|
2000
|
|
|
Eta Saizarbitoriak esaten duena hala izango da, baina garai batean euskaraz egiteko erabakia hartuta, konturatu gabe hizkuntza horretan trebatzen zara. Gogoan dut, nire ikasle garaietan," Oh, Euzkadi" literatur aldizkaria ezagutu eta harrituta geratu nintzela
|
guztia
euskaraz ikustean. Han zebiltzan, Saizarbitoria, Koldo Izagirre...
|
|
|
Dar Darren ekoizpen
|
guztiak
euskaraz estreinatuko dira, gaztelerazko bertsioa gerorako utziz. " Ametsak amaitu dira" obran kasu, Antonio Hernandezek zuzendari laguntzaile euskalduna izango du alboan, euskarazko bertsioa eratzen lagun diezaion.
|
|
|
Treviñoren aurretiko izena Uda omen zen, eta izen hori ibaitik omen zetorkion. Ondorean bere geografiako izen zerrenda dakar eta argi nabari da kasik izen
|
guztiek
euskarazko sustraia dutela.
|
|
|
Christiana;? [Titulua erderaz izan arren, beste
|
guztia
euskeraz, bizkaieraz idatzia da]; Silvain
|
|
|
Izan ere,
|
honek guztiak
euskaraz blaitutako militantzia exijitzen du. Abertzaleguztiek euskara behar dute ikasi; ezinbestean.
|
|
|
Honengatik guztiagatik, lan honetarako orain aukeratzen ditugun ardatzak hauexekdira: hizkuntzaren garrantzia eta komunikazioaren balioa, besteak beste, omenaldihonetan agertzen diren lanen arteko eta lan hauen eta Txillardegiren curriculumarenarteko lotura egiteko, gero
|
honekin guztiarekin
euskararekiko ikerkuntza zertan denerrazago ebaluatu ahal izateko.
|
|
|
Liburu horiek sareko liburutegi guztien artean banatzen dira. Horren bitartez, Euskal Autonomia Erkidegoko Liburutegi Sare Nazionala osatzen duten liburutegi publikoak euskaraz argitaratu berri diren lanez hornituko dira, eta jende
|
guztiak
euskarazko liburu berriak eskuratzeko modua izango du.
|
|
|
gonbidatu
|
guztiek
euskaraz ez zekitelako.
|
|
2001
|
|
|
Bertan, han hor hemengo euskara talde eta herri aldizkarien loraldi aroak eraginik eta etorkizuna euskaldunona izan behar duenaren iritziak sinetsirik, berein euskaldun batu zen iaz Berbaizu euskara elkartea sortuz. Euren xederik behinena Deustualdeko euskaldun komunitatea trinkotzea da, eta helburu horri eutsiz, gizartearen esparru
|
guztietan
euskararen normalizazioa lortzeko tresna eraginkorra izan gura dute. Hori guztiori erdietsi nahirik, lehendabizi euskara elkarteak aurrerantzean jarraitu beharreko lan ildoak (Deustuko euskaldunon elkar ezagutza erraztu, euskaraz bizitzeari muzin egiten dioten euskaldunengan eragin, euskarari dagozkion funtzioak berreskuratu, besteak beste) zehaztu, eta aldi berera, lantaldeak eratu zituzten xede eta ildoen gauzatzeko.
|
|
|
Geureari eutsiko diogu, nola ez! Unibertsitario euskaldunen ekarpena metatu nahi dugu, unibertsitate
|
guztietan
euskara sarbidea izateko baldintzak sortu, euskarak, unibertsitatean, ikerkuntzan, mugarik ez duela erakutsi nahi dugu. Agian, Martin Orbe lagunak arrazoi dauka, euskararen kontra jotzen dutenean, Euskal Herriko unibertsitateetan euskara ahuldu ahala UEU indartu egiten dela esaterakoan.
|
|
|
Horrela, biztanleriaren bi bederatziren horrek euskararen kalekoerabilera %13raino eramaten du. Hizkuntza egoera isotropiko batean, euskaldunek euskaraz egiteko aukera
|
guztietan
euskaraz egingo balute, zein erabilera maila espero zitekeen. Ondorengoa:
|
|
|
Bistan da hemen Karmelo Etxegarairentzat eta hitz hori orduan erabili zuten
|
guztientzat
euskaraz dakiena dela euskaldun. Hemen dugun kontua da nola deitu behar ditugun euskaraz ez dakiten, baina Euskal Herriko seme alde batetik edo bestetik diren erdaldunak.
|
|
|
Beldurrik gabe aitortu eta onartu dugu euskal gizartea ez dela guztiz elebiduna izatera iritsiko hurrengo 10 edo 20 urtetan. Beldurrik gabe aitortu eta onartu dugu kontua ez dela gazteleraz edo frantsesez egiten den
|
guztia
euskaraz ere egitea" horretarako eskubidea" dugulako. Beldurrik gabe aitortu eta onartu dugu litekeena dela hizkuntza bakoitzak bere erabilera esparruak izatea, desberdinak ziur asko pertsona, lurralde edo egoera bakoitzean.
