|
2000
|
|
|
Eta hori prestaketetan eta entsegu kopuruetan uj nabarmen igartzen da. Bestalde, orain arte Estatu espainiarra zen jomuga bakarra, baina hizkuntza
|
lagun
, jauzi egiteko esperientzia ere probatzen hasia da zenbait talde. Era berean, gero eta talde gehiagok, gaur egun bizirauteko modu bakarra dela jabetuta, enpresa bihurtzeko ausardia erakutsi izana pozgarria da.
|
|
|
Poetak katarsi politiko moral bat egiten du gehiegikeriaren bitartez. Desmitologizatze bat proposatzen du, eta barre ironiko bat egiten die ofizioko
|
lagunei
... Hauxe da Montoiaren poesia berezi egiten duen ezaugarrietako bat:
|
|
|
Monzon, Etxebarria eta Zaitegi, eta azken hau hartuko nuke exilioak, exilio politikoak alegia, sorrarazi ohi duen poesiaren egile eredutzat. Utzitako lurraldearen deia, hizkuntzaren hotsa, galdutako
|
lagunak
, urrundutako zapore, hotz-bero eta koloreak, herrimina, malenkonia, etorkizun libre baten ametsa... inondik ere, poeta exiliatuen prototipoa izan genuen Nazim Hikmet en gaiak dira (Arestik itzulitako Lau Gartzelakhartan baino hobe ikusi genitzakeenak Lanbide gogorra dela erbestea izeneko bilduman). Horiexek dira Iokin Zaitegiren gaiak ere.
|
|
|
Andre Poesi
|
lagun
, natortzu errimin.
|
|
|
Erorikoan lurraren kontra hautsi ez diren adarrak zerurantz luzatzen ditu erruki eske; zuhaitz
|
lagunak
dar dar batean daude, lurra nahigabez, haizea zinkuruz, ihes dagite txoriek... Amiltze honen deskribapenaren ondoren, esker gaiztoaren parabola bat garatzen du Lizardik, gizakiaren ezinasearen alegia bat zehazki taxuturiko laukoetan; azkenik badatoz idiak, itzainak kate bat lotzen dio, zerraren hotsa entzuten da urrunean...
|
|
|
Eskerrik asko, poeta
|
lagunok
. Zuen malkoari esker daukagu gure maluren eta pozen berri; gure begian ikusten jakin izan duzuen zuen malkoari esker gure samin pertsonalak gozatu dizkiguzue; negar egiteko beldur ez zaretelako ikasi dugu kantatzen gure saudade kolektiboa, gure fado nazionala:
|
|
|
Arteak nolabaiteko balio instrumentala zuen neurrian izan du balioa historian zehar hainbat garaitan. Esate baterako, guk aurrehistoriako artelantzat dauzkagun leize zuloetako marrazkien kasuan, biharamuneko ehizan zortea edo abilezia
|
lagun
izan zitezen balio zuen animalien figurak paretean marrazteak. Baina artearen balio instrumental hori atzean gelditu eta artelana berezko balioa hartuz joan bada ere —gaur egungo ia balio absolutua iritsi arte—, artearen instrumentalizazioak gero eta indar gehiago hartu du, indar ideologiko handiagoa, zehazki esateko.
|
|
|
Urteak pasa ahala, eta gertaera historikoak atzean utzi eta ahaztu egiten diren neurrian, orduan itzultzen da artearen benetako balioa lehen planora. Eta bitartean, gertaera historiko horiek ahaztu gabe daudenean, autorearen pentsamolde eta jokaerak pil pilean dauden bitartean, orduan artelan bati buruzko benetako balioa juzkatzea —edo artista jakin baten inguruko iritzi zehatza botatzea— gehiegi baldintzatzen da, nahikoa baita kritiko papera duenak artista jakin bat garaikide eta
|
laguna
izatea, askoren aurrean berak eman dezakeen iritziak balio guztia gal dezan.
|
|
|
El Pas Digital Estatu espainiarreko webgune bisitatuena da eta Europako bigarrena. Komunikabideen hedapena ikuskatzen duen OJD enpresaren arabera, 2000 urtearen hasieran, egunero, batez beste, 92.000
|
lagunetik gora
bisitatzen zuten on line gune hau. Egunkariaren iturrietatik azpimarratzen da kopuru honen% 50 atzerritik egindako deiek osatzen dutela.
|
|
|
Adibide gisa aipa dezakegu Marca Digital en arrakasta. Urtarrilean, egunero, batez beste, 29.286
|
lagunek
bisitatzen zuten on line gune hau. Horrek esan nahi du Estatu espainiarrean gehien bisitatua izan den hirugarrena izan dela, El Pais Digital eta El Mundo ren atzetik.
|
|
|
Estudio General de Medios (EGM) delakoak joan zen urteko lehen hiruhilekoan egindako ikerketa baten arabera (ikus http//www.aimc.es), Estatu espainiarreko 14 urtetik gorako biztanleen artetik% 8k (2,7 milioi
|
lagun
inguru) du Internet erabiltzeko aukera. Kopuru honetatik 2 milioik erabili zuten Internet hilabete horietan.
|
|
|
Baina beerago,
|
lagun
bat badute bakarrago alargun basoan.
|
|
|
Pago bakarrak ez du
|
lagunik
ondoan, ta kontu zarrak itotzen zaizkio kolkoan.
