|
2000
|
|
|
Ez, jaun André,
|
ez
nuen harekin deus ere egin, zeren promes egin bainion Jain koari ezen ez nuela bortz sei urtetan emaztekirik hartuko, eta epe hura ez zen artean konplitu, eta zeren bertze asmo batzuk bainerabiltzan nik istant haietan, hagitzez ere inportantagoak eta hil edo bizikoagoak.
|
|
2003
|
|
|
Neure ikasle zela ezagutu nuen lehenik eta geroztik
|
ez
nuen haren berririk izan harik eta nobela bat idatzia zuela-eta aurkezpenerako deitu zidaten arte. Harri eta zur geratu nintzen.
|
|
|
Egun batez, hori bai, izu pixka batekin ohartu nintzen neska arrastoak desagertzen ari zirela Monikarengan. Bera baino lehenago esnatu nintzen goiz hartan begira egon nintzaion luzaz, eta
|
ez
nuen haren aurpegian lehen gupidatu eta babes ematera bultzatzen ninduen ume trazarik aurkitu. Ezpainen lerro lizunean, sudur hegalak astinduz arnasa hartzeko modu egarberan edo burukoari atxikitzeko era gutiziatsuan ohartu nintzen emakumea gailendu zitzaiola erabat neskari.
|
|
2005
|
|
|
Begira gelditu zitzaidan, gero ispilu txiki baten gainean marratan zegoen irin antzekoa aluminiozko paperean bildu eta ezer esan gabe alde egin zuen. Ez zen gehiago agertu eta
|
ez
nuen haren berririk izan, hildakoarena suertatu zen arte.
|
|
|
Lehen kutxa itxita, bestea zabaldu nuen, aurreko aldian miatzerik izan
|
ez
nuen hura. Oraingoan pentsaturik neukan ezen, baldin eta zoriz Marro etxeordean sartzen bazen, esku argia itzali eta bertan geratuko nintzela, mugitu gabe.
|
|
2006
|
|
|
Disko hartako abestietako baten hitzak Etiopiako erregearen hitzaldibatetik aterata zeuden. Inoiz
|
ez
nuen hura baino letra engaiatuagorik entzun. Honahemen euskarara itzulia:
|
|
|
Batis Egurrola ontziolako nagusia izan zen puxtarria jausitako gau hartan gure etxera agertu zena.
|
Ez
nuen artean haren ezaupide handirik, baina berari zor diot, Bernat maisuarekin batera, mendebalderako bidaia ahaztezina.
|
|
|
eskatzen zuena ordainduko niola; jartzeko nahi zituen baldintzak, denak beteko nituela. Alferrik,
|
ez
nuen haren begirada leuntzea lortzen, eta aitzakiak jartzen hasi zitzaidan ni gainetik kentzeko. Nik ez bainuen etsitzen, emakumeak destainaz esan zidan:
|
|
2007
|
|
|
Niri, izan ere, ez zitzaidan ezer gertatzen, Elisari baizik. Hark Diputazioko funtzionario bat zuen senargai, eta nik ez nekien nor zen, nik
|
ez
nuen haren arrastorik batere. Areago, nik ez nekien nire almibarrezko melokotoiak senargairik bazuenik ere.
|
|
2009
|
|
|
Inporta zitzaidan gauza bakarra zen, eta hala ere
|
ez
nuen haren gaineko xehetasunak eskatzeko asmorik. Frantziskak galdegin zuen, nire partez.
|
|
|
Nire jaunak haietaz begiratzeko manu eta kontseilu eman zidan. Louiserekin
|
ez
nuen haren errana egin San Bartolome bezperan, eta huts horren karga eraman nuen beti nire bihotzean. Karga hori pixka bat arintzen lagungarria izan zen ohartzea Henrikek berak ez zuela aholkua beretako hartu.
|
|
|
|
Ez
nuen haren atseginerako erran, baina ohartu nintzen atsegin zuela nire errana.
|
|
|
Plater italiarra zela esan zidaten.
|
Ez
nuen haren izena apuntatu, baina ez dut zalantzarik oso goxoa zegoela esango niela.
|
|
|
Orduan, ondorioztatu nuen, oker ondorioztatu ere, aldaketa Euskadin egin behar nuela. Berresteko, Henrikeri deitu nion, eta Txarik esan zidan ahotsik gabe zegoela nik
|
ez
nuen haren gaixotasunaren berri, baina keinu bidez esaten ari zitzaiola ordurako posta elektroniko bidez bidalia zidala bere lana. Mezuan Txarik azaldu zidan bere senarra ospitalean zegoela, eta, nahiz eta hobetzen ari, egonaldia luzatzen ari zela.