|
|
|
Gure hizkuntzaz ematen den irakaskuntza testuak, azken hamarurteotan, praktikan %100ean hizkuntza estandarrean eskaintzen dira, eredu horretan gure gazte guzti guztiak alfabetatuak izanez. Euskaltegietan ari diren ia pertsona nagusi guzti
|
guztiek
euskara batua ikasten dihardute. Gure irrati telebista nagusiek hizkuntza eredu literarioa bultzatzen dute.
|
|
|
Era berean, ez dirudite oso entusiasmaturikbe ren herria ren ordezkariek nazioarteko kirol lehiaketetangu re nortasun eta kolore propioak erakusteko ideiarekin, galestarrek edo eskoziarrek egiten dutenez".
|
Honek guztiak
euskararekiko jarrera oso positiboa ez du adierazten.
|
|
|
1. Azken urteotan, lehenbiziko aldiz Euskal Herriaren historia osoan, unibertsitatera heltzen ari den gazte belaunaldiak bere ikasketa guztiak —edo gehienak— euskaraz burutzeko aukera izan du. ...zagun ahantz, aurreko euskaldunen belaunaldiek, ikasketa guztiak erdaraz egitera beharturik, de facto erraztasun handiagoa izan dutela erdaraz ikasteko, eta eskatzen zuten euskal irakaskuntza eskaini balitzaie gorriak ikusiko zituzketela hura ulertzeko! —, orain, aldiz, euskararen eskaria zerbait normal, benetan sentitu eta egiazko premia objektiboetan oinarrituriko nahia dela, hots, ikasketa
|
guztiak
euskaraz egindako euskaldunak erraztasun handiagoa izaten duela euskaraz ikasten eta bizitzen segitzeko erdaraz baino, eta horrek zentzu eta indar logiko berria ematen diola irakaskuntza, administrazio eta bizitza publiko osoan elebitasuna eskatzeari, eta berori azken mailaraino eramateko erabakimenari ere bai.
|
|
|
|
Hauengan guztiengan
Euskara= Nazionalismoa= ETA ekuazioa behin eta berriz proiektatuz, haurrak erdal ereduetan mantentzera bultzatzen zaie, ikasi duten euskara apurra ezkutuan gordetzera eta euskararen aldeko sinpatia edo laguntza oro galtzera.
|
|
|
Omenaldi iragarriaren aurreko asteetan kazetariek bere obraz galdeak egiten zizkiotenean, egiazki heineko, planttako eta behar bezalako plaza-gizonaren itxura eskaintzen zuen Joanesek, modestiaz hordi, lan ongi burutuaz satisfos, bizi
|
guztia
euskararen alde... eta euskarak alde egiten... pentsa emazu! Sakrifikatua eta gurutzefikatua.
|
|
|
Horren frogatzat, B gaitasun linguistiko izugarria. Bere buru berde erraldoian, garai, toki eta erregistro
|
guztietako
euskara guztiak kabitzen ziren: berdin egiten zizun Axularren liburuak bezala nola Bizkaiko azken baserriko aitona hortzik gabeak orain bi mende egingo zizun bezala, era arrunt eta estandarrenak ere ahaztu gabe, noski.
|
|
2002
|
|
|
Hego Euskal Herriko Nekazaritza eskoletako ikasleek mobilizazio ugari egin zituzten joan den ostegunean, hilak 7, «Nekazaritza euskaraz, orain» lelopean. Hegoaldean dauden bost nekazaritza eskoletatik (Murgia, Derio, Arkauti, Fraisoro Zizurkil eta Txantrea) bakar batek, Fraisorok, eskaintzen ditu euskarazko eskolak, baina hala ere, ezin dira ikasketa
|
guztiak
euskaraz egin. Eskola hauetako ikasle gehienak euskaldunak dira ordea.
|
|
|
" Eskola berria haundituz" lelopean egingo den jaian ereduko ikastetxe publikoetan ikasten duten ikasle, guraso, irakasle, ikastetxeetako langile eta, oro har, euskal eskola publikoaren alde dagoen edonork hartuko du parte. Izan ere, antolatzaileen esanetan, Takonera parkean egingo den festaren helburua,"
|
guztiok
euskaraz egun atsegin eta jostagarria pasatzea da". Hala ere, ez da faltako aldarrikapenik, antolatzaileen esanetan, Euskal Herritik Euskal Herrirako egindako eskola publikoa eraiki behar dela aldarrikatuko baita.
|
|
|
Bata eta bestearen arteko ezberdintasuna idazteko erabili zuten hizkuntzan dago, Jose Mari Azkarragak ez omen zekielako ondo euskaraz eta bere jatorrizko lanak erderaz zeudelako. Atutxa' tar Paul arduratu da
|
horiek guztiak
euskaraz eskaintzen. Dena den, zeuden bezala argitara eman dituzten batzuk ere badira:
|
|
|
Arrosatik ekoiztuko den
|
guztia
euskara hutsean izango da. Proiektuan sartu diren irratiak, besteak beste, irratigintzan euskara sustatzeko helburua baitute.
