|
2001
|
|
|
Laukizuzen batzuek ber perimetroa eta azalera desberdina ukan dezakete. Adibidez, hemengo laukizuzen guziek perimetro bera dute (80 mm) baina azalerak handituz
|
doaz
.
|
|
|
B: Hiri barnera
|
joaiteko
, aldian 22 ikasle eramaiten ahal dituen autobus bat baliatzen da.
|
|
|
[I] eta [2]: " Goratasuna" hitza egun guzietakoa da;" altuera" hitza matematikako hiztegiari
|
doakio
.
|
|
2002
|
|
|
2 bildumaren batzeari
|
doakion
berdintza egin (2) lhardets ezazo.
|
|
|
[! I 2 bildumaren batzeari
|
doakion
berdintza egin. 44 orrialdean ez bezala, hemen zenbakiak emaiten dira; ikasleek zenbaki horiei doazkien bildumak asmatu behar dituzte.
|
|
|
[! I 2 bildumaren batzeari doakion berdintza egin. 44 orrialdean ez bezala, hemen zenbakiak emaiten dira; ikasleek zenbaki horiei
|
doazkien
bildumak asmatu behar dituzte.
|
|
|
5+ n edo n+ 5 motako batuketak (n $ 9 delarik). [!] Zenbakien lerroko 10, 20, 30 ezaupideak balia zenbaki bati
|
doakion
Adibidez, hau dia irakasleak: " 8+ 5, 8 Dedek bezala irudika ezazue...
|
|
|
� Batuketen ahozko kalkulua: [fil 84 orrialdeko C [g Zenbakien zerrendako 40, 50, eta 60 ezaupide gisa balia zenbaki bati
|
doakion
|
|
|
[[] Lan bera haurrek billeteak eta txanponak berek marraztu behar dituztelarik.
|
doazkion
buruketak
|
|
|
Gehiketa bati
|
doakion
berdintza egin
|
|
|
[fileta [g: Gehitze bati
|
doakion
batuketa idatzi eta kalkulatu. lkasleek egiteko bera ukanen dute beste testuinguru batzuetan (ikus, adibidez, 44 eta 60 orrialdeetan).
|
|
|
esku zenbakien diktaketa: gaien ez marraztera bultzatzen dira haurrak bateko 5 erhiak estalkiaren azpian diren 5 kanikei
|
doazkie
;
|
|
|
24 orrialdeko jarduera baina eredu hori erabiltzen da oraino. altxatuak diren erhiak oraino ikus daitezkeen kanikei
|
doazkie
; bera. beheitituak direnak hutsik diren laukitxoei.
|
|
|
kutxan 6" ikusten" du; beste 3 liburuaren bukaerako kartoia baliatuz. irudikatzen ditu, orotara 9 heldu baita. [Il Gehiketari
|
doakion
berdintza egin.
|
|
|
2 bildumaren batzeari
|
doakion
berdintza egin (1) lhardets ezazü. 0 koilara handi badira.
|
|
|
[fil Kenketara buruz
|
joaiteko
banaketa ezberdinen egoera eta doazkien pertsonaiak.
|
|
|
[fil Kenketara buruz joaiteko banaketa ezberdinen egoera eta
|
doazkien
pertsonaiak.
|
|
|
Atzeman dütüzün bardintzak 7 etxean kopia itzazü eta 7ri
|
doakion
ahal bezainbat bardintza idatz.
|
|
|
Ber gaüza egizü 6ri
|
doakionez
.
|
|
|
� 30erainoko zenbakien diktaketa, horietarik [fil Batuketazko deskonposaketen artean, 7ri zenbait 11 eta 16 artekoak direlarik.
|
doakionari
ohartu.
|
|
|
Hasteko, 9 gauza ikusi ditu, gero horietarik 2 gorde dira eta orain zenbat ikus daitezkeen bila� tzen du.
