|
2023
|
|
|
• Fluxu kulturala motibazioa: Larunblaiko haur eta gaztetxoei euren gustuko izan
|
ditzaketen
erreferentzia kulturalak eskainiko dizkiegu: musika, literatura...
|
|
|
Esku hartzea" Hezitzaileek asko egin
|
dezakete
" metodologian oinarritzen da, talde bakoitzaren errealitate zehatzera egokitzen dena. Talde bakoitzeko, beraz, esku hartze plan bat diseinatuko da, aipatu bezala, betiere taldeari erreparatuz, galdetuz eta erabakitzen utziz.
|
|
|
Hortik bi alderdi garrantzitsu atera
|
ditzakegu
. Alde batetik, hezitzaileak bertakoak izatea, horrek erreferentzialtasuna sustatuko du.
|
|
|
Alde batetik, hezitzaileak bertakoak izatea, horrek erreferentzialtasuna sustatuko du. Garai hauetan beharrezkoa da euskarazko erreferenteak bilatu eta sortzea, erdarazko erreferentez beteta baititugu sareak eta gizartea, eta jarraitzeko eredu euskaldunak sortze honek hizkuntza ereduak errepikatzeko nahia sor
|
dezake
, baita erreferente horiekin egonen den hizkuntza ohitura euskarazkoa izateko ere. Hezitzailea bertakoa baldin bada, ohitura hori jarduerak irauten duen denboran ez ezik, beste espazio informal batzuetan ere mantentzeko aukera emanen du, dinamika hori denboran eta espazioan zabaltzeko aukerak handituz.
|
|
|
Ondorioz, gizarte mailan euskararen sustapenerako helduentzako ikasketa, sustapen eta normalizaziorako baliabideak eskaintzeaz gain, garrantzia eman behar zaie haur eta gazteei eskaintzen dizkiegun jarduera eta baliabideei, ikastetxeaz eta etxeaz gain, horiek ere haurren eta gazteen garapenean eragin nabarmena izan
|
dezaketen
hezkuntza guneak baitira. Gaur sortzen ditugun euskal hiztunak eta euskara eragileak, biharko euskaldun hizlariak eta militanteak izanen dira, eta prebentzioan inbertsioa eginik baliabideak eta arazoak aurreztuko ditugu datozen urteetan.
|
|
|
Euskararen erabilera eta momentu atsegin hauek batzen eta lotzen dituen arloa da aisialdia. Bertan topa
|
ditzakegun
gertaerak, beraz, momentu pribilegiatuak dira erabilera sustatzerako orduan.
|
|
|
Euskaraz Kilika programa ahalik eta haur gehienek erabil
|
dezaten
, egitasmoaren zabalpena eta izen ematea guraso, ikastetxe eta euskara zerbitzuekin koordinatuta egiten dugu.
|
|
|
Honek esan nahi du partaideen% 55ek errepikatzen duela! Beraz, Kilikarekiko atxikipena handia dela esan
|
genezake
, haur askok txanda bat baino gehiagotan hartu baitute parte. Badira bi haur zortzi txandatan izena eman dutenak!
|
|
|
1 Euskara irakaslea naiz, Bigarren Hezkuntzan, azken hogei bat urte luzeetan. Hori naizen neurrian badut, noski, hizpide dugun gaiaren inguruan, zer kontatua edo zer partekatua, baina ez nuke inondik ere adituaren ikuspegitik aritu nahi, ez dudalako neure burua gai honetan hala ikusten, hasteko, horretarako baditugu gainera gurean, espezialistak –soziolinguistak eta–, eta segitzeko, ez zaidalako iruditzen hortik etor daitekeenik nik egin
|
dezakedan
ekarpen xumea; gehiago ikusten dut neure burua arituaren tokian, eta horregatik, hortik egingo ditut analisiak, proposamenak, galderak. Behaketak eman didan esperientziatik sortutako sentsazioek, burutazioek, emozioek eta arrazoiek harilkatuko dute artikulu hau, horiexek izango ditu abiapuntu eta ardatz, eta maila pertsonal hori gainditzen ez saiatzea da oraingoan egin dudan hautua.
