre Mari Zuriaren egunean, abuztuaren 5ean, Gasteizko Udalak hiriko urre dominak Zulueta jauregiko lorategian banatu zituen. Aurtengo sarituak Artean ospe handiko izan ditugun Chillida eta Peña Gantxegi izan dira.
|
|
|
Hala ere, zehaztu du, askotan ez da kalitate kontu hutsa, nahiz eta kalitatea oso inportantea izan eta hemen kalitate handiko testu, argazki eta irudiak dira. Egiteko
|
modu
bat ere bada, jendea inplikatzeko era bat, eta hori hemen egiten da. Beraz, nire ustez, erakunde honen indarra hor ere ikusten da.
|
|
|
Euskararen erabilera abiapuntu, hainbat gai jorratuko dira: erabilera
|
modu
egokian sustatzen den; euskararen ezagutza eta erabilera neurri berean handitzen ote diren; erabilera arlo formaletan besterik ez ote den ematen; gazteek euskara non eta norekin erabiltzen duten; helduek bitartekorik eskaintzen duten...
|
|
|
1.200 lankide inguruk idatzitako 6.395 artikulu, hain zuzen ere. Zenbaki horietako edukiak lau
|
modu
desberdinetan sailkatuta daude: egile, gai, artikulu eta urteen arabera.
|
|
2011
|
|
|
Bilbo Zaharra euskaltegiak antolatzen dituen ikastaro, jardunaldi, mintegi, aholkularitza, eta bereziki hizkuntzaren jakiteari zein erabilerari dagokien prestakuntzan, Euskaltzaindiaren gramatika, lexiko, ortografia, toponimiari eta euskalkien erabilerari buruzko irizpideak aintzat hartuko ditu eta hauek zabaltzeko
|
moduak
landuko ditu. Prestakuntza arlo horretan Euskaltzaindiak parte hartuko du, egitasmo bakoitzean adosten den eran.
|
|
|
Jardunaldia Bilbon egingo da, Euskal Herriko Unibertsitatearen Bizkaia Aretoan (Abandoibarra hiribidean) eta bi helburu nagusi izango ditu: batetik, Euskal Pizkundea euskara biziberritzeko ahalegin oso
|
moduan
hartzea, Soziolinguistikaren begiekin aztertuaz; eta, bestetik, ahalegin hura eta azken 25 urte hauetakoa alderatzea.
|
|
|
Araban euskararen alde lan egindako asko eta asko agertu dira bere mintzaldian, eta, izen horiekin batera, historiari begirada bat eman dio, eta une batzuk ekarri ditu gogora. Bertsolari baten
|
moduan
Ezin bizi gintezke aterkirik gabe kantatu du, eta jarraian publikoari hauxe galdetu Non da Arabaren aterkia?. Araba, euskara kontuetan, aitzindari izan dela zenbait momentutan ere esan du lehen hiztegia, lehen komikia... hemen sortu ziren eta segidan Bagoaz eta bagabiltza esan du.
|
|
2012
|
|
|
Emaguzu zure argia eta laguntasuna, emateko
|
modurik
baduzu, Antonio.
|
|
|
Zalantzarik gabe, jada existitzen den Interneteko euskara eta euskal kulturaren komunitatea
|
modu
indartsuan sustatu eta sendotuko duen tresna izango da. eus domeinua. Eta, era berean, Internetek berezkoa duen aniztasun kulturala ere indartu egingo du.
|
|
|
Gai honek duen izaera bereziagatik zerrenda hutsak ematea aski ez delakoan, aurkezteko
|
modua
ere egokitu nahi izan da arau honetan. Aztertze lanak modu ordenatuan egin ahal izateko, ibaiak bederatzi zerrenda nahiz mapatan sailkatu ziren eta emaitzan ere, zerrenda alfabetikoaz gain, aipatutako sailkapen hori eta zerrenda bakoitzari dagokion mapa eskematikoa ere eskaintzen dira.
|
|
|
Gai honek duen izaera bereziagatik zerrenda hutsak ematea aski ez delakoan, aurkezteko modua ere egokitu nahi izan da arau honetan. Aztertze lanak
|
modu
ordenatuan egin ahal izateko, ibaiak bederatzi zerrenda nahiz mapatan sailkatu ziren eta emaitzan ere, zerrenda alfabetikoaz gain, aipatutako sailkapen hori eta zerrenda bakoitzari dagokion mapa eskematikoa ere eskaintzen dira. Antolatzeko irizpidea geografikoa izan da gehienbat, ahal izan den neurrian arrazoibide politiko administratiboak alde batera utziz.
|
|
|
Gurasoek ez zioten erantzukizun horri uko egin nahi. Irakasleak behar ziren gurasoen inguruan baina ez langile
|
moduan
baizik eta proiektuan parte zuzena hartuz, eta umeak gizarterako zirenez, gizarteak berak ere parte hartu behar zuen, edo udalak edo gobernua, edo...
|
|
|
Hala, artxibo zaharrak arakatzeaz gain, ahozko informazio iturriak erabili dira. Ikerketa honetan leioaztar batzuek
|
modu
aktiboan hartu dute parte, eta euren memorian gorderik zuten informazioa emanda, euren laguntza eta ekarpena funtsezkoak izan dira lan hau burutu ahal izateko. Modu berean, Goizalde Ugartek esan duenaren arabera, liburua, herritarrei zuzendutako lana da.