|
|
|
Igarte ori jayagunetan ixaten da batez be, eta eguerditik aurrera. Geyenak ba arratsaldeko eleizkixunetara, Agurtza, txonitza ta Gurutz bidia,
|
guztijak
euzkeraz ixaten dira. Gero soñurik eztagon lez, eguraztutera ta onen ostian, ori ¡ bakotxak berak daki!...
|
|
|
Planak bost urtetan zehar garatzeko bost eredu desberdin planteatu zituen: Aereduan titulazio osoa euskaraz eskainiko zen; Slean, lehen ziklo osoa euskarazeta bigarren zikloko derrigorrezko ikasgaiak; B2an, Unibertsitate eskoletan lehenikasmaila osoa eta ondorengo derrigorrezko ikasgaiak euskaraz; C ereduan, Fakultateko lehen ziklo
|
guztia
euskaraz eta ereduan, Fakultateetan eta Unibertsitate eskoletan lehen ikasmailako irakasgai guztiak euskaraz. 23 espezialitate A ereduansartzen ziren, 44 B\ eta B2 ereduetan, 24 C ereduan eta 33 ereduan.
|
|
|
Planak bost urtetan zehar garatzeko bost eredu desberdin planteatu zituen: Aereduan titulazio osoa euskaraz eskainiko zen; Slean, lehen ziklo osoa euskarazeta bigarren zikloko derrigorrezko ikasgaiak; B2an, Unibertsitate eskoletan lehenikasmaila osoa eta ondorengo derrigorrezko ikasgaiak euskaraz; C ereduan, Fakultateko lehen ziklo guztia euskaraz eta ereduan, Fakultateetan eta Unibertsitate eskoletan lehen ikasmailako irakasgai
|
guztiak
euskaraz. 23 espezialitate A ereduansartzen ziren, 44 B\ eta B2 ereduetan, 24 C ereduan eta 33 ereduan.
|
|
|
23 espezialitate A ereduansartzen ziren, 44 B\ eta B2 ereduetan, 24 C ereduan eta 33 ereduan. Plangintzaren azken helburua epe erdira irakasgai
|
guztiak
euskaraz ematea zen. Horretarakobost urtetan 295 irakasle berri kontratatu behar ziren, eta beste 146 birziklikatu, klaseak euskaraz eman zitzaten.
|
|
|
Ezer gutxi zegoen beste unibertsitateetan, Euskal Filologia eta Teologiarenzati bat Deustuko Unibertsitatean (nahiz eta klase
|
guztiak
euskaraz ez izan), zenbait klasc Soziologia eta Zuzenbidean eta euskarazko klaseak unibertsitatehorretan (Aranzadi, 1979) eta Nafarroakoan32 (kasu horretan Diputazioaklagundutako katedrari esker). Ipar Euskal Herrian 1980 urtean osatu zen EuskalIkasketen Unibertsitateen arteko Saila Baionan.
|
|
|
Beste galdera batzuk airean gelditzen dira. Esaterako, etorkizuneko EuskalUnibertsitateak heziketa
|
guztia
euskaraz eman behar ote du. Izan ere, gero eta nabarmenagoa da ingelesak teknologian duen garrantzia.
|
|
|
– Industria Ingeniaritzan halabeharrezko irakasgai
|
guztiak
euskaraz eskaintzea.
|
|
|
– Ezagupen arlo
|
guztietan
euskaraz oinarrizko testu bat gutxienez edukitzea.
|
|
|
– Titulazio tekniko guztietan enborrezko irakasgai
|
guztiak
euskaraz ematea.
|
|
|
– Ezagupen arlo
|
guztietan
euskaraz lau edo bost liburu edukitzea.
|
|
|
Izanere, Nafarroako Unibertsitate Publikoko eta Deustuko Unibertsitateko ikasleenkopuruak batuta bezainbat ikasle ditu euskal unibertsitate sakabanatu honek. Beraz, jadanik bada ikasle multzo nahikoa euskal unibertsitate multiespazial horretantitulazio
|
guztiak
euskaraz osorik, edo osotasun neurri handi batean behintzat, ikasteko.
|
|
|
Biologia lizentziaturari dagokionez, plan aldaketak kaltetu egin zuen euskarazko eskaintza urte batzuetan, baina une honetan lehen zein bigarren zikloko enborrezko irakasgai
|
guztiak
euskaraz eskaintzen dira (2 eta 3 irudiak). Hautazkoekingauzak ez daude hain ongi.
|
|
|
Fisikari dagokionez, lehen zikloko enborrezko
|
guztiak
euskaraz eskaintzealortu da, baina bigarren zikloan oraindik ez dago inolako eskaintzarik (4 eta 5.irudiak).
|
|
|
Geologia lizentziaturan bilakaera nahiko geldoa izan da. Aurten lehen ziklokoenborrezko irakasgai
|
guztiak
euskaraz eskainiko dira, eta bigarren ziklokoekin hasiko da (6 irudia). Hala ere, oraindik irakasgai gehienak gaztelania hutsean eskaintzen dira.
