|
2000
|
|
|
«Demagun bikoizlari batek Marlon Brandori ahotsa ongi jartzen diola; bada, saiatzen gara hori errespetatzen, hurrengoan ere berak
|
jar
diezaion. Hain zuzen, lehen ez bezala, orain ez ditugu bikoizlari finkoak bikoiztetxeetan.
|
|
|
|
Jar
iezaguzu adibide bat.
|
|
|
Ñabardura dirudi, baina dirudiena baino larriagoa da. Nik nire gurutzadarekin jarraituko dut euskarak erdara gainetik kendu eta alboan
|
jar
dezan.
|
|
|
Baina ez da Manolito Garbiri begiak dir dir jartzen dizkiona, Tomas semea baizik; are gehiago Cirque du Soleil en ikuskizuna ikusi ondoren musuka hasi zitzaionekoa kontatzen digunean. Adinaz galdetzean ostera, lotsagorritu eta Koldo anaia baino zertxobait zaharragoa dela
|
jar
dezadala esan dit. Noiz piztu zitzaizun antzerkiarekiko grina?
|
|
|
Hala ere, ezin esan elkarlanean eta sinergien bila ari direnik.
|
Jar
ditzagun elkarrekin sarean. Susta ditzagun txikienak eta eskualdeka elkartu.
|
|
|
Halaber, estatuek Nazioarteko Auzitegi Penalaren Jurisdikzioa onar dezatela eta, bereziki, bortxakeria eta sexu indarkeria gerrako krimen eta gizadiaren aurkako krimen gisa definitzen dituzten xedapenak sinatzeko eskatzen dute. Estatu guztiek desarmerako politikak erabaki eta jardunean
|
jar
ditzatela eskatzen dute, bai ohiko armei dagokienez eta bai arma nuklear, biologiko eta kimikoei dagokienez. Baita pertsonen aurkako minen Konbentzioa berretsi dezatela eta herrialde guztiek hitza eman dezatela bakearen alde jokatzeko, armen trafikoa eta legezko nahiz legez kanpoko salmenta desagertarazteko eta gerra gaitzetsi eta arbuiatzeko, biztanle zibil guztien eta, bereziki, emakume, haur eta adinekoen aurkako bortxakeria kolektibo nagusi gisa.
|
|
|
PSN ere ados dago horretan. Orain, Espainiako Gobernuak helegitea
|
jar
dezake Foru Legebiltzarraren erabakiaren aurka eta tresna hau egoera luzatzeko baliatu, irtenbideren bat topatzen duen bitartean.
|
|
|
ZARAMAGAKO Agiria sinatu dute euskal kultura, zientzia, irakaskuntza eta gizarte alor desberdinetako ia 800 pertsonek. Lizarra Garaziko izpiritua berreskuratu beharra aldarrika tzen dute eta horretarako, besteak beste, alderdi politikoei beraien arteko elkarrizketa bazterketarik gabe bultzatzeko, Espainiako Gobernuari presoen eskubideak errespetatzeko eta ETAri su eten luzea eta iraunkorra indarrean
|
jar
dezala. Idazki honen aurretik, euskal kulturako 140 pertsonek," Isiltasuna ez da babesleku" izenburupean egindako idazkian, ETA salatzen zuten eta gizartean edozein aldaketa lortzeko indarrean dagoen legediatik abiatu beharra azpimarra tzen zuten, besteak beste.
|
|
|
Baina bertan ageri zen" Euskaltzaindia Zuberoara" hartatik hasita, igar zitekeen beste batzuk zirela ZERUKO ARGIAren gogoa asaldatzen zuten burutapenak edo arazoak: euskararen eta gure herriaren etorkizuna kolokan
|
jar
zezaketen jarrerak, kasu.
|
|
|
Guk egindako diagnostikoa egokia da.
|
Jar
ditzagun, beraz, beharrezkoak diren terapia guziak martxan eta gureak diren erremedioak erabil ditzagun. Zeren jakin badakigu ikertzaile mamu horien lana gu itotzean datzala.
|
|
|
ITOIZKO Koordinakundeak ezagutzera eman duen txostenaren arabera, Itoizko Urtegiko ezkerreko mazelako lurren ezegonkortasunak arriskuan
|
jar
ditzake Agoitz, Zangoza eta Tutera, urtegia urez betetzen bada. Txostena Civitec enpresako aholkulari Arturo Rebollo ingeniari ezagunak egindakoa da.
|
|
|
Arrakasta honekin batera hainbat arazo sortu dira. Horietako batzuk barnekoak dira, eta adibide gisa
|
jar
dezakegu eskolaren bidez hizkuntza ikasi duten gazteena: asko daude, baina ez dago, ordea, jende kopuru hori disolbatu daitekeen euskaldun osoen ohatze egokirik, eta horrek hainbat arazo badakarzki:
|
|
|
Bestalde, nazionalitate, erregio eta, oro har, tokian tokiko aginteek, gero eta eraikusgarriago eta nabarmenagoan Estatuekin topo egiten dute, bai Estatuen barne antolamenduan, bai nazioarteko instantzietan, behin eta berriro hainbat funtsezko arlotan, bereziki estatuen kapazidade edo legitimitate politikoa kolokan
|
jar
dezaketenetan: besteak beste, komunikazioetan eta horien antolamenduan.
