|
2000
|
|
|
Leku falta zela eta, 1984an Motxotekaleko ikastetxe publikoan gela batzuk utzi zizkieten eta han kokatu zuten haur hezkuntza.
|
Gerora
ere leku arazoak izan dituzte, eta lau eraikin desberdinetan izan dituzte ikasgelak. Duela bi urte eraikin nagusia handitu zuten, hamar gela berri eta areto berriak ezarri zituztelarik.
|
|
|
3) Morfologiaz, izenen erabileraz batzordeak prestatu duen aintzinkana pundu nagusietan oinharri bezala hartuak jokatuko du, aditzarekikoa beste aldi baterako utziaz. 4) Aztertu dira, orobat, batzordeak euskal hitz zahar eta berrien formaz gertatu dituen lanak,
|
gero
ere hori bide beretsutik hobeki lantzeko asmoz. Atsegin hartu du Euskaltzaindiak elkar hizketa honetan agertu den giroaz, jendetasunaz eta elkar lanerako gogoaz eta uste du gero ere guztion laguntzarekin, bere eginkizuna beteko duela.
|
|
|
4) Aztertu dira, orobat, batzordeak euskal hitz zahar eta berrien formaz gertatu dituen lanak, gero ere hori bide beretsutik hobeki lantzeko asmoz. Atsegin hartu du Euskaltzaindiak elkar hizketa honetan agertu den giroaz, jendetasunaz eta elkar lanerako gogoaz eta uste du
|
gero
ere guztion laguntzarekin, bere eginkizuna beteko duela. Hortan saiatuko dela.
|
|
|
oinarri tradizionalak, ukitu berritzaileekin eta sorpresa txiki batzuekin. Horrela izan zen
|
gero
ere. Festa giroa isladatzen zuen atal bat, Zuberoako maskaradaren laburpen berritzaile bat, Nafarroa Behereko ihauteria, dantza garaikide hutseko beste saio txiki bat...
|
|
|
Lauaxetaren aipamena ez da alferrikoa, izan ere, nahiz asmoen eta munduko literaturaren ezagutza zabalaren aldetik, nahiz kosmopolitismo zaletasunaren aldetik, nahiz poesia landua eta" dekadentea" egite horretan, ahaidegoa aurkitzen baita bi idazle hauen artean, eta Sarrionandiak
|
gerora
ere Lauaxeta aipatu izan baitu euskal literaturan bere erreferentetzat Arestirekin batean. (Marinel zaharrak, 1987)
|
|
|
Baina,
|
gerora
ere, hain leialak zituen agramondarren alde eta Gaztelako erregearen aurka maiz aski jaikitzen omen ziren nafar euskaldunak eta horregatik Karlos V.a enperadorearen denboran ahalegintzen omen ziren Iruñean apezpiku gaztelarrak jartzen. Horretaz, ikus berriz ere F. Idoateren El esfuerzo bélico de Navarra en el siglo XVI liburu beraren 219 orrialdea.
|
|
|
Ez pentsa gerogizadiak zor dizkizula. Ez dizkizute emango naturarekin batera, ez sortu baino lehenagoezta
|
gero
ere. Amaren sabeletik atera eta gero, zeure bizitza osorako lana duzu.
|
|
|
Hemen mundu sinboliko irrazionala nabarmen, bereziki, azken partean, ileari (Amaila erreala) unibertso bero (B) berezia aplikatzen baitzaio.
|
Gero
ere seda edo saredioenean (D eta E mailak) mintzo ilogiko metaforikoan darrai, gaztelaniko tradizioanere ezaguna izanik, cabellos de seda, delakoa.
|
|
|
Eta bai, ulertzen dut Galileo, umiliatua izan zelako, baina ez arras umiliatua; belaunikatua, baina ez arras belaunikatua; makurtua, baina ez arras makurtua, zeren, tribunalak deliberatu bazuen ere ezen lurra ez zela mugitzen, mugitu mugitzen zen: Samosko Aristarkok mugitu zuen, Kopernikok mugitu zuen... eta Ga li leok berak ere mugitu zuen, eta are, bere baitaren baitarik mugitzen segitu zuen
|
gero
ere, zeren, sinatu nahi ez zuena sinatu behar izan bazuen ere eta halatan sentitu ezen, gorputza salbatzearen truke, itzalperat kondenatu zuela arima —eskua eta luma, alegia—, aldiz, itzalpe hartarik skribatzen eta bere skribu haiekin Lurra bulkatzen segitu zuen, eta argi berri batekin argitzen: bere Di sco rsi ekin mugitu zuen eta argitu, handik urte batzuetarat.
|
|
|
Eta hortzak ere zuri zuriak zituen eta halakoak izan zituen
|
gerora
ere bizi izan zen artean; eta nik galdetzen nion zergatik zituen hortzak hain zuriak, zeren ikusten bainuen ezen adinean gora zihoan jende gehienak belzturik edo usteldurak jorik zituela, hainbat hortzen eskas ez zenean, eta Felisak ihardesten zidan ezen gauero gauero egiten ziola otoitz santa Apoloniari, 2 santa martiriak haren hortzak eta haginak zain zitzan.
|
|
|
Ohi nuenez, noiz ezkonduko ote zen galdegin nik eta, usadioan bezala, irribarre erdiz eta eskuei bigunki eraginez ihardetsi hark. Ez mutikotan ezta
|
geroan
ere ezagutu genion. Luze gabe, ortzeguneko ateraldia hartu genuen hizpide.
