Bilaketa
dist.
non
lema/forma
nola
bilaketa
kategoria
Iragazkiak
Formularioa garbitu

Emaitzak: 155

2000
‎ezaugarritzen dituzten faktorepsikosozialak kontuan izan gabe. 3) Hiztunaren kokapenari, hizkuntzaren eta hizkuntza zirkulatzen duen baldintza sozialen ikuspegi indibidualista eman izan zaio.Gure ustez, maila indibidualean gauzatzeaz aparte, maila historiko, kolektibo etaerrekurtsiboan ulertu behar da hizkuntzaren rola, horrela bakarrik uler baitaitezkehizkuntzak taldekidetzetarako betetzen dituen funtzio sinbolikoak.
2001
‎Hasieratik banekien eremu handi eta nahasian sartuko ginela. Izan ere, errealitate osoa (gurera etorriz, hizkuntza eta hizkuntzen irakaskuntza) ulertzekoera ari da errotik aldatzen. Paradigmaz ari gara aldatzen, paradigma modernotikultramodernora.
‎Irudikapen sozialarekin hasiz, harremanen nahiz sarearen estrukturaren ezaugarriek gizabanakoen irudikapen soziala baldintzatzen dute. Sozializazio prozesuan zehar, gizabanakoak barneratu eta berea egiten du balio sozialen sistema etabaita hizkuntza eta hizkuntzei dagozkien arauak ere. Barneratze horrek hizkuntzaren irudikapen sozial propioa eratzen lagunduko dio.
‎Kontzeptu horretan hiru dimentsio hartzen dira kontuan: 1) Dimentsio demografikoak hizkuntzen eta hizkuntz taldeen tamainari erreferentzia egiten dio; 2) Estatusaren dimentsioa prestigioari dagokio; 3) Euskarri eta kontrol instituzioalaren dimentsioa hizkuntzen eta taldeen botereari dagokio.
‎Euskararen auzia ez da euskara duindu nahian ari garenon kontua bakarrik. Hiritar guztien erantzukizuna da gure hizkuntzen arteko elkarbizitza, eta hor, mapa linguistiko horren aurrean, politikariek eta artistek, profesionalek eta unibertsitarioek, edozein delarik ere beren ama hizkuntza eta hizkuntza hautamena, ezin diote bizkarra erakutsi erantzukizun horri –hizkuntzen  arteko elkarbizitzari, alegia–, arazoaz ezer jakin nahi ez izatea bera ere arazoaren aurrean jarrera oso markatua hartzea baita: irauteko neke gehien dituen hizkuntzaren aurkakoa, zalantza izpirik gabe.
‎Urkixoren gaia, izenburuak argi eta garbi adierazten duenez, ez zen euskara izan zuzen zuzenean. Gogoan zuena ez zen hizkuntza eta hizkuntzaren gorabeherak, hizkuntzaren inguruan egina zegoen eta egiten ari zen ikerlana baizik, filologia eta hizkuntzalaritzaren aldetik hain justu, bi hitz hauek orduan (Urkixoren ingurunean batik bat) edo hitz horiek aditzera ematen dituzten gogoetak aski ongi bereizten ez ziren arren. Ordukoez eta etorkizunekoez ere mintzatu zen, ezinbestean, hizkuntzari buruz, garai hartako eztabaida latzen oihartzuna Oñatira zekarrelarik.
2003
‎Herritarrek eta herriko beste talde, erakunde eta enpresek ikusten badute Udalak euskara darabilela, hizkuntzak eta hizkuntza normalizazio prozesuak prestigioa eta sinesgarritasuna irabazten dute. Eta egoera kontrakoa bada, desprestigioa eta sinesgarritasun falta.
‎Orduz geroztik badute asko erranik, hizkuntzari eta hizkuntzei buruz, ala san Agustinek ala Leibnizek ala Rous seauk ala Herder edo Humboldtek, eta, gutarik hurbilago, Saussure, Jakobson, Sapir, Martinet edo Chomskyk.
2004
‎Horrexegatik, gutxienekoa, eztabaida honetan, bortxaren erabilera da. Horren eraginik gabe ez baitago ulertzerik hizkuntzen eta hizkuntza herrien arteko hil edo biziko kinka ezin larriagoa. Problema ez da honelakoetan bortxaren jardunbidea, soziologiaren irakaspenik arruntenak irakatsiko ligukeen gisa; bortxaren monopoliorik eza baizik.
‎Erdaldunei erdara hutsean bizitzea ezinezkoa eta guri espainierarik gabe bizitzea gero eta errazagoa egiten zaigun heinean bakarrik goaz aurrera, gainerakoan ez, euskararen aldeko elebitasun bilakaerari joera horixe bakarrik doakiolako. Gainerako juzguak, gehien gehienetan, ganoragabekoak izan ohi dira, ikuspegiaren murritzak ez baitu holakoetan aintzat hartzen bi hizkuntzen eta hizkuntza komunitateen arteko sokatiraren dialektika. Sokatiraren jokoan alde bateko indarrek irabazten dutena bestekoek galdu egiten dute.
‎Pentsamenduaren erakustaldietan harria jasotzen bezain zolia den Iñaki Perurenak zera dio: . Gaur euskararen kontra ez dagoela askok esaten du, baina ez al da kontra egotea alde ez egotea??. 608 Zer da, izan ere, gaur eta hemen, hizkuntzen eta hizkuntza herrien arteko harremanak eratuak dauden bezala eratuta egonda, euskararen alde egotea. Lurraldez, erabilera esparruz eta gizarte estatuz hondoa jota dagoen hiztun herri batean zer nolako engaiamendu neurria galdegiten dio euskal hiztunari?
‎Gaitasun diskurtsiboa: hizkuntzen eta hizkuntza aniztasunaren didaktikan giltzarri, Hik Hasi, 2003, 39.
‎bidenabar esateko, baita bakarrizketaren eitea hartzen duenean ere. Azken funtsean, bakarrizketarik ez dago hizkuntzarik gabe eta hizkuntzarik ez dago herri komunitaterik gabe.
‎Hizkuntzak bezala bizi eta barne zeharkatzen gaitu etikotasunak. Hizkuntza eta hizkuntzak sakon aztertu eta oraino aztertzen ari diren bezala, etika ere sakon eta metodikoki aztertu beharra dago. Garena eta izan nahi duguna baitago jokoan.
2005
‎4. " Bildung", hizkuntza eta hizkuntzak 59
‎4. " BILDUNG", HIZKUNTZA ETA HIZKUNTZAK
‎Gure aldetik zera esango dugu bakarrik: ...t; Bildung", gure autorearentzat, gizakiari bere indibidualitatea garatzen eta bere idealitatera hurbiltzen laguntzen dion disposizioa edota prozesua da, bertan gizaki honen ahalmenen joko harmoniko eta proportzionatua ematen delarik119 Definizio orokor moduko honen baitan, hala ere, kontuan hartu behar dugu gizakia berez dela izaki linguistiko bat eta, honengatik, bere humanizazioa ezin dela hizkuntzatik eta hizkuntzetatik at bideratu. Horrela, bada, haren pedagogia antropologikoak edota antropologia pedagogikoak, gizakiaren formazioa eta hezkuntza bultzatzeko helburua duen unetik, ezinbestean hartzen du hizkuntza bere oinarri esanguratsuenetako bat bezala.