|
|
|
Ikerketa honetan leioaztar batzuek modu aktiboan hartu dute parte, eta euren memorian gorderik zuten informazioa emanda, euren laguntza eta ekarpena funtsezkoak izan dira lan hau burutu ahal izateko.
|
Modu
berean, Goizalde Ugartek esan duenaren arabera, liburua, herritarrei zuzendutako lana da. Ez da aski artxibategian aritzea eta izenak biltzea, gure kulturaren zati hau desagertzea nahi ez badugu.
|
|
|
EHHAren emaitzak bi
|
modutan
kontsulta daitezke: soinuzko datuen kontsultaren bidez eta datu transkribatuen kontsultaren bidez.
|
|
|
Deustuko Unibertsitateak antolatzen dituen ikastaro, jardunaldi, mintegi, aholkularitza, eta bereziki hizkuntzaren jakiteari zein erabilerari dagokien prestakuntzan, Euskaltzaindiaren gramatika, lexiko, ortografia, onomastika eta euskalkien erabilerari buruzko irizpideak aintzat hartuko ditu eta hauek zabaltzeko
|
moduak
landuko ditu.
|
|
|
Hemendik aurrera, bezeroak, Euskaltzaindiak bere webgunean eskaintzen dituen argitalpenak Paypal ordainketa sistema bidez erosi ahal izango ditu.
|
Modu
honetan Euskaltzaindiak erosleekiko harremana erraztu eta hobetu nahi du. Hala ere, orain arteko bideak hobesten dituen bezeroak, erakundearen telefonoa eta posta elektronikoa erabili ahal izango ditu.
|
|
2013
|
|
|
Metodologiari dagokionez, bi eratako adibideak uztartu dira: batetik,
|
modu
artifizialean sortutakoak, eta bestetik, corpora batzuetatik ateratako adibideak. Era berean, pragmatika esperimentalaren araberako hainbat galdeketa erabili dira, eta dozenaka pertsonek erantzun dituzte.
|
|
|
Frantsesezko grafia egokituz gero, hala nola gaztelaniaz, alemanez edo txekieraz egin den moduan, Nuakxot grafia legokioke. Gainera, Hego Euskal Herrian, ch hori utzirik, gaztelaniazko ch
|
moduan
(euskarazko tx) ahoskatzeari zabaltzen zaio bidea. Arabieratik transliteratuta, Naw, k??
|
|
|
Horrez gain, zalantzak sortzen dira pertsonak aipatzean, deituren idazkeretan mendez mende egon diren aldaketengatik. Adibide ezagunenetakoa Etxeberri bada ere (Echeverri, Echeberri, Echeverry, Echeberry, Etcheberri edo Etxcheberri
|
moduan
agertzen da), ezagunagoak diren beste batzuk ere itxuraldaturik ageri dira. Esate baterako, Jauregi deitura, Jaureguy, Jauregui, Jaúregui edo Yauregui moduan agertzen da denboran zehar.
|
|
|
Adibide ezagunenetakoa Etxeberri bada ere (Echeverri, Echeberri, Echeverry, Echeberry, Etcheberri edo Etxcheberri moduan agertzen da), ezagunagoak diren beste batzuk ere itxuraldaturik ageri dira. Esate baterako, Jauregi deitura, Jaureguy, Jauregui, Jaúregui edo Yauregui
|
moduan
agertzen da denboran zehar. Egoera askoz korapilatsuagoa da deiturak gaztelaniaz ez dauden fonema/ soinuen jabe direnean.
|
|
|
Tesi horren helburua hau da: Koldo Mitxelenak bere diskurtsoa
|
modu
komunikagarri batean atontzeko darabiltzan zenbait diskurtso baliabide edo estrategia aztertzea: –egitura parentetikoak?, edota zenbait autorek, intziso?
|
|
|
UZEIk antolatzen dituen ikastaro, jardunaldi, mintegi, aholkularitza, zein bestelakoetan, Euskaltzaindiaren gramatikari, lexikoari, ortografiari, toponimiari eta euskalkien erabilerari buruzko irizpideak aintzat hartuko ditu, eta hauek zabaltzeko
|
moduak
proposatuko ditu.
|
|
|
Nina andreak interes berezia agertu du euskara gizarteko zeregin administratibo eta irakaskuntza mailakoez, eta galdera asko egin ditu, euskararen egoeraz eta hiztunen eskubideez.. Opari
|
moduan
, eskaini zaizkion liburuen artean, euskal pertsona izenak zein deiturak modu ofizialean administrazioan agertzeko, Euskaltzaindiak argitaraturiko bi liburu eskaini dizkio idazkariak, bere herrian antzeko zerbait egiteko orduan lagungarri gerta dakizkiekeelako. –Europako kolonialistek oraindik harro irakasten dute beren eskoletan beren kolonietako jendeei berek gure kontinentetik hara eramandako hizkuntza inperialak (espainola, ingelesa, portugesa,...) irakatsi zietela, baina aldi berean, ezkutatu egiten dute horrek zer nolako kalteak eragin zituen han, bertako hizkuntzak eta kulturak galtzen ere lagunduz.