|
|
|
Nere
|
lagunik
maitatuena, ombu laztana, zu zera, argatik nator zure kolkora ni malkoak isurtzera, iduriturik naramazula atariko intxaurpera...
|
|
|
Ni, bederen, ez naiz sartuko irudi korporatiboen auzi honetan, ez baitakit ezer irudigintzari buruz. Berrikuntzari buruz
|
lagun
batek esan zidan komentario kritikoa aipatuko dut, hala ere: tradizioa sortzeko aukera galdu dugula.
|
|
|
Coca colak 120 urte irudi berarekin tradizioa eta historia egin dezakeen bezala, EITBk du halakorik egin, zeren sortu eta adin nagusiko izan orduko, 18 urteren buruan, hil du bere irudia. Tradizioa sortzeko aukera hori galdu izana hemendik urte batzuetara deitoratuko dugula esaten du
|
lagun
horrek. Produktuen diseinu industrialak edo lantegietako arkitektura ondare historiko artistikoaren parte direla beranduegi konturatu garen bezalaxe (apur batzuk kontserbatzerik baizik ez dugunean), irudi hori pikutara bidaltzea etorkizunerako ondarea pobretzea dela uste du nire lagunak.
|
|
|
Tradizioa sortzeko aukera hori galdu izana hemendik urte batzuetara deitoratuko dugula esaten du lagun horrek. Produktuen diseinu industrialak edo lantegietako arkitektura ondare historiko artistikoaren parte direla beranduegi konturatu garen bezalaxe (apur batzuk kontserbatzerik baizik ez dugunean), irudi hori pikutara bidaltzea etorkizunerako ondarea pobretzea dela uste du nire
|
lagunak
. Arrazoia ote du?
|
|
|
Esan bezala, batzuren eta besteren iritzia jaso nahi izan du Jakin ek. Azkenean, honako lau
|
lagun
hauek erantzun digute: Joseba Agirreazkuenaga eta Ludger Mees historialariek, Henrike Knorr euskaltzain eta hizkuntzalariak eta Andres Urrutia euskaltzain eta notarioak.
|
|
|
Desafioari aurre eginez, Kultura Zuzendaritza Nagusia Vianako Printzea Erakundeak, Liburutegi Publikoen Eredua izanen dena zehazteko proiektua plazaratu zuen. Lana behar bezala eginen zela ziurtatzeko, hiru
|
lagun
, liburutegien sareko arlo ezberdinetakoak, izendatu eta liberatu zituen, agiriak taxutzeaz arduratuko zen taldea osatzeko. Honakoek osatu dute:
|
|
|
Azkenik, Nafarroako Liburutegi Publikoetan lanean aritzen diren ehundik gora
|
laguni
informazioa eman zaie eta haiekin eztabaidatu da Liburutegi Publikoen Eredurako Diseinuaren xehetasunen gainean.
|
|
|
Euskal herriti’tik Alemania’ra. 25 zk. (1967), 1 Aditz sintetiko batua. Batzorde
|
lagunen
ohorez (Orain eta Hemen). 2 zk. (1977), 98 Foruetatik Autonomiara. 3 zk. (1977), 25 Errepublika espainola eta Euskal Estatutua. 3 zk. (1977), 55 UZEI (Unibertsitate Zerbitzuetarako Euskal Ikastetxea) (Orain eta Hemen).
|
|
|
bi hauteskunde mota (Orain eta Hemen). 33 zk. (1984), 91 300.000
|
lagunen
ibilaldi nagusia (Orain eta Hemen). 33 zk. (1984), 96 Ekainak 12:
|
|
|
SARRIUGARTE, Iñaki Epaimahaia txapelketan. 44 zk. (1987), 49 Toxikomanien tratamendua. 31 zk. (1984), 75 JAKINeko
|
lagunok
, aupa! 22 zk. (1982), 195
|
|
|
AGIRREBALTZATEGI, Paulo Kongresu batez Madrilen (Orain eta Hemen). 29 zk. (1983), 123 300.000
|
lagunen
ibilaldi nagusia (Orain eta Hemen). 33 zk. (1984), 96 Emigrazioa Euskalerriari dagokionez. 19 zk. (1965), 81 Bizkaiko urien sortzea. 22 zk. (1966), 6
|
|
|
ORMAETXEA, Nikola" Orixe" YAKIN’erako eskutitza. 5 zk. (1957), 90 JAKINeko
|
lagunok
, aupa! 22 zk. (1982), 195
|
|
|
IV. Bilbao, 1959. 11 zk. Aditz sintetiko batua. Batzorde
|
lagunen
ohorez (Orain eta Hemen). 2 zk. (1977), 98
|
|
2001
|
|
|
Oraindik ere hori esan eta berresan beharra dago, frogak erakutsi eta aldarrikatu beharra dago, orduko hura
|
lagunen arteko
paktua eta borondatezko inkorporazioa izan zela kontatzen jarraitzen baitu historiografia ofizialak.
