|
2000
|
|
|
Arnas aparatuaren arazoetatik hasi eta parasitoek eragindakoetara iritsi arte 16 atal ditu orotara bilduma honek. Erremedioak
|
euskaraz
zein gazteleraz daude emanak eta amaieran euskarazko landare izenak eta hauen gaztelerazko baliokideak jasotzen dituen aurkibide hiztegi bat erantsi dute. Ikerleak datuak nondik jaso dituen ere zehazten da, zein herritako zein etxe edo baserritan, zeini eta noiz galdetu zaion adieraziz.
|
|
|
Itzulpenaren funtzio bat da hori, gero eta neurri handiagoan gainera. Hizkuntza literario bat sortzen ari bagara, jatorriz ingelesez, frantsesez edo gaztelaniaz idatzitako lan on batek
|
euskaraz
zein tratamendu jaso duen eta nola geratzen den ikusteak pistak ematen ditu. Eta itzulpenetatik nolabaiteko tendentziak sortzen direla esango nuke.
|
|
|
Egile berak agertzen digunez, XV. mendearen azken aldera agertzen omen da notario protokoloren bat edo beste, epaiketako lekukoen hitzak euskaraz idatzirik; aldiz, herri askotan batzarrak
|
euskaraz
zein nafar erromantzez egiten omen ziren, baina agiriak idatziz jasotzea bigarren horretan egiten zuten. Hala dakar El esfuerzo bélico de Navarra en el siglo XVI (1981) liburuaren 218 orrialdeetan.
|
|
|
Horrela, aurretik ikusi dugunez, egunkarinafarrentzat Nafarroa da erreferentzia eremu nagusia, hortik Espainiara jauzi eginez; kanpoan geratzen dira, beraz, Hegoaldeko zein Iparraldeko lurraldeak. Era berean, SUD OUESTentzat esangura gutxi dute Hegoaldeko lurraldeek (agertzen direnean. Euskal Herriarekin zerikusia duten albisteen %7?, hala ere, Euskal Herri osoarierreferentzia eginez eta
|
euskara
zein politika gaien inguruan agertzen dira). Ezberdintasun ideologikoei gagozkielarik, gogora dezagun EUSKALDUNON EGUNKARIAketa GARAk bakarrik eskaintzen diotela nolabaiteko arreta Iparraldeari, Hegoaldekoprentsaren aldetik.
|
|
|
Aztertu ditugun albistegien ondorengo eguraldi emanaldietan, Euskal Telebistarenak dira Euskal Herri oso eta integratuaren aldeko apostu garbia egiten dutenbakarrak. ETBk,
|
euskarazko
zein gaztelaniazko meteo emanaldi horietan, Zazpiak bateko profila aireratzen du. Mapa horrek hiru muga marra ditu:
|
|
|
Gernika-ren esperientzia 1953ko abendua arte luzatu zen, tarte luze horretan hogeita bost zenbaki argitaratuz. Artikulu gehienak gazteleraz idatzita zeuden, nahiz eta batzuk
|
euskaraz
zein frantsesez ere agertu izan. Argitalpen honen aldizkakotasuna oso irregularra izan zen, neurri handi batean azkenean publikazioaren arduradun nagusia izan zen Isidoro de Fagoagaren bizitzaren aldaketen ondorioz.
|
|
|
" Euskaldunen Herria/ El País de los vascos" zen taularen izenburu nagusia. Izenburua bezala,
|
euskaraz
zein gaztelaniaz irakur zitezkeen paneleko testuak. Euskaraz irakurri zuen Lauaxetak:
|
|
2001
|
|
|
dekretu berriak eremu mistoa desagertarazi egiten du eta, beraz, 1986ko Euskararen Legearen aurka doa. Euskararen Legearen 17 artikuluak dio Nafarroako herritar guztiek administrazioarekin harremanak
|
euskaraz
zein erdaraz izan ditzaketela; oraingo dekretuak eskubide hori urratzen du eta, beraz, Euskararen Legea; eta dekretu batek inoiz ezin du legea aldatu. Euskararen legea eztabaidatu zenean, UPN eremu mistoa izatearen aurka azaldu zela gogorarazi du Agirreazkuenagak, eta orain, dekretu hau baliatu nahi duela orduan lortu ez zuena lortzeko, hau da, eremu mistoa desagertaraztea.
|
|
|
Diru laguntza bat ere jaso dugu eta, honenbestez, lehenbailehen muntaiarekin hastea espero dugu. Umorea ardatz duen obraren testua ingelesetik
|
euskara
zein gaztelerara itzultzen ari gara orain. Egokitzapen lana ere oso garrantzitsua izango da, azken finean, amerikarrek Bibliari buruz egindako ikuskizun bat da hau, eta beraz, gure herrialdera moldatzeko ahalegin berezia egin dugu.
