|
2000
|
|
|
Idazle katalan batek esan zidanez, larunbatean goizeko hamarrak inguru Lekeitioko kaleetatik ibilia zen, eta ez ei zuen behin ere erdararik entzun. Eta halako iruzkin bat pozgarria den bezala, adierazgarria da oso Euskal Herriko bisitariek berton gure herriotan
|
jasotzen
duten zentzazioaz, sarritan herririk euskaldunenetan ere erdara gehiago entzuten baitute euskara baino. Bermeorainoko txangoa ere antzekoa izan zen, egun horietako itsasoaren zakarragatik itsasontziz joan ezin izan baginen ere.
|
|
|
Alde batetik oso ona da, beste lekuetako antzerkigintzarekin parekatzeko aukera ematen baitu. Eta ezin ukatuko da euskal taldeen maila bikaina dela,
|
jasotako
sariak eta ikusle kopuruari begira, Estatu mailan puntan dagoela. Baina honek badu alde txarrik ere, euskarazkoak gehienetan espainierazkoen bertsio baizik ez izatea, batzuetan laguntzetara iristeko aitzakia baino ez.
|
|
|
N murritza izaki, gazteen probaleku eta zailtzeko aukera izateari ere uzten ari zaio antzerki amateurra gaur egun. sIpar Euskal Herriko antzerkigintzan ez da sumatu aurrerapausorik azken urte honetan eta desintegrazioaren bide beretik doala esan daiteke; nahiz eta taldeek kalitatea<3 ren errekonozimendua lortu izan duten beti, nahiz eta bertako idazleek behin eta berriro sariak
|
jaso
, oso esparru txikian eskaintzen dira euren muntaiak eta kasu honetan muga ez da banaketa administratibo hutsa. Ipar Euskal Herrian emanaldiak eskaintzeaz gain, Hego Euskal Herrira ere iritsi lukete, baina urrats hori egitea ezinezkoa dirudi gaur egun. Ea eurak ere azken mohikanoez mintzatzen hasi diren une honetan bertako antzerkigintzari ateak zabaltzen zaizkion.
|
|
|
Garai batean prentsako kritika gupidagabeak gosaltzen genituen goizean. Orain artikulu presatuak
|
jasotzen
ditugu, gosea kendu ere egiten ez digutenak. Ez dakit zer den hobea.
|
|
|
Idazle eta editoreen eskaerari erantzun dio, azkenik, Jaurlaritzak, 3 milioi (HIRU!) emanez liburuak itzultzeko. Hasiera batean, gainera, Baskongadetako idazleenak itzultzeko eskaini du dirua, baina kritika
|
jaso ondoren
atzera egin behar izan du: Nafarroako idazleenak ere itzul daitezke, kopurua mantenduz (beraz, hiru milioiok gehiagoren artean banatu behar!).
|
|
|
Inon ere ez irakurgarri euri nahiz eguzki, haize zein lehortearen norabiderik, harako eguzki distiratsuaren egunetan ere, euria gertagarri edota trumoien artean, beti argi ilunak. Esaldi aipatu hura ere, goizean hotz, arratsean bero eta harrabots,
|
jaso gabe
eta hutsune.
|
|
|
poetak askatasun egarri handi batean kantatzen du" hegoak ebaki banizkio...". Hain zuzen," txoriñoak kaiolan tristerik du kantatzen..." horren ondorio eta erreakzio dugu, poeta ez baitago jadanik kaiolan, ez da identifikatzen ez zuhaitzarekin, ez langile erahildurekin, ez zakurrarekin, kanpotik ari da —derrotatua baina biktimismorik gabe— eta gorazarre egiten dio eroriari, hari zuzentzen zaio, memorian
|
jasotzen
du, bere poesia ez baita lanturako, malkoa isuriko duen arren. Irakur dezagun berriro Lekuonaren poema:
|
|
|
Ez ote, funtsean, malurezko malko bat? Inoiz lorez betea egon ohi zen otartxo hutsa
|
jasotzean
, malkoa isurtzen zaio poetari, eta honelaxe aitortzen du: " Ari dut negarra".
|
|
|
Liburu guztiek orrialde kopuru bera dute, hitzaurrearen luzera ere berbera da, eta badute beste ezaugarri berezi bat: liburuaren amaieran ohikoa den bibliografiaz aparte, autorearen diskografia
|
jasotzea
, alegia. Horrela, eman dezagun, Itxaro Bordaren poesiaren zale denak musikatuak izan diren bere poema guztien berri zehatza izango du.
|
|
|
Akats bakar bezain saihestezina du bildumak: Koldo Izagirre bildumaren prestatzailea izaki, ez duela Koldo Izagirre poetaren antologiarik
|
jasoko
. Batek baino gehiagok jo zion adarra ekainaren bukaeran Miramon Parke Teknologikoan egin zen aurkezpen jendetsuan:
|
|
|
Okupez ari garen honetan, bere aurreko eleberrian giro hori ezin hobeto
|
jasotzen
zuen idazle bat aipatu behar dugu orain. Kronika hau idazten ari naizelarik ez dut oraindik Juan Luis Zabalaren eleberri berria mesanotxeratu, baina Agur, Euzkadi izenekoaren gaia edo hipotesia benetan zait erakargarri:
|
|
|
Frantziak zenbat domina eta Espainiak zenbat domina, beste konturik ez zekarten Sydneytik. Kirolen jarraipen mediatikoa baino kontu nazionalistagorik nekez aurki daiteke, eta, benetan, aire freskoa da halakoetan beste tankera bateko informazioa
|
jasotzea
: Gorka Zabaleta eta Imanol Murua kazetariek antipodetatik bidalitakoa, adibidez.
|
|
|
" Mailinews" goiburupean agertzen zaiguna da egunkari katalanaren beste zerbitzu interesgarri bat. Gune honetan, irakurleari etxean berak aurretik aukeratu dituen sailetako eguneko berriak doan
|
jasotzeko
aukera eskaintzen zaio. Hau da, zibernautak berak nahi dituen esparruak aukeratzen ditu eta goizero, modu zuzenean, e postaren bitartez, etxean albiste garrantzitsuenen titularrak jasotzen ditu.