|
Doakion
gogoko irudia bere baitan eraikitzen duen ikasleak emaitza ere aiseago aurkituko du. i eta geometrikoak
|
|
|
Geometria saileko aitzinamendua oinarrizko jakingai eta joka� moldetan finkatzen da (ikus" Programmes de l' école primaire", CNDP Savoir Livre, 1995, 49 or.). CP mailan, erregelaz egin marrazketak, laukiduretan egin kokapena eta marrazketa, irudi sinpleetan hastea eta ereduen erabilpena lehenesten dira. Solido" sinpleak" eta haiei
|
doazkien
nozioak (aurpegiak, er� tzak, erpinak) CE1 mailan landuko dira.
|
|
|
IKASek fitxategi honen euskaratzen ari izan diren irakas/ eak, bai eta testuen zuzentzen ari izan direnak eskertzen ditu. lrakasleen parteari
|
doakionez
, irakaslearen gidaren ba/ iatzea gomendatzen du.
|
|
|
Koloreen arabera ageri da zeri
|
doakion
jarduera
|
|
|
Diruari
|
doazkion
problemak 34.., 48,74, 93, 104..., 119
|
|
|
� Dado diktaketa: irakasleak 1etik Serainoko zenbaki bat erraiten du. lkasleak
|
doakion
dadoa marrazten du. 8 orrialdean ikusi 2 eta 3ren bi moldeak onartuko dira.
|
|
|
Lehen 5 zenbakiak 5 laukitxotan irudikatu. Lehen 5 zenbakiez egiten diren kalkuluak (ikus 22 or.) baino urrunago
|
doa
; Seko 2 kutxez osatua den 10ekoaren irudikatzeko lehen urratsa emaiten du{ ikus 32 or.).
|
|
|
lkasgela batetan, badira 23 ikasle. Horietarik 4 bedezi bijitala
|
joan
dira. Beste güziak txostakan ari dira kanpoan. lhardesten ahal ez delarik, galtoa marra.
|
|
|
86 orrialdeetako zen� bakien lerroarekin duen eiteari ohartaraz: laukitxo bakoitzean, hodei batean idatzia den zenbakiari ma� rraztua den kanika kopurua
|
doakio
. Desberdintasun bakarra:
|
|
|
Desberdintasun bakarra: " bare kurkuilu" gisa biribilkatzeko ordez, 10en ondotik gelditzen da zerrenda eta lerrora
|
doa
; ber gauza 20, 30, etab., zenbakien ondotik.
|
|
|
Geroxeago beren lana frogatuko dute arbela altxatuz eta galdetua zen zenbakiari
|
doakion
laukitxoari begira� tuz (gisa horretan, taula nork bere lanaren zuzentzeko baliatzen da}. Hor ere, egin den lana azaltzen da, adibi� dez:
|
|
|
Alabaina, matematikako buruketa bat ebaztea horren soluzioaren aurreikustea da, kontatzeko eta kalkulatzeko ezagutzari esker zenbaki problema baldin bada; jokamolde eta espazioaren ezagutzari esker geome� tria buruketa baldin bada. Norberak zuzendu problemak haurrari eskainiz, problemen ebazten laguntzen da eta urru� nago
|
joanez
problema bat zer den asmatzen ere, ezen aitzi� netik dakusanaren egiaztatzera ekartzen da. Gisa honetan, problemen ebazpenari zentzua emaiten dio haurrak.
|
|
|
Urtea bukatzera
|
doala
, Problemen ebazteko atelierak (PEA) eginaraz daitezke, idatziz aurkeztu problemen ebaztera ekartzen baitute.
|
|
|
Kartoia ikasleei erakusten die baina binperrez, berak zer ikus� ten duen deskriba dezaten. Gisa horretan, 9 ttittako konfigu� razioaren" ikusten" eta
|
doakion
gogoko irudiaren sortzen laguntzen ditu. Ondotik, 2 ttitta gordetzen ditu eta erraiten die:
|
|
2005
|
|
|
Eta erregeak hau ikusi zuenean, ez zuen geroko utzi nahi izan eta esproina sartu zion zamalkatzen zuen mandoari, ez baitzezakeen haren hazta edozein animaliak jasan. Eta jendetzaren erditik
|
joan
zen. Baina hartan ezin izan baitzuen sartu, mandoari pusako bat eman eta gibelera bota zuen...
