2000
|
|
Hemendik hamar urtetara hamaika mila zuberotar baizik ez da geldituko Zuberoan, probintziaren odolusteak segitzen badu azkeneko hamar urteetan bezala.
|
Hara
zer erakusten duten, INSEE, biztanleen kondaketa ofiziala egiten duen frantses erakundearen zifrek. Haatik iduri luke, ez heriotze baten kronikaren aurrean gaudela.
|
|
Bada,
|
hara
zer zenion elkarrizketa hartan bertan: " Erretiratzeko asmoa ere badaukat, eta ikusiko dugu, aurten edo hurrengo urtean edo, denbora gutxi gelditzen zait jada.
|
|
Eta horri ikuspegi politikoen bakoiztasuna gehitzen badiogu... da denekin ondo egoteko ur handi samarretan sartua zegoela gure aldizkaria.
|
Hara
zergatik ohartarazten zituen bere irakurleak gisa honetara: " Zeruko Argia euskal asteroko bat besterik ez da.
|
|
Bada, ingeles batekin boxeo rrokaldi bat izan eta, galtzaile atera!
|
Hara
zer zioen Basarrik hura zela-eta," Bakoitzari berea" izenburua zuen atal batean: " Ximak, temak, zitalkeri ta petralkeriak ez dute ezer balio.
|
|
Nire ustez, beharbada Larramendiren iritzien berri zerbait bazekien. Horregatik, hark bezala, bere azkenetariko bertso batean
|
hara
zer zioen:
|
|
Eta horren ondorio ageriak ere hor ditugu. Lekukotzat,
|
hara
zer gertatu zen Nafarroako Epaitegi Nagusiak Barañaingo Udalaren kontra jarri zuen auziaz; horren adibiderik egokiena Euskaltzaindiaren salakuntza izan zen, Bilbon 1997ko apirilaren 25ean sinatua (ikus Euskera, XLII, 1997, 193 orr.).
|
|
Hierro egunkariak (9) argitaratua eta IPESetik, 18, 1995an jasoa.
|
Hara
zer zioen:
|
|
|
Hara
zer dioten Bestard ek eta Contreras ek:
|
|
Eider segituan hasiko zen amaitzeko tankerarik ez zuen zerrenda luzea botatzen, arrosarioaren moduan, Kubatik hasita Sri Lankan arnasa hartzeko lehen geldiunetxoa egin arte, eta hortik Cabo Verdera, eta gero Madagaskar edo Tibetera, edo Korsika zein Poloniara. Eta zerrenda horretan, erdi ostenduta, Irlanda ere aipatuko zuen, oraindik hitz
|
haren atzean
zer gordetzen ote zen erreparatu gabe. Eta beraz grina hori oraindik piztu gabe.
|
|
Eta, kontatu berri dizkizudan bi kontu horiek buruan nituelako edo,
|
hara
zer nolakoa izan zen hereneguneko ametsa: lehenbizikotz, Piarres Oihartzabal kapitaina ikusi nuen, gure aitarentzat aldi batez lan egin zuen gizona, baina batik bat osaba Joanikoten lagun mamia izan zena eta jauregirat noizik behin etortzen zena, osabarentzat libururen bat zekarrela edo bertze zernahi.
|
|
—Jakintasunaz ari zara zu, baina
|
hara
zer dioen Jakintasunaren liburuak: Vani sunt omnes homines in quibus non subest scientia Dei, 14 eta zure zientzia gizonen zientzia da, ez Jainkoarena!
|
|
Izan ere, Nafarroa, Espainia eta Frantziari buruz arestian skribatuak zure bertze gutun baterat narama. Zeren eta
|
hara
zer erraiten zenidan zeure bertze gutun hartan: " Joanes, zergatik egiten digute maiz irri —salbuespenak salbuespen— bai espainiarrek eta bai frantsesek eta bertze anitzek ere, gure nazionea eta gure lengoaia dela kausa?