|
|
|
Txapela erantzi nuen Estudiantearen aurrean. Inoiz
|
ez
nuen haren mundua ulertzeko abilidaderik izango. Ginbaila erantzi zuen Estudianteak.
|
|
|
Erran bezala, hiruetan Mayi etorri zen, Pantxika deitzen zuela nagusiak erranez. Ez ginuen hitzikan ere atera biek, eta
|
ez
nuen haren bisari hutsatik deus jakintzeko ahalmenik izandu. Erakiten ari ninzen baino ez nion zerbait galdetzerako plazerra eman nahi zikin horeri!
|
|
2011
|
|
|
Eguna nire buruari errietan pasatzen duen hots madarikatu horrek zerikusia du ziur. Eta Mikelen argazkiak Madrileko metroan; berak behartu ninduen egun osoan zehar egunkariak zelatatzera, begiratu nahi
|
ez
nuen hura behin eta berriro ikustera. Hainbeste begi ari ziren berari begira, bera lurrari, esposaturik, telebistetan, estatuaren efikaziaren propagandatzat, ereindako gorrotoen aringarri berehalakotzat, aparatu handiegi askoren azpian, lurrera begira; argazkian barrena besarkatzeko gogoa sortzen zitzaidan oraindik, nire familiakoa balitz bezala.
|
|
|
Hori da, Etxenike, Jakiundeko buru.
|
Ez
nuen haren izenik eman, baina gero jin zitzaidan Etxenike, erranez: " Hori egia da".
|
|
2012
|
|
|
Niri begira. Inoiz
|
ez
nuen haren aurpegia ikusi baina begiratu zidan modua nahikoa izan zen zalantzarik ez izateko: gizon hura, nire aita zen.
|
|
|
Berehala esku ohe bat egin nuen gizonak eramateko eta, han biak etzanda jarrita, Ostiral eta bion artean eraman genituen. Baina gure hormaren edo harresiaren kanpoaldera iritsi ginenean, lehenago baino okerrago ginen, ezin baitzuten hura igaro, eta nik
|
ez
nuen hura botatzeko inolako asmorik. Beraz, berriro ekin nion lanari, eta Ostiral eta biok, bi ordu ingurutan, denda dotore bat eraiki genuen, oihal zaharrez estalia, gainaldean zuhaitz adarrak zituela, hesiaren kanpoaldean; hain zuzen ere, hesiaren eta landatu nituen zuhaitz gazteen artean.
|
|
|
Zuhaitzetako adarrak eta aurkitu nituen zuhaixketakoak moztu, eta barrura bota nizkion. Jan zuenean berriro lotu nuen handik eramateko, baina, goseak erabat ahuldua zegoenez gero,
|
ez
nuen hura lotzeko premiarik izan, eta zakur bat bezala etorri zitzaidan atzetik. Eta animaliari janaria ematen jarraitu nuenez gero, maitagarri, atsegin eta bihotz oneko bihurtu zen, eta geroztik hura ere etxekotu zitzaidan, eta ez zidan alde egin.
|
|
|
Orduak eman nituen, egunak esango nuke, neure buruari kolore bizienekin ikusarazten zertan arituko nintzen ontzitik ezer atera ez banu. Jatekorik ere ez nuen izango, arraina eta dortokak izan ezik, eta, horrelakorik aurkitzerako denbora luzea igaro zenez, lehenago goseak hilko nintzen; eta, goseak hil ezean, basati soil baten eran bizi izango nintzen; eta trikimailuren bati esker ahuntz edo hegaztiren bat harrapatu izan banu ere,
|
ez
nuen hura larrutzeko edo zatitzeko modurik izango, edo haragia larrutik eta erraietatik bereizteko edo mozteko, eta hortzekin karraskatu nuen, eta azkazalekin urratu piztiek bezala.
|
|
|
Orduan etsitzen hasi nintzen, ur lasterrak uhartearen bi aldeetan zeudenez gero, banekien handik legoa batzuetara berriro elkartuko zirela, eta orduan nuela inolaz ere itzuli.
|
Ez
nuen hari ihes egiteko aukerarik ikusten, eta ez nuen hiltzea beste irtenbiderik, ez itsasoaren eraginez, orduan bare samar baitzegoen, goseak baizik. Itsasertzean dortoka bat aurkitu nuen, eta, pisu handikoa izaki, ia ezin altxa nezakeen, baina lortu nuen txalupa barrura botatzea.
|
|
|
Denboraldi horretan, harritua utzi ninduen nire familiaren ugalketak. Kezkatua nengoen nire katemeetako bat galdu nuelakoan, eta ihes egin zidala edo hil egin zitzaidala pentsatu nuen, eta
|
ez
nuen haren berri gehiagorik izan, harik eta, harriduraz, abuztuaren amaieran hiru katakumerekin etxera itzultzen ikusi nuen arte. Horrek bai harritu ninduela, izan ere, eskopetaz basakatu bat, nik hala izendatu nuen?