|
|
|
Amomelin erregea, kateak hausten ikusi zituenean, bere zaldiaren kalupari esker salbatu zen. Mauroak iheska
|
zihoazen
, eta besteak jarraiki zitzaizkien. Eta hilketa haundi hura ez zen kondatzekoa, zaldiek odol gorritan edan baitzezaketen.
|
|
|
Gainera, Al Muqtadir Bi Llah, nonbait laguntza beharretan balitz eta Antso Errege bere adiskideari dei egiten balio, bera gorputzez, eta bere baroiak laguntzera
|
joan
dakizkion, Erregek ordariak eskura litzake eta laguntzera joan lekioke. [...]"
|
|
|
Gainera, Al Muqtadir Bi Llah, nonbait laguntza beharretan balitz eta Antso Errege bere adiskideari dei egiten balio, bera gorputzez, eta bere baroiak laguntzera joan dakizkion, Erregek ordariak eskura litzake eta laguntzera
|
joan
lekioke. [...]"
|
|
|
Ez zen Nafarroako erregeen esku egon baina harreman ekonomikoak bazituen Nafarroarekin eta Iruñearekin. XII. mendean Baiona handituz
|
joan
zen. Aturri eta Errobi gainean zubiak eraiki zituzten baionesek.
|
|
|
Nafarroako gortean, errege administrazioan eta monasterioetako agirietan erabiltzen zen hizkuntza latina zen baina honen erabilera ahulduz
|
joan
zen eta nafar erromantzea nagusitu. Herrietan, aldiz, jende xumea euskaraz mintzo zen.
|
|
|
Antso Handiaren garaian izan zuen erresumak bere hedadura handiena. Gero jaunttoen arteko borrokengatik eta bestalde, Gaztela eta Aragoiko erregeak indartu zirelako, Nafarroako erresuma ahulduz
|
joan
zen.
|
|
|
Irudiari begiratuz, izenak idatz itzazu
|
doakien
zenbakiaren ondoan: iragarki – harategi – etxaintzin ubide – eskale
|
|
|
Erdi Aroko laboraria. Hitz hauek
|
doakien
tokian idatz itzazu: igitaia – adailua – aitzurra galtzak – soinekoa – soingainekoa buru estalkia – abarkak
|
|
|
987an Hugo Kapet Paris inguruko Errege zen. Ordutik, Frantziako erresuma handituz
|
joan
zen eta garrantzia handia hartu zuen Europan.
|
|
|
Antso Handiak, hil aitzin, bere semeen artean banatu zituen lurralde dikotz. et guziak eta Iruñeko erresuma zatikatu zen. Beste tirabira franko zirela eta, Iruñeko erresuma emeki ahulduz
|
joan
zen. Erran behar da Gaztelako erresuma eta Aragoikoa indartzen hasi zirela arte horretan.
|
|
|
Antso Handiaren garaian izan zuen erresumak bere hedadura handiena. Gero jaunttoen arteko borrokengatik eta Gaztelako eta Aragoiko erregeak indartu zirelako, Nafarroako erresuma ahulduz
|
joan
zen.
|
|
|
–" Errege, zer egin nahi duzu?
|
Joan
nahi dudan lekura jarraiki nahi bazatzaizkit, haiei kalte egiteko lekuan jarriko zaitut." Erregek, hura konpreniturik, erran zion: " Horren egiteko gogoa dut." Eta, lagun gutirekin, zaldi gainera igan eta artzainari jarraiki zitzaizkion.
|
|
2008
|
|
|
• Gol! zioen oihuka Pedrok, eta lasterka
|
zihoan
besoetan tinkatzera taldeko lagunak, hauek airean altxatzen zutela, ezen, nahiz bederatzi urte ukan, ttikia eta arina zen Pedro.
|
|
|
— Gol! oihu egin zuen Pedrok, eta kirol zelaiaren erdira lasterka
|
joan
zen lagunek besoetan hartzeko gisan. Baina aldi honetan, nehor ez zen mugitu.
|
|
|
EDRO URRUNDU ZEN baloia joz eta nehor ez baitzen harekin karrikan jostatzeko,
|
joan
zen lasterka beste puntara lanetik aita etxera ekarriko zuen autobusaren beha egoiteko.