|
|
—Aita, berori nitaz kexu zegoen, erreumaren sendatzeko deus ere ekartzen ez niolako, baina
|
hara
zer ekarri diodan: Kristoren gurutzearen zur puska bat gordetzen duen erlikia.
|
|
Almirantez jantzita nahi omen zuen jauna hartu, huraxe izaki gaztaroko haren ilusio bakarra. Apaiz antimilitarista avant la lettre bat fortunatu eta,
|
hara
zer diren gauzak, mutikoaren ilusioa zapuztu ez ezik, betiko zapuztu zuen gizonaren izaera ere. Hortik aurrera, jakina, zorigaitzaren dorrean gora, mailadiz mailadi.
|
|
Neuk zergatik jakin gabe, sakonean pozgarritzat hartzen nuen pistolarekin mehatxu egiten zigun neska gozakaitz harekin topo egin izana. "
|
Hara
zer neurritaraino heldua den nire etsipena", esan nuen neure artean. " Hiltzeari ere ez zioat, nonbait, jada beldurrik!"
|
|
Isiltasun handi bat izan zen. Aditua zuten emakume zahar haiek dudagabe Motako berri; bazekiteken jendea
|
hara
zergatik eramaten zuten; harrituxe zeuden, ez biziki kontra, nahiz seguru aski partidarioak ez izan. Xani esana pixka bat damutu zitzaion.
|
2001
|
|
Larraitzen barretxo eta disimulu gabeko keinuak irentsi ezinik. Aitzolek kasu txikiena egiten ez bazidan
|
hara
zer arraiotara joan nintzen galdetzen niolarik neure buruari behin eta berriz. Hanka bat haustera.
|
|
|
Hara
zer dioen Vishnuk berak:
|
|
|
Hara
zer esan zuen dalit batek beraien etsipena adierazteko: " Arratoi zulora ura bota bazeneza, arratoiak atera egingo lirateke borrokarako prest".
|
|
Ez zen sekula ezagutu gure harreman sutsuan lehorterik edo orbanik edo beheraldirik, mundu guztia dago horren jakinaren gainean.
|
Hara
zer ginen bata bestearentzako: arbola eta itzala, txoria eta habia, haragia eta azazkala, itsasoa eta txalupa.
|
|
Ez dugu horrenbestez esan nahi berarekin bat.
|
Hara
zergatik. Film eta nobela tesidunak baino bide zuzenagorik ez ote dago auzi nahasiak garbitzeko?
|
2002
|
|
" (emakume hori) hemen badago/ altxa dadila mesedez/ zerri muturra ikusi dugu (Lizasogatik)/ eta Lurdes oraindik ez". Baina kantatzen hasitakoan," eta" hitza" ta" esan nuen, gero nolabait puntua betetzen hasi, eta
|
hara
zer atera zitzaidan: " zerri muturra ikusi dugu (Lizasogatik)/ ta Lurdesena oraindik ez".
|
|
Egun batzuk geroago (II)
|
hara
zer irakurri nuen Egunkaria k egunero ekartzen duen" Bizkaia" gehigarrian: " Otsoek ez, gizakiek egin eben ardien aurkako erasoa Artzentalesen".
|
|
Gau hartan, ordea, zahartuta ikusi nuen neure burua. Beldurtu egin nintzen neure zahar itxura ikusita, eta, orain barrea eragiten badit ere,
|
hara
zer egin nuen izuak eraginda: toaila hartu eta ispilua estali nuen.
|
2003
|
|
Denean bat ez etorri arren, txintxo txintxo astero bere lanean jarraitzen zutenen artean, berriz, «Basarri» zegoen. Baina
|
hara
zer zioen, «Bere Bordatxotik», 1973ko urtarrilaren 21eko zenbakian.
|
|
Mungiako alkate izandako Alejandro Mallonaren fusilamenduaren nondik norakoak ardatz dituen nobela honetan, fikzioa eta benetako gertakizunak eta pertsonaiak agertzen dira.