|
|
|
ikasleek erdaraz egiten dute beren artean. Egia aitortu behar badut, oso etsigarria da, hainbeste non uste baitut arazoari ezin zaiola gehiago ez ikusiarena egin, eta hala egin
|
dezagun
dei egiten diot hezkuntza komunitateari, baita herriari berari ere. Aurre egin behar diogu egoerari, oso sintomatikoa delako, asimilazioarena, honek azkenaldian hartu duen erritmo beldurgarriarena, bereziki, gure ezintasunarena, euskararen benetako normalizazioak aurrera begira dakarkigun erronkarena.
|
|
|
Arroztasun handia sentitzen dute euskararekiko, beren bizitzatik oso urrun dagoen zerbaiten gisa bizi dute, eta horrexegatik erronka: Nola edo zer egin
|
genezake
gazte horiek euskarara e (ra) kartzeko?
|
|
|
badaudela irakasleak ikasleek erdaraz egin eta erantzun egiten dietenak. Anekdotikoa irudi
|
lezake
, kasik txutxu mutxua, baina ez da. Iruditzen zait ez direla ikasleak bakarrik hizkuntza ohitura eta jarrera aldatu dutenak.
|
|
|
Oro har, erlaxazio moduko bat dago euskararen aurrean. Garai batean (bai, badakit, zaharren moduan ari naizela irudi
|
lezakeela
, lehengo garaiak beti hobeak zirela pentsatzen...), jarrera tinkoagoa zegoen, larriagoak iruditzen zitzaizkigun hizkuntzarekin zerikusia zeukaten kontuak. Hizkuntzaren normalizazioan pausoak eman direla uste du jendeak, eta ez naiz ni izango hori horrela denik ukatuko duena, baina irudipena dut iritzi horrek, erabat zuzena ez izateaz gain, egoeraren itzalak eta ilunak ikusteko zailtasunak ere ekartzen dituela.
|
|
|
Euskara irakasle etsitu baten gogoeta kaiera... dugunaren esku, goiko instantzietan eta politika gorenean egiten eta gertatzen denarenean baizik. Hori ere jakin behar dugu, ez
|
diezaiogun
geure buruari gehiegizko espektatiba baten erronkarik sor.
|
|
|
Muga jartzen diegu sakelako telefonoaren erabilerari, jarrera matxistei, eta zergatik ez erdararen erabilerari? Ikasleek aukera
|
dezakete
beste eredu batean izena ematea –ez dago haien esku, gurasoenean baizik, badakit–, baina ulertu behar dute gurean egoteak dakarren inplikazioa, gure identitatearen funtsa euskara dela argi adierazi behar diegu, hitzez eta ekintzaz, hala dela, eta ez dugula onartuko horren kontra doan jarrerarik. Ez dugula onartuko hori abstraktuan uzten dut, tokian tokiko erabakiak, proposamenak eta abar hartu direlako, bistan dena, baina hemen argi utzi nahiko nuke euskararen erabilerak (edo erabileraren auziak) helburu estrategikoa izan behar duela ikastetxe guztietan.
|
|
|
Oro har, irakaskuntzak eskain
|
diezaiola
denbora eta tarte gehiago ahozkotasunari, ez bakarrik hizkuntza irakasleek, denek baizik. Gure kasuan, garbi dago, beharbada ahozkoa baino ez genuke erakutsi behar, hori dute-eta gabezia, hor baitute hutsunea.
|
|
|
Euskara ikasgaia izan dadila euskaraz (gainerako ikasgaiak) ikasteko behar duten laguntza hori, eta bereziki eta nagusiki, egunerokoan jario pixka bat handiagoz egiteko luketen tresneria hornitzearen funtzioa izan. Ez
|
dezagun
ahaztu hizkuntza eta afektua oso estuki eta hertsiki lotutako gauzak direla, eta jar dezagun hor arreta, ardatza, helburua.
|
|
|
Euskara ikasgaia izan dadila euskaraz (gainerako ikasgaiak) ikasteko behar duten laguntza hori, eta bereziki eta nagusiki, egunerokoan jario pixka bat handiagoz egiteko luketen tresneria hornitzearen funtzioa izan. Ez dezagun ahaztu hizkuntza eta afektua oso estuki eta hertsiki lotutako gauzak direla, eta jar
|
dezagun
hor arreta, ardatza, helburua.
|
|
|
Baina askotan, gauzen errealitate krudeletik ateratzen dira txinpartak eta esperantza hariak. Hori da nire borondatea, ez
|
dezazuela
zalantzarik egin. Egoera ez da atsegina, ez da oso iradokitzailea, baina euskaldunok beti erakutsi dugu borondatea, kemena, eta adorea.