|
|
|
Niri, berriz, gatazkatsu, dudakor eta aldaberaren papera zegokidan haur eta gaztetan, eta ez dut uste horretaz begiratu naizenik; gatazkatsu, dudakor eta aldabera sekulorun sekulotan, harik eta lurrekoak egiten ditudan arte. Nire ondotik, arreba Jonek lehen jaunartzea egin orduko irabazia zuen mari apain eta ilupa fama, eta
|
geroan
ere tema berari atxiki zaio, mari apain eta ilupa beti. Eta segidaren bukaera, Josu gazteena, familia guztietan hazten den ardi errebelatuaren karikatura:
|
|
|
Zakar ihardukitzen nion, baina egia izaki. Duela zortzi urte bizia aldatuko zidan berria hartzean bezala, zorabio hura berritzeko aukera izan nuen,
|
geroan
ere, aita erraten zidan izaki estrainio horren aitzinean.
|
|
|
Orain, bilketaria aienatu eta metatze lan konpultsibo horren azken pagua ailegaturik, lagun bat baino areago galdu nuela sentitzen nuen. Ttipi, oharkabean noski,
|
geroan
ere irauteko —betikotzeko? — aukera eskaintzen ari zitzaidan, pultsio elektromagnetikora errenditutako datu hotzaren itxuran baizik ez bazen ere.
|
|
|
Ez zen gisakorik gertatu. Alferrak alfer eta lotsagabeak lotsagabe iraun zuen
|
gero
ere. Alalabaina, ez dakit zer kimika mota berezi sortu zen bi izaki barne nahiz kanpo hain ezberdin horien artean, ez baitzuten denbora luzerik behar izan adiskidetasunaren lihoak elkarren artean ehuntzen hasteko.
|
|
|
Ez da ezer lehen izan ez denik, eta orain badena
|
gero
ere izanen da. Oro gertatzen da denboraren baitan, ekintzek kate maila continuum bat osatzen dute.
|
|
|
Isiltasuna botila kubiteratik atera, eta bere kopa betetzeko baino ez du hautsi. Bere eskaintzari ezezkoarekin erantzun diot eta, egia esatera, berriro ere harritu naiz botila erdi beterik zegoela ohartzean (elkarrekin hasi ginenean, eta baita
|
gerora
ere, halako otorduetan gutxitan uzten genuen tantarik botilan).
|
|
|
Baina ordu pare baten buruan, jendea lokartzen hasi da eta azkenik gauzak itxura batean beren onera etorri dira. Danek seguruenik Tom isilarazteko piztuko zuen irratia, eta seguruenik orain bai eta
|
gero
ere bai Clinton eta Lewinskyren izenak en  tzutearen poderioz, niri gogoa Gasteizera, Dabidengana joan zait. Une horretan furgoneta denboraren makina bilakatu izan balitzait bezala, berez berez oroitzen hasi naiz:
|
|
|
" Olerkari arnasa izanik iruditzen zait lanari ez diozula ekiten behar adina astiz, bihotzean dezuna lasterregi jalgitzen dezula, hots, neurtitza aski landu gabe, bixitu gabe". Lizardiren diagnostikoa zuzena zen hagitz; esan liteke
|
gerora
ere Zaitegik ez zuela bere poesigintza behar adina landuko, gogoz ekin zion arren. Ia beti isurtzen zaio prosaismoren bat, eta gaia lantzeko erak askotan dauka artifizialtasunetik.
|
|
|
|
Geroenean
ere, krimen baten epaiketan, lekukoen bitarteko froga da biztua kontrakarreko esanetatik, salatuaren argudioetatik eta oro har, salatu hori babesteko forma guztietatik; aitzitik, egoera zibilaren kontuetan ez dago misterio bera argitu edo iraina desegin dezakeenik norbanakoak hil ostera arte: ez dago krimen guztietan esku eskura den baliabiderik, gezurra eta itxurakeria ezabatzeko.
|
|
|
Horren ondorioz, atzerriko bidea hartu izana.
|
Gerora
ere, Zaharren Kontseiluaren kide eta hainbat kargutan jardun ondoren, Brumaireren 18ko estatu kolpeak ekarri zuen, Bonaparteren eskutik, Estatu Kontseiluaren legegintza sailera. Bera zen, Kode Zibilaren autuetan, taldekiderik jakintsuen eta eragileena.
|
|
|
Erreketea izana baitzen Korta hori, eta erreketeek gurutzea eraman ohi zuten paparrean, edo Jesusen Bihotza. Horrek erakusten du zelakoa zen gerraosteko giroa, irabazleen harropuzkeria, gerra amaitu eta oso
|
gerora
ere. Edozein kakalardo izan arren, harro eta boteretsu agertzen zen irabazleen bandokoa zenean.
|
|
|
Baina ahantz ditzagun orain torturak. Etorriko dira
|
gero
ere.
|
|
|
Erpin geodesikoaren gainean eserita, Otsabioko hiru gurutzeen eta bi buzoien ondoan egin genuen mokadu bat, zahatoa ere astinduz. Jan eta
|
gero
ere luzaz geratu ginen han, ikusmira ederraz gozatzen. Auzo eta mendi asko ikusten zen handik, Orexa horien artean, baina Leitzako parke eolikoko aerosorgailuek ernetu zuten Lauaxetaren arreta.
|
|
|
Badira, guztiarekin ere, oraindik ulertzen ez ditudan gauzak. Hil eta
|
gero
ere, Angiozarko ondoezaren ondoren, lanera joaten jarraitu nuen, eta han lankideek ikusi eta entzun egiten ninduten, aintzat hartzen ninduten. Hainbat artikulu idatzi eta argitaratu nituen, gainera, tarte horretan, orain seguru askorik –ez naiz, egia esan, bilatzen saiatu ere egin baina– inongo hemerotekatan ezin aurkitu ahal izango liratekeenak.
