2000
|
|
" Hire lehenengo kezkari buruz, hauxe erranen diat: ez hago hain gaizki, Joanikot, zeren bide erdia egina baitaukak, baldin hegaldatu nahi duala badakik, norat
|
ez
badakik ere; bigarrenari buruz, berriz, jakin ezak ezen su tipia handi ere egin daitekeela, haizearen eraginaz... Eta hondarrean hauxe baizik ez diat erranen:
|
|
Haren hondar erranak, berriz, hitzik gabe utzi ninduen, kikildurik. Baina, harri eginik nengoen arren, harro nengoen, bertzalde, osabak nigan jartzen zuen konfiantzagatik, haren asmo zehatzen berri
|
ez
banekien ere, artean ez bederen. Eta ez nuen deusen protagonista izan nahi, baina bertzerik ez nuen nahi jadaneko...
|
|
Zeren eta, nik deus ere deliberatu aitzin, beren jokoa jokatzen ari baitziren osaba eta Maddalen, artean deus
|
ez
banekien ere...
|
|
Salamancatik itzuli nintzenean, berriz, trabailurik eta egitekorik aski izan nuen osaba Joanikoten kalbarioarekin, bertze kontu haiekin antsiatzen hasteko... Baina denbora hura ere iragana zen eta etxetik ihes egin berria nintzen... eta iraganarekin hausteko gogo bizi hura nuen, errai erraietaraino sartua, hura nola bideratu behar nuen
|
ez
banekien ere. Zeren eta gero eta gehiago ohartzen bainintzen, konparazione, ezen laket nituela neskatxak eta emaztekiak... baina non zegoen plazer haren neurria?
|
|
bertzeek adina balio dutela erakutsi beharrak joak izaten dira maizko, eta horrek ondorio gaiztoak ekartzen ditu nagusi baten bulegoa squattatzera etortzen direnean, bi egunetarako baizik ez bazen ere, abuztuko larunbat horretan bezala: dena kontrolpean eduki gura, eta denetan agindu nahi, baita
|
ez
dakizkitenetan ere.
|
2002
|
|
Bat batean iratzartzearen ustekabearekin noraezean zebiltzan, alde guztietara begira, edonori eraso egiten hasteko prest. Dena malezia eta dena pozoi ziren, eta amorratuta zebiltzan norbaiti eraso egin beharrean, noren kontra egin
|
ez
bazekiten ere.
|
|
Itzal iragan berriaren atzean, ordea, beste itzal batzuk genituen zain –bel beltzak eta izugarriak, beren atzaparrak gugana luzatzeko gerturik zituztenak, munstrorik ankerrenaren antzera–, orduan
|
ez
bagenekien ere.
|
|
Baina gaizki ari naiz. Ipuinean sarrarazi baino lehenago ere ipuin beldurgarri batean sartua baitzegoen Leire orduko, hiesaren munstroak barnetik harrapatua zuenez gero, berak artean
|
ez
bazekien ere. Ametsa eta irudimena genituen, ordea, alde, munstroari aurre egiteko, lehen ere esan dut.
|
2003
|
|
Sekula ez dira ondo konpondu sugandilak eta ekilibristak. Sugandilak eta erleak, ostera, lagun handiak izan zitezkeela iruditzen zitzaion Matiasi, zergatik
|
ez
bazekien ere. Dena dela, ez zituen amets berean ikusi sugandilak eta erleak; sugandilak aurreragoko amets batean ikusi zituen Matiasek, zaharragoak iruditzen zitzaizkiolako.
|
|
Ez du maitalearekin bakarrik senarra engainatzen; bigarren egunerokoaz baliatuko da honen sentimenduak nahi bezala bideratzeko. Hiru pertsonaia hauen arteko harremanek ematen diote tramari behar duen tentsioa (ni hasiera hasieratik senar engainatuarekin identifikatu nintzen, zergatik
|
ez
badakit ere), baina, aldi berean, egunerokoei buruzko gogoeta jakingarriak egiten ditu. " Espedizioetako egunerokoek bi helburu zituzten:
|
|
Inoiz edo behin, lanetik etxera etorri eta erantzungailuan bere ahotsa ere aurkitzen nuen, mezu garbirik gabe baina bere ahotsa nolanahi ere, intziri eta zotin laburren artean, ahopeka, otoitz baten gisan, laguntza eskatuz edo. Laguntza eman niola erabaki nuen, nola eman
|
ez
banekien ere, bera askoz ere gazteagoa izaki niri baitzegokidan zerbait egitea. Ilunabar batez deitu nuen eta gizonezko batek hartu zuen telefonoa.
|
|
–Bere autobiografia hori aurreratu samarrik zuelarik jakin nuen maitale berri bat zuela, nola jakin nuen esaten
|
ez
badakit ere. Neskaren ahotsagatik hasiko nintzen errezeloak hartzen, ahots gardena zuen, edo ausarta, ez behinik behin larritua, eta Romainengatik galdetzen zuenean nire konplizitatea nahi zuela iruditzen zitzaidan, gizon bera bion artean partekatzeko prest zegoela adieraziz bezala.