|
|
|
âartikulu eta gainerako idazki laburragoak aipamen berezirik gabe geldi  tzen direlaâ euskal literaturaren erabateko nahiz zatikako atze, kondaira eta historiaz mintzatzen zaizkigunetakoa,
|
euskaraz
zein erdaraz. Eta horrelakoen egile argitaratzaileak eroetxean giltzatu ez zituztenez gero Â
|
|
2002
|
|
|
Baiona hiriaren izen zaharra izenburutzat daukan urtekari hau,
|
euskara
zein euskarazko testuak aztergai dituen Iker zentruak kaleratzen du, Baionako Unibertsitatearteko Euskal Ikerketen Saila lagun. Euskal eremuaz ardura diren unibertsitateko ikerleen lanak biltzen ditu aldizkariak, eta hamasei dira «Lapurdum»en azken zenbaki potolo honek jasotzen dituenak (horietarik zazpi euskaraz).
|
|
|
Bazen, ordea, zer eztabaidatu. Besteak beste,
|
euskarak
zein toki izan beharzuen unibertsitate arloan eta bereziki unibertsitate publikoan. Hiru ziren, hor ere, jarrera nagusiak.
|
|
|
Zalantzarik gabe, gutxienak dira. Beste batzuetan, foru aldundien deialdiak, esate baterako, proiektuak
|
euskaraz
zein erdaraz aurkez daitezke, baina gehienetan proiektu horiekaditu talde batek epaitu behar izaten dituenez, euskarazkoak erdarara itzultzera jotzen dute. Honek bere arriskuak ditu, itzulpen akatsengatik proiektuaren erakargarritasuna murriz daitekeelako; beraz, ikertzaile gehienek proiektuak erdaraz, gaztelaniaz?
|
|
|
Kosta Irratia, ostera, Getxotik emititzen hasi zen 1990eko udan, Itzartu Taldeari egokitutako maiztasunean. Tokiko informazioa eta
|
euskarazko
zein gaztelaniazko irratsaioak eskaintzen hasi zen arren, berehala SER katearekin lotutako M80 irrati formula musikalarekin akordio batera heldu zen horren programazioaren tarteak sartzeko. Poliki poliki, berriz, tokiko irratsaioak murriztuz joan ziren katearen emanaldien alde.
|
|
|
Hobekuntza teknikoak egin ondoren, 1993an 30 W eko potentzia lortu zuten, eta seinalea Oreretan ez ezik bailara osoan hartu ahal da hortik aurrera. 2000 urtean, hamasei saio eskaintzen zituzten astean, gaueko 8etatik 12etara bitartean, astelehenetik ostegunera hiru, eta ostiraletan lau?,
|
euskaraz
zein gaztelaniaz, gazteleniaz, gehienak?. Finantzabideari dagokionez, diru iturririk garrantzitsuena Madalenetako jaietan jartzen duten txosna da, eta pegatinak, pizgailuak eta antzekoak ere saltzen dituzte.
|
|
|
Ardatz nagusiak informazio lokala eta zerbitzu publikoa izan zen.
|
Euskarazko
zein gaztelaniazko programazioa eskaintzen dute, eta piskanaka piskanaka langile plantila finkatzen doaz; hala ere, praktiketako ikasleak hartzen dituzte programazioa osatu ahal izateko.
|
|
|
Orain, pozaren pozez, umeak euskaraz hazten ditugu eskoletan, ikusten duzunez. Idazle onak ditugu gure artean, luma arin erabiltzen dutenak, esan nahi duten hori esan nahi duten moduan eta unean eragozpenik gabe adierazteko gai direnak, aldamenean beti hiztegira altxapeka begira egon gabe, eta gogora datorkien erdal esaera haren ordaina
|
euskaraz
zein ote den kontuan hartu gabe ere. Orain, eginaren eginak gure eskura jarri dizkigu autore guztien liburuak CDetan edo Interneteko sareetan, hariaren bidez kontsultatzeko moduan.