‎Era honetan azaltzen du Humboldtek hau: " Horrelako zerbait hizkuntzarekin eta hizkuntzaren bitartez bakarrik da posible", ze," nahiz eta hizkuntza, ezagutu nahi dugunarekiko, subjektiboa den zerbait bezala agertzen den", egia da ere" hizkuntza bera gizakiarekiko objektiboa den zerbait bezala azaltzen dela" 122 Garbi eduki behar dugu, hala ere, ez dagoela hizkuntza bakar bat baizik eta hizkuntza asko, eta, aurrekoa oinarri bezala hartuz, onartu ... Bat bera ere ez dago sobera:
‎Horrela, bada, hizkuntza ezberdinen artean sinonimiarik ez dagoenez eta bakoitzak beti berria eta berea bakarrik den zerbait eskaintzen duenez, ez gara konformatuko aniztasun linguistikoa pasiboki onartzearekin, baizik eta, gainera, berau aktiboki zaintzeaz eta ugaltzeaz arduratu dugu125 Hizkuntza eta hizkuntzak, beraz, ezinbestekoak dira gizakiaren formazio intelektualerako, ze, haiek honi mundua antzemateko eta ulertzeko era ezberdinak etengabe aurkezten dizkioten heinean, gizakiak berak bere horizonte kognitiboa edo bere ezagupen esparrua zabaldu dezake.
‎Hirugarren atala," Bildung", hizkuntza eta hizkuntzak: gizabanakoen humanizazioa, formazioa edo heziketa(" Bildung"), aipatutako gizakiaren berezko linguistizitatea dela eta, ezinbestean planteatu behar da hizkuntzaren estudioaren eta hizkuntzen ikerketen ildotik.
‎esan beharrekoa da, hasteko, euskal lurra zapaldu aurretik burutua zuela jada bere" antropologia konparatuaren" proiektua eta, egiaz, hau gauzatu nahian egiten dituela —beste batzuen artean— aipatutako bi bidaiak. Hala ere, euskal esperientzia honek berebiziko garrantzia du Humboldten garapen intelektualean, ze, berak espresuki eta askotan aipatzen duen moduan, hemendik aurrera hizkuntzaren eta hizkuntzen ingurura ekarriko du bere antropologia. Euskara bezalako garapen literario urriko hizkuntza batekin topo egiteak, hain justu ere, hizkuntzaren berezko izaera antropologikoa antzematera eta onartzera eramaten du eta, jada esan bezala, baita gizakiaren humanizazioa, formazioa eta hezkuntza bertan oinarritu eta bertatik bideratu nahi izatera.
2006
‎Euskalduntzea eta Alfabetatzea, Hizkuntzen Irakaskuntzarako Oinarri Psikopedagokoak, Eleaniztasuna: Oinarrizko Kontzeptualizazioa, Soziolinguistika Hastapenak, eta Hizkuntzaren eta Hizkuntzen Aniztasuna izeneko bost irakasgai daude, derrigorrezkoak diruditenak. b) Hizkuntzen Psikopedagogia izeneko ibilbidean ere: Diskurtso Teoriak, Diskurtso Teoriak eta Hizkuntzaren Didaktika, Hizkuntzaren Eskurapena:
‎Unamuno aurkitu da abelera kuriosoan, batetik, Amerika krioloa bere ideia panhispanistan biltzeko, garrantzi guztia hizkuntzari eta hizkuntzari bakarrik eman beharra zeukala, arraza diferentziak eta gutxietsiz edo zabartuz; baina bere burua definitzeko, pertsona den aldetik nahiz idazle bere gisako den neurrian, arraza beste elementurik ez daukala – euskotarra da; eta bere ni horrixe berak pisu handi samarra esleitu ohi dionez, nolanahiko dohain, izpiritu, arbasoengandiko leinargitasun, odol eta historiaz kargatu beh... Hau bai, paradoxa da, aporia ez bada.
‎areagotu eginen dela, eta etorkizunean huraxe izanen dela nagusi. Ezinbestean, gainera, gizartearen egiturak eta izateak agintzen baitute hizkuntzan eta hizkuntza moldeetan.
2007
‎Herder-ek historia, ez bere goitik (Estatuak), baizik behetik ulertu gura du (herri gogoa). Izan ere, izaki zinez razional eta libre, norbere burujabe eta pertsona, ez gara bilakatzen ez Estatuan eta ez zuzenbide politikoan (Konstituzioan edo), baizik hizkuntzan eta hizkuntz komunitatean, hots, herri kulturan, herri gogoan. Beste gauza bat da, Estatuak hori badakiela, eta horregatixe berak bilakatu gura izaten duela meneko guztien hizkuntz eta kultur komunitate bakarra.
‎Gure gaianago sartzeko, herritasunean fundamentala hizkuntzaren balioa da. Herder luterotarrari, batzuek sinetsarazi nahi izaten digutenaren aurka, norbanakoa interesatzen zaio, pertsona, gizabanakoa bere kontzientzia intimoan409 Pertsona hizkuntzaren bidez eta hizkuntzan iristen da bere baitaren kontzientziara; eta hori ez da bestela agitzen, besteen baitaratuz baizik une berean: gizabanakoa komunitate batean bakarrik da banako, komunitatean bilakatzen da norbera, identitate baten barruan da diferentea.
‎Ortega-k, bere gogoeta hizkuntza filosofikoetan ere, etorkizun berrien fundatzaile gisa agertu gura du. Haren idazkietan usuak dira erreferentziak hizkuntzari eta hizkuntzaren izaerari. Baina gogoeta sistematiko eta koherenteena, jarraituena, El hombre y la gente liburu postumo argitaratuan kausitzen da, Soziologia berri baten1408 fundazioaren kontestuan egina.
‎Erradikalagoa da. Paradoxikoki, hizkuntz erlatibismo/ determinismoak, hizkuntzaz eta hizkuntzak determinatu/ erlatibaturiko pentsamenduaz gain, hirugarren egonleku bat hizkuntzak determinatubakoa suposatzen du isilpean: kanpotik behaketariarena, hots, analisi kritikoarena, filosofoarena (beraz, hizkuntzaren determinismoa logikoki ezin da edonorentzat gaintezina suposatu).
‎Azpimarratzenago dena da Alderdi Komunistaren jarrera guztiz positiboa nazio arazoetan1185, eta bereziki komunisten interesa, teoriko nahiz praktikoa, hizkuntzari buruz eta hizkuntza gutxituen alde. Marx, Engels, Lenin, Stalin-en ekarpen omenak hizkuntza eta pentsamenduaren arloan goraipatzen dira. Alderdiko erretorika orduan ohikoa? 1186, eta:
‎Kant-ek eraiki duen ezagutzako aparailu logiko transzendentala, bere kategoria edo adimenaren kontzeptu hutsekin eta hautemaketaren apriorizko formekin, hizkuntza bakoa da goitik behera, hau da, hizkuntza suposatuz baino pentsaezinak diren, Kant-ek hor ezartzen dituen kontzeptu eta izenek batere zerikusirik ez dute hizkuntza errealarekin; pentsamenduari hizkuntzarik gabe funtzionarazi gura zaio. Esperientzia irakasten doakion neurrian, adigaiak hizkuntzan eta hizkuntzatik eta hizkuntzarekin bakarrik uler daitezkeela, hizkuntzatik at adigaiek inon ez dutela lekurik, eta egiazko hizkuntzan, mintzatuan, kontzeptuei herri bakoitzaren barne hautemapen eta sentsazioen, fantasiaren, sentimenduen kerua itsatsi zaiela, Humboldt-ek ez du izango bere konklusioak atera beste erremediorik.