|
|
|
Hori guztia errazago ikusteko,
|
jar
dezagun gure arreta hurrengo hiru mapetan8:
|
|
|
|
Jar
dezagun disgresio multzo hori batuko duen printzipio bat, burujabetasunazmintzatzeko maxima ez oso zorrotz modura funtzionatuko duen oinarri bat: askeakizan nahi dugu, eta, filosofikoki oso modan izan ez arren, libertatearen behar horialdarrikatzen dugu.
|
|
|
Joseba Permach (EH). tzea eta erabakiak hartzen jarraitzea baldin bada, geure erakunde nazionalak sortzenjarraitu behar dugu. Horretan, Udalbiltzari zeregin berezia dagokio, udalei dagozkien gaiak martxan
|
jar
ditzakeelako eta ireki den prozesuaren lehenengo kimua izandaitekeelako. Baina, aurrerantzean, beste bi motatako pauso kualitatiboak emanbeharra dago, egituratze instituzional berri bati begira.
|
|
|
besteari, niri egitea gustatuko litzaidakeenaegitea, hain zuzen. Adibidez, beste pertsona baten jazkera lausengatzea, honelanireari arreta
|
jar
diezaion eta balora dezan edo giro ezezagun eta segurtasun gabekobatean, maitagarri jokatzea, berdin tratatua izateko asmoz, e.a.
|
|
|
Gai sakona eta labainkorra da operatzaile pragmatikoena, are gehiago euskara aztergaidenean, oraindik ez baitugu alor honetan biderik urratu. Inork zalantzan
|
jar
dezake nikhemen emandako azalpena, baita egindako corpusaren hautaketa eta honen sailkapenaere. Zilegi da bestelako iritzirik izatea eta gustura ikusiko luke egileak halakorik.Ahozkotasuna eta maila diskurtsiboa jorratzen hasi berriak gara, eta oraingoz inork gutxik heldu dio gaiari21 Errealitatea, ordea, oso da desberdina, erdal operatzaileak geroeta gehiago erabiltzen ditugu geure diskurtsoan, eta euskarazkoak gero eta gutxiagoeta zabarrago.
|
|
|
Bukatzeko,
|
jar
ditzagun dokumentala burutzeko egin beharreko urratsak: 1 Ikerkuntza.
|
|
|
Casasús irakasle katalanak dioskun bezala, informazio lan baten bikaintasuna iturri eta baliabideetan jartzen diren eginahalei esker kausitzen da. Baina
|
jar
dezagun ondorengo laukian Casasús ek egindako albiste iturrien sailkapen osoa:
|
|
|
Honegatik guztiagatik, Ranero eta Jo rriosko karstaren garrantzia handia da, eta onuragarria litzateke hainbeste saguzarren babesleku diren eremu hauetan saguzarren iraupena arriskuan
|
jar
dezaketen giza jarduerak kontrolatzea.
|
|
|
22 Ikus daitekeenez, Estatu nazioaskodunen kasua alde batera utzi dugu. Gure iritziz,. Estatu nazioaskodun, aren formula hori, hainbat kasutan behintzat (gertukoak adibidez), egoera gatazkatsuak indargabetu nahirik Estatua kolokan
|
jar
dezaketen prozesu nazionalak estaltzeko erabilia izan da; guk, hain zuzen, kasu horiek itzaletik atera nahi ditugu geure analisirako. Azkenean ez dira faltan izango, aniztasuna onartu arren, honako argudio honen antzekoak:
|
|
|
Eskaera horien artean (nazionalismoarentzako baldintza egokietan, jakina), kulturarenak kolokan
|
jar
dezake Estatu monolitikoa, eta hori, Esteva k dioen moduan, Estatuak garbi asko dakien zerbait da:
|
|
|
Eta ez zen harritzekoa jelosiazko sentimendu hura, zeren aitonak hondoratu untzia urgainerat ekarri baitzuen gure aitak denbora laburrean... eta, zihoan bidetik, hegan ere
|
jar
zezakeen, hegan jarriko zuen, segur, nola Eliasek jarri baitzuen bere suzko orga.
|
|
|
Eta, nola osaba Joanikotek ohitura hura baitzuen, etxeko orkumeei —ehizakoei zein bertzelakoei— izen xelebreak ipintzekoa, Greziako edo Erromako historiarekin lotuak —Platon, Akiles, Demostenes... Plauto, Karakala, Seneka eta bertze hainbertze—, hala, bertze izen haiek aditu orduko, ezin egokiagoak iduritu zitzaizkidan osaba Joanikoten listari eratxikitzeko, zeren antz antzekoak baitziren; eta bururatu zitzaidan, halaber, edo imajinatu nuen, hobeki, Felisa ene inudea izan zenak
|
jar
zezakeen aurpegia, izen arraro haietarik bat entzutean... zeren, ai zer aurpegi jartzen zituen hark, eta ai zer irri algarak egiten nituen nik, izen haiekin asmatzen ez zuenean! Halako suertez, non batzuetan neure borondatez joaiten bainintzen sukalderat, haren zirikatzerat.
|
|
|
Nola bentzutuko nituen haragiaren tormentak eta kontrak, eta nola eginen nuen, bada, soseguaren porturat, baldin tentamenduak behin eta berriro akometatzen baninduen, atsedenik gabe, baita konfesatzen nintzenean eta ustez porturatzen nintzenean ere, eta baldin tentamenduaren lur linburietan labaintzen eta linburtzen banintzen, nola oina zur ezkoztatuaren gainean, baita erortzen ere, ezezko guztien arteko baiezko haietarik bat zela kausa, kontzientzia garbitu bezain fite likisten ninduena? Nola lot eta amarra nezakeen neure imajinazinoa eta nola
|
jar
nezakeen hura neure menerat, baldin imajinazinoa haizea bezalakoa bazen eta baldin ez bazegoen hura lotzerik ez amarratzerik?
