|
2016
|
|
|
Informazioa prestatzeko, zuzentzeko eta zabaltzeko behar beharrezkoa da profesional askoren arteko lankidetza. Profesional
|
horiek
hedabidearen esku jartzen dute euren sinadura.
|
|
|
a) informazio baten autoretzaren berri ematea; b) kazetariari bere lana aitortzen zaiola jakinaraztea; c) egileak edukiaren erantzule direla adieraztea. Hiru ardatz
|
horiek
bideratuko dituzte gai honen inguruan hartu beharreko erabakiak.
|
|
|
EiTBn, informazioaren profesionalek eskubide
|
horiek
garatzeko agindu inplizitua jaso dute gizartearen aldetik, eta euren lanean horren jakitun jokatu behar dute, alegia, euren betekizun profesional nagusia askatasunez, independentziaz, zorroztasunez eta objektibotasunez informatzea da, printzipio editorialak eta Estatutu honen edukia errespetatuz.
|
|
|
Xede
|
horiek
gogoan, Erredakzio Estatutu hau onetsi da, behin EiTBko informazioaren profesionalek, Zuzendaritzak eta Administrazio Kontseiluak landu eta hitzartu ondoren. Estatutu honek elkarrizketako bide erraz eta iraunkorrak ezartzea du asmo nagusi modura, eta, halaber, ahalik eta ondoen uztartu nahi ditu, alde batetik, informatzeko lanaren independentziarik handiena eta, beste aldetik, komunikazio enpresa publiko batek dituen kudeaketa eta antolaketa beharrizanak, betiere EiTB sortzeko Legeak enpresaren gobernu organoei aitortzen dizkien eskumenetan eta une honetara arte Administrazio Kontseiluak hartu dituen erabakietan kalterik eragin gabe.
|
|
|
zereginak. Radio Vitoriako, Eusko Irratiko irratietako eta Eitbneteko erredakzio kontseiluak hiruna kidek osatuko dituzte, eta
|
horiek
ere bi urtez beteko dituzte euren zereginak. EiTBko Zuzendaritzak edo kontseiluek eurek eskatuta, osaera berriz aztertu daiteke (ikus Erredakzio Estatutuaren 93 artikulua).
|
|
|
Arauok, EiTBko zuzendariek eta arduradun editorialek ere bete dituzte, bai eta edozelako lankide direnek edo informazio edukiak ekartzen dituztenek ere. Enpresek eta arduradun editorialek ez dute inola ere eskatuko betebehar
|
horiek
urra ditzakeen lanik. Printzipio horiek betetzen ez direnean, salaketa jar daiteke erredakzio kontseiluen aurrean, edo erredakzio kontseiluek eurek jar dezakete.
|
|
|
Enpresek eta arduradun editorialek ez dute inola ere eskatuko betebehar horiek urra ditzakeen lanik. Printzipio
|
horiek
betetzen ez direnean, salaketa jar daiteke erredakzio kontseiluen aurrean, edo erredakzio kontseiluek eurek jar dezakete.
|
|
|
katu bezala zuzenduko da. Zuzenketaz indarrean dagoen legeriari jarraituta zirkunstantzia
|
horietan
barka eskea ere egin behar bada, ez da saihestuko.
|
|
|
nean, zorrozki beteko da errugabetasun presuntzioaren printzipioa. Halaber, zigor prozeduraren batean akusatu edo kondenatu duten pertsonaren senitartekoak eta lagunak ezin daitezke identifikatu, nahi ez badute, eta ez da pertsona
|
horien
irudirik edo soinurik zabalduko.
|
|
|
EiTBren Estilo Liburuak banan banan heldu die Euskal Herriko erredakzioetan maiz zalantzak eta debateak eragiten dituzten aktualitateko gaiei eta arazo deontologikoei. Gai eta arazook aztertu, eta
|
horien gainean
jarrera finkatzeko saio bat egin du, hedabide publikoa den aldetik dagokion erantzukizuna aintzat hartuta: zertarako ari garen, eta zelan ari garen.
