|
2013
|
|
|
A ia ere ageri. Kirola egiteko ekipatuta zegok ala ingurukoren batera
|
joan
diat?
|
|
|
1 helburua. Galduta zaude, eta herriko enparantzara
|
joan
nahi duzu.
|
|
|
b. Barkatu, nondik
|
joan
naiteke herriko enparantzara?
|
|
|
2 helburua. Aitarekin kotxean
|
zindoazela
, istripua izan duzue. Autoko aseguru agentziakoak beste norbaitekin kontrastatu nahi du aitak emandako informazioa.
|
|
|
4 helburua. Peio eta Rakel Parisera
|
joan
dira seme alabekin. Egunean zehar zer egin planifikatzeko, turismo agentziara joan dira.
|
|
|
Peio eta Rakel Parisera joan dira seme alabekin. Egunean zehar zer egin planifikatzeko, turismo agentziara
|
joan
dira.
|
|
|
Elkartruke batera
|
joan aurretik
, badira eskuratu beharreko hainbat informazio, esate baterako, maletan zer sartu behar duzun jakiteko, hartuko zaituen familiaren etxean zer aurkituko duzun aurreikusteko, edota zenbat diru eramango duzun erabakitzeko. Hori guztia jakiteko, zer galdera egingo zenuke?
|
|
|
12 Denbora librean, zinemara, kontzertu batera, antzerkira, museora& edo antzeko leku edo saioren batera
|
joatea
aurreikusi duzue?
|
|
|
Zea Mays musika taldearen" Negua
|
joan
da ta" kantuaren itzulpena egin du, eta Korrikaren mezua irakurri zuen amaiera ekitaldian.
|
|
|
Flautarekin ere zazpigarren mailara arte. Quebecera
|
joandakoan
, utzi egin nituen. Dantza ere, zoritxarrez, utzi egin behar izan nuen, musikarengatik.
|
|
|
Asko laguntzen dit gauzak ondo banatzen eta zehazten. Kanpora
|
joateko
ere itzelezko gogoa daukat. Bertsozale Elkartea, garai batean, neure bidaia agentzia izan da.
|
|
|
3
|
joaten
zarete ikastolara ahizpa eta biok?
|
|
|
Oinez
|
joaten
gara ikastolara ahizpa eta biok.
|
|
|
4
|
joaten
da ikastolara oinez?
|
|
|
Ikastolara ahizpa eta biok
|
joaten
gara oinez.
|
|
|
5
|
joaten
zarete oinez ahizpa eta biok?
|
|
|
Ikastolara
|
joaten
gara oinez ahizpa eta biok.
|
|
|
d) Kobazuloak leku interesgarria dirudi. Noiz
|
joan
gaitezke ikustera?
|
|
|
|
joateko
|
|
|
Ba al du soinketa gelarik? Bertara
|
joango
banintz, zer auzotan legoke nire etxea. Makuluak behar ditut ibiltzeko; eroso mugitu naiz?
|
|
|
j) Sarritan
|
joaten
da haurra aitona amonen etxera.
|
|
|
|
Joan
den asteburuan, mendira joan zinen ikastolako mendi taldearekin, inguruko tontor garaiena igotzera. Ohiko moduan, zurekin eraman zenuen Xei, etxeko txakurra.
|
|
|
Joan den asteburuan, mendira
|
joan
zinen ikastolako mendi taldearekin, inguruko tontor garaiena igotzera. Ohiko moduan, zurekin eraman zenuen Xei, etxeko txakurra.
|
|
|
Etxean eztabaida serioa izan duzue horri buruz. Izan ere, txakurrak lotuta
|
joan
zukeen, ez aske. Zalantzan izan duzue zer eta nola egin:
|
|
|
Esandakoa egiten du: jarri, etzan, txokora
|
joan
Iaz bost txakurkume izan zituen. Emea da.
|
|
|
2 Bizitzako une batzuk beste norbaitekin partekatzera
|
goazenean
, oso interesgarria izan daiteke beste batzuek bizi izandako antzeko esperientziak ezagutzea. Entzun dezagun nola bizi izan duen esperientzia hori Altsasuko zuen adineko gazte talde batek.