|
|
|
Norbaitek galde dezake zergatik eginen dudan hori, eta lehenago aipatu arrazoiez gain, esan behar dut neure neurrian ere nekatuta nagoela, hots, pertsonalki hainbeste onura jasotzeagatik ere, komenigarria dela, bai mailape rtsonalean nola sozialean, lehendakariak aldatzea, eta nik neuk horixe eginen dudala, Jainkoa
|
lagun
, heldu den urtean. Are gehiago, Ana Urkiza gure idazkari berriak proposatzen duen legez, Euskal Idazleen Elkartea ren historian hiru aro desberdintzen ahal badira:
|
|
|
Zuberoan, euskaltasuna, folklore edo tradizio kontu bat bezala hartzen duten jende hauek Xiberoko Zohardia elkartearen ingu ruan biltzen dira.
|
Lagun
hauetatik gehienei —ez guztiei, haatik— dantza, maskarada edo pastorala egileetan euskara dakitenak oso gutxiengoan izatea bost axola zaie. Arrazonamendua bazterreraino eramanda, seguru nago euskara desagertuko balitz, baina nola edo hala —testuak edo esaerak gogotik ikasita edo— dantza agerraldi, maskarada edo pastoralek iraungo balute, askietsiko luketela.
|
|
|
Baionako euskal museoan, soil soilik Iparraldeko hiru euskal probintziak zeuzkan armarria zegoen.
|
Lagun
abertzale batzuk joan, kendu, eta haren ordez egur puska bat ezarri zuten Zazpiak batidaz kuna rekin. Gertaera hau dela eta
|
|
|
C ree ak 140.000
|
lagun
dira Encyclopdia BritannicaOn line ren arabera. Erroldak(" Statistics Canada.
|
|
|
Erroldak(" Statistics Canada. 1996 Census", Interneten) ez du adierazten zenbat
|
lagun
diren, baina bai, ordea, hiztun kopurua: 85.000 inguru Kanada osoan.
|
|
|
Agure batekin topo egin genuen. Nire bi
|
lagunek
, erdaldunak biak, zerbait esan zioten. Eta berak honela erantzun zuen:
|
|
|
" S ie rra de Mariola, llena de flores..." ederki kantatu ere bai. Bost
|
laguneko
taldea ginen. Hiru gipuzkoar eta bi nafar.
|
|
|
Orain, berriz, gutxitan. Basarri eta Uztapide
|
lagun
handi zituen Zavalak, eta gainerako bertsola ri gehienak ere bai. Oraingoekin ez dakigu nola moldatzen den, eta zera galdetu diogu:
|
|
|
Gure beste administrazio batean gertatzen ari denak askoz ere gehiago kezkatzen nau, eta hasiera batean Jesus
|
Laguna
kontseilaria gizon irekia zela ziotenak inolako esperantzarik gabe gelditu direla argi dago. Eskola liburuak itzultzeari ekin dio Nafarroako Gobernuak, euskaraz idatzitakoek ez omen dituzte eta Sanzen mutilek eskatzen dituzten baldintzak betetzen.
|
|
|
Eskola liburuak itzultzeari ekin dio Nafarroako Gobernuak, euskaraz idatzitakoek ez omen dituzte eta Sanzen mutilek eskatzen dituzten baldintzak betetzen. Merke atera zaizkie gainera itzulpenak
|
Laguna
eta Pegenauteri (hain gutxi kobratzen al dute itzultzaileek?), eta zaila da, benetan, ankerkeria honetatik ondorio itxaropentsu txikiena ere aurkitzea. Bai, derrigorrez onartu behar izan du Nafarroako Gobernuak euskarazko irakaskuntzak ez duela atzera bueltarik —eta bada zerbait—, baina doktrina ideologikoari kosta ahala kosta eutsiko diotela ere argi gelditu da.
|
|
|
Normalizazio soziolinguistikoak, aldiz, hizkuntzak gizartean duen leku eta funtzioari egiten dio erreferentzia, estatusari. Hau da, zein den hizkuntzaren egoera eta erabilera gizarte bizitzako alor desberdinetan, familian eta
|
laguna
rtean bezala lanean, komunikabideetan edo administrazioarekiko harremanetan.
|
|
|
Hor erakutsi behar dugu nor garen. Bestalde —legea
|
lagun
, borondate eta justizia ardatz—, hizkuntzaren gizarte oinarriak finkatzea hain garrantzizkoa den honetan euskara bazter gelditzen bada, gureak egin du.
|
|
|
Kontzientzia sendotzea eta koherentzia gehiagoz bizitzea baitezpadakoak dira. Orobat, esperientziatik ikasiz, jarduera eta eztabaida leialak
|
lagun
, hizkuntzarena politika integratzaileago eta osatuagoan txertatzea. Halakorik gertatu ezean, ohar gaitezen tenore deno, alferrik dirateke hizkuntza plangintzak, kanpainak eta gainerakoak.
|
|
|
Honekin batera, aldiz, euskalgintzak beste atal bat ere jorratu beharra dauka nazionalismo espainolak irekia duen eszenifikazio mediatikoan, orain arte egindakoa sendotzeko eta egin nahi dena ahalbidetzeko. Euskalgintzak euskara ardatzat duen eleaniztasunean dauka
|
lagunik
onena, europar testuinguruan indartsua, nazionalismo espainolaren argudiorako jasangaitza, eta euskal gizartearen etorkizunerako giltzarri litzatekeena. Orain dela hogei urte bezalatsu, euskararen berreskuratzea askatasunarekineta demokraziarekin zetorren hein berean, gaur eta bihar euskara euskal gizartea ren mintzabide saihestezin izatea europar gizarte anitzarekin batera dator.
