2017
|
|
Bazkalostean ordubeteko atsedena hartzea agindu zizun sendagileak. Ez al da hobea bazkaldu eta
|
gero
ikustea bilduma. Eta, ostean, kafea hartu dezakegu.
|
|
Sobratu zitzaiguna bankuan sartu genuen, baina handik bi hilabetera guztia xahutu genuen. Beste pieza bat saldu behar izan genuen, eta
|
gero
beste bat, baina antikuarioa atzeratu egiten zen dirua bidaltzen, eta heltzen zenerako galdua zuen bere balioa. Saiatu ginen enkanteetara joaten, baina han ere iruzur egin ziguten, nahiz eta prezioak ikaragarriak izan...
|
|
aberatsak izango zarete, hiriko aberatsenak, Dresdeneko aberatsenak bezain aberats, eta orduan eskertu egingo didazue nire eromena. Baina bizirik naizen bitartean ez da lamina bakar bat ere aterako etxe honetatik; lehenengo ni aterako naute, eta
|
gero
bilduma.
|
|
Ez dut inoiz espektakulu hunkigarriagorik ikusi. Zaharra ez zen nire laudorio hitzez aspertzen, karpeta bat hartu,
|
gero
beste bat eta, beti ere, gogotsu entzuten nire berbak. Atsedena hartu nuen, azkenean, karpeta iruzurtiak alboratu zituztenean eta zaharrak lekutxoa egin zuenean mahaian kafe hartzeko.
|
|
Milaka anekdota kontatu zituen bere erosketa eta salmentez. Jaiki egin zen, laguntzari muzin eginez, eta beste lamina bat erakutsi zidan, eta
|
gero
beste bat: animatuta eta hordituta zegoen, ardoa edan balu bezala.
|
|
Hortik gutxira elurra iritsi zen, eta
|
gero
izotza. Kaleek, distiraren distiraz, zilarrezkoak ziruditen:
|
|
Henri Deplis, jatorriz, Luxenburgoko Dukerri Handiko hiritarra zen. Asko pentsatu eta
|
gero
merkataritza bidaiari moduan hasi zen lanean. Merkatal egitekoek Dukerri Handiko lurraldez haratago eraman zuten behin baino gehiagotan.
|
|
Inoizko krisirik handienean murgildu zen Deplis jauna. Herentzia txikituz zihoakion apurka apurka; kantitate ziztrin bat baino ez zitzaion geratzen eta, ardo faktura bat eta beste zor txiki batzuk ordaindu eta
|
gero
, 430 libera baino ez zitzaizkion geratzen alargunari ordaintzeko.
|
|
Nire txartela eman eta galdetu nion baso kontseilaria ikus nezakeen. Harrituta eta mesfidati samar, begiratu bat eman zidan eta
|
gero
txartelari so geratu zen: hiri galdu honetan, etxe zahar honetan, bisitaldi bat gertakaria zen.
|
|
Hala ere, amultsuki eskatu zidan itxaron nezala; txartela hartu eta gelan barrena sartu zen. Ahapeka hitz egiten entzun nion, eta
|
gero
gizonezko baten ahots errimea eta lagunkoia entzun nuen:
|
|
Enara, orduan, Printze Zoriontsuarengana itzuli zen, eta zer egin zuen kontatu zion.
|
Gero
, erreka aldera jo zuen bainu txiki bat hartzeko.
|
|
Momentu horretan, so egin diezu, zure bakea haustearen ordainez zurekin zorretan daudenaren begiradekin. Begira zaude oraindik ur txorrotadek sabaitik nola jauzi egiten duten
|
gero
lur gogorrarekin tupust erabakior bat egiteko. Tanta horiei begira zaude oraindik, sorgindurik bezala.
|
|
Eta momentu horretan negarrez hasi zara, jada zeure burua ezagutzeko ere ezgauza zarelako, jada zer zaren ere ziur ez dakizulako, jada nor zaren ere ez dakizulako. Zure etorkizuna
|
gero
eta ebidenteagoa den arren, gero eta arrotzagoa egiten zaizu, honek etsipenaren morroi bihurtzen zaituelako.