|
|
|
Ilehoria zara berez ala maiz
|
joaten
zara ile apaindegira?
|
|
|
Erantzuna ez da batere erraza. " Urrutiko intxaurrak hamalau, bertara
|
joan
eta lau" esaerak dioena gerta ez dadin, horren erantzuna topatzen saiatuko zara. Begira itzazu unitate honen hurrengo atalak, kuxkuxeatu, gainbegiratu
|
|
|
Beti penetan, beti penetan, burumakur gehienean, triste kaletik
|
joaten
gara egunaren azkenean.
|
|
|
4 Bertsoaren hasieraren arabera, hautatu hirugarren bertso lerroan
|
joan
daitekeen hitza. Horrek jarriko zaituzte deskribatzen den sentimenduaren arrastoan.
|
|
|
Lagun hura zurekin
|
zihoan
bakar bakarrik
|
|
|
a) Aho korapilo bakoitzaren bila taldeko kide bat
|
joango
da: mezularia.
|
|
|
b) Mezularia taldean adostu duten aho korapilora
|
joan
eta irakurri egingo du. Ahal duen guztia buruz ikasi, eta bere lekura itzuliko da gogoratzen duena taldekideei diktatzera.
|
|
|
d) Mezulariak behar adina
|
joan
etorri egin ditzake, taldekideek aho korapiloa hitzez hitz eta zuzen kopiatu arte.
|
|
|
e) Aho korapilo bat osatutakoan, taldekide guztiek batera esango dute, hitz guztiak argi ahoskatuz eta azkar. Orduan bakarrik
|
joan
daiteke hurrengo mezularia beste aho korapilo baten bila.
|
|
|
f) Aho korapilo berria orrian kopiatu ondoren, eta beste baten bila
|
joan aurretik
, ordura arte kopiatutako guztiak esan dituzte segidan, batean zutik jarrita, bestean etzanda, hurrengoan burumakur eta, azkenik, eserita.
|
|
|
Unitate osoan zure sentimenduen inbentariorako aleak sortuz
|
joan
zara. Sentimenduen zerrenda osatu duzu, horien zergatiak eta guzti:
|
|
|
Ahoa goxo, belarriak erne, begiak zabal, sudurra fin, eta azala gertu: zuen eta ingurukoen sentimenduen inbentarioa aberastuz
|
doa
.
|
|
|
Has gaitezen belarrietatik! Belarriak zorroztuko ditugu, bihotzetik belarrietara eta belarrietatik bihotzera
|
doazen
hotsak, doinuak, zaratak, melodiak& aditzeko.
|
|
|
1 Bildu orain arte agertu diren sentimenduekin erlazionatutako hitzak, eta egin zerrenda bat; osagaian zehar, zerrenda hori osatuz
|
joango
zara.
|
|
|
bisitan
|
joan
nintzaienean
|
|
|
Aitona amonek niri, lepo lepotik helduta, musu eman zidaten herenegun, etxera bisitan ustekabean
|
joan
nintzaielako. Nik emandako sorpresarekin haiek hain pozik ikusita, egindakoaz harro sentitu nintzen.
|
|
|
1 Osagai honetan identifikatu dituzun sentimenduak, horiekin loturiko hitzak eta egoerak, zergatiak&, fitxa batean jasoko dituzu horiek guztiak. Unitatean aurrera
|
zoazen
heinean, zure sentimenduen inbentarioa aberasteko aukera izango duzu.
|
|
|
2 Bigarren jokaldirako baldintza: izen bizidunak bizidunen segidan, eta bizigabeak bizigabeen segidan
|
joango
dira.
|
|
|
3 Hirugarrenerako baldintza: izen konkretuak konkretuen ondoren, eta izen abstraktuak abstraktuen ondoren
|
joango
dira.
|
|
|
2 Ordezkatu, orain, izenetan hurrengoa; jaiotzatik heriotzara
|
doa
.
|
|
|
4 Denbora
|
joan
, denbora etorri.
