|
2000
|
|
|
Nonbaitetik hasi behar begirada orohartzailearen pretentsioa mugarritzen eta, beste argi iturri guztiak itzalirik, literatura idatziaren esparrua agerian
|
jarriko
digun fokoa piztuko dugu lehenik.
|
|
|
Nafarroan izan dugun lehiaketarik ospetsuena izan zen hura. Diru pribatuek hornituko dute orain sona handia izateko bidean
|
jarri
duten Juan Zelaia saiakera saria. Pamiela etxearen produktua da, euskaldun jendea buruari hazka jarri nahi duena, ile kalpar azpian pentsamendu edo iritzi, analisi edo proposamenik topatzerik bat ote den jakitera emanen diguna.
|
|
|
Diru pribatuek hornituko dute orain sona handia izateko bidean jarri duten Juan Zelaia saiakera saria. Pamiela etxearen produktua da, euskaldun jendea buruari hazka
|
jarri
nahi duena, ile kalpar azpian pentsamendu edo iritzi, analisi edo proposamenik topatzerik bat ote den jakitera emanen diguna.
|
|
|
Goi agintarien konfiantza guztia duen jauna izendatu dute hizkuntza gauzetan arduradun, Pedro Pejenaute. Ordena
|
jartzera
iritsi omen da. Ez du euskara maite.
|
|
|
Ez da lortu ipar euskal herrian euskarak eta euskal kulturak bizi duten esklusio eta ordezkapen prozesuari mugarririk
|
jartzea
. 2030ean euskaraz komunikatzerik ez dela izango iragarri zaigu, hizkuntza hila izanen dela.
|
|
|
Euskal alderdi politikoek, gizarte eragileek eta norbanakoek euskalduntzea helburua duen erakundeari erakutsitako sostengua berebizikoa izan da. Horrelako batasunaren beharra sumatzen zen aspaldian eta, EAJko ordezkariek esan zuten bezala, euskal gizartean denon ahaleginez lorturiko adostasun politikoa eta gizartekoa haustea ezkutatzen da Garzonen eta Espainiako botere faktikoen jardunbidearen atzean, betiere euskalgintza eta politika nahastuz, eta euskal gizartearen edozein herrigintza edo kultur mugimendu susmopean
|
jarriz
, eta ez bakarrik Espainia mailan, bertako askoren ustean ere bai. Gaur egun dena justifikaturik egotea lortzen ari dira bide horretatik.
|
|
|
Zaramaga taldeak Bakea, elkarrizketa eta bare tz earen al de izenaz atera zuen manifestua, eta egun beretsuetan 140 idazlek beste bat atera zuten, Isiltasuna ez da aterpe izenpean. Egia bada ere dozena bat idazlek batean zein bestean
|
jarri
zutela beren izena, ez dago enoratzerik bi manifestuen mezu politikoa guztiz alderantzikoa zela. Zalantzarik ez dut guzti guztien desira sakonena Euskal Herria bakean bizi ahal izatea dela, baina begi bistakoa dabakea hitzaren atzean gauza ezberdinak ulertzen direla idazleen artean.
|
|
|
Bizkaiak bere seme euskaltzale bati zor ziona bete du, Frai Bartolomerenak berriro gure eskuetan
|
jarriz
. Urkiza eta Baraiazarra euskaltzaleen adoreari eskertu behar diogu hori.
|
|
|
Langintza horretan Euskaltzaindiak izan behar duen zeregina, horra hor gogoeta sakon baten pean
|
jarri
behar dena. Horri buruzko ahotsak nonahi entzun ohi dira.
|
|
|
Independentzia lortu duten behialako kolonien kasuak aski argigarriak ditugu. Indian hindierak ingelesa eta portugesa baztertu ditu; frantsesa zokoan utzi dute arabierak eta vietnamerak; Israelen hebreera yiddish, aleman eta polonieraren gainean
|
jarri
da, Filipinetan tagalogak espainierari lekua kendu dion bezala. Eta azken informazioen arabera, gure egunotan Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna ezereztu zenetik, Kaukaso aldean errusierak atzera egiten du, inondik ere malgukariak ez diren georgiera, txetxeniera edo Azerbaijango turkieraren bultzadapean.
|
|
|
4 Unamunok bere gaztaroan euskara maite zuela zalantzarik ez dago. Santi Onaindiak argitaraturiko euskal poesiaren antologian haren gabon kanta bat
|
jarri
zuen eta han bertso hau irakur daiteke: " Geure euskera baño/ berba ederrago/ ez da gauza ain aundi/ zelebratuko".
|
|
|
Geroago Koldo Mitxelenak umorez esango zuen bezala, bazirudien munduko hizkuntza guztiek beren lexikoa aberasteko dituzten bide biak Unamuno euskarari galarazten tematurik zebilela, ez baitzion utzi nahi inoren hitzak mailegatzen ez eta haien ordezkoak ere sortzen. Funanbulu bati, desarrazoi lasterketa batean, gero eta baldintza gogorragoak
|
jartzeko
jokoa bezalako zerbait: lehenik eskuak lotzea, gero oinak, geroago pertika kentzea eta azkenik ezker eskuinetara mugitzen galaraztea, horrela gizaixoa nahitaez goitik sare gabeko leizera amilduko zela frogatzeko.
|
|
|
batetik euskal herritar eskolatu eta erdaldunena, eta euskaldun ezjakinena bestetik. Honetan, Unamunok, berdintzaleago izanik —Sabino Aranak berak bezala3— euskal herritar guztiek kultur maila goren berbera lortzeko eskubidearen alde egiten zuen, eta horregatik euskararen aurka
|
jartzen
zen, berau paria ezjakin batzuen mintzaira izan zitekeelakoan. Eta, azken buruan, hori hizkuntzaganako maitasun eta duintasun zentzuagatik egiten zuela uste dut, hots, euskara hilik ikusi nahiago zuelako, guztien irrigarri izan baino.