|
|
|
Karen poloniarra delako oroituko nintzen Tadeusz Kantorrekin. Gasteizko Nazioarteko Antzerki Jaialdian ikusita nengoen izenburua oroitzen
|
ez
nuen haren antzezlan bat. Ea ezagutzen zuen galdegin nion.
|
|
2013
|
|
|
–Epaile gisa hormaren kontra jarri eta fusilatzeko agindua ematea gustatuko zitzaidan. Idazle gisa,
|
ez
nuen haren baitan sartu eta ulertzea beste biderik eta, koldar samarra izaki, muzin egin nion eskaerari?, zioen idazleak. Enkargu horretatik ez zen ipuin libururik atera, baina eleberri entzutetsu batzuk jaio ziren.
|
|
2014
|
|
|
Gomezago behin eta berriz ageri da ipuinean, baina ez da protagonista nagusia. "
|
Ez
nuen haren historia edo ipuin mitologiko bat kontatu nahi; horretarako, pertsonaia bat asmatu nukeen, eta oinarririk ez nuen". Ipuina beste era batera planteatu zuen:
|
|
|
Hainbeste ordutan ipurdia sofan itsatsita edukitzeak ez ninduen harritu, baina afaldu ez izana damutu zitzaidan. Orain Mikelekin egin nuen, eta
|
ez
nuen haren anfitrioia izateko inongo asmorik.
|
|
|
Estropezu egin zuen emakumeak halako batean, lurrera jausi zen.
|
Ez
nuen hari laguntzeko zirkinik ere egin, begira geratu nintzaion, noiz altxatuko. Ilaran atzetik zetozenek inguratu egiten zuten ukitu gabe.
|
|
2015
|
|
|
Joxerramon Arrigain zuen izena, eta hala izango du gaur ere, Madrilen bizi dela uste dut, ingeniari lanetan. Nire ikasturtekoa zen Arrigain (nire jaiotegun berekoa gainera, gerora jakin nuenez) baina beste gelan zebilen eta
|
ez
nuen harekin harreman handirik; UBIn nengoela bai, gehiago, Jon Baltzaren laguna zelako. Kristauen taldekoa zen Arrigain, baina ez zen ibiltzen fede horren nabarmenkerian:
|
|
|
–zer egin??. Baina nik
|
ez
nuen haren hutsa errepikatuko, ez nuen alderdi iraultzailerik sortuko, horren lerroetan gazte idealistak nahiz alferrontziak iraultzaren burokrata eta bulegoko gerrillari bihur zitezen.
|
|
|
Eta haren mende jarri ginenean, gure Jaunagandik ulertu nuen nik hala jartzea komeni zela, eta ongi egina zela zirudien gero; izan ere, Ordenako diferentzia guztietan haren laguntza handia izan genuen eta gertatu ziren beste gauza askotan garbi ikusi zen; egundo ere ez zuen utzi inongo elizgizonek bisita zitzan ezta ez zuen egiten monasterio hartan nik eskatzen niona baino besterik. Honela igaro zituen hamazazpi urte, gutxi gorabehera, ez bainaiz ongi gogoratzen, eta nik neuk ere
|
ez
nuen haren mende egotetik aldatzeko asmorik.
|
|
|
Hain zen eskuzabal eta bihozbera nirekin, non egun ere sentimendu goxo bat baitut harengan pentsatzean. Ohi bezala, abisurik gabe kartzelaz aldatu zuten, eta jada
|
ez
nuen haren berri izan. Urte batzuen buruan, ez nekien bizirik zegoen edo ez, ez nintzen oroitzen ezta haren izenaz ere, lagunaren herri hartan lan egitea egokitu zitzaidanean.
|
|
2016
|
|
|
Argazkia ikusi zuenean galdetu zidan ea nola egin nizkion erretokeak. Nik
|
ez
nuen hura ukitu, halaxe atera zen argazkia, argiagatik. Bestalde, ni argazkiak paperean edo euskarriren batean edukizalea naiz.
|
|
|
Bihotza adimendua baino arinago doanean, hamaika neke eta izerdi arintzen dizkio zentzuari. Ziur nintzen emakumearen lekua izaki goitarren artean aurkitzen zela; alabaina,
|
ez
nuen harengan gehiago pentsatu, baizik aurrera jarraitu nuen eta hitzaurrea idatzi.
|
|
|
–Mutil honek, aitortzen hasi zen xuxurlaka, eta hain gauza harrigarria izanik, larrituta egon arren
|
ez
nuen haren hitzetako silaba bakar bat ere galdu nahi izan?, egunero hartuko balitu ere lezioak Nüsslein edo Martin Plaarekin, ez likek lortuko sekula jokalari erdipurdikoa ere izatea. Zer behar zuen aurrera egiteko?