‎Kant-ek eraiki duen ezagutzako aparailu logiko transzendentala, bere kategoria edo adimenaren kontzeptu hutsekin eta hautemaketaren apriorizko formekin, hizkuntza bakoa da goitik behera, hau da, hizkuntza suposatuz baino pentsaezinak diren, Kant-ek hor ezartzen dituen kontzeptu eta izenek batere zerikusirik ez dute hizkuntza errealarekin; pentsamenduari hizkuntzarik gabe funtzionarazi gura zaio. Esperientzia irakasten doakion neurrian, adigaiak hizkuntzan eta hizkuntzatik eta hizkuntzarekin bakarrik uler daitezkeela, hizkuntzatik at adigaiek inon ez dutela lekurik, eta egiazko hizkuntzan, mintzatuan, kontzeptuei herri bakoitzaren barne hautemapen eta sentsazioen, fantasiaren, sentimenduen kerua itsatsi zaiela, Humboldt-ek ez du izango bere konklusioak atera beste erremediorik.
‎Europako Kontseiluak bi lege tresna interesgarri onartu ditu gutxietsitako gizatalde nazionalen babeserako: Gutxiengo Nazionalen babeserako Hitzarmen Markoa (1995) eta Erregioen Hizkuntzen eta Hizkuntza Gutxietsien aldeko Europako Karta (1992). Euskal Herriari dagokionez, aipagarria da Espainiak hitzarmen biak dituela sinatuta eta berretsita, eta Frantziak, aldiz, 1992koa du soilik sinatuta, baina berretsi gabe.
‎Euskararen eta euskaldunen egoera soziolinguistikoa, beraz, ez da normala —ez bederen inguruko hizkuntzen eta hizkuntz komunitateena bezalakoa—, eta, zentzu honetan, interesgarria dirudi horrek hezkuntzan eduki dezakeen eragina oraindik ere zehatzago aztertzea. Gure hezkuntzak, hasteko, oso kontuan hartu behar du euskal lurraldean ematen den sozializazio edota enkulturazio prozesua —erreferentziazko hizkuntz (ar) en arabera— anitza dela:
‎Horrela, bada, hizkuntzaren eta hizkuntzen irakaskuntza —bai eta hizkuntzaren pedagogia osoa— ezin da auzi didaktiko, metodologiko edo estrategikoetara mugatu, jarduera horrek bat egiten duelako bere izaeraz gizakiaren hezkuntza eta formazio orokorrarekin. Aipatutako Campsek, hori dela eta, honelakoak idazten ditu:
‎" Hizkuntza eta hezkuntzari" buruzko jardunaldi hauetan, nire ustez, bada nahikoa jorratu ez dugun aspektu bat, hain zuzen, hizkuntzaren eta hizkuntz pedagogiaren esanahi etiko morala. Horregatik, bada, zilegi bekit hemen horren inguruko ohar osagarri gutxi batzuk eskaintzea.
2008
‎egoera maila okerreko kasuetan, eusteko; egoera maila kaskarrekoetan, mantentzeko eta irauteko; egoera maila hobeagoko kasuetan, errekuperazioari eta ber normalizazioari ekiteko, eta egoera maila nahiko oneko kasuetan naturaltasunez bizitzeko eta geroa ziurtatzen laguntzeko. Bestalde, ukipen egoeran dauden hizkuntza eta hizkuntza komunitateetan, bai menderatzailearen baitan, eta baita —horregatik, agian— menderatutakoarenean ere, identitatea da —IELa gure kasuan— beren arteko harremanak azaltzen dituen prozesu nagusienetakoa —nagusiena ere bai, agian— Hala erakusten du" asimetria" ren araberako teorizazioak, boterea, estatusa, tamaina, justizia,... erlatiboak erabiliz.... Gainera, bi hizkuntza komunitateren arteko asimetriaren neurriaren arabera, menderatzailearen IELaren intentsitatea aldatu egiten da era honetan:
‎Lehen zatian hizkuntzaren eta hizkuntza taldearen (komunitatearen,...) bizindar erlatiboaren teoria aurkezten da, bai objektiboa eta baita subjektiboa ere —hautemateak, usteak, itxaropenak— Aurkezpenean ohiko hiru dimentsioak bereizten dira: 1) demografia, 2) kontrol eta babes instituzionala, eta 3) estatusa.
‎Laburpen modura esan daiteke, hori guztia bizindar erlatiboaren teoriaren baitan soilik uler daitekeela, teoria horren bilakaera modura, gutxiengo komunitatearen kultura— edo hizkuntzaautonomia eta ongizate posibilitateak azaltzeko. Bilakaeraren azken bertsioraino joanez, helburua ongizatea lortzea da, beti ere, gutxiengo hizkuntzei eta hizkuntza komunitateei ematen zaizkien aukerak ulertzeko.
‎Gehiengo horiek estatuak dira, talde edo komunitatea baino aplikazio maila nagusiagoa dutenak, babes instituzional hori nahi dutenean eta nahi duten neurrian emango dutenak. Aldiz, ez da kontrol instituzionala aipatzen —boterearekin lotzen dena, auto kontrola eta exo kontrola eginez—, bide hori gutxiengo hizkuntza eta hizkuntza komunitateari itxiz, betirako, dirudi.
‎Horrela balitz, pentsa genezake Quebecen frankofonoen iraupen lasaia Estatuak soilik ziurtatu dezakeela, kontrol instituzionala erabiliz. Edo bestela esanda, ezinezkoa dela estatua izan gabe hizkuntza eta hizkuntza komunitate batek etengabeko susperraldi egoera prozesual batetik ongizate egoera lasai iraunkor batera joatea.
‎Termino horiek esanahi ezberdinak dituzte eta modu argian erabili behar dira: asimetriaren dagoen hizkuntza eta hizkuntza komunitatea egokien definitzen duen terminoa menderatzaile terminoa da —nahiz eta sarri gehiengoa edo estatus altuenekoa ere izan—, eta asimetrian dagoenari menderatu terminoa —nahiz eta askotan gutxiengoa edo estatus baxuenekoa ere izan—, besteak beste: menderatzaile izateak kontrola izatea dakarrelako —aukeratzeko, erabakitzeko, inposatzeko, saritzeko eta zigortzeko ahalmena izatea—, eta, bide batez, derrigorrezko harremanak ezartzen dituelako. tik, hizkuntza gutxiengoaren ongizate ereduan, babes instituzionala aipatzen da kontrol instituzionalaren ordez, menderatua eta gutxiagotua den hizkuntzari —eta hizkuntza komunitateari— betirako leku horretan kokatuz, nahiz eta horretan neurri desberdinak lortu ditzakeen, ematen zaion neurrian, noski.