|
2004
|
|
Horrela esan zuen: kamustea eta matxardatzea, azkenak zer esan nahi zuen edo ezer esan nahi ote zuen oso ondo
|
ez
bazekien ere. Eta eskatu zien mesedez une batez pentsatzeko zer egin behar zuten, zelako astakeria, ze, pentsatu zer den mendate bat jaistea katebegi bat matxardatuta baduzu, hori baino gauza peligrosoagorik.
|
|
Bere lantokia suak hartu bazuen gozoa egongo zen neska! Zerbait esan nahi zion, zehazki zer
|
ez
bazekien ere. Ikusi.
|
2005
|
|
Bingo! Eta Boni Bon ere auziperatu zuten, programa ez eteteagatik, auzia nola bukatuko den inork
|
ez
badaki ere, isun batekin konponduko ote den, edo espetxeratu egingo ote duten bera ere, amona Kontxi bezala: jujeak erabakitzen ez duen artean, ezin jakin.
|
|
–Hi eta makina. Zelan
|
ez
badakik ere, hik kontrolatzen duk, edo berak hi. Konektatu hik dakian legez eta gero itzuliko gaituk, ea zein den emaitza.
|
|
Berak, ordea, oraindik ez daki ezer proiektuaz, hasi berria da eta Tetsuok ez du arriskurik hartu nahi ondo ezagutu arte. Denda hau, berez, bestea estaltzeko egina da, seguruenik Urkok lan egiten duen bulegoa bezala, horretaz ezer
|
ez
badakit ere.
|
|
Bai, esan daiteke lan kontuak direla. Lan faltarik ez du espero, behintzat, zer topatu behar duen
|
ez
badaki ere. Larunbatean izango du hegaldia, gaur bertan egiten saiatu den erreserba bihar baieztatuko diote baina.
|
2006
|
|
Muguruzatarretakoa esateko moduan igarri nion norbait zirela familia hartakoak, nik haietaz deus
|
ez
banekien ere. Amak ezagutzen zituen, ordea, eta argi zegoen harentzat ere ez zirela edozein.
|
|
Beste erremediorik ez zegoen ordea. Goizean Elena alabak edo haren neskame Mariluzek jantziko zuten eta garbitzen lagundu, garbitasun horiek nolakoak ziren
|
ez
banekien ere. Ni joaten nintzenez geroztik gutxitan behartzen zen komunera, eta halakoetan ateraino eramaten nuen, besotik helduta.
|
|
Gutun hau idatzi ez dizkizudan guztien ordezkotzat har dezakezu, edo denbora luzean astero eta hutsik egin gabe bidali dizkidazun guztien erantzuntzat. Halakotzat hartzea daukazu, berben balantza horretan kitatu beharreko zor bat dudala iruditzen bazaizu, baina nik esango nuke neure burua argitzeko ahalegin bat dela beste ezer baino gehiago, azken urte honetako gertakariak sailkatu eta sentimenduak haztatzeko saio bat, haztatze horren ostean ondoriorik iritsiko dudan
|
ez
badakit ere. Inportanteena ez dira ondorioak ere, beharbada, ezpada, etorri ahala kontzientziaren zakuan pilatzen joan naizen guztiak argitara atera eta ordenan paratzea.
|
|
Carvallori begiratu nion, ez baitzen gureetakoa izan, baina aurpegiko zimur bakarrak ere ez zion zirkinik egin. Aurrera egin genuen eta, azaltzen
|
ez
badakit ere, urduritasuna lodi nabaritu nuen airean. Carvallok aurrera atzera batzuk egin zituen zaldian, bridetatik tira egin eta irrintzia eginaraziz.
|
2007
|
|
–Gerrakoan? (zein gerratez ari den
|
ez
badakigu ere), De Waalek kontatzen digunez, bonbardaketa gogorra egon zen zooa zegoen hirian. Izuturik hiru bonoboak hil ziren bihotzekoak jota; txinpantze arruntek, berriz, arazorik gabe gainditu zuten froga hura.
|
2008
|
|
–Hantxe hasi zen gure artekoa, nik uste, orduan
|
ez
bagenekien ere?
|
|
perla biribil distiratsuak erakusten diren moduan, alegia, bitxi dendetako erakusleihoen apaletako lehen lerroan dir dir??; ez, ez zuen hartan errurik, bistan da, baina errudun sentitzen zen, halarik ere, hori baizik ez baita, ausaz, jatorrizko bekatua, egin ez den hobenaren errudun sentitzeko joera hori: zoritxarrak astindu banau, nik zerbait egingo nuen, zer egin dudan
|
ez
badakit ere?
|
|
Edozein egunetan utziko duzu, baina ez dio zure bihotzari helduko, lasterketako zaldiari bezala. Agortuko zaio bidea, zuk oraindik
|
ez
badakizu ere. Putzuan oinak sartuta.
|
|
Lehenengo, irten zaitez, eta gero, dei iezaiozu trenetik esanez ez zarela egongo? ze trenez joango zara,
|
ez
badakizu ere?.
|
|
Edaten ari ginena Chateau Souverain bat zen, manipulatuegia beharbada. Amerikarrek ardoaren apaindurak gehiegi zaintzen dituzte batzuetan, funtsari arretarik jarri gabe, funtsa zer den
|
ez
badakigu ere. Hiriko portu zaharrean, geratzen ziren antzinako arrantzale etxe bakanetako batean egokiturik genuen gure ardo elkarte hori.