|
|
|
Eta nik jakintasunaren betikotasunarekin amesten banuen ere, berehala ohartarazi zenigun ezen behin behinekotasuna zela jakintasunaren ezaugarri nagusia, Plautoren erran hura aipatzen zenuela, haren frogatzeko eta egiaztatzeko: Centum doctum hominum consilia sola haec devincit dea Fortuna.19 Ustekabeko lurrikara batek hankaz gora
|
jar
zezakeela, alegia, Burgosko katedrala! Iruñan erakutsi zidaten, ordea, ezen munduan ezustekorik ez zegoela, zeren ezustekorik ezustekoena ere Jainkoaren usteko baitzen.
|
|
|
Homo fit sapiens bis non, sed saepe legendo.20 Eta, hartaz ari zinela, bertze komentario hura egin zenigun: " Liburu bat bi aldiz irakurtzen duenak bi liburu irakurtzen ditu", zeren ez baitzen berdin liburu bat irakurtzea bazkal aitzinean edo bazkal ondoren, eri egonik edo osasuntsu... eta zeren eguraldiak ere bere eragina izan baitzezakeen, halako moldez, non orzkarbiak, bertzerik gabe, arrai eta alegera
|
jar
baikintzakeen, eta lainoak triste, oraingo arraitasunak eta geroko tristeziak, bakoitzak bere oinatzak eta aztarnak utz ziezazkiokeelarik irakurleari, bere irakurbidean. Eta, noiz eta ideia hura aditu bainizun, atsegin izan nuen, baina etxerako bidean, haatik, galdegite bat etorri zitzaidan:
|
|
|
Baina ongi zenioen zuhaurk ere, noiz eta jakinarazi baitzenidan Paristik skribatu zenidàn zure lehen gutunetarik batean, nola errege Louis XIV.ak manatu zuen, larriki eri egon ondoren Pariserat itzuli zenean, ezen
|
jar
zitzatela ispiluak eta mirailak, errenkadaz errenkada, bere palaziorako zubian, zabal zedin bere iduria harat eta honat eta toki guztietarat... Eta erraiten zenidan:
|
|
|
Eta aski zuen, bertzalde, haien burezurrak erakustea: ...itugu ezen, artalde batez ari garelarik, hainbat ardi edo hainbat buru dituela, hala, galderari galdera eratxikitzen diodala, burezurra baizik ez erakusteak ez ote zekarzkion aitari bi ondore, zeren, alde batetik, nola burezurrak gorputz osoak baino toki gutiago hartzen duen, ale gehiago sar baitzitzakeen espazio berean, eta zeren, burezur haiek guztiak, bertzetik, behetik gorako horma bertikalean
|
jar
baitzitzakeen, ikusleen behakoa ere halakoa izan zedin, beheitik gorakoa, nola izan ohi baita bere sumisionea eta menekotasuna sinatzen dutenen behakoa?
|
|
|
Eta hain ziren guztizkoak ene pentsu haiek eta hain gibelaezina ene deliberamendua, non berehala abiatu bainintzen aitaganantz, oinazturak hartua bezala, Mattin eta Elbira beren atsegin lohian utzirik. ...e esku eta ene begien boza, ene erraien boza eta gorputz osoaren boza, eta boz hark erran zidan ezen ene ohorea —zinezkoa eta minezkoa, eta ez txantxetakoa— jokoan zegoela eta zina hausteko eta hausteko, zeren eta ez bainengoen zinaren betetzerat behartua, zinezko ohorea ohorezko zinaren gainetik zegoenean; eta erraiten zidan, bertze hitz batzuekin, ezen gizon jokatu behar nuela eta ezin
|
jar
nezakeela neure gizontasuna kolokan eta kordokan, nihaur ere gizon nintzenez gero, eta hargatik sentikortu eta anaiarekin muturtu egin behar nuela, eta ez memelo eta lolo ezdeus bat bezala geratu, besoak uztarturik; eta erran zidan, azkenik, ezen osaba Joanikotek guztiz ulertuko zuela ene jokabidea, segur baietz, zeren hura ere gizon baitzen, eta amorosturik zegoen gainerat, ni bezala, eta ulertu... Eta joan nintzen aitaren langelarat, baina ez nuen ediren; eta baterat eta bertzerat joan nintzen, eta hura nehon ez...
|
|
|
—Zer bertze froga behar dut nik orain, jakiteko ezen Jainkoa Antonioz baliatu dela, nola Antoniok berak profetizatu baitzidan behin baino gehiagotan, nihaur ere hemen gera nadin? Zeren Antoniok neskatxa haren salbatzeko eskaini baitzuen bere bizia, nik neurea haren zerbitzuan
|
jar
dezadan. Neskatxa horrek beso bat ezindua dik, baina ni izanen nauk hemendik aitzina haren besoa eta haren eskua.
|
|
|
Eta egun batean aita Bartolomeren hitz haiek etorri zitzaizkidan bururat, erran zuenean, dantzen debekatzeko argumentu eta justifikazino gisa, ezen dantza ez zela berez bekatu mortal, baina, aldi berean, bazela, zeren eta dantzak noiznahi den
|
jar
baikintzakeen bekatu mortalen bat egiteko arriskuan, eta arriskuaren hartzea eta perilean jartzea berez zen bekatu mortal.