|
|
|
horda, gizarte militarra eta gizarte in dustria la. Antzeko sailkapena erabili zuen, halaber, Lewis H. Morgan soziologoaren eskemari jarraikiz, Friedrich Engelsek, historiaz zeukan kontzeptzio marxista oinarritzeko, hor, hain ezagunak diren etapak
|
jarriz
, hau da, gizarte basati esklabista, gizarte barbaro feudala eta zibilizatu burgesa, berau, ezinbestean, gizarte komunistara heldu beharrekoa izanik5.
|
|
|
Edergailua ez baita bakarrik forma mailan atzematen, apaingarri esaten dugun hori izan liteke mezuari desmezu egiten dion joko kontzeptuala ere. Eta soberakinak sobera dira beti. gogoratuko duzu heriotzak zuen masaila horia gelako itzal ketsuan agurea eta amona aulki marroietan betebeharrekin
|
jarrita
korridorean zoru freskoa pauso ahul batzuen azpitik eta negar pixka bat isilik haurraren bideak leuntzen bi koadrotan arbasoak denbora hatzetan balego bezala eta behakoak horman erailak edo ezpain gorrien puzturan jendetza triste marmarka besarkadak eta intsentsua pertsonen joateaz solasa eta bihotzean gorde ezin lurpera zeramaten kaxa eskaileretan beherantz baldar karreran kalean airean geldiro ...
|
|
|
Poema hori irakurrita, nor ausart liteke negar egiten, nor
|
jar
liteke malkoa idazten. Gizaki bakarra dago munduan hori irakurrita malkoa errebindika dezakeena:
|
|
|
Baina lehenago ere behin baino gehiagotan esan dudan bezala, niri, askotan eta askotan, gustatu edo ez gustatu parametroa erabiltzea gustatzen zait artelan baten aurrean nagoenean, eta esan behar dut, ia baldintzarik gabe, niri Zurbaranen pintura gustatu egiten zaidala, eta edonori gomendatzen diodala bere koadroak ikustea, baita erakusketa berezia bukatu eta Bilboko Museoaren bilduma propiokoak besterik ez badaude ere ikusgai. Baina San Hu go jangelan (edo errefektorioan) koadroaren aurrean
|
jartzeko
paradarik izanez gero, begiratu une batez bazkaltzen ari diren fraideen atzealdean dagoen paretean zintzilik dagoen bigarren koadroari. Pintura, pintura barruan —antzerkian izan balitz modernotasunaren paradigma izango zatekeena— Fraideen atzeko koadro horrek bakarrik luke Zurbaranen aurrean aho zabalik gelditzea. j
|
|
|
Norbaitek hori definizio moduan hartuko balu, berehala konturako da, hala ere, zabalegia dela artea definitzeko tresna gisa, labean ondo egindako legatz bat ere kabituko litzateke-eta artearen atalen batean; eta zabalegia den neurri berean, muga zorrotzegiak
|
jartzen
dituela pentsatzea ere litekeena da, artetzat onartu baikenuke gorrotoa, nazka, barregura maltzurra, inbidia edota egilearenganako lastima sortarazten digun edozein lan.
|
|
|
Esate baterako: hik hire pinturarekin gizakia ren bakardadeak sortzen duen zirrara azpimarratzen duk behin eta berriro, tristura islatzen duk kolore ilun horiek erabiliz, bel du rra sortzen didak espazio geometriko huts eta ikaragarri ho riek oihalean
|
jartzen
dituanean, niri, kristaua eta katolikoa naizen honi, Jainkoak sortuak garela sinesten dudan honi, mundua ren edertasuna edozertan nabari nukeen honi, gizakia bakarrik ez dagoela badakidan honi, gure transzenden tziaz jabetzen naizen honi... Hirea ez zetorrek nirea rekin bat, hi nirea desegiten saiatzen ari haiz hire lan horien bitart ez... Hi rea ez duk, beraz, artea; hi ez haiz artista, hire ustezko arte lan horiek ez zidatek niri ezertarako balio...
|
|
|
Chillida leku izen xume bezain itsusia
|
jarri
dioten museo horrek, Donostiako Errekaldetik Galarretara doan errepidean dagoen museo horrek, balio bat badu gainerakoen gainetik: Chillida oraindik bizirik dago, eta ez da bera desagertu arte itxaron behar izan, bere lana guztion esku uzteko, berak Bachen musika adina maite duen baserri horretan.
|
|
|
Euskal editoreek, ikasliburuei ezarri zaien beherapen librea gainerako liburuetara hedatuko ote den susmoa dute eta horrek liburuaren zirkuitu naturala birrintzea ekarriko duela adierazi du Jorge Gimenez, Euskal Editoreen Elkarteko lehendakariak: " txikiak desagertu eta saltoki handiek merkatua euren salmenten arabera kontrolatuko dute, errentagarritasun murritzeko liburuen argitalpena kolokan
|
jarriz
". Saiakera eta poesia berriro ere kaltetu.
|
|
|
Jose Mari Sorsek Euskaldunon Egunka ri a n adierazten zuenez, Ingalaterran antzeko neurri bat hartu zuten duela lau urte eta liburu denden laurdenak itxi egin behar izan dituzte, argitaletxeen% 20 desagertu direlarik. Frantzian indarrean
|
jarri
zen prezioen liberalizazioa, baina azken unean atzera jo zuen bertako gobernuak. Erregaiekin gertatu den gauza bera gerta omen daiteke liburuekin ere:
|
|
|
Ildo berean koka daiteke Txilikuren 101 gau liburua ere: bere buruari
|
jarritako
ariketa batetik sortu baita liburu hau. Ehun eta bat gauez, egunero egunero, zerbait idazteko ariketa ezarri zion Txilikuk bere buruari.
|
|
|
Liburu oku pakdira aipatutako biak: zure mesanotxean bertan goxo
|
jarri
eta alde egiten ez duten horietakoak. Behin eta berriro joko duzu haietara.