|
|
|
Nina andreak interes berezia agertu du euskara gizarteko zeregin administratibo eta irakaskuntza mailakoez, eta galdera asko egin ditu, euskararen egoeraz eta hiztunen eskubideez.. Opari moduan, eskaini zaizkion liburuen artean, euskal pertsona izenak zein deiturak
|
modu
ofizialean administrazioan agertzeko, Euskaltzaindiak argitaraturiko bi liburu eskaini dizkio idazkariak, bere herrian antzeko zerbait egiteko orduan lagungarri gerta dakizkiekeelako. –Europako kolonialistek oraindik harro irakasten dute beren eskoletan beren kolonietako jendeei berek gure kontinentetik hara eramandako hizkuntza inperialak (espainola, ingelesa, portugesa,...) irakatsi zietela, baina aldi berean, ezkutatu egiten dute horrek zer nolako kalteak eragin zituen han, bertako hizkuntzak eta kulturak galtzen ere lagunduz.
|
|
|
Esan bezala, gaur publikoaren eskura jarri den atalean, gehigarriak urte horietan guztietan argitaratu zituen 547 zenbakiak kontsultatzeko eta jaisteko aukera dago. Edukiak hiru
|
modu
desberdinetan sailkatuta daude: egile, elkarrizketatu eta urteen arabera.
|
|
|
Bospasei hilabete inguru ditugu domeinua martxan jartzeko falta diren urratsak emateko. Eta behin martxan jarrita, domeinua erabiltzea, ikustea eta indartzea da. eus domeinuari zentzua emateko
|
modua
. Hain zuzen, horixe da, nazioarteko aitortzatik harago, euskararen herria munduaren aurrean ikusgarri bilakatzeko modua.
|
|
|
Eta behin martxan jarrita, domeinua erabiltzea, ikustea eta indartzea da. eus domeinuari zentzua emateko modua. Hain zuzen, horixe da, nazioarteko aitortzatik harago, euskararen herria munduaren aurrean ikusgarri bilakatzeko
|
modua
.
|
|
|
Elixabete Pérez Gazteluk zuzendaritzapean egindako tesi horren helburua hau da: Koldo Mitxelenak bere diskurtsoa
|
modu
komunikagarri batean atontzeko darabiltzan zenbait diskurtso baliabide edo estrategia aztertzea: –egitura parentetikoak?, edota zenbait autorek, intziso?
|
|
|
Nebulosak eta galaxiak1 Nebulosak2 Nebulosa eta galaxietan izen berezia eta izen generikoa lotzeko
|
moduari buruzko
irizpidea3 Izen berezia duten nebulosa nagusietako batzuk4 Galaxiak5 Izen berezia duten galaxia nagusietako batzuk
|
|
|
EHHAren emaitzak bi
|
modutan
kontsulta daitezke: soinuzko datuen kontsultaren bidez eta datu transkribatuen kontsultaren bidez.
|
|
|
Andres Iñigo hitzaurrearen egileak azaldu duenaren arabera, lanaren estrukturari dagokionez,, egileek
|
modu
ordenatuan aurkeztu dituzte materialak, alegia, Aiara izenaren eta lurraldearen deskribapena egin ondotik, Aiarako kontzejuak banan banan azalduz eta horietako bakoitzari dagozkion auzo eta etxe multzo edota etxaldeen izenen berri emanez. Toponimo bakoitza osatzen duten elementuak aipatu eta gero, azalpen etimologikoa eskaini dute, edota etimologiarekiko hurbilpen bat hain garden ez diren izenetan.
|
|
2014
|
|
|
Lexikoaren Behatokia corpus monitorea izan arren, erreferentzia corpus bilakatzeko
|
moduan
lantzen da. Horretarako, testu guztiak katalogatzen dira eta ezaugarri batzuekin markatzen, etorkizuneko erreferentzia corpusak behar duen oreka izan dezan.
|
|
|
Lexikoaren Behatokia corpus monitorea izan arren, erreferentzia corpus bilakatzeko
|
moduan
lantzen da. Horretarako, testu guztiak katalogatzen dira eta ezaugarri batzuekin markatzen, etorkizuneko erreferentzia corpusak behar duen oreka izan dezan.
|
|
|
Laneki elkarteak sortzen dituen materialetan, bai eta antolatzen dituen ikastaro, jardunaldi, mintegi, aholkularitza, eta bereziki hizkuntzaren jakiteari zein erabilerari dagokien prestakuntzan ere, Euskaltzaindiaren gramatika, lexiko, ortografia, onomastika eta euskalkien erabilerari buruzko irizpideak aintzat hartu eta hauek zabaltzeko
|
moduak
landuko ditu.
|
|
2015
|
|
|
EHHAren emaitzak bi
|
modutan
kontsulta daitezke: soinuzko datuen kontsultaren bidez eta datu transkribatuen kontsultaren bidez.
|
|
|
EBAZ ez da orain arteko hizkeren ordezkotzat hartu behar, osagarritzat baizik. Ez da Euskara Batua ahoskatzeko
|
modu
bakarra eta are gutxiago, noski, euskalkiak ahoskatzeko era. Besteak beste, horrek esan nahi du EBAZ ingurukoaz edo irakaslearen ahoskera biziaz gainera irakatsi dela eta ez haren ordez.
