|
2000
|
|
|
Beti izan dut idazteko zaletasuna, baina istripua izan aurretik
|
ez
nuen egokiera handirik. Orduan jai egunetan festara joaten ginen eta idazteko patxada behar izaten da.
|
|
|
«Nik
|
ez
nuen halakorik izan, baina pasioak, benetakoa denean, zerbait ematen dizu bueltan»
|
|
|
Eta proiektua aurkeztu nuen, irabaziko nukeenik inondik inora pentsatu gabe.
|
Ez
nuen ezer galtzeko eta arriskatzekotan nobela batekin arriskatu behar nuela pentsatu nuen, niretzat ipuinekin jarraitzea errazagoa bazen ere.Hamabost bat orrialdeko lagin bat aurkeztu nuen lehen kapituluarekin eta beste hiruzpalau orritan nobelak izango zuen ildoa, estiloa eta halakoak azaldu nituen
|
|
|
Ondoren Tanttakan hasi ginen. Garai hartan
|
ez
nuen inoiz pentsatuko lanbide bat izan zitekeenik, baina hara! Pribilegiatua naiz alde horretatik.
|
|
|
Besteen aldean nik
|
ez
nuen aitarengandik jaso, niri" Agite" aizkolariak erakutsi zidan bidea. Harekin hasi nintzen plazaz plaza ibiltzen.
|
|
|
Erran nezake betidanik eta oharkabean izan naizela bertsolaritzan murgildua, etxean hurbiletik ikusi dudalako (bere aita Jexux Arzallus da), edo agian hori baizik ez dudalako ikusi. Sei urterekin maila duen ezer
|
ez
nuen egingo, baina oso inguratua nintzen. Azkenean, ongi atera zait (barrez)!
|
|
|
Euskal Herrira bueltatu nintzenean, Berasategi ekoizlea" Haizearen erronka" filma prestatzen ari zen.
|
Ez
nuen filman esku hartu nahi, baina animazioaz gehiago ikastea nuen helburu, beraz, taldean sartu eta sei hilabeteko ikastaroa egin nuen.
|
|
|
Baina
|
ez
nuen inolaz ere espero emakumeak Ejerzitoan edo Ertzaintzan sartzea txalotzen dutenak berak izaterik Alardean txirula jotzen ikusteagatik horrelako istilurik sortuko zutenak. Ez nuen inolaz ere espero historiaz eta Frantzia eta Espainia artean izan omen zen guduan Nafarroa eta Gaztelaren arteko harremanak inork ez aipatzerik.
|
|
|
Baina ez nuen inolaz ere espero emakumeak Ejerzitoan edo Ertzaintzan sartzea txalotzen dutenak berak izaterik Alardean txirula jotzen ikusteagatik horrelako istilurik sortuko zutenak.
|
Ez
nuen inolaz ere espero historiaz eta Frantzia eta Espainia artean izan omen zen guduan Nafarroa eta Gaztelaren arteko harremanak inork ez aipatzerik. Ez nuen inolaz ere uste bakearen aldeko heziketan ejerzito eta indarkeria guztien aurka altxatzen diren herrietan, mugatik gertu daudelako" herriska globala" aldarrikatzen den herrietan garaipen militar batek honelako sua piztuko zuenik.
|
|
|
Ez nuen inolaz ere espero historiaz eta Frantzia eta Espainia artean izan omen zen guduan Nafarroa eta Gaztelaren arteko harremanak inork ez aipatzerik.
|
Ez
nuen inolaz ere uste bakearen aldeko heziketan ejerzito eta indarkeria guztien aurka altxatzen diren herrietan, mugatik gertu daudelako" herriska globala" aldarrikatzen den herrietan garaipen militar batek honelako sua piztuko zuenik.
|
|
|
EIZIEk ateratzen duen zerrendan titulu hori ikusi eta interesgarria iruditu zitzaidan. Bestetik, egia esan, nik
|
ez
nuen horretan pentsatu hautatu nuenean, baina sari horiekin beti gauza bera gertatzen da: orain txinatar bati eman diote.
|
|
|
Unai Iturriagak Bilbon kokaturiko istorio bat kontatzen digu bere lehen eleberrian. Izan ere, egileak aitortu zuen moduan," istorio urbanoa kontatzen dut eta Euskal Herriko hiri bat aukeratzerakoan
|
ez
nuen zalantzarik izan." (Argia 1716) Egileak eleberria hitz hauekin deskribatu zuen: Bilbo, parranda, rock & rolla, egunerokotasuna eta konpromisoa.
|
|
|
Nik
|
ez
nuen inolako gorrotorik, eta ez nuen Aita Morlans berriro ikusi gabegelditu nahi ere. Telefonoz deitu nuenean, ordea, ez nuen lortzen hura jartzerik.
|
|
|
Baita AitaItxaso ere. Ezagutuko
|
ez
nuen, ba. Frantsesa irakasten zigun, berak ere ez zekien askobaina.
|
|
|
Bestela, niri dagokidanez, aterpetxean
|
ez
nuen leku arazorik izan, eta izerdi eta galtzerdi usaineko logela batean pasatu nuen gaua. Eta gaur bai, gaur lortu dut goiz jaikitzea.
|
|
|
Atzeraka egin nuen une batez.
|
Ez
nuen horrelakorik espero eta barkatzeko esan nion, banindoala. Baina lurretik altxatu eta eskuarekin ezezko keinu bat egin zidan, ez zuela inporta adierazteko, edo bera zela joan beharra zuena esateko, ez dakit.