|
|
|
Alde handiz, Biologiandaude ikerketa talde gehienak, nahiz eta horietako asko oso txikiak izan. Geologian ez dago talde bakar bat ere ikerketa
|
guztia
euskaraz burutzen duenik, bainamaiz eratzen dira azpitalde euskaldunak, batez ere mendi edo landa lanetan. Matematikan talde euskaldun bakarra ezagutzen dugu, agian ikertzaile atzerritar ugarietortzen direlako bertan lan egitera.
|
|
|
Kontuan hartu behar da ezen Medikuntza Fakultatean 511 tesi egin zirela eta FarmaziaFakultatean 32 Kongresuei dagokienez, 1990etik hona OEEk urtero Jardunaldiakantolatu ditu, osasun arloetako gai nagusiak hartuta: Minbizia, Neurozientziak, Larrialdiak, etab. Jardunaldi
|
horiek guztiak
euskaraz izan dira eta bakoitzetik libum bana argitaratu da. Etorkizunari begira apustu bat egin dugu, ez bakarrik kantitateari dagokionez, baizik eta, horrez gain, kalitatezko ikerkuntza aurreraeramateko ere.
|
|
|
Azkenik, eta zuzendaritza taldeaneuskal adarreko jendea sartu ondoren, ohiturak aldatu egin dira: gaur egunzuzendaritza taldetik ateratzen den informazio
|
guztia
euskaraz eta gaztelaniazateratzen da, salbuespenak salbu, batzuetan gaztelaniaz soilik, besteetan euskarazsoilik, pertsonaren arabera?, jokamolde hori oraingo zuzendaritza taldearenkonpromisoa delako. Dena den, etorkizunean, zuzendaritza taldean dagoenjendearen arabera, egoera txarrera joan daiteke.
|
|
|
Basurtun, Gurutzetan, Donostian eta Gasteizen.Gauzak horrela izanik, praktika irakastaldi horiei dagokien irakaskuntza normalizazio plangintzatik kanpo dago. Beraz, irakaskuntza hori alde batera utzita, bestehalabeharrezko irakasgai
|
guztiak
euskaraz eskaintzea da proposatutako helburua.
|
|
|
1999 urtean UPV/EHUko euskararen erabilerarennormalizaziorako II. plana onartu ondoren, Donostian egiten diren Erizaintzakoikasketak ereduaren bamean daude sartuta. Hau da, titulazioaren derrigorrezkokreditu
|
guztiak
euskaraz eskaini behar dira. Era horretan, eta aurreko errektorearentaldearen azken garaietan (1999/ 00 ikasturtean) 2 eta 3 mailako Medikuntza etaKirurgia Erizaintza II eta III deritzen derrigorrezko irakasgaiak eskaintzeko, arduraldi osoko lanpostu bat sortu zen.
|
|
|
Leioako Erizaintza Eskolan lau irakasle eskatu ziren 1992 urtean, bainaplaza bakar bat bete zen (arduraldi osokoak eskatu ziren guztiak). Apurka apurka, beste irakasgaiak betetzen hasi ziren, eta, tartean plan berriaren ezarpena dela eta, 1998/ 1999 ikasturtetik aurrera lehen mailako irakasgai
|
guztiak
euskaraz ematendira. 1999 urtean, EHU/ UPVk II. Euskalduntze Plana onartu zuen.
|
|
|
FarmaziakoLizentziaturari dagokionez, oraindik I. Plangintza bete gabe dago. Lehenikasturteko irakasgai
|
guztiak
euskaraz ematen ez badira ere, bigarren ikasturteanbadira euskaraz ematen diren zenbait irakasgai. Giza Elikadura eta DietetikakoDiplomatura EHU/ UPVko berezko titulua izan da ikasturtera arfe., ikasturtean, titulazio hori ofizializatu zenean, Ikasketa Plangintzaberria onartu zen.
|
|
|
Foro honetan Euskal Herriko unibertsitate desberdineko partaideak ari garaparte hartzen, etorrera anitzekoak baina
|
guztiok
euskararen egoeraz eta etorkizunazarduratuta gaudenok. Hori dela eta, euskaraz eskaintzen den irakaskuntzari eraguztietako ateak zabaltzearen alde gaudela zalantzarik ez daukagu, eta horren atalbat urruneko irakaskuntza edo Intemet bitarteko formazioa da.
|
|
|
«Beste aldetik, Irakasle titulazio
|
guztiak
euskaraz eskaintzea, GasteizkoHaur Hezkuntzakoa izan ezik. Titulu hori, dena den, euskaraz egin daitekebai Bilbon eta bai Donostian.
|
|
|
Eskolan eskaintzen diren espezialitate
|
guztiak
euskaraz ematen dira, txosten honetan ezarritako maila garaienean (A+ maila)
|
|
|
Nonbait jarri behar eta guri egokitu zaigu.Baina holako ziria ez da nahikoa euskararen upelaren zuloa behar den moduanixteko. Nafarroako ikastola, eskola, institutu eta ikastetxe
|
guztietan
euskara hedatzen ari da etengabe eta horrek, goiz ala berandu, zipotza haizatuko du, bortizki, xanpain botiletan baino askoz ere indar handiagorekin.