|
|
|
Eta halatsu ibili nintzen denbora batez, eta halatsu jokatu nuen, denbora hartan sortuz joan zitzaizkidan bertze ezbai guztiekin ere. Zeren eta ez bainuen ulertzen, konparazione, nola obrarik gabeko fedeak zerurako bidean
|
jar
gintzakeen, nola erraiten baitzuten protestantek, nahiz eta osaba Joanikotek erraiten zidan ezen obren bidetik obratu zituztela katolikoek bekaturik handienak, eta obrarik ez egitea zela, halatan, obra zezaketen obrarik jainkozkoena, hobe zelako, ororen buruan, alfer egoitea ezen ez gaizki egitea; baina ez nuen ulertzen, halaber, nola aita sainduak erabaki zezakeen Erromako eliztarren sinestea et... Eta batean baten alde egiten nuen, bertzean bertzearen.
|
|
|
Eta guk deus egin gabe geratu behar al dugu, ahoa zabaldu gabe eta protestarik egin gabe, festaz festa? Zeren tratua gaurko afarian sinatzekoak dituk, eta horrek ez dik erremediorik... baina afariari guhaurk
|
jar
ziezaiokeagu soinua, beharbada... Eta, nola afaria ohiz kanpokoa izanen den, zeren halaxe saritu nahi baititu hire aitak gonbidatuak hain egun seinalatuan, ohiz kanpoko zerbait egin behar diagu guk ere... gonbidatuei saria lehenbailehen egotzaraziz, konparazione, berdin zait goitik edo behetik —eta, azken hitzak hatzaren bi keinuekin laguntzen zituela, batean ahorat zeramala eta bertzean uzkirat, eratxiki zuen—:
|
|
|
Beraz, Luthero akabatu behar dugu, izurriarekin akabatuko badugu...!
|
Jar
iezaiozu, bada, muturreko uhala eta emaiguzu txakurra, Israelgo eta Siongo Jainkoaren izenean, eta bakean utziko zaitugu... —eta, Israelgo eta Siongo Jainkoa aipatzen zuelarik, bere esku hura aitzinatu zion, gurutze eta guzti.
|
|
|
Ordea, amorioaren denbora bertze denbora bat da, eternitatearekin eta sekula gabeko sekularekin lotua dagoena, eta, nola behin eternitatea ukitzen duen lurtarrak uste duen, nahiz eta artean lurrean bizi izan, ezen betiko ukitu duela, eta ezin uler daitekeela, hartaraz gero, lurreko denbora bertze molde batean, hala uste izan nuen nik ezen ene arima kaio eternal bat bihurtuko zela egun guti batzuen buruan, eta hala ibili ahal izanen zela itsas gainean, akabantzarik gabeko hegaldi batean. Banuen, halarik ere, aitzinetik, Elbirarekin bizi izan nuen esperientzia, adierazten zidana ezen lurrean bizi zitezkeen eta zerurako bidean
|
jar
gintzaketen mementurik ederrenak ere euli farfailen hegoak eta haien hegaldiak bezain hauskorrak izan zitezkeela eta noiznahi den jar gintzaketela haiek, berriro ere, lurrerako bidean, nola gertatu baitzitzaidan niri neure lehen amorio harekin; haatik, badakizu nolakoa den amorioa, jaun André: hartarik libratzen garenean, uste izaiten dugu ezen ez garela berriro eroriko, zeren, zentzua berreskuraturik, ezinezkoa iduritzen zaigun; baina, noiz eta ustekabean berriro harrapatzen baikaitu, galtzen dugu bertze behin zentzua eta, zuriezina zuritu nahian, asmatzen ditugu zentzurik gabeko zentzugabekeriarik handienak, halako moldez, non bailirudike ezen zentzua galtzeari irizten diogula zentzuzkoen.
|
|
|
Ordea, amorioaren denbora bertze denbora bat da, eternitatearekin eta sekula gabeko sekularekin lotua dagoena, eta, nola behin eternitatea ukitzen duen lurtarrak uste duen, nahiz eta artean lurrean bizi izan, ezen betiko ukitu duela, eta ezin uler daitekeela, hartaraz gero, lurreko denbora bertze molde batean, hala uste izan nuen nik ezen ene arima kaio eternal bat bihurtuko zela egun guti batzuen buruan, eta hala ibili ahal izanen zela itsas gainean, akabantzarik gabeko hegaldi batean. Banuen, halarik ere, aitzinetik, Elbirarekin bizi izan nuen esperientzia, adierazten zidana ezen lurrean bizi zitezkeen eta zerurako bidean jar gintzaketen mementurik ederrenak ere euli farfailen hegoak eta haien hegaldiak bezain hauskorrak izan zitezkeela eta noiznahi den
|
jar
gintzaketela haiek, berriro ere, lurrerako bidean, nola gertatu baitzitzaidan niri neure lehen amorio harekin; haatik, badakizu nolakoa den amorioa, jaun André: hartarik libratzen garenean, uste izaiten dugu ezen ez garela berriro eroriko, zeren, zentzua berreskuraturik, ezinezkoa iduritzen zaigun; baina, noiz eta ustekabean berriro harrapatzen baikaitu, galtzen dugu bertze behin zentzua eta, zuriezina zuritu nahian, asmatzen ditugu zentzurik gabeko zentzugabekeriarik handienak, halako moldez, non bailirudike ezen zentzua galtzeari irizten diogula zentzuzkoen.