|
|
|
" The Sugan" aterpetxera ekarri ninduen, eta ondoren jatetxe txiki baina atsegin batean afaldu genuen. Noski,
|
ez
nuen idazteko astirik izan(" Uztailak 4" izenburupean dagoena salbu, baina zati hori Cork eta Killarney batzen dituen autobusean idatzi nuen), zeren eta gero, gaua errematatzeko, taberna batera sartu baikinen. Eta ez sartu soilik, ez jauna.
|
|
|
Nik
|
ez
nuen, jakina, osabaren hitzik galtzen, hain bainengoen harriturik. Eta osabak ez zuen, bertzalde, isiltzeko asmorik:
|
|
|
" Lehen anaia salatu eta saldu huen, eta orain konfiantza emaiten dian eta lagun agertzen zaian gizona...?" Eta, boz haien isiltzeko, lizifrinaren zale eta gura egin nintzen berriro. Eta, obra penatuetan penatzen nintzela, kasik ez nuen egunik izan, neure burua apaldu eta zigortu
|
ez
nuenik, ezin sutsuago.
|
|
|
Baina, behin barrenean,
|
ez
nuen bakerik izan, zeren, alde batetik, ez bainekien norat beha, so egiten nizunean erreus eta urduri jartzen nintzelako, eta zeren, bertzetik, eskolaren hastean gertatuak torturatzen eta tormentatzen baininduen. Eta, nola ene arimak ez baitzuen atsedenik hartzen, gero eta gaitzago sentitu nintzen.
|
|
|
—nik aditzeko moduan mintzatu zen emaztekia, medikuari baino gehiago neuri xuxendu balitzait bezala: haatik, baldin dudaren bat banuen,
|
ez
nuen luzaz iguriki behar izan, zeren, medikuari adio egin bezain fite, eneganat etorri eta, bere semeari ahakar egiterat zihoakion ama batek bezala, fermu eta fintko, baina baita gozo eta emaro ere, erran baitzidan, euskaraz—: Mutila, ez al duk nehoiz ere aditu ezen astoa meneratzen dela zigorrez, baina gizona hitz onez...?
|
|
|
—Nik
|
ez
nuen, bada, deabruaren itzalik ikusi harat jaitsi nintzenean! —ihardetsi zion osabak, hark ere hatza luzaturik—:
|
|
|
Zer bekatu egin nezakeen, bada, amets hartan, non ez bainintzen neure buruaren jabe ere izan? Zeren, atseginaren sortzean, nola izan baitzen ametsetan, ez zegoen borondatearen nahi bat, eta borondaterik ez zegoen lekuan ez zegoen bekaturik; itzarri orduko, ordea, pizten zitzaidan borondatea, baina pizten zitzaidan plazer plazent eta atsegin guztizko haren oldarpean, eta, nola borondate piztu berriaren zirkunstantzia haietan eta haren ahulezian nahi
|
ez
nuena ere nahi gabe nahi bainezakeen, zeren atsegina istant orotan baita atsegin, orduan zetozkidan zalantzak eta ezbaiak, kezkak eta buruhausteak.
|
|
|
Katoliko edo protestant, apez edo zientzilari, aita Bartolome edo osaba Joanikot... solas haren ondotik osabak arras irabazi ninduela iduritu zitzaidan, eta
|
ez
nuen zalantzarik jada: zientzilaria izan nahi nuen, Galileo bezala, osaba Joanikot bezala...
|
|
|
|
Ez
nuen, ez, halakorik uste! Izan ere, gogoangarria izan zen osabarekin iragan eguna, eta ez nuen, beraz, aldatze hartan pentsatzeko motiborik ez arrazoinik...
|
|
|
Ez nuen, ez, halakorik uste! Izan ere, gogoangarria izan zen osabarekin iragan eguna, eta
|
ez
nuen, beraz, aldatze hartan pentsatzeko motiborik ez arrazoinik... Ilunabarrean ostaturat gindoazela, ordea, gitarra jotzen zuen mutil hura ediren genuen, plaza bazter batean kantari.
|
|
|
Ohartu ote zen, bada, osaba Joanikot, zalantzaz josia nengoela eta ez nekiela norat jo, nahiz eta iduri egin nezakeen ezen osabaren kide ezin leialago nintzela? Baina nik
|
ez
nuen gerlarik nahi, bertzalde... nahiz eta, osabaren hitzen bidetik, gero eta klarkiago ikusten nuen ezen ezin ekidin izanen nuela gerla hura ene hautua egin nezanean eta alde baterat edo bertzerat jo... zeren eta, Italiarantz abiatu aitzineko denboraldi laburrean, behin baino gehiagotan ikusi izan bainituen aita Bartolome etorri berria eta osaba Joanikot kontrakarrean, buruz buru, etsai ozpindua...