‎Aztertze eta aplikazio maila artean ere badago zer argitua, izan ere taldea askotan, eta komunitatea batzuetan, menderatu den hizkuntza eta hizkuntza komunitatea izendatzeko erabiltzen baita, baina menderatzailearentzat gehienetan hizkuntzamenderatzailea edo gehiengo hizkuntza menderatzailea erabiltzen da, baina ez estatu menderatzailea, behar lukeen moduan; gure ustez, oro har, harreman asimetrikoak maila desberdinen artekoak dira, menderatzaile— eta menderatu egoerak posible egiteko, eta ez demografia neurri edo tamaina de...
‎Beraz, askoz ere nekezagoa izango zaigu euskararen alde egitea espainieraren alde egitea baino; gurean aipatzen den" elebitasun eta elebiduntasun orekatuak" lortzeko helburura iristea ia ezinezkoa izango da. Nahiz eta euskara gutxiengoaren hizkuntza eta hizkuntza gutxiagotua izan —hizkuntza gutxiagotua eta bereziki landu beharrekoa—, eta espainiera, berriz, hizkuntza hedatuagoa eta osasuntsuagoa izan, horren aldekoak dira bereziki euskara nahi ez dutenak, paradoxikoki berriz ere.
‎Nahiz eta euskara gutxiengoaren hizkuntza eta hizkuntza gutxiagotua izan hizkuntza gutxiagotua eta bereziki landu beharrekoa, eta espainiera, berriz, hizkuntza hedatuagoa eta osasuntsuagoa izan, horren aldekoak dira bereziki euskara nahi ez dutenak, paradoxikoki berriz ere.
‎Baina, Frantzian, mugaz haraindiko hizkuntzekin baino ez da gertatzen hori; hau da, ondoko herrialdeetan Estatuko hizkuntza ofizial direnekin —esaterako, alemana eta nederlandera— eta mugaren bi aldeetan eremu urriko hizkuntza edo hizkuntza minoritario direnekin —esaterako, euskara eta katalana— Azken bi hizkuntza horiek, autonomia estatutuak direlaeta, koofizialak dira gaztelaniarekin batera, mugako alde bateko lurralde batzuetan, baina, hala ere, aldaera arautuen bidez kodetu eta hedatzen dira, eta, hein handi batean, oso estandarizatuta daude gaur egun. Estandarraren leku hori hizkuntza beharraren adierazpenarekin lotu behar da. Hizkuntza beharra are nabarmenago adieraziko da, baldin eta aldaera estandar eskuragarri eta eraginkorra badago —edo erabiltzeko minimo bat— Hori da eremu urriko hizkuntzaren eta hizkuntza beharraren arteko loturari heltzeko giltzarrietako bat: hizkuntza adierazpen horietarako aldaera estandarra izatea edo ez.
‎Haatik, ez da halakorik gertatu, eta egun ere bide beretik segitzen du kazetaritza abertzale elebidunak. Elebitasunaren logika sozialean, erabilera baliorik ez duen hizkuntza eta hizkuntza herria beti galduan atera ohi dira.
‎Ahozko hizkuntzaren eta hizkuntza idatziaren artean aldea edo jauzia dago. Hamaika gauza esan eta idatzi dira alde horiei buruz.
2009
‎Proposamen metodologikoa biltzen duen txostenean Mikel Zalbidek, proiektuaren aholkulariak, honela zehazten du Euskararen Historia Sozialaren helburua: " Euskararen izaera soziala (aurrez aurreko hizkuntzen eta hizkuntza aldaeren erabilera, hizkuntzei eta hiztunei buruzko jarrerak, hiztunen mintzagaitasuna...) azaltzea eta izaera horrek perspektiba kronologikoan izan duen bilakaera adieraztea" 14.
‎ izkuntzak eta hizkuntzak dauden bezala, akademiak eta akademiak daude. Mendeetan zehar estatuaren babesa izan duten hizkuntzetako akademia askok mendeetako historia dute, eta mendeetan batere babesik gabe iraun
‎Gipuzkoako Foru Aldundiko bozeramaile Eneko Goiaren (EAJ) arabera, errealitate eleaniztunaren aurkako zuzeneko erasoa da Zelaaren proposamena. Euskararen berreskuratze prozesua mantsotu nahi dute, eta bazterreko hizkuntza eta hizkuntza folkloriko bihurtu.
‎Euskararen auzia ez da euskara duindu nahian ari garenon kontua bakarrik. Hiritar guztien erantzukizuna da gure hizkuntzen arteko elkarbizitza, eta hor, mapa linguistiko horren aurrean, politikariek eta artistek, profesionalek eta unibertsitarioek, edozein delarik ere beren ama hizkuntza eta hizkuntza hautamena, ezin diote bizkarra erakutsi erantzukizun horri, hizkuntzen arteko elkarbizitzari, alegia?, arazoaz ezer jakin nahi ez izatea bera ere arazoaren aurrean jarrera oso markatua hartzea baita: irauteko neke gehien dituen hizkuntzaren aurkakoa, zalantza izpirik gabe.
‎" Erabileraren korapiloa" izeneko atalean ikusi dugunez, faktore ugari eta era askotakoak dira erabileran moduren batez eragiten dutenak: hiztunen dentsitatea (gaur oraindik gehiago dira erdal elebakarrak elebidunak baino), hiztunaren hizkuntza gaitasuna, ohitura, jarrera, hizkuntzaren eta hizkuntza komunitatearen irudi politiko, kultural eta estetikoa, hizkuntzaren indar mediatikoa, hizkuntzaren beraren" erraztasuna eta adierazkortasuna", eta abar. Askotariko mekanismoek eragiten dute ezagutzaren eta erabileraren tartean, norbanakoaren barru barruko sentimenduekin lotzen direnak kasu askotan.
‎Han eta hemen, guztiok ezagutzen dugu gaztelania, eta erkidego batzuetan nahiz besteetan gaztelaniaz sortzen den kulturaren berri izateko aukera gutxi edo gehiago denok daukagu; alderantzizko bidean, ordea, ez da ematen" Espainiako beste hizkuntzetan" sortzen dena ezagutzeko inolako aukerarik. Ikusezin eta ezezagun dira" Espainiako beste hizkuntzak eta hizkuntza horietan sorturiko kulturak", beren erkidegoaren barrutitik kanpora, erkidego barruan ere zenbaitentzat diren antzera. Horrela, bada, ezin ulertuzkoa eta bizikidetzarako galgarria da gaur egun gertatzen dena, hots, Murtziako, Extremadurako, Andaluziako edo Gaztelako gazteentzat euskara eta euskal kultura, edo euskal gazteentzat kultura galegoa eta katalana?
‎Hizkuntzen arteko bizikidetza eredu desberdinak dira lau aukerak, eta, bistan da, gizarte bizikidetzan eragin zuzena izango luketen aukerak direla. 1982ko Hitzarmenak, Euskararen Legearen bidez, hizkuntzen eta hizkuntza erkidegoen koexistentzia hutsaren gainetik hizkuntzen eta hizkuntza erkidegoen bizikidetzaren aldeko aukera egin zuen, argi eta garbi.