|
|
|
Gune honetan, irakurleari etxean berak aurretik aukeratu dituen sailetako eguneko berriak doan jasotzeko aukera eskaintzen zaio. Hau da, zibernautak berak nahi dituen esparruak aukeratzen ditu eta goizero, modu zuzenean, e postaren bitartez, etxean albiste garrantzitsuenen titularrak
|
jasotzen
ditu.
|
|
|
Internet, informatika eta zerbitzu berriei buruzko informazioa eskaintzen du eta gainera hemeroteka bat ere badu bilatzaile batekin atzeratutako berrien artean arakatzeko. " El navegante" epigrafearekin azaltzen den loturak asteko webgune nabarien helbideak
|
jasotzen
ditu. Gaiez gai antolatutako aurkibidea ere badu" Las estrellas del navegante" izenburupean azaltzen dena, erredakziora ailegatzen diren zibernauten iradokizunak eta helbide berriak gordetzen dituena.
|
|
|
Bigarren eskuko produktu desberdinen salerosketarako iragarki sailkatuez osatuta dago. " Guia de enlaces" izenburupean agertzen den zerbitzuan, internauten iradokizunak
|
jasotzen
dira amarauneko webgune interesgarrienen helbideekin. Atal batzuetan on line egindako inkestetan parte hartzeko aukera eskaintzen da.
|
|
|
Egunkari digital honek, paperean kaleratzen denak baino Latinoamerikari buruzko albiste gehiago argitaratzen du. Amerikarako inprimatutako edizio bat dago eta oso osorik
|
jasotzen
da on line bertsioan. Informazioaren kalitatea eta kantitatea dira hedabide honen bi zutabe nagusiak.
|
|
|
Azken hilabeteotan El Pas Digital ek zerbitzu elkarreragile berriak sortu ditu; besteak beste, berriketa guneak (chat) edo berri taldeak (newsgroup). Martxoko hauteskundeetan jarri zuten martxan eztabaida gunea eta internautei, era zuzenean, buruzagi politiko garrantzitsuenei galderak egiteko eta hauen erantzunak
|
jasotzeko
aukera paregabea eskaini zien.
|
|
|
Orrialdeak, teletestua erabiltzen zuen Prestel sistemaren bitartez igortzen ziren. Orduan urriak ziren komunikabide honen harpidedunak, telebista aparailuetan deskodetzaile bat jarri behar izaten zuten seinalea
|
jaso
ahal izateko. Esan dezakegu, bada, duela 20 urte jaiotako kazetaritza elektronikoa telebista kateetan finkatu zela teletestuari esker.
|
|
|
Bestalde, aipatzekoa da Estatu espainiarreko 81 egunkari digital horietatik herenak bakarrik, 27 alegia, daudela OJDren kontrolpean. Eta hauen artean El Pas da bisita gehien
|
jasotzen
duena (92.281 kontsulta/ egunean); bigarren postuan, eta alde handiarekin, El Mundo dago (41.079 k/ e) eta hirugarreneanMarcakirol egunkaria (29.286 k/ e).
|
|
|
Estatu espainiarrari dagokionez, edizio digitalen errentagarritasuna ere kolokan dago. El Pais Digital en arduraduna den Marilo Ruiz de Elviraren aburuz, Estatuan oraindik ez da masa kritikora heldu edizio elektronikoak negozio bihurtzeko (honetaz, kontuan eduki behar da OJDren datuen arabera El Pas en Interneteko edizioa dela Estatuan bisita gehien
|
jasotzen
duena):
|
|
|
Egunkari gehienak 50 milioi hasi gara
|
jasotzen
Interneteko publizitateari esker. Hala ere, horrek ez du esan nahi edizio elektronikoekin dirua irabazten ari denik, sortutako gastuak diru sarrerak baino handiagoak direlako (Noticias de la Comunicacion, 178 zb., 30 or.).
|
|
|
Recoletos Taldea (Mar ca, Expansion, Diario Medico, Actualidad Economica, Telva eta Gaceta Universitaria) kopuru horretatik hurbil ibili zen ere. Aitzitik, edizio digitaletan aitzindaria den El Periodico de Catalunya-k 18 milioi baino ez zuen
|
jaso
. Estatuko egunkarien artean sarean gehien bisitatzen denak, El Pas ek hain zuzen, 80 milioi pezeta inguru lortu zuen Interneteko publizitatearen bitartez.
|
|
|
Euskal Herriko egunkariei dagokienez, OJDk, oraingoz, El Correo Español, El Diario Vascoeta Diario deNavarra ren datuak soilik eskaintzen ditu. Bilboko egunkariak egunero
|
jasotzen
dituen batez besteko bisitak 4.322 dira; Donostiakoak, 2.955 eta Iruñeakoak, 2.292.
|
|
|
" Diari electronic independent" lelopean agertzen den webgune honek baditu informazio arrunta eskaintzen duten sail arruntak eta erabiltzaileen parte hartzea bultzatzen duten beste batzuk ere; besteak beste, chat direlakoak (berriketa guneak) eta eztabaidarako foroak. Zerbitzu hauez guztiez gain, Europa Press berri agentziak eskainitako azken orduko albisteen atala ere badu eta baita herrietako berriak
|
jasotzeko
gunea ere.
|
|
|
Bereizketa honen arabera, gutxiengo nazionalek planteatzen dituzten eskakizunak bi multzotan sailka daitezke: lehenengo eskakizun multzoaren arabera, taldeak, barne desakordioak sor ditzakeen eragin ezegonkortzaileetatik babestu behar dira (esate baterako, arbasoengandik
|
jasotako
ohiturak jadanik errespetatzen ez dituzten gizabanakoek erakusten duten heterodoxia). Bigarren eskakizun multzoaren arabera, beste aldetik, gutxiengo kulturalek, kanpotik datozen eraginetatik babestu ahal izateko zenbait neurri hartu behar dituzte (esate baterako, gutxiengo kulturalak hezkuntza sistema bere hizkuntzan ezin duenean garatu).