|
|
|
Hantxe ene urduritasunari eta neure ezinegonari leku emaiteko okasionea! Aitzinetik ere ikusia nuen nik osaba Joanikot, posizione are irrigarriagoan, noiz eta Urbiaingo jauregian erori baitzen eskaileretan beheiti, kakontzia eskuan zuela; jauregiko egun hartan, ordea, osabak min har zezakeelakoan edo, izutu egin nintzen hatsarrean, eta
|
ez
nuen, halatan, irririk egin, harik eta osaba bera irriz hasi zitzaidan arte; lohiaren gainerat erori zen bertze egun hartan, alabaina, nola urduritasunaren eraginagatik fintasun eta sentikortasun orotarik kanpoan bainengoen, istantean hasi nintzen irri karkaraka, gogo biziz eta neure ezinegonari leku emanez, osabari baimendurik eskatu gabe. Berehala joan zitzaidan, ordea, irri egiteko gogoa!, zeren, ene irria aditu bezain sarri, tximistak harturik bezala zutitu baitzen osaba, eta, ukabila altxaturik, erran zidan:
|
|
|
...hitz gutiko mutila nintzela, baina gauzak arras aldatu zitzaizkidala, noiz eta, bortz urte nituela eta oilo baten gibeletik jostetan nenbilela, behaztopa egin bainuen, buruz behera erori eta buruz harri bat jo; eta erraiten didate, halaber, ezen, kolpearen ondorez, tentua eta zentzua galdu eta hil hurran izan nintzela, baina, hartarik jalgi nintzenean eta perila gibelean utzi, kolpearen aitzinetik
|
ez
nuen erraztasunarekin mintzatzen hasi nintzela, eta hitzak eta eleak hain segidan eta hain elkarren ondoan zetozkidala, non baitzirudien ezen Spiritu Saindua ene mihitik ari zela.
|
|
|
Ene urduritasuna eta ene bihotz herstura, logelan sartu eta anaiaren zain geratu nintzenean, hura noiz oheratuko zain...!
|
Ez
nuen puntu hartan, halarik ere, luzaz iguriki behar izan, zeren eta handik gutira itzuli baitzen Mattin, kandela bat eskuan. Eta segidan beztimendak erantzi eta oherat egin zuen, nik lo iduri egiten nuen bitartean...
|
|
|
Ordea, tentamenduaren dei hartan
|
ez
nuen kontzientziaren ezbairik izan, zeren, nola osaba baitzen, artean, nik munduan gehien maitatzen eta miresten nuen pertsona, hala, berehala xitu zuen eta estali osabaren bozak aitarena.
|
|
|
Nik
|
ez
nuen, komunzki, liskar eta diskusione haietan parterik hartzen. Egun hartan, halarik ere, bisita egiterat joan nintzaionean, ezin xuxenago heldu zion Pedrok auziari, erraiten zidala:
|
|
|
Edo, Maddalenekin ote zegoen?, bururatu zitzaidan bat batean, zeren eta ez bainuen hura sukaldean ikusi... Eta, bihotza guztiz bizkortzen zitzaidala,
|
ez
nuen, ez, handik harat, atsedenik hartuko, bordarat iritsi arte, norat hurbildu bainintzen ezkutuka eta itzalgaizka... aditu nituen boz batzuk barrendik zetozenak, igan nintzen paretaren kontra zegoen harri handi baten gainerat, jarri nintzen pareta eta teilatuaren artean zegoen zirritu batetik beha... eta, handik aitzina, ikusi nuena ikusi nuen, eta eszena labur hura aski izan zitzaidan amorioar... Eta eszena labur hari deus ere eranstea soberan egon zitekeen, bertzalde, zeren perfetasunari ezin erants baitakioke deus ere, perfetasuna bera akasbidean ipini nahi ezean.
|
|
|
|
Ez
nuen gehiago ikusi, eta ez nuen gehiago entzun nahi izan. Zeren barrenaldeko boz batek erraiten baitzidan ezen gaizki eta bidegabeki ari nintzela eta ezin nuela berez ederra zena neure begiz lohitu eta zikindu.
|
|
|
Baina erran hark bazuen esplikazionerik, zeren, nola bainekien kasik segur ezen osabak galdegite hura eginen zidala, hala, osabak eta napolitarrak hitz egiten zuten bitartean, prestatzeko eta asmatzeko denbora izan nuen, buruko eltzean neure pentsuak eta neure injenioa egosten jartzen nituela, harik eta buruan egosia egotzi nion arte. Eta
|
ez
nuen, agi denez, gaizki asmatu, zeren Jainkoak asmatzeko dohain horretaz bederen hornitu baininduen, eta zeren esplikazione harekin kontent utzi bainuen, itxura batean, osaba.
|
|
|
Izan ere, osaba eta bion arteko anarterainoko harremanetan, hura beti izan zen irakasle eta ni ikasle, halako suertez, non arras egon izan bainintzen, urteetan, haren menerat eta erranetarat, guztiz ere gogara, hori bai... Baina ni hazten eta hazten ari nintzen, bertzalde, eta
|
ez
nuen jada isildu nahi, zeren, apurka, erran eta adierazi egin nahi bainuen nik ere neure begiz ikusten nuena, eta osabaren mundua ere neure baitarik juzkatu nahi nuen, neurtu eta erabaki, eta hari jakinarazi: zu orain hortik zoaz, baina ni hemendik; osaba eta bion arteko elkargo sekeretu hark bi pintore zituen, baina ordu arte osabak egin zuen elkargoaren koadro osoa, marraztu eta koloreztatu, eta nik neure ñabardurak erantsi nahi nizkion, eta neure mugak jarri haren munduari, muga batzuk haratago neramatzala, bertzeak honatago.
|
|
|
Eta lur fintkoan bezain segurki eta gogortki pausatu nahi nituen neure kontzientziaren oinak eta arrazoinak, eta
|
ez
nuen edireiten non haiek pausa, ez non haiek fintka.