|
|
|
Hartu zen lehenengo neurria hauxe izan zen: curriculum
|
guztietatik
euskara irakasgaia ezabatzea, errektorearen hitzetan «unibertsitatearen lana ez baita hizkuntzak irakastea». Hurrengo hilabetean eta ongiaukeraturiko data batean? 1990eko azaroaren 20an?
|
|
|
Helburu taktikoak: sailkideen euskararen ezagutza mailahobetzea eta saileko jarduera
|
guztietan
euskara erabiltzeko aukera izatea.
|
|
|
Ez nator gerrarako deirik egitera, ezta gutxiagorik ere. Esan guradudana hauxe da, alegia, alor horretan ere euskaraz egitea eta eragitea guztiz delabeharrezkoa, gero eta jende gehiago baitago, maila ertaineko unibertsitate ikasketak egitekotan dagoena nahiz eta bestelako lan batean jardun; eta geroago etajende gehiago baitago, arrazoi desberdinengatik bere etxean ikastea nahiago duena.Eta jende
|
horiei guztiei
euskaraz egiteko ahalbidea eman behar zaie. Ezin diogumerkatua erdarari libre utzi, are gehiago horretarako ahalmena daukagunean, Udako Euskal Unibertsitateak duen moduan.
|
|
|
Bizkaiko euskaldunei eskainitako irrati zerbitzua da. Programazino
|
guztia
euskara hutsean egiten da. Bizkaiera batuan emititzen dau.
|
|
|
Bestetik, hasieratik garbi geratu zen euskara bakarrik erabiliko genuela eta gure hizkuntza normaltzeko bide bat izango zela. Jendeak bere herriko informazio
|
guztia
euskaraz jaso zezan17.
|
|
|
Baina, arreta txiki hori ez da zuzentzen euskarazko bizitza arruntera. Ondorioz,
|
horrek guztiak
euskarazko mundua, gutxi ezaguna izateaz gain, istiluekin edo mobilizazioekin identifikatutako mundutzat hartzera darama irakurle arrunta:
|
|
|
Eta zergatik gertatu da hori? Nire ustez, euskal gobernu
|
guztiek
euskararen alde egin duten apustu garbiagatik. Eusko Jaurlaritzari esker du euskarak duen presentzia, euskal gobernu guztiek, batak bestearen ondoren, egin duten ahaleginagatik.
|
|
|
Horrek txundituta uzten du nornahi: han zaude zu mahaian zure komunikazio hizkuntza euskara aukeratu duzulako, harro harro ikusirik aurrean duzun edertasun hori, gazte
|
guztiak
euskaraz aritzeko gai direnak, han daude zure aurrean gazte euskaldun horiek, hauena bai zoriona pentsatzen duzu, zuk ez baitzenuen holako aukerarik izan, denak dira euskararen aldekoak itxuraz, baina... elkarren artean erdara aukeratzen dute. Gure ikasketak euskaraz egiteko aukera izan ez dugunok erdaraz ikasi dugu kontatzen edo oinarrizko eragiketak egiten.
|
|
|
Handik hilabete batzuetara ikasle hauek berek eskatuko dute unibertsitateak ikasketa
|
guztiak
euskaraz eskain diezazkien. Eta manifestazioak egingo dituzte hartarako.
|
|
|
•
|
Guztiz
euskaraz funtzionatzen duen sektorerik edo lurralderik ez da.
|
|
|
• Hezkuntza sistemak ez du bermatzen gazte
|
guztiek
euskara jakitea.
|
|
|
E rrealitate batetik abiatzen gara, non badiren unibertsitate publiko zein pribatuak, gaur egungo unibertsitate sistema osatzen dutelarik. Honela, bada, errealitate horionartu beharra dagoela uste dugu, eta eredu edo sistemaun ibertsitario euskalduna, badagoen errealitate horretatik" abiatuz" eraikitzen hasi behar dela, sistema honetan dagoeneko ondo dagoena jasoz eta eraldaraziz, bizitza unibertsitarioa ren eremu
|
guztietan
euskararen erabilpenarenhizkuntz normalkuntza osoko egoera batera iristeko: irakaskuntza, ikerketa eta administrazioa eta zerbitzuak.
|
|
|
1. Euskal unibertsitatea eraiki liteke. Hau da, gai
|
guztiak
euskaraz erakutsiko diren unibertsitatea.
|
|
|
Logika sinplea du gure konfiantzak. Aurreko hogeita bost urteotan euskaldunok zenbait unibertsitate abiarazteko —nagusiki gaztelaniaz funtzionatu dutenun ibertsitateak izanik ere— gai izan bagara, egindako gauza
|
guztiak
euskaraz ere egin daitezkeenez, zergatik ez gara, bada, gai izango nagusiki euskaraz funtzionatuko duen unibertsitate bat sortzeko. Non da arazoa?
|
|
2003
|
|
|
Batzuetan euskara eskola hizkuntza gisa hartzen dutelako, eta aisialdietarako erdara nahiago izaten dutelako gertatzen da hori. Baina ez badira esparru
|
guztietan
euskararen erabilera bultzatzeko neurriak hartzen eta ez da batere erraza erabilera bultzatzea, adi ibil gintezke! EAEn ondo samar goaz, baina ezin gara arduragabetu.