|
|
|
Eskubide
|
horien
bermatzailea denez gero, EiTBk zorrozki zainduko du albistean azaltzen diren pertsonak ez gutxiestea, haien izen ona ez kaltetzea edo haien sinesgarritasuna ez suntsitzea informazioetan zabaltzen diren mezuen edo esateko moduen bidez. Hari horretatik, zorrozki zainduko du webguneetako eta ingurune multimedietako erabiltzaileen jarduera, edukien eta iritzien sortzaile diren aldetik. Egin litekeen kaltearen balorazioan, protagonisten proiekzio publikoa hartuko da aintzat.
|
|
|
Kontuan hartu behar da adin talde
|
horietan
, nortasuna eraikitzen den garaia izanda, garrantzi handia dutela imitazio jokabideek. Haur eta nerabeek erraz xurgatzen dituzte mezu mediatiko guztiak.
|
|
|
Herritarrei sare sozial, telefono, foro edo blogen bitartez parte hartzeko bidea irekitzen zaienean, kulturarteko gizartearen ideia sustatu da. Beharrezkoa da bide
|
horiek
moderatzea, adierazpen arrazistak edo xenofoboak ekiditeko.
|
|
|
Informazioak gizarte kohesioa bultzatuko du, bai eta immigrazioa nahiz talde kultural eta etniko guztiak modu positiboan ikusgai egitea ere. Euren nortasunari eusten laguntzen dieten gertakarien berri emango da, baina, horrez gainera, talde
|
horiek
presentzia normalizatzailea izango dute bestelako informazioetan.
|
|
|
3.1 Etorkinak protagonistak diren informazioetan ez da jatorria, talde etnikoa, larruazalaren kolorea, erlijioa, kultura, hizkuntza edo ideologia aipatuko, baldin eta albistea ulertzeko guztiz beharrezkoa ez bada. Ezaugarri
|
horietariko
batzuk azpimarratzeak bereizkeria eragin dezake, edo herritarrengan sentimendu negatiboak edo xenofoboak piztu.
|
|
|
Gure hedabideek ez dute zabaldu behar immigrazioarekin kontzeptu negatiboak (ilegaltasuna, delinkuentzia, kriminalitatea edo terrorismoa) lotuta daudelako ideia. Termino
|
horiek
elkarrekin lotzen badira, errazago sendotuko dira aurreiritziak.
|
|
|
Gaixorik edo osasun etxeetan dauden pertsonen irudiak edo adierazpenak jasotzeko eta zabaltzeko orduan, zorrotz errespetatuko zaizkie duintasuna, intimitatea eta pribatutasuna. Pertsona
|
horien
baimena da aldez aurretik. Halaber, gomendagarria da sendagileen iritzia kontuan hartzea.
|
|
|
Halaber, gomendagarria da sendagileen iritzia kontuan hartzea. Eskubideok berdin errespetatu dira pertsona
|
horiek
kalean edo anbulantzian artatzen dituzten kasuetan ere
|
|
|
Adin talde, kolektibo, udalerri edo auzo jakinak kriminalizatu edo estigmatizatzeko arriskua murrizteko, gomendagarria da kolektibo
|
horietan
drogatik edo beste edozein adikziotatik urrun bizi diren kideen lekukotasuna jasotzea.
|
|
|
Zentzu horretan, hizkera militar eta belizista gerra baten berri emateko berezkoa dena, baina kirol espirituaren guztiz kontrakoa dena audientzia erakartzeko amua baino zerbait gehiago da. Ikus entzuleekiko konplizitatea bilatzeko baliabide mota
|
horiek
sentsazionalismorako bidea zabaltzen dute. Hala, kirolaren alderdi emozionala dela medio, azkenean indarkeriazko jarrerak inplizituki justifikatzera irits daiteke.