|
|
|
Anaia salatzea bururatzen zitzaidan bigarren aldia zen hura, baina, lehenengoan ez bezala, orain
|
ez
nuen gibela eginen, zeren, aldeko eta aurkako argudioak balantzan jarri baino lehen, makurturik baitzegoen balantza orduko, neure zalantzarik gabeko deliberamendu haren alderat; eta zeren ezin barkatu bainion anaiari, haren falta eta hobena barkakizun ez zenean; eta zeren, falta haren ondorez, finean, zordun bainuen anaia, eta haren zorra ez zen nik kitatzekoa, baina lehenbailehen koberatzekoa.... Eta hain ziren guztizkoak ene pentsu haiek eta hain gibelaezina ene deliberamendua, non berehala abiatu bainintzen aitaganantz, oinazturak hartua bezala, Mattin eta Elbira beren atsegin lohian utzirik.
|
|
|
Halarik ere,
|
ez
nuen Urbiainen itzal bat bezala sartu nahi, zeren bainekien ezen bertzeen aitzinean itzal bat bezala agertzen dena bihurtzen dela, finean, bertzeen goganbeharraren iturri, eta nik ez nuen halakorik nahi. Hargatik, igandean amarekin eta sor Klara Uraitzekoarekin Urbiaingo elizarat joan nintzen, meza entzuteko asmoz, eta, horrela, apezarekin, alkatearekin eta bertze jende batzuekin egoiteko parada izan nuen, meza adituz gero.
|
|
|
—Baina, ene buruak ene bihotzaren gutiziak ontzat emaiten ez zituen arren —erran zuen ene amak—, halarik ere, zure aita etxeratu eta harekin oheratzen nintzen bakoitzean, osaba Joanikot izaiten nuen gogoan, halako suertez, non gogoz eta arimaz harekin izaiten bainintzen, gorputzez zure aita besarkatzen banuen ere... Eta nik
|
ez
nuen bekaturik egin nahi, baina bekatu egiten nuen, erremediorik gabe... harik eta, halako batean, zutaz haurdun gertatu nintzen arte. Eta, handik aitzina, ohi ez bezala alhatzen hasi zitzaidan neure kontzientzia gaixtoa, zeren neure tokia galdu bainuen behin, eta bekatu mortala egin nuen, adulterio egin nuen, ez gorputzez baina bai gogoz eta arimaz...
|
|
|
Eta goganbehartsu nintzen, bada, oker ari ote nintzen, eta goganbehartsu nintzen, halaber, azken urte haiek gezur handi baten gainean eraiki ez ote nituen. Oker edo zuzen, ordea, egin beharrekoa egina zegoen, eta, jauregia erdi hondaturik zegoela,
|
ez
nuen gibela egin... eta trabailariek, halatan, handik bizpahiru hilabeterat akabatu zuten lana —eta, nekeak eragin bertze isilune batean atseden hartzen zuela, segitu zuen—: Lana akabatu baino bizpahiru egun lehenagokoa izan zen ustekabekoa!
|
|
|
|
Ez
nuen luzaroan iguriki behar izan jakiteko ezen ez zitzaidala gezurrez mintzatu baina egi egiaz, jaun André!
|
|
|
Laugarrenean, ordea, noiz eta mirakuluaren goait bainengoen,
|
ez
nuen deus ere entzun, harako erran luze hura ez bazen, burutik egina zirudien preso gaztelau gartzelan sartu berriak behin eta berriro errepikatzen zuena, ondoko gelatik: Una hora duerme el gallo/ dos el caballo/ tres el santo/ cuatro el que no es tanto/ cinco el capuchino/ seis el agustino/ siete el caminante/ ocho el estudiante/ nueve el pollino/ diez el gorrino/ once el muchacho/ doce el borracho/ y el perro y el gato/ duermen cada rato.33
|
|
|
Baina
|
ez
nuen haiek mementuan baketzerik erdietsi, eta hala egon ziren egun osoan: hatsarrean, goizetik arratsalderat bitartean, elkarri so ere egin gabe; gero, arratsean, xuxendurik elkarri hainbat so, baina oharkabean eta itzalgaizka bezala... harik eta, gaua gainerat zetorkigunean, Antonio Joxerenganat hurbildu zen arte, bere arrazoinak erakusten zizkiola:
|
|
|
Ez, jaun André,
|
ez
nuen harekin deus ere egin, zeren promes egin bainion Jain koari ezen ez nuela bortz sei urtetan emaztekirik hartuko, eta epe hura ez zen artean konplitu, eta zeren bertze asmo batzuk bainerabiltzan nik istant haietan, hagitzez ere inportantagoak eta hil edo bizikoagoak.
|
|
|
Eta osaba Joanikotekin protestant sentitzen nintzen, eta jaun Marcelekin katoliko. Eta
|
ez
nuen kontzientzian ezinegonik ez buruan buruhausterik izaiten, eta ez nintzen hargatik herstura hertsian bizi, zeren biak bainituen maisu eta irakasle, eta zeren irakaslearen erranetarat egoitea baitzen ikaslearen obligantza eta zeregina. Eta, komunionea egiten nuenean, gogoan izaiten nituen osabaren hitzak, hura ogi puska bat bertzerik ez zela, baina behin ogia ahoratuz gero, jaun Marcelek eman zidan kontseiluari jarraitzen nintzaion, eta kontseilu haren arabera bizitzen nituen neure baitan Kristoren oinazea eta Kristoren erresurrezionea.