|
|
|
Ahoskerak hitzak hainbat
|
modutara
ahoska daitezkeela erakusten digu eta ahoskatze horrek beti dituela, hizketa hotsez gain, doinua, erritmoa...
|
|
2016
|
|
|
Euskaltzainburuaren esanetan, bestalde, gaur aurkeztu den liburua, eskertzeko modukoa da, batetik, gogora ekartzen dizkigu Arabako izenak,
|
modu
adierazgarrian ikertuak eta azalduak; bestetik, tresna baliotsua ematen dio Akademiari euskararen normalizazio lanean jarraitzeko, Arabako toponimiaren aldetik oinarri funtsezkoak antolatuz?.
|
|
|
Lehenaldia ez ezik, orainaldia aztertzeko orduan ere baliagarri izan daiteke: hots, kontaktuan dauden hizkuntza biren edo gehiagoren egoera soziolinguistikoa ahalik eta
|
modu
egituratuenean deskribatzeko balio dezake.
|
|
|
Zenbait motibo direla medio, ez dago oraindik aho batez onarturiko jarduera molde oinarrizkorik Hizkuntzen Historia sozialaren iker alorrean. Hots, ez dago metodologiarik edo modelo zabal onarturik, aldian aldiko ikerketak
|
modu
egituratuan eta adostuan burutzeko.
|
|
|
Mikel Zalbidek sarrera orokorra egin du, liburuaren eta metodologiaren xehetasunak eman dituela. Ondoren, liburua nazioarteko ikerkuntzaren testuinguruan kokatu du Lionel Joly-k eta proiektuan lan egiteko hautatu den
|
modua
azaldu du.
|
|
|
Maiatzaren 3tik 27ra bitartean zabalik egongo da Bilboko Zabalgune eraikineko areto nagusian Euskara ibiltaria erakusketa. Euskaltzaindiaren Euskararen Herri Hizkeren Atlasa (EHHA) egitasmoa du oinarri eta bere xedea euskalki eta hizkera desberdinek duten aberastasuna
|
modu
grafikoan erakustea da. Akademiak, Bilboko Udalak eta Laboral Kutxak antolatu dute.
|
|
|
Hitzaldion helburuak honako hauek dira: ikasle eta interesdunei gure hizkuntzaren aberastasuna ezagutzera ematea; hizkuntzaren eboluzioa
|
modu
grafikoan erakustea; eta atlas linguistikoen nondik norakoak azaltzea.
|
|
|
Hitzaldion helburuak honako hauek dira: ikasle eta interesdunei gure hizkuntzaren aberastasuna ezagutzera ematea; hizkuntzaren eboluzioa
|
modu
grafikoan erakustea; eta atlas linguistikoen nondik norakoak azaltzea.
|
|
|
hain zuzen, Lazarraga eskuizkribuak en faksimilea.
|
Modu
berean, eta Akademiaren izenean, Andres Urrutia euskaltzainburuak Axularren Gero ren faksimilea pergaminoan eta Etxepareren Linguae Vasconum Primitiae ren edizio berritua oparitu dizkio Aldundiari. Arabako Foru Aldundiaren egoitzan dagoen Jose Antonio Agirre lehendakaria gelan egin den bileran Euskal Hiztegi Historiko Etimologikoa (EHHE) ere aurkeztu da.
|
|
|
Batetik, Euskaltzaindiaren bermea, hiztegian ageri diren formen eraketaren inguruan. Eta gero beste kontu bat, beharbada garrantzitsuena, gure ganbera legegileetan erabiltzen diren hitzak eta esamoldeak
|
modu
bateratuan erabiltzeak segurtasuna ekarriko die euskaraz diharduten hedabideei. Eta hedabideok darabiltzaten hitz eta esamolde horiek gizarteari arian arian ezagutaraztea gizarte osoari.
|
|
|
EAJko Euzko Gaztedin izena eman eta handik lasterrera Gipuzko Batzarreko lehendakari izendatu zuten. Mitinlari
|
modura
ere nabarmendu zen, lan politikoarekin batera kultur sustatzaile ere aritu zela 1936ko Gerra aurreko urteetan.Gipuzkoako Abesbatza sortu zuen eta Jesus Guridiren Amaya opera Bartzelonan ematea lortu zuen. Joseba Zubimendirekin batera, euskarazko lehen irratsaioa egin zuen eta buru belarri sartuta ibili zen Euskaltzaleak, Eusko Pizkunde edo Eusko Nekazarien Bazkuna erakundeen sorreran ere.
|
|
|
Zentzu honetan, Euskaltzaindiak uste du Hezkuntza eta Kultura Ministeriotik jaso den albistea ustekabe latza dela euskal letrentzat. Dena den, Andres Urrutia euskaltzainburuak uste du?
|
modu
positiboan, hartu behar dela gertatutakoa.
|
|
|
–Gure unibertsitatearen eginkizunen artean dago euskararen sustatzea, eta, noski, Akademiaren DNAn ere bai. Askotan esaten dut herri txiki bat garela, geure balio erantsia edo indargunea ez dagoela tamainan, baizik gauzak egiteko eran, eta elkarlana da gauzak egiteko
|
modu
bat, dohainik dena eta gure esku dagoena. Liburu hau ez da Akademiaren eta gure arteko elkarlanaren lehen fruitua, eta ez da azkena izango?.