|
|
|
Min egiten digu erdaren nagusigo larderiatsuak, geure herrian erdara beltzean aritu beharrak, karral karral, baina osorik maite dugu gure eguraldiaren mapa, gure aberria, eta gure aberri osoaz gara, ezertaz arduratzerik dugun neurrian, arduratzen. " Aberria ala hil!" esaten da, baina hil eta
|
gero
ere hezur hozten ez den maitasuna da abertzaleak aberriari diona, Lauaxetaren eta bion kasuek erakusten dutenez. Fernando Pessoak ez zion horretaz ezer aipatu Ricardo Reisi, edota ez zuen behintzat halakorik jaso José Saramagok O ano da morte de Ricardo Reis nobelan, baina abertzale bat hiltzen denean hildako abertzale bat bilakatzen da, abertzaletasun horren izenean –" nire aitaren etxea" defenditzeko Arestik zioen bezala, edo" gure amaren etxea" bestela, guk hogeitaka urte geroago modu politikoki zuzenagoan genioen moduan– zer egin lezakeen jakin ez arren.
|
|
|
Esan zuen bezala, situazioa behean, ura zela ta, larria behar zuela ulertu zuen Xanek. Eta halaz eta guztiz, Xan pasa eta
|
gero
ere, emakumeak fregonarekin bere aztarnak ezabatu zituen.
|
|
|
Bera gainera gauza horietarako oso reserbatua zuan. Baina bai, gorde eta
|
gero
ere ikusi izan nian; beti etxean, hori bai; ez zian handik irten nahi izaten; eta hala ere, etxean ere bijilatuta zegoela susmoa zian. Behin leihotik begira begira gelditu zuan eta:
|
|
|
Eta, batez ere: orain galarazia bada,
|
gero
ere hala izango da... ’ Amak ezetz; eta espero zian Henri bere alde jarriko zela, baina Henrik: ‘Bai’, esan zian, ‘absurdo samarra dirudi’".
|
|
2001
|
|
|
Figueresko artistaren 250 artelan bildu dituzte guztira. Orain arte Euskal Herrian ez da katalanaren horrelako bilduma zabalik egin eta ez dirudi
|
gerora
ere luzaroan horrelakorik izango dugunik gurean. Berez," Memoria dels somnis (Ametsen memoria)" erakusketa Andorran antolatu zen lehenik eta ondoren bertako Gobernua eta Arabako Foru Aldundiaren arteko akordioak ekarri zuen bilduma Gasteizera.
|
|
|
Denak ezin gara berdinak izan. Genomak esaten badu denak berdintsuak garela, zergatik
|
gero
ere ez da horrela bizitzan. Hori da adibiderik argiena gizarte berdintsuago bat defendatzeko.
|
|
|
Artarakoa ez danarekin bertsolari bat egingo duen maixurik ez duk jaio oraindik.
|
Gero
ere ez duk jaioko. Gazteen artean neurketak antolatzea komeni duk:
|
|
|
Lizarrak herri honek bere geroa erabaki behar duela dio, hori da bere zentzu nagusia. Hori hor dago eta egongo da
|
gero
ere, baina Lizarrako kudeaketa (guk asko protestatu genuen bere kudeaketa okerrarengatik) ez zen egokia izan. Orduan esaten genuena diogu gaur ere bai:
|
|
|
La guerrilla vasca()". Gaur arte historialariek bazterrera utzia izan den historia, hau da, Euskadiko Gerrillarien Elkartearena, zeinek apenas laguntzarik eta baliabiderik gabe hogei urte luzez borrokatu zuen faszismoaren, nazismoaren eta Francoren diktaduraren aurka, 1936ko gerran, Bigarren Mundu Gerran eta
|
gerora
ere. Borroka desorekatu hori aurrera eraman zuten gizon eta emakumeen gerrillari bizitza eta jasan behar izan zuten jazarpena ezagutu ahal dira Mikel Rodriguezek Txalaparta argitaletxean plazaratu duen lan honen bitartez.
|
|
|
Lehenago euskararen mapa Logroñoraino zabaltzen zenean, euskaldunak ziren Arabako lautadak.
|
Geroetan
ere euskaraz egin zen Araban. Hala ere, inguru askotan eta Trebiñon batez ere, euskara galduz joan da.
|
|
|
Ara berealatik asi egia biurtzen, idazlearen' mitoa', etxekoandre edo etxeari lotua bein sei, zazpi urtez gero, sukaldeko lana, ontziak garbitu, naiz ta garbilekura ezin iritxi. Eta bitartean, mutikoak azitzen baiña oriek
|
gero
ere ba daukate noski non nekatua eta orain behintzat, utzi deiogun. Eta or dabiltz jolas ta borroka, euren biurrikeritan".
|
|
|
Eta arraroa iruditzen zaio usain hori Jonasi, nahiz eta bere arrebatxoa asko maitatzen duen. Eta maitatu, amari sabelean ostikadak ematen zizkiola sentitu eta
|
gero
ere, hori zipitzik ere gustatu ez zitzaion arren: izan ere, amari ostikadak ematen dizkion haurra... a zer alaba!
|
|
|
Nahi adina luza daiteke. Jada liburua entregatu eta
|
gero
ere, segitu dut neure apunteekin, etengabeko liburu bat delako, eta zerbaitetarako balio badu, honetarako izan daiteke: zain batzuk baditu, oso zain garbiak, eta horietatik tiraka bakoitzak bere esperientziak eransteko.