|
|
|
Zenbatetan erran ez ote zidan osaba Joanikotek ezen egiak eta egia bakoitzak demostrazione bat behar zuela, halako tailuz, non printzipio hura arau bihurtu baitzuen, bere bizitzako egunorozko jokamoldeaz denaz bezainbatean! Eta ni ere ideia hartakoa nintzen eta, gisa hartan,
|
ez
nuen burua gehiegi erabili beharrik, jakin eta ulertzeko ezen mapako paradisuak ez zuela egiazko Paradisuaren existentziarik frogatzen... Haatik, nola, nengoen puntuan nengoela —zalantzen zuloan sartua, bai, baina baita bizitza nehoiz baino seriosago hartzeko gogoarekin ere, zirt edo zart—; nola, bada, deus guti behar bainuen, ipurtargi baten argitik eguzki distiratsu baten egiteko, hala, mapa hura ikusi nuenean, iduritu zitzaidan ezen Jainkoa mapa hartaz mintzatzen ari zitzaidala eta mapa haren bidez seinalatzen ari zitzaidala neure xedea eta etorkizunerako bidea, nola egun batzuk lehenago mintzatu baitzitzaidan zakil azaleko orban itsusi haien bidez, enegan damua eta onerako mudantza eragiteko...
|
|
|
Nor naiz ni, izan ere, neure bizitzaz mintzatzen hasteko, gizon faun bat naizenean, ezdeus bezain guti balio? Baina, arestian erran dizudan bezala, ekin nion lehen urratsari, ekin nion bigarrenari... eta, handik aitzina,
|
ez
nuen eta ez dut gibelatzerik izan, eta hala ibili natzaizu oroitzapenez oroitzapen eta aitorrez aitor... Derradan, ordea, ezen liburuaren hastean izan nuela, bai, buruhausteren bat, zeren aitorrak molde batean edo bertzean egin baitaitezke.
|
|
|
Ez dut uste berrehungarren lezioneak gehiegi konbentzitu ninduenik herstura hertsi hartan... baina
|
ez
nuen jada ihesbiderik.
|
|
|
Hantxe desegin zitzaidan, bat batean, istant batzuk lehenagoko liluramendua! Baina, halarik ere,
|
ez
nuen artean etsi nahi eta, neure sineste itsuari atxikirik, amestu nuen ezen, galtzak goratu orduko, eskuz jaso eta eskuan eramanen zuela dukeak bere eskrementuen fruitua, zeren, soberakinak ere, zilarrezkoak edo urrezkoak direnean, ez baitira izan ohi soberako. Haatik, bere egitekoa akabatu eta galtzak goratu bezain fite, alde egin zuen.
|
|
|
—Zaudete hemen. Ekarriko dizuet nik txakurra —erran nien, pentsatzen nuelarik ezen morroiren bati manuren bat eman behar niola, txakurrarekin ihes egin zezan amoreakatik, baina
|
ez
nuen hartarako hautabiderik izan, zeren taldeburuaren errepuesta berehalakoa izan baitzen:
|
|
|
Eta, iduri haren aitzinean —kanoia dorreari beha destaturik— amaren hitzak oroitu nituen: "... eta ez kexatu, zeren, zigorretik desterrurat xuxen eraman beharrean, hilabeteko atsedenaldia emanen baitzaio, zaurietarik sendaturik joan ahal izan dadin harat..." Eta, hala, elizaren liberaltasunaz eta eskuzabaltasunaz mintzatzen zitzaidan ama —Erromako eliza beti hain liberala eta eskuzabala, jaun An dré...! —, baina
|
ez
nuen dudarik egiten ezen kanoiaren kontu hura ere ongi studiatua eta hobeki kalkulatua zegoela, liberaltasun iduri haren azpian bertze iduri bat ezkutatzen zelako, umiliazionearen iduria, zeren eta objektiboen umi liatzeko edo haien deusezteko jartzen baitira armak objektiboei beha; eta iduri hura zen, halaber, urbiaindar guztiendako mehatxua, jakin zezaten lehenengo behakotik —zeren eta hal...
|
|
|
Ordea, nik
|
ez
nuen arrazoin hura aditu nahi, zeren eta gainean baikenituen Ofizio Saindukoak, eta moztu egin nuen, besoa tinkatzen niola:
|
|
|
Baina
|
ez
nuen hasia akabatu ahal izan, zeren osaba Joanikot eta Maddalenen bozak aditu bainituen; eta Maddalenek erraiten zion osabari: " Horrela ez da berori sendatuko, zeren hobeki garbitu behar bainizkion zauriak eta haiei ukendua eman; eta belar batzuk ere bildu nahi nituzke gero, zolda belar batzuk, enplasturen bat egiteko...", eta osabak Maddaleni:
|
|
|
Eta, gizon zuhurrak ez bezala, zeinak eskuinean prest baitu pozoina duen kopa eta ezkerrean kontrapozoina, bi eskuz edan nahi nuen nik atsegintasunaren kopa pozoindua... Eta, neure bizimolde berriaren bideratzeko,
|
ez
nuen esku hertsirik eta egitekotsurik nahi, zeren eta esku hertsiak itotzeraino eta arnasgabetzeraino hertsi baininduen urte luzeetan, baina esku laxoa eta alferra, zeren hats hartu nahi bainuen, eta biriketan munduko aire guztia sartu nahi nuen... Eta ez nuen bide malkarra nahi, baina plauna eta berdina.
|
|
|
Baina, zalantzaz zalantza banenbilen ere, zalantzarik
|
ez
nuen ezen neure haragizko tresna hura gogortzen hasia zitzaidala, eta batetik bertzerat zebilkidala, urrats batean honat, hurrengoan harat, neure galtzoin zabalen kontra, kanpai mihi bat iduri...