|
Hara
zergatik gehitu dituen Edorta Jimenezek liburuaren bukaeran eranskin pare bat, narrazioan zehar agertzen diren pertsonaia garrantzitsuenen ezaugarriak adierazten dituztenak: hain zuzen ere, asko benetakoak direlako, hala nola George Steer, «Gernikako Arbola» liburuaren egilea; edo «Kilkerren hotsak» nobelaren azalean agertzen den irudiaren egilea Robert Capa bezalako argazkilariak, hainbat kazetari, Lauaxeta, Ciscar gerraontziko komisario politikoa...
|
|
Lizarduikoak zein preziadok iraganaldia aztertzean, geroaldia egiteko asmo sendoa dute.
|
Hara
zergatik zabaldu nahi dituzten fenomeno horren ezaugarriak Euskal Herri osoan, eta batik bat belaunaldi berrien artean.
|
|
Eta Aita Santuak ordubeteko berbaldi luze mamintsua eskaini deutse, entzule guztiak adi adi eukazala. Beste gauza sakon askoren artean,
|
hara
zer esan dauan Joan Paulo bigarrenak:
|
|
· Alkartasunaren bidetik, gizarte ordena barri bat jasoteko behar diran erakunde egokiak sortuarazoten dan danok lagundu behar dogu. e) Eta, hau guztiau gauza gatxa bada be,
|
hara
zer dinoskun Joan Paulo bigarrenak: Ezin nik sinistu gaurko gizarte honek jakintza ta teknika gauzetan horrenbesteko aurrerapide harrigarriak egin dituan gure gizarte honek ezin daikeanik problema larri hau konpondu, horretarako guztion ahaleginak batu eta alkartu ezkero, beti be gizona oinarritzat eta helburu nausitzat daukala.
|
|
Ez horixe! Beste gauza guztien aurretik,
|
hara
zer dinoskuen gure gotzainak: " Kristinaua ezin daiteke bizi bere munduko arazoetatik aldenduta; kristinauak asko emon leio, eta emon behar deutso, gure gaurko mundu honeri".
|
|
Halanda guzti be, baina, behin baino gehiagotan lotsaz gorritu jat aurpegia, nungoa nazan autortzean.
|
Hara
zer jazoten dan.
|
|
Baina, nire ustez, Zarate ez zan talde laguna.
|
Hara
zer esan gura dodan:
|
|
Garoa, 4gn. argitaldia, Arantzazu, 1966, 101 or.): bertsolari batek inportantzia, sustantzia, poltsia ta alegrantzia erabili ditualako puntuetan,
|
hara
zer dinoan: " Etziran neri batere alegrantzirik eman aien aoetan euskereak zeukan gorniak" (gorrinak).
|
|
A. Antonio Zavalak, hainbeste bertso batu ta aztertu ondoren,
|
hara
zer dinoskun:
|
|
(Hika egiten deust gehienetan Manu adiskideak).
|
Hara
zer idatzi eban jaun horrek Diario de Navarran, joan dan abenduan.
|
|
Mikel Zaratek, Bizkaiko Euskal Idazleak liburuan, Abeletxeri be emon eutsan zor jakon lekua; eta, beste gauza batzuen artean,
|
hara
zer dinoan: " Kirikiñoren jarraitzailea da Abeletxe eta herriherriaren filosofia umoretsuagaz egosten ditu bere idazlanak".
|
|
Aita Santuak, lehenengo orrietan,
|
hara
zer dinoskun: gaurko gizon askok ez dabela aintzat hartu gura errukiaren Jaungoikoa; ez hori bakarrik:
|
|
" Gaurko munduari barri ona eroatea".
|
Hara
zer dinoskun, beste gauza askoren artean:
|
|
Julen Zabalo basauriar pentsalariak, ostera (2000), erlatibizatu egin du iritzi korronte hori.
|
Hara
zer dioen:
|
|
(...)? Honi guztioni loturik,
|
hara
zer irakurridiogun Fredric Jamesoni (2000: 13): –(...) Merkatu librea ez da berez hazten; neurri esku hartzailesendoen bidez sortu behar da merkatu librea:
|
|
Dena dela, Europar Batasunak, badaezpada ere, bere armada propioa eratu du.
