|
2016
|
|
|
2.4 Irrati kroniketan, berriemailearen eta korrespontsal bereziaren ahotsa da sinadura. Aurkezleak,
|
hitza
ematen dionean, berriemailearen izen abizenak esango ditu.
|
|
|
Dirudienez, jatorrian «vecino»
|
hitzarekin
dago lotuta
|
|
|
2.3 Euskal Herriko toki izenen euskarazko formaz, Euskaltzaindiak du azken
|
hitza
.
|
|
|
EiTBko profesionalek ez dituzte bere egin behar kazetaritzan edo gizartean diskriminazioa desenkusatzen edo minimizatzen duten jokabideak. Era berean, indarkeriara bultza dezaketen
|
hitzak
eta pertsonen duintasuna eta osotasun fisiko eta morala iraindu edo kaltetu ditzaketen adierazpenak baztertu egingo dituzte.
|
|
|
c. Era guzietako saioak, baldin eta aurkezlearen edo gidariaren
|
hitzek
edo iritziek liburu honetan landutako gairen bat ukitzen badute.
|
|
|
Ez
|
hitz
egiteko eskubidea
|
|
|
EiTBren erreferentzia kultural, ekonomiko, sozial eta instituzionala, lehen lehenik, euskal herritarren eremu kultural, ekonomiko, sozial eta instituzional bera da. Horren berri ematen duenean, EiTBk arduraz zaindu behar du
|
hitzak
, adierazpideak eta izendapenak zuzen eta errealitate sozial eta politikora egokiturik erabiltzen direla, eta aintzat hartzen direla tradizioa eta erakunde akademikoek balioztaturiko hizkuntza erabilerak.
|
|
|
Gertaeraren gaineko iruzkinak eta partaidetza foroak moderatu egin dira, adierazpide iraingarririk edo jokabide bortitzen aldeko
|
hitzik
azal ez dadin.
|
|
|
Ez da erabiliko agresioa justifkatzen duen adierazpiderik, ez justifikazioa agerikoa denean, ez
|
hitz
erdika egina denean.
|
|
|
Albisteak bestearen ezaupidea handitzeko balio behar du, bestearen errespetua handitzeko. Gerrak beti hasten dira lehen tiroa entzun baino askoz lehenago; hedabideetako
|
hitz
trukearekin hasten dira». Ryszard Kapuscinskiren gogoeta horrek agerian jartzen du gure eginkizun informatiboaren garrantzia.
|
|
|
Sekula ez da erabili behar errakuntza eragin dezakeen
|
hitzik
edo komunitate batentzat iraingarria izan daitekeenik. Terminoak zehaztasunez erabili behar dira, etniari, kulturari, erlijioari, nazionalitateari, jatorriari eta abarri dagozkien kontzeptuak nahastu gabe.
|
|
|
Desgaitasunak izendatzeko terminologian bazter utziko dira
|
hitz
gutxiesgarriak, alferrikako eufemismoak eta esamolde mingarriak(, ezindua?,, elbarria?,, gutxitua?,, urritua?,, lisiatua?,, atzeratua?, e. a.).
|
|
|
Artxiboko materialak eta irudien errepikapena kontu handiz baliatuko dira, pertsona jakin baten gaineko pertzepzio okerrik ez eragiteko. Adibidez, hordituta grabatu zuten pertsona baten irudia ezin daiteke eman alkoholismoaz
|
hitz
egiten den bakoitzean.
|
|
|
1.1 Sarritan pasioa da kirol ikuskizunen ezaugarria, eta irabaztearen edo galtzearen zirrarak erakartzen ditu ikus entzuleak. Hain zuzen, horregatik, garrantzi handikoa da kazetaritzako profesionalek ez ematea ez biderik, ez aukerarik, aurkariak kiroletik kanpoko gaien bidez txarretsi nahi dituzten
|
hitzei
.
|
|
|
Lanbideko zereginak betetzean, EiTBko kazetariek bide segurtasuneko arau guztiak beteko dituzte. Euren informatzaile lanaz
|
hitz
egiten dutenean, ez dute aditzera emango nahita sortzen dituztenik bide arriskua dakarten egoerak (adibidez, ausarkeriaz gidatzea erreportaje bat lortzearren, mugikorretik hitz egitea, edo segurtasun uhalik ez erabiltzea).
|
|
|
Lanbideko zereginak betetzean, EiTBko kazetariek bide segurtasuneko arau guztiak beteko dituzte. Euren informatzaile lanaz hitz egiten dutenean, ez dute aditzera emango nahita sortzen dituztenik bide arriskua dakarten egoerak (adibidez, ausarkeriaz gidatzea erreportaje bat lortzearren, mugikorretik
|
hitz
egitea, edo segurtasun uhalik ez erabiltzea).
|
|
|
Hautagaien
|
hitzak
ez dira hauteskundeen gaineko informazioaren ardatz bilakatu behar. Hauteskundeen gaineko informazioak alderdi politikoetako komunikazio kabineteen eta aholkularien agendetatik libre ibili behar du.
|
|
|
Ez da lagunarteko hizkerarik edo argotik erabili behar albistegietako titularretan.
|
Hitz
jokoak ere baztertu egin behar dira.
|
|
|
Albistea edonork ulertzeko modukoa izan behar da. Ezohiko
|
hitzak
justifikatuta dagonean baino ez dira erabiliko, eta, orduan, azaldu egin dira. Ez da eufemismorik erabiliko, informazioa ez iluntzeko.
|
|
|
Kazetariak kameraren alboan jarri behar du, elkarrizketatuak objektibotik hurbileko toki batera begira dezan. Inondik inora ere ez dio begiratu behar kamerari zuzenean, ikus entzuleei zuzenean
|
hitz
egitea bezalakoa izango litzateke eta.