|
|
Eta momentu horretan negarrez hasi zara, jada zeure burua ezagutzeko ere ezgauza zarelako, jada zer zaren ere ziur ez dakizulako, jada nor zaren ere ez dakizulako. Zure etorkizuna gero eta ebidenteagoa den arren,
|
gero
eta arrotzagoa egiten zaizu, honek etsipenaren morroi bihurtzen zaituelako.
|
|
Hasieran ez zitzaidan asko axola, denak, batez ere ume txikia, nirekin egoten zirelako. Umeak hitz egiten zidan eta nirekin jolasten zuen, batzuetan min egiten zidan arren, hostoak kentzen zizkidalako eta
|
gero
jostorratz itxurako nire hosto horiekin marrazkiak egiten zituen lurrean. Azkenean zakarrontzian amaitzen zuten beti, amak batu eta bota egiten zituelako, horregatik beti hosto berriak behar zituen eta gehiago kentzen zizkidan.
|
|
Baina denbora pasatu ahala
|
gero
eta gutxiago egoten zen nirekin, telebista ikusten jartzen zen eta ez zidan jaramonik egiten. Egun batean opariz inguraturik esnatu nintzen.
|
|
Hura bai zoramena! Umetxoa pozaren pozez zegoen, eta han egon zen, nire ondoan, goiz osoa opariak zabaltzen eta
|
gero
beraiekin jolasten.
|
|
Obusez ari garela, ez da ahaztu behar Ataulf Tarqquus jaunak, galera handiekin zen Moƫrgelleko zuzendaritzara iritsi, eta harturiko lehen erabakia, igorle, jasotzaile eta mezua zeukaten etorkizunik gabeko obusak ekoizteari utzi, eta ez mezurik, ez igorlerik, ez eta jasotzaile jakinik ez zuten pertsonen kontrako minaz ordezkatzea izan zela2 Hortaz, inbertsio handiak burutu eta
|
gero
, UNDER APPLE markako mina merke bezain eraginkorrak merkaturatzea menturatu zen. Erabaki horren eraginez, Moƫrgellen negozioak xanpain aparraren modura egin zuen gora.
|
|
|
Gero
jakin zuen ez zela hala.
|
|
Leihotik begira geratu zen. Elur malutak
|
gero
eta bizkorrago erortzen ari ziren. Plaza zuritzen ari zen eta gereziondoaren hostoetan elur habiak ikus zitezkeen.
|
|
Herriko lagunekin elurretan jolasten ikusi zuen bere burua, irrifartsu, korrikan alde batetik bestera lagunei elur bolak botatzen.Orduak egoten ziren arropa lodien babesean fikziozko gauetan. Eta
|
gero
etxera bueltatzen ziren, beheko suaren berotasunera. Han, berotasun gozo hartan esne beroa edaten zuen Puskasek bere bi anaiekin eta bere gurasoekin batera eta aitak ipuin harrigarriak kontatzen zizkien.
|
|
Berandurarte egoten ziren horrelako egunetan suaren inguruan, suari begira, suaren barnean mundu berriak ikusten, begiak bero, munduko zoriontasun guztia lau pareta haien barruan kontzentratuko balitz bezala.
|
Gero
lotara joaten ziren. Anaia gaztearekin eta anaia zaharrarekin logela berdinean egiten zuen lo eta maindire azpian etorkizunari buruz eta bizitzari buruz galderak egiten zituzten.
|
|
Tabernan izandako berotasuna berehala kendu zitzaion Puskasi. Elurra ez zen gelditzen eta haizea
|
gero
eta indartsuago bilakatzen ari zen. Pauso geldoz eta etxera lehen bait lehen iristeko asmoz Puskas Balbeko atetik urruntzen hasi zen.
|
|
Normala da Dubiok lanetik irten eta berehala etxerako gogorik ez edukitzea. Izan ere, bertara ailegatzeko aldapa itzela igo behar baitzuen; herritik auzora 80 eskailera, ondoren bidezidor bat, eta
|
gero
beste 65 eskailerako propina; hori guztia, igogailurik gabeko zazpigarren solairuan aurkitzen zen etxe zulo ziztrin eta ospel batetan sartzeko. Ezkonge zen Dubio.