|
|
–Hantxe hasi zen gure artekoa, nik uste, orduan
|
ez
bagenekien ere...
|
|
perla biribil distiratsuak erakusten diren moduan, alegia, bitxi dendetako erakusleihoen apaletako lehen lerroan dir dir? –; ez, ez zuen hartan errurik, bistan da, baina errudun sentitzen zen, halarik ere, hori baizik ez baita, ausaz, jatorrizko bekatua, egin ez den hobenaren errudun sentitzeko joera hori: zoritxarrak astindu banau, nik zerbait egingo nuen, zer egin dudan
|
ez
badakit ere...
|
2009
|
|
Eta batzuetan umorea ere aldatu egiten du, neguan, udan, hodeia bada. Kaletarrak
|
ez
badaki ere, mendia bera da nor handia. Eta mendizaleak, isilik gainean doala, ondo sentitzen du hori.
|
|
Aspaldi utzi zion azalpenik gabe kazetaritzari eta ez du berriz idatzi. Orain musika egiten dabilela dio, musika idazten
|
ez
badaki ere. Koadernorik gabe, txistuka.
|
|
–Poema hori gustatu bazaizu, poesia gustatzen zaizu, eta poesia gauza ederra da? poesia zer den inork
|
ez
badaki ere, esan zion irakasleak, isilune baten ondotik.
|
|
Teofilo Mariak ez bezala, Damasok atsegin zuen musika hura, zergatik
|
ez
bazekien ere: bere auzia, ordea, huraxe zen, hain zuzen, ez baitzegoen musikarik ez harri filosofalik haren galderak, gramatikari edo matematikari buruzkoak, filosofikoak nahiz existentzialak?
|
|
Lekuari eusteko, ordea, bere lekuan egon behar zuen berriro Reginak: haurraren lekuan, alegia, haren ama zen neurrian; haurraren lekua, baina, une hartan, amaren bularra zen, eta ama bularra ematen saiatu zen, jakin
|
ez
bazekien ere. Reginaren baitan bizitza zalantza oso bat zen jada, haurrak helduko ote zion; kostatu arren, nola edo hala heldu zion azkenean haurrak, Reginari bihotzean sentimendu kontrajarriak gurutzatzen zitzaizkiola?
|
|
Altxamendu errebeldearen zuziak piztu ez beste ekin zion Tasio Loidik erresistentziari, hiriko beste falangista batzuekin batera, errepublikanoen aurka, kalez kaleko borrokaldietan. Tasiok berandu gabe jakin zuen Nazario Orbe eta Teofilo Mariari zerbait gertatu zitzaiela, zehatz mehatz zer
|
ez
bazekien ere: etxera zetozela desagertu, eta handik aurrera auskalo zer?
|
|
aupa, aupa eta aupa? aurrera, aurrera eta aurrera!; huraxe baitzen kontua, aurrera eta aurrera egin behar zuela, nora
|
ez
bazekien ere, zeren bera Jainkoaren eskuetan jarri baitzen, azken batean, eta Jainkoak erabakiko baitzuen erabaki beharrekoa; eta, aurrera eta aurrera zihoala, trenak atzean uzten zituen trenbideko zutoinak eta kableak, baserriak eta basoak, artzainak eta artaldeak, guztiak uzten zituen atzean, berak. Adak?
|
|
Aita, ama, zenbat urterekin ezkonduko naiz. Guk abesten genuen kanta beraren leloa ari da abesten Beatriz, berak
|
ez
badaki ere. Kantak airean geratzen dira urtetan, eta jendearen burmuinetan sartzen dira gutxien uste dugunean.
|
|
Gauez, lantegian, une oro izan du buruan amaren ahotsa, kanta bat abesten;
|
ez
bazekien ere, urtetan bere buruan gordeta eduki duena: Arrateko ama, gure zaindari onena?
|
|
–Du Guast hilik dago, oraino
|
ez
badaki ere, erran omen zien bere ingurukoei.
|
|
–Zuzen zaude, jauna? Arrisku horiek zein diren oraino zuzen
|
ez
badakit ere!
|
|
Altxamendu errebeldearen zuziak piztu ez beste ekin zion Tasio Loidik erresistentziari, hiriko beste falangista batzuekin batera, errepublikanoen aurka, kalez kaleko borrokaldietan. Tasiok berandu gabe jakin zuen Nazario Orbe eta Teofilo Mariari zerbait gertatu zitzaiela, zehatz mehatz zer
|
ez
bazekien ere: etxera zetozela desagertu, eta handik aurrera auskalo zer...
|
|
Lekuari eusteko, ordea, bere lekuan egon behar zuen berriro Reginak: haurraren lekuan, alegia, haren ama zen neurrian; haurraren lekua, baina, une hartan, amaren bularra zen, eta ama bularra ematen saiatu zen, jakin
|
ez
bazekien ere –Reginaren baitan bizitza zalantza oso bat zen jada– haurrak helduko ote zion; kostatu arren, nola edo hala heldu zion azkenean haurrak, Reginari bihotzean sentimendu kontrajarriak gurutzatzen zitzaizkiola... hain guztiz berea eta hain guztiz arrotza zitzaion, aldi berean, formarik gabeko haragi masa hura!