|
|
|
Fenomeno honen jatorriari eta eraginari buruzko iritzia eskatu diogu euskal kultur unibertsoaren esparruko hainbat eta hainbat
|
laguni
. Esan bezala, batzuren eta besteren iritzia jaso nahi izan du Jakin ek.
|
|
|
Esan bezala, batzuren eta besteren iritzia jaso nahi izan du Jakin ek. Azkenean, hogeita bat
|
lagunek
erantzun digute.
|
|
|
Hala ere, euskalgintza ETAren parte markatzeak eragin zuzena izan dezake euskararen aldeko jarrera ekintzetan ez gauzatzeko: eragile sozialek, badaezpada ere, zenbait erakunderekin harremanik nahi ez izatea; hainbat
|
lagunek
ikastola edo euskaltegietara joateari uztea eta abar. c) Giro honek eragin handia izan dezake euskalgintzan. Ugariak dira horrelakoetan orain arte egindako urratsak gehiegizkoak izan ote diren eta abiadura jaitsi behar ote den," urrutiegi joan nahi izateak sortu duela gaur bizi dugun giroa".
|
|
2002
|
|
|
Elkarrizketa batean kontatu zuenez, behin
|
lagun
poeta batek esan zion: " Ez hitz egin jendearekin buruan dituzun ideia horiei buruz, lapurtu egingo dizkizute-eta".
|
|
|
Fundazioaren estatutuak osatzeko gobernuarekin eztabaidak, artista ren
|
lagun
eta sasilagunen arteko kontu txiki, inbidia, susmo eta ezinikusiak; mila adierazpen eta zuzenketa, mila paper zirriborratu eta berriro zirriborr atuak... horrela joan dira hamar urte, proiektuaren gainean ados jarri gabe, eta galdu da gauzak benetan lotuta uzteko aukera. Museoaren lanak bukatu eta eraikina esanahiaz eta edukiaz betetzeko unea iritsi denean, orduan eskultorea ez da jada erabakiak hartzeko gai.
|
|
|
Eta besterik ezean ez balitz ere, Izagirrekegindako hautapenaren ederraz sentitu dudan plazera agerian utzi nahi nuke. Zeren, adibidez, laugarren eta azkenargitaraketan atera dituen nahikoa ondo ezagutzen nituen poeta eta
|
lagun
biren kaierak irakurrita, horixe baita sentitu dudana. Eta zer senti daiteke ondoko poema eder bi hauek irakurtzean, Te re Irastortza rena lehena (a) eta LuigiAnselmirena bigarrena (b), plazer hutsa ez bada?:
|
|
|
Txosten txar bat mugaz bestaldean dudan
|
lagunari
|
|
|
Ez dakit zehatz mehatz gaia den; ez dakit, grinaz edo lerrakeraz, pentsamoldea ote dudan. Badakit, hala ere, egunero egunero dudala
|
lagun
, ohetik jaiki eta gaua arte.
|
|
|
Unibertsitateen jarduerak ezezagunak dira gizartean. Milaka
|
lagun
aritzen diren arren, herritarrek ezer gutxi dakite unibertsitariook egiten dugun lanaz eta lortzen ditugun emaitzez. Gainera, ezkorrak izaten dira askotan unibertsitariook gizarteratzen ditugun ikuspegi bakarrak5 Eta hori arazo larria da.
|
|
|
Datu hori publikoa da eta internet bidez kontsulta daiteke (www. inguma. org). Lau mila
|
lagun
produzitzen, euskaraz, eta unibertsitate mailan. Beraz, komu nitaterik badugu, baina (eta hemen dago gakoa):
|
|
|
nola lortuko dugukomuni ta te hori egituratzea? Ezen, une honetan, lau mila
|
lagun
horiek sakabanatuta daude, dozenaka leku desberdinetan lanean, elkarren arteko komunikazioa nahikoa murritza delarik. Ezinbestekoa ote erakunde unibe rtsitariobe rri bat sortzea?
|
|
|
Inguruan dauden eraikin erlijioso ugari erabil daitezke unibertsitatearen funtziotarako; eta ikasle batzuk urruti samarrekoak izango direnez, ikasle egoitzak ere egin dira egunero etxeratzea zaila dutenentzat. Beraz, ikasleek eta irakasleek euskal ingurune aproposa izango dute, euskal jakitunen hi ria alegia, geure Krutwig
|
lagunak
amesten zuen bezalakoa.
|
|
|
Ildo horretatik, euskal unibertsitatearen egitasmoaren egingarritas unaz, onuragarritasunaz eta proiektuaren izaera eta estrategiaz iritzia eskatu dugu. Galdeketa hau berrogei bat
|
lagunen artean
zabaldu dugu: horien artean daude Euskal Herriko unibertsitateetako errektore izan diren eta diren euskaldun guztiak, unibertsitateetako euskara arduradun izan diren eta diren guztiak, UEUko zuzendari guztiak, eta horiekin batera hainbat gizarte eragile (sindikatuak, hezkuntza munduko erakundeak) eta komunikabideetan eta gai honen inguruan iritzia plazaratu duten beste asko.