|
|
|
Lortzen badute ere, zertara konektatuko dira eskola umeak? Kableak
|
jartzea
kontu bat da, baina ze eduki klase prestatzen ari gara eskolako umeek Interneten ezer euskaraz aurki dezaten. Ezertxo ere ez, nire ustez.
|
|
|
Oso e polita gelditzen da halako e izenak dituzten e ekimenak iragartzea, baina ganora edo e ganora apur bat erakutsiko balute, hobe. Aurrizkiak
|
jartzeagatik
ez dugu berez aurreratuko.
|
|
|
Ekainaren 14an zabaldu zuten webgunea eta ekimen hau burutzeko une hartan sarean zegoen guztia arakatu zuten ereduak bilatzeko asmoz. Arreta berezia
|
jarri
zioten Estatu Batuetako webguneei; besteak beste, San Jose Merc ury renari edo CNNrenari.
|
|
|
Informazioaren kalitatea eta kantitatea dira hedabide honen bi zutabe nagusiak. Hortik aparte, beste edozeinek eskaintzen dituen zerbitzuak
|
jartzen
ditu internauten esku.
|
|
|
Azken hilabeteotan El Pas Digital ek zerbitzu elkarreragile berriak sortu ditu; besteak beste, berriketa guneak (chat) edo berri taldeak (newsgroup). Martxoko hauteskundeetan
|
jarri
zuten martxan eztabaida gunea eta internautei, era zuzenean, buruzagi politiko garrantzitsuenei galderak egiteko eta hauen erantzunak jasotzeko aukera paregabea eskaini zien.
|
|
|
Paperean argitaratzen diren kazeten enpresaburuak ohartu dira sareak informaziorako eta merkataritzarako ireki dituen aukerak mugagabeak direla. Inork ez du bazterrean gelditu nahi eta denak ari dira azoka aztertzen publizitateari etekinak ateratzeko edo denda birtualen bitartez mota guztietako produktuak salgai
|
jartzeko
.
|
|
|
Orrialdeak, teletestua erabiltzen zuen Prestel sistemaren bitartez igortzen ziren. Orduan urriak ziren komunikabide honen harpidedunak, telebista aparailuetan deskodetzaile bat
|
jarri
behar izaten zuten seinalea jaso ahal izateko. Esan dezakegu, bada, duela 20 urte jaiotako kazetaritza elektronikoa telebista kateetan finkatu zela teletestuari esker.
|
|
|
WWW delakoak Interneten erabilpena erraztu zuen eta egunkari batzuk amaraunean egoteko aukera aztertzen hasi ziren. 1993an Mercury Cen tury, The Chicago Tribune eta The Atlanta Constitution kazeta iparramerikarrek zenbait informazio —oraindik irudirik gabe—
|
jarri
zuten Estatu Batuetako Internet hornitzaile nagusien zerbitzarietan (batez ere America On Line, Compu Serve eta Prodigy n).
|
|
|
Estatu espainiarrean, El Temps aldizkari valentziarrak 1994 urtean
|
jarri
zuen lehen edizio digitala martxan. Urte berean sareratzen da ere Espainiako Boletn Oficial del Estado agerkaria.
|
|
|
Euskal Herriaren kasuan, El Diario Vasco izan zen aitzindaria arlo honetan, 1995eko abuztuan
|
jarri
baitzuen sarean asteko edizio bat. Urte bete geroago, 1996an, astekari hau egunkari bihurtu zen.
|
|
|
Egunkari honen helburua Estatuko prentsa digitalaren irakurleentzat erreferentzia bat — El Pas edo El Mundo izan daitezkeen moduan— izatea da. Jakina, paperezko ediziorik ez badauka, bere diru sarrera bakarra Interneten
|
jartzen
den publizitatearen bitartez heltzen da. Aditu batzuek honetaz plazaratu duten galdera zera da:
|
|
|
Doaneko zerbitzuak izateagatik, hasiera batean proiektu guztiek galera ekonomikoak izan arren, beren xedeak publizitatean eta denda birtualen produktuen salmentetan
|
jarrita
dituzte, epe ertainera lehiakortasuna eta kalitatea eskaintzen dituzten zerbitzu enpresak bihurtzeko asmotan; eta, ahal izanez gero, mozkinak poltsikoratzeko.
|
|
|
Talde hauek izango lirateke, gure ustez, babes kulturalerako hautagairik egokienak. Hemen interesatzen zaigun ikuspuntutik, kultura orohartzaile bat baino gehiago dauden gizarte multinazionaletan
|
jarriko
dugu arreta. Askotan, baina ez derrigorrez, nazio ezberdinen arteko bereizgarria hizkuntza bezalako elementu objektiboetan datza.
|
|
|
Baina, liberalismoaren ikuspuntutik, lehenengo eskakizunak, barne murrizketak ezartzera bideratutakoak, alegia, onartezinak dira, dagoeneko ezaguna egiten zaigun argudio liberalean oinarrituta: barne murrizketok gizabanakoaren autodeterminazioa oztopatzen dute, gizabanakoek antzinako autoritateak eta praktikak kolokan
|
jarri
ezin dituztelako eta, beraz, beraien bizitza onaren ikuskera ezin berrikus daitekeelako. Itsu itsuan onartu behar dituzte, beraien zentzu kritikoa alboratuz eta zapalketari bidea zabalik utziz.
|
|
|
Betekizun honek gizarte mailan ekar ditzakeen abantailak ere ez dira garrantzi gutxiagokoak. Hemen arreta berezia
|
jarriko
dugu haietariko batean, hau da: gizarte multikulturaletan kultura ezberdinen elkarbizitzak sortarazten dituen tentsioak gutxitzeko posibilitatean.