|
|
|
Irakurlearekiko etendura hori13 nabarmenagoa da, dudarik gabe, autorearen hirugarren nobelaren kasuan. 1976an argitaraturiko Ene Jesus nobelak garaian irakurle urritasun nabarmenagoa ezagutzeaz gain, ez du
|
gerora
ere inongo islarik eduki.
|
|
|
|
Gero
ere hartu ahal izango ditugu erabakiak, baina beti aldaketa eta ustekabeentzat atea zabalik utzita, ustekabez beteriko kutxak baikara guztiok.
|
|
|
|
Gero
ere nire ezpainak bere tokian egongo dira.
|
|
|
Nafarra ez banintz, ez nintzateke, beharbada, haindudakor agertuko. Herri izate ez osoak gure izaerari ematen dion jite gatazkatsueta eskizoidea luzerako dugu, eta hori aldagai izanen da noski,
|
geroan
ere, gureliteraturan.
|
|
|
Erabaki honek bete betean90eko nobelagintza nagusiaren aurrean kokatzen gaitu. Horretarako, EduardoMendozak 1998ko abuztuan argitara eman zuen artikulu batetik abiatuko naiz,
|
gerora
ere zeresan ugari ekarri zuen artikulu batetik, hain zuzen. Mendozarenartikulu horrek nobelaren gaurkotasunaz eta nolakotasunaz hitz egiteko parada eskainiko digu.
|
|
|
Ilea koipetsua izaten zuen beti. Izerditan blai egin eta
|
gero
ere, ez zion usainari erreparatzen eta dutxaren erabilera ahaztu egin zitzaiola ematen zuen. Butakan eseri eta jan, beste ezer ez.
|
|
|
Rosa izan ezik. Rosak, hil eta
|
gero
ere, tranbia hartzera joateko prest zirudiela, hori esaten zuen beti Lucasek.
|
|
|
6 Ohetik altxatzean, harrotuta izaten dute ilea, bereziki atzeko partean (belarri parean ere bai) eta, normalean, adar itxura hartu ohi du. Behin baino gehiagotan eramaten dute burkoaren etiketa ileetatik zintzilik" Rodríguez almohadas, S.L."; dutxatu eta
|
gero
ere.
|
|
|
Erizaina joan zenean, hizketan hasi zitzaion aulkiari: " Etorriko da; gaur ez bada etzi, etzi ez bada... eta zure gainean eseriko da eta berbetan egongo gara iluntzera arte, eta ilundu eta
|
gero
ere bai, eta autobusa hartuko dugu gero, etxerako."
|
|
|
Eta herrian laguntzaileak izango zituztela esaten zen, haien gorputzetan eta txalupan armarik aurkitu ez zelako, eta behin lehorreratuz gero gutxienez pistola banarekin ibili zutelako badaezpadan, polizien kontrolen batekin edonon topo eginez
|
gerotan
ere. Eta baten batek salatu zituela, guardia zibil konpainia oso bat Burgos aldetik etorrita esperoan izan baitzuten.
|
|
|
Gutxien horientzat gauza atsegina izaten da horrelako aitzakia polita aurkitzea besteak baztertzeko eta gaitz erdi, nire ustez, baztertze hori, nahiz eta paperetan horrela agertu, gure artean sekula zeharo eta azken fineraino eramana ez izana. Bizkaiko Juntetan beti ari dira esanaz hango ordezkariek behar dutela erdaraz jakin eta agindu hori behin eta berriro oroitarazten baita, badirudi, aginduak gorabehera, hara bidal  tzen zituzten ordezkariek
|
gero
ere ez zekitela erdaraz gehiegi.
|
|
|
Swanseako David John Jones kapitainak, Royal Navy ren aginduei entzungor eginez, blokeoa hausten saiatu zen, ontziaren sotoetan lur-sagar kargamendua zeramala. Bilboko biztanleen artean zabaldu zen orduan" Poteto Jones" izena,
|
gerora
ere, blokeoa hautsi zutenentzat erabilia, tartean, Seven Sea, s Spray itsasontzia.
|
|
|
premiak, kemenak, ondasunak, debekuak eta gainerakoak neurtzeko daude, oraingo eta etorkizunerako. Bultzada, eragina, erasoa behetik etorri da, behetik dator eta behetik etorriko da,
|
gero
ere. Plangintzak ez du inor mugituko.
|
|
|
Hurrengoek deuseztatu zuten haren lana, berririk nahi ez zutelako edota guztia berritu nahi zutelako erabat. Halaz guztiz, Larramendiren sorkariekin hainbestetan gertatu zen legez,
|
gero
ere jendeak, burutik orporaino alderdi setaz loturik ez zegoen neurrian, gehiegizko zeritzanak ez zituen onartzen: batik bat, ez zituen erabiltzen.
|
|
|
Berak eskatzen zuena, hizkuntzarekiko arreta gaiarekikoaz gainera, lortu zuen, besterengandik lortu, idazlerik  onenengandik. Hementxe dugu lekuko, inora mugitu gabe, bere saioak
|
gerora
ere hobetzen aritu zen Mendiburu.
|
|
|
aren larritasunak. Bide bat autatu arte, etsita dabil Leturia; eta autatu ta
|
gero
ere, etsiago. Gidari dituen absolutuak ezpaitzaizkio sasi absolutuak baizik.