|
|
Gainera ohitzen joan behar gaituk. Azken urte hauetan
|
gero
eta jende gehiago hiltzen ari duk.
|
|
Nola ahaztu gertakari hura? Hogei urte pasatu eta
|
gero
ere lotsa sentitzen zuen Puskasek. Bere herriaz ez, herritarrez.
|
|
Gizon batzuek hartu dute eta
|
gero
kotxe batean sartu dute. Zuri deika zegoen, ahal izan dudan azkarren etorri naiz.
|
|
Bai, Margoten gutuna!. Bum, bum, bum... bihotzeko taupadak bizkortzen ari zaizkit,
|
gero
eta arinago, gero eta arinago. Karta eskuetan daukat eta birritan pentsatu gabe zabaldu egin dut:
|
|
Bai, Margoten gutuna!. Bum, bum, bum... bihotzeko taupadak bizkortzen ari zaizkit, gero eta arinago,
|
gero
eta arinago. Karta eskuetan daukat eta birritan pentsatu gabe zabaldu egin dut:
|
|
Egunero, orduro, minutoro, segundoro gorpuak hilik ikusten ditut nire aurrean, begiratzen dudan alde guztietan.
|
Gero
, gorpuz beteriko pilo handietan, erre egiten dituzte guztiak gure aurrean. Ezin dut gehiago.
|
|
" Hi! Ez has
|
gero
umedun egongo ezton?" esan dio Karmelek. Eta orain gogoratu du aspaldi ez dituela tinta gorriz jantzi kuleroak...
|
|
Ama
|
gero
eta baldarrago dabil. Aste honetan bigarren aldiz jausi da lanean.
|
|
Belarri ostean jarri behar izan nion hirusta, ilerik ez zeukalako.
|
Gero
hil egin zen aitita eta geroztik hiru petalodun hirusta gustatzen zaizkit, lau petalodunak baino gehiago.
|
|
Horrela igaro ziren egunak, asteak eta hilabeteak, laino ilun batek Katalinen bihotza estali zuen arte. Neskatoa gaixotu egin zen,
|
gero
eta ahulago zegoen eta bere begiak dis tirarik gabe geratu ziren. Denek uste zuten hori ez zela arraroa, hark zuen erantzukizuna ez zen txantxetarakoa.
|
|
Bat batean, zerua hodei ilun eta potoloz estali zen eta trumoi hotsak entzuten hasi ziren mendiaren beste aldetik. Ibaik bere ardi guztiak bildu eta zuhaitzaren azpira eramaten zituen bitartean euri tantak erortzen hasi ziren,
|
gero
eta gehiago. Tximistek mehatxuzko keinuak egiten zituzten, ekaitza gainean zegoen.
|
|
Pixkanaka pixkanaka, euri tantak
|
gero
eta gutxiago ziren eta ez zen trumoi hotsik entzuten. Hodei ilunak mendiaren beste alderako bidaia jarraitzen zuten bitartean, zeruan hutsune urdin argiak agertzen hasi ziren.
|
|
Bertara heltzeko hiriko errepide nagusia hartu behar zen, eta, Pagoa ostatuko bidegurutzea iragan ondoren, mendi aldera jo zenbakirik ere ez zuen bide estu batetik. Berehala, gaztainadi bat zeharkatzean, baserriak ikusten ziren lerroan, erreka ziztor baten erara kokatuak, eta artasoroak, sagastiak, belazeak haien jira guztian, eta
|
gero
berriro ere mendiak, basoak, milaka zuhaitz malda guztietan gora.5 Beste mundu bat zen.
|
|
Publikoa silletan eserita dago hondartzan itsasoa aurrean dutela. Itsasoaren olatuak
|
gero
eta indartsuago datoz ikusleengana. Bertsoa entzuten hasten gara.
|
|
Aulkiak jada uretan daude, ikusleak itsasoari begira gustora jarraitzen dute bertsoa entzuten.