|
|
|
Bere ikuskera antropologikotik, liberalismoak estatuaren abstentzionismoa merkatu soziokulturalean aldarrikatzen du. Jarrera hori liberalismo beraren premisekin zer neurritan datorren bat aztertuko dugu, arreta berezia
|
jarriz
multikulturalak diren gizarteetan.
|
|
|
Beste hitzetan esanda, zilegi den bizimodu onaren ikuskera bakarra nork bere buruari ezarritakoa da, eginkizun horretan gizabanakoaren autonomia eta indibidualtasuna irizpide bakarrak direlarik. Ondorioz, haW Jesus Casquette EHUko Teoria Politikoaren Historia Saileko irakaslea da. rreman ekonomiko, erlijioso, kultural, sexual, eta abarrek ez dituzte gizabanakoak muga jakin batzuen barruan hesitu behar; aitzitik, hauek askeak izan behar dute aipaturiko edozein harreman mota kolokan
|
jartzeko
, honek erakargarria izateari uzten dion momentu beretik. Ideia hauek osatzen dute liberalismoaren muin morala, hots, liberalismoa gainerako ideologietatik bereizten duen ezaugarria.
|
|
|
Ikuspegi" atomista" (Taylor, 1997) honen arabera, isolaturik aurkitzen den, hots, aurresoziala den eta lotura komunitariorik ez duen gizabanakoak, giza harremanetan sartu aurretik, nortasun finko eta erabat osatua dauka. ...z duelarik3 Liberalismoaren kritiko hauentzat, aldiz, ni a praktika sozial eta kultural jakin batzuetan" uztarturik" dago; bizitza onaren norabide jakin bat hartzerakoan, gizakiok kokatzen gareneko ingurune soziokulturala ezinbestekoa egiten zaigun datua da, ingurune horrek eskaintzen baitigu, azken finean, bizimodu onen zabalera eta horizontea, hala nola haietariko bakoitza perspektiban
|
jartzeko
irizpideak. Hauxe da, funtsean, zenbait autore komunitaristek defendatzen duten" tesi sozialaren" mamia (Taylor, 1997).
|
|
|
Behin Euskal Gobernua abian
|
jarrita
eta Parisko Marceau Ibilbidearen Delegazioa izendatuz gero, Euzko Deya jaio zen. Une hartan, instituzio jaioberrien ekimenak zabaltzeko asmoz, prentsa organo baten beharra ikusten zen.
|
|
|
Komunikazioaren aro honetan ikusmira multimedia bat eskaintzen duen etxe bat da hori. Interneten irakurri diedanagatik, gainera, oraingo uneari begira egon barik, aurrerago dute
|
jarrita
beren enpresa ikuspegia: bideo seinaleak Internetetik azkartasun eta kalitate nahikoarekin garraiatzen direnerako prestatuak egotea nahi dute Euskal.com
|
|
|
Hemen ere informatikak eskaintzen digu laguntza handia behar beharrezkoa den espezializazioa lortzeko, Jon Bilbaok planteaBiblinleka tzen zuen osotasunari uko egin gabe. Izan ere, sailek atalkako bibliografiak osatzen badituzte, lan horren fruituak Interneten
|
jar
litezke, bisitari elektronikoari nahi dituen arloetan nahi adina kontsulta egiteko aukera emanez.
|
|
|
Hasian hasi, ingurukoa oinarri: non
|
jarri
eta zertarako erabili (herri, auzo, unibertsitate, ikerketa zentroak...), zer eduki eta nola erabili (liburuak, ikus entzunezkoak, aldizkariak, egunkariak eta bestelako euskarriak) eta norentzat jardun (jende xehea, espezialistak, jendarteko zabala...).
|
|
|
Oro har, eta aurrekoak abiapuntu
|
jarrita
, eginkizunok honetara zehaztuko nituzke, euren arteko hurrenkeraren osagaiei inolako barne lehentasunik eman gabe: (a) Ingurukoan txertatu.
|
|
|
Gure asmoa, liburutegiak egungo gizartean duen eginkizuna zehaztu ondoren, Liburutegi Nazionalaren proiektuaren ahalgarritasun eta bideragarritasunaz galdetzea izan da, proiektua nork eta nola sustatu eta zuzendu lukeen jakiteko asmoz. Horrez gain, Jon Bilbaok abian
|
jarritako
Eusko Bibliographia ri buruz ere galdetu dugu, egitasmo honi berriro ere ekitea merezi duen jakiteko.
|
|
|
Euskal Liburutegi Nazionala gorpuztu gabeko proiektua da. Merezi al du martxan
|
jartzea
–Nork?
|
|
|
Batetik, Ferien Komisioaren eskutik, urte osoan EAEko herrietan zehar liburu azokak egiten dira eta, bestetik, geurean hain ezaguna den Durangoko Euskal Liburu eta Disko Azokari ere laguntzen zaio. Bestalde, euskal liburua Europako ahalik eta herritar gehienen esku
|
jartzeko
, Frankfurt eta Liber azoketan parte hartzen dugu. Ildo horretan, Kultura Sailak euskal literatura eta liburugintza bultzatzeko asmoz, horretan jarduten duten elkarteei laguntzen die, hala nola, Euskal Editore Elkarteari, Galtzagorriri, eta abarri.
|
|
|
Kultura Sailak baliabide egokiak
|
jarriko
ditu bibliografi ondasunak ahalik eta ondoen zaintzeko eta horiei albait zabalkunderik handiena emateko. Era berean, nazio mailako bibliografia egin ahal izateko, lege gordailuaren antolamendu eta jardunbidea ezarriko dira, euskal bibliografiaren ondarea ezagutzeko, zaintzeko eta horren zabalkunderako ezinbesteko tresna baita.