|
|
|
Hortaz, Mark da abeslari nagusia. Gustatuko litzaiguke abesti
|
guztiak
euskaraz abestea, baina... ", diosku saxofoi joleak.
|
|
|
" Leku
|
hauetan guztietan
euskara bizirik egon da eta lehenengo hizkuntza izan da historiaren zatirik handienean", adierazi du Aitor Aranak.
|
|
|
" Biblia osoa, esaterako, Euskal herrian bakarrik egin dugu eta badugu gogoa lan berri honekin kanpora irteteko". Horren aurretik, Euskal Herrian ikusi ahal izango da komedia hau Oiartzunen, abenduaren 3an Erandion, eta 12an Billabonan,
|
guztietan
euskaraz.
|
|
|
Beste jokabide bat be hartu neban, liburu horri esker: neure gogo barruko erlijino berbeta
|
guztia
euskeraz egiten hasi nintzan, eta hau be mundu barri gozoa izan zan niretzat. Holan izan zan orduan, eta harrezkero holantxe izan da nire bizitza guztian.
|
|
|
Seminarioko koruak euskerazko kantaren batzuk be abestuten zituan gure pozerako. Eleiza barruan, ostera, urte
|
guztian
euskeraz kantatzen zan abesti bakarra, kurtsoari azken agurra egiteko eleizkizunean izaten zan: " Agur, Jesusen Ama" kantatzen genduan, barruko pozari eta begietako negarrari eutsi ezinik... eta orroa baten!
|
|
|
Soilik XVIII. mendetik aurrera azaldu zen Hego Euskal Herrian ere, Iparraldeko euskal narratibaren pareko korronterik (Larramendi eta haren jarraitzaileak).
|
Hau guztia
euskarazko narratibaren historia da. Oraindik ez gara euskarazko historiografiaren historian sartu.
|
|
|
ikastolek, kultura elkarteek eta familia eta guraso elkarteek. Agiri horren bultza tzaileek Euskal Herriko biztanleek euskara jakiteko eta erabiltzeko eskubidea zutela adierazi zuten, eta gaztelaniak eta frantsesak bizi zuten faborezko tratua salatu zuten; esparru
|
guztietan
euskara koofiziala izan zedila aldarrikatu zuten. Horrez gain, Euskal Unibertsitatea sortzea eta Euskaltzaindiaren baliabideak aberastea eskatu zuten.
|
|
|
Aurrekoetan ez bezala, eskaera zehatzak plazaratu ziren: Euskaltzaindiari babesa ematea eta estatutuaren erredakzioan berari bakarrik aitortzea euskararen batasunerako arau-emaile izaera; oinarrizko hezkuntzaren amaieran Euskal Herriko haur
|
guztiek
euskara behar bezala mintzatzen eta irakurtzen jakin zezaten bitartekoak jartzea; euskara hutsez arituko zen telebista kanala martxan ipintzea; erakunde publikoek UEU aintzat hartzea eta diruz laguntzea, eta gero eta gehiago zabaltzea euskara unibertsitateko irakaskuntzan.
|
|
|
Jose Ramon Etxebarriaren hitzetan, UEUk frogatu zuen unibertsitatearen prozesu
|
guztia
euskaraz egin zitekeela, eta horrek eragina izango zuen unibertsitate ofizialean. Baina, azken hori nekez izan zitekeen Euskal Unibertsitatea, zenbait osagarrik huts egiten baitzuten.
|
|
|
Unibertsitatearen asmoa ikasturte horretan bertan Donostiako Eskolako lehen mailako klase
|
guztiak
euskaraz ematea izan zen, baina Espainiako Ogasun Ministerioak irakasleen soldatak ordain tzeko beharrezkoa zen dirua eman ez zuenez, klaseak bertan behera geratu ziren. Egin,. Donostiako Irakasle Eskolan elebitasunari hegoak moztu zaizkio?.
|
|
|
Ez ziren falta garaiko euskal prentsan azaldutako kritikak53 Horien artean Zabal aldikariak kaleratutakoak. Gexan Bidartek apaiz gehiegi egon zela irakasleen artean nabarmendu zuen, gai mota
|
guztiak
euskaraz lantzea ez zelako UEUren helburu bakarra, apaizek ideologia zehatza zutelako eta zabaltzen saiatzen zirelako. Bidarten ustez, Jakin taldea zen horren adibide nabarmena, marxismoari aurre egiteko bidean.
|
|
|
Eta ez bata ez bestea ez ziren zalantzan jarri mendeetan. XVI. mendetik aurrera ezin ugariagoak dira era
|
guztietako
euskararen apologiak; baina hori bai, ia ia denak gaztelaniaz idatziak. Era berean, erdarara jo zuten foru defendatzaileek nahiz zientzialari eta ilustratuek, askok euskaraz ederki asko jakin arren.
|
|
|
Medio garestiak dira horietako batzuk; eta berriak gure artean, modernitateak eskatzen duen ia oro legez. Eta,
|
horietan guztietan
euskara astiro doa.