|
|
jainkozko musika paregabea, bihotzaren atabalak pun pun eta pun pun; gero, bat batean, arnasa betean hartu eta ezpainak mugitu zituen hiru aldiz, barruan zituèn eta halabeharrez isildu behar zituèn oihuei bide emateko ahaleginean: aupa, aupa eta aupa... aurrera, aurrera eta aurrera!; huraxe baitzen kontua, aurrera eta aurrera egin behar zuela, nora
|
ez
bazekien ere, zeren bera Jainkoaren eskuetan jarri baitzen, azken batean, eta Jainkoak erabakiko baitzuen erabaki beharrekoa; eta, aurrera eta aurrera zihoala, trenak atzean uzten zituen trenbideko zutoinak eta kableak, baserriak eta basoak, artzainak eta artaldeak... guztiak uzten zituen atzean, berak –Adak– gero eta aurrerago egin ahal izateko, aurrerakako ihesaldi etengabean edo aurr... ongi jokatzen ari zela gaizki jokatzen ari zen arren...?!; baina, guztiaz ere, ez al zen itota sentitzen zenaren lehen betebeharra eta lehen obligazioa arnasa hartzea?; zer besterik egin zuen berak, bada!; eta, halere, arratsaldeak aurrera egin arau, kezkatzen hasi zen, ez galdera berriak etorri zitzaizkiolako, ziurki, baizik eta aurreko eta betiko galderak trinkotuz joan zitzaizkiolako, Adaren inguruabarrak nolako, galderak ere halako; Adari, izan ere, gero eta gutxiago falta zitzaion billeteak markatzen ziòn helmugako hiriburura heltzeko, gero eta gutxiago falta zitzaion arratsaldeari gau bihurtzeko:
|
|
Teofilo Mariak ez bezala, Damasok atsegin zuen musika hura, zergatik
|
ez
bazekien ere: bere auzia, ordea, huraxe zen, hain zuzen, ez baitzegoen musikarik ez harri filosofalik haren galderak –gramatikari edo matematikari buruzkoak, filosofikoak nahiz existentzialak– isilduko zituenik:
|
|
–Poema hori gustatu bazaizu, poesia gustatzen zaizu, eta poesia gauza ederra da... poesia zer den inork
|
ez
badaki ere –esan zion irakasleak, isilune baten ondotik.
|
2010
|
|
, lehen aldiz irakurri nuenean, sexuaren gorrotoan hezi gintuzten? aztoratu egin ninduena eta geroztik itzalean edukitzen saiatzen nintzena, aireak airea bezala maite nahi bainuen Helena, Adak Domingo bezala, anai arrebena
|
ez
banekien ere artean; azpian nituen, bai, inkontzientean errotuak, Bécquerren bi mihi gorri haiek, gar bakar bihurtzeko irrikan, Helenak, nire isiltasunaren aurrean, aurrera egin zuenean: –Ez didazu ezer esaten?; eta nola nik mutu jarraitu bainuen, gehitu zuen:
|
|
Isiltzeko prest ez zeudenak etxekoak ziren, Regina enera itzuli ahala ederki frogatu ahal izan genuenez; bazirudien, gainera, guztiak bat eginda zeudela. Ada izan ezik, arrebak burua beste nonbait baitzuen, artean
|
ez
banekien ere?, guri aurka egiteko; Pagoagan egin genuèn egonaldian, egia esan, denbora sobera izan zuten, hitzarmen bat eta mila hitzarmen egiteko?; ama herrenka ikusi zuenean, eskuak burura eraman eta halaxe esan zion izeba Ernestinak: –Zer gertatu zaizu, Regina?
|
|
kateak egon badauden bezala, katebegi bat besteari lotuta, bakarka ere azal baitaitezke, katebegi bat hemen eta beste bat han, elkarrekin zerikusirik ez dutenak, balizko katetasun orotatik aske. Esan nahi baita, kausarik ez dagoenean, baita kausen berri
|
ez
dakigunean ere, zorira jotzen dugula: gehienetan jotzen dugu, gainera, errealitatearen zati bat baizik ez baita argibidean jar daitekeena, zatirik txikiena, zenbat eta gehiago jakin, orduan eta guxiago baitakigu, filosofoak ongi esan zuen bezala.
|
|
Burbuila hura, beraz, globoen joan etorriak bermatzen zituèn espazio bat zen, baita bide bat ere, nondik beste espazio batzuetara egin bainezakeen, idealismoaren eta erromantizismoaren ipar-izarra helmuga, orduan
|
ez
banekien ere ez zer zen idealismoa, ezta zer zen erromantizismoa ere?
|
|
Gizonak ez daki zer egin. Bere presentzia gogaikarria bazaio, bakean utzi luke; bera izan liteke, gainera, negar eraso honen erruduna, zergatia
|
ez
badaki ere. Zer egin ote dut txarto?, pentsatzen du bere artean.