|
Hara
zer zioen2003 V Egunerok: –Europar Batasuneko esku hartze azkarreko indar militarra bake operazio sorta askotarako prest dela iragarri zuten atzo Bruselan bilduriko EBko Defentsa ministroek(...). Halere, 60.000 militar inguru izango dituen indarrak ahalmen mugatuak dituela onartu zuten.
|
|
Zertako espres eginen nuke kontent izatea nire baitan sekulan baino malerusago naizelarik? Berria erran zidaten egunetik jakinean nintzen gaurko eguna nola pasatuko zen, baina nonbait espero nuen gauzak konponduko zirela, edo amets gaizto horretarik iratzarriko nintzela!
|
Hara
zertan bukatuko den nire bizia, edo hobeki erraiteko nire egiazko bizia. Egia erran, Turkiarat etorri garenetik gutti gora-behera bukatua da.
|
|
Eta
|
hara
zergatik.
|
2004
|
|
Zauriek isuritako zornearekin hasi aurretik, honen kolore gaiztotua ikusi aitzin, gatazka honen erroetan beste sartu aldi bat egin dezagun.
|
Hara
zer dioen Paulo Iztuetak kontzeptu soziolinguistiko horren gainean: –Lehenik, hizkuntzak gizartean egoera gatazkatsuan daudela, egon.
|
|
O!
|
Hara
zer aurkitu dudan!
|
|
Hain zuzen 1997an, Eusko Ikaskuntza eta Euskaltzaindiak, bion artean, Hendaian, Abaddiaren mendeurrenkari, antolatu zuten Biltzarrean, txosten bat aurkeztu nuen eta
|
hara
zer esaten nuen pasarte batean:
|
|
Baina, neure buruaz hitz egin beharrean,
|
hara
zer esan zuen Gipuzkoako egunkari bateko kazetari batek, nik Errealean egindako aldi hartaz:
|
|
Baina
|
hara
zer zioen auzoko korrespontsalak biharamuneko egunkarian, Izar distiratsu bat auzoko ilunean titulupean:
|
|
Baina bere bildumatxo partikularrak egiteko joera hura ez ezik, negozioetarako sena ere aitagandik zetorkion, antza, eta
|
hara
zer bururatu zitzaion behin batean gure neskatxari: amorante bakoitzari, errotik bi ile kentzea eta kristalezko kutxatxo batzuetan biltzea:
|
|
Burua aurrera jiratu zuen Bazterrek, ondoren izuturik begiratu zuen erretrobisore aldera Jexus Mariren laguntza bila. "
|
Hara
zer paranoia!".
|
|
Sean zen sasi batzuen atzetik desagertzen. Sean,
|
hara
zer festa!
|
|
" Fermin,
|
hara
zer pieza! Ez zian esan Gesto por la Pazen dabilela?", Harakinek suturik.
|
|
Txona eta Guridi pasatu ziren, erreminta kaja eta kable luzagarri bat eramaki. Idoia ere bai, kotxezitoarekin; Guridi
|
hari
zer edo zer esateko gelditu zen, Patxik Txonari zerbait galdetu zion.
|
2005
|
|
Irudimenari atea jo diot erantzun bila.
|
Hara
zer erantzun didan.
|
|
pretenden el establecimiento de las aduanas en la frontera(...) la diferencia que en este punto nos separa es como Vd conoce inmensa y nos ha de ocasionar disgustos sumamente amargo». Eta F. Otazu Arabako ordezkariak
|
hara
zer idatzi zion Arabako Diputazio buruari abuztuan (Madril 1840.08.15): " Los tres Comisionados que hay aqui de Navarra son lo mismo, en mi concepto, que la carabina de Ambrosio colgada de un clavo para el objeto con que aqui los han enviado(...) He visto las bases bajo las cuales han convenido con la Comision del Gobierno que puede presentarse a las Cortes el proyecto de ley sobre modificacion// de sus fueros:
|
|
Badu eduki beste oinarri sendoa, sakona eta gizarte arlokoa. Adibidez Bilbon, Irurac bat izeneko agerkariaren lehen zenbakiak, 1856ko ekainaren 26an agertu zenean, gaztelaniaz eta euskaraz argitaratu zuen manifestu egitasmoan,
|
hara
zer idatzi zuen: " Honelan izango gara sendoak, honelan gaitu inok goitu, ez bada, gehiago aitatu Bizkaian ez baltzik ez zuririk ez besterik.