|
|
|
Erlijio gaietarik kanpo Joanes Etxeberri Sarakoa abiatu zen behar zen bidetik, euskara latinaren irakasbide bihur zedin: jakina da garai horretan, eta baita
|
gero
ere, ezinbesteko tresna zela latina mundu honetakoen eta bestekoen berri jakingo bazen. Eta ekitaldi zuzenen eta gogorren honek hartu zuen erantzunik latzena, hotzena izan zelako.
|
|
|
Eta horrela 1833, baita
|
gero
ere. Ikusten denez, erregezkoak ager daitezke, Espainiako Koroaren jabe, eta desagertzea ere gerta daiteke.
|
|
|
Aldi joanen nolabaiteko berpizte horrek neurri meharragoak ditu, beharbada, natur zientzien eremua mugatzen dutenak baino eta, harrigarriro hazi bazaigu ere, hurbil du agian, natur zientziak baino hurbilago noski, goi aldetik eta noraezean hertsatzen duen asintota moduko lerroa. Dena den, bistan ere da, alderantziz, ez direla sail horretako aurrerakuntzak besteak, natur zientzietakoak, bezain arriskuz beteak; are gehiago, ez direla
|
gero
ere izango. Ez dira izango, bestela esan, inork (historiaren ezkutu hondarrei antzeman dielakoan) ez baditu gertatuak eta ezagunak gertakizun eta etorkizun diren ezezagunen ispilu argi gisa hartzen.
|
|
|
Hedabideei dagokienez, ordea, aise aurreikustekoak ziren ondoriook. Izan ere, euskal gatazkak leku handia zuen hedabideen agendan ETAk su etena iragarri baino lehenago ere, eta uste izatekoa zen
|
gerora
ere berdintsu jokatuko zutela hedabideek gai horrekiko. Eta horixe da, hain zuzen ere, egileak obra honetan zehatz mehatz, sakon eta ausart, jorratzen duen gaia:
|
|
|
|
Gerora
ere oso emankorra gertatu den manipulazioa izan da paktismoarena. Honela, 1839 une kritikoetan ere erabili zen.
|
|
|
(Eta inork uste balu arazo hori jada modatik pasea dela, on luke gogoratzea ez zaigula falta trapu zikin horiek aldizka, eta behin eta berriro, aurpegiratzen saiatzen zaigunik, Adolfo Careagaren hitzaurre mamitsuarekin jadanik bigarren edizioan doan Paginas de Sabino Aranalibu ruan, adibidez, behiala Manuel de Eguileor abertzale" sutsu" hark atera zigun De su alma y de su pluma deitoragarri haren isla. Egia esan, arazoaren mamira joanez gero, Arana ez litzaiguke arrazistago agertuko garai hartako gainerako espainol eta europar politikariak baino, baina testuinguru horretan juzgatu behar izanez
|
gero
ere, ene ustez komenigarria litzateke hori lehenbailehen geuk egin eta geure historiaren puntu ilun hori behin betiko argitzea, Sabino Aranaren gainean zenbait abertzaleren artean oraindik dagoen hagiografia nahia eta ezin ukituzko tabu absurdo hori erabat baztertuz).
|
|
|
B ertsolaritza aztertzeari ekin, eta sekula elkarrizketatu ez nuen gizonarekin egiten nuen topo orain bai eta
|
gero
ere bai. Izan ere, ez dago inola ere bertsolaritza ulertzerik aita Zavalarik gabe.
|
|
|
Mendiarekin zoramena neukan nik orduan. Eta
|
gero
ere bai. Mendian, berriz, nekazari eta artzain askorekin topo egiten genuen, orduan orain baino gehiago, bai Euskal Herrian eta bai atzerrian ere, hemen bizi izan naizen urteetan.
|
|
2002
|
|
|
25 urte joan dira jada Julen Lizundia, Edorta Kortadi, Jexux Mari Mujika, Axentzio Ondartzabal, Xabier Lete, Anjel Lertxundi eta Jose Manuel Castells euskal literatura argitaratzeko beharra ikusita lanean hasi zirenetik. Duela hilabete batzuk egin ziren zilarrezko ezteien ospakizunak, baina urteurren honek emaitzak emango ditu
|
gerora
ere.
|
|
|
Andoaingo kanposantuan azaldu eta handik oso gutxira, aparteko garrantzia hartu zuen Ez dok Amairu taldearen ikuskizunetan; segidan, abangoardiako musikaz arduratzen zen Italiako argitaletxe baten onespena lortu zuen; aldi berean, bere sortaldi berria ziurtatzen zuen «erretratoa» egin zion Remigio Mendiburu eskultoreak, eta Bilboko Arte Ederretako museoan kokatu zuen, kubistek pintatutako gitarra eta arrabiten ondoan.
|
Gerora
ere, fortunak ez zion bizkarrik eman: tresna ezaguna eta erabilia bihurtu zen Euskal Herri osoan.
|
|
|
desegokiak, bidegabeak, premia gabeak, gehiegizkoak, burugabekeria izugarriak eta abar. Dekretuarena jakin ondoren, batzuek kritikatu dute, erabateko gehiengoa tarteko, PPren lege dekretuz gobernatzeko modua, baina, jeneralean, greba orokorren kontra segitu dute
|
gero
ere.
|
|
|
Beste kontu bat da Barne Sailak, Donostian izandako kale istiluak medio, manifestazio deialdiren bati ezetza ematea. Hori orain baino lehen eginda, eta
|
gerora
ere egingo da. ETAk herri honetan hainbeste nazka eta gorroto sortu duenez, hori baliatzen ari dira gizartea ondo elikatu eta oinarrizko eskubideak urratzeko.