|
|
|
Liburueta fondo bildumak garrantzi handikoak dira kultura ondarearen alorrean, gizakiari eta bere inguruari buruzko zehaztasun ugari eskaintzen dituztelako, era ordenatuan jasorik
|
jartzen
baitira jendearen erabilgai, herritarrak informatzeko, komunikatzeko eta hezteko xedearekin. Helburu horiek behar bezala lortu nahi baditugu, beharrezkoa da zabalkundea egitea eta bilduma propioak eta kanpokoak kontsultatzeko aukera ematea, eta, horretarako, informazio sistema komun bat eratu behar da teknologia berriek eskaintzen dituzten abantailez ahal den neurrian baliatuz.
|
|
|
Erronka horri erantzun ahal izateko, antzeko arazoak izan dituzten beste herri batzuetan erabili diren formatuak kontuan hartu ditugu. Hori dela eta, Kanada eta Belgikako liburutegi nazionalekin harremanetan
|
jarri
gara, horren inguruan izan duten jokaera aztertzeko.
|
|
|
Liburu eta Liburutegi Zerbitzua euskarazko gai izenburuen zerrenda prestatzen eta IBERMARC formatura egokitzen ari da. Izan ere, gaur egun euskaraz normalizatuta ez dauden lanabesak liburutegietako profesionalen esku
|
jarri
behar dira, euskara erabiliz lortu ezin den informazio gabezia konpontzeari begira.
|
|
|
Dagoeneko, jaso behar ditugun datuen deskribapena eta datu horiek aztertzeko erabiliko diren irizpideak ezarri dira. Orain informatikoekin" estatistiken programa" euskarri informatikoan
|
jartzen
ari gara, maiatzean martxan jartzeko asmoz.
|
|
|
Dagoeneko, jaso behar ditugun datuen deskribapena eta datu horiek aztertzeko erabiliko diren irizpideak ezarri dira. Orain informatikoekin" estatistiken programa" euskarri informatikoan jartzen ari gara, maiatzean martxan
|
jartzeko
asmoz.
|
|
|
Nafarroako Gobernuak, berriz, apalago hasieran baina sendoago orain, liburuzainek hasieratik defendatu zuten aukeraren alde egin du: Liburutegi Nagusia Intendentziako orubean (autobus geltokiaren inguruetan) kokatzea, Alde Zaharretik metro batzuetara (baina handik kanpo), eta ongi komunikaturiko alde batean, dotazio berria hiriko auzo guztien eskura
|
jartzeko
moduan. Nolanahi ere, Yolanda Barcina Iruñeko alkate berriak hauteskunde kanpainan behin eta berriz iragarri du Liburutegi Nagusia kokatzeko gogoko duen aukera Intendentziako orubea dela, eta litekeena da artikulu hau kaleratzerako afera erabakirik egotea1.
|
|
|
1997an, Absys (liburutegiak kudeatzeko programa integratua, lehen fasean 17 liburutegitan ezartzen ari dena) erostearekin batera, Nafarroako Gobernuko Kultura Zuzendaritza Nagusiak, Liburutegien Sarea eta Nafarroako Liburutegi Nagusia berrantolatzeari ekitea erabaki zuen. Lehenbiziko pausoa Antolaketa eta Informazio Sistemen Zuzendaritza Nagusiarekin harremanetan
|
jartzea
izan zen. Nafarroako Gobernuko Lehendakaritza Departamentuaren menpeko Zuzendaritza horren helburuetako bat, administrazio publikoa bera hobetu eta modernizatzea da.
|
|
|
Oro har, oinarri batzuk finkatzea da prestatutako dokumentuek bete nahi duten helburua, bertatik neurri zuzentzaile batzuk abian
|
jartzeko
, egitura koherenteagoa lortzeko asmoarekin. Hortaz, Nafarroako liburutegien
|
|
|
Liburutegiak informatizatu eta automatizatzeko prozesuari duela bi urte eskas ekin zitzaion, zalantza askorekin. Prozesuak hainbat kontraesan eta akats
|
jarri
du agerian, hala nola, Liburutegi Publikoen Sarea eta Nafarroako Liburutegi Nagusia elkarren arteko loturarik gabeko bi errealitatetzat hartzeak ez duela burubiderik. Nafarroako Liburutegi Nagusiaren gaia, gainera, aspaldi honetan Nafarroako prentsan izan den eztabaida sutsuenetako bat bilakatu da.
|
|
|
Telekomunikazio sareen gizarteratze eta komertzializazioaren inguruan informazio ugari sortu zen teknologia berri hauek liburutegietan izango zuten eragina zela eta. Positiboki ikusten zen gaia, eta antolakuntza oinarrian
|
jarriz
, informazioa eskuratzeko modu zabal bezala liburutegia ikusten zen. Horrela, liburutegi eredu berri honek informazio kopuru adierazgarri, zehatz, fidagarri eta handiago bat eskuratuko luke.
|
|
|
• Liburutegia antolatzeko telekomunikazio eta informazioaren teknologian ezagutza oinarri izango diren diseinuak, antolakuntza eta zerbitzuak martxan
|
jarriko
dira.
|
|
|
• Telekomunikazioen bidezko dokumentu digitalen transferentzia eta dokumentuaren berehalako eskuratzea onartzen duen sistema. Era berean liburutegien arteko prestamoa birplanteatzera behartzen du honek (egile eta editoreen eskubide eta interesak bat
|
jartzea
ezinbestekoa da, beti ere dokumentu eta informazioaren zirkulazio publiko librea errazteko helburuarekin).
|
|
|
• Inportanteena, momentu bakoitzeko produkzioak eta informazioa erabiltzaileen eskura
|
jartzen
dituela da. Erabiltzailea informazio sortzaile izan daiteke gainera, eta ez da lehen bezala erabiltzaile pasibo soila izango.
|
|
|
Biblinleka honetan sortzen dena, nahi izanez gero, momentuan gutxi batzuen edo milioika pertsonen eskuetan
|
jar
daiteke.
|
|
|
Azken finean biblioteka digitalak eta ohiko bibliotekak helburu berdinak dituzte (dokumentuak aukeratu, eskuratu, analizatu, erabiltzaileen eskura sailkatuta
|
jarri
, gizartean horiek erabil daitezen sustatu...).