|
|
|
2.2 Irudi
|
horiek
ematea beharrezkoa denean, inpaktu bisuala gutxitzeko baliabideak erabiliko dira (plano orokorrak, fokatze lausoa, irudi gordinenak kentzea, e. a.), betiere erasoari garrantzirik kendu gabe. Irudi bortitzak erakusteko erabakia hartzen bada, ikus entzuleei aldez aurretik jakinarazi zaie.
|
|
|
Informazioan, animalien kontrako tratu txarren edo indarkeriaren kausak aztertzeko ahaleginak egingo dira. Era berean, egoera hobetzeko edo tratu txar
|
horien kontra
egiteko proposamenak jasoko dira.
|
|
|
Ikus entzuleetako batzuen atsegina, josteta edo dibertsioa ez dira aitzakia izango animaliei tratu lotsagarria emateko denbora pasako saioetan. Hala, saio
|
horietan
animalien arreta egokia eta tratu duina bermatuko dira.
|
|
|
1.2 Delinkuentziari buruzko berriak gertaeren kronikarekin lotzen dira sarritan, baina, egiatan, informazio bloke guztietan azaltzen dira. Berri
|
horiek
, delitu edo epaiketa bati buruz informatzeko ez ezik, gizartean portaera jakin batzuei buruzko debatea pizteko ere balio dute. Imitazio jokabiderik ez sustatzeko, informatzaileak erabateko arduraz aritu behar du.
|
|
|
Zenbaitetan, komunikabideek irudi ikusgarriak izaten dituzte eskura, zirkulazio arauak errespetatzen ez dituzten gidariek eragindako trafiko istripuak erakusten dituztenak. Kasu
|
horietan
bereziki, komunikabidearen eginkizun hezitzailea gogorarazi behar da, eta halako jokabideak (autobideetan kontrako noranzkoan gidatzea, semaforo gorriak pasatzea, baimendutako abiadura gainditzea, biraketak toki debekatuetan egitea, e. a.) bide indarkeriatzat jo behar dira, irudien alderdi ikusgarrian atsegin hartu ordez. fpT)
|
|
|
Motor kirolei buruzko informazioa oraingo eta etorkizuneko gidarientzako eredua da. Horrenbestez, agerian jarri behar da erabateko aldea dagoela araututako lehiaketa
|
horien
eta eguneroko gidatze arruntaren artean.
|
|
|
giarik egingo. Jokabide
|
horiek
ez dira lotu behar gazteak bereziki erakartzen dituzten bizimolde eta balioekin (ausardia, arriskua, abentura, emozioa eta abar).
|
|
|
Interes informatiboak justifikatu ezean, ez da zabalduko istripuaren ondorioak gordinki erakutsi eta ikus entzuleen sentsibilitatea mindu dezakeen irudi edo soinurik. Kontuan hartuko da ikus entzuleen artean kolektibo ahulak izan daitezkeela, hala nola adingabeak, biktimak edo
|
horien
senide eta lagunak.
|
|
|
Tratamendu informatiboan berariaz bereiziko dira inkesta mota
|
horiek
.
|
|
|
Kale inkestak ez dira, berez, herritarren iritzia ikertzeko tresnak. Inkesta
|
horiek
iritzi hedatuak jasotzeko balio dute, baina kontu handiz ibili behar da topiko edo estereotipo desegokirik edo bizikidetzaren aurkako baliorik ez transmititzeko.
|
|
|
Kale inkestetan edo straw poll
|
horietan
jasotako iritziak ez dira estrapolatuko.
|
|
|
Inkestetako emaitzen eta bestelako datu estatistikoen adierazpen grafkoa ez da erabiliko datu
|
horien
pertzepzioa aldarazteko.
|
|
|
2.8 Laburpen
|
horiek
berezko estiloa lantzeko aukera ematen dute. Interpretazio eta balorazio elementuak eransteko aukera ere ematen dute, betiere inpartzialtasunari eutsita.