|
|
|
hil ostean ere irauten duen abertzaletasunaren irmotasuna. Eleberriaren amaieran Julenek argi dauka" euren beharretan etsipenetik baino ezin abiatu ei diran egungo poeta eta artista ustez moderno horren antzekoa" (158) ez duela izan nahi eta aberriaren aldeko jarrera argia eduki nahi duela(" Aberria ala hil" esaten da, baina hil eta
|
gero
ere hezur hozten ez den maitasuna da abertzaleak aberriari diona.", 157 or.). Modu honetan, Agur, Euzkadiren amaieran, abertzaletasunaren aldeko aldarria eleberriko beste gai guztiei gailentzen zaie, testuaren mezu ideologikoa esplizituki azaleratuz.
|
|
|
Aldi hartan ta ez lehenago ta ezta
|
gero
ere, ez nuan nik Sonia ederrarekin artu emanik izan.
|
|
|
Jogurt natural gaingabetua egiteko abiagunea behi esnea da (ahal dela, proteina eta estraktu lehor ugari daukana, aukeran, estraktu lehorra
|
gerora
ere gehitu ahal izango baitzaio, esnea hautsetan edo esne proteinak gaineratuz).
|
|
|
Begien bistakoa da harresiaren helburu defentsiboa; baina agian garrantzitsuagoa izan daiteke elementu horren eduki sinbolikoa. Horregatik kontserbatu eta zaindu izan da denboran zehar, baita aipatu dugun defentsarako helburua galdu eta
|
gero
ere. Eduki sinbolikoa diogu, zeren eta errealitatejuridiko ezberdinen mugaren zeregina ere betetzen baitzuen7 Euskal Herrikohiribilduetan harresiak bizigunea baino ez zuen mugatzen, normalean azaleratxikikoa izaten zena (batez beste, 4 hektareako azalera zuten).
|
|
|
Arrakastasua izan zen bere garaian, besteak beste garaiko kontuez diharduelako;
|
gero
ere bigarren loraldi bat izan zuen idazle kristauen artean, bere pentsamenduak ondo zetozkiolako etika kristauari.
|
|
|
Hori esanaz batera eskaintza egiten hasteko zen aldare ondora hurbildu ninduen, eta beste guztiengandik urrun, hari oratuz, sekula ez nintzela erromatarren lagun izango zin egiteko agindu zidan. Nik, aitari egindako juramentu hori nire bizitzako adin honetaraino gorde izan dudan modura gordeta, ez luke inork zalantzan jarri behar
|
gerora
ere jarrera berean mantenduko ez naizenik. Horregatik, erromatarrenganako adiskidetasun pentsamendurik izango bazenu zuhur jokatuko zenuke isilik gordeko bazenit; baina guda prestatzekotan ibiliko bazina, hango buruzagi neu jarriko ez baninduzu, zeure buruaren kaltetan ibiliko zinatekeen.»
|
|
|
Antolaketa lanetan buru belarri sartuta zegoenean, kartagotarrek bakezkoak egin zituzten erromatarrekin. Hanibalek, hala ere, gudarostearen buru jarraitu zuen
|
gero
ere eta guda ekintzak eragin zituen Afrikan kontsul Publio Sulpizio eta Gaio Aurelio izan ziren arte. Izan ere, magistratu hauengana, Erromara, kartagotar mandatariak etorri ziren erromatar senatu eta herriari eskerrak ematera, eurokin bakeak egin izanagatik; hori zela eta, urrezko koroa bat oparitu zieten eta, bide batez eskatu zieten bahitutakoak Fregellasen gera zitezela baina gatibuak itzul ziezazkietela.
|
|
|
Eneida idaztean erromatar herriaren epopeia burutu zuen Virgiliok Augustoren akuluaz. Hamaika urtetan jardun zuen lanean, eta
|
gero
ere erabat miazkatu gabe geratu ziren batzuk. Hil hurran zela, hain zuzen, lana erretzeko eskatu zuen, ez baitzegoen erabat gustura, baina Augustok ez zuen utzi bere eskabidea betetzen, izan ere azalpen historiko mitikoa eskaintzen baitzen bere pax romanaren eginkizun politikoarentzat:
|
|
|
Ondo landuaz emankor izan dadin nahi duzun etxaldea erosi duzunez, eta neuk ere neurea balitz bezala arta dezadan eskatzen didazunez, ahalegintxoa egingo dut; eta ez soilik neu bizi naizen artean, zer egitea komeni den aholkatuz, baizik eta baita hil ondoren ere. Ezin baitut onartu Sibilaren ahotik jalgitakoak bera bizirik den bitartean soilik izatea gizakiarentzat baliagarri, baizik eta baita bera hil eta
|
gero
ere, are jende ezezagunarentzat ere; urte askotan itzultzen baikara ofizialki horren liburuetara, mirari baten ondoren zer egin behar dugun jakin nahi dugunean; era berean ezin da onartu nik, bizirik naizen bitartean ere, ezer ez egitea adiskide eta tartekoei laguntzeko.
|
|
|
–Bueno.
|
Gero
ere –jarraitu zuen Imanolek–, urduritasuna dago. Edo, pentsatzen dut, ondo geratzeko nahia.
|
|
|
Hil eta
|
gero
ere, zakurra leial
|
|
|
–Hilda
|
gero
ere, atera nazak noizean behin paseoan abioian.
|
|
|
bata eguerdian, eta bestea, arratsalde ala iluntzean, segun. Gehienetan iluntzean, zeren eskola orduak amaitu eta
|
gero
ere ikastetxean segitzen baikenuen; baina hori bai, atarian, futbolean edo esku pilotan. Ikastetxea aldaparen gainaldean zegoen.