|
Gero
eta tapatuago daude, bertsoa bukatzean jada itsasoak ikusleak jan ditu.
|
|
neska hau bai, neska honek potroak dizkik? Zirrikitu hortatik egin zuen bere bidea Maialenek, baina
|
gero
bera jabetu zen eta hori sekulako meritua da, egin nahi zuena ez zela hori, eta joan zen bere ikuspegi propioa, emakume eta pertsona ikuspegi propioa lantzen eta pixkanaka pixkanaka iritxi da hain ikuspegi fina eta afinatua izatera, gozamen bat dela gaur egun entzutea ezta. Eta horrek ekarri du bere ondokoak ere, hobetu egin garela, bai gure sexismoari dagokionez eta baita gure gaitasun artistikoari dagokionez ere.
|
|
Identifikatzen dut baita ere nik bizi izandako gauza batzuekin. Hamabost urterekin bertsotan hasi, eta gainera etortzen zaizu bertso mundua, zure nortasuna eraikitzen ari zara eskaparatean, eta
|
gero
bide bat egiten duzu, pertsonalizazio bide bat, sakontze bide bat, nik Maialen bide horretan ikusten dut eta emozionantea iruditzen zait. Lagun dudan aldetik ikustea nola eboluzionatzen ari den bere bertsogintza, lurrale berrien bila ari den, ahots ezberdin baten bila ari den, eta iruditzen zait ahots hori bera benetan denarekin gero eta gehiago konektatzeko bidea egiten ari dela.
|
|
Hamabost urterekin bertsotan hasi, eta gainera etortzen zaizu bertso mundua, zure nortasuna eraikitzen ari zara eskaparatean, eta gero bide bat egiten duzu, pertsonalizazio bide bat, sakontze bide bat, nik Maialen bide horretan ikusten dut eta emozionantea iruditzen zait. Lagun dudan aldetik ikustea nola eboluzionatzen ari den bere bertsogintza, lurrale berrien bila ari den, ahots ezberdin baten bila ari den, eta iruditzen zait ahots hori bera benetan denarekin
|
gero
eta gehiago konektatzeko bidea egiten ari dela. Eta zentzu horretan niretzat entzule bezala ere ba gozamen bat ez, entzutea.
|
|
Eta bele eta belakitasun horren barruan bakoitzak dauzka bere metodoak, baina esango nuke oso erne egotean datzala, sekretua. Gizartean, inguruan gertatzen denarekiko erne egon, gogoeta egin eta
|
gero
gogoeta hori partikularra izatea."
|
|
Ez dute gainditu beharreko zerbaiten gisan hartzen, baizik, elkarlanean aritzen dira, batak bestea animatzen du. Eta horrela,
|
gero
eta bertso hobeak botatzen dituzte eta, beraz, amaierako bertsoak hasierakoak baino hobeak dira.
|
|
Txirritak eta Uztapidek hogeita hamabostean enpate gelditu ziren, eta Ustapidek esan zion,"(...) beno Txirritari eman txapela, ni gaztea naiz eta badaukat astia
|
gero
eta" nola da posible joku baten ondoren, zelan enpate, ez delako benetan neurtu daitekeen zerako bat, pelotan, frontoian, badakizu tantoa egiten denean ba erraza da neurtzen, baina bertsoan nola neurtzen dezu?
|
|
Eta zinegile onenik? Badaude sorkuntzak, badaude kalitateak, badaude eliteak, eta
|
gero
daude gustuak. Niretzat bertsoak asko du jolasetik.
|
|
Lehen esan dut pixka bat sorkuntzatik, eta ideak eta sentipenak azaltzetik baduela, baina hori jolasaren bidez. Betidanik txikitan taldean lagunarteko jolas bat izan da. Eta
|
gero
jardun publikoagoa bihurtu denean ere niretzat bertsokideen artean gertatzen dena jolas bat da. Eta badu bere mamia niretzat honek, bertsokideen artean oholtzan gertatzen delako lehia, arrazoi bideen lehia bat.