|
|
|
Izan ere, jokabide hori hartuz gero, bere nortasuna eraikitzeko ezinbestekoa den kultura babesturik ikusten duen gizabanakoa sendotuagorik sentituko da bere autokonfiantza, autoerrespetu eta autoestimuari dagokienean. Ni-arekin harreman praktikoan sartzeko hiru modu hauek (Honneth, 1995) gainerako gizartekideengandik
|
jasotako
errekonozimenduarekin (edo errekonozimendu faltarekin) elkarloturik daude. Guztietatik, errekonozimendu kulturalak (hau da, bestearen kultura norberarena bezain baliotsua dela onartzea, jarrera horrek ekar ditzakeen ondorioekin) egundoko garrantzia hartzen du gure egunetan.
|
|
|
Guztietatik, errekonozimendu kulturalak (hau da, bestearen kultura norberarena bezain baliotsua dela onartzea, jarrera horrek ekar ditzakeen ondorioekin) egundoko garrantzia hartzen du gure egunetan. Nortasun indibiduala prozesu elkarrizketatua bada, Taylorrek defendatzen duen bezala, orduan gainerako gizartekideen aldetik errekonozimendua
|
jasotzen
dugunean harreman igualitarioagoak izango ditugu eta, ondorioz, gure buruarekiko autokonfiantza, autoerrespetu eta autoestimuan irabaziko dugu.
|
|
|
edozein egitasmo edota harremanen aurrean, gizabanakoak bere" autodeterminazio" eskubideari eusten diola. Hau da, ni ak helburu oro osatu, aztertu eta berrikus dezake bere ingurunetik etengabean
|
jasotzen
duen informazio, adibide edota argudioen eraginpean, bera baita bere bizitzarekin zer egin eta berau nola gidatu erabaki dezakeen bakarra1 Goian aipaturiko liberalen arabera, beraz, autonomoak eta gure buruaren jabeak garen gizakion bizimodu on jakin batekiko leialtasuna jarrera kontingentea da, ez berezkoa (constit utive) (Larmore, 1990: 343).
|
|
|
Zoritxarrez, gure herrian ez ziren planteamendu hauek justifikatzeko beharrezko baldintzak betetzen: unibertsitaterik gabe, euskararen irakaskuntza erabat baztertuta, populazio euskaldun gehiena analfabetismoan murgilduta, Euzko Gogoa ren bidea intelektual talde txiki batena izan zen, apenas ondorioak
|
jaso
zituena. Gaur egun, urteak igaro ondoren, aldizkari honekin oraindik ordaindu gabeko zor handi bat dugu, mitikoa bihurtu den izengoitia inoiz ez baita berriro ere berrargitaratu eta publikazio osoa eskuratzea zaila baita.
|
|
|
OPE egunero argitaratuko zen Parisen, 1977ra arte. Epe luze horretan, merezitako ospea
|
jaso
zuen publikazio honek. Argitalpen berriaren ardura" Euzko Izpar Banatzea Service Basque de Presse" k zuen, Felipe de Urcolaren zuzendaritzapean.
|
|
|
Kolaboratzaileen artean, beste aldetik, Jose Maria Lasarte, Pedro Beitia eta Joseba Rezola zeuden. Orrialde haietan, balio historiko eta soziologiko handiko informazioa aurki dezakegu, ezen Euskal Herriarekin lotura zuten albisteak zehaztasun guztiekin
|
jasotzen
baitzituzten. Normalean, hiru atal bereizten ziren buletinean:
|
|
|
Antza denez, OPEn
|
jasotzen
ziren informazioak oso kontrastatuak izaten ziren, zurrumurruetatik zeharo kanpo, eta horrek ospe berezia eman zion. Modu batez bertan jasotzen ziren salaketak, gehienetan, errealitatean baieztatzen ziren.
|
|
|
Antza denez, OPEn jasotzen ziren informazioak oso kontrastatuak izaten ziren, zurrumurruetatik zeharo kanpo, eta horrek ospe berezia eman zion. Modu batez bertan
|
jasotzen
ziren salaketak, gehienetan, errealitatean baieztatzen ziren.
|
|
|
6 Zoritxarrez, 1979an Ediciones Vascasek egin zuen faksimile edizioan lehenengo zenbaki interesgarri hau ez zen
|
jaso
.
|
|
|
13 Zeruko Argia (VI eta IV), Josemari Velez de Mendizabalek Iokin Zaitegi liburuan
|
jaso
dituen deklarazioak (Arrasate, 1981, 87 or.).
|
|
|
Aldizkariaren bigarren zenbakia 1948an agertu zen, behin 1946an Picavea hil eta gero. Lan horren ardura nagusia, hasierako lau zenbakietan, Juan Thalamas Labandibarren eskuetan gelditu zen hein handi batean; bosgarren zenbakitik aurrera, aldiz, kezka hori Isidoro de Fagoagak
|
jaso
zuen, abeslari eta idazle beratar hori Argentinatik itzuli ondoren. Zenbaki horretan, argitaratzaileek oso garbi uzten zuten, gizazaletasuna eta aniztasuna errebindikatuz, lehenengo aitzindariaren jarraitzaileak izateko borondate sutsua zutela.