|
|
|
Guztia bat batean izan zen, egun haietarik batean ekaitz hura lehertu zitzaigunean —haizea eta euria goiti beheiti, ihortziri eta oinaztura— itsasoaren erdian. Munduan aski ibilia banaiz ere, bertze ekaitz bat
|
jar
dezaket haren parean, noiz eta Indietarako bidean haize erauntsi izugarri batek inarrosi baikintuen. Eta hura ere halakoa izan zen:
|
|
|
Ez dakigu, era berean, zer eguraldi egiten zuen Brown jaunaren eskuan aldaketa txiki hura gertatu zen egunean, euria ari zuen ala eguzkia zegoen; badakigu, ordea, zein egun zen, eta hori jakinik, eguraldia ere nolakoa zen jakitea baino gauza errazagorik ez dago.
|
Jar
dezagun, beraz, egun euritsu bat zela, eta haizeak ere gogor astindu zituela hiriko tamarizak eta platanondoak, baina ez gingko bilobak, hiri hartan ez zegoe  lako gingko bilobarik.
|
|
|
Nonbait, jendea betiko psikiatrekin aspertu, eta, besterik gabe, bizitzaren gai nagusiez filosofoek zer esaten duten jakin nahian dabiltza, hitz egin, beste laguntza premiarik gabe. Beharbada nik ere halako bulego bat
|
jar
nezake, Mirandan... edo Gasteizen", esan dit gaur ere, eta nik barre egin diot, eta oraingoan baita erantzun ere: " Ziur eduki bezero bat izango duzula".
|
|
|
Vienako Zirkuluaren positibismo logikoa hildakotzat jo izan diren korronte filosofiko horien barnean dago askotan. Hori dela eta, zalantzan
|
jar
genezake Schlickek mantendu zuena, filosofiaren biraketa erabakigarria izan zela, alegia. Baina hobeto litzateke kontu gehiago izatea, Alfred Ayer britainiar filosofoari jarraituz.
|
|
|
Jolas ezazu jolasa.
|
Jar
ezazu are arrisku larriagoan zure lanbidea. Ez zaitez protagonista izan.
|
|
2001
|
|
|
Gu dena aztertzeko prest gaude, baina egin ditzatela proposamenak. Areago, EAJk hitzez bileretan mahaigaineratu dituen proposamen batzuk
|
jarri
ditzala paperean, eta beharbada adostasuna eta akordioa egongo da. Zer gertatzen da?
|
|
|
Bada, Jose Maria Aznarrek. Ibarretxe ere horretan ari da gaur egun.
|
Jar
diezagula mahaiaren gainean planteamendu horrekin konpondu den mundu mailako gatazkarik; ez dago bat bera ere. Gaur egun, guretzat, zer da bakea aldarrikatzea Euskal Herrian?
|
|
|
Espainiako Gobernuaren jarrera ikusita, Hobetuzeko arduradunek idazki bana bidali diote Lan Ministerioari eta INEMi, indarrean dagoen legeria bete dezan eta, horrenbestez, 2000 urterako prestakuntza fondoan jartzeko dituzten 3.500 milioi pezetak
|
jar
ditzaten. Aldi berean, beste 6.000 milioi pezeta eskatu dituzte 2001 urterako.
|
|
|
Ez eta bere buruari bizia kendu dionak ere", baieztatzen zuten lehenik eta behin. Eta beren baieztapena zalantzan
|
jar
zezakeen norbait izan zitekeelakoan edo, esandakoari honakoa gehitzen zioten: " Bere ustetan hau da, bere buruaz beste egindako pertsona horren iritziz ez baitu egin ori bere kaltetan.
|
|
|
Adinekoen mendekotasunaren tasa (65 urte edo gehiago dituztenen eta lanerako adinean daudenen arteko proportzioa) bikoiztu egingo litzateke datozen 50 urteetan (%26, 7tik %53, 4ra 2050 urterako). Herrialde batzuetan, esate baterako mediterraneo ingurukoetan (Italian edo Espainian) kopuru hori %67raino igoko litzateke, eta kolokan
|
jar
dezake pentsio sistemaren iraunkortasuna.
|
|
|
Ryao diskoetxerako lau disko egin behar ditut bakarka eta gero beste bat Muzsikas taldearekin. Goran Bregovic Vatikanorako musika konposatzen ari da," Zazpi bekatu nagusiak" obra, eta bekatu bati ahotsa
|
jar
diezaiodan gonbidatu nau. Beste herrialdeetako abeslariak izango dira halaber
|
|
|
Horrez gainera, honako eskariak egin dizkio gobernuari: ...na eman diezaiola energiaren eraginkortasunari energia eskariaren kudeaketarako programen bidez; energia berriztagarriek dituzten oztopoak kendu eta horien aldeko jarrera har dezala, gutxienez, energia eskariaren %12 bete dezaten 2010 urtean; eta erregai fosilen eta energia nuklearraren alde dauden diru laguntzak energia berriztagarrien eta eraginkortasun energetikoa lantzen duten teknologien alde
|
jar
ditzala.
|
|
|
Esaldia esanguratsua da gaur egun Euskal Herrian bizi dugun eraso guztien gainean
|
jar
dezakegulako. Torturak sortzen duen hitzaren isiltasunaren adibide gisa har dezakegu" Literatura eta Iraultza" Sarrionandiaren poema (MZ, 22):
|
|
|
Azken ahots hau, nolabaiteko identifikazio zabal batekin lotzen da; ideia zabalduak eta onartuak omen direnak aipatu behar dituenean erabiltzen du Sarrionandiak ahots hori.