|
|
|
Mendebaldearen erronkaren aurrean joera, eskola etahe rrialde guztietako musulmanei borroka bateratura Afghanik egindako aldarriak eragin bizia izan zuen hainbathe rrialdetako esparru intelektualetan. Mohamed Abduh egiptoar xekeak(), haren ikasle eta
|
lagunak
, bere ustez irakaslearen funtsezko ideia dena hedatu zuen Egipton: posible da modernoa eta aldi berean musulman ona izatea.
|
|
|
4 Bereziki dramatikoa da uraren lapurreta, eskualde horretan hil edo biziko baliabidea dela aintzat hartuz. 1990ean, okupatutako Zisjordanian sortu ziren 807 milioi m3 tik, 510 Israelera desbideratu ziren, 160 kolono juduentzat izan ziren (100.000
|
lagun
inguru) eta 137 milioi m3 bakarrik geratu ziren 1.200.000 palestinarrentzat. Gainera, palestinar haurretatik %34 eta %55 bitartean —eskualdearen arabera— desnutrizioa nozitzen dute.
|
|
|
Eta Phobos eta Deimos Martitzen
|
lagunak
ziren bezala, propaganda sektarioa gerraren adiskidea da, ez anaitasunaren mezularia.°
|
|
|
4 Bereziki dramatikoa da uraren lapurreta, eskualde horretan hil edo biziko baliabidea dela aintzat hartuz. 1990ean, okupatutako Zisjordanian sortu ziren 807 milioi m3 tik, 510 Israelera desbideratu ziren, 160 kolono juduentzat izan ziren (100.000
|
lagun
inguru) eta 137 milioi m3 bakarrik geratu ziren 1.200.000 palestinarrentzat. Gainera, palestinar haurretatik %34 eta %55 bitartean —eskualdearen arabera— desnutrizioa nozitzen dute.
|
|
|
Azalpen dikotomiko eta polarizatu horrek zehaztasun eta ñabardura gehiago eskatzen dituela pentsatzen dugunez, gatazka horren inguruko topiko eta auzi nagusiei buruzko iritzia eskatu diegu honako bost
|
lagunei
: nazioart eko gaietan adituak diren Mikel Aramendi, Jose Mari Pastor eta Jesus To rquemada kazetariei, Gabirel Ezkurdia Nazioarteko Ikerketarako Euskal Bulegoko (GAIN) koordinatzaileeta aztertzaileari eta Juanjo Sanchez Arreseigor historialari eta arabiar gaietan adituari.
|
|
|
euskalduntzen jende asko hasi bada ere, gutxik bete dute euskara normaltasunez erabili ahal izateko asmoa. Horretaz estatistikarik ez badut ere, 70 eta 80ko hamarkadetan euskara ikasten saiatu baina bukatzeke utzi zuten koadrila kideak,
|
lagunak
eta ezagunak hain ugariak izanik, euskalduntze jardunean gabezia handia dela ez dut zalantza izpirik; ikasle horiek bidean jasotakoa, espero zuten uzta narotik urrun gelditu zitzaien: frustrazioa, ustez hizkuntza ikasteko zuten gaitasun ezagatik eta euskalduna izateko asmo zapuztuagatik; baita ikasten emandako hamaika ordu eta gastatutako diruen inbertsio ustelagatik ere.
|
|
2003
|
|
|
Geldituko naiz, betiko, gau zoro batekin, dena galduta ikusi genuenekoa. Geldituko naiz
|
lagunen
laguntzarekin. Geldituko naiz atzerriko deiekin, galderekin, interesa re kin.
|
|
|
Museoa ofizialki zabaldu zen egunean, Iruñean aurkeztu zen Oteizaren Adiskideak elkartea. Hor zeuden
|
lagunak
, jarraitzaileak, miresleak. Kultur eragileak ziren, oro har.
|
|
|
L iburua gordeta izan zuen urteetan, baita Ameriketan egon zen garaietan ere. Hil hurren, kaputxino
|
lagunari
eman zion, agindu birekin: argitaratzeko, eta kaputxinoen nagusien esku inoiz ez uzteko.
|
|
|
2003ko balantzea egiteko garaian bi data azpimarratu genituzke: otsailaren 20a eta urriaren 16a; lehenengoan Euskaldunon Egunkaria itxi eta bederatzi
|
lagun
atxilotu zituzten. Bigarrenean, berriz, Martin Ugalde Kultur Parkearen kontrako operazioa burutu zuten.
|
|
|
Txikitako adiskide batek arestian gogoratzen zidanez, bagenituen garai hartan joko polit pare bat, kaniketan ari ginenean," Lekak" eta" Bizkarrekoak" deitzen genituenak (erdal Arrasate hartan" jugaralecas y a bizcarrecos" esaten genuen).
|
Laguna
ez zen inoiz oso trebe izan joko haietan eta berak ziostanez, jokoan kanika mordoa galtzeaz gain, sekulako zartada galantak jasotzen zituen bizkarrean jolaskideek eskainita, jokoaren arauek markatzen zuten moduan. Beti makurtuta, beti jipoitua... eta kanikarik gabe.
|
|
|
Beti makurtuta, beti jipoitua... eta kanikarik gabe. Horixe izan zen
|
lagunaren
patua, jolas haiei betiko agur esatea egokitu zitzaion bitartean.
|
|
|
Ezt rebetasunak eragotzi zion
|
lagunari
jolas miseria hartan burua altxatzea eta haurtzaroa aihen lastimosoan erre behar izan zuen, zigor hartatik ihes egin aurretik. Betiko alde egin zuenean ume aroa zeharo galduta zeukan lagunak... bere zoritxarrerako.