|
|
BEREHALA egin behar didate ebakuntza. Soilik geratzen zait esatea, gaixotasun honetatik zelan aterako naizen
|
ez
badakit ere, beste hartatik onik atera nintzela. Sendatu egin nintzen, eta amodioak eragindako tristura, hustasun, oinaze eta ernegazioen ordez, H.ren bihotz ona gailendu zitzaien beti.
|
|
burua buruaren tokira, oinak oinetara eta eskuak eskuetara; ez al nengoen, bada, Helenaren mihia salbatzeko prest —" Mihia moztu lehenago...!" esan zuen berak, ni salatu baino lehen—, baita gure harremanak pikutara bazihoazen ere?; beste ikuspuntu batetik, baina, Helenaren mihi puntaren irudi hura su txiki bat ere bazen, irudimenaren haizeak suago bihur zezakeena, beste irudi batera edo beste irudi batzuetara eraman nintzakeen neurrian; buruan nuen, gainera, ordurako, irudi haietako bat: ...jakina, Bécquerren beste hura —" Dos rojas lenguas de fuego/ que a un mismo tronco enlazadas/ se aproximan, y al besarse,/ forman una sola llama" —, lehen aldiz irakurri nuenean —sexuaren gorrotoan hezi gintuzten— aztoratu egin ninduena eta geroztik itzalean edukitzen saiatzen nintzena, aireak airea bezala maite nahi bainuen Helena, Adak Domingo bezala, anai arrebena
|
ez
banekien ere artean; azpian nituen, bai, inkontzientean errotuak, Bécquerren bi mihi gorri haiek, gar bakar bihurtzeko irrikan, Helenak, nire isiltasunaren aurrean, aurrera egin zuenean: " Ez didazu ezer esaten"; eta nola nik mutu jarraitu bainuen, gehitu zuen:
|
|
Nahia, baina, ez da errealitatea, eta errealitatea den bezalakoa da, iruditzen zaiguna baino aberatsagoa beti... kateak egon badauden bezala, katebegi bat besteari lotuta, bakarka ere azal baitaitezke, katebegi bat hemen eta beste bat han, elkarrekin zerikusirik ez dutenak, balizko katetasun orotatik aske. Esan nahi baita, kausarik ez dagoenean, baita kausen berri
|
ez
dakigunean ere, zorira jotzen dugula: gehienetan jotzen dugu, gainera, errealitatearen zati bat baizik ez baita argibidean jar daitekeena, zatirik txikiena, zenbat eta gehiago jakin, orduan eta guxiago baitakigu, filosofoak ongi esan zuen bezala.
|
|
Burbuila hura, beraz, globoen joan etorriak bermatzen zituèn espazio bat zen, baita bide bat ere, nondik beste espazio batzuetara egin bainezakeen, idealismoaren eta erromantizismoaren ipar-izarra helmuga, orduan
|
ez
banekien ere ez zer zen idealismoa, ezta zer zen erromantizismoa ere...
|
2011
|
|
Nongoa ote zara zu, berriz, Goienetxe jauna? Betiorrenekoa dela esango luke idazleak, xuxen
|
ez
badaki ere, egia esatera; baina, Bipagoetakoa baldin bada, edozein aldetakoa izan litekeela du susmo tristea, zurietakoa zein beltza.
|
|
nork esan behar zion, orain urte batzuk etxetik nazkatuta alde egin zuenean, ostera itzuliko zenik, nora eta bere etxeko lurren muga mugetan dagoen kartzela honetara? Egun hartan, lagunak utzitako potina hartu eta uharte batera joan ziren eta biak, inguruetako herrixka bateko festetan dantzan, azkenekoz, hori artean
|
ez
bazekiten ere?, ibili ondoren. Ura begiztatzeko ertz ondoraino hurbildu beharra zegoen, hain zen itxia lainoa?, baina orduko irudiek garden eta bizi iraun dute bere oroimenean, eta begiak itxi eta aise ikusten ahal du arropak nola erantzi zituzten, hondarrean pilatuta utzi eta nola murgildu ziren uretan, larru bizirik.
|
|
kontuz ibili, baina, hurrengoan, hogei urte giltzapean egin nahi ez badituzu bederen, masoi alu bat izateagatik eta herria matxinadara deitzeagatik? jakin baitzenuke zuk, farmazialari jaun horrek, don Rufinori esker salbatu zenuela bizia, erreketeek Urgain hartu zutenean, horretaz deus
|
ez
badakizu ere: zu, izan ere, errepublikarra zinen, oker ez banago?
|
|
Osaba Terenciano, baina, 1930an itzuli zen, eta ez hilkutxa batean, inoiz baino biziago baizik, baita dotore baino dotoreago ere, traje, kapelu eta guzti, Efrenen aita hilik zegoenean jada? osabak ñabardura haren berri
|
ez
bazekien ere.