|
|
|
Baina, arrazoinak arrazoin, larrialdi haietarat ni baino ohituagoa zegoen, zinez, azpian nuen emaztekia, zeinak, kalapita hasi orduko eta oihu haiek aditu orduko, aingira labain batek bezala egin baitzidan ihes gorputzaren behealdetik, are nahastuago eta noragabetuago uzten ninduela... Baina nahaste borraste hura ere
|
ez
nuen betiko, zeren, ezustearen ondotik eta lehen beldurraren ondotik, bizi-nahiak eta iraun nahiak hartaraturik, suspertu eta areagotu baitzitzaidan injenioa, piztu zitzaidan buruan argi bat, eta abiatu nintzen, halatan, aulkiaren gainean utziak nituen beztimenden bila, erdi haztamuka... Hura ustekabekoaren gaineko ustekabekoa, jaun André!
|
|
|
Pentsamendu horrek goganbeharturik eta erretzeko gogoak erretzen ninduela, etxe elkarri atxikien urbanizazio berrien artean segitu nien, hiriko azken garaile usteen farfailkeriaren metatoki. Bortz minuturen buruan, berriz ere karrikartean izanen ginen, eta
|
ez
nuen inola ere garbi zer deabru eginen ote nuen, nire zelatatuak, erritual esoteriko odoltsuetan jardun barik, libertitzeko gogoz kaleratzen den edozein bikoteren abiada arruntari lotzen bazitzaizkion, dantza egitera joan edo modako pub batera sartu. Hasian hasi, neure buruaz ere hasia nintzen dudatzen; ez nengoen batere seguru Ttipiren hilketa argitu nahian ari ote nintzen ala nirekin gehiago bizi ez zen emakumearen afera pribatuetan modurik zibilizatu gabeenean muturra sartzen.
|
|
|
Garbi eta distiratsu ageri zen, herdoilak eta zikinak hain fite jotako hainbertzeren artean. SORIA IKUZTEGIAK, S.L. Aspaldi nuen Ximurrak kanpo aldean ezarritako muntadura handiaren entzutea, baina inoiz
|
ez
nuen galdetu non arraio ote zen. Horra hor, ene begi parean.
|
|
|
Irriño mingots baten kimua ezpaineratu zitzaidan. Inoiz
|
ez
nuen amestuko nire izenean igortzen zuten egunkaria deusen argigarri gerta zekiokeenik Kristinari. Are amestezinagoa, nire eskutik ateratako testu bat haren ezpainetan entzutea:
|
|
|
—Ukitu ere ez? —begi gorriek txin txin egin zuten ezker eskuaren barrenean preso— Zure kondoia
|
ez
nuen, bada, biharamunean komunean aurkitu. Eskerrak eman behar dizkizudala uste duzu, zu bezalako odol ustel batek nirekin babesgailua erabiltzeagatik, ala?
|
|
|
3.000 agindu zizkidan, baina nire burmuinetatik eta Ttipirenean hartutako ohar urrietatik gehiagorik erauzterik
|
ez
nuen. Azken zuzenketak egin, ohiko klabea idatzi eta behar baino indar handiagoaz zanpatu nuen itzulera tekla.
|
|
|
Errepideari berehala lotuta, ordu bata jo gaberik herrian izanen nintzen, ortzegunean bezalako lasterraldi arriskutsuen beharrik gabe. Ailegatu, amaren saihets berora bildu eta, xera batzuk eginda, sorgin afari batez gozatzeko parada
|
ez
nuen, menturaz, galdua oraino...
|
|
|
Ganberara itzuli, galtzak erantzi eta ahoz goiti berretzan nintzen ohe gainean.
|
Ez
nuen deus oroitu nahi, ez nuen deusez gogoetatu nahi, ez nuen deus desiratu nahi. Ukigarri ez zen guztiari iheska, ur edan berriak gorputz barnera ekarri zidan freskurara ezarri nuen gogoa.
|
|
|
Ganberara itzuli, galtzak erantzi eta ahoz goiti berretzan nintzen ohe gainean. Ez nuen deus oroitu nahi,
|
ez
nuen deusez gogoetatu nahi, ez nuen deus desiratu nahi. Ukigarri ez zen guztiari iheska, ur edan berriak gorputz barnera ekarri zidan freskurara ezarri nuen gogoa.
|
|
|
Dudarik ez, soinu horrexek dantzaraziko ninduen, egunkarira ailegatu orduko. Arrazoi pisuzkoa, oraindik zain eta muin heldu nahi ez izateko, ez bederen burua onbideratzen
|
ez
nuen artean. Aferaren alderdi profesionalak saihestuta, hilaren adiskide nintzen aldetik neure eginbeharrak zehazteko saioa egin nuen.
|
|
|
Gehientsuenek gauza handitzat joko lukete bizirik eta —bestondoak bestondo— onik iraute hori, baina duda egitekoa zen familia urritua irizkide izanen ote nuen. Abuztuko igande goiz horretan,
|
ez
nuen felizitaziorik espero aurreko egunean urratu ez nuen bideari lotzean.
|
|
|
Lehenago ohartu behar nuen, baina zentzumenak ez nituen beren hoberenean. Belarriak sorgortu zitzaizkidan arte
|
ez
nuen burua biratu, eta orduan argi itsugarri batek biluztu ninduen bide erdian: ni besarkatzera heldu zen munstro orro egilearen begiak.
|
|
|
Eranskin hori gehitu ez balu, ausartuko nintzatekeen, beharbada, iraungitze dataren erruleta errusiarrean jokatzera. Sukaldean kukututako sadikoaren sareetan berriz ere erortzea gehiegizkoa zitzaidan, ordea, eta Potzolok nirea ere jateari uko eginen ez bazion ere,
|
ez
nuen nahi inork erantzukizunik eskatzerik, hertzeetako perforazio batek polizia bertze mundura igorriz gero. Kafe baten galdea egin nuen, mahai gainean gelditutako ogi apurrei ematen nien bitartean.