|
|
2017
|
|
|
Beraz aurrera segitu nuen, eta bideak bihurgune bat egiten zuen tokira heldu nintzenean gurpilen arrastoak ikusi nituen. Ab Russel bere sailean zegoen, baina
|
ez
nuen hari galdetzeko lanik hartu eta haren granja ia bistatik galdu gabea nuela Ford hura ikusi nuen. Gorde egin nahi izan zuten.
|
|
|
Baina ez nion diosalik egin. Kanpinera iritsi nintzen eguneko euripean ez bezala, igerilekuan jende askotxo zebilen, eta
|
ez
nuen harekin halako egoera batean diosalik egiteko adina konfiantzarik. Une batean gure begiradak gurutzatu egin ziren hala ere.
|
|
|
Oheratzen lagundu eta medikuari deitu nion.
|
Ez
nuen haren berririk izan, ingresatuta pare bat aste egin ondoren ate joka etorri zitzaidan arte. Eskerrak emateko igoko zela uste nuen.
|
|
2019
|
|
|
Eta gero galdetzen jarraitu nuen, beste batzuei, zaharragoei? baina hala izan zen, kasualitatez eta interes propioz, bestela
|
ez
nuen haren berri izan?.
|
|
|
Marokora iritsi ostean, gizon hark esan zidan gerora ere lagunduko zidala, baina ez zen halakorik gertatu. Kamioi batean sartu ninduten, eta orduz geroztik,
|
ez
nuen haren berri izan. Itsasoa zeharkatzeko 6.000 euro ordaindu nituen, eta zenbait pertsonak gehiago ere ordaintzen du".
|
|
2020
|
|
|
Oroitzen naiz berari deitzen geniola ‘Kutxillos’, eskuak jartzeko moduarengatik, igual telebistaren eraginarengatik edo. Gazteagoa zenez, nik
|
ez
nuen harekin harreman bereziki esturik; gero, gainera, harremana galdu nuen, eta ez nuen Iruñetik ikusi ere egiten".
|
|
|
Ezkerrekoan". Hizketan segitu zuen gero, baina
|
ez
nuen hari begiratzeko indarrik. Nahikoa lan baneukan arnasa hartzen.
|
|
2021
|
|
|
Ez nion kontra egin agureari.
|
Ez
nuen haren harrotasuna zapuztu nahi, hainbat azpigizakik biziraun zutela eta gure mendean haien ondorengoak geneuzkala ezagutaraziz. Zer izango ziren haien arbasoak?
|
|
2022
|
|
|
Horretarako ere ez zitzaion indarrik geratzen.
|
Ez
nuen haren aurrean negarrik egin nahi, baina ezin izan nien malkoei eutsi. Nola iraun irmo bizitzan daukazun erreferente bakarraren agoniaren aurrean?
|
|
|
Baina bulegoetan ez geunden 200 gorri, eta CCOOk eta UGTk erregulazioa sinatua zuten arren, euretako hainbat jende ere sartu behar izan zuten espedientean. Nik komiteko kide izaten jarraitzen nuen, eta zerrenda hartatik kanpo gelditzeko eskubidea banuen arren,
|
ez
nuen hura baliatu, eta espedientean ni ere sartzeko eskatu nuen. Bulegoetako jendeak ez zuen hura espero, baina ez ziren behar bezala mobilizatu.
|
|
|
Nik
|
ez
nuen hura sinistu, baina orain zalantza gogorra sartu zait barruraino. Mega gertakari covidiarrean ikusi dugu Espainiako agintea bigunagoa izan dela jendearekin Euskadikoa baino, eta hemen zenbat eta abertzaleago eta orduan eta zapaltzaileagoa, murriztaileagoa eta baztertzaileagoa izan dela jarrera asunto covidiarrean.
|
|
|
mundu literario katalana, lehen fasean, eta Espainiako farandularen mundua, bigarrenean. " Uda honetan, nerabezaroko mitoa izan nuen Moixen ipuinak irakurriz ohartu naiz orduan ikusi
|
ez
nuen haren alde batez: izan zen gauza guziez gainera, Moixek bere kultura, itogarria zelakoan, utzi zuen idazlea ere izan zen".
|
|
2023
|
|
|
Sekulako ezustekoa. Lehenago inoiz ikusi
|
ez
nuen hura begien parean izatea, neure odola, hantxe bertan, to. Aro baten amaiera.
|
|
|
" Ondo dago, astelehenean goizeko txandan etorri" esan zidan Marijek galdera gehiago egin gabe.
|
Ez
nuen haren aurpegia ikusterik, baina usain txarra hartzen nion erantzun hari. " Astelehenean baliteke kanporatua izatea, Maider".
|