|
|
|
Zinta titularraren osagai bat da, elkarrekin erlazionatuta dauden zenbait informazio identifikatzeko eta taldekatzeko balio duena. Informazio
|
horiek
denbora tarte batean irauten duen albistegai berari buruzkoak izategatik daude erlazionatuta. Zinta laburra izango da, tratamendu tipografikoaren bitartez argi bereiziko da titularraren beste osagaietatik, eta titularraren goialdean kokatuko da.
|
|
|
Ezinbestean, baimena da toki pribatuetan grabatzeko, eta toki publikoetan grabatzeko ere bai, intimitate eskubidea urratzeko arriskua egonez gero. Esaterako, erlijio esparruak, ikastetxeak, merkataritza guneak, aireportuak, ospitaleak eta antzekoak publikoak dira, baina toki
|
horietan
egiten diren jarduerak pertsonen pribatutasunari edo intimitateari atxikita daude. Horrelako tokietan grabatzeko, lehenbizi informazio eskubidearen eta intimitate eta irudi eskubideen arteko balantzea aztertu behar da.
|
|
|
(EiTB, 2012). Eskuliburu
|
horiez gain
, EiTBk kazetaritzako euskararen gaineko
|
|
|
partekatu egin dira. Nolanahi ere, Zuzendaritzari dagokio EiTB Taldeari lotutako lanak lehiaketa edo sari
|
horietara
aurkeztea.
|
|
|
Parte hartzeren baterako herritar batek bere datu pertsonal guztiak eman behar baditu, EiTBk datu
|
horien
konfidentzialtasuna gorde du. Datu horiek, gainera, ezin izango dizkio beste talde, enpresa edo erakunde bati transferitu, EiTBren barrukoak zein kanpokoak izan.
|
|
|
Parte hartzeren baterako herritar batek bere datu pertsonal guztiak eman behar baditu, EiTBk datu horien konfidentzialtasuna gorde du. Datu
|
horiek
, gainera, ezin izango dizkio beste talde, enpresa edo erakunde bati transferitu, EiTBren barrukoak zein kanpokoak izan. Halaber, EiTBk datuok ikusteko, zuzentzeko, ezeztatzeko eta aurka egiteko aukera eman behar du.
|
|
|
Aldi berean, egoera
|
horietan
, informazioa egiaztatzeko denborarik egoten ez denez, zuhurtziaz informatu da, daturik ez zabaltzeko, hipotesirik ez aurreratzeko, eta arrazoien, eskaeren edo exijentzien gainean ez espekulatzeko. Berdin jokatu da eitb.eus webguneko iruzkinekin eta sare sozialetako edukiekin.
|
|
|
Biktima kopuruaren kalkuluak oso desberdinak direnean, zifra desberdin
|
horien
berri emango da, iturriak zehaztuta; bestela, ez da datua aipatuko egiaztatua izan arte. Nahasteak jarraituz gero, iturririk kualifikatuenera joko da, eta haren kalkuluaren berri emango da.
|
|
|
3.1 Informazioek ez dute indarkeria, gorrotoa edo diskriminazioa bultzatuko, eta ez dute
|
horien
apologiarik egingo. Giza eskubideen urraketak eta indarkeriaren erabilera, mendeko posiziotik irteteko edo beste edozer lortzeko helburua badute ere, ez dira testuinguruaren gaineko informazioaren bidez legitimatu edo justifikatu behar.
|
|
|
Iturrien erabilera dela eta, ez da sindikatuetara eta administraziora bakarrik joko, enpresa elkarte eta ordezkariei jaramonik egin gabe, azken
|
horiek
baitute euren beharginen osasuna eta segurtasuna bermatzeko legezko ardura lan jardueraren esparruan.
|
|
|
EiTBren informazioetan ez dira erakargarri agertuko garapen jasangarriko ereduaren kontrako jarrerak (kontsumismoa, baliabideen erabilera arduragabea, e. a.), eta ez dira tradizioak baliatuko jarrera
|
horien
(neurriz gaineko arrantzaren eta abarren) inpaktua justifikatzeko edo gutxiesteko.