‎Hizkuntzen arteko bizikidetza eredu desberdinak dira lau aukerak, eta, bistan da, gizarte bizikidetzan eragin zuzena izango luketen aukerak direla. 1982ko Hitzarmenak, Euskararen Legearen bidez, hizkuntzen eta hizkuntza erkidegoen koexistentzia hutsaren gainetik hizkuntzen eta hizkuntza erkidegoen bizikidetzaren aldeko aukera egin zuen, argi eta garbi.
‎Herrien, kulturen eta hizkuntzen arteko orekarako, ezinbestekoa dugu hizkuntza eta hizkuntza erkidego guztiei duintasun bera aitortzea eta, beraz, berdintasunaren logika aplikatzea. Moreno Cabrerak bikain dioenez (Moreno Cabrera, 2000):
‎Baina ez da hori bakarrik lortzen: hizkuntzak eta hizkuntzen erabilera (harreman linguistikoren sarea) informazio iturri sekulakoak dira pertsonaien nondik norakoak markatu, zehaztu eta garatzeko. Paisaiena bezain bizi ikusgarria da hizkuntzen presentzia.
2010
‎(6 artikulua. Kataluniako berezko hizkuntza eta hizkuntza ofizialak, Kataluniako Autonomia Estatutuan 2006).
‎79/ 2010eko dekretua, galiziako gobernu berriak bultzatutakoa, guztiz ilegala izan ez ezik10, atzerapauso larria ere bada hezkuntza galizieratzeko asmoan; besteak beste, arrazoi hauengatik: galizieraren presentzia %33ra jaisten duelako (aurrerakortasunaren agindua urratuz), lehen hezkuntza galizieraz —hala nahi duenarentzat— jasotzeko eskubidea bermatzen ez duelako11, galiziako hizkuntza normalizaziorako legean eta europako kontseiluaren eskualdeetako hizkuntzen eta hizkuntza gutxituen itunean ezartzen den diskriminazio positiboari buruzko legezko agindua aintzat hartzen ez duelako, irakaskuntza ematen den hizkuntza ez erabiltzeko aukera uzten dielako ikasleei, teknologiari eta zientziari buruzko irakasgaiak gaztelaniaz emateko gordetzen dituelako, etab. labur esanda: berdintzat tratatzen ditu zeharo desberdinak diren kasuak, eta horrela ez da sekula lortuko desiragarri bihurtu den hizkuntzen arteko orekarik, ezta berdintasunik ere. ikasketa ez unibertsitarioetan galizieraren derrigorrezko ezaguera eskatzen zaie irakasleei, baina unibertsitatean ez da halakorik gertatzen, eta han kanpokoak diren irakasleen ehunekoa askoz ere handiagoa da. galiziako unibertsitatean galiziera hizkuntza ofizial nagusia da, eta erabiltzen da errotulazioak eta agiriak egiterakoan edo barnezein kanpoharremanetan, besteak beste. esparru humanistikoaren eta juridikosozialaren barruan galizieraren erabilera altua da irakaskuntzan, baina eskasa teknologiaren eta osasunaren esparruetan; eta bi eremu horien artean kulunka dabil galiziera. laburtzeko, unibertsitateko ikasleen %31k ohikotasunez erabiltzen du galiziera, baina %83ak inolako eragozpenik gabe hitz egin dezake. ikasleen %55ak badaki galizieraz hitz egiten, irakurtzen eta idazten, baina galizieraz ematen diren irakasgaiak %20 izatera ere ez dira iristen. galizieraren aldeko jarrerak oso baikorrak dira unibertsitatearen testuinguruan, baina aurreko hezkuntza mailetatik jaso ohi diren gaztelaniaren aldeko joerak aldatzen ez diren bitartean, hizkuntza oreka egitasmo utopikoa izango da, oraindik, eremu horretan. iii. azKeniK (gaBe) galizierak bizi dituen gudu zelaien gainetik modu telegrafikoan egin dugun errepasoaren ostean, egoera hori ikusita, euskal begirale batek landu dezakeen iritzia ez da baikorregia izango ziurrenik, eta itxura txarra hartuko dio, orain arte ez baita kontrakoa pentsatzeko inolako borondate politikorik agertu, ez gizarte dinamismorik antolatu, ez plangintza seriorik egin; eta galizierak hiztunak galtzen jarraitzen du. hala ere altua da oraindik galiziera erabiltzen duten hiztunen kopurua, adineko hiztunak batez ere. baina gazteen artean galizierak duen hiztunen kopurua ere handia da; gauza dira linguistikoki, baina lo daude eta esnatu egin behar dira, lagundu egin behar zaie; eta nola egin, bada, besteak beste, lan egin ahal izateko, haien gizarteratzea bultzatzeko, haien arteko harremanetarako, ikasteko eta legearen babesa edukitzeko baliabide eta baldintza egokiak haiei eskainiz, horrela egun duten eta ona den beren ezaguera maila sustatzeko. eta kulturan zein politikan sektore jabea ere bada galiziera; gutxiengoan dauden sektoreak dira, baina bizitasuna eta gogoa kutsatzeko gaitasun handikoak ere bai, eta elebakartasunean erreferentzia gisa jarduten dute. asko dago oraindik borrokatzeko, eta handia da gainditu beharreko inertzia. galiziatik kanpo hitz egiten den galizieraren egoera, berriz, askoz ere petralagoa da; eta hala izaten jarraituko du espainiak euskara, galiziera eta katalana bospasei nazionalitateren edo erkidegoren barruan legalki" zokoratzen" dituen bitartean, edo haiek kontuan hartu gabe segitzen badu beste horrenbestean. horretarako, europako kontseiluaren eskualdeetako hizkuntzen eta hizkuntza gutxituen itunak dioena zuzentasunez beteko balitz, lehen urrats ederra egingo litzateke. beste urrats bat litzateke, oinarrizkoa hori ere, erreinuaren hiriburuko komunikabide ahalguztidunak hizkuntza aniztasunari buruz ari direnean sentsibilizazioaren eta hezkuntzaren aldeko mezu gehiago erabiltzea, pedagogiazko eta gizarte heziketazko injekzio bat, hori ere guztiz beharrezkoa. baina horren guztiaren alde egin beharrean, kontrako bidea hartzen da gero eta gehiago.
‎galizieraren presentzia %33ra jaisten duelako (aurrerakortasunaren agindua urratuz), lehen hezkuntza galizieraz —hala nahi duenarentzat— jasotzeko eskubidea bermatzen ez duelako11, galiziako hizkuntza normalizaziorako legean eta europako kontseiluaren eskualdeetako hizkuntzen eta hizkuntza gutxituen itunean ezartzen den diskriminazio positiboari buruzko legezko agindua aintzat hartzen ez duelako, irakaskuntza ematen den hizkuntza ez erabiltzeko aukera uzten dielako ikasleei, teknologiari eta zientziari buruzko irakasgaiak gaztelaniaz emateko gordetzen dituelako, etab. labur esanda: ...gainditu beharreko inertzia. galiziatik kanpo hitz egiten den galizieraren egoera, berriz, askoz ere petralagoa da; eta hala izaten jarraituko du espainiak euskara, galiziera eta katalana bospasei nazionalitateren edo erkidegoren barruan legalki" zokoratzen" dituen bitartean, edo haiek kontuan hartu gabe segitzen badu beste horrenbestean. horretarako, europako kontseiluaren eskualdeetako hizkuntzen eta hizkuntza gutxituen itunak dioena zuzentasunez beteko balitz, lehen urrats ederra egingo litzateke. beste urrats bat litzateke, oinarrizkoa hori ere, erreinuaren hiriburuko komunikabide ahalguztidunak hizkuntza aniztasunari buruz ari direnean sentsibilizazioaren eta hezkuntzaren aldeko mezu gehiago erabiltzea, pedagogiazko eta gizarte heziketazko injekzio bat, hori ere guztiz beharrezkoa. bai...