|
|
|
–Kontakizun bakoitza zutabe bitan aurkezten da liburuan. Alde batean, etno testu zehatza dago idatzita (hiztunak ahoskatutako
|
moduan
) eta, bestean, berau hobeto ulertzeko era ematen duen bertsioa (transkripzio etimologikoa). Modu horretara, balio etnografikoa zein linguistikoa ditu testu bakoitzak?, azpimarratu du Etxebarriak.
|
|
|
Alde batean, etno testu zehatza dago idatzita (hiztunak ahoskatutako moduan) eta, bestean, berau hobeto ulertzeko era ematen duen bertsioa (transkripzio etimologikoa).
|
Modu
horretara, balio etnografikoa zein linguistikoa ditu testu bakoitzak?, azpimarratu du Etxebarriak. Bertan aipatzen diren gaiak ere askotarikoak dira, mitologiatik hasita:
|
|
|
Antzerkira bueltatuz, bestelako ezusterik eman dizute antzerkigile edo antzerkizaleek. Bai, teatroko jendea iruditu zaidalako jende dinamikoa, bizia, kasu batzuetan
|
modu
harrigarrian. Esaterako, Patxo Telleria eta Mikel Martinez... bikote horrekin egin daiteke beste aldizkari oso bat!
|
|
|
Lan gehiena, itzulpen kontua; itzulpenen arloak hurbila izan behar du... Sortzaileek ondo erantzuten digute, ez txoratzeko
|
moduan
, baina ondo. Eta gero dator orrazketa, mozketa, aldaketa ortotipografikoak...
|
|
|
Euskaltzaindiak aurrerabidea ematen badit, egingo dugu hamaikagarren hori. Eta lanari eusteko
|
modua
ikusten badugu, ideia onak baditugu, jarraituko dugu aurrera.
|
|
2017
|
|
|
Beraz, alderantzizkoa ere guztiz egingarria da, alegia, euskaltzain oso batek bere izate horri uko egitea, horretarako Osoko bilkuraren aurrean bere eskabidea aurkeztuz. Gaur egun, bestalde, egingarria da,
|
modu
berean, euskaltzain oso izateari utzi nork bere eskabidez, eta euskaltzain ohorezko izatera igaro, hori eskatzen badu euskaltzain oso izandako horrek, hirurogeita hamar urte bete ondoren.
|
|
|
Bere kautan ixten bada, nekez beteko du erakundearen sortzaileek egotzi zioten eginkizuna.
|
Modu
ireki eta zabal batean jokatzen badu, eta harreman eta aliantza egokiak gauzatzen baditu, bere zereginak ondo bete eta XXI. mendeko euskararen Akademia izango da.
|
|
|
Deigarria da ondorioztatzen du Andres Iñigok eta kezkagarria bereziki, indarrean jarraitzen duen legearen defendatzaile sutsuenak izatea, haren markotik harago ez doan plan estrategiko hau dela eta, zenbait iritzi katastrofistaren eragileak, ematen duenez, nafarren elkarbizitza
|
modu
positiboan bultzatu beharrean, betiko gatazka politiko soziala elikatzen segitu nahian.
|
|
|
Jakina da, Nafarroan indarrean dagoen 1986ko Euskararen Legea estua, mugatzailea eta murriztailea dela, eta lege berri bat egiteko aukerarik ezean, lehengoaren moldera egokitu behar izan dela diseinatu eta onartu berri den plan estrategikoa. Horregatik, deigarria da eta kezkagarria bereziki, indarrean jarraitzen duen legearen defendatzaile sutsuenak izatea, haren markotik harago ez doan plan estrategiko hau dela eta, zenbait iritzi katastrofistaren eragileak, ematen duenez, nafarren elkarbizitza
|
modu
positiboan bultzatu beharrean, betiko gatazka politiko soziala elikatzen segitu nahian.
|
|
|
Gainera, Bartzelonako Reial Acadèmia de Bones Lletres eko kide izendatu berri dute Tarragonako filologoa; etzi egingo den ekitaldian onartuko dute,
|
modu
ofizialean.
|
|
|
Aurkezpenean, Jose Anjel Irigarai poeta eta ohorezko euskaltzaina izan zuen aldamenean Altonagak. Irigarairen esanetan, Altonagaren ibilbidean ikus daitekeenez, beti
|
modu
erakargarrian aurkezten ditu landutako gaiak, eta hori ez da batere erraza. Dibulgatiboak bainoago erakargarriak dira bere liburuak.
|
|
|
Dibulgatiboak bainoago erakargarriak dira bere liburuak. Gainera, ongi oinarritutako ikerketak aurkezten ditu, eta egindako aurkikuntzak oso
|
modu
literarioan eskaintzen ditu, oso berea duen estilo horretan.Emigrazioa, euskara, Euskal Herri berriak... Hori dena eta gehiago kabitzen da aurkikuntzaz betetako saiakera bitxi honetan.
|
|
|
Zergatik uste duzu gertatzen dela hori? (Zergatik ez erabili hizkuntza balio duenerako, hots, kohesio tresna
|
moduan
–) Norberaren kulturaren oinarrizko osagaiak arbuiatzea herrialde garatuetan nekez ezagutzen den fenomenoa da. Aldiz, herrialde kolonizatuetan maiz ezagutu den joera da.