|
|
|
Euzko Enda k bi urte iraun zuen, hamabost zenbaki argitaratuz. Normalean, hiru hizkuntzetan idatzitako lanak
|
jasotzen
ziren bertan, eta azpimarratzekoa da erabiltzen zuen euskara, Bizkaiko euskalkia hain zuzen. Orokorrean, aldizkariaren itxura eta konposaketa nahiko apala zen:
|
|
|
Ideologia aldetik EAJrekin lotura estua zuen Euzko En da k —berez, askotan, hor agertutakoak, gero Eusko Deya n ere argitaratu ziren—, baina haren helburu nagusiak kulturalak ziren; zentzu horretan, mundu osoan sakabanatutako euskaldunen lotura moduko ekimen abertzale bezala definitzen zen. Hau guztia horrela azaldu zuten Parisko Euzko Deya n
|
jasotako
aurkezpen gisako artikulu batean3:
|
|
|
Estruktura aldetik, Euzko Deya k egunkari arrunt baten egitura bera mantendu zuen: lehenengo orrialdean uneko berri politiko eta sozialak
|
jasotzen
ziren eta, barruan, sail desberdin batzuk(" Baiona’tik"," Naskaldiya"," Hojeando la prensa adversa"), komentarioak, erreportaiak, iritzi artikuluak, hemeroteka, publizitatea. Aipatzekoa da egitura honek antz handia gordetzen zuela 1937an zehar Bilbon argitaratu zen Eguna kazetariak izan zuen antolaketarekin.
|
|
|
Hauekin guztiekin batera, beste astekari eta egunkarietatik hartutako sinadurak agertzen ziren: François Mauriac, Le Figaro eta Paris Soir en kolaboratzailea, Pierre Dumas, Le Petit Democrate koa, Geoffrey Frazer, Ce Soir ekoa; gainera, askotan Vendredi, La Croix, La Jeune Republique eta Le Matin eko artikuluak ere
|
jasotzen
ziren. Aldi berean, sarritan Euskal Herriko prentsa aipatzen zen, batez ere Su d Ouest egunkaria eta Euzko Enda eta Aintzina aldizkariak, bigarren hori 1942tik berriro ere kalean.
|
|
|
Idazle hauen guztien arteko elementu komuna erlijio sinesmena zen; bereziki, kanpoko intelektualen testuak" Iritzi katolikoak" lemapean azalduko dira askotan. Asmo honi erabat lotuta, Pio XII eta, orokorrean, apezteriaren manifestazioak tamaina handitan
|
jasoko
ziren beti Eusko Deya ren orrialdeetan. Ardura honen sustraia Euskal Gobernuan nagusi zen ideologian bila dezakegu, baina baita Europan garrantzi handia zeukaten kolektibo katolikoak euskaldunen kausara erakartzeko asmoan ere.
|
|
|
Euzko Deya baino lehen beste esperientzia apalagoa egin zen Erresuma Batuan, Kingstonen biltzen zen euskal ume atzerriratuen taldeak egiten zuen El Periodico Vasco argitalpenarena alegia. Hau 1937an sortu zen, mimeografia sistemaren bidez, eta haren bederatzi orrialdeetan gaztelaniaz eta ingelesez idatzitako testuak
|
jasotzen
ziren. Geroago, II. Mundu Gerraren garaian, 1940 urtetik 1944ra, Hackneyn antzeko ekimen bat burutu zen, Amistad goiburupean.
|
|
|
Adibidez, zenbait jelkide alemaniarzalek proposatzen zituzten kolaboratzeko edo negoziatzeko tentazioak saihestu nahi ziren. Nazien okupazioarekin batera, beste aldetik, Parisko Delegazioa desagertu zen, eta ordezkaritza hori derrigorrez beste hirietan
|
jaso
egin behar izan zen. Manuel de Irujoren esanetan, bost izan ziren nagusiak:
|
|
|
Londres, New York, Mexiko, Caracas eta Buenos Aires hirietakoak. Horrela, atzerriko prentsaren protagonismoa Atlantikoaren beste aldeko publikazioek
|
jaso
zuten.
|
|
|
geometriaren bat izatez gerotan, poetak erakusten dizkigun gauzen geometria genuke poesia. Berrizbeitiak, esaterako, halako introspekzio bat egiten du gure kulturan non esan litekeen historia egiten duela, gure literaturan izan ez genituen poemak ber sortzen dituela (Oihenart despeditzen du, Pariserat doalarik), eta bidenabar
|
jaso
eta duindu egiten duela aurreko tradizio guztia, batez ere molde zaharreko egiturez baliatzen delarik. Ez ezazuela pentsa, alabaina, apokrifotasun jokotan edo pastixak antolatuz laketzen denik.
|
|
|
" Ilunaldi" du titulua, hain zuzen, poema honek. Nemesio Etxanizen literaturak euskaltzaleen esker ona eta literaturzaleen begiramenezko isiltasuna
|
jaso
izan du urteetan. Bigarren mailako poeta zatekeen, eta berak ere onartua zeukala dirudi:
|
|
|
Arrazoi horregatik, euskal gizartearentzat eta kulturarentzat pisu estrategiko saihestezina du Liburutegi Nazionalaren auziaz eta proiektuaz gogoeta egiteak. Oraindik gauzatu gabe dagoen egitasmo honek, hasiera batean, guztion oniritzia
|
jaso
dezake. Haatik, proiektua bera aurrera eraman eta bideratzerakoan sor daitezke ñabardurak eta desadostasunak.
|
|
|
Esan bezala, batzuren eta besteren iritzia
|
jaso
nahi izan du Jakin ek. Azkenean, honako lau lagun hauek erantzun digute:
|
|
|
Ildo horretan, saritutako lanak kanpoan zabaltzeko gainsariak sortu dira. Horrela, euskarazko literatur sariaren irabazle eta akzesit saridunek, beren lanak nazioarteko zabalkunderako hizkuntza batera itzultzeko eta euskara ez den beste hizkuntza batzuetan aurkez daitezen katalogoa egiteko dirulaguntzak
|
jasoko
dituzte.
|
|
|
Era berean, Haur eta Gazteentzako Euskarazko Euskadi Literatur saria irabazten duenak, saritutako lana nazioartean aurkezteko katalogoa egiteko eta beste hizkuntza batean argitaratzeko kontratua egiteko dirulaguntzak
|
jasoko
ditu.
|
|
|
• Erkidegoko ekoizpen bibliografikoa bildu. Lurraldean ekoizten den ondare bibliografiko eta dokumentala
|
jaso
, katalogatu, kontserbatu eta hedatu.