‎BiBliograFia europako kontseilua (1992): Eskualdeetako Hizkuntzen eta Hizkuntza Gutxituen Europako Ituna. begiratu: www.avogacia.org/web/ nelde, p., Strubell, M. y williams, g. (1997):
‎...ko hizkuntza araudi guztiz eskasak eta plangintza estrategia ofizialaren gabeziak eraginda, ofizialtasunak ezarritako betebeharrak betetzen ez direla hamarkadak igaro diren honetan, galiziako parlamentuak 2005eko urtarrilaren 25ean aho batez onartu zuen Plan Xeral de Normalización Lingü� stica de Galicia izenaz ezagutzen dena4 bestalde, 2001ean espainiak europako kontseiluaren eskualdeetako hizkuntzen eta hizkuntza gutxituen ituna sinatu eta berretsi zuen, eta horko testu hori espainiako araudi konstituzionalaren eremuan dago autonomia estatutuak dauden maila berean; hala ere, espainiako zein erkidegoko gobernuek ez dute aintzat hartzen, 2005eko eta 2008ko europako kontseiluaren adituen komiteak egindako txostenek agerian uzten duten gisan5.
‎II.2.2 Ama hizkuntza eta hizkuntza eskubideen norbanako
‎formulazio juridikoen alorreko konstruktua dela, soil soilik, lurralde/ norbanako zatiketa hori eta, lege kontuetarako egokia izanik ere, beste zenbait alorretako zehaztapenak ez dituela aintzakotzat hartzen. Esate baterako, psikolinguistikaren alorreko ama hizkuntza eta hizkuntza soziologiaren alorreko zonalde soziolinguistikoa ez dituela behar bezala kontuan hartzen. Egia da formulazio jurilinguistikoa dela, lehenik eta behin, hizkuntza eskubideen norbanako eta lurralde irizpideen zatibanatze hori.
‎II.2.2 Ama hizkuntza eta hizkuntza eskubideen norbanako irizpidea
‎Baina hizkuntza komunitate hori bera —nahiz eta bestelako aurrebaldintza naturalen gainean" atseden" hartu— espirituala den horren agerpena da. Eta gertaera biologikoek —ama hizkuntzaren eta hizkuntza komunitatearen arteko interakzioan— ez dute aurrebaldintza bat osatzen, faktore bat baizik, zeinek lotura horretan —aktiboki eta pasiboki— garrantzi ez txikiko zeregina duen, baina berori inolaz ere erabakigarria ez den.
‎Nolanahi ere, baina, zera hasi gara jada zehazki ikusten: batetik, hizkuntzaren ikerketa soziologikoarentzat maila gorenekoa den osotasuna, egiaz, ama hizkuntzaren eta hizkuntza komunitatearen arteko interakzioan ikusi behar dela; eta bestetik, hizkuntza bakoitza —ama hizkuntza bezala eta bere errotiko izaeran— hizkuntza komunitateen araberako gizadiaren banaketaren giza legean inplikatuta dagoela. Eta, modu horretan, hizkuntza ikerketa" konkretu" osoak —hizkuntza bakoitzaren berezitasun fonetiko txikieneraino— itxura berri bat eskuratzen du.
‎" hizkuntza komunitatearen" gertaera modu orokorrean eta zientifikoan ikertzea —eta bertan hizkuntza komunitate bakoitzari bere tartea egitea— ezinbesteko zeregina da, baldin eta egiaz giza bizitza ulertu nahi bada. Eta zeregin horren ardura hartu behar duen zientzia, jakina, hizkuntzalaritza bakarrik izan daiteke, hain zuzen, ama hizkuntzaren eta hizkuntza komunitatearen arteko interakzioa ikertuko duena eta, horrela, bi horien bizi legeak baloratzeko beharrezko ikuspuntuak ondorioztatuko dituena. Saiakera honetan ez ditut, ez, garai bateko hausnarketak gaindituko —ikus 1934ko" Hizkuntza komunitatearen izaera eta indarrak" izenburuko nire lana—, baina horrexek berak agerian uzten du ere hutsune hori laster eta sakon bete dela.
‎Horrenbestez esan dezakegu, energeiaren hirugarren dimentsioaren haritik, agerian geratzen diren erlazio horiek lagungarri direla, hain zuzen, hizkuntza komunitate bakoitza dagokion ama hizkuntzaren indar historikoaren akzio esparru bezala ulertu ahal izateko. Ama hizkuntzaren eta hizkuntza komunitatearen arteko interakzio horretan sortutakoak produktu historikoak dira, bai, baina hazkunde" naturalaren" indar paregabea eta kontra egiteko gai den bizitzaren indar paregabea duten produktu historikoak. Hizkuntza komunitateetan, bada, komunitate historikoen bizitza luzeeneko formak aurkitzen ditugu:
‎Kontua da, bada, pragmatikari ere bidea ireki dion linguistikaren beraren garapen prozesuak —gogora dezagun" makrolinguistika" 80 kontzeptua— aldi berean aberastu duela ere hizkuntzaren eta hizkuntzen ikas irakas prozesuen edota estrategien inguruko hausnarketa.
‎Hizkuntza komunitateen araberako gizadiaren banaketa, bada, ama hizkuntzen espresioan dago ziurtatua. Bi gertaera nagusi horiek —ama hizkuntza eta hizkuntza komunitatea — egiaz dira osotasun bat, ze bata bestea gabe pentsaezina da. Eta horrek ondorio argi bat du:
‎Eta horrek ondorio argi bat du: ikerketak osotasun bezala kontsideratu behar ditu ama hizkuntza eta hizkuntza komunitatea. Beti ere, eta bestela, horrek esanahi bikoitza du:
‎Beti ere, eta bestela, horrek esanahi bikoitza du: batetik, hizkuntza komunitateak iritsi direla ikerketa linguistikoaren objektu legitimo eta beharrezko izatera; eta bestetik, ikertzaileek atzeman dutela ere ama hizkuntza eta hizkuntza komunitatea elkarreraginean aztertu behar dituztela, bi alde horiek zuzen ulertu ahal izateko. Egia da, bai, orain artean egin izan direla, tarteka marteka, horrelako ikerketak.