|
|
|
Iaz, kale izendegia berrikusi eta aztertzeko agindua hartu zuen Akademiak zuen eskutik, eta laster izango du Udalak txosten hori. Hortaz, kale izendegia aldatzeko asmoa dauka Udalak. Kale izendegian aldatu eta zuzendu beharreko gauzak daude, orain arte ez zaiolako garrantzia gehiegirik eman kaleak
|
modu
jatorrean euskaratzeari. Sarri askotan, kalearen izena gaztelaniaz utzi eta azpian' kalea' jartzearekin nahiko zela uste zuten lehengo agintariek.
|
|
|
Baigorri, Segura, Leitza, Zalla, Zumaia, Tolosa, Bastida, Irun, Maule Lextarre, Durango, Amurrio, Donibane Lohizune, Iruñea eta Barakaldo izango ditu helmuga Bertsolari Txapelketa Nagusiak, eta, uda aurretik iragarri
|
moduan
, irailaren 23an abiatuko da eta abenduaren 17an amaituko. Horrela adierazi dute Txapelketako antolatzaileek, gaur, Euskaltzaindiak Bilbon duen egoitzan egindako agerraldian.
|
|
|
Hala, lehen aldiz aldi berean izango da txapelketa euskararen zazpi lurraldeetan: ?
|
Modu
batera edo bestera bertsolaritza presente dago guztietan eta horren isla da aurtengo Txapelketa Nagusia?, azaldu du Jokin Castaños Bertsolari Txapelketa Nagusiko talde antolatzaileko kideak gaur goizean. Iñaki Murua Euskal Herriko Bertsozale Elkarteko lehendakariak gaineratu du errealitate baten isla dela," bertsolaritza bizirik baitago eremu horietan?.
|
|
|
Bestalde, bazkideek lortu ahal izango dute bakarrik abonamendua. . Txapelketa honetan onura gehiago eskaini nahi izan diegu gure bazkideei, haien inplikazioa eta ekarpena eskertzeko
|
modurik
onena dela iruditzen baitzaigu. Izan ere, Bertsozale Elkarteko bazkideak dira gaur aurkezten dugun Bertsolari Txapelketa Nagusi honen eta Bertsozale Elkarteak aurrera eramaten dituen bestelako hamaika ekimenaren sostengurik handi, fidel eta ezinbestekoena?, azaldu du Muruak.
|
|
|
Horretarako kaleratu dugu Hegats berria, Uberan eta Irakurrieran komunikabideetan moldaketak egin ditugu,... Gaurko joerak jarraituz, sare sozialetan presentzia handiagoa daukagu, batez ere gizartera begira egiten diren proiektuetan (Uberan, Irakurrieran, Irakasle eta liburutegietako arduradunen artean Hegats
|
modu
digitalean zabaltzea)... Lortu duzue Uberan literatura arloan aktore ezaguna eta garrantzizkoa izatea... Bai, Elkartearen proiektu guztietan aritzen diren lan-taldeak oso onak dira eta horrek eragina du emaitzan, nola ez. Gainera, bazkideei leiho berri bat zabaldu diegu web gunean.
|
|
|
Ezin da aurreikusitako guztia bete, faktore desberdinak tarteko, baina orokorrean niretzat esperientzia positiboa izan da. Sei urte egin ditut Elkartean
|
modu
aktiboan lanean (bi urte zuzendaritzan eta lau lehendakari bezala), eta tarte horretan Elkartea ezagutu dut, bertako lan-talde profesionala, hainbat Erakunde eta Elkarterekin dagoen harremana, lehendik ezagutzen ez nituen bazkideak... Etapa guztietatik ikasten da zer edo zer eta honek ere balio izan dit horretarako.Argi dago, behintzat, euskarazko literaturan emakumezkoak azken urteotan hartutako lekua EIEn ere islatu dela, ezta. Bai, baina nik gehiago esango nuke emakumea ari dela bere lekua aldarrikatzen, bilatzen eta, kasu batzuetan, baita hartzen ere (orokorrean ari naiz, gizarteari begira).
|
|
|
Esan nahi dut ez dela gauza bera emakumezko edo gizonezko jaiotzea, XX. mendean edo XXI. aren atarian, Euskal Herrian edo Afrikan... Logikoki, faktore askok eragiten dute idazteko
|
moduan
, kontatzen diren istorioetan, aukeratzen diren pertsonaia eta protagonistetan. Egungo emakumeak badaki zer nahi duen eta ausartagoa da nahi duen hori zer den esateko eta baita hori lortzeko borrokatzeko ere.
|
|
2018
|
|
|
euskararen ikuspegitik onargarri eta erabilgarri izan daitekeen izendegia etengabe moldatzen joan, Onomastika Batzordearen eskutik.
|
Modu
horretan eusten die Euskaltzaindiak euskararen batasunari eta euskarak tokian tokiko dituen errealitateei. Euskaltzaindiak Espainiako Ministerioari azaldu nahi dio euskararen ezaugarri propioak kontuan hartu behar direla izendegian genero bereizteari dagokionez:
|
|
|
Hurrengo edizioetan (haietako hiru euskarri digitalean) Euskal Herriko mendien zerrenda haietan egindako aldaketa toponimiko eta grafiko guztiak Onomastika batzordeak aztertu ditu, gizarteratu aurretik oniritzi akademikoa jasotze aldera.Euskaltzaindiaren webgunean, kontsultagaiUrte haietan hasita, Euskaltzaindiaren webgunean ere kontsultagarri daude mendi horiei dagozkien oinarrizko informazioak. Euskal Herritik kanpoko mendien lerrokadetan
|
modu
berean jokatu ohi da. Alegia, leku izen aragoiar, asturiar, katalan, galiziar, okzitaniar eta abarren idazkerak, dagozkien hizkuntzen irizpide akademikoen arabera idatzita agertzen dira katalogoan.