|
|
Eta egia da horri karga kendu nahian aritzen garela, eta benetan esaten gure helburuak benetan beste batzuk direla, karrera pertsonal bat badagoela baina helburu kolektiboak lehenesten ditugula. Eta nik uste dut hori benetan esaten dugula,
|
gero
topikotzat juzkatu liteke, eta esan," bai, zuek beti hain lagunartean, eta beti lehiarik ez dagoela esaten, eta gero denak lehiara zoazte". Eta egia da azken batean, badago lehiaren konponente hori, eta badago batez ere lehia autosuperazio bezala ulertuta, pixka bat bertsolaritza ere lehia ulertzeko modu berezi bat da.
|
|
Eta egia da horri karga kendu nahian aritzen garela, eta benetan esaten gure helburuak benetan beste batzuk direla, karrera pertsonal bat badagoela baina helburu kolektiboak lehenesten ditugula. Eta nik uste dut hori benetan esaten dugula, gero topikotzat juzkatu liteke, eta esan," bai, zuek beti hain lagunartean, eta beti lehiarik ez dagoela esaten, eta
|
gero
denak lehiara zoazte". Eta egia da azken batean, badago lehiaren konponente hori, eta badago batez ere lehia autosuperazio bezala ulertuta, pixka bat bertsolaritza ere lehia ulertzeko modu berezi bat da.
|
|
|
Gero
nahiko dugu geroni hobeto jardutea noski, baina norbera ondo jardute hori ere autosuperazio moduko jarrera bat da.Zuk dauzkazun intentzioetatik hurbil ibiltzea, egiten ari zaren ahalegina plazaratu ahal izatea, doinu jakin horietan, zuk landutako errimaje hori, ideia aldetik zure buruarekin koherente eta fidel izatea, hor badaude apustu batzuk oso intimoak direnak. Orduan lehia nahiko intimoa ere bada, nahiko norbere buruarekin egiten den lehia bat ere bada.
|
|
Hori bat. Eta bestetik nire ibilbidean behintzat bertsoa nire baitan sentitu izan dut bertsoa
|
gero
eta gehiago autore bati dagokion zerbait. Ni gehiago sentitu izan naiz azken urteetan kantautore bat moduan kantatzen duena berari ateratzen zaiona, edo idazle bat moduan, idazten duena sortzen zaiona.
|
|
Bai azkenean objektuak berak ez dauka halako baliorik, balioa ez da objektua baizik eta horrek esan nahi duena. Eta
|
gero
bestalde, bueno, saria txapela izatearen kuriositatetxo hori. Aurten ere txapela emakume batek irabazi, eta ez emakume batek, baizik eta ile luzeko emakume batek, eta buruan zapia darabilkien emakume batek txapela irabazi izanak hor sortu zuen edo sortu zezakeen kontraesantxoa ez, pixka bat bilatua ere.
|
|
Hasieran ikusi degun" zurrunbiloa" aurreraka goaz orain, hitzak
|
gero
eta argiago agertzen dira tunel horretan, jada esaldi bat ere osatua ikusten dugu bertsolaria mikrofonora inguratzen den biartean. Bertsolaria mikrofonora inguratu eta bertsoa botatzen du. (Gaia hauxe zen:
|
|
Askotan pertsonaje baten paperetik jarduten dugu gai jartzaileak hala agintzen diguelako, ni bec eko finalean, zortzi orduan, izan naiteke Obama,, handik hogei minutura izan ninteke bizikleta zahar bat, handik hogei minutura izan ninteke angulero bat, handik hogei minutura athelitkeko jokalaria eta handik hogei minutura maitale despetxatua. Hoien denen paperean kantatzen duena ordea nere kasuan Andoni EgaƱa da eta entzuleak oso ondo daki maitale despetxatua ari dela baina Andoni EgaƱaren galbaetik, Andoni egaƱaren filtrotik pasa eta
|
gero
. Eta Jolas interesantea da hori.