|
|
|
• Lege gordailua
|
jaso
.
|
|
|
Liburueta fondo bildumak garrantzi handikoak dira kultura ondarearen alorrean, gizakiari eta bere inguruari buruzko zehaztasun ugari eskaintzen dituztelako, era ordenatuan
|
jasorik
jartzen baitira jendearen erabilgai, herritarrak informatzeko, komunikatzeko eta hezteko xedearekin. Helburu horiek behar bezala lortu nahi baditugu, beharrezkoa da zabalkundea egitea eta bilduma propioak eta kanpokoak kontsultatzeko aukera ematea, eta, horretarako, informazio sistema komun bat eratu behar da teknologia berriek eskaintzen dituzten abantailez ahal den neurrian baliatuz.
|
|
|
Orain arte Euskal Autonomia Erkidegoan, Eusko Jaurlaritzak, Lazkaoko Beneditarren Monasterioko, Gasteizko Elizbarrutiaren Seminarioko eta Loiolako Santutegiko liburutegiekin lankidetza hitzarmen bana izenpetu du, EAEko liburutegietan dauden 1900 urtera bitartean argitaratutako liburu guztiak euskarri informatikoan
|
jasotzeko
sistema eratuz eta ezarriz, Euskadiko bibliografi multzoari buruzko katalogo komuna osatzeko helburua duena. Horren bitartez, kontsultak modu elkarreragilean egin ahal izango dira.
|
|
|
Dagoeneko,
|
jaso
behar ditugun datuen deskribapena eta datu horiek aztertzeko erabiliko diren irizpideak ezarri dira. Orain informatikoekin" estatistiken programa" euskarri informatikoan jartzen ari gara, maiatzean martxan jartzeko asmoz.
|
|
|
' Biblioteka arteko tirabirak etengabeak izan dira gai honen inguruan, tentsio handiko uneak ere tartean. Udalak, bere garaian Nafarroako Unibertsitate Publikoaren egoitza Alde Zaharrean (auzoa nahiko egoera kaxkarrean zegoen orduan) kokatzeko aukera galtzen utzi ondoren
|
jasotako
kritikek akuilatuta, ez zuen entzun ere egin nahi Liburutegi Nagusia Alde Zaharrean kokatzen ez zuen ezein asmo. Nafarroako Gobernuak, berriz, apalago hasieran baina sendoago orain, liburuzainek hasieratik defendatu zuten aukeraren alde egin du:
|
|
|
...zan ere, hainbat tokitatik ohartarazi zaigu Liburutegi Publikoek eskainitako zerbitzuen zehazgabetasunaz; zenbait liburutegiren eta bereziki Nafarroako Liburutegi Nagusiaren egoera kaskarraz; antolaketa eta zuzendaritza egitura urriaz; Foru Erkidegoko arloen arteko desorekaz, liburutegiko dotazioei dagokienez (hiriburuan bertan, Iruñean, defizit nabarmena dago); XXI. mendearen atarian herritarrek
|
jaso
behar dituzten zerbitzuak zehaztu eta ba' Biblioteka teratu beharraz; eta, azken batez, eredu tradizional eta estu baten ordez eredu moderno eta berritzaile bat geureganatzearen egokitasunaz.
|
|
|
...aliagarria izan daitekeen adibide bat besterik ez emateko, lankidetza handiagoa izatea Euskal Autonomia Erkidegoko erakunde eta liburutegiekin, euskarazko lanen ondare bibliografikoa babestu beharrari irtenbideak batera eman ahal izateko(...) arrazoizkoa da pentsatzea euskarazko ondare bibliografikoa askoz hobeki zain litekeela, Euskal Autonomia Erkidegoan, Nafarroan eta Iparraldean lege gordailua
|
jasotzen
duten liburutegiekin partzuergo bat eratuz gero. Edo bestela, partzuergorik ez balitz, itunen bidez, alderdi bakoitzaren betekizunak eta eskubideak zehaztuta.
|
|
|
Liburutegia informatizatua egonez gero, dokumentuen zirkulazioa, erreserbak eta erreklamazioak aise egiteko modua ahalbidetzea erraza da, erabiltzaileak liburutegiko karneta badauka hau guztia arinago egingo delarik. Liburutegiarekin kanpotik komunikatu bagaitezke, formularioak bete eta prestamoko mostradoretik pasa gabe, posta elektronikoz
|
jaso
genitzake erreserbak, atzerapenak, infrakzioak eta abar. Honek eguneroko zerbitzuen kudeaketan abantaila handia suposatzen du.
|
|
|
informazio adierazgarria eskuratzea zaila izaten da alde batetik, eta bestetik dokumentu eskuragarriak kopuruz asko handitzen dira. Ondorioz, erabiltzailea ez da gustura geratzen kalitate eta erabilgarritasun eskaseko datu asko
|
jasotzen
baitu.
|
|
|
Informazio bolumen hauen mugimenduari begira, ezinezkoa zaigu guztiari unitate bakar batean heltzea, beharrezkoa da bereziki prestatutako profesionalak egotea, informazio kopuru izugarri horren barruan aise mugitzeko. Profesionalen beharra dugu behar dugun hori eskuratzeko bideak erakutsiko dizkigulako, denbora aurrezteko, zarata kentzeko eta behar dugun hori zehazki eta behar dugun momentuan
|
jasotzeko
. Laburtuz, informazioa erraz eta azkar eskuratzea beharrezkoa dugu; honek eskura ditugun errekurtsoen probetxua eta razionalizazioa suposatzen du, hau da, egun ditugun aurrekontuekin giza errekutso, errekurtso ekonomiko eta teknologikoak ongi erabiltzea da.
|
|
|
Honen bidez erabiltzaileak liburu berriak eska ditzake, liburutegira posta elektronikoa erabiliz hurbildu. Ondorioz, liburuzainak desiderata guztiak antolatuak
|
jaso
ahal izango ditu, beharrezkoak diren balorazioak egin ahal izateko.