‎Horrenbestez esan dezakegu, puntu honekin amaitzeko, hizkuntzalaritza bera pixkanaka bere ikerketa esparrua zabalduz joan dela, hain zuzen, ekintza linguistikoa berarentzat geroz eta garrantzitsuagoa bihurtu den heinean. Kontua da, Lyonsek dioen bezala, zientzia hori" mikrolinguistika" soilik egitetik" makrolinguistika" ere egitera pasatu dela, alegia, orain ez dela bakarrik" sistema linguistikoen egituraz" arduratzen, baizik eta baita" hizkuntzari eta hizkuntzei dagokien edozertaz" ere46 Aztergaia, bestela esanda, gertakari linguistiko osoa da —bai hizkuntza bai hitz egitea—, eta, zentzu horretan, hizkuntzalaritza ezin daiteke diziplinarteko jarduera orohartzaile bat baino izan. Horren ondorioz, bada," linguistika", Payratok dioen bezala," hizkuntzaren zientzien multzo bezala uler daiteke" 47 Gizakia hiztuna den bezala, hizkuntza ere gizatiarra da, eta, horrexegatik, linguistikak —bestelako giza eta gizarte zientziak aintzat hartuz— ezinbestean erreparatu behar dio gizakiaren berezko hizkuntz gaitasunari.
2011
‎inork, dakidala, ez ditu psichari eta Marçais horregatik epaitu eta zigortu, ez orduan eta ez gero. hori egia bada, askozaz egiago da kontrakoa: gertaera soziolinguistiko bat hotz hotzean deskribatzen saiatu nahi izateak, zientzia arauzko metodoak eta ikuspegi global kontrastagarriak aplikatuz hizkuntzen eta hizkuntza aldaeren gizarte dimentsioa perspektiba jeneral batera jasotzen saiatzeak alegia, ez du ezer" guante zuri" ko jokabide okerretik. Ferguson-en eta Fishman-en jarduera akademikoak ez du ezer txarretik eta bai asko, aitzitik, arras txalogarria den jokabide zuhurretik. puntu garrantzitsua da hori.
‎Erlazio eta funtzio horiei" textemes" esaten zaie. Testu maila guztietan egingo da analisia, baldin hizkuntzazko eta hizkuntzaz kanpoko elementuek eragin badiezaiokete. " Baliokidetasunaren azterketa" ez da soilik tertium comparationis bat izango, ez bada xede testua balioztatzeko juzku araua.
‎esaten zuten sozialismoaren pean ez zegoela nazionalitaterik. Gutxiengoen aurkako erasoak etengabeak izan ziren orduko hartan; jatorrizko hizkuntzak eta hizkuntza horietan argitaratutako agerkariak debekatu egin zituzten? .
‎Lewisek (2005), esaterako, hizkuntzen desagertzean esku hartzen duten bederatzi faktore azaltzen ditu: hizkuntzaren transmisioa edo ondorengoetaratzea, hiztun kopuru absolutua, biztanleria osoarekiko hiztun portzentajea, hizkuntzaren erabilera eremuen galera, hizkuntzaren erabilera eremu berrien sorrera, alfabetatzerako eta hezkuntzarako materialak egotea (gramatikak, hiztegiak, idatzizko literatura, hedabideak?), gobernu eta erakundeen babesa hizkuntza politikan, hiztunen jarrera hizkuntzarekiko eta hizkuntza dokumentatua egotea.
‎Goian agertzen dena hizkuntza menderatzailea baldin bada eta beheran geratzen dena menderatua, menderakuntza maila handiagoa izango da bien artean zenbat eta eskailera (funtzio) gehiago egon. Begien bistakoa da diglosia gertatzen baldin bada nazioarteko hizkuntzaren eta hizkuntza familiarraren artean, desberdintasuna handiagoa izango dela, zibilizazio hizkuntzaren eta hizkuntza nazionalaren artekoa baino.
‎Goian agertzen dena hizkuntza menderatzailea baldin bada eta beheran geratzen dena menderatua, menderakuntza maila handiagoa izango da bien artean zenbat eta eskailera (funtzio) gehiago egon. Begien bistakoa da diglosia gertatzen baldin bada nazioarteko hizkuntzaren eta hizkuntza familiarraren artean, desberdintasuna handiagoa izango dela, zibilizazio hizkuntzaren eta hizkuntza nazionalaren artekoa baino.
‎Beste ekarpen oso garrantzitsu bat (aurreko atalean egindako kritika ahaztu gabe) Eskualdeetako edo Eremu Urriko Hizkuntzen Europako Gutuna da, 1992an abian jarritakoa. Gutunaren helburua Europar Batasuneko estatuetako tokian tokiko hizkuntzak eta hizkuntza gutxituak babestea eta sustatzea da, Europaren kultur aberastasuna iraunarazteko asmoz. Ruiz Vieytez en ustez (2004), gutunean hatsarre orokorrak aldarrikatu beharrean hainbat esparrutan hizkuntzaren erabilera bultzatzeko neurri zehatzak agertzen dira, tartean hezkuntzari dagozkionak (zortzigarren artikuluan).
2012
‎363) dioen legez, Grezian antzeman daitezke funtzio horren lehenengo zantzuak. Gainera, nahiz eta ideiarik zabalduena izan identitateek eragiten dituztela hizkuntzak eta hizkuntzek eta identitateek testuak, Greziako kasuak alderantzizko kausalitatea erakusten duela dio Even Zoharrek (id. 364), alegia, testuek eragin zutela modu zehatz bateko identitatea.
2013
‎Euskaldunak, gaur, gazteak dira, kaletarrak, eta eremu erdaldunetatik zein etxe erdaldunetatik datoz. Askok eta askok (heren batek) bigarren hizkuntza eta hizkuntza eskola dute euskara: horregatik jaioak dira matematika euskaraz azaltzen, baina ez hain trebe lagunarteko sentimenduak azaltzen.
‎Gogoratu genuke Frantziako Iraultza gertatu arte hizkuntza nazionalaren definizioa justuki kontrakoa zela, alegia, garbi bereizten zen zein hizkuntzetan zeuden idatzita legeak, edota zein zein erregearen eta gortearen hizkuntza (biak bat etor zitezkeen, edo ez) eta zein zein herritarren hizkuntza arrunta. Gorteko hizkuntza eta hizkuntza arrunta. Edo legeen hizkuntza eta hizkuntza arrunta.
‎Gorteko hizkuntza eta hizkuntza arrunta. Edo legeen hizkuntza eta hizkuntza arrunta. Edo unibertsitatearen hizkuntza (jakintzaren hizkuntza) eta hizkuntza arrunta.
‎1994tik, Deustuko Unibertsitateko irakaslea da, Gizarte eta Giza Zientzien Fakultatean, Euskal Filologia graduan, gai hauetan: Ahozko literatura, Euskal Literatura XVI XIX mendeak, Euskal hizkuntza eta hizkuntza modernoak.
‎1994tik, Deustuko Unibertsitateko irakaslea da, gai hauetan: Ahozko literatura, Euskal Literatura (XVI. XIX. mendeak) eta Euskal hizkuntza eta hizkuntza modernoak. Euskaltzain oso, 2013ko uztailaren 19an izendatua.
2014
‎Renanentzat espiriturik ez baitago, arrazarik ez badago. . Caliban, ek (1878), arrazaren espirituak sortzen duela hizkuntza eta hizkuntzan arrazaren espiritua trasmititzen dela oroitarazten digu, razionaltasuna ariarren pribilegioa dela berriro gogoratzeaz gain1892. Zer da nazioa?, konferentziaren hurrengo urtean, Renanek beste hiltzaldi ospetsu bat eman zuen, kalapitatxoa sortu zuena,. L. Islamisme et la science?