|
|
|
1.2 Estilo Liburu honek izen eta marka
|
horien
idatzizko erabileraz baino ez dihardu. Marka logoen sorkuntzak eta erabilerak beste helburu eta betekizun batzuk dituzte, ez diete arau ortotipografiko berei jarraitzen, eta diseinu, marketin eta komunikazio irizpideetan oinarritzen dira.
|
|
|
Bereizmen handiko emisioa dela zehaztu behar bada, honela adieraziko da: ETB1HD, ETB2HD. Deitura
|
horiek
, izen bereziak direnez gero, izen berezien paradigmari jarraituz deklinatu behar dira: –ETB1ek?,. ETB1i?,. ETB2ren?,. ETB2n?,. Canal Vascorekin?...
|
|
|
Arreta handiz jokatuko da sektorerik ahulenak babesteko: haurrak, nerabeak, gaixo mentalak, e. a. Gai honi buruzko informazioa kolektibo
|
horietan
zabaltzeak izan dezakeen eragina ezin daiteke aurrez ikusi.
|
|
|
Era berean, gomendagarria izan daiteke pertsonen lekukotza izatea, eta
|
horiek
, eredu gisa, alternatiben eta erresilientzia adibideen gaineko mezuak bidaltzea.
|
|
|
Lekukoen edo auzokideen adierazpenek ez dituzte suizidioaren arrazoiak sinplifkatuko; era berean, adierazpen
|
horiek
ez dute estereotiporik sortuko. Adibidez:
|
|
|
Gizartea genero berdintasunerantz aldatuz doala erakusten duten egintzek, arlo publikokoak zein pribatukoak izan, gizonenak zein emakumeenak izan, jarraipen informatiboa izango dute EiTBn. Ildo horretatik, baliagarria da egintza
|
horien
adibide zehatzak ematea («X den lehen emakumezkoa», «X ardura hartu duen lehen gizonezkoa»).
|
|
|
EiTBko profesionalak albistea gertatzen den lekuan bertan egoteak berrindartu egiten ditu sinesgarritasuna eta hurbiltasuna. Aldi berean, profesional
|
horiek
euskal irrati telebista publikoaren markairudia bilakatzen dira.
|
|
|
Publizitate eta irudi kanpainetan ohiko praktika izaten da ikus entzunezko edukiak doan lagatzea. EiTBko profesionalek, horrenbestez, arreta handiz jokatu behar dute eduki
|
horien
tratamendu informatiboa ez dadin geratu helburu promozional, propagandistiko edo komertzialen menpe.
|
|
|
80 art. Erredakzio kontseiluek estilo liburuak egiteko edo/ eta eguneratzeko debateetan hartuko dute parte. Debate
|
horietarako
, informazioaren profesional guztiei eskatuko zaie iritzia zuzenean. Erredakzio kontseiluek, era berean, praktika onen katalogoak egiteko lanetan hartuko dute parte, dela zuzenean, dela EiTBko beste profesional batzuek ordezkaturik.
|
|
|
eta produkzio etxeentzat ere, Estatutu hau gida bat da. Hori dela eta, EiTBko Zuzendaritzak eta hedabide bakoitzeko zuzendariek enpresa
|
horien aurrean
testu hau aktiboki defendatzeko konpromisoa hartuko dute.
|
|
|
1 art. ETBko Erredakzio Kontseilua 5 ordezkarik osatuko dute, eta bi urtez beteko dituzte euren zereginak. Radio Vitoriako, Eusko Irratiko irratietako eta Eitbneteko erredakzio kontseiluak hiruna kidek osatuko dituzte, eta
|
horiek
ere bi urtez beteko dituzte euren zereginak. EiTBko Zuzendaritzak edo kontseiluek eurek eskatuta, osaera berriz aztertu daiteke (ikus Erredakzio Estatutuaren 93 artikulua).
|