|
|
Proposamen zehatzagoak eginez, kontsumitzaileak behar bezala babesteko, estrategia eraginkorra izan daiteke produktu eta zerbitzu onargarrien ekoizpena sustatzea; hau da, arriskurik sortzen ez duten produktu eta zerbitzuena.
|
Hara
zer esaten duen Ulrick Beck ek (1998): «Una de las cuestiones esenciales de la segunda modernidad consiste en plantearse cómo conseguir el consenso para productos y serviciosmente?.
|
|
–Goikoekin hitz egin dut eta, bon, onartu didate programa, esan zien Boni Bonek?: Eta
|
hara
zer pentsatu dudan: zuk, Ines, amonari egin beharreko elkarrizketa prestatuko duzu, tonu familiar batean girotua, baina amonak ere bere galderak egin diezazkizuke zuri, bon, azken bolada honetan gertatu zaizkizun gauzen inguruan.
|
|
Niri, berriz, txilborrak gustatzen zaizkit? eta
|
hara
zer gertatu zitzaidan: hasi zen lehenengo neska desfilatzen eta, azalean margotuta zituen letren artean, txulotxo bat ikusi nion, besterik ez; bigarrenari eta hirugarrenari, berdin; eta beste guztiei ere, berdin, baita hemeretzigarrenari ere; baina hogeigarrena zu zinen, eta badakizu zer gertatu zitzaidan?
|
|
–
|
Hara
zer gertatu zaion? –esan zion, aldizkariari bi eskuez eusten ziola, amak irakurtzeko moduan.
|
|
Nafarroa, alde batetik, Bizkaia, bestetik. Larramendik XVIII. mendean Bizkaia frantsesa ere aipatuko du;
|
hara
zer idatzi zuen: Este error de llamar Vizcaya a todo el pais bascongado, ha pasado de España a Francia:
|
|
Egon ziren beste asmoak ere, adibidez, Pi i Margall politikari eta historialariak ida tzita. 1877an argitaratu zuen bere liburu ezagunean,
|
hara
zer idatzi zuen: En España la cuestión de los vascos es mucho más grave que en Francia(...) Vencidos, se trata actualmente no de arrancarles sus fueros, pero sí de quitarles la exención del servicio militar y de los tributos.
|
|
Nahiz eta zientzia gaiez ikasketak egineta ikerlanak argitaratu, badirudi ez zirela guztiz gustukoak, hogeita hamar urte bete zituenean sartu baitzen beste mundu berri batean, hots, hizkuntzalaritzan.
|
Hara
zer dioskun berak:
|
|
Beste askok ere.
|
Hara
zer dioen Andoni Egaña bertsolariak (2004: 62)
|
|
hitzarekin egin diren aldrebeskeriak azaltzeko.
|
Hara
zer dioen:
|
|
Zirkuaren kontu hura urrunegi heltzen ari zen. Eta
|
hara
zer txiripa, zer txanpa eta zer kointzidentzia: Elsaren hatz markak bai, eureka, haiek bat zetozen errebolberrari itsatsitakoekin.
|
|
Lan hartan zeramatzan hogeita bost urteetan ez zuen komisarioak halakorik egundo ezagutu. Bruno ziminoaren hatz markak harrarazi behar izan zituen orduan, baina
|
hara
zer ustekabea: animaliaren aztarnekin ere ez zetozen bat armaren katuan aurkitutakoak.