|
|
|
Ez dakit zenbaterainoko propaganda egin dioten Lizarraldean bertan ere. Ez du
|
jaso
dirulaguntza handirik, are gutxiago erakunde finantzieroetatik. Ez daude koadroak tenperatura eta hezetasuna ordenagailuz kontrolatutako ingurune aseptiko batean.
|
|
|
Utziko bagenu begiz jotako argazki haren kontua, utziko bagenu askoren mirespena
|
jaso
duen filme horren tristezia, antzerkiaren maskara jantziko bagenu... zer aurkituko genuke azken egun hauetako kronikan. Ba, esaterako, Euskal Aktoreen Batasunak antolaturiko festa erraldoiaren oihartzun nagia.
|
|
|
URRUTIA, Iñigo Publizitate ofiziala
|
jasotzeko
eskubidea eta euskal prentsa. Euskaraz informatua izateko eskubidetik abiaturiko aportazio juridiko bat. 96 zk. (1996), 90 Aseguruak, Pentsio Planak eta Aurrikuspen Sozialeko Entitateak. 50 zk. (1989), 73 (Itz.:
|
|
|
URRUTIA, Iñigo Publizitate ofiziala
|
jasotzeko
eskubidea eta euskal prentsa. Euskaraz informatua izateko eskubidetik abiaturiko aportazio juridiko bat. 96 zk. (1996), 90
|
|
2001
|
|
|
Alonsok Euskal karma n nahiago du neurriak gainez jo eta hautsi, harrikada gordin bota. Tabernak Txokolatezko dinamita n azken milimetroraino neurturiko errelatuak
|
jaso
ditu, borobildu arte esku artean leuntzen eduki dituenak. Zerikustekorik ez.
|
|
|
Norbaitek galde dezake zergatik eginen dudan hori, eta lehenago aipatu arrazoiez gain, esan behar dut neure neurrian ere nekatuta nagoela, hots, pertsonalki hainbeste onura
|
jasotzeagatik
ere, komenigarria dela, bai mailape rtsonalean nola sozialean, lehendakariak aldatzea, eta nik neuk horixe eginen dudala, Jainkoa lagun, heldu den urtean. Are gehiago, Ana Urkiza gure idazkari berriak proposatzen duen legez, Euskal Idazleen Elkartea ren historian hiru aro desberdintzen ahal badira:
|
|
|
Azkenez, Eusko Jaurlaritzaren Hizkuntza Politika Sailburuordetza rekin izenpetu dugun egiunea aipatu behar dut, era horretan aurreko urteetako segurtasunik eza eta banan bananeko deialdiekiko menpekotasuna alde batera uzten baikenuen behingoz, eta benetako proiektuak antolatzen hasteko aukera
|
jasotzen
. Izan ere, elkartearen barne ikuspegitik hori da, nik uste, joan den urteko gertakaririk garrantzitsuena, elkartea ren hasierako urteak bazter utzita, lehen aldiz gertatzen baita elkarte gisa aurrekontu egoki bat ematen zaigula, kontrol zorrotzekin bada ere, guk kudeatzekoa.
|
|
|
Te rrorismo kulturala edo terrorismoaren kultura aplikatu du UPNk aurten euskal kutsua edo euskal kulturarekin lotura duen edozein eragileren aurka. Eta, erasoa orokorra dela erakusteko frogarik onena, Euskaltzaindia eta Eusko Ikaskuntza bezalako erakunde susmagarriek urte luzetan
|
jasotako
dirulaguntzak (ez da ahaztu behar Nafarroako Diputazioak hartu zuela parte hasieratik —Hego Euskal Herriko beste hiru Diputazioekin batera— bi erakundeon sorreran orain 80 bat urte, 1918an Eusko Ikaskuntza eta 1919an Euskaltzaindia) barregarriak izatea, orain bi urteko datuekin konparatuz gero, iaz ere jaitsiera nabarmenak izan baitzituzten euskalgintzako sektore guztiek Nafarroan.
|
|
|
Komunikabideei dagokienez, barrega rria dirudi erdarazko komunikabide guztiz ahaltsuei euskaraz argitaratzen dituzten aitzakia orrialdeengatik dirulaguntzak bikoiztu izanak, biziraupena inola ere ziurtaturik ez duten euskara hutsezkoeimu rriztapen zorrotza ezarri zaien bitartean. Euskal dunonEgunkaria ren Nafarkaria gehigarri beteranoak ez du sosik
|
jaso
, hamar urteko ibilbidean nafarrentzat errefe rentziaeta informazio iturri baliagarria izan bada ere. Nabarra aldizkariak eta beste hainbat herri aldizkarik ere ez dute laguntzarik jaso.
|
|
|
Euskal dunonEgunkaria ren Nafarkaria gehigarri beteranoak ez du sosik jaso, hamar urteko ibilbidean nafarrentzat errefe rentziaeta informazio iturri baliagarria izan bada ere. Nabarra aldizkariak eta beste hainbat herri aldizkarik ere ez dute laguntzarik
|
jaso
. Azken azkena, Nafarroako Gobernuak Durangoko Euskal liburu eta Diskoaren Azokan parte ez hartzeko harturiko erabakia da.
|
|
|
Txalotzekoa Markeliñe taldeak Gijon herrian
|
jaso
dituen zuzendaritza, interpretazio eta musika aukeraketa onenaren sariak Mambru lanagatik.
|
|
|
Euskarazko antzerkigintza bultzatzeko asmoz, Donostiako Udalak 1 Donostia Saria sortu du. Aurten Tanttaka taldeak
|
jaso
du, Ozeanoko pianista lanarengatik. Ea halako ideiei esker euskarazko antzerkigintzari garrantzi gehiago ematen zaion.