|
|
|
Isilik bururatu zuten afaria eta Pedro pijamaren janztera
|
joan
zen. Salara itzuli zelarik, haren burasoak besaulkian tinki tinki jarriak ziren, beharria irratitik hurbil hurbila, hartarik ateratzen zirela azantz bitxiak, usaian baino nahasiagoak soinua arras apala zelakotz.
|
|
|
Haurrak haur dituk, sinpleki. Hire adineko haurrek eskolara
|
joan
behar ditek, lan anitz egin, jostatu eta burasoekin prestuak izan.
|
|
|
• Bai, baina Danielen aita preso bada, Daniel ez da gehiago eskolara
|
joaten
.
|
|
|
– Bai, Jauna, erran zuen Juanek, eta tarrapataka betazalak zimurtu zituen, mihia tiratu eta" A" handi bat izkiriatu idazlanaren hasteko. Kapitaina arbelari buruz
|
joan
zelarik eta errientsarekin mintzatzen hasi, Pedrok Juanen orriari behatu zion eta galdatu:
|
|
|
• Beti bezala. Heldu dituk, jan ditek, irratia entzun eta etzatera
|
joan
.
|
|
|
...kaskatzen ziren; Gustavo Martinez, pareko etxekoa, ezkondu zen eta auzoen artean pastiza parteak banatu zituen; jeepa itzuli zen eta Manuel Pedraza irakaslea eraman zuten; erretorak ez zuen igandeko meza eman nahi izan; eskolako murruan" erresistentzia" hitza agertu zen; Daniel berriz futbolean hasi zen eta gol bat sartu zuen buruarekin eta beste bat bizkarrarekin; izozkien prezioa goiti
|
joan
zen eta Matilde Scheppek, bederatzi urteak konplitu zituelarik, eskatu zion Pedrori ahoan musu bat eman ziezaion.
|
|
|
galdegin zion amak. Pedro mahaitik
|
joan
zen kaieraren bila.
|
|
|
Eta xake jokoan segitzen dute ohera
|
joateko
ordua arte. Eta gero, gero ez dut kontatzen ahal lokartzen bainaiz.
|
|
2012
|
|
|
1789ko Estatu Orokorretara
|
joateko
Lapurdiko diputatu hautatu zituzten eta bizi politikoan suharki parte hartu zuten. Jeu de Paume ko zina izenpetu zuten.
|
|
|
Erregearen manuz, 20000 soldadu Parisera etorri zirelako, 1 dok. uztailaren 14an paristarrek Bastilla presondegia setiatu zuten. Udan, jazarraldia beste hirietara hedatuz
|
joan
zen; baserrietan nekazari armatuek gazteluak eraso zituzten: Izialduraren garaia izan zen.
|
|
|
Asto Bizkarmendi mendi famoso Españarra an dago beti sendo sendo Franzesa
|
joaiten
bada geldi eta manso Koko ezur andiak etorriko franko.
|
|
|
Zein xehetasunek erakusten dute Karlos IV.a boterearen uztera
|
doala
–
|
|
|
◦ Baionatik abiatu eta zein hiritara
|
joan
zen?
|
|
|
Baionak Espainiako gerlara
|
zihoazen
soldadu anitz hartu zuen (350000 soldadu 1807tik 1810era).
|
|
|
Austerlitzen (1805), Friendlanden (1806) eta Ienan (1807) lortu garaipenei esker, Europa Frantziaren menpe zen 1811n. 1 dok. Baina emeki emeki arrangurak handituz
|
zihoazen
. Herri konkistatuak asaldatu ziren, hala nola Espainia.
|
|
|
agintari batek agintea uztea. erbesteratu: atzerrira
|
joatera
bortxatu.
|
|
|
• erbesteratu: atzerrira
|
joatera
bortxatu.
|
|
|
• konkistatzaile: mundu berrira
|
joandako
espainiarrei eman izena.
|
|
|
XV. mende erditsutik goiti, itsasgizon espainol eta portuges batzuk Asiara itsasoz
|
joatera
ausartu ziren. 2 dok.