|
|
Hara nola pizten zen gure libidoa eta sexurako grina, psikoanalisten teorien berri
|
ez
bagenekien ere! Horregatik baikenbiltzan lagunok, itxuraz, batak bertzeari neska lagun bat egokitzen:
|
|
Leihoaren aurrean eseri eta itsaso zatiari begira jartzen nintzen bakoitzean iruditzen zitzaidan zigarro atxiki luze bat aski izango nuela garunean bidea aurkitu ezinik nituen ideiei ate bat irekitzeko, eta borroka horrek nekatu egiten ninduen batzuetan. . Tabakoa uzteak idazkera aldatu dit, Atxagari aldatu zion bezalaxe?, erantzun nuen behin, eta geroztik esaldi hori behar baino gehiagotan ateratzen zitzaidan, Atxagari buruzko iritzi hori nondik atera nuen
|
ez
banekien ere.
|
|
Emakumearen gozoa probatua da jada, eta haren hizketa alaiarekin txunditua behin baino gehiagotan. Ezkontza gogoa sortu zaio,
|
ez
badaki ere uztartze horrek zer berri ekarriko dion.
|
|
La Girandole Algérienne dute laurek jomuga, Arcachon inguruan. Antoniok eta Felipek
|
ez
badakite ere, Augustoren eta Miguel Maríaren aspaldiko hautua da putetxe horretan geratzekoa, Bilborantz definitiboki abiatu aurretik.
|
|
La jungla de asfalto k lur jota utzi ninduen astebetez, porro bat bestearen atzetik errez pasa nuena, edo La vida soñada de los ángeles ek, zeina Elisak jarri zidan, madarikatua, berak edozer jasaten du bloody mary baten truke. Metamorfosiaren aurretik dokumental gordinenak ikusten nituen, dramak baino ez zineman, sufrimendua justifikatzeko eskemaren bat banu bezala, formulatzen
|
ez
badakit ere, hura guztia amorru beharrezko bat elikatzeko materialtzat hartuko banu bezala, ikusten. Ikusten?
|
2012
|
|
Neurri handi batean hala da. Zuk oraindik jakin
|
ez
badakizu ere.
|
|
18 urterekin bere herria utzi zuen, orduan inoiz itzuliko ez zela
|
ez
bazekien ere, eta, Suedian egonalditxo bat egin ostean, Londresen finkatu zuen bere bizilekua. Bertako Squat edo etxe okupatu batean Sex Pistols taldeko Sid Vicious ekin bizi izan zen.
|
|
Emakumearen bihotza zeharkatu eta gero, bala bezeroaren ahotik sartu eta burmuinean geratu zitzaion. Ezin izan zioten atera, baina bezeroak uste du balak garunaren ahalmenak handitu egin zizkiola, zein modutan azaltzen
|
ez
badaki ere.?
|
|
ostiko batzuk baino ez ditu behar ihesbidea erakusteko. Bi preso horiek, eskuburdinarekin bikiak legez elkarri lotuta, ustekabeko askatasuna erdietsi dute, zenbaterainokoa izango den oraindik
|
ez
badakite ere. Ihesari ekin diote, nekez eta herrenka, noraezean.
|
|
Urrats isileko morroi batek gidatu ninduen, hitzik egin gabe, korridore ilun, ugari, nahasietan barna, bere nagusiaren irakurgelaraino. Bidean aurkitu nituen gauza askok areagotu zizkidaten, nola
|
ez
badakit ere, aipatu berri ditudan sentimendu lausoak. Nahiz eta inguruan nituen objektuak, sabaietako zizel lanak, hormetako tapiz ilunak, zoruen ebanozko belztasunak, eta ibili ahala zarata ateratzen zuten armarri fantasmagorikoak, nahiz eta denak ziren haurtzarotik ondo ezagutzen nituen gauzak, edo haien antzekoak, nahiz eta duda izpirik gabe onartzen nuen ohikoa zela niretzat hura guztia, harrimenez konturatu nintzen, hala ere, zeinen ezezagunak gertatzen zitzaizkidan irudi arrunt haiek sorrarazten zizkidaten burutapenak.
|
|
Zenbait aldiz itsasontzi hondoratura joan etorriren bat egiteko asmoa izan nuen, arrazoiak esaten zidan arren han ezer ez zela geratzen bidaldiaren arriskua merezi zuenik. Besteetan txalupa hartu eta alde batera edo bestera jotzeko gogoa egiten zitzaidan; eta benetan uste dut, Saletik ihes egiteko erabili nuen belaontzi bera izan banu, norabait joateko itsasoratuko nintzela, nora
|
ez
banekien ere.
|
|
–Tira, tira, nire lagun hori!...
|
Ez
badakik ere, hire nagusia eta biok adiskide minak gintuan, elkarrekin bizi gintuan... Baina non da orain?
|
2013
|
|
Kotxea hartu ez bagenu, ez zinen orain zauden bezala egongo, ez zen diskoa abesti berdinean katigatuta geldituko eta ez zen sirena hotsa nire ametsetan azalduko. Zure ametsak egun hartatik aurrera nolakoak diren
|
ez
badakit ere, sirena hotsa gorroto duzula badakit.
|
|
akatsak dirudite, baina guztiak batean hartuta, nortasuna ematen didate nonbait, izaera bat. Ez dut pasiorik sorrarazten, ez dut seduzitzeko balio, baina sentimendu samurrak eragin ditzaket, eta emakumeek orduak ematen dituzte niri laztanak egiten, nire bizkarrean beren mingain beroarekin esaldiak idazten, zer dioten asmatzen
|
ez
badakit ere. Hala izan da orain arte, emaztearena gertatu zaidan arte, esan diot, asmatzen ari nintzela jakitun, ez baitakit nondik atera dudan neure buruari buruzko irudi gozoegi hori.