|
|
Esango nuke gero eta dagoela etsiago, utziago. Ez dakit
|
hari
zer esan eta harekin zer egin. Hurbildu natzaion bakoitzean, sugeak bezala egin izan dit kosk.
|
2006
|
|
Laniusen eginahalak Lamiakoko hezegunearen aldekoak dira gehienbat, hark baitu mehatxurik behinena. «Eta,
|
hara
zer ironia, ur araztegi bat eraiki nahi dute bertan», dio Begoña Zorrakinek, «harrigarria da ingurumena zaintzen dabiltzala esan, eta gero Ibaizabaleko azken gune naturaletako bat hondatu nahi izatea». Izan ere, Galindoko ur araztegia lanez gainezka dago honezkero.
|
|
Azkenean, mendiaren bestaldera ailegaukeran, dana prest egoan oholak ipinteko, ostean burdinazko errailak ipinteko. Orduan
|
hara
zer izan zan kontua: zugatz oholak lurrean etxuterakoan beharginak tristatu eta negarrari emoten eutsien, zergaitik jakin barik.
|
|
Hala erran nuen," andre Katalina". Bidaian zehar buruan behin eta berriz erabili ondoan,
|
hara
zer titulu hautatu nuen, nire amarendako egokiena zelakoan. Etxe barneko bozak, orduan, nire izena galdegin zuen.
|
|
Hizlariak erretrata ditzake, batetik, amorrua, lotsagabekeria eta basakeria, eta, bestetik, apaltasuna, atsekabea, damua eta errugabetasuna. Baina zirkunstantzia korapilatsu horietatik ez baldin bada zugan sortzen inolako haserre edo erruki sentimendurik, orduan alferrik galdetuko diozu
|
hari
zertan datzan berak hain sutsuki kritikatzen duen bidegabekeria edo zitalkeria, baita hori noiz edo norengan hasi zen existitzen ere; eta zer bihurtuko da bidegabekeria hilabete gutxi batzuk igaro ondoren, aktore guztien jaidura eta pentsamendu oro zeharo aldatzen baldin bada, edo suntsitzen baldin bada. Galdera horiei ezin zaie erantzun egokirik eman moralaren hipotesi abstraktu bati helduz gero.
|
|
Baina
|
hara
zergatik hobesten duen Kojevek Hegelen ikuspuntua: Hegelentzat, pentsamendu kontzeptuzkoaren denbora bitarteko hori, gauzatua dago.
|
|
|
Hara
zertan harrapatu dudan neure burua: Lucía Etxebarria idazlea (Amor, curiosidad, prozac y dudas nobelaren egilea) sexualki erakargarria zaidala adierazteko modu distiratsu baten bila, distira horri esker aitorpena ohar koaderno honetan sartzeko baimen literarioa irabazteko.
|
2007
|
|
Baina sententziari muzin eginez, eliztarrek Johan Acos eta bere lagunen eserlekua erditik moztu zuten. Kasua erregeordearenganaino iritsi zenean,
|
hara
zer esan zuen: " Hain dira lotsagabeak agote horiek, Erronkarin bertako bizilagunen pare jarri nahi izan dutela beren burua".
|
|
Argia garbia ei zan, izpiak indartsuak eta argiaren erdigunea batetik bestera mogiduten ei zan. Bildurra sartu ei jakon gorputzean, asmau ezinik
|
ha
zer ete zan. Argiorrek erakarri egiten ei eban.
|
|
Nik Asteasun Donostian aurkitzenez ditudan balioak aurkitzen ditut.
|
Hara
zertan den kontua: euskaraz bizi dira gehienak, euskaraz pentsatzen dute, euskaltasuna ez da arrotza bizi duten errealitatesozialean, errealitate hori bera euskaldundua dago neurri ohargarri batean.
|
2008
|
|
Kike Amonarriz baino ez da falta. Dekalogoa atera zuen, eta puntu bat zen zein inportantea den dena sareratzea, baina,
|
hara
zer diren gauzak, beharbada ez du sinesten bere mantra propioan ere. Profeta faltsu gehiago ez!