|
|
|
Espeziak, zeta eta urrea eskuratzera, leku haietako jendeen giristinotzera, bai eta abentura eta jakitate zientifiko bila ere
|
zoazen
. Zalutasun handiko itsasontziak baliatu zituzten:
|
|
|
Espainiara heldu gara, 18 gizonekin bakarrik eta itsasontzi bakar baten jabe.
|
Joanez
geroztik, 86 000 km egin ditugu eta itsasoan 1080 egun iragan, munduaren itzulia eginez.
|
|
|
enperadore baten meneko den estatu edo estatu multzo bat. konkistatzaile: mundu berrira
|
joandako
espainiarrei eman izena.
|
|
|
Lisboa, Sevilla, Anberes, Amsterdam. Portu mediterranearrak aldiz, Venezia adibidez, ahulduz
|
joan
ziren.
|
|
|
1537an, Ignazio Loiolakoak 1 dok. jesuiten anaidia sortu zuen. Jesuitek eskolak sortu zituzten; urrun
|
joaten
ziren misionest, hala nola Frantses Xabierkoa nafartarra Asiara. 2 dok.
|
|
|
burua oihal batez inguratzen dute Turkian bezala. Karabilkatuz goiti
|
doa
puntaraino, gero eta meheago. (...)
|
|
|
Pegarra beterik eramateko, emazteek buru gainean pausatzen zuten. Egun berean bost alditaraino
|
joan
zitezkeen ur bila.
|
|
|
Baionako, Biarritzeko eta Donibane Lohizuneko portuei esker, jendeak arrain freskoa eskura zezakeen; emazteak ziren arrainen garraioaz eta saltzeaz arduratzen. 2 eta 3 dok. Itsasontzi batzuk Ternuaraino
|
joaten
ziren bakailaoaren arrantzatzera 4 dok. eta balearen ihiztatzera. 5 dok.
|
|
|
1785eko agorrilean, Donibane Lohizuneko portuan, Guiberteko kondeak sardina freskoz kargaturik heldu ziren eta deskargatzera
|
zihoazen
itsasontziak porturatzen ikusi zituen. " Anitz dira sardinak erosi eta Baionara eramateko hurbiltzen diren euskal emazte eta neskak.
|
|
|
Beste populuak bultzatu zituzten arrantza mota horren egitera baina berek XVIII. mendean utzi zuten. Euskaldunak 30 ontzirekin, 50 gizonekin, sei hilabeteko hazkurriarekin (bixkotxak, arnoa, sagarnoa, barazkiak, sardina gazituak), bospasei txaluparekin eta material zerbaitekin (arpoiak, besteak beste)
|
joaten
ziren.
|
|
2013
|
|
|
Gaua iragan zen eta, biharamunean, hiru bidaiariak
|
joan
ziren, jin ziren bidetik. Familiari ez zaio sekula dutea eskastu eta egurra xuhurtu baldin bazaio ere, oihal etxola beti zabalik dauka, dute baten egiteko sugairik badeno, denbora hartzen deno eta lagunak hurbiltzen...
|
|
|
Gaua iragan zen eta, biharamunean, hiru bidaiariak
|
joan
ziren, jin ziren bidetik. Familiari ez zaio sekula dutea eskastu eta egurra xuhurtu baldin bazaio ere, oihal etxola beti zabalik dauka, dute baten egiteko sugairik badeno, denbora hartzen deno eta lagunak hurbiltzen...
|
|
|
" Zertako utz zenezake zure uharte ederra? Zertako
|
joan
urruneko erresuma hartara. Zertako utz irris alor berdeak eta bide bazterretako errekak?
|
|
|
Zertako utz zenezake Aitaren hilobia laparrek hartu arte? Zertako bazter zenitzake herriko mutiko gazteak urrundik etorri jaun batengana
|
joateko
–Zure edertasunari baizik ez dio kasu egiten.
|
|
|
Asteak jin, asteak
|
joan
... Bere ezkontza galdean tematuz, gizon gazteak Takararen gogo bihotzak bildu zituen azkenean.