|
Jar
dezagun, luza gabe, adibide bat, argiena, apika," Gudu Olerkia" (IGB, 97) dugu:
|
|
|
Baina gauzak aukeratuz, eta bata bestearen ondoan jartzetik sortzen den elektrizitateak ematen dio poemari bere tonu berezia, bere indarra, irakurlearen irudimena zauritzeko eta bizkortzeko joera.
|
Jarri
dezagun hauek irakurtzen ditugula:
|
|
|
Helburuak jartzerakoan ere,
|
jar
ditzagun geure aukeren araberakoak, ez beste batzuek lortu dituztenak.
|
|
|
Hori lortzeko, berogailuetatik hurbil hezegailua
|
jar
dezakezu.
|
|
|
|
Jar
ezazu helburu bat, baina izan errealista: agian ez duzu lortuko.
|
|
|
Horrenbestez, pertsonen autoestimaren oinarrian dago eta hain du eragin handia ze, bizitzaren aurrean dugun jarrera baldintzatu eta pertsonaren bizitza kalitatea arriskuan
|
jar
dezake.
|
|
|
|
Jar
ditzagun helmuga errazak.
|
|
|
LEIREk arropatik tira egiten dio amonari, leihoan
|
jar
dezan arreta. MIREN sukaldera sartzen da, irratia darama belarrira itsasita.
|
|
|
Bai, Anton Aranburu naiz.
|
Jar
nazazu presidentearekin.
|
|
|
5 Hizkuntz politikan eragiten duten mehatxuak hauek dira (47 or.): «Euskaldun berrien behar funtzionalak eta sinboliko afektiboak ez betetzeak agerian
|
jar
dezake euskara ikasteko ahaleginak ez direla nahikoa atsegingarri»; «erdararen aldeko arau sozialpean jarraitzeko inertziaren zama. Honekinbatera,... oinarrizko kalitate irizpidetzat ez hartzea»; «erdarazko komunikabideek duten eragin erdaltzale gero eta handiagoa» izatea; «elebakartasunaren aldeko diskurtsoa»; «helburuen eta bideen arteko adostasun falta».
|
|
|
Efektu hori eragiten duen osagaia aurkitzeak xurgapen hobeko sendagaien oinarriak
|
jar
ditzake.
|
|
|
Akordio hori Parisen hartu zen, NBEk babestutako Arriskuan dauden Espezieen Nazioarteko Merkataritzari buruzko Konbentzioaren (CITES) bilera baten ondoren. 120 herrialdek osatzen dute, eta eragin handia izan dezake kabiarraren merkatuan, hodeiengatik prezioa
|
jar
baitezake. Iran bezalako beste herrialde produktore handi batek ez dio eragiten akordio honi, uste baitu baduela behar bezain egoki kudeatzeko sistema.
|
|
|
Azterketa baten arabera, adingabeek beren segurtasuna arriskuan
|
jar
dezakete Internet bidezko harremanak ezartzean
|
|
|
Bestalde, Internet bidez komunikatzean haurren eta gurasoen segurtasun pertsonala ere aipatzen da. Alde horretatik, dokumentuak adierazten du adingabeek beren eta gurasoen segurtasuna arriskuan
|
jar
dezaketela Internet bidez jendearekin harremanetan jartzen direnean. Hori dela eta, seme alabek on line norbait ezagutzen badute, “segurtasun fisikorako arriskua dela uste baduzue, jar zaitezte harremanetan poliziarekin”.
|
|
|
Hori dela eta, seme alabek on line norbait ezagutzen badute, “segurtasun fisikorako arriskua dela uste baduzue, jar zaitezte harremanetan poliziarekin”. Era berean, FCRk dioenez, baliteke haurrak ez izatea kalteturik bakarrak, baizik eta “beste pertsona batzuk, hala nola familiako kideak, arriskuan
|
jar
ditzakeen informazioa Sarearen bidez bidaltzea”. Ildo horretatik, FCRk gurasoei eskatzen die “ziurta dezatela” seme alabek “badakitela familiari buruzko informazio pribaturik ez dutela bidali behar Internet bidez, batez ere helbidearen eta telefono zenbakiaren bidez”.
|
|
|
Zuzen ikusteko eta zuzen erabakitzeko, burua bezain bihotz garbiko jendea behar, nahitaez. Egiak, aspaldi irakatsi ziguten, latza eta garratza izanagatik, osasunbidean
|
jar
gaitzake.
|
|
|
Besteren mandatuz, Arantzazuko batzar aurretik, harako lanak prestatu genituenok aski moduz eta neurriz mintzatu ginen, batasun bidean
|
jar
gintzaketen zenbait errepide nagusi erakusteko ustetan edo: hori ikusi nahi duenak Aita Villasantek iaz argitara zuen liburuxkan ikus dezake10.
|
|
|
Maiz gertatzen ere da, gaztelaniaz, aditzak lehen eta hirugarren per  tsonak ez bereiztea. Eta horrelaxe uzten dute, adizkiaren aldamenean
|
jar
dezaketen izenordaina gehitu gabe. Zenbatek entzun ote du honako kanta hau:
|
|
|
Azkeneko bilera aurten egin da Gasteizen, Fakultatearen itzalpean, joan den udaberrian. Eta ez daki oraindik inork nor
|
jar
dezakegun eratzaileen buru, Tovar-ek umezurtz utzi duen lekuan.