|
|
|
Honek guztiak liburutegi digitala, sarean konektatuta informatzeko, informatua egoteko eta ez dakiguna ikasteko izango den utopia batean bihurtzen du. Utopia hau modu ezberdinetan ikus dezakegu, baina agian utopikoena, liburutegi guztiak sarean lotzen dituena eta gizakiaren produkzio dokumental guztia linean edozeinen eskura
|
jartzen
duena da. Ideia honek liburu klasikoen digitalizazioa bultzatu du, eta inprimaki ezberdinak soporte digitalera pasatzea, normalean inongo gehiketa eta aldaketarik gabe (gauza bera baina digitalean, liburu bera baina digitalean).
|
|
|
Liburutegi digitala ikerketa eta irakaskuntza mundurako laguntza izan daiteke ikasketa planen informazioa zabaltzeko (programak, egin beharreko lanak, berriak...), irakaskuntza materiala erabili ahal izateko (artikuluak, datu baseak, multimedia materiala...), ikerketarako (proiektuak, aurrerakuntzak), Interneten eskura dagoen materiala kontsultatzeko loturak
|
jarriz
. Modu honetan liburutegi digitalaren eguneratzea geldiezina izango da eta bertan ikasleak bere lanak eta ikasketak egin ahal izateko lukeen guztia eskura izango luke.
|
|
|
Dokumentu informatikoen soporteek iraupen mugatua dute denborari dagokionez. Zenbaitzuek, kontserbazio baldintza onetan, 10 urtean
|
jartzen
dute (dokumentu magnetikoak) eta beste batzuek 100 urteraino (soporte optikoak) luzatzen dute. Hala ere, hau ziurtatu ahal izateko ez da denbora aski igaro.
|
|
|
Honi erantzuteko medioak
|
jartzen
dituzte teknologia berriek. Orijinalen kopiak formatu digitalean egitea, egun errealitate bat da.
|
|
|
Aldiz, dokumentu horren momentu konkretu bateko egoera islatuko du kopia horrek. Era honetan, ikertzaileek bestela erabiltzeko modurik izango ez zuten dokumentuak eskuragarri
|
jartzen
dira Internet edo CD ROMaren bidez esaterako.
|
|
|
Bertan unibertsitate liburutegi guztietarako sarrera daukagu. http://sunsite.Berkeley.edu/Libweb: munduko liburutegi guztien web orrien bilduma egitea helburua daukan gune honek, bereziki Estatu Batuetako bibliotekak eskuragarri
|
jartzen
ditu. http://dspace.dial.pipex.com/town/ square/ ac940/ eurolib.html: Europako liburutegi publikoen bilduma aurki dezakegu hemen, estatuka antolatuta.
|
|
|
Biblinleka atseginak zaizkigu. Teknologia berri hauek eskura
|
jartzen
digute hainbat aukera, gero eta makina potenteagoak, gero eta programa gehiago, gai hauetan adituak ez garenontzat terminologia ulertezina... Hau guztia ez dago denon eskura, gizarte sektore ezberdinak ere hor daude eta ondorioz analfabeto zibernetiko multzo handi bat sortzen ari da.
|
|
|
Teknologia berri hauek lanbide guztietan eragin zuzena dute; arrantzaleak satelite bidez gidatzen dira itsasoan, abeltzainek txipak
|
jartzen
dizkiete animaliei, bideokonferentzien bidez egiten dira bilerak Alemaniara joan gabe...
|
|
|
Informazio kudeatzaileok informazio erabileraren arduradunak gara. Honek aldaketa garrantzitsua suposatzen du atzera begira
|
jartzen
bagara. Historikoki liburutegietan eremuak itxi egin dizkiogu gizarteari, azken honi arreta gehiegi egin gabe bizi izan garelarik.
|
|
|
Orain informazio bir findegiak garenez, kontsumitzaileak edo/ eta erabiltzaileak behar duen ezagutza prestatzen aritzen gara. Cronin ek dioen bezala, ezagutza kudeatzailearen zereginak erakundearen kapital intelektuala lanean
|
jartzea
eta bere errekurtsoen konfigurazioa eta esplotazioa optimizatzea da. Era berean, ingurune sortzaile bat eragin eta bultzatu behar da, erakunde barneko informazio eta komunikazio elkartrukaketa bultzatuz.
|
|
|
Interneten garapenak bibliografia eta erreferentziazko informazioaren zerbitzuetan ekarri ditu ondorio handienak gure lanbidean, liburutegiak sarean
|
jartzeko
abiapuntua izan direlako bereziki.
|
|
|
Eta ez ote zitzaien ilusioa ahituko Leandro Alzate, Itxaso Diaz, Mentxu Fernandez eta Marina Mendietari ere. Gazteak dira laurak, 26 urtekoak, eta lauren lanekin Ezkerraldea Plastika erakusketa abian
|
jarri
ondoren, goitik behera bota diete; aurren aurrena Seve Calleja Sestaoko alkatearen begiradak bere burua sozialistatzat jotzen duen edonork behar lituzkeen baino itzal gehiago dituelako; eta ondoren, Seve Calleja ez diren Ezkerraldeko gainerako alkateek ere —denak PSE EEkoak—, kultura eta arteari zor zaion errespetua oso era partikularrean ulertzen dutelako.
|
|
|
Zenbat balio ote du koadro honek? Zenbat ordainduko ote luke Juan Alberto Belloch ek Davidek Goliath hil zueneko unea interpretatuz Caravaggioren eskuetatik ateratako koadro hau etxeko egongelaren erdian
|
jartzeko
, burua moztu berria duen santua eta Belloch bera igoal igoalak direla ikusten duenean?