|
|
|
Ezt rebetasunak eragotzi zion lagunari jolas miseria hartan burua altxatzea eta haurtzaroa aihen lastimosoan erre behar izan zuen, zigor hartatik ihes egin aurretik. Betiko alde egin zuenean ume aroa zeharo galduta zeukan
|
lagunak
... bere zoritxarrerako. Eta haurtza roko etsipenek geroko bizitza bideak suzko hizkiz markatzen dituztelako, ezintasun errotu hark baldintzatu egin dio batzuetan besteekiko jarrera, adiskideak aitortu zidanez.
|
|
|
Eta aldez aurretik itxaroten ez nuen bide ilunetik eraman naute teklek, burmuinak zuzenduta. Barkamena eskatzen diet Jakin eko
|
lagunei
eta baita balizko irakurleari ere, gainezkatzen nauen sentsazio higuingarriari egozten diodalarik nire ezintasunaren erroa.°
|
|
|
Maitasuna, mehatxua, indiferentzia. Eskuragarri izanen zaizkio zu/ ni, nirea/ zurea, gurea/ besterena bezalako kontzeptuak, familia hierarkiak ere eskura izanen dituen bezala lehenbiziko ahaideekin eta
|
lagunekin
harremanetansartu bezain laster.
|
|
|
Iragana laukiz kargaturikoho rmetatik begira dugula, alkiotantxe eserita imaginatuko ditugu, hemendik pasatu ziren hainbat pintore, idazle: Angelica Kaufmann eta Goethe solasean ari dira, bakarrizketan Schopenhauer hisia gaiztoan,
|
lagunen artean
absente bezala Gogol herriminbera(" Erroman nagoela bakarrik idatz nezake nik Errusiaz"), Stendhal bere zirriborroak nekagabe zirriborratzen; Berlioz, Wagner, Mendelssohn, Liszt, hainbat pintore izen handiko eta izen txikiko, De Chirico maiz etortzen da kafe bat hartzera, hor berehala baitu bere atelierra, gure aurretik denak hemendik pasatudi ren pelegrinoak, mundua ikusten eta entzute... Existentzialisten Les Deux Magots eta Cafe de Flore ra joaten dira Parisen esnobak (eta zein ez da esnob Parisen, lagun batzuekin, udaberri batzuetan?) —bera eserita dagoen tokian beharbada Sartre eseriko zen, beharbada Simone de Beauvoir, baina beharbada (inork ez dio hori esango) Charles Maurras, Sous le signe de Flore idazten.
|
|
|
Angelica Kaufmann eta Goethe solasean ari dira, bakarrizketan Schopenhauer hisia gaiztoan, lagunen artean absente bezala Gogol herriminbera(" Erroman nagoela bakarrik idatz nezake nik Errusiaz"), Stendhal bere zirriborroak nekagabe zirriborratzen; Berlioz, Wagner, Mendelssohn, Liszt, hainbat pintore izen handiko eta izen txikiko, De Chirico maiz etortzen da kafe bat hartzera, hor berehala baitu bere atelierra, gure aurretik denak hemendik pasatudi ren pelegrinoak, mundua ikusten eta entzuten irakatsi digutenak. Existentzialisten Les Deux Magots eta Cafe de Flore ra joaten dira Parisen esnobak (eta zein ez da esnob Parisen,
|
lagun
batzuekin, udaberri batzuetan?) —bera eserita dagoen tokian beharbada Sartre eseriko zen, beharbada Simone de Beauvoir, baina beharbada (inork ez dio hori esango) Charles Maurras, Sous le signe de Flore idazten. Halaxe etorriko gara Pasaiako Hugoren etxera pelegrino, tontoa izanda ere —bidaiariengana bidaian—, Hugori erakustera, Euskal Herria ikusten irakatsi digulako, edo irakas diezagun beti berriro, eta haren leihotik begira, behialako badia, espazioan ja ez dagoena, Hugoreno roipenetan ikus irakurriko dugu.
|
|
|
Libertatea, ha rreman sexual libre eta naturalerako emakumearekin (Frau von Stein enganako grina luzaro gortesauki erreprimitua ohondikatuz). Ezagupide eta
|
lagun
berriak. Argia, itsasoa eta forma harrigarrietako ureko bizidunak erakutsi dizkio (karramarroak, txirlak, mariskoak), Goethe biltzen eta sailkatzen saiatzen denak.
|
|
|
Ikusten duena marrazten, pintatzen ikasi nahi du. Erromako pintore alemanen kolonian jarri da bizitzen, Tischbein eta J.Ph. Hackert
|
lagun
eta maisu ditu Hau dena ikas dezakezu, artoski aurkezturik, museo txikian. Bere eskuizkribuak, liburuak, beira arasetan.
|
|
|
Alemania nahiko" antzinatua" zen orduan. Weimar-era
|
lagunengana
itzultzea, erbestera joan behar izatea begitantzen zitzaion. Gaur, kanposantura joan eta han, estela bat bi zipres altu artean, hobiratuta aurkitzen duzuna, haren semea da.