|
|
|
Traidorea une bakoitzean gutxien uste den hura dela topatuko dugu. Entsegu esperimentala da eta sujerentea, haratago joateko ateak zabalik uzten dituena,
|
jar
dezagun etsaiari kalte egiten ari zaion ustean, halako batean etsai horren zerbitzuko lanetan ari izan daitekeela susmatzen hasten den heroi/ traidore baten zalantza eta drama asmatzekoa; fikzioaren perspektibatik geure herri honetako errealitatea interpretatzeko saiakera baliagarria izan litekeela uste dut.
|
|
|
Barne Ministro alemaniarraren hitzetan: " Kriminalitatea nabarmen hazten ari da Interneten baitan eta Informazio Gizartearen etorkizuna arriskutan
|
jar
dezake". Gaia pil pilean dago irailaren 11n Dorre Bikien eta Pentagonoaren aurkako erasoa izan zenetik hona.
|
|
|
Espainiaren kontzeptutik, edo zabalago esanda, metropoliaren kontzeptutik hizkuntz eta kultur dibertsitatea arriskua dira. Espainia, kasu honetan, nazio bakartzat duenak, nekez onar dezake bere kontzeptu unionista hori kolokan
|
jar
dezakeen ezer. Ikuspegi horretatik, kultura eta hizkuntza periferikoak irautea eta indartzea arriskua da.
|
|
|
2. Datu eta zenbakiak
|
jar
genitzakeen dantzan erantzuna betetzeko. Ez naiz datu horien guztien ezagule.
|
|
|
...juzku orokorrek daukaten arriskuarekin jakitun egon arren, esan behar dut nire ustez azkenengo astinaldiaren iturburua espainiar demokraten nazionalismo erabatekoan dagoela, hau da, hain direla beraien nazionalismoaren sustraiak sakon eta sendoak, hain daude beren herria asmatzen lagundu dien sistema ideologikoarekin seguru, ezen beraien mitoetako Espainia eta Frantzia horiek zalantzatan ere ezin
|
jar
ditzaketela, eta lehenengo aldiz sumatzen hasi direla euskaldunon arazoa ez dela ikurrinaren baimentzearekin konponduko (behinolako" pecero" batek esan zuen legez), eta hain irenskaitz, zoro eta irudimenean ere onartezin egiten zaien Euskal Herriaren independentzia teorikoa bera ere guztiz eta errotik ukatzen dutela. Beste berba batzuez esanda, astinaldi horren jatorria Euskal Herrian hain urri den benetako nazionalismoaren eragin bortitzean dauka erroa.
|
|
|
Eguneroko lanarekin batera, prentsan, kalean eta nazioarteko erakundeen aurrean iraun duen kanpaina bat garatzeko ahalegin guztiak jarri ditugu, Gobernu honen astakeriez eta zentzugabekeriaz nafar hiritarren gehiengoa ohar dadin, euskararen kontrako politika irrazional honi amaiera
|
jar
diezaiogun.
|
|
|
Pablo berriz ere urduritzen hasi zen. Hankak ikaran zituen eta lotsagabeki guri begira zegoen morroi flakoxkarengan atentzio
|
jar
nezan keinu egin zidan buruaz. Eskua bere eskuaren gainean paratu nuen lasaitze aldera eta jarraitzeko eskatu nion.
|
|
2002
|
|
|
Mezkitaren aztarnak dituen klaustro erromanikoak arreta berezia merezi du (arreta
|
jar
ezazue kapitelen apaingarrietan), eta bertan bereziki Kristoren Eskolaren Kapera mudejarrak (XV. mendekoa, Sinagoga Nagusia egon omen zen lekuan egina).
|
|
|
beti harro azalduz eta handinahikeriaz inguraturik, lorito baten moduan" Irauten duenak irabazten du" lelo sinple hori behin eta berriro errepikatuz. Bere hilobian soilik hau
|
jarri
dezaten agindu du: " C.J.C. Iria Flavia ko Markesa".
|
|
|
Toki honetan egonda, Enperatrizaren etorbidea hartzea gomendatzen dizuegu, kalearen bi alboetan sekulako etxe eta jauregiak ikusiko baitituzue. Horietako bat aipatzearren, arreta
|
jar
ezazue Disneylandiakoen itxurako gaztelu bat irudikatzen duen eraikin horixka ikusgarrian.
|
|
|
«Morroiak» erantzungailu automatiko baten itxura du, eta edozein tokitan entxufa daiteke. Bere bidez, etxeko tresnak martxan
|
jarri
ditzakegu etxetik kanpo garenean, edo guk agindutako ordutan funtzionatzeko programa daitezke: aski da telefonoz Maiordomoari deitzea, edo aginduak bere teklatutik ematea, zure esanak betetzeko.
|
|
|
Ados, baliabideak behar dira, baina baita lehentasunak ezartzea ere: utz ditzagun dauden egoerak dauden moduan eta gutxienez
|
jar
dezagun aldaketarako ahalegina hastear direnekin. Herri elebidun batean bagaude, horri aurre egin behar zaio eta bietan funtzionatu behar da, zerbitzuak ere bi hizkuntzatan emanez.
|
|
|
Nahiz eta kiroletako oinetakoak edo arropak egunero jantzi, ziur aski pertsona askok ez dute jakingo hirugarren munduko herrialdeetako eskulangileen esplotazioan funtsatzen dela kirolaren arloko multinazional handien negozioaren parte eder bat.
|
Jar
dezagun adibide bat. Nike da sektoreko multinazional handiena.