|
|
|
Egoera ez da atsegina, ez da oso iradokitzailea, baina euskaldunok beti erakutsi dugu borondatea, kemena, eta adorea. Begiratu
|
diezaiogun
, otoi, irakaskuntzaren errealitateari. Ikasleen euskarazko ahozkotasuna hemen eta orain, hutsaren hurrengoa delako.
|
|
|
Pentsatzen dutena adieraziko balute, seguru asko esango lukete ez direla poetak, ez dakitela gauza handirik literaturaz, irakasle soilak direla berak, ez besterik. Poesia aipatze hutsak zailtasuna iradoki
|
dezake
, hizkuntzaren goien gradua, bikaintasun estetikoa, aparteko mundu batera garamatzan arte delikatu bat.
|
|
|
Ahaztu gaitezen, beraz, poetikotasunaz eta mintza gaitezen hizkuntzaren pozaz, hitzek eragin
|
dezaketen
liluraz; mintza gaitezen tradizioko haur testu klasikoez —ipuinez, kantu eta errezitatu erritmikoez, ume jolasetako hitz jokoez— eta testuok berezkoa duten liluraren jabe egiteaz eta transmititzeaz.
|
|
|
Hitzaren poza transmititzen duten testuak bilatu, sentitu, eta haiek eman
|
dezaketen
etekina ezagutu. Testu jakin batzuen dotorezia, edo izaera ludikoa, edo erritmo burutik kendu ezina deskubritu eta haien jabe egin buruz —bihotzez— ikasteraino.
|
|
|
Izan idatzia, izan hotsa, izan poesia, izan prosa, eman
|
bezate
hitzen poza.
|
|
|
Haurrak entzuten eta ikusten duena jasotzen eta imitatzen du, horiek dira bi aktibitate nagusiak. Bizitza osoan garrantzi osoa izan
|
dezakeen
corpus sentimentala, linguistikoa, keinuena eta musikala jasotzen (almazenatzen) eta imitatzen (bizitzen) ari da umea. Besteak beste, hizkuntzaren magia bizitzen.
|
|
|
Ume askok eskola du euskararen txoko bakarra, eta ez guztiz: eskolan ere ezin
|
dezake
euskaraz guztiz bustitzeraino murgilik egin euskararen igerilekuan.
|
|
|
Ahozkotasunaz ari naizelarik, ez
|
dezadan
idatzia gutxietsi. Elkarrekin dira, elkar hobetzen dute, elkarrekin besotik helduta lortuko dute hizkera praktiko eta baliagarri bat," hizkuntza bizigarri bat herri bizigarri batean", Heinrich Böll idazle alemanak II. Mundu Gerra amaitu berritan idatzitako hitzekin esanda.
|
|
|
Azken inkestetan hurrengo datu hau ere ikus
|
dezakegu
: euskaldun gehienak gune soziolinguistiko erdaldunetan bizi dira.
|
|
|
Aditu gisa egin nahi edo egiten ari diren proposamenen eta proiektuen berri eman digutenak; euskararen normalizazioan ahozko jardunak duen garrantziaz gogoeta egin dutenak; irakaskuntzan nola heltzen dioten arlo honi eta zer planteamendu egiten duten adierazi digutenak. Baita eskolaz kanpo zer ekimen eramaten diren aurrera azaldu digutenak ere, hain zuzen ere, ikastola eta eskoletan euskaldundu diren haurrek eta gazteek euskarazko sarea izan
|
dezaten
.
|
|
|
Proposamen honen nahia bada, baita ere, noski, irakasleei laguntzea eta horregatik proposatuko dira Haur Hezkuntzatik hasi eta Bigarren Hezkuntzarainoko irakasleek eurek egindako eta gelaratutako sekuentzia didaktikoak, helburu komunikatiboak eta testu generoak, eskola ibilbide guztian ikasleek ikasturtero ahozkoa lantzeko sekuentzia didaktiko bat jaso
|
dezaten
bermatze aldera.
|
|
|
Horregatik, euskaraz erdaraz baino hobeki moldatzen den hiztun elebidunak ere lehen hitza gaztelaniaz edo frantsesez egiteko joera izan
|
dezake
, baldin badaki mintzakidearen euskarazko maila ez dela ona.