|
|
|
c. Denok gure txokora gustura
|
joaten
garela adierazteko, bertan babesa eta atsedena aurkitzen dugulako, adibidez.
|
|
|
Esan al daiteke honako hau: txori bakoitza bere adarrera bezala, zelta bakoitza bere zuhaitzera
|
joaten
zen babes bila?
|
|
|
Testuko hitzak erlazionatzeko eta testuaren esanahia eraikiz
|
joateko
, maiz, testuan aurrez aipatutako hitz edo hitz multzo bati erreferentzia egin behar izaten zaio. Horrela, gaiari jarraipena emanez, testuaren progresio tematikoa ziurtatzen da.
|
|
|
Hori izango da bere artikuluaren iturburua. Hortaz, zuri ere komeni zaizu informazioa erregistratzen
|
joatea
, bai handik eta hemendik bai unitatean zehar irakurriko dituzun testuetatik, batez ere, hasiera hasieratik ez duzuelako garbi izango zertaz idatzi. Horretarako, erregistro fitxa bat sortu duzu.
|
|
|
Neguko solstizioei buruzko testu batekin jardungo duzue lanean. Hasieran, ez duzue testua osorik ikusiko; pixkanaka
|
joango
zarete haren sekretuak deskubritzen.
|
|
|
Adar nagusietan, Aita Barandiaranek bereizten zituen gizakiaren zazpi oinarrizko premiak ageri dira. Ondoren, premia bakoitzari dagozkion kultur adierazpenek
|
joan
behar dute; eta, azkenik, adierazpen horien adibideek.
|
|
|
Testuek, laburrak ala luzeak izan, atalak izaten dituzte. Atal horiek testu motaren araberakoak dira; ez dituzte atal berak, esate baterako, eskutitz batek, errezeta batek, leku deskribapen batek, ipuin batek& Baina guztiek izan ohi dute testuaren gaia adierazten duen izenburua, eta haren ondoren
|
doa
testua eta, kasuan kasuan, testu atalak.
|
|
|
Horrenbestez, testuari osotasunean behatzea lagungarria izaten da galderak eskatzen duen informazioa zein ataletan egon daitekeen azkar identifikatzeko eta zuzenean bertara
|
joateko
.
|
|
|
Neguko solstizioan egunak berriz hasten zirela ospatzen zen. Solstizio hartan, egunak urteko laburrenak ziren, baina, handik aurrera, luzatuz
|
zihoazen
; horregatik egiten zen jaia. Sua zen ospakizun haren erdigunea, baina urak ere leku berezia zeukan.
|
|
|
c) Zer herritan
|
joaten
ziren solstizio eguneko gauerdian herriko neskak ibaira ur bila?
|
|
|
" Caprichoso Rejunte" izeneko murgak gonbidaturik,
|
joan
den martxoaren 5ean, Inauterien bezperan, Cordoba hiri argentinarreko Txotx! Dantza Taldeak eta Baietz Musika Taldeak bertako inauterietan hartu zuten parte.
|
|
|
6 Testu guztiek irudi bat eramango dute, deskribatzen duten landareari buruzko informazioa ematen duena. Izenburuaren azpian, ezkerraldean,
|
joango
da irudia.
|
|
|
Lehiaketarako deialdia eta oinarriak idatzi ditugu; halaber, proiektuen aurkezpenerako txantiloia egin dugu. Eskutitz honekin batera
|
doakizue
dokumentazio guztia.
|
|
|
ere, gerta daiteke informazio horretara behin eta berriz
|
joan
behar izatea: zenbat eta argiago, ordenatuago eta modu ulergarriagoan izan informazioa, orduan eta hobe.
|
|
|
g) Gu gauden lekutik ekialderantz
|
joango
bagina, hango ordua jakiteko orduak gehitu edo kendu egin behar dira?
|
|
|
Zein herritatik zein herritara
|
doa
bidea?
|
|
|
Zer errepidetatik
|
joan
behar da Bilbora?
|
|
|
3 Itsasertzak prezipitazioak ugaritzen ditu eta, barrualdera
|
goazen
heinean, prezipitazio gutxiago dago.