|
|
Askatzen zoaz. Baina bilaketan, bilaketa momentuan, isilune momentuan holako erabateko barne biltze bat da, barneratze bat, eta
|
gero
bertsoak kantatzeko momentuan igual da berriz kanporatze bat eta espresatze bat ezta. Ez dakit
|
|
Garai batean libreko saioak egiten ziren gehiena, bi bertsolari aurrez aurre jarri eta elkarri bota zetorkiena.
|
Gero
txapelketak hasi ziren 1935ean. Horrek ya gai jartzaile baten figura eskatzen zuen, gaiak ipintzeko.
|
|
Jarrera horrekin baldin ba zoaz eguna ondo pasako duzu eta bueltakoan esango duzu, kontxo, gaur ere ikasi diat zerbait. Eta horrek ere alimentatzen zaitu
|
gero
|
|
Asko jantzi, jende askorekin egon, asko entzun, nik badaukat urte batzutan hori egin izanaren kontzientzia, asko entzun. Bertsolaria herriz herri dabil, jende asko ezagutzen du, entzun egin behar du, jendeari, egin behar du nolabait esanda tenperatura hartzen egon etengabe, pertsona ezberdinei, jendeari, gizarteko geruza ezberdinei, eta nik uste dut irakurri ere bai, kultura arlotik jantzi egin behar duela,
|
gero
zerbait eman ahal izateko.
|
|
Gauza bat da zuk esateko daukazuna eta zuk edukitzea bizitza dentsitate bat, zer esan bat, sentipen gaitasuna batzuk, idea batzuk, transmititzeko gaitasuna. Gertatzen dena da
|
gero
bertsotan tokatzen zaizu igande goiz batean kantatzea jubilatuen elkarte batean jubilatuei. Eta hurrena euskaltegi batean, eta hurrena baserri auzo bateko jaietan, eta hurrena zine batean.
|
|
personajian gorpuzkeriek, zelan eiten den berba, ze ahots tono dauken, ze gaiekin ondo moldatzen dan eta zein dan bere ikuspuntu. Eta ordun, lan da lan egin da
|
gero
, oso argi daukazunian personaje hori, hasi laikeza improbisetan, ezta?
|
|
Hasieran nolabait hemen zegoen pentsamendua zan hau Euskal Herrian bakarrik gertatzen zala eta oso gauza berezia zala munduan, eta ez geneukala parekorik,. Eta
|
gero
egin genuen apropos irekidura bat, esan gendun ba guazen ba, beste jende bat dago, guazen ezagutzera, guazen esperientziak trukatzera.
|
|
Kolpe bat izaten da, intuizio momentu bat izaten da. Eta bertsotan egiten duguna da sormen kolpe hori, intuizio hori, jende aurrean bilatu, sortzen ari zaren momenttua berean bilatu eta
|
gero
ya joan da, beste aukerarik ez dakauzu.
|
|
fina, arina.
|
Gero
kanpotik datozen hitzak sartuko nituzke, eta hor badaude dexente ia: piercina, footina...
|
|
Zurrunbilotik lehenengo irteten dena da ba... hitz bat edo ideia bat. Lehenengo neurtu behar da ideia hori egokia den zuk pentsatzen dezunerako,
|
gero
esaldia jarri eta esaldi hori tolestatu errima baten bukatzen dela. Gero neurtu behar duzu ia aski errima badituzun familia hortakoak eta hori ba...
|
|
Lehenengo neurtu behar da ideia hori egokia den zuk pentsatzen dezunerako, gero esaldia jarri eta esaldi hori tolestatu errima baten bukatzen dela.
|
Gero
neurtu behar duzu ia aski errima badituzun familia hortakoak eta hori ba... 15 segundutan, ezta?
|
|
Ni BEC-eko finalean, zortzi orduan, izanS ninteke Obama, handik 20 minutura izan ninteke bizikleta zahar bat, handik 20 minutura angulero bat, handik 20 minutura athletikeko jokalaria eta handik 20 minutura maitale despetxatua. Hoien denen paperean kantatzen duena ordea, nere kasuan, Andoni EgaƱa da eta entzunleak oso ongi daki maitale despetxatua ari dela baina Andoni EgaƱaren galbaetik, Andoni EgaƱaren filtrotik pasa ta
|
gero
. Eta jolas interesgarria da hori.