|
|
|
Bere aldetik, Gorka Urtaran Gasteizko alkateak gogoratu du euskarak hirian izan behar duen bultzadaren, katalizatzaile eta dinamizatzaile?
|
moduan
jokatu behar duela Udalak, eta aitortu du zeregin horretan dabilela buru belarri azken 20 urteotan, Euskaltzaindiaren eskutik. –Elkarlan emankorra eta gogobetegarria da, alde biak asetzen dituena?, esan du alkateak.
|
|
|
Arabako Foru Aldundiak, 2018ko Arabako Domina eman die Euskaltzaindiari eta Eusko Ikaskuntzari, bi erakunde horiek sortu zireneko 100 urteurrenean. Larunbat honetan, Artium museoan ospatu den ekitaldian, bi erakundeek Arabaren eta Euskal Herriaren hizkuntza, gizarte eta kultur ondarearen sustatzaile eta eragile
|
moduan
egindako lan itzel eta goresgarria goraipatu izan du Ramiro González Arabako diputatu nagusiak. –Eskerrik asko Eusko Ikaskuntza eta eskerrik asko Euskaltzaindia.
|
|
|
sare sozialetan gaude Youtube, Instagram, Twitter eta Facebook en; Hiztegia digitalizatu genuen 2016an, eta aldian aldiko aldaketak sarera igoko ditugu sei hilabetero; azken urtean egin ditugun liburuak euskarri digitalean atera ditugu baita, guztion eskura jarriz; aurten webgunea aldatuko dugu, erabiltzaile arruntaren mesedetan; Euskal Herriko gizarte eragile eta erakunde ofizialekin etenbako harremanak ditugu, beraiekin edozenbat egitasmo antolatu eta partekatu ditugula; gure egoitzen ateak zabaldu ditugu, musika emanaldiak eta bisita gidatuak eskainiz publiko zabalarentzat, euskalgintzako eragile eta elkarteei harrera eginez, horiek ere erabil ditzaten.Gure oroitidazkiak urtero eskegitzen ditugu webgunean, gizarte osoaren begietara jarriz; inoiz baino gardenagoa nahi dugu Euskaltzaindia, eta esango nuke inoizkorik hurbilena eta dinamikoena ere izaten saiatzen dela Akademia.Eta bai, jakitun gara aldaketa bide horrek etengabekoa behar duela izan, eta horretarako prestatzen ari gara, etorkizunari so.Baina batez ere, Euskaltzaindiak Mendeurrena baliatu nahi du euskararekin, euskal kulturarekin eta euskal gizarte osoarekin duen konpromisoa berriztatzeko, eta, bide batez, dei zabal bat egin nahi dio euskal gizarte osoari: hain zuzen, aldi berriari, XXI. mende korapilatsu baina itxaropentsu honi, ilusio berrituarekin ekiteko deia, denok baikara ezinbestekoak euskara biziberrituko badugu.Euskaltzaindiak nahi du, eta behar du, euskararen alorreko eta, oro har, euskal kulturaren eta bestelako alorreko gizarte eragileekin batera jardun, ahalik eta
|
modu
zabalenean. Horretan jarriko ditu indarrak ondorengo urteetan.
|
|
|
XXII. mendera ere iritsiko gara guztion partaidetzarekin. ...aindia, duela ehun urte bezalaxe, hor egongo da jardunean, euskara ehuntzen, bilbatzen eta bermatzen, ehun urteko erreskada hau gure erakundearentzat lekukotza ederra baita eginda eta eginkizun dagoenari buruz.EKIN ETA JARRAI; EUSKARA EHUNTZEN, ETENIK GABE.EUSKARA EHUNTZEN (Mendeurreneko logo berriaren esanahiak) EHUN URTE eta Euskaltzaindiaren eginbeharrak eta helburuak ez dira ia aldatu; egiteko
|
moduak
eta harreman sareak, ordea, bai. Hori bera islatu nahi izan da mendeurrenaren logo berriarekin, gure betiko zuhaitzari beste itxura bat emanez, irekiagoa eta dinamikoagoa.Etorkizunari begira jarri gara, ezbairik gabe.EHUN URTE eta gure betiko zuhaitza zuhaitz berri bihurtu da, ordenagailuetako plaka nagusietan hain ohikoa den zirkuitu baten modura bere betiko adorea eta bizitasuna erakusteko.