|
|
|
2.8 Elkarrizketak egitera kalera irtenez gero, solaskide bat baino gehiago dagoenean, ondo planifikatu behar dira planoak eta soinu hartzea: zenbat mikrofono erabiliko diren, non egongo den kazetaria, norekin
|
hitz
egingo den lehenengo...
|
|
|
Kronikariak, zer gertatzen ari den azaltzeaz gain,
|
hitz
egiteko aukera eman behar die protagonistei eta lekukoei.
|
|
|
EiTBko kazetariek ez diote inori gertakaririk leporatuko, eta ez dute inoren gaineko iritzirik adieraziko
|
hitzez
edo egitez, baldin eta horrek nola edo hala pertsonaren duintasunari kalte egiten badio, haren ospea gutxiesten badu edo haren izen onaren kontra egiten badu.
|
|
|
Pertsona bati EiTBren hedabide baterako iritzia edo adierazpenak eskatzen bazaizkio, garbi azaldu zaio bere
|
hitzak
zelan eta zertarako erabiliko diren, eta beren beregi jakinaraziko zaio zein saiotan, egunetan eta ordutan emitituko diren. Hitzok bestelako saio eta tarteetan erabil daitezke, horretarako baimena jasotzen bada.
|
|
|
Pertsona bati EiTBren hedabide baterako iritzia edo adierazpenak eskatzen bazaizkio, garbi azaldu zaio bere hitzak zelan eta zertarako erabiliko diren, eta beren beregi jakinaraziko zaio zein saiotan, egunetan eta ordutan emitituko diren.
|
Hitzok
bestelako saio eta tarteetan erabil daitezke, horretarako baimena jasotzen bada. Audientziak galdeketa edo inkestaren batean parte hartzen badu, emaitzak non eta zertarako erabiliko diren jakinaraziko zaio.
|
|
|
Biktimen
|
hitzek
bi alderdi izan ditzakete, bereiziak. Batetik, zuzenean kaltetutako gizabanako modura, lehenengo pertsonan hitz egin dezakete gertatutakoaz, eta euren mina azaldu.
|
|
|
Biktimen hitzek bi alderdi izan ditzakete, bereiziak. Batetik, zuzenean kaltetutako gizabanako modura, lehenengo pertsonan
|
hitz
egin dezakete gertatutakoaz, eta euren mina azaldu. Bestetik, adierazpen politiko edo sozial bat egin dezakete, kritikekin, eskariekin edo aldarrikapenekin.
|
|
|
Baztertzekoak dira kolektiboen edo erakundeen aipamen zehaztugabeak (esate baterako, «Kultura Ministerioa», «Eusko Jaurlaritza», «ekologistak», «adituak»...).
|
Hitzez
hitzeko adierazpenak jasotzen direnean, nahitaezkoa da aipamen zehaztugabeak baztertzea; informazio iturria oso osorik identifikatu behar da.
|
|
|
Politikari, artista, kirolari, aditu eta gainerako aurpegi ezagunak hedabideetan euskaraz
|
hitz
egiten ateratzeak hizkuntzari prestigioa eman diezaioke, interes informatiboari iruzur egin ezean, behintzat.
|
|
|
Azalpena: inork esandakoaren mamia kazetariak adieraztea bere testuan bere
|
hitzekin
. Hau izango da emisioko hizkuntzan ez dauden materialen ohiko tratamendua.
|
|
|
Horren aurrean, lagungarri izan daitezke honelako formulak: «jokalariak dio», «jokalariaren arabera», «jokalariaren
|
hitzetan
entzun dugunez», e. a.
|
|
|
Nabarmentasun bereziko pertsonak eta/ edo adierazpenak eskaintzeko, funtsezko teknika da testuinguratzea irratian. Protagonistaren esanak zapaldu gabe txertatuko dira eta, aurretik, atzetik, edo aurretik eta atzetik, kazetariak bere
|
hitzen bitartez
azalduko du mezua.
|
|
|
– Ez dago zertan
|
hitzez
hitz bikoiztu. Bikoizketako testua jatorrizkoaren laburbilpena izan daiteke.
|
|
|
– Ez dago zertan hitzez
|
hitz
bikoiztu. Bikoizketako testua jatorrizkoaren laburbilpena izan daiteke.
|
|
|
Oso gomendagarria da bikoizketak ez zapaltzea jatorrizko ahotsa giltzarri edo funtsezko diren
|
hitzetan
.
|
|
|
Antolaketa konplexua behar du: denboraz planifikatzea, interprete profesional bat edo gehiago, eta edizio arduradun bat jatorrizko
|
hitzak
noiz eten edo noiz zapaldu erabakitzeko.
|
|
|
Zuhurtziaz aukeratu behar dira kontakizunari laguntzen dioten girotze musika eta gainerako soinu elementuak:
|
hitz
kolokialegiek eta gertaerak berak baino dramatismo handiagoa eragiten duten soinuek areagotu egin ditzakete larritasuna eta samina.
|
|
|
Suizidioa oso gai labaina da; oraindik ere, ia ia tabua gure gizartean. Gaiari heldu behar bazaio, zuhurtziak gidatuko ditu erabaki guztiak, eta azken
|
hitza
arduradun editorialek izango dute.
|
|
|
Gizonak eta emakumeak berdin berdin agertuko dira ekintzaren subjektu gisa. Horrenbestez,
|
hitz
egiteko modu asimetrikoak baztertu egingo dira: «izendatu dute» emakume batez ari garela; «kargua hartu du» gizon batez ari garela.
|
|
|
art. Zuzendaritzak eta Enpresa Batzordeak arazo informatiboen eta deontologikoen gainean
|
hitz
egiten dutenean, erredakzio kontseiluek euren iritzia helarazten dute.
|