|
|
|
" Zertako utz zenezake zure uharte ederra? Zertako
|
joan
urruneko erresuma hartara. Zertako utz irris alor berdeak eta bide bazterretako errekak?
|
|
|
Zertako utz zenezake Aitaren hilobia laparrek hartu arte? Zertako bazter zenitzake herriko mutiko gazteak urrundik etorri jaun batengana
|
joateko
–Zure edertasunari baizik ez dio kasu egiten.
|
|
|
Asteak jin, asteak
|
joan
... Bere ezkontza galdean tematuz, gizon gazteak Takararen gogo bihotzak bildu zituen azkenean.
|
|
|
Lehen egunean ibili zelarik gereziondoetan" haiku" koplak kantatzen, nehork ez zion deusik erran. Bigarren egunean erreka bazterrera
|
joan
zelarik arrainekin jostatzera, jendea dudatzen hasi zen. Pintzela batekin kaligrafia idazten hasi zelarik, denek zioten gizon burugabe hori ez zela eltzegintzan aditua.
|
|
|
Lehen egunean ibili zelarik gereziondoetan" haiku" koplak kantatzen, nehork ez zion deusik erran. Bigarren egunean erreka bazterrera
|
joan
zelarik arrainekin jostatzera, jendea dudatzen hasi zen. Pintzela batekin kaligrafia idazten hasi zelarik, denek zioten gizon burugabe hori ez zela eltzegintzan aditua.
|
|
|
zer errespetu eskasa, zer kopeta! Nora
|
joan
zen egun horietan eta zergatik ez zen lanari lotu galdetua izan zitzaion bezala?
|
|
|
zer errespetu eskasa, zer kopeta! Nora
|
joan
zen egun horietan eta zergatik ez zen lanari lotu galdetua izan zitzaion bezala?
|
|
|
Biharamunean, Takara andereak dutea eskaini zion senarrari, olerki alai bat kantatu eta, urratsa arin, begiak erne,
|
joan
zen kanpora, eltzegilearengana.
|
|
|
Biharamunean, Takara andereak dutea eskaini zion senarrari, olerki alai bat kantatu eta, urratsa arin, begiak erne,
|
joan
zen kanpora, eltzegilearengana.
|
|
|
latza egin lezake. Aldiz dena begi, dena zilo den" xauan" katilu horretan, – Hozkarik eta arraildurarik ez duen katilu batean urak soinu bortitz eta berotasuna emeki
|
doa
, barnetik kanpora, dutetik zure eskuetara eta eskuetatik bihotzera...
|
|
|
latza egin lezake. Aldiz dena begi, dena zilo den" xauan" katilu horretan, – Hozkarik eta arraildurarik ez duen katilu batean urak soinu bortitz eta berotasuna emeki
|
doa
, barnetik kanpora, dutetik zure eskuetara eta eskuetatik bihotzera...
|
|
|
adibidez, Napoleon III.ak eta Eugenia haren emazteak Biarritzen egoitza bat eraiki zuten, eta, han, Europa guziko agintariei ostatu ematen zieten. Garai berean, Ingeles anitz ere
|
joaten
zen Biarritzeko klimaz gozatzera.
|
|
|
XX. mendean, aisialdietako denbora anitz emendatu zen, bereziki 1936an Frantzian opor ordainduak legez finkatu zirelarik. Orduz geroztik, sosdun ala ez, maila guzietako jendea bakantzetara
|
joaten
hasi zen, eta opor ordainduak emendatu arau, turismoa ere goiti joan da.
|
|
|
XX. mendean, aisialdietako denbora anitz emendatu zen, bereziki 1936an Frantzian opor ordainduak legez finkatu zirelarik. Orduz geroztik, sosdun ala ez, maila guzietako jendea bakantzetara joaten hasi zen, eta opor ordainduak emendatu arau, turismoa ere goiti
|
joan
da.
|
|
2014
|
|
|
Teherango parte zaharrean, hiriaren bihotzean. Behruz merkatura
|
badoa
bere burasoekin, larunbat goiz guziez bezala.
|
|
|
Teherango parte zaharrean, hiriaren bihotzean. Behruz merkatura
|
badoa
bere burasoekin, larunbat goiz guziez bezala.
|