|
|
|
Beraz, erabilera areagotu nahi badugu, lortu behar dugu hiztun elebidunen gaitasun erlatiboek (pertsonala eta pertsonen artekoa) euskararen alde egin
|
dezaten
eta, hori posible ez den bitartean, hiztunek prozesu hauen kontzientzia izan dezaten, joeren kontra joateko indarra (motibazioa) bildu eta eraldaketan eragile izan daitezen.
|
|
|
Beraz, erabilera areagotu nahi badugu, lortu behar dugu hiztun elebidunen gaitasun erlatiboek (pertsonala eta pertsonen artekoa) euskararen alde egin dezaten eta, hori posible ez den bitartean, hiztunek prozesu hauen kontzientzia izan
|
dezaten
, joeren kontra joateko indarra (motibazioa) bildu eta eraldaketan eragile izan daitezen.
|
|
|
111). Euskañola/ frantseuskara erabili eta, harro, berezko hizkeratzat hartzeak lotura izan
|
dezake
autopertsuasio behar horrekin (zenbait musika talderen jokabide linguistikoa, adibidez). Kasu honetan ere gure komunitatea ez litzateke salbuespena izanen, Luisa Martín Rojok" orgullo de prácticas híbridas (praktika nahasien harrotasuna)" kontzeptua aipatzen du, adibidez (Martín Rojo, 2020:
|
|
|
86). Gaurko gazteen testuinguru soziolinguistikoan ere adibideak aurki
|
ditzakegu
: gaizki euskara erabiltzen ez bada (irakasleen eta beste helduen presioa, norberaren identitatearekiko disonantzia...) eta gaizki euskara erabiltzen bada (komunikazioaren eraginkortasun falta, hiztun" ez nahikotzat" hartua izateko arriskua...).
|
|
|
Gizarte psikologiak azaldu du taldea kideen batuketa hutsa baino gehiago dela. Taldeak berezko izaera du eta norbanakoan presioa egin
|
dezake
, talde arauak hauts ez daitezen. Izan ere, taldean ere oreka behar da:
|
|
|
• Espazio seguruak16 sortu behar dira esperientzia txarrek jabekuntza prozesua oztopa ez
|
dezaten
eta, gazteen kasuan bereziki, akatsak ikaste prozesuaren partetzat hartu eta hala ikusarazi behar dira. Garrantzitsua da, halaber, hiztun tipologia guztiei sinesgarritasuna eta zilegitasuna ematea
|
|
|
Horretarako ezinbestekoa da irakasleen eta irakaslegaien formazioa osatzea, gizartea eta euskararen komunitatea aldatzen ari diren neurrian egokitu baita belaunaldi berriak mundura prestatzeko erantzukizuna duten profesionalen profila. Familiek eta aisialdiko hezitzaileek ere asko egin
|
dezaketela
ukatu gabe, gaur egun erabileraren oinarrizko baldintza den ahozko gaitasunaren jabekuntzan hezkuntza da eragile erabakigarria.
|
|
|
Irakurleak esku artean duen artikulu honek, Helena Baraibarrek, Ikastolen Elkarteko Hizkuntza Egitasmoetako mahaiburuak, 2022ko irailaren 22an Iruñean egindako" Nafarroako gaztetxoen ahozko jardunean curriculumak ezartzen dizkigun mugak eta eskaintzen dizkigun aukerak" izeneko hitzaldiaren mamia jasotzea eta zabaltzea du helburu. Bertan, Bigarren Hezkuntzan lanean diharduen irakasleari euskara ardatz duen hezkuntza sisteman beste irakasleekin batera elkarlanean aritzeko lan ildoak proposatu nahi zaizkio, curriculumari ahalik eta etekinik handiena ateraz, ikasleen euskarazko komunikazio gaitasuna aberasteko bidean jar
|
dezan
eta ikasle horiei ikasketa ibilbidean arrakastaz aritzeko ezinbesteko duten hizkera akademikoa garatzen lagun diezaien.