‎–Ez du aitortzen frantsesa ez den beste hizkuntzarik, eta horrela Lapurdi, Nafarroa Behere eta Zuberoako milaka euskaldunen eskubideak urratzen ditu?. Hori dela-eta, europar instituzioei eskatu die, presioa egin diezaiotela frantses gobernuari, Hizkuntza Gutxituen Gutuna berresteko konpromisoa bete dezan?. Horretaz guztiaz hitz egin da gaur, otsailaren 21ean, Desagertzeko arriskua duten europar hizkuntzez eta hizkuntza aniztasuna Europar Batasunean izeneko mintegian, Euskaltzaindiak eta Sabino Arana Fundazioak antolatu dutena. Hainbat eurodiputatuk tartean Csaba Sándor Tabajdi eta François Alfonsi. Desagertzeko arriskuan dauden hizkuntzez eta Europar Batasuneko hizkuntza aniztasunari buruzko txostena, ren egileek eta Eusko Jaurlaritzako, Bizkaiko Foru Aldundiko eta euskararen, hezkuntzaren eta euskal kulturaren esparruan diharduten zenbait erakunde eta elkartetako ordezkariek parte hartu dute.Mintegia antolatu duten bi erakundeon buruek ere hitza hartu dute.
‎¿ Unidos en la diversidad? da eta aurtengo otsailean, bi erakundeok antolaturiko Desagertzeko arriskua duten europar hizkuntzez eta hizkuntza aniztasuna Europar Batasunean mintegian egin ziren ekarpenak biltzen ditu. Bilbon aurkeztuko da, Sabino Arana Fundazioaren egoitzan (Mandobide kalea, 6 zenbakia), goizeko 11:30ean.
‎du izena Hermes aldizkariaren azken zenbakiak. Euskaltzaindiak eta Sabino Arana Fundazioak, aurtengo otsailean antolatu zuten Desagertzeko arriskua duten europar hizkuntzez eta hizkuntza aniztasuna Europar Batasunean mintegian egin ziren ekarpenak biltzen ditu. Bi erakundeotako ordezkariek aurkeztu dute gaur, abenduaren 12an, Bilbon eginiko agerraldian.
‎Performatibitatea hitza ere aterki modura erabiltzen dut hemen, eszenan ahotsa eta lengoaiaren materialitatearekin, plastizitatearekin, lan egiten dugula adierazteko. Euskararen plastizitatea, baina baita piezan erabiltzen ditugun beste hizkuntza eta hizkuntza asmatuenak ere. Lengoaia eta haren hotsak luzatzeko moduak arakatu eta oratu ditugu.
2015
‎Errenta aitorpena egiteak etekina ekartzen dio gure gizarteari, diru horrekin hainbat zerbitzu bermatzen ditugulako, baina, gainera euskaraz egiten badugu, beste etekin bat ere gehitzen diogu: gure hizkuntza eta hizkuntza hori erabiltzen dutenak indartzen ditugu".
‎1.1 Esparru elebidunak: ezinbesteko hizkuntzaren eta hizkuntza baztergarriaren eremuak
‎1.1 Esparru elebidunak: ezinbesteko hizkuntzaren eta hizkuntza baztergarriaren eremuak
‎Esparru elebidunak ezinbesteko hizkuntzaren eta hizkuntza baztergarriaren eremuak dira. Har dezagun Xavier Vilhar Trilho irakasle galiziarra lagun zer esan gura dugun azaltzeko (1986:
‎Esparru elebidunak, beraz, ezinbesteko hizkuntzaren eta hizkuntza baztergarri edo superfluearen esparruak dira. Eta hala ere, hizkuntza gutxituen hizkuntza politikak diseinatzerakoan, oraindik elebitasun orekatua aipatu izan ohi da helburutzat.
‎1 Bete honako taula hau, hitzezko hizkuntza eta hizkuntza aljebraikoa erlazionatuz:
‎Hitzezko hizkuntzaren eta hizkuntza
‎1 Osa ezazue, hitzezko hizkuntza eta hizkuntza aljebraikoa erlazionatuz:
Emaitza gehiago eskuratzen...
Aldaerak
Lehen forma
Argitaratzailea
Konbinazioak (2 lema)
Konbinazioak (3 lema)
Urtea

Bilaketarako laguntza: adibideak

Oinarrizko galderak
katu "katu" lema duten agerpen guztiak bilatu
!katuaren "katuaren" formaren agerpenak bilatu
katu* "katu" hasiera duten lema guztiak bilatzen ditu
!katu* "katu" hasiera duten forma guztiak bilatzen ditu
*ganatu "ganatu" bukaera duten lema guztiak bilatzen ditu
!*ganatu "ganatu" bukaera duten forma guztiak bilatzen ditu
katu + handi "katu" eta "handi" lemak jarraian bilatu
katu + !handia "katu" lema eta "handia" forma jarraian bilatu
Distantziak
katu +3 handi "katu" eta "handi" lemak 3 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handia "katu" lema eta "handia" forma 2 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handi* "katu" lema eta "handi"z hasten diren formak 2 elementuetako distantzian bilatu
Formen konbinazioa desberdinak
bero + handi | asko "bero" lema eta jarraian "handi" edo "asko" lemak bilatu
bero +2 !handi* | !asko* "bero" lema eta jarraian "handi"z edo "asko"z hasten diren formak
!bero + handi|asko|gutxi|txiki "bero" forma eta jarraian "handi", "asko", "gutxi", "txiki" lemak
Ezaugarri morfologikoekin
proba + m:adj "proba" lema eta jarraian adjketibo bat
proba +2 m:adj "proba" lema eta bi hitzetako distantziak adjektibo bat adjketibo bat
bero + handi|asko + m:adi "bero" lema jarraian "handi" edo "asko" eta jarraian aditz bat
proba + m:izearr-erg "proba" lema eta ergatibo kasuan dagoen izen arrunta

Ezaugarri morfologikoak

KATEGORIA
adb adberbioa
adi aditza
adilok aditz-lokuzioa
adj adjektiboa
det determinatzailea
ior izenordaina
izearr izen arrunta
izepib pertsona-izena
izelib leku-izena
izeizb erakunde-izena
lbt laburtzapena
lotjnt juntagailua
lotlok lokailua
esr esaera
esk esklamazioa
prt partikula
ono onomatopeia
tit titulua
KASUA
abs absolutiboa
abl ablatiboa
ala adlatiboa
ban banatzailea
dat datiboa
des destinatiboa
erg ergatiboa
abz hurbiltze-adlatiboa
ine inesiboa
ins instrumentala
gel leku-genitiboa
mot motibatiboa
abu muga-adlatiboa
par partitiboa
psp postposizioa
pro prolatiboa
soz soziatiboa
MUGATASUNA/NUMEROA
mg mugagabea
ms mugatu singularra
mp mugatu plurala
mph mugatu plural hurbila
ADITZ MOTA
da da
du du
dio dio
zaio zaio
da-du da-du
du-zaio du-zaio
dio-zaio dio-zaio
da-zaio da-zaio
du-dio du-dio
da-zaio-du da-zaio-du
da-zaio-du-dio da-zaio-du-dio

Euskararen Erreferentzia Corpusa Euskararen Erreferentzia Corpusa (EEC)
© 2025 Euskaltzaindia