|
|
|
Huntz gozo batek estaltzen du lurra. Hilarri zapal zutian, lira indartsu bat erliebatua goiko partean, adar egipto kretar batzuen antzera, azpiko lerroetan kritiko etsai gaiztoen aipamen garratza, poetaren samintasun eta heriotzarenerruduntzat (Shelley eta
|
lagunak
sinetsirik zeuden, Quar terly Review ko kritikoek hil zutela Keats, ez tuberkulosiak), eta Keatsek berak heriotzako ohean hobirako nahi izan zuen testu ikaratzekoa: " Here lies One/ Whose Name was writ in Water./ Feb.
|
|
|
25 urterekin hil da. Hilobi duin hau berau, Joseph Severn
|
lagun
pintoreak oparitu dio, berearen alboan, poeta handi zeharo ezeduki gaisoari. Bere eraspenaren omenaldi pertsonala lagun eta poeta miretsiari —kritikoei desafio burgoi bat aldi berean— hitz eder platoniko hauekin erakutsi dio:
|
|
|
Hilobi duin hau berau, Joseph Severn lagun pintoreak oparitu dio, berearen alboan, poeta handi zeharo ezeduki gaisoari. Bere eraspenaren omenaldi pertsonala
|
lagun
eta poeta miretsiari —kritikoei desafio burgoi bat aldi berean— hitz eder platoniko hauekin erakutsi dio: " This Grave/ contains all that was mortal/ of a/ YOUNG ENGLISH POET...". Erromako eguzkiaren pean hotzikara bat sentitzen dugu.
|
|
|
Jakina, beharbada norbaitek Bilbo metropoli mundial bat dela, uste du oraindik; Donostia munduan hiriederrena, hirizahar historiko inportanteenetako bat Iruñea, Gasteiz Europako bizi kalitate hoberenekoa, eta Baiona, ez dakit, Frantziako urdaiazpiko edo xokolate jatorrenaren kuma, esate baterako. Holakoentzat bidaiatzea izan liteke zinez —edo apika, edo seguruenik ez! — lagungarria, beren ezpentsatzeko manerak perspektiba errealistago batera ekarrarazteko, ez daitezen nonahi inoren lotsa eraginez ibili
|
lagun
guztiei. Benetan ez gara munduko eta eguzkiaren azpian geu lorearen lore —" il fior fiore", esaten du italianoak donarioz.
|
|
|
Gizarte baldintza egokirik sortu ez zelako, euskaltegietan hasi eta euskara ondo ikasi zutenetatik gehienak ez ziren gauza izan normaltasun batekin hizkuntza hori inoiz erabiltzeko. Euskaraz normal hitz egitera iritsi ziren euskaldun berriek estrategia propioak garatu behar izan zituzten(
|
lagun
edota bilgune berriak bilatu, giro euskalduneko lan batean hasi...). Ahalegin horiek, gehienetan, no rberaren gain gelditzen ziren; gutxitan ziren sozialki sortuak eta planifikatuak.
|
|
|
Bou rdieuren hizkera
|
lagun
, gizartea ren kapital material eta sinbolikoak hizkuntzaren baitako izaeran eta funtzioan gauzatzen dira. Hizkuntzaren balioa, horrela, kapital horien transferentzian datza:
|
|
|
Zenbakietara ekarrita honako hau: 10 gaztetik 3k baino ez du normaleaneuskaraz egiten
|
lagun
euskaldunekin. Burua lehengo lepotik.
|
|
|
Hortaz, eragile berririk ez jendea euskalduntze alfabetatze mundura erakartzeko. Bestaldetik, euskaldundu eta alfabetatu beharreko
|
lagun
multzoa nabarmen murrizten ari da, euskaldunagoak baitatozkigu belaunaldi berriak. Kontuak horrela, alorraren murrizketa baino ezin dugu espero.
|
|
|
Hizkuntzazko erabilera, gizabanako hutsari baino gehiago, taldeari dagokionez gero, talde antolatu eta berezkoak behar ditugu jokaleku gisa gogoan hartu. Lantegietan lankide sareak ditugu, ikastetxeetan ikaskide sareak, he rrietan lagunarteak, elkarteetan
|
lagun
multzoak, senitartekoak ere hortxe dira. Guneak, harreman sareak, berezko taldeak euskaldundu nahi ditugu, hots, kideen arteko euskarazko erabilera sustatu.
|
|
|
Hiritarren mobilizazioa erabat areagotu zen Lehen eta Bigarren Mundu Gerretan. Bi gatazka haietan 50 milioi
|
lagun
inguru hil ziren arren inor gutxi kexatu zen, bai bizitzak ez zuelako gaur bezainbat baliorik eta baita ere hiritarrak Estatuen nazio interes, nortasun eta ekonomiaren defendatzaile sutsu bihurtu zirelako.
|
|
|
India, munduko demokraziarik handiena, gaur egun globalizazio egitasmoaren aitzinean dago. Mila milioi
|
laguneko
bere" merkatua" irekitzen ari da MMEren presiopean. Gobernuaketa indiar eliteak begi onez ikusten dute Korporatizazioa eta Pribatizazioa.
|
|
|
Luze itxaron gabe AEBetako herritar gehienak gu re alde izango dira. Duela egun gutxi, Washin gtonen, milioi laurden
|
lagun
manifestatu ziren Irakeko gerrarenaurka. Hilero protesta indartzen ari da.