|
|
|
Beraiekin gurutzatzean, pasabidean zegoen jende guztiak Rikardoren aldera begiratzen zuen, batzuek zuzen aurpegira, beste batzuek, ostera, zeharka, eta jarraian txutxu mutxuka hasten ziren. Eta partidua hasi eta
|
gero
ere berdin, futbola baino gustukoago zuten, nonbait, Rikardori buruz jardutea. Egia, aldian behin, herritarren bat edo bestek Rikardori hurbildu eta txapaka egiten ziola bizkarrean, edota animozko hi  tzen batzuk esaten zizkiola belarrira.
|
|
|
Eta estudioak erabat utzi? Inportantea da denetarik zerbait ikastea,
|
gero
ere izango duzu gauza bakar bati heltzeko aukera. Gainera, pianoko andereñoak ez du garbi ikusten kontserbatorioarena, badakizu.
|
|
|
Ez dut aparteko neurgailurik erabiliko hartarako, nire esperientziak erakusten didanaz gain. Bakoitzak baitu bere esperientzia, urteek zama gisa batzuetan, altxor gisa besteetan, nahi gabe gainera jarri diotena, eta esperientzia hau, nahi izanez
|
gero
ere, ez baita hain erraz baztertzen eta bide alboan uzten, batez ere eskuartean aztertzeko arazoetan iritzi subjektiboak, erdizka eta hiru, dantzan hasten direnean gure inguruan, jauzika eta doblaka. Baina esperientzia denez geroztik, ez da dudarik urteek zorroztu didaten ikusmena bera ere, nire nirea izanik, eztabaidagarria eta kritikagarria dela, segur bainaiz bakoitzaren esperientzia pertsonala, nornahi ere den hau, ezin dela besterengana hedatu.
|
|
2003
|
|
|
Horiek eskubide indibidual eta kenezinak dira. Klandestinitatean sartzeko erabaki indibidual eta errespontsablean bezala,
|
gero
ere ateratzeko balio dute askatasun eta erantzukizun indibidualek. Tradizio luze batek laidotzen ditu boterearekin akomeatzako edota abantaila materialak erdiesteko lagunak saltzen dituztenak.
|
|
|
Espetxeratuen zerrenda irakurtzen, Korrika 6ren antolaketan ezagutu nuen Xabier hirugarrenez kartzelako bidean ikusten ari nintzen," Egunkaria" n aldi labur batez lankide izan nuen beste Xabierrekin batera. " Egunkaria" sortzeko abentura zoro eta zoragarrian baita
|
gero
ere miretsita utzi ninduen Txema betiko irribarreaz sumatu nuen, ziegako atea ixten ziotenean ere. Argieroen talde gogoangarri hartan Pellorekin batera euskarazko prentsan lehenengo pausoak ematen lagundu zidan Iñaki ezin nezakeen lau hormen artean imajinatu," Egunkaria" ko eguneroko lanera etorri ezinik.
|
|
|
Azken hilabete hauetan, Euskal Herriko sektore industrial estrategikoak saltzeko edo likidatzeko prozesu larri eta arriskutsua ezagutu dugu, hau da, etorkizuneko subiranotasun nazionala kolokan jar dezakeen jardunaren lekuko izan gara. Euskal Herriko
|
geroak
ere eskakizun du geure errekurtso naturalak garatzea eta sektore bereziki estrategikoetan enpresa sendo indartsuak ezartzea, baldin gero eta burujabeagoak izango bagara eta enplegu berriak sortzeko motorrak izango baditugu. Eusko Jaurlaritzaren grina pribatizatzailea galgatu ezean, hots, eragozpenik gabe enpresa estrategikoak likidatzen uzten segitzen badu, ziur aski desagertu egingo dira sektore industrial estrategiko ardurakoak, hala nola, ondasunen ekipamenduetakoa, zeina ia galtzeko zorian baita dagoeneko.
|
|
|
judutarren pertsekuzioa, eta baita ijitoena ere, Errege Katolikoekin; barkatu," Kaotikoekin". Pertsekuzio latza jasan dugu
|
gerora
ere. Guardia zibil eta poliziarekin asko sufritu dugu.
|
|
|
Isilean gehienetan, heriotza zigor haien berri eman gabe. Horregatik, hilketa haiek gertatu eta hirurogeita zazpi urte pasa eta
|
gero
ere, oraindik familia askok ez daki benetan zer gertatu zitzaien beren senitartekoei. Ez non, ez nola hil zituzten.
|
|
|
Hala ere, Kurloiak izan da, batasunaren kezka gero eta biziago zetorren garaian argitaratu izanagatik besteak beste, hotsik gehien eragin duena.
|
Gerora
ere
|
|
|
Idazle honek, dena dela, literatura giro edo talde jakin baten inguruan baino gehiago, berekautan diharduela esan daiteke euskararen aldeko lanean, eta berekabuzko lanaren fruitu izango da Kurl elaberria, euskal literaturaren plazan beraren aurkezpen agiri nagusi bihurtuko dena, eta
|
gerora
ere bere literaturgintzaren erreferentzia nagusi izango dena. Lan goiztiarra, edozelan ere, gerraosteko giro agor hartan, nahiz euskara batuaren inguruko gaurdainoko ikerketa, memoria eta kroniketan beronen aipu handiegirik egiten ez den eta sarritan, izan ez balitz bezala, albotik saihestu, jakinezaz edo jakinaren gainean.
|
|
|
Bainan Martinezek bete beterik zeukan basua eta trago galanta kendu zion.
|
Gero
ere, beste trago asko edan eta bazirudian sekula etzitzaiola hustutzen basua.