|
|
|
Batzuk propaganda gutxi eginez; beste batzuk, borondate handiz baina diru gutxiz zaindutako areto zaharkituetan; asko ilusio handiz, beste asko halako edo bestelako kultura zinegotziari beste erremediorik gelditu ez zaiolako. Aurtengo lehen hilabeteotan, esate baterako, gogoan dut Bilboko galerista xume batek Jose Lull pintore valentziarrari eskainitako erakusketa, ez pintore valentziarra zoratzeko modua delako —ez niretzat behinik behin—, galeristak erakusketa antolatzerakoan
|
jarritako
ilusioa benetan deigarria zelako: erakusketari atera zekizkion etekinek bakarrik esplika ez zezaketen ilusioa (dena esateko, esan dezadan handik hamabost egunera Palomo Linares espainiar toreroaren erakusketa eskegi zuela bere galerian, Marina Dankoren hainbat lanekin batera, eta batzuek ulertzen ez badugu ere, jende ugari hurbildu zitzaiola).
|
|
|
Xenda arriskutsu horretatik jarraituz, badirudi ere pertsona sekulan ez dugula bere osotasunean onartzen. Aldareetara eramaten dugunean bere nortasunaren puska handi eta ederra, akaso, preziatuena, gizaseme alaben gure barneko tirabirak argitan
|
jartzen
dituena, hots, moztu, ohostu, ezabatu egiten ohi dugu. Maria Dolores Gonzalez Katarain salbatzeko edo, militantea baztertu dugu, pistola soinean zeraman armada herrikoi baten soldadua desagertu da pantailetatik, bihotzetatik, oroipenetatik.
|
|
|
Bere errealitate hori, bere giza kontraesan hori, horren gizatiarra izan daitekeen kontradikzio hori ez dute onartu Legazpi aldeko hainbatek, gizakion ñabardura aberatsek dardaraz
|
jartzen
duten hainbat horiek, zuriaren eta beltzaren artean gris kolorea dagoela ameto ez duten hainbat horiek, haiek izendaturiko zintzoen eta haiek zigorturiko gaiztoen, traidoreen artean, inor ez dagoela aldarrikatzen duten horiek.
|
|
2001
|
|
|
Kulturgintzaren tenplu berriak, funtzional izateko agian bai baina, horren gainetik, batez ere nabarmentzeko sortuak diren eraikinak dira, berezko ikuskizun izateko, arreta erakartzeko, hiri berritua ren ikur bihurtzeko. Espektakularitatea lortu beharrez harroak eta ausardiazegindako apustuak dira, ikusmina sortu dutenak, eta horiei begira gaude. Geure buruari esanez konfiantza dosi bat
|
jarri
dela arkitektoengan (Patxi Mangado, Rafael Moneo eta Saenz de Oiza, hurrenez hurren.) Zalantza, dena dela, ezin baztertu —behineko zalantza, noski— handikeria eta faraonismoa dariela eraikinei. Inguruan dutenarekin integratu ez baizik, hurbil duten hori gutxietsi, ukatu eta horrekiko kontrastean bilatzen dute nabarmenagotzea.
|
|
|
Gaztelu plazako indusketa lanek progresua eta kultura deman
|
jarri
dizkigute, eztabaida klasikoaren borroka zibikoa ren episodio berria. Progresua Kulturari kontrajarriaagertuz, biak aurkari, bateraezin, eta lehia bera kontraesankor bihurtuz:
|
|
|
Eztabaida daiteke gero, zer doakion gaurko nafar jendeari konkista ala adostasuneko hitzarmena izateak, baina abiapuntuan gauzak diren moduan
|
jarri
behar dira, eta konstatazioa egin.
|
|
|
Traidorea une bakoitzean gutxien uste den hura dela topatuko dugu. Entsegu esperimentala da eta sujerentea, haratago joateko ateak zabalik uzten dituena,
|
jar
dezagun etsaiari kalte egiten ari zaion ustean, halako batean etsai horren zerbitzuko lanetan ari izan daitekeela susmatzen hasten den heroi/ traidore baten zalantza eta drama asmatzekoa; fikzioaren perspektibatik geure herri honetako errealitatea interpretatzeko saiakera baliagarria izan litekeela uste dut.
|
|
|
Bat emateko, Nafar Gobernuak ikastaro unibertsitario deituriko batzuk inprobisatu zituen, ez oin ez buru, saski berean Hemingway eta Egiptoko faraoiak nahasiz, edo plangintza hidrologikoa, inmigrazioa edo gastronomia. Liseri ezinezko konpota desordenatu hori Unibertsitate mailako ikastarotzat aurkezteko kopeta izan zuten, unibertsitate guztiak koordinatzen diren lehen aldia izateari propaganda aparatuaren indarra
|
jarriz
. Ez koordinaziorik ez gutxieneko maila unibertsitariorik, ez ezer, bakarra Udako Euskal Unibertsitateari laguntza ukatu izana justifikatzeko paripea.
|
|
|
Plan honek dakarren lanaren handia zaila da neurtzen, baina diogun duela hamar urteko Elkartearen aurrekontua 6 bider handitu dela orain arte, eta aurton eskuartean darabiltzagun perspektibekin, aurrekontu hori hamar bider handiago bihur daitekeela duela 10 urte geneukan hura baino. Adibide bi baino ez
|
jartzeko
, eskola programa(" Idazleak ikastetxean") eta solasaldiekin(" Idazleekin solasean") bakarrik gure aurrekontua izugarri handitu da, batetik eta bestetik joan den urtean guztira 430 bat ekitaldi egin baitziren Euskal Herri osoan zehar.
|
|
|
Esperientzia pilotuak definizioz eredu bat dira, besteak beste, planteatutako ideiak eta metodologiak egokiak direnentz aztertzeko eta frogatzeko. Abian
|
jarritako
prozesuak kate baten lehenengo begiak direla susmoa daukat eta plan pilotuak burutu ondoren egokitasunari eta emaitzei buruz gogoeta egin barik herrestan etorriko direla ondorengoak. Bigarrenik, plazan dagoen nahasmendua aipatuko nuke.