|
|
Komunino ordura arte ez nintzan konturatu be egin.
|
Ha
zer lotsea! Abarka narras eta guzti eta kaltzetin bata iruleztara jantzita eraso neban mezea lehenengo haretan.
|
|
zintzoa eta langilea duk? eta
|
hara
zer garaiera hartu duen eta zer giharrak dituen, hamalau urte dituen arren! Ismaeli betidanik gustatu izan zaiok baserria:
|
|
–Aita Rafael, berorrek esango du zertara gatozen hain ezorduan, baina Nataliak oso gau txarra pasatu du; hain txarra, non hiltzera zihoakigula ere iruditu baitzaigu memento batean, exajeratu zuen markesa andereak?. Eta guk, jakina, medikuari deitu, baina
|
hara
zer esan digun mediku jaunak?
|
|
Kaxkagorri harrituta zegoen; haren aurpegierak, haatik, harriduraren isla zenak, berehala egin zuen irri zabalera, Beñardok bertsoa amaitu bezain laster; gero, berriz, balkoitik erantzun zion??(?) eskerrak eman behar dizkiat/ lehenengotik, jakina,/ hain izan zaidak hire etorrera/ ezusteko atsegina(?)??; bi bertsolariak, jarraian, hamar bat bertsotako ekinaldian korapilatu ziren, harik eta Beñardok, dardara iraganeko kontua zen jada, burua gero eta bere lekuagoan? gonbita luzatu??(?) ongi baderitzozu,/
|
hara
zer diodan: / egun osoan ibil/ gaitezke bertsotan??
|
|
|
Hara
zer lortu zuen Nataliak: bere arazoaz amarengana hitz egitera joan, eta amaren arazoa azkenean nagusi!
|
|
hiru muxu jostalari, markes jauna, Alexander Handiaren armada osoa ere etzanarazteko modukoak! Baina
|
hara
zer diren gauzak: basatia zen arren, oso neska ona zen, xaloa, Rousseauren le bon sauvage kontzeptuak mitotik bezainbeste baitu errealitatetik, ausaz, nik hala sentitu nuen behintzat neska mulato hura, baita beste mulato, beltz eta aborijen asko ere.
|
|
Erne zer esaten duzun, ez baitizut errespetu falta hori onartzen! Baina burua galdu duzu, eta
|
hara
zertara eraman zaituen zeure jarrerak: zure ama, mundura ekarri zintuena eta zu urteetan goxo goxo zaindu zaituena, iraintzera?
|
|
hogeita hamabi urte bete bitartean haginetako minei lotutako krisialdi guztiak gainditu zituen, minak gora egin ahala egin izan baitzion behera, berezko prozesu batean, medikuek aholkatu edo agindutako edabeen zein lasaigarrien laguntzarekin betiere; hogeita hamabi urte zituela, ordea, minak gora eta gora egin zion egun batean; eta Nazariok Mateo Sukunzari bere beldurra jakinarazi, eta Mateok berehala lasaitu zuen: . Lehengoan hiriburuan egon nintzen, badakizu, Zirkulu Monarkikoaren presidentearekin bazkaltzen, eta horretaz aritu nintzen elkarrizketaren memento batean,
|
hara
zer diren gauzak. Presidenteak, izan ere, haginetako min izugarri batekin izan zuen emaztea orain dela bizpahiru hilabete, beldurrak airean utzi zuena, harik eta lagun baten bidez jakin zuen arte badagoela Frantzian mediku bat, zoro samarra dena baina baita dentista aparta ere, hortzak eta haginak sentitu ere gabe ateratzen omen dituena??.
|
|
Eta gauzak ez du jada erremediorik. Baina
|
hara
zer diren gauzak, markes jauna, ziur bainago, zu hemen egon izan bazina, ez zela gertatua gertatuko, baina ongi ulertzen dut, bestalde, zergatik zauden han, zure emazte histeriko hori jasateko Joben leinukoa izan behar baita, benetan(?)?.