|
|
|
Irakurleak esku artean duen artikulu honek, Helena Baraibarrek, Ikastolen Elkarteko Hizkuntza Egitasmoetako mahaiburuak, 2022ko irailaren 22an Iruñean egindako" Nafarroako gaztetxoen ahozko jardunean curriculumak ezartzen dizkigun mugak eta eskaintzen dizkigun aukerak" izeneko hitzaldiaren mamia jasotzea eta zabaltzea du helburu. ...Bigarren Hezkuntzan lanean diharduen irakasleari euskara ardatz duen hezkuntza sisteman beste irakasleekin batera elkarlanean aritzeko lan ildoak proposatu nahi zaizkio, curriculumari ahalik eta etekinik handiena ateraz, ikasleen euskarazko komunikazio gaitasuna aberasteko bidean jar dezan eta ikasle horiei ikasketa ibilbidean arrakastaz aritzeko ezinbesteko duten hizkera akademikoa garatzen lagun
|
diezaien
.
|
|
|
Beraz, ikaslearen hizkuntza errepertorioa aberastea izango da irakasleon jomuga; era horretan, eguneroko bizitzako egoeretan sortzen diren zereginei eraginkortasunez erantzun
|
diezaien
, eta, bide batez, edozein diziplinatako ezagutza eta
|
|
|
Denok izan behar dugu hizkuntza irakasle 50 kognizioa eskuratzeko beharrezkoa duen hizkera akademikoa gara
|
dezan
. Azken finean, hizkuntza esperientzia berri bakoitzak aberastu egiten du hiztunaren hizkuntza gaitasun orokorra, eta esperientzia horien bitartez hiztunen hizkuntza errepertorioei forma ematen zaie.
|
|
|
Azter
|
ditzagun
, beraz, diziplina edozein izanda ere, irakasle taldeak, bere jardun didaktikoa diseinatzerakoan, aintzat hartu beharreko zeharkako alderdiak:
|
|
|
Arestian aipatutako hizkera akademikoaren muinean koka
|
ditzakegu
eragiketa hauek. Ikaslearen hezkuntza ibilbidean zenbat eta aurrerago egin, orduan eta konplexuagoak izango dira jorratu beharreko edukiak, eta, ondorioz, baita eduki horiekin erabili beharreko hizkuntza ere.
|
|
|
Nahitaezkoa zaigu jakitea ikaslearen abiapuntua zein den, bai eduki, prozeduraeta jarrera mailan, baina baita erabili beharreko hizkuntza mailan ere. Ikasleek izan
|
ditzaketen
zailtasunak aintzat hartuko ditu irakasleak, dela kontzeptuen konplexutasunak eragin ditzakeenak, dela kontzeptu horiek barneratzeko ezinbestekoa den hizkuntzak eragindakoak. Ildo horretatik, ebaluazio hezigarria oinarri hartuta, irakasleak ikasleari lagundu dio egoerak eskatzen duen hizkera akademikoaren konplexutasun mailara iristen, horretarako, beharrezko diren aldamioak eraikiz eta bidean aurrera egin ahal izateko feedback esanguratsua emanez.
|
|
|
Nahitaezkoa zaigu jakitea ikaslearen abiapuntua zein den, bai eduki, prozeduraeta jarrera mailan, baina baita erabili beharreko hizkuntza mailan ere. Ikasleek izan ditzaketen zailtasunak aintzat hartuko ditu irakasleak, dela kontzeptuen konplexutasunak eragin
|
ditzakeenak
, dela kontzeptu horiek barneratzeko ezinbestekoa den hizkuntzak eragindakoak. Ildo horretatik, ebaluazio hezigarria oinarri hartuta, irakasleak ikasleari lagundu dio egoerak eskatzen duen hizkera akademikoaren konplexutasun mailara iristen, horretarako, beharrezko diren aldamioak eraikiz eta bidean aurrera egin ahal izateko feedback esanguratsua emanez.
|
|
|
Gure egunerokoan hizkuntza helburuak bistaratzea eta berariaz lantzea berebizikoa da, ikasleek ezagutza eskuratzeko ezinbestekoa duten hizkera akademikoa gara
|
dezaten
, eta, era horretan, ikaskuntza sakonagora ailega daitezen. Horrela jokatuta baizik ez dugu lortuko ikasleek gizartean eraginkortasunez eta behar besteko bizitasunez euskaraz aritzeko gaitasuna izatea.