|
|
|
Azken bi bileren artean igarotako aldian, lurralde mailako foroak eta foro tematikoak indar handiz hedatu ziren. Florentzian, Europako Gizarte Foroan, ia 40.000
|
lagun
bildu ziren hamaika tailer eta mintegitan, eta testuinguru horretan burututako gerraren aurkako ibilaldian milioi erdi lagunetik gora hartu zuten parte. Indian, Hyderabad-en, Asiako Gizarte Foroak 30.000 lagun inguru bildu zituen; eta, gainera, Addis Abeban (Etiopia) Afrikako bigarren Gizarte Foroa antolatu zen, parte hartze nabarmenarekin hau ere.
|
|
|
Azken bi bileren artean igarotako aldian, lurralde mailako foroak eta foro tematikoak indar handiz hedatu ziren. Florentzian, Europako Gizarte Foroan, ia 40.000 lagun bildu ziren hamaika tailer eta mintegitan, eta testuinguru horretan burututako gerraren aurkako ibilaldian milioi erdi
|
lagunetik gora
hartu zuten parte. Indian, Hyderabad-en, Asiako Gizarte Foroak 30.000 lagun inguru bildu zituen; eta, gainera, Addis Abeban (Etiopia) Afrikako bigarren Gizarte Foroa antolatu zen, parte hartze nabarmenarekin hau ere.
|
|
|
Florentzian, Europako Gizarte Foroan, ia 40.000 lagun bildu ziren hamaika tailer eta mintegitan, eta testuinguru horretan burututako gerraren aurkako ibilaldian milioi erdi lagunetik gora hartu zuten parte. Indian, Hyderabad-en, Asiako Gizarte Foroak 30.000
|
lagun
inguru bildu zituen; eta, gainera, Addis Abeban (Etiopia) Afrikako bigarren Gizarte Foroa antolatu zen, parte hartze nabarmenarekin hau ere.
|
|
|
W François Houtart belgikar intelektuala da, MGFko Nazioarteko Kontseiluko kidea eta Centre Tricontinental eko zuzendaria. bakoitzeko gizarte mugimendu bakarraren partehartze arekin eta" Beste Davos bat" izenburuarekin—, aurrerakada ikusgarria izan dela baiezta genezake. 2003an, Porto Aleg ren, ia 100.000
|
lagun
bildu dira, 1.700 bilera, mintegi eta hitzaldi inguru antolatu dira, eta bertan lan egin duten 4.000 kazetariek nazioarteko hedabideetan Davoskoa gainditu duen oihartzuna eman diote Porto Alegreri.
|
|
|
Egoera horri atxikitako erronka, hain zuzen, Foroek hartu duten neurria da. Porto Alegren, Foroa 20.000
|
lagunetik
100.000ra hazi da. Hainbeste antolatzea oso zaila da, gauza ez baita futbol partida bateko banakoak kontrolatzea, baizik eta guztiek lana elkarrekin egitea, ideiak eta esperientziak elkartrukatzea eta alternatibak bilatzea.
|
|
|
janzkera, ile eta bizar luzeak, musika, legez kanpoko drogen erabilera... Woodstock, gaur egun, zinema eta diskoaren sinonimoa da, eta ez bakea eta norberak nahi duena egiteko askatasuna defenditzeko 300.000
|
lagunen
topaketarena. Askatasun sexualak ez du dagoeneko norberaren gorputzaren kontrolaren eskubidea soilik esan nahi; aitzitik, industria farmazeutikoak pilula antisorgailuen bidez lortzen dituen mozkin ikaragarriak ere ekartzen dizkigu gogora, adibidez.
|
|
|
Antolatu, ordezkatu, negoziatu eta hitzarmenak sinatzeko zereginak baino ezin ditu sindikatuak" bere gana tu". Mobilizazio prozesuak berak ere ez dira esklusiboak, gosearen eta miseriaren aurka Betinhok abiatutako kanpainak erakusten duen bezala. Kanpaina horrek milioika
|
lagun
mobilizatu zituen Brasilen.
|
|
|
Nafa rroako gobernu berrian jarraitzeko aukera asko ditu Corpasek. Eta bere gainetik dagoen
|
Laguna
jaunak. Sanz lehendakariak jarraituko duelako, eta bere asmo berritzaileen artean, Lagunaren izena orain arte behintzat aipatu ez delako.
|
|
|
Eta bere gainetik dagoen Laguna jaunak. Sanz lehendakariak jarraituko duelako, eta bere asmo berritzaileen artean,
|
Lagunaren
izena orain arte behintzat aipatu ez delako. Egia esan, hobe ez aipatzea gainera.
|
|
|
Euskara hutsezko irakaskuntza" leherrarazteko saioa" salatu zuten irakaskuntzako taldeek, eta departamentuak berak argitu behar izan zuen proiektua zirriborroa baino ez zela," zaharkitua" zegoela. Eremu euskalduneanBeredua —erdaraz eta euskaraz— bultzatu nahi zuela, hori bai, onartu zuen Jesus
|
Laguna
kontseilariak.
|
|
|
77
|
lagun
atxilotuta NUPen, euskaraz ikasteko eskubidea alda rrikatzeagatik
|
|
|
99
|
lagun
atxilotuta, NUPen euskararen aldeko itxialdia egitea ga tik
|
|
|
|
Laguna
eta Pegenauteren agerraldia Parlamentuan, irregular tasunak azaltzeko
|