|
|
Etxean egoteko bata erantzi eta biluzik geratu ohi naiz logelan sartu orduko, eta zintzilikarioa pixka bat hazita izan ohi dut, horretarako aurretik bainugelan astindu batzuk eman behar izaten badizkiot ere, lehen agerpen horri, agertokian aktore nagusiak duen plantari alegia, sekulako garrantzia ematen baitio emaztearen coach ak edo entrenatzaileak, zertan entrenatzen duen seguru
|
ez
badakit ere. Hasieran, emaztea ikastaroetara joaten hasi zenean esan nahi dut, zertzelada horri ez nion arretarik jartzen eta seguru nago afaritan zerbait botatzen zidala, gaindosietan gainera.
|
|
Kontatzen dutenez, goizero saskia eskuan hartuta neska bat joaten da zelai horietan barrena entsaladarako loreak biltzera. Bidean zer kantatzen duen ez dakit, baina doinu inozoren bat ezpainetan duela irudikatzen dut ezagutzen ez dudan neska hori, baserrietako leihoetatik mutilzaharrek otso begiekin begiratzen diotela eta, zergatik
|
ez
badakit ere, arrisku handiegiak hartzen dituela iruditzen zait.
|
|
Ikastaroa egiten ari direnak tarteka dantzaleku batera joaten dira elkarrekin, gau-beila? egitera, horrela zergatik deitzen dioten
|
ez
badakit ere. Gehienak bakarrik bizi den jendea omen dira.
|
|
–Jauna, arkabuzean
|
ez
badakigu ere, gogoeta egiteko ez gara maingu. Hain guti izanda, gure adimenak berdindu du arma eta esku falta.
|
|
Are gehiago, Salamancan larrua eta jakituria elkarrekin ere ager zitezkeen, urdangen etxeetan ere liburuak ez baitziren hain bakan. Gehienek irakurtzen
|
ez
bazekiten ere, ez zioten uko egiten estudianteen ikasliburuak ordain gisa hartzeari, beren zerbitzuak pagatzeko sosen ments zebiltzanean. Putetxeetan erositako aleek osatu zuten Agerreren lehenbiziko biblioteka tikia.
|
|
Galdera anitz daude oraindik erantzunik gabe, baina gauza bat argi du: «Frantziaren konplizitatea zenbaterainokoa izan zen
|
ez
badakigu ere, erran dezakegu gutxienez gerla zikin hori egiten utzi zuela, nolazpait interes bat ikusten zuelako errefuxiatuen kontrako bere politika martxan emateko».
|
|
Eta GALen atentatuak gelditu ziren. Horretarako Frantziaren konplizitatea zenbaterainokoa izan zen
|
ez
badakigu ere, erran dezakegu gutxienez gerla zikin hori egiten utzi zuela, nolazpait interes bat ikusten zuelako errefuxiatuen kontrako bere politika martxan emateko.
|
2014
|
|
esateko zer zen garbia eta zer zikina, zer zen jakingarria eta zer hitzontzikeria hutsa; eskatzekotan egon zen bizitzari ate berri bat zabaltzeko. Azken aldiz neskaren begiei erreparatuz, sekretu barez betetako begi haiei, konturatu zen zenbat sumatuko zuen goiz haien falta,
|
ez
bazekien ere zerk pizten zion benetan interesa, neskak berak ala haren herrialde beti berri eta beti aldakorrak neskarengan gorpuzten zuenak.
|
|
Gero, lehenengo medikuareneko bisitaren ostean, probak etorri ziren, zer proba eta zenbat
|
ez
badakit ere. TAC, eskanerrak, erresonantziak, gernu, odol eta gorozkien analisiak?
|
|
Erabakia neuk hartu bainuen. Eta, zenbat eta gehiago pentsatu, orduan eta argiago ikusten nuen, zergatia
|
ez
banekien ere, baietz esan beharra sentitzen nuela, baietz esango niola Rafari, egun bat guk biok elkarrekin pasatzeko eskariari.
|
|
–Yasta! , esan zuen halako batean, eta, ateari bultza eginda, pasoa libre utzi zidan, atseginen palaziora ala atsekabeen kobazulora sartuko nintzen
|
ez
banekien ere.
|
|
Horretan zeuden Marfa Strogoff eta Nadia bata bestearen aurrean. Siberiar zaharrak dena ulertu zuen, eta neska gazteak, bere lagun maitagarria artean bizirik zegoela
|
ez
bazekien ere, bazekien, behinik behin, gizon zintzo hura bere amatzakoaren semea zela, eta eskerrak ematen zizkion Jainkoari andre gatibu haren ondoan seme galdua ordezkatzeko poza eman ziolako.
|
|
Londresera joan nahi zuen edo
|
ez
jakiteko ere, gorriak pasatu zituela azaldu dio Edurnek Axularri. Galdetu eta galdetu aritu behar izan zuela, erantzunik jaso gabe.