|
|
|
" noiz hasi zinen lan honetan?"," zer motatako bezeroak etortzen zaizkizu?" eta gisakoak. Interesatzen zitzaidana lortu ezean, gutienez ere
|
ez
nuen alfer bidaia egin nahi. Lan da egunero 8.000 karaktere idaztea.
|
|
|
—.. Bai, dena ukatzekotan hago —gezurra.
|
Ez
nuen solasa luzatzeko estakururik erantsi nahi— Baina nirekin ez haiteke ezkutukerietan ibil. Nola zuen izena ipurtaundi beltzaran horrek, nik egunkaritik martxa egin baino urtebete lehenago etorri baitzitzaigun...?
|
|
|
Betaurrekoak gau mahaitik hartu nituen. Aitzin goizeko ibilaldiaren hondarrak ageri zituzten oraindik, baina
|
ez
nuen garbitzeko astirik. Uste baino lan gehiago eman zidaten lehen urratsek, zabuka ganberan barna.
|
|
|
Eta hara non Kristinak amatu nahi.
|
Ez
nuen kontrako argudiorik eriden. Aita izatera etsita, xoradurak hilabeteak iraun zidan.
|
|
|
Sen hutsez, eskuak paper multzora joan zitzaizkidan. Oraindik
|
ez
nuen aurreko eguneko neure lanaren emaitza aztertu.
|
|
|
Alabaina, Ximurrak egia zioen, ez nuen kausituko. Inoiz
|
ez
nuen inor/ ezer botila batez kausitu. Eskua dardar nuela, mahai gainera itzuli nuen, lotsaturik.
|
|
|
Ez,
|
ez
nuen ur garbirik atera, baina egia ere bazen kezka biziagoek biziarazi nindutela hondar egunetan. Marihuanaren esku beratzak ttiraka egin zidan, goitti.
|
|
|
Harritu ninduen ene gorputzaren protesta ezak:
|
ez
nuen hain garbi edari gehiagoren etorria jasanen ote zuen. Ximurra, beretik dastatu gabe, kanpora begira zegoen.
|
|
|
Aspaldiko partez, ordu erdi abantzu zuen nirekin bisaia ilundu gabe, eta
|
ez
nuen dena kakaztu nahi zapata takoidun triste eta aise ere prosaikoagoen kontura. Egoeraren latzagatik ere, eroso sentitzen nintzen whiskyak gure artera ekarritako giro bare, kasik adiskidetsuan.
|
|
|
—Esker onekoa bainaiz, aukera bat ematera deliberatua nintzen, zu lagun egiteko prest egonez gero. Azken batez, une atseginak iragan ditugu elkarrekin hondar hilabeteetan, eta
|
ez
nuen dena pikutara bidali nahi azken momentuko zirtzilkeria batengatik. Ikusiak ikusi, ordea, gauzak aldatuxeak dira.
|
|
|
Amarenean gosaldua nintzen, baita oparo gosaldu ere. Potzolok jakinarazi beharreko albisteak entzuten segitu baizik
|
ez
nuen nahi. Entzuteak baizik ez zion zentzua ematen okerreko tokian eta okerragoko jendartean onartutako hitzorduari.
|
|
|
Di Caprioren itsasoaren babesa bilatu nuen, atzera ere, hogeita lau urte lehenagoko fraideeneko ikasgelaren minean: Potzolok noiznahi ematen zidan bere azken maitemin ezinezkoaren berri, baina pupitre lerroan beti nire gibelean egoten zenez,
|
ez
nuen arreta plantarik egin behar izaten, bere hats beroegiaz garondoa goritzen zidalarik.
|
|
|
|
Ez
nuen hilerriratzen ikusi, baina dudarik ez zen nonbaitetik sartua zela. Jaka zeraman, atorra eta galtza udatiarrekin bat heldu zena; horrexetan baizik ez zion giro berriari amore eman.
|
|
|
Laburtuz gero hark, egurra nik. Hogei urtetan alde egin zigun;
|
ez
nuen amaren negarrekin bat egin, hartarainoko denboran partzuer izan gintuen gelako nagusi bakar ikusirik neure burua. Izengoitia lehenago ezarria nion:
|
|
|
Etxetik ateraz geroztik ez nuen neure burua ispilu batean begiztatu. Bertzalde ere, bartekoak mahaira ekartzeko gogo handirik
|
ez
nuen, bereziki Edurne/ Ixter puxka neure aitzinean jarri berria zela, kafeontzia bere lekuan utzita.
|
|
|
Aingeru aurpegi horretan ez zen, alabaina, trufa aierurik, sufrimendu neurtezin eta isilaren marka baizik. Burutapen gaiztoa berehalako batean aienatu zuen geroago eta hazitzenago zihoakidan grinak, eta behin berriz baietz erantzun nion, baietz bada, aurkituko genuela hura gelditzeko manera, zinez, baina —eta hau, hitzez barik, buruan baizik
|
ez
nuen erabili— mesedez eta faborez, ez nintzala berriz ere geldiaraz, ez nintzala, otoi, ezegitekoren bat eginen ez banuen. Eta, nire mezua, osoki adierazi gabe ere, osoki ulertua zuelakoan, ekin nion berriz haren tertziopelozko gorputzari.