|
|
|
Aisialdiko eta euskarazko programak tresna baliotsuak dira euskararen erabilera ingurune ez euskaldunetan sustatzeko eta euskararen presentzia areagotzeko gazteen eguneroko bizitzan. Aisialdiko jardueren euskarazko eskaintzari esker, gazteek hizkuntza giro onean goza
|
dezakete
beren denbora libreaz, eta euskararekin modu ludiko eta naturalean harremanetan jartzea sustatzen da. Garrantzitsua da nabarmentzea gazteek aisialdian euskara ez erabiltzeak hizkuntza eta nortasuna galtzea ekar dezakeela, bereziki gaztelaniaren erabilera nagusi den inguruetan.
|
|
|
Aisialdiko jardueren euskarazko eskaintzari esker, gazteek hizkuntza giro onean goza dezakete beren denbora libreaz, eta euskararekin modu ludiko eta naturalean harremanetan jartzea sustatzen da. Garrantzitsua da nabarmentzea gazteek aisialdian euskara ez erabiltzeak hizkuntza eta nortasuna galtzea ekar
|
dezakeela
, bereziki gaztelaniaren erabilera nagusi den inguruetan. Gazteek zailtasunak izan ditzakete euskara eguneroko egoeretan erabiltzeko, eta ez dira eroso sentitzen hizkuntza hitz egiten, eta horrek, aldi berean, etorkizunean euskara ikasteko eta erabiltzeko interesik eza ekar dezake.
|
|
|
Garrantzitsua da nabarmentzea gazteek aisialdian euskara ez erabiltzeak hizkuntza eta nortasuna galtzea ekar dezakeela, bereziki gaztelaniaren erabilera nagusi den inguruetan. Gazteek zailtasunak izan
|
ditzakete
euskara eguneroko egoeretan erabiltzeko, eta ez dira eroso sentitzen hizkuntza hitz egiten, eta horrek, aldi berean, etorkizunean euskara ikasteko eta erabiltzeko interesik eza ekar dezake.
|
|
|
Garrantzitsua da nabarmentzea gazteek aisialdian euskara ez erabiltzeak hizkuntza eta nortasuna galtzea ekar dezakeela, bereziki gaztelaniaren erabilera nagusi den inguruetan. Gazteek zailtasunak izan ditzakete euskara eguneroko egoeretan erabiltzeko, eta ez dira eroso sentitzen hizkuntza hitz egiten, eta horrek, aldi berean, etorkizunean euskara ikasteko eta erabiltzeko interesik eza ekar
|
dezake
.
|
|
|
Erlazio berri hauek euskaraz sortzeak berebiziko garrantzia dauka, hizkuntza ohiturek eguneroko erabileran duten eragina dela eta. Egunerokoan ikus
|
dezakegu
, nola ingurune erdaldun batean, euskaraz sortu den erlazio bat erdaldun bilakatu daitekeen erraztasun handiz, gizartetik jasotzen ditugun estimulu gehienak erdaraz jasotzen baititugu gaur egun, are gehiago sare sozial eta medio elektronikoen zabalpen geldiezinarekin, non eskaintza zabal eta dinamikoa eskuragarri dugun eta duten haur eta gazteek, eskaintza honen gehiengoa erdalduna izanik. Haur eta gazteen arteko erlazio hauek gaztelaniaz sortzen badira, zaila izaten da euskaldun bilakatzea, testuinguru euskalduna eman arren, ohiturek garrantzi handia izaten baitute dinamika naturaletan.
|
|
|
Bide ilun samar horretan euskararen irakaskuntzan honi erreparatzea hil ala bizikoa da. Gure aldetik hor ikerketarako eskain
|
dezakegun
baliabide bakarra praktikatik etor daiteke, praktika neurtua eta gaur egun eskura ditugun oinarri teorikoetan sostengatua. Gure nahia, curriculumeko oinarriak eta testu generoak kontuan hartuta, da horretarako lagungarria izan daitekeen hurbilpen bat gutxienez eskaintzea ikasmaila bakoitzeko sekuentziak diseinatu eta gelaratzeko.
|
|
|
Eman
|
dezagun
DBHko 4 mailako ikasgela batean gaudela eta hiru ikasle horiek talde lan batean (kooperazio taldetan) jartzen ditugula, inolako esku hartze didaktikorik gabe. Beraien artean hitz egiteko, apika, pertsonen arteko oinarrizko komunikazio trebetasunak (PAOKT) paratuko dituzte martxan.