|
|
|
Sa rea hedatu behar da EHko txoko guztietara prozesuahasieratik bukaerara egin daitekeela ziurtatuz. Kalitatezko zerbitzua eskainiko dugula esango dugu EH osoan herritar heldu
|
guztiei
euskara ongi, baldintza eta bitarteko duinekin eta azkar ikasteko eskubidea bermatzeko gauza garenean. Bestalde, lan baldintzen hobekuntza ezin dugu oinarritu orain arteko kontresanean:
|
|
|
Honako datu hau kasurako: orain hamar urte10 gaztetik 6k egiten zuen" Euskal Herrian jende
|
guztiak
euskaraz hitz egin lukeelako" iritziaz bat, orain berriz 4k baino ez. Euskara jakin beharraz zuten iritzia ez da, ordea, ordutik hona aldatu.
|
|
|
komunitateakbe re hizkuntzaz eta honen egoeraz dituen iritzi, balorapen eta asmoa. Bizi indar etnolinguistikoaren ezaugarrihoriek
|
guztiek
euskararen alde edo kontra joka dezakete, edo batzuek alde eta gainontzekoek aurka.
|
|
|
Euskara berreskuratzeko aldarrikapenak sistematikoki temati temati..., deialdiak Nafarroako herri txikietako txoko guztietara igortzea, gizarteko sektore guztietako taldeek —kirola, kultura, politika... — komunikabidetan egiten dituzten agerraldi
|
guztietan
euskaraz mintzatzea, eta ahal den neurrian beraien presentziarekin ekintzak bultzatzea, noski, hau Euskal Herri osoan.°
|
|
2004
|
|
|
intimismoa, euskal preso politikoen egoera, telebistaren indar mediatikoa, sexua... Kanta
|
guztietan
euskaraz mintzatzen dira, Iparraldeko beste hainbat banda bezalaxe. Bestalde, Ikus ekoek onartzen dute diskoetxe batekin kontratu bat sinatzea ez dela erraza.
|
|
|
Proyeccion taldeak jarri zuen abian martxoaren 24an Internetez eta euskaraz emititzen den lehenengo telebista. Bost telebista kanal ditu webguneak,
|
guztiak
euskaraz. Webgunearen helbidea:
|
|
|
" Haurrek, batxilergoa amaitzen dutenean, selektibitateko azterketetan Gipuzkoakoen maila dutela ikusi da. Zalantzak ere sortu izan dira,
|
guztia
euskaraz ikasita gaztelaniarekin arazoak izango zituzten baina argi ikusi da haurrak oso ondo mintzatzen direla gaztelaniaz. 12 promozioa dute Batxilergoan eta hor ikusten da ez dagoela arazorik.
|
|
|
12 promozioa dute Batxilergoan eta hor ikusten da ez dagoela arazorik. Ikasketa
|
guztiak
euskaraz egiten dira". Gaur egun 280 ikasle daude, 2 eta 18 urte bitartekoak, haur eta lehen hezkuntzan, DBHn eta batxilergoan.
|
|
|
Euskara dugu geure bereizgarritasunaren balioa aitortzen digun identitate zeinu nagusia beste guztien gainetik (lurraldea, politika, eskubide sistema, folklorea...). Munduko herri eta kultura
|
guztien artean
euskarak egiten gaitu bereizgarri. Eta batez ere hemendik aurrera, non globalizazioaren indar arrotz eta bateratzaileek hizkuntza eta kultura bakan batzuen neurrira errenditu nahi gaituzten.
|
|
|
Ondo baino hobeto dago, eta euskaltzale gehienen ahotan dabil gau eta egun, manifestaldiak joan eta manifestaldiak etorri: ?
|
Guztion
euskara guztiontzat?. Euskara herritar guzti guztion ondare baldin bada, zer nabil ni hemen bazterrak nahasten ika mika hauek hizpidetzat hartuta?
|
|
|
Horrelako zerbaitek esanarazi ziezazkiokeen Villasanteri, beharbada, hitzok: . Beharrezko ote da, euskara salbatzeko, gauza denetan hizkuntza hau erdararen parean jartzea eta honek bete ohi dituen zeregin
|
guztiak
euskarara aldatzea. Hori ere ez, agian.
|
|
|
Euskara batuaren nondik norakoa ikusita, aurreko horiek talde handi batean bat eginik plazaratu zuten agirian, besteak beste, zera zioten: . Gipuzkoako gaurko euskaldun demografiaz eta jatorri horretako komunikabideetako profesional batzuen laguntza inkontzienteaz baliaturik,
|
guztion
euskara batuaren ordez, itxura denez, Gipuzkoako dialekto hatxeduna kontsakratu nahi dute, irakaskuntzaren gorakadaz, Euskal Herriko beste eskualdeetako euskaldungoaren soziologiazko eta demografiazko indar garrantzitsua ahantziz. Itsua litzateke gure hizkuntzaren normalkuntza aurrera joan ahala, eta berori dugu euskaldun irauteko bide bakarra?