|
|
|
Kritiken artean, euskaraz aritzea ez dadila izan aitzakia hutsa dirulaguntzak
|
jasotzeko
eta amaiera eman dakiola talde askok antzezlan bat prestatzerakoan izaten duten irizpideari: antzezlana espainieraz muntatu (hiru bat hilabete) eta gero, hilabete eskasean haren euskarazko ordaina egitea (maiz samar estreinatu dira euskarazko bertsioak pase oso bakar bat egin ondoren).
|
|
|
Indarkeria politikoaren erromantizismoa entzun dute etxean (gurasoek grisen aurretik korrika aritzen zireneko hura) eta kalean ikusten duten bortizkeria politikoa ez da, dagoeneko, batere erromantikoa. Beste nonbait esan dut" belaunaldi mutantea" sortu dugula, sortzaile berriei idealez mintzatu zaielako, aurrekoen ilusioaz blaituriko diskurtsoa
|
jaso
dutelako, baina ez zaielako eredu argirik eman, ezta ilusionatzeko egoerarik eskaini ere.
|
|
|
Idatzi honen hasieran
|
jaso
dugu nola aldizkariak bere printzipioen adierazpenean jasotzen zuen ia ale oro z
|
|
|
Idatzi honen hasieran jaso dugu nola aldizkariak bere printzipioen adierazpenean
|
jasotzen
zuen ia ale oro z
|
|
|
Artikulu mordoxka daude erregionalismoaren onurak adierazte aldera idatziak, besteak beste, Marc Legasse eta Piarres Lafitterenak. Oro har, Aintzina k, gorago
|
jaso
dugun liburuaren iruzkina dela bide jaulkitakoez landa espresuki ez zuen Petain laudatu, baina are gutiago gaitzetsi. Eta honek abian jarri zuen erregionalismo airea sendotu nahia oso garbi ageri da.
|
|
|
Egungo ikuspegi eta iritzi nagusiaren arabera, Petain Francorekin eta Hitlerrekin lotzen dugu aski fite; arrazoiz lotu ere, elkarlanean aritu zirenez munduan ordena berri autoritarioa ezarri nahian. Gorago
|
jaso
dugunaren balorazioaren arabera, horretaraz gero, Iparraldeko Enbata aurreko mugimendu euskalherrizalea, aranazaletasunaren eraW Pako Sudupe euskara irakaslea da, eta Euskal Filologian lizentziatua. ginpekoa, eskuin autoritario faxistaren kolaboratzaile behar ote dugu interpretatu. Hego Euskal Herrian Francorekin bat egin zuten karlistak eta Ipar Euskal Herrian Petainekin bat egin zuten euskaldun petainzaleak nahiz aintzinazaleak, berdintsu?
|
|
|
Unibertsitateetako irakaslego euskalduna, aipatu akats guztiak kontuan hartutaere, erlatiboki gaztea da, kasu askotan (nagusiki erdaraz idaztera behartu zaion) doktorego tesi erredakzioetan end redaturik dabil, eta arrazoi akademiko politikoengatik euskarazko sorkuntza gutxiesten duen inguru nabarmenki diglosikoan lan egiten saiatzen da. Ekinbide pribatuak (arlo publikotik dirulaguntzaren bat ere
|
jasotzen
duen ekinbide pribatu horrek) bultzadatxoak eta pizgarriak ematea gauzak hobetzeko (beste) bide bat izan daiteke. Itzulpenak egiten jarraitu da, zer esanik ez, baina ikerlari euskaldunen sorkuntza lanentzat gune gehiago ireki tzea ez da sekula soberan egongo.
|
|
|
Txillardegiren Pu tzunobelak
|
jaso
dituen kritiken aurreko nire desadostasunerako arrazoiek osatuko dute adibide honen muina; adibide bat besterik ez da, baina gure literaturako produktu askorekin gertatzen dena ondo irudikatzen duela pentsatzen dut. Kontua da irakurri ditudaniruzkinetan agertzen den nobela ez dela, nire ustez, Pu tz u. Hein batean, behintzat.
|
|
|
Batzuetan, dudarik ez, kritikoak bidegabe joka dezake," pasa" daiteke (hau sinatzen duena ere ez dago pekatu horretatik libre, baina ikasten saiatzen da), eta kasu horietan erantzun behar da, noski (polemika osasuntsua izan daiteke), baina neurrian. Kritika txarrak
|
jasotzea
ez zaio inori gustatzen, baina jasaten ikasi behar da. Gure artean kritikak zentzuz pairatzea ez da ohikoena, ordea, agian gutxi garelako, guztiak elkarren ezagunak garelako edota autoritate nahikoa duen kritiko talderik ez delako garatu.
|
|
|
Frantsesa ren Legearen (Charter of the French language) arabera, euren erreserbetan cree zko hezkuntza
|
jasotzeko
eskubidea dute (87 atala). Eskubidea dute, halaber, ingelesa eta frantsesa zer propo rtziotan sartzen duten erabakitzeko (88 atala).
|
|
|
Adibidez, Chisasibitik 60 kilometrora dagoen Radisson herrira joan eta han dena frantsesez dago. Era berean,
|
jasotzen
duten turismoaren zati handi bat Quebec barrukoa da, frantsesduna, alegia, eta frantsesez egiten dute. Edo, eskola bukatu eta unibertsitatean segitu nahi baldin badute, halabeharrezkoa zaie frantsesez jakitea, Frantsesaren Legearen 88 atalak gogorarazten dienez, bestalde.
|
|
|
Bi motatako justifikazioak erabili dituzteprozesuan zehar. Alde batetik, te rra nullius doktrina kolonialista tradizionala genuen, hau da, XVI. mendean Frantziak" aurkitu" zituenean, lurrak ez zirela inorenak eta, beraz, cree ei ez zitzaiela eskubiderik aitortu behar lur horien gainean, ez eta Kanadako Konstituzioaren 35 atalean
|
jasotzen
zirenak ere(" Remarks of Grand Chief Matthew Coon Come", Interneten). Bigarren argudioa" modernoagoa" zen:
|
|
|
Beste batean, Sebastian Salaberria rekin nintzen. Hark bereNe ronek tirako nizkin liburuarekin irabazi zuen Agora saria eta hura
|
jasotzera
lagundu nion. Baina handik irteerakoan, gizaseme batek eraso zidan:
|
|
|
Oroitzapen asko ditut. Zortzi urteko ume baten begiak oso txorrotxak dira, izan ere, holako gertakariak
|
jasotzeko
eta barruan gordetzeko. Nik nire oroipenak, eta nire adinekoek berenak, orduan ikusitakoak ez zaizkigu, ez, bizi garen artean ahaztuko.