|
|
|
Bai baitzekien, ez nion azaldu behar izan asteburu horretan, lana nuenez, semea zaindurik egoteko bide bakarra zegoela, hain juxtu ere, gure amarekin uztea. Halaber,
|
ez
nuen denbora alferrik galdu oroitarazten bere amaginarreba ez zela munduko amatxirik ilobazaleena eta, beraz, joan etorrietara behartuko ninduela herritik hirira eta hiritik herrira, egunez ez bazen, gauaz bai behintzat, egun osoan haurrari kateaturik ez uztearren. Zerrikeria bat, finean, denendako izorramendua azken orduko apeta batengatik.
|
|
|
" (I.)", erran nahi baita, parentesiz giltzapeturiko bat zenbaki erromatarra, horra kontu guztia. Ttipi bere txostenaren bigarren atalaren zordun zitzaidan oraino, eta gainera, eman zidan lehenbizikotik ere
|
ez
nuen dena probestu ortzegunean idatzi nuenean, hain baitzen datuz eta iradokizunez mardula. Delako zeinuak, beraz, sektei buruzko lanean agertu behar zuen, hurrengo egunetan etortzeko zegoen informazio gehigarriaren iragarle.
|
|
|
|
Ez
nuen, bertzalde, inolako zalantzarik, kristau onaren ikasgaiak gupida lekedazu baten itxuran azaleratuko zitzaizkiola, aita amen ezkon porrotaren ondorioz zurztasunaren sareetan trabaturiko gure seme errukarri eta errugabearenganako. Horri guztiari gehituta bere adintsuko haurrez inguraturik egonen zela, neke zen aterpe hoberik bilatzea gure seme betiere bakarregiarendako.
|
|
|
Igandeko bazkariaz geroztik nintzen kasik ahamenik hartu gabea, eta goseak amorratzen nengoen.
|
Ez
nuen, hala ere, sobera ilusitu nahi: astelehen osoan nire elikagai bakarra izan eta gero, galleta hondarren bat gelditzeko ustea ere sobera izaten ahal zen etxe horretan.
|
|
|
Nik, bederen, horrelaxe hartu nuen. Bizirik zegoela sekula ere gainditu ahal izan
|
ez
nuen norbaiten kontrako jokoa.
|
|
|
Azkeneko esaldia
|
ez
nuen aurretik mamitua. Une horretantxe sortu zitzaidan gogoan eta neroni ere harrituxea nengoen, ahoan elez jantzita.
|
|
|
buruz buru izan ginen azkenekoan oihu batean ari zitzaidan, eta ikusi, berriz, ikusi nuen hondarrekoan, nire adiskide baten autotik jausten ari zen, harekin asteburua iragan ondotik. Semearekiko utzikeria ere, igande arrats berean agerian jarri zuena,
|
ez
nuen ahanzteko. Zibilizatua naiz, baina ez hainbertze.
|
|
|
Salako liburutegiari begira nengoen. Lau hilabete lehenago, etxea uztean, pare bat liburu baizik
|
ez
nuen maletaratu.
|
|
|
Egun osoan lantokira agertu gabe egon ondotik, Eskalatzailearekiko kalapita hainbat kilometrotara entzuten zen, baina nengoen nengoenean hori eta iazko haizea axola bera zitzaizkidan jada. Ailegatu nintzenetik Togasekin eleketan ari zen bulegoan, eta
|
ez
nuen neurez otsotegian sartzeko inolako asmorik. Zetorrena zetorrela, mahaira jarri eta lanari lotu nintzen.
|
|
|
Atertuko dik, bai, nik errepika neure buruari. Alabaina, abuztu hori hainbat hamarkadatan ezagutu zen beroena eta idorrena izanagatik ere, erauntsia baizik
|
ez
nuen neure zeru partikularraren gainean, eta ni nardatzen hasia nintzen zipatua egoteaz. Niretzat ez baitzuen atertzen.
|
|
|
Ordubete inguru nuen egunkarira agertzeko ordua baino lehen. Giltzek poltsikoak erretzen zizkidaten eta, eginbeharraren latzagatik ere, horiek jabeari lehenbailehen itzuli bertze deusen irrika
|
ez
nuen dagoeneko.
|
|
|
Matelondoko orizta ilunagatik ere,
|
ez
nuen istante ezagutu, eta horren errudun ez ziren bakarrik aitzinetik eztarriratutako ginebrakadak, ezta elkar ikusi gabeko hilabeteak ere. Hogei kilo gutiagoren jabe eta markako txandal gorri laranja batez txatxutua, gure semeak maite dituen filme guztiz pedagogikoetako heroi transgalaktiko zangomotza iduri zuen, sugar desgisatu eta lekuz kanpokoa" Lisboako" histuran.
|
|
|
—Orduan
|
ez
nuen deus pentsatu, erran bezala amorratua bainengoen, baina gero aski bitxia iduritu zitzaidan larunbat gau batean Rosario bezalako batek kazetari bati galdetzea farmazia non ote zen.
|
|
|
—Oporrak hasi baino lehenago, nik biharamunean eskolarik
|
ez
nuen egunetan. Orain, udan, nik uste dut egun berdinean dela, Maite hurrengo goizean ere gelditzen baita nirekin.
|
|
|
Baina, zergatik?, galdetu nion ene buruari, zergatik gu?
|
Ez
nuen erantzuna ezagutzen, ezin jakin nezakeen ezta ere zein helburu zuten edo nork (edo nor  tzuk) mugitzen zituen hariak isil gordeka. Gustura hartuko nituen galdera haien guztien erantzunak, noski, arerioa ezagutu egin behar baita, ahalik eta egokien hari aurre egin nahi bazaio, baina segituan jabetu nintzen inoiz ez nituela erantzunak jakingo.
|