|
|
|
Asmoak asmo, ez da lortu, zerbitzu oso bat
|
guztiz
euskaraz jartzea. Hurrengorako, beharbada, helburu errealistagoak edo apalagoak jarri dira?. 372 Miren Azkarateren hitzak ditugu horiek.
|
|
|
Nolanahi ere, ikasiaren eta erabileraren arteko tarte izugarria euskaltzale askoren kezka iturri izan da aspalditik: . Geurean ere Irlandan bezala gerta daiteke, dio Ibon Sarasolak?, alegia, jende
|
guztiak
euskaraz jakitea, gehiago edo gutxiago, baina gero inork ez hitz egitea. Hitz egiteari eman behar zaio garrantzia, ez jakiteari.
|
|
|
–Ordua dugu dagoeneko, noren bidez datorren baino, zer dakarren eta ondorioz zer lor genezakeen kontutan hartzeko eta ez da izango, euskararen politizaziorik? alderdi
|
guztiak
euskararen alde eta euskaraz lehian jardungo balute?. Zabarkeriaz erdararen alde, Egin, 1989/2/15.
|
|
|
|
Guztion
euskarak guztion beharra du esaten du 2001ko martxoaren 27an Euskararen Aholku Batzordeak, baina hau ez da hasierako S. Arananaren pentsamentua. Hipotesi mailan honelakoa ere idatzi zuen:
|
|
|
de) hitzak asmatzean, ez zela zuzen ibili, eta abar.
|
Hau guztia
euskara berria iruditzen zaio. Ez hala, ordea, Euzkerea koentzat, hauentzat, «orlegi», adibi dez, «belegi»ren (amarillo) antzera, oso egoki asmatua baita herri senaren ere dura, edo herri soilaren ahotik zuzen jasoak, Kirikiñok, adibidez, «zirijol» (ji deo) eta «txirringuts» (bicicleta) bezala.
|
|
|
Atzo Iñaki Gamero PPko legebiltzarkideak Leioako" Ikastetxean Euskaraz Jolasten" ekimenaren inguruan egindako salaketei erantzun die gaur Onda Cero irratian Josu Jon Imaz EAJko EBBko presidenteak. Popularren ordezkariak" ez du informazio osoa eman" jeltzaleen buruzagiaren hitzetan, aipatu egitasmoa ereduko zentro publiko bateak gauzatzen ari direlako," non gurasoek euren borondatez erabaki duten seme alabak jarduera
|
guztiak
euskaraz egin ditzatela, hezkuntzari zein jolas orduei dagokienez".
|
|
|
6 Administrazioa eta haren zerbitzuak —baita estatus pribatua duten baina zerbitzu publikoa ematen duten enpresak ere— lehentasunez euskaldunduko dira, euskara zerbitzu eta lan hizkuntza izateko. Bide horretatik, kontratazio berri
|
guztietan
euskara ezagutzea beharrezkoa izango da.
|
|
|
hutsa Bilboko Canal Bizkaian eta Iruñeko Canal 4n, goizeko tarte bat eskainiz Gasteizko Canal Gasteizen eta eguerdiko albistegia euskaraz emanez Donostiako Localia Gipuzkoan. Iruñeko Canal 6k, aldiz, albistegi
|
guztietan
euskarazko laburpena ematen du. Kateetara lotutako ertainetan, berriz, kateprogramazioak ito egiten du erabat Mendaro TBk ekoizten duen berezko euskarazko programazioa; bestetan, anekdotikoa da euskara.
|
|
2005
|
|
|
Hizkuntz ereduen" zeregina" legeak ezarritakoa ziurtatzea da, hots, derrigorrezko hezkuntza amaitutakoan ikasle
|
guztiak
euskaraz zein gaztelaniaz behar bezala jarduteko gai izatea. Badakigu gaur egun teoria hutsa dela hori, ordea.
|
|
|
Legediak agintzen duena betetzeko gauza ez bada, hizkuntz eredu sistema berriz aztertu dela esan du sailburuak; ikusteko dago zer nolako neurriak proposatuko dituen Hezkuntza Sailak, baina badirudi hautsak harrotu daitezkeela udaberritik aurrera. Izan ere, EAEko ikasle
|
guztiek
euskara maila nahikoa eskuratzeko ezinbestekoa izango da gutxienez A eredua" ukitzea". Ea zelako erreakzioa daukaten azken urteotan eredu horren defentsa ideologikoa egiten duten alderdiek.
|
|
|
Bai, eta nire teilatuaren kontra harriak botako ditut. Ni ez naiz euskaraz programa bat egiteko gai, baina uste dut iritsi duela momentua komunikabideetan lan egiten duen jende
|
guztiak
euskaraz hitz egin duena. Ni egoera arraro batez aprobetxatzen ari naiz.
|
|
|
Koloretan da Ekialde eta 16 orrialde izango ditu. Frantsesez eta gaztelaniaz laburpentxo bat ez ezik gainerako
|
guztia
euskaraz da. Jone Usozek badaki gehiena euskara batuan izango dela baina, esate baterako, aezkeraz idatzi nahi badu norbaitek pozik jasoko dute eskaintza.
|