|
|
|
a) Beha iezaiozue Meppen eko klimogramari. Hor ikusten denaren arabera, zein izango litzateke hara
|
joateko
hilabeterik onena. Zergatik?
|
|
|
b) Eta noiz
|
joango
zinatekete Caseyra. Zer arropa mota eramango zenukete?
|
|
|
Hori guztia kontuan izanda, (herriko) klima & dela esan dezakegu. Hara
|
joateko
hilabeterik
|
|
|
b) Hainbat errepide ere badaude hor bertan. Zein hartu behar da Bilbotik Barakaldora
|
joateko
–Eta Zamudiora joateko?
|
|
|
Zein hartu behar da Bilbotik Barakaldora joateko? Eta Zamudiora
|
joateko
–
|
|
|
8 Zer animalia espezie
|
joan
dira gutxitzen. Zergatik?
|
|
|
Gure herria oso kutsatuta dago, handik pasatzen den ibaia oso zikin
|
doa
eta usain txarra dario. Gure aitona amonek diote lehen bazirela arrainak, baina lantegietako isuriekin akabatu egin zirela.
|
|
|
Egia esateko, bidegorri sarea osatzen ari dira, eta laster ikastetxera arriskurik gabe
|
joan
ahal izango gara.
|
|
|
Balioespenak egiten trebatu zara, baina zuk aukeratu duzun bizilekuarena egin aurretik,
|
goazen
azken jardueretan ikasitakoa berrikustera.
|
|
|
Ibilgailuak azkarrago
|
joan
daitezke. Denbora aurrezten da.
|
|
|
Tirolina erabiliz leku batetik bestera
|
joan
, gauzak garraiatu
|
|
|
Batetik bestera
|
joan
, zuhaitzetako lianak erabiliz.
|
|
|
Oihanean leku batetik bestera ahalik azkarren
|
joateko
orientazio jokoak, iparrorratza erabiliz.
|
|
|
Hastera
|
zoazten
etapa honetan, hainbat aldaketa sumatuko zenituzten honezkero, ezta. Konturatuko zineten arloak ere aldatu direla; adibidez, Lehen Hezkuntzako Ingurumena orain bitan banatuta daukazue:
|
|
|
Hastera
|
goazen
lehen unitate honetan, Geografia fisikoan oinarrituko zarete, mapak interpretatzen eta egiten ikasiko duzue; besteak beste, Lurraren erliebea, klima, biomak eta gizakien eraginen ondorioak ere ikusiko dituzue. Ondoren, hainbat lurralderi buruz balioespenak egingo dituzue.
|
|
|
Zeuen herria asko duzue, baina etorkizunean hiru lagun horien antzeko egoerak bizi ditzakezuenez, erronka erakargarri bat planteatuko dizuegu hastera
|
goazen
unitate honetan: bizilekuz aldatu bazenute, aukeran nora joango zinateketen erabaki eta bizileku berriaren ezaugarriak ezagutzea.
|
|
|
Zeuen herria asko duzue, baina etorkizunean hiru lagun horien antzeko egoerak bizi ditzakezuenez, erronka erakargarri bat planteatuko dizuegu hastera goazen unitate honetan: bizilekuz aldatu bazenute, aukeran nora
|
joango
zinateketen erabaki eta bizileku berriaren ezaugarriak ezagutzea.
|
|
|
Bukatzeko, jasotzen
|
joan
zareten ezagutzak guztiontzat erabilgarri izateko, gelakideak hautatutako bizilekuak mapa digital batean kokatuko dituzue eta, baita haiei buruzko balioespenak bertan txertatu ere.
|
|
|
3 Hondartzetan zer bandera dauden, bainua hartzera
|
joateko
.
|
|
|
|
Goazen
hori guztia aztertzera!
|
|
|
Azken jardueretan, klimari eta biomei buruz ikasten aritu zara. Aurrera
|
joan
aurretik, ikasitakoak ondo antolatzeko gai zaren ikusiko duzu.