|
|
gaur ere ikasi diat zerbait. Eta horrek ere alimentatzen zaitu
|
gero
bertsotarako.
|
|
Kanonigua sartu zan
|
gero
|
|
Guk topea aitu diguna izan da: bueno neska izateko ondo egiten dek.
|
Gero
ondo egiten dek hori pasa arte, neska izateko hori, eroi zitzaiena arte, puska pasa da, ezta. Nik uste oraindik ere heldunei eta kostatzen zaiela
|
|
Neska honek potruak hizkik? Zirrikitu hortatik egin zuen lehenengo Maialenek baino
|
gero
bera jabetu zen, eta hori sekulako meritua zan, berak jabetu zan, eta oso azkar gainera, egin nahi zuena ez zela hori eta joan zen bere ikuspegi propioa, emakume ikuspegia eta pertsona ikuspegia propioa lantzen. Eta pixkanaka pixkanaka iritsi da ba bueno, hain ikuspegi fina eta afinatua izatera ba beno, gozamen bat dela gaur egun entzutea, ezta?
|
|
Hasi nintzan pixka bat jolasean, nik sartzen base erritmoak, instrumnentalak eta
|
gero
nahazten ere bertsolariekin.
|
|
|
Gero
komunera
|
|
|
Gero
Joxe Agirre da gaur egun plazetan dabilen bertsolari zaharren, beste bertsolaritza baten, beste mundu baten ordezkaria dala eta era berean kapaz izan dena gaurko bertsogintzan ez integratzeko bakarrik parte funtseskoa izateko, guretzat sorte haundiz gurekin oholtza konpartitu du, diskurtso konpartitua du saioa ehunda konpartitu ditugu eta Joxe Agirre den sinbolo horrek txapela jazten dio gaur egu... Kasu hontan neri.
|
|
Horrez gain, emakume batek lehengo aldiz txapela irabazi duela, horrek ere duen esanahiarekin. Pentsamentu hoiek denak nahasten zaikitz nere oroimenean, eta
|
gero
jendearen emozioa, ta jenderaren esker ona saio horren ondoren, jendea pasatu zuen eguna eta sentimendu horiek denak piztu ezanak esan nahi duena ere.
|
|
Eta hori ez da noski gratuitoa eta zorizkoa, hori ondo egindako lan baten ondorioa da. Eta hor Bertsozale Elkarteak hainbeste urtean egin duen bertsoa sustatzeko lan baten ondorio, herriz herri Euskal Herriko bertso eskoletatik egiten den lanaren ondorio, eta
|
gero
komunikabideetan, edo komunikazioan egiten den lanaren ondorio. Baita ere bertsogintzak berak eskaintzen duenagatik.
|
|
Nik uste dut mugimendu sozial txiki bat badela, zalantzarik gabe gaur egun Euskal Herrian bertso mundua mugimendu bat da, mugimendu hitza dela ondoen definitzen duena.
|
Gero
ditu tresna oso zehatz batzuk, Bertsozale Elkartea da mugimendu horri forma organizatu bat ematen dion erakundea, baina da mugimendu bat dituena bere ildo artistikoak baina baita ere horren inguruan eskolak, hezkuntza, transmisioa, jakintza, bilketa, ikerketa, uste dut ezaugarri horiek badituela.
|
|
Hasieran nolabait hemen zegoen pentsamendua zen hau Euskal Herrian bakarrik gertatzen zela eta oso gauza berezia zela munduan eta ez geneukala parekorik. Eta
|
gero
egin genuen apropos idekidura bat. Esanez, beste jende bat ere badago, goazen ezagutzera, goazen esperientziak trukatzera... berandu xamar jada, gure bertsolari ibilbidea finkatu eta gero baina bereziki bai, espainieraz egiten dezimagintza horretatik jaso ditut, bereziki Mexikotik, eta Mexikoko repentismo...