|
|
|
Euskaltzaindia, duela ehun urte bezalaxe, hor egongo da jardunean, euskara ehuntzen, bilbatzen eta bermatzen, ehun urteko erreskada hau gure erakundearentzat lekukotza ederra baita eginda eta eginkizun dagoenari buruz.EKIN ETA JARRAI; EUSKARA EHUNTZEN, ETENIK GABE.EUSKARA EHUNTZEN (Mendeurreneko logo berriaren esanahiak) EHUN URTE eta Euskaltzaindiaren eginbeharrak eta helburuak ez dira ia aldatu; egiteko moduak eta harreman sareak, ordea, bai. Hori bera islatu nahi izan da mendeurrenaren logo berriarekin, gure betiko zuhaitzari beste itxura bat emanez, irekiagoa eta dinamikoagoa.Etorkizunari begira jarri gara, ezbairik gabe.EHUN URTE eta gure betiko zuhaitza zuhaitz berri bihurtu da, ordenagailuetako plaka nagusietan hain ohikoa den zirkuitu baten
|
modura
bere betiko adorea eta bizitasuna erakusteko. Lau haizeetara zabaldu nahi du Euskaltzaindiaren nahia, euskal gizartearekin batera aurrera egiteko nahi hori, euskarak hauspoa har dezan XXI. mende korapilatsu honetan.EHUN URTE eta, betiko leloarekin batera, betor mendeurrena ospatzeko lelo berria:
|
|
|
–Liburuki honen prestakuntzan goi mailako ikerketa garatu dute Euskaltzaindiko ikerlariek. Gure hiztegiak dituen aniztasun eta ñabardurak metatuz eta aztertuz gero, bilduma honetan azaltzen dira ondare
|
moduan
, eta horrek duen balioa ezinbestekoa da?.(
|
|
|
Ahozko hizkuntzaren ispilu objektiboa izatea du helburu. Batetik, euskaraz bizi izan den gizartearen edo gizarteen bizimodua erakusten digute; bestetik, literatura landuaren eta hizkera aratuaren aurrean, kontrako ispilu
|
modura
jokatzen du Atlasak?.
|
|
|
Mina zuen Labegueriek, baina atzetik ETAren eta EAJren arteko liskarrak zeuden, hura EAJkoen alde baitzegoen. Iparraldean esan ohi dugun
|
moduan
, Txillardegik kartak nahasi zituen eta dimisioa eman zuen biltzarra pasa ondoren. Baina pasatzen utzi zuen, eta beharrik.
|
|
|
Zortzi urtez izan zen Psikologia Fakultateko Dekanotzako kidea, Euskara dekanorde gisa. 2011ean erretiroa hartu zuen, baina 2014ra arte irakasle emeritu
|
moduan
luzatu zuen bere bizitza akademikoa.
|
|
|
Erakunde hori pertsona adituek osatu behar zuten. Akademiak euskararen ezberdintasunak aztertuko zituen, hutsuneak bete, hitzen forma eta esangura finkatuko zituen, eta idazteko
|
modu
bakar bat ezarri; euskalkietatik bat ere baztertu gabe, haiek elkarren osagarri eta elkarren aberasgarri erabiliko zituen, eta, azkenean, erakunde horrek hizkuntza garbia, akasgabea eta jakintza arlo guztietarako egoki eta erabilgarria izango zena ezarriko zuen. Horrela irudikatu zuten Euskaltzaindia garaiko Araba, Bizkaia, Gipuzkoa eta Nafarroako ordezkari instituzionalek euskararen esparru osorako akademia bat eragin zutenean.
|
|
|
aldarrikatu zuen. Haren aburuz, euskarak ez du sortzeko gaitasuna galdu,, baina sortzeko hutsunea dago?, eta, gauzak
|
modu
naturalean transmititzeko, indarrik ez dagoela esan zuen:
|
|
|
Nor bere obsesioetatik abiatzen dela kontuan harturik, artikulua sinatzen duen honek Zorionaksarrerara jo du adibide bila, eta honoko ordaina ematen du Eskuliburuak: . Interjekzio
|
modura
erabilita, guztiz jatorra da (Zorionak eta urte berri on!, adibidez), baina okerra da urtebetetzehitzaren sinonimo gisa erabilita(* Gaur nire zorionak dira). Horren ordez, Gaur nire urtebetetzea da/ Gaur nire urtebetetze eguna daesan behar da?.
|
|
|
Egin beharreko koordinaketan Euskaltzaindiak baluke toki bat, haren aburuz, baina batik bat,, gure esku dauden medioekin egin genuke aurrera?, inora begiratu gabe,, eta ereduen bila txatxukeriatan aritu gabe, ez dugulako eredurik, ez ispilurik?, edo bestela esanda,, normaltasun? delakoa zer den definitzeko
|
modurik
ez dagoelako. Horrenbestez, Atxagaren tailerra ez ezik,, fabrika osoa?
|
|
|
Seigarrenak Euskaltzaindiaren kezka jasotzen zuen, hizkuntza estandarrari buruz nabarmendu den zenbait iritzi eta jokamolde direla-eta. Euskaltzaindiaren ustez,, euskaldun oso izateko
|
modua
–ekarri duelako, eta, begirunea zor?
|
|
|
Aurten,. Tradiziozko kantu ikastaroa? antolatu du Aiko taldeak Euskaltzaindiarekin batera, eta orain kantu tailer berri hauek proposatzen dituzte, ikastaroaren osagarri
|
moduan
. Ikastaroa asteartero egiten dute, Akademiaren Bilboko egoitzan, eta tailer berria ostiraletan egingo litzateke, 19:00etatik aurrera eta leku berean (Plaza Barria, 15).
|