|
|
|
Hiritar denek gehiago exijituko bagenu froga aldetik, ziur aski eztabaida hauek norabait helduko lirateke. Bereizi ditzagun iritziak eta datuak, eta kalitate irizpideak
|
jar
ditzagun, eta ikusi zergatik esaten duen batak hau eta besteak hura. Horrela funtzionatzen ez denean, kaosik absurduenera iristen gara.
|
|
|
Bene benetan. Gorputza ez da nirea, burua bakar bakarrik, oholaren atzean
|
jarri
nintzan eta, rast! " erretratu".
|
|
|
Ez ordaintzeagatik demanda
|
jar
diezaguketela ere esan digute.
|
|
|
|
Jar
ezazu haurra jarrera erosoan.
|
|
|
|
Jar
itzazu beti lurrerako hartunea duten entxufeak, eta estali etengailuak plastikozko plakekin.
|
|
|
|
Jar
itzazu topeak gela nagusietan, itxi daitezen saihesteko.
|
|
|
Etxebizitzan eskailerarik izanez gero,
|
jar
itzazu babesteko barrak.
|
|
|
Igerilekurik baduzu,
|
jar
ezazu sarea haurrekin helduren bat ez badago.
|
|
|
EGA edo titulazio baliokidealizentziaturaren edo diplomaturaren osagarri egokia da, baina ezin izan dezakehiru, bost urte edo gehiago ikasketak euskaraz eginez lorturiko tituluak baino baliohandiagoa. Badakigu, jakin, unibertsitarioen hizkuntza maila hobetu behar dugula, baina horren aitzakian ezin
|
jar
dezakegu zalantzan unibertsitatearen beraren xedea.Geure ikasleak euskaraz jarduteko ondoen prestatutakoak direla guk geuk, unibertsitatean euskaraz dihardugunok, esaten ez badugu, zeinek esango du. Euskaraz ikasteak leialtasunaren araberako hautu hutsala izan behar ote du?
|
|
|
2 Bere aldetik, Udako Euskal Unibertsitateak bere bidea egiten segitu du, etaliburuak argitaratzeaz gain, funtzio sozial berebizikoa bete du, zalantzatan inorkezin
|
jar
dezakeena, beste unibertsitateetan aritzen garen ikasle eta irakasleoktrebatzeko gune historikoa izatea hain zuzen. Izan ere, seguru asko, jende gutxibaitagoke unibertsitate horietan, euskaraz lan eginda UEUren ikastaroetatik igaroez denik, ez irakasle, ez eta ikaslerik ere.
|
|
|
(Hau, jakina, teknokrazia autoritario edo teknokrazia kritiko batekin jazo daiteke). Baina bada demokrazia auzitan
|
jar
dezakeen beste aldaera bat ere, zehazki, zenbait ekologistaren eskutik eratortzen dena: helburuak lortzearren bitarteko demokratikoen garrantzia aintzakotzat hartzen ez dutenena.22
|
|
|
–Arrazakeriak jatorria etorkinengan izanik, beharrezkoa baita kontrol zorrotzak ezartzea?. Aipatu diren argudioei etorkinek nazio nortasuna zalantzan
|
jar
dezaketela erantsiz gero, erakunde politikoen jarrera oro legitimatzen da.
|
|
|
Arrisku horiek ez dira, gaur arte bezala, ez hautu pertsonalaren ondorio, ez tokian tokira mugatuak, industrializazioaren ondorioz mehatxu globalak baizik, Lurreko bizitza zalantzan
|
jar
dezaketenak. Are gehiago, progreso industrialaren bitartekoekin sortu eta beren garapenarekin sistematikoki hazi eta atzeraezinak diren modernizazioaren arrisku globalak dira.
|
|
|
Teoria soziologikoak eta politologikoak egoera berrira egokitzea izango da intelektualaren erronka etikoa eta politikoa, ezagutza, ekoizteko? modu sozial eta baliabide kognitibo berri horiek ahulenek bereganatu eta gizartea beren zerbitzura
|
jar
dezaten.
|
|
|
Bizitzaren kontrolerako eta administraziorako gaitasunak haztearekin batera, biologikotzat eta betierekotzat jo izan diren egitateen izaera historikoa eta aldagarria frogatu da; emakumearen irudiari buruzko gogoetak
|
jar
genitzake eboluzio horren adibidetzat. Bilakaera ez da autonomoa, erabakiak hartzen dira, erabakien ondorioa dira.
|
|
|
68 Nahitaezkoa da, Mario ZUBIAGAren (2000) zehaztapena gogoan hartzea, askoren, hitzen mailako adostasuna? zalantzan
|
jar
dezakeena (5 ataleko pasarterako ere arras artikulu baliagarria izan litekeenez, kopiatu egingo da, eta kontutan har bedi): –Ez dago demokraziarik aldez aurretik demos edo herri bat mugatzen ez bada[...] Ez dut uste euskal gizartea erreibindikatzen ari direnak, euskal gizarte politikoaz mintzo direnik, alegia, euskal herritar gisa egikaritu behar ditugun eskubide politikoen esparruaz[...] Eskubide politikoen iturri diren bakarrak, frantsesa eta espainola baitira:
|
|
|
planteatzen du. Arriskua, aurrez idatzitako proiektu historiko oro hankaz gora
|
jar
dezakeen arriskua, agertu egiten da denbora linealean. Arriskuarekin, kontingentziarekin, frogatu nahi dena da erabaki (indibidual zein kolektibo) oro etengabe besteekin nahasten dela, eragin erreziprokoak hasierako orientazioa zein helburuak eraldatuz.
|