|
|
|
Baina ondoren hauek ere bai. Kontaera horiek orduan
|
jaso
, eta gero, handik laster, zera ikusi nuen: bazegoela han gaia edo harrobia liburu interesgarririk egiteko.
|
|
|
...i da dagoeneko jendea bidaiatzeko beldur dela, batetik bestera joan eta gauza eta jende berria ezagutzeko beldur; nabari da, halaber, askatasun zibilen defentsa gero eta zailagoabihu rtzen ari dela, segurtasunaren aitzakian; nabari da oso zaila dela, xehetasun eta txikikeriatan ez bada behintzat, guztien gainetik gailentzen ari den pentsamendu bakarr aren kontrako ahotsek behar bezalako oihartzuna
|
jasotzea
. Eta horrek, noski, ez gaitu Akademiaren garaietara itzuliko, ez gaitu Nafarroako Gorterik ilustratuenaren garaietara eramango, ezta Florentziako Berpizkundeko giro oparoraere.
|
|
|
Iraultza kuantikoa sortarazi zuen eragile erabakigarria gorputz berotuen erradiazioa ren neurketa esperimentala izan zen, garai hartako teoriez baliaturik esperimentu haren berri emateko modurik ez baitzegoen. Halaber, gaur egun oinarrizko ideiak alda litzaketen zenbait esperimentu ulergaitz baditugu, hala nola Greisen Zatsepin Kuzminlimitearen gaineko energia duten izpi kosmikoen aurkikuntza nahiz urrutiko iturri astronomikoetatik
|
jasotako
energia altuko fotoien detekzioa, biak gaur eguneko teorien arabera ezinezkoak direlarik. Era horretako esperimentuen azalpena erlatibitatearen teoria orokorraren baitango espazio denbora delakoaren kuantizazioan omen datza, zenbait zientzialariren iritziz, baina grabitazio kuantikoari buruz garatzen ari diren eta garatzear dauden ideiak frogatu ahal izateko esperimentu berriak burutu behar dira.
|
|
|
Schrodinger-en Uhin Mekanika plazaratu bezain laster Robert Oppenheimer eta Gamow tunel efektu mekaniko kuantikoaz baliatu ziren, eremu elektriko bortitzen eraginpeko hidrogenoatomoa ren egoera kitzikatuen autoionizazioa eta nukleo pisutsuenadesintegrazioa azaltzeko, hurrenez hurren; eta objektu kuantikoek potentziallangak zeharkatzeko duten ahalmenari esker XX. mendean zehar diseinaturiko aparailuak asko izan dira. Urte asko itxaron behar izan ziren, aldiz, hutsean zeharreko tunel korrontearen berri esperimentala
|
jaso arte
. 1981 urtean Gerd Binnig ek eta Heinrich Rohrer ek, bi metalen arteko hutsean zeharreko tunel korrontea kontrolatuz, tunel mikroskopioa (STM) diseinatu zuten, gainazaletako atomoen posizioak bereizmen handiz ikustea lortu zutelarik.
|
|
|
Hemen bildu ditugun aipamenetan Euskal Herriari, hobe esan, Hego Euskal Herriari zuzenean dagozkion pasarteak aldatu ditugu. Gure kasua aipatu gabe, baina guri badagozkigun batzuk ere
|
jaso
ditugu, Gregorio Salvador, edo Lodares, Aleix Vidal Quadras, edo Manuel Jard6n en kasuan bereziki. Mila gehiago ere jaso genitzakeen, Kataluniako errealitateari erreferentziatuak baina guretzat berdin berdin balio zezaketenak.
|
|
|
Gure kasua aipatu gabe, baina guri badagozkigun batzuk ere jaso ditugu, Gregorio Salvador, edo Lodares, Aleix Vidal Quadras, edo Manuel Jard6n en kasuan bereziki. Mila gehiago ere
|
jaso
genitzakeen, Kataluniako errealitateari erreferentziatuak baina guretzat berdin berdin balio zezaketenak.
|
|
|
Kapitulu honetan maiz
|
jasoko
ditugu Aurelio Artetaren pasarteak. Asko idatzi du Artetak, batez ere Nafarroko hizkuntz politikaren gainean.
|
|
|
" Paramactualmente en España luchar por la libertad consiste fundamentalmente en luchar contra la ‘normalizacion’". Espiritu bera agertzen da bere liburutik
|
jaso
ditugun ondoko pasarteetan. Normalkuntza hori antidemokratikoa da, hizkuntz zapalkuntza da, espainol askori bere hizkuntza eta aberria kentzea da.
|
|
|
Niri neuri esan dizkidatenak ez dira gozoak. Baina baditut inguruan askoz gogorragoak
|
jaso
dituztenak. Ikusteko dago hori guztia debaldetan gertatuko ote zaigun.
|
|
|
Gure artean oraindik asko hitz egiten da etsaiez. Hori erakusteko testigantza batzuk
|
jaso
ditut, hain zuzen ere euskara gai dela. Segun eta zeinek hitz egin, euskararenetsaiak dira hizkuntz politikaren aurkariak, hizkuntz politikaren arduradunak eta beste asko.
|
|
|
Ez dut edozeinen iritzia ere bildu, bistakoa denez. Ehundaka orrialdegehiago bil genezakeen iritzi sailetako guztiak
|
jaso
izan bagenitu, eta zer esanik ez" zuzendariari" zuzendutako sailekoak jasoz.
|