|
|
|
Gizakiok ditugun beharrak (janaria, garraioa, energia...) asetzeko, natura ustiatzen dugu. Azken urteotan, gure premiak neurrigabe hazten
|
joan
dira; naturatik lehengaiak atera, eraldatu, kontsumitu eta botatzen dihardugu etenik gabe. Horrek guztiak naturan ondorio kaltegarri ugari sortzen ditu.
|
|
|
d) Mapa digitalen aplikazioetan, erliebe elementuak ikuskatzeko, erliebea bistaratzeko aukera hautatu behar duzue. Eskala handitzen
|
zoazten
heinean, herri izenak ez diren beste toponimo edo leku izenak ikusten joango zarete. Ba al dago
|
|
|
d) Mapa digitalen aplikazioetan, erliebe elementuak ikuskatzeko, erliebea bistaratzeko aukera hautatu behar duzue. Eskala handitzen zoazten heinean, herri izenak ez diren beste toponimo edo leku izenak ikusten
|
joango
zarete. Ba al dago
|
|
|
h) Orain, ikastetxetik bakoitzaren etxera
|
joateko
jarraibide onena erabakiko duzue. Horretarako, aztertu ikastetxetik zer distantziatara dauden zuen etxeak; kaleari edo errepideari jarraitu.
|
|
|
1 Kilometroak jaira
|
joateko
asmoa duzue, eta zuen ikastetxetik nola joan jakin nahian zabiltzate. Aurtengo Kilometroak non den jakin, eta bilatu zer distantzia dagoen zuen herritik haraino.
|
|
|
1 Kilometroak jaira joateko asmoa duzue, eta zuen ikastetxetik nola
|
joan
jakin nahian zabiltzate. Aurtengo Kilometroak non den jakin, eta bilatu zer distantzia dagoen zuen herritik haraino.
|
|
|
Iragana ikertzeko metodo zientifikoa aplikatzen duelako da Zientzia. Dena den, gertaerei buruzko azalpenak baldintzatuta daude, erabiltzen diren informazio iturrien/ hizkuntzaren arabera, eta aldatzen
|
joaten
dira; horregatik esaten da historia subjektiboa dela, bakoitzaren interpretazioa delako, eta ikuspegi asko/ bakarra izan ditzakeela. Beraz, historia aldakorra eta subjektiboa denez, historialariek gertaeren interpretazio pertsonalak egiten dituzte.
|
|
|
2
|
Goazen
orain bigarren denbora lerro bat interpretatzera. Ireki Ekigunean duzun denbora lerroa eta galderei erantzun.
|
|
|
Baina ateratako ondorioak ez dira aldaezinak; izan ere, iraganari buruz lur azpian sekretu ugari daude gordeta.
|
Goazen
gai hori aztertzera.
|
|
|
Argi geratu da iraganari buruzko informazio ugari jaso dezakegula objektuetatik. Hain zuzen, gero, horixe egin duzue puzzleko zuen objektuekin; beraz,
|
goazen
trebatzera.
|
|
|
2 Aurreko unitatean ikasi duzu klima aldatzen
|
doala
; bisontea klima hotzeko animalia da. Nolakoa ote zen Euskal Herriko klima garai hartan?
|
|
|
Irudiak txertatzeko hainbat bide erabiliko dituzu: lehenik, Ekigunetik
|
joanda
, irudien artxibategia aztertu, gehienak hor bertan topatuko dituzu; beste batzuk aurreko jardueran doitu dituzu; eta beste batzuk, berriz, zeuk topatu dituzu Google ren irudien bilatzailea erabiliz.
|
|
|
Izenburuetan oinarrituz, aproposenak diruditenak aukeratuko ditugu; gainbegiratu bat eman, ea egokiak diren guk bilatu behar duguna aurkitzeko. Honako hauek dira aipatutako estekatik
|
joanda
, giltza hitz horiek sartuz agertzen diren artikuluak:
|
|
|
Dagokizuen zibilizazioko informazioa, arloei (ekonomia, gizartea eta kultura) buruzkoa, Ekiguneko estekatik
|
joanda
topatu.
|