|
|
|
Horrek eskatzen du ikasle guztiak bitan grabatzea, SDaren hasieran (aurreko testua) eta bukaeran (ondoko testua), hau da, ikasle bakoitzak ikasturte batean aurreko testu bat eta ondoko testu bat izatea. Hala ere, beste aukera batzuk ere balia daitezke, esaterako, irakasle batek erabaki
|
dezake
bi SD gelaratzea ikasturtean eta ikasleen erdiak lehenengoan grabatzea eta beste erdiak bigarrenean.
|
|
|
• Ikasleen ahozko ekoizpenen denbora. Esan dugu ikasle bakoitzak gutxienez bere aurreko testua eta ondoko testua izan
|
dezan
lortu behar dugula. Baina ekoizpenaren denbora erabakitzea ere garrantzitsua da.
|
|
|
• SDak zer ikasgairen/ irakasleren artean egin daitezkeen ere desberdina da, batzuetan, hori helburu komunikatiboak berak baldintzatuko baitu. HHn eta LHn ohikoena tutoreek lantzea izanen da, baina gelaratzean Gorputz Hezkuntzako irakasleak lagundu
|
diezaioke
baliabide ez hitzezkoak lantzen edota Musika irakasleak intonazioa eta erritmoa lantzen. Alderdi praktikotik, irakasle batzuk elkarrekin aritzea beti da lagungarria, beharrezkoa (ahal izanez gero) eta esker onekoa.
|
|
|
• Sekuentziak testu generoen lanketen gainean egituratzen dira, besteak beste. Hori dela eta, gure egoeran, aurretik aipatu ditugun arrazoiak kontuan hartuta, ezinbestekoa da elkarreragina landuko duten sekuentziak diseinatzea, ziklo bakoitzean bana gutxienez, ikasleek pertsonen arteko oinarrizko komunikazio trebetasunak eskura
|
ditzaten
.
|
|
|
12" Bai, bizpahiru astetan lantzekoak dira, ikasleek haria gal ez
|
dezaten
." Dolz, J. (1998: 22).
|
|
|
EGOERA/ HELBURU KOMUNIKATIBOA: Ikasleak hautatutako karta/ irudia ikaskideei deskribatzea, besteek pertsonaia zein den asma
|
dezaten
. TESTU GENEROA:
|
|
|
EGOERA/ HELBURU KOMUNIKATIBOA: Taldeka (4 ikasle), ikaskideei jarraibideak ematea, ikasle horiek, entzundako instrukzioak jarraituz, marrazki gidatu bat egin
|
dezaten
. TESTU GENEROA:
|
|
|
• Proposamenak egiteko baliabideak: zer egingo dugu/ eginen dugu?, Zer egin
|
dezakegu
–
|
|
|
3 DBHko ikasleei egokitu zaizkien arloen ezaugarriak, bertara iristeko ibilbideak, eta arloaren barnean dauden aukerak azaltzea eta aholkuak ematea, ikasleen profilen arabera. Eta horren inguruan ikasleek izan
|
ditzaketen
zalantzak argitzea.
|
|
|
Bestalde, ahozkoaren lanketan eta ebaluazioan, oinarrizkoa da ikaslearen izaera kontuan hartzea. Esate baterako, lotsatia dena hasieran ez gehiegi behartu eta, konfiantza hartu ahala, aurrera egin
|
dezan
animatu, edo, grabazioen aurrean, ikasleak lasaitu, hasieran zaila bazaie ere, normalean erraz ohitzen baitira.
|
|
|
Era berean, motibazioak bultzatuta hizkuntzaz jabetzen eta modu egokian erabiltzen hasi den helduak —B ibilbidea egin duenak— erabileratik motibaziora doan ibilbideari ekin
|
diezaioke
, BA zirkuitua osatuz eta, beraz, hiztun osoa izatera helduz.
|
|
|
Hortaz, ikasketa prozesu biak harremanetan daude, eta, bata bestearen osagarria izanik, biak behar beharrezkoak dira hiztunek hizkuntz garapen osoa lor
|
dezaten
.
|
|
|
1 ARRUTI, I.: Zer egin
|
dezaket
nire udalean nerabeek aisian eta lagunartean euskara gehiago erabiltzeko. Euskera.
|
|
|
Baina aisialdiak euskararen sustapenean izan
|
dezakeen
garrantzia ez da aisialdiari eskaintzen zaion ordu kopuruagatik bakarrik ematen. Aisialdiaren berezko ezaugarri batzuek oso aproposa egiten dute euskararen erabileran eragiteko.
|