|
|
Eta gero egin genuen apropos idekidura bat. Esanez, beste jende bat ere badago, goazen ezagutzera, goazen esperientziak trukatzera... berandu xamar jada, gure bertsolari ibilbidea finkatu eta
|
gero
baina bereziki bai, espainieraz egiten dezimagintza horretatik jaso ditut, bereziki Mexikotik, eta Mexikoko repentismo...
|
|
Bertsolaria hitz eta irudiz osatutako tunel batean ikusten dugu, konzentratua bertsoa osatzeko hitzak bilatzen.
|
Gero
eta azkarrago dihoaz hitzak, musikak tentsioa ematen du.
|
|
Lehenengo neurtu behar da, ideia hori egokia den zuk pentsatzen duzunerako edo publikoarentzat egokia izan litekeen.
|
Gero
esaldia jarri eta esaldi hori tolestatu errima batean bukatzen dela. Gero neurtu behar duzu ia aski errima ba dituzun famili hortakoak esan nahi duzuna esan ahal izateko.
|
|
Gero esaldia jarri eta esaldi hori tolestatu errima batean bukatzen dela.
|
Gero
neurtu behar duzu ia aski errima ba dituzun famili hortakoak esan nahi duzuna esan ahal izateko. Eta hori 15 segundotan.
|
|
Baina niri iruditzen zait sormenak askotan kolpeka funtzionatzen duela, baita idazten ari zarenean ere kolpe bat izaten da, intuizio momentu bat izaten da, eta bertsotan egiten duguna da sormen kolpe hori, intuizio hori, jende aurrean bilatu, sortzen ari zaren momentu berean bilatu, eta jada joan da, beste aukerarik ez daukazu. Bertsotan ere etor daitezke sormen kolpe onak, eta nik uste dut hor inprobisazioak badituela mugak, ezin duelako
|
gero
elaboratu eta hobetu, baina sinisten dut jendearen aurrean eta estuasun horretan eta zure burua tentsio goren horretara eraman eta aldi berean erlaxatzeko gai baldin bazara, sormen kolpe bikainak sor daitezkeela eta sortzen direla. Beste gauza bat da elaborazioa, horretarako ez daukagula gaitasunik, eta gainera sormen kolpe hori errenditu behar dugula oso hizkuntza jakin estu eta prekario batean.
|
|
Maixuak horrela erantzun omen zio. Joan zaitez mendian bestaldeko herrira eta ikasi itzazu bertako bertso guztiak.Urte dexente pasa eta
|
gero
, gaztea maixuarengana bueltatu zen. maixu, ikasi ditut jada bertso gutziak. Orain zer egin behar dut?
|
|
|
Gero
eta gela honetakoago
|
|
Liburu baten aterperik gabeko poema solteak dira, beraz, banan banan idatziak denak, ez proiektu poetiko handiago baten barruan. Seguru asko ez luke denak paperezko liburu formal batean argitaratzea, baina pentsatu dut egokia litzatekeela, Booktegik eskainitako aukera baliatuta, denak batuta irakurleen eskura jartzea sarean, irakurleek
|
gero
poemekin nahi dutena egin dezaten. Bada, adibidez, bildumako poemak kantu hitz bihurtutakorik.
|
|
|
gero
eta kontu gutxiagok egiten dit ihes,
|
|
Baina
|
gero
eta gutxiagorako balio dit ulertzeak.
|
|
|
Gero
, pertsona egunaren argira joan zen.
|
|
|
Gero
eta gela honetakoago
|
|
|
Gero
eta gela honetakoago nago,
|
|
|
gero
alferkerian lasai egoteko.
|
|
|
gero
lasai desobeditzeko.
|
|
|
gero
gaiztakerian lasai aritzeko.
|
|
|
gero
nire zoroa lasai bizitzeko.
|
|
|
gero
bakarrik lasai egoteko.
|
|
|
gero
neure burua lasai maitatzeko.
|
|
|
gero
eta ugariago eta astunago
|
|
nigan,
|
gero
eta goroldioago.
|
|
Erauziari eskas irizten dio
|
gero
;
|
|
neuk ere injustiziatik dudanaz
|
gero
eta ohartuago.
|