|
|
|
indar abertzaleak autogobernutik kentzea, horien tokian indar espainolistak ezartzeko, beren antieuskalduntasuna konstituzionalismo, demokrazia, tolerantzia eta ez dakit nik zenbat adjektibo gehiagorekin apaindurik. Horretarako, gainera, ohiko propagandaz gainera, etorkinak bertoko jendearen aurka
|
jartzeko
era guztietako azpijokoak ere erabili zituzten, haiez espainiar kolonoak balira bezala baliatuz, behialako lerrouxismo zitalenarenmaltzurkeria osoaz.
|
|
|
Arazoa kezkatzekoa zen, eta orain ahantzixea badugu ere, aitortu beharra dago euskaltzale guztiok benetan kezkaturik geundela. Gure naziogintzaren bidean azken hogei urte autonomikootan egindakoa, askotxo izanik ere, neurri handiz oraindik behin behineko egoeran aurkitzen da, erabat sendotu eta gotortu gabe, eta, horregatik, hezkuntzan edota hizkuntz politikan aurkako jokabideak praktikan
|
jarriz
gero, beldur izatekoa zen ez ote zitzaigun orain arteko lan guztia goitik behera amilduko, kolokan dagoen karta gaztelu bat bezala. Aurretikorik ere bazen, aski baikenuen Nafarroan gertatuari begiratzea, Autonomia Erkidegoan ere zer jazo zekigukeen konturatzeko.
|
|
|
Bide judizialarenondorioak oso larriak izan dira. Zabaltzen, AEK, Eus kaldu non Egunkaria eta beste hainbat euskal eragileren kultur jarduera zuzena eraso gezurti, faltsu eta justiziarik gabekoen bidez lohitzea, horrela, euskalgintzaren parte handi bat ere iritzi publikoaren aurrean terrorismoa ren susmopean
|
jarriz
. Baina, nork epaituko du Garzon epailea, barrabaskeria horiek egiteagatik?
|
|
|
Izan ere, ekimen pertsonal honekin batera, antzerkiaren industriaren parean gertatzen ari dira, gu re ustez, berririk interesgarrienak. Antzerkigintza lanbide baino gehiago afiziotzat hartzen duen teatre ro askok gatza eta piperra
|
jartzen
dio gaur egun herriz herriko giro ari. Jarraian adibide batzuk emango ditugu.
|
|
|
AEK ren kasuan, berriz, Garzonen helburua AEKrenjardueran terrorismo zantzuak topatzea izaki, iazko udazken aldera, 19/ 98 sumarioaren barnean, ETAren finantza sarearen barruan egotea leporatu zion Espainiako Entzutegi Nazionalak AEKri, Garzonen beraren aginduz. Diru kontu guztiak blokeatu, irakasleak soldatarik gabe utzi, euskalduntzea eta alfabetatzea helburu dituen erakunde bat susmopean
|
jarri
... baina emaitza: Manuel de los Santos Alvarez administratzaile judizialak azterketa sakona eginik —nork pentsa dezake Garzonek berak eskatutako administratzaileak hala egingo ez zuenik— diru kontuetan irregulartasunik ez dagoela esan zuen.
|
|
|
Ez du etsipenik adierazten, gizamina baizik. Gizatasunaren ezaugarriei begiratzen dio literaturak, pertsonak komunean ditugun balioei behatu, hemen eta beste edonon konparti ditzakegun itemak agerian
|
jarri
, gizateria bat eta bakarra baita, eta patu bera konpartitzen dugu guztiok, partiketan zorte ezberdinak suertatu bazaizkigu ere.
|
|
|
Irakurle potentzialen eremua zabaltzean, lokalismoak baztertzen ziren etaerre fe rente kultural zabalagoak bilatzen ziren jende gehiagok uler zezan. Jatorrizko hizkuntza txikian idazten zen, bai, baina begirada itzulpenean
|
jarrita
zegoen. Formatua, egitura eta hizkera arintzen ziren, eta" zer" esan baino, ardura berria zen" nola" esan" noraino" heltzeko, testua hemen eta ahalik eta urrunen ulergarria izan zedin.
|
|
|
Filosofia kutsuko esaldi hauek gaur egungo gertaerei berriro lotzeko gisan, bukatuko nuke Xiberoko Zohardiak amaitzen ari zaigun urte honen azken txanpetan abian
|
jarritako
ekimenarekin. Lehen begirada batetik, egitasmoa txalotzekoa da, hau da, Zuberoako udal guztiei proposatzea euren herrian bertan kantu gaualdiak antola ditzaten, Xiberoko Zohardiak bere gain hartzen duelarik kantariak etorraraztea.
|
|
|
Euskal kulturan ere egundoko aurrerapena, mugarenbi aldetan batera jokatzea aise eta errazago izango baita aurrerantzean. Molde ezezaguna, muga hori hautsiko duena eta mugaz honaindiko eta haraindiko euskaldunak gertuago
|
jartzeko
lagunduko duena. Gizarteharreman guztiak jokoan daude diru kontuetan; hartara, merkataritzakoak ez ezik, kulturarenak, politikarenak, inbertsioa renak...
|
|
|
Oro har, Aintzina k, gorago jaso dugun liburuaren iruzkina dela bide jaulkitakoez landa espresuki ez zuen Petain laudatu, baina are gutiago gaitzetsi. Eta honek abian
|
jarri
zuen erregionalismo airea sendotu nahia oso garbi ageri da.
|
|
|
M arc Legasserengana etorriz —honek ordaintzen zuen Aintzina bere diruz, aldizkaria ez baitzen gauza bere burua ordaintzeko—, ironia ukitu batez, azkenaldian Buletin Erlijiosoa erregionalismo kontuan ongi asea zegoela zioen. Hiru adibide
|
jartzen
zituen. Horien arabera, Eliza elebitasun eta historia erregionalaren alde agertzen zen.
|