|
|
|
Behin aurreasignatutako operadorea aukeratu eta
|
gero
ere, hainbat operadoretan alta eman (doanekoa eta erraza da, eta ez da kuotarik ordaindu behar) eta egin behar dugun dei motaren arabera erabiltzen baditugu (nahi dugun operadorearen aurrezenbakia markatuz), dirua aurrez dezakegu.
|
|
|
Musika partitura bat edo opera libreto bat idatzirik geratzen dira eta, ondorioz, baita mende asko igaro eta
|
gero
ere, egileak asmatu zuen bezalaxe erreproduzi daiteke.
|
|
|
Horretarako, barneratze aldia luzatzeko aukera ezarriko da; neurriak bete ahal izango dira ezarritako segurtasun neurriak indartzen dituzten zentroetan; eta, berebat, neurriok espetxeetan bete ahal izango dira, adin nagusitasuna lortu eta
|
gero
ere.
|
|
|
1 Neurriak betearazten diren bitartean, horiek ezarri dituen epaileak ofizioz edo Fiskaltzak, adingabearen letraduak nahiz Administrazio eskudunak hala eskatuta, eta alderdiei entzun eta gero, bai eta talde teknikoari eta adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariari entzun eta
|
gero
ere, ondorerik gabe utz ditzake halakoak, edo, haien ordez, beste batzuk ezar ditzake, bere ustez beste horiek egokiagoak badira lege honetan araututakoen artean; betetzeko falta den denbora zenbatekoa izan eta beste horrenbestekoa edo laburragoa izan daiteke neurrion iraupena. Hori guztia, aurreko artikuluaren 2 paragrafoan xedatutakori kalterik egin gabe, eta lege honen 14 artikuluarekin bat etorriz.
|
|
|
Orobat, talde teknikoa moldatzen du, bera ezinbesteko tresna izan dadin, neurriok eskuratu nahi duten helburua erdiesteko.
|
Geroenean
ere, zehatzaile hezitzaile izaera duen prozedura ezartzen du. Lege berriak horri esleitzen dizkio Espainiako konstituzio antolamenduak ematen dituen berme guztiak, Konstituzio Auzitegiaren epaiarekin eta Haurraren Eskubideei buruzko 1989ko azaroaren 20ko Itunaren 40 artikuluarekin bat etorriz.
|
|
|
indarrean zegoen ordenamendu juridiko historikoarena (hots, foru erregimenarena), literatura historikoarena eta zientzia historikoena. Antzinako Erregimenean hiru diskurtsu mota hauek aski nahasiak ibili ziren, eta
|
gerora
ere elkar eragiten segitu dute. Baina, erdaraz behintzat, XIXan zehar, literatura legendariotik bereiztea lortu zuen zientzia historikoak100 Aldiz euskaraz, ikusi dugunez, forma literarioei lotuta ageri zaizkigu historiaren inguruan gorde diren testu apurrak (bertsoak); are Iztuetaren kondaira, prosan idatzia izan arren, zenbait mitori lotua ageri da (Tubalismoa etab), literatura historikotik banatzea guztiz lortu gabe.
|
|
|
Ez dut uste UEU ren ekintza beste zentroen aurkako desafio bezala aurkeztu behar denik, beste zenbait arrazoiren artean inolako konpetentziarik egiterik ez dugulako. UEU ren ekintzak frutu onak eman ditu dagoenekoz, eta
|
gerora
ere hobeak emango dituela seguro nago, baina ez titulu fabrika bat bezala, beste zentro ofizialak gero eta gehiago euskal ikuspegi batez abiatu daitezen oinegiturak jarriz baizik, bihar eguneko Euskal Unibertsitatea gogotan izanik.
|
|
|
UEUk berak ere plazaratu zuen bere iritzia. UEUren idazkaritza taldearen aburuz, euskararen aldeko dinamikak sortutako premiak erantzuteko erakundea zen UZEI. Haren lanak, hiztegiak alegia, oso baliotsuak ziren, bai UEUn antolatzen ziren ikastaroetan eta mintegietan, bai eta edozein irakaskuntza zentrotan euskaraz lan egin nahi izanez
|
gero
ere; bestalde, egindakoaren behin behinekotasunaz jabetuta zeuden egileak, etengabe berritzen baitzituzten beraien proposamenak. Agiriaren bukaeran, hasitako lanean gogoz jarraitzeko eskatzen zion UEUk UZEIri12.
|
|
|
Guzti honen lekuko eta plaza garrantzitsu izan da sorreratik eta
|
gerora
ere hala behar du, bai bertsolaritzaren etengabeko jardunean, egunez eguneko ekitaldietan, bertsolaritzaren barruan egiten ari diren saiakera berrietan, bertso eskolen lanean, bertso egunak, txapelketak... denak izan dute lekua eta izan behar dute egunkari berrian ere.
|
|
|
Tiroa hartu eta
|
gero
ere hitz egiten segitu omen zuen gizonak une batzuez, bere bi eskuekin bularretik zerion odolari eutsiz. Lurrera abaildu zelarik ere, inor ez omen zen lehen momentuan laguntzera lerratu, eta tiro hotsarekin izuturik hegaldatu zen uso taldea, elizako kanpandorrea inguratu eta parkera itzuli zenean, gizona ahuspez zegoen lekuan pausatu omen zen, beren mokoekin hartxintxarren artean aztarrika eginez eta beren begirada ergelarekin dagoeneko bidea egiten ari zen odol errekastoari arreta laburrez begiratuz, ezbehar baten lekuko zirenik ohartu ere egin gabe.
|