|
|
Besotik heldu dit, etzanarazi nau? nahastu zait burua, baina,
|
hara
zer diren gauzak, neure nahaste borrastean argi bat piztu eta halaxe esan diot Ama Birjinari buru bihotzez: –Ama Birjina txit garbia, lagundu!?.
|
|
Baina behin hori onartuta, elizaren doktrina ere bada-eta, irudietatik haratago joan genukeelakoan nago.
|
Hara
zer gertatzen den Ama Birjinarekin ere: Guadalupeko Ama Birjina, Coromotokoa, Pilarekoa, Lourdeskoa, Loretokoa?
|
|
eta muina ezerezetik hurbilago dago iruditik baino, ezer ez garela aitortzen dugun bakoitzean hutsune bat zabaltzen baita gure baitan, Jainkoak bere egonleku bihur dezakeena, bestela nekez. Baina Jainkoak akats bakoitzarentzako konponbide egokia eskaini zigun, eta
|
hara
zer bururatu zaidan ariketa gisa, gure bide espiritualean barrena aurrera egiteko asmotan: santu guztiak zapi morez estali, ea hiru egunetan zer esperientzia geureganatzen dugun:
|
|
Hortxe duzue Loudungo mojen kasua, XVII. mendean Frantziako giroa goitik behera inarrosi zuena. Ez dizuet kasua xeheki jakinaraziko, baina
|
hara
zer esaten zuen garaiko idazle batek haiei buruz, paper honetan daukat idatzia: –Mojek bular bizkarrak astintzen zituzten azkar baino azkarrago, lepoa hautsi balute bezala.
|
|
–Begira, jauna, posible dena egiten dut, eta hori ez da posible, esan zuen Silverrek?. Nire bizia eta mutil honena salbatzekotan, barkatuko didazu, baina altxor hori bilatu beharra daukat,
|
hara
zer esaten dizudan.
|
|
eta dena banketxe batean ondo gordeta. Kontua ez duk irabaztea, aurreratzea baizik,
|
hara
zer esaten diadan. Non dira orain Englanden gizon guztiak?
|
|
–Ez zaiok asko baliatzen jende txoroari ez hori ez beste ezer,
|
hara
zer esaten diadan! –egin zuen oihu Silverrek?.
|
|
–Fortunako gizasemeak, ihardetsi zion sukaldariak?, ez dituk normalean bata besteaz asko fidatzen, eta ondo egiten ditek,
|
hara
zer esaten diadan. Baina nik neure erara egiten ditiat gauzak.
|
|
Begira, gehitzen zuen Johnek?, bikea ukitzen duenak nahitaez belztu behar, motel. Hor daukak nire txori zahar, gizagaixo eta errugabe hori madarikazio gorriak botatzen, eta zer esaten duen ez zekik,
|
hara
zer esaten diadan. Berdinberdin egingo likek, nolabait esateko, kapilau baten aurrean ere.
|
|
Zure hitz bat nahikoa da. Ondo dakit noiz ari naizen gizon prestu batekin,
|
hara
zer esaten dizudan.
|
|
Ondo asko dakit zuek daukazuela, ihardetsi zuen John Luxeak?. Ez daukazu nirekin hain elkorra izan beharrik; ez dizu horrek batere lagunduko,
|
hara
zer esaten dizudan. Zera esan nahi dut, zuen mapa hori nahi dugula.
|
|
–Tira, tira, esan zuen Silverrek?, utz itzak berriketak. Hilda zegok eta ibiltzerik ez zeukak, hori behintzat bazekiat; edo ez duk behinik behin egunez ibiliko,
|
hara
zer esaten dizuedan. Zuhurtziak hil zian katua.
|
|
Maniobratzeko prest! Hasiera kaxkarra duk hau, eta ez zekiat ahots hori norena zen, baina adarra jo nahian dabilen norbait duk, hezur eta mamizko norbait,
|
hara
zer esaten dizuedan.
|