|
2015
|
|
–hor azaldu omen duk tximino handia arbolatik zintzilik; pagoaren adarretan ibiliko zituan tximinokerietan, eta bertan geratu zintzilik betiko?,, tximinoak berak hilko zian bizimodu horrekin aspertuta, azioa egin eta ospa?. Halakoak entzutean ezinegon handia sortzen zitzaidan, inork
|
ez
bazekien ere, neu bainintzen gizon hura gertutik ezagutu zuen bakarra, haren ahotsa entzun zuen bakarra.
|
|
Hala ere, dena dago bere tokian, presoak patioan paseatzen burumakur, geldo eta isil, eta kartzelazainak jangelan, leiho zabal zikinetatik patiora begira. Ematen du denok onartu duzuela zeuen patua, zein den
|
ez
badakizue ere. Gaur, inoiz baino hormigoizkoagoa eta burdinazkoagoa da kartzelako denbora.
|
|
Afalondoetan, pitxer bat sagardo eskuan, kontu kontari aritzen zen, bere grazia harekin. Arkaniarrek leloturik entzuten zioten, baita koinez
|
ez
zekitenek ere. Etsiak harturiko jendeak ziren haiek, eguna Inperioaren erasoaren beldur ematen zutenak.
|
|
–Ez arduratu, Adam, itzuliko da, esan dio Rakelek Huraren begiko mutikoari, kontsolatzeko asmoz, promesten ari dena inoiz beteko ote den ziur
|
ez
badaki ere.
|
|
Berehala elur ekaitz handi batek harrapatu du Ariren taldea, eta atzera egin behar izan dute, etorritako bidean babesleku bila. Hiru eguneko ekaitz izugarri baten lehen txingor eta malutak dira, artean
|
ez
badakite ere. Arnafjordurren hartu du babes Ariren taldeak, arrantzaleen kofradiako etxe hutsetan.
|
|
Badoaz zortzi txalupak, zein portutara ailegatuko diren inork
|
ez
badaki ere, ondo dakite arraun kolpe bakoitza bizirik sentitzeko modurik onena dela.
|
|
Gezur eta egia erdien artean igaro da elkarrizketa, erdi herren, erdi maskal, hirurak baitaude mesfidantzaz beterik. Erasoari buruz ezer ez aipatzea deliberatu du arrantzale euskaldunen lagunak, zergatik
|
ez
badaki ere, susmoa du arazoak ekar diezazkiokeela aipatzeak ere. Elkarrizketa agortutzat emanda, gaua bertan pasatzera gonbidatu ditu magistratuak bi apaizak, eta gatzatuta daukan arkume eder bat erre du sugarretan.
|
|
Orain bai. Meatzari nuen aitona, hitz horrek zer esan nahi zuen oso ondo
|
ez
banekien ere: telebistakoak edo egunkarietakoak izango nituen lanbide horri buruzko lehenengo berriak, hango edo hemengo meatzari kontuak agertzen zituztenekoak, Asturias aldekoak segur aski:
|
|
Nire haurtzaroa atzera utzi eta gero behar zuen, noiz
|
ez
badakit ere. Jolas lagunik ez zitzaidan geratzen ordurako Itsasondon, eta jendartean bakarka ibiltze hori zein barregarria izan litekeen ohartzeko bezain heldua izango nintzen seguru asko.
|
|
Eta sentipen kontrajarriak nituen denbora guztian: batetik lapurtutakoak aurkitu nahi, eginkizun hura genuelako eta lehenbailehen amaitu nahi nuelako; baina bestetik kasik nahiago topatuko ez bagenu, sentimendu honen zergatia azaltzen
|
ez
badakit ere: pena igual, edo errukia bestela, edo elkartasuna; izan ere, nork ez du noizbait lapurreta txikiren bat egin?
|
|
Inork ez du nahi hemen Erdi Aroko Arkadiaren batera itzuli, ez geure baitan bildu eta irla bihurtu, ez modernitatea ukatu. Kritika asko egiten badizkigute, batzuk ez arrazoi gabe, geuk ere eginak dauzkagu gehienetan, kritikoek
|
ez
badakite ere; edo jakin bai, batzuek bederen, baina esan ez. Hala ere, erasoak eraso, hemen ez du inoiz atertzen?, desanparo ideologiko guztietan irauten ikasi samartuak gaude bitartean.
|
|
Baina ez dakigu nola azaldu.
|
Ez
dakigu ere deskribatzen garunak zer egiten duen desio bat edo min bat agertzen zaigunean. Zientziak lan zaila dauka hemen gure berezitasuna zertan datzan ezagutzeko.
|
|
Autora bidean, Ritaren ama, andre adindu bat, irudikatu nuen laupabost urteko haurrarekin lotan edo, hobeto esanda, Vladimir Lauer Zabaleta haurra irudikatu nuen bere ohe txikian amonarekin lotan. Eta zehazki zergatik esaten
|
ez
badakit ere, ume harexek, edo hobeto esanda, ume haren sekretuak, sekulako traba egiten zion nire lasaitasunari, oztopo segurtasunari. Ez nuen fitsik esan, hala ere.
|
|
–
|
Ez
badakizue ere, halaxe da. Helburu terapeutikoz egin omen du.
|