|
|
|
Ipuin hitzak berak,
|
euskaraz
zein erdaraz," haurrentzako edo inozoentzako istoriotxu fantasiatsu" adiera gaitzezle edo gutxiesle makurraz kutsaturik dago(...) askoren buruan. Zer egingo zaio:
|
|
|
Ez da kasualitatea, bada, ikasturte honetan gradu osteko alorrean euskaraz izan den eskaintza: Hizkuntza, info rmazioa eta komunikazioa (Giza zientziak, UPV/EHU), Hizkuntza Teknol ogiak (HIZ TEK, Irakaskuntza Teknikoak, UPV/EHU, UEU), In fo rmazio eta komunikaziorako teknolo gia ren formazioan masterra(
|
Euskara
zein gaztelania ikaslearen aukeran, MU), Giza rte Komunikazioa Euskal Herrian (3. zikloko doktorego programa, Gizarte Zientziak, UPV/EHU), Euskal Hizkuntzalaritza eta Filologia (3 zikloko doktorego programa, Giza Zientziak, UPV/EHU), Hezkuntza Zentroen Gestiorako Masterra (Ikasgu Nagusia, HUHEZI MU), eta Hiz kuntza Plangintza Ikastaroa (HIZNE T, Eusko Ikaskuntza, Soziologia Saila UPV/EHU, UEU, SE... Bost master edota gradu ondoko tituluak euskaraz!
|
|
2003
|
|
|
Hilabete batzuetako lanaren ostean sortu zuten" Bittor Ghezk. Gizona, heterosexuala, europarra, zuria eta katolikoa", eta maiatzaren azken asteburuan estreinatu zuten Donostiako Antzoki Zaharrean
|
euskaraz
zein gazteleraz, Laila Ripoll eta Aitana Galanen zuzendaritzapean. Ritxi Lizartza arduratu da euskarazko itzulpena egiteaz.
|
|
|
Francoren heriotzaren ondorengo urteetako polemiketan, besteak beste, honako hau eztabaidatu zen:
|
euskarak
zein toki izan behar zuen unibertsitatean eta, bereziki, unibertsitate publikoan. Hiru jarrera nagusi agertu ziren.
|
|
|
ETAk ekarritako berrikuntzen artean, gure harirako, oso garrantzitsua dugun puntu bat zegoen:
|
euskarak
zein toki bete behar ote zuen euskal nazioaren definizioan. Batez ere,. mendetik aurrera, euskal kulturaren munduan ezaguna izan da euskararen aldeko pentsalarien presentzia, baina Sabino Aranak euskal aberriaren definizioa egin zuenean eta, nabarmen, bere praktika politikoan, euskara bigarren mailan geratu zen.
|
|
|
Euskaldun sendo horietatik zenbatek egin izan ditu bere ikasketak (lehen mailakoak, bigarrenekoak eta unibertsitatekoak) euskaraz? Zenbatek jaso du gainera eskola bide horretan,
|
euskaraz
zein erdaraz, curriculumaren euskal dimentsioarekiko informazio zabal, zientzi arauz kontrastaturik. Galdera horiei aski erantzun apala dagokie, normalean.
|
|
2004
|
|
|
Zertan ote datza zehatz mehatz orain eta hemen euskararen lekua eta egitekoa? Horren arabera bakarrik jakin dezakegu
|
euskara
zein neurritan den forma, bitartekoa eta edukia gure egitura sozial eta nazionalaren luze zabalean.
|
|
|
materiale eta agiriak (EHU, Leioa, 1992) latinezko eta grakozko testuen euskal itzulpena dakartenak, bai eta Vicente Huici eta Juan Madariagak bost tomotan publikatu zuten Euskal Herriaren Historiarako Materiale eta Agiriak bikaina ere (UNED, Donostia,: testu historikoak jatorrizko hizkuntzan biltzen ditu, hots, gaztelaniaz,
|
euskaraz
zein frantsesez). Obra biok funtsezkoak dira, eta irakaskuntza zentru guztietan eskuragarri egon lukete.
|
|
|
Belaunaldi bertsukoak, eta, hala ere, euskalgintzan norabide desberdinekoak. Martin Ugalde andoaindarra,
|
euskaraz
zein gaztelaniaz, idazle sendoa, egundoko ahalegina egin zuena euskara menderatzeko eta erabiltzeko, euskaldunen hizkuntza nazionala den aldetik. Unamunori zer esan eta zer idatzi izan zuen hark.
|
|
2005
|
|
|
Hizkuntz ereduen" zeregina" legeak ezarritakoa ziurtatzea da, hots, derrigorrezko hezkuntza amaitutakoan ikasle guztiak
|
euskaraz
zein gaztelaniaz behar bezala jarduteko gai izatea. Badakigu gaur egun teoria hutsa dela hori, ordea.
|
|
|
Eztabaida luze bat izan genuen eta gero joan ginen bozetara, eta hor argi eta garbi agertu zen ezetz. Eta oroit naiz biziki ontsa egun batez galdegin zidatela hori, eta ene erantzuna izan zen, «so egizu, nik ez diot galdegiten Legebiltzarrari erabaki dezala
|
euskarari buruz
zein den euskal ortografia edo joskera, ez baita haren lana. Baina ez da Euskaltzaindiaren lana ere politikan sartzea».
|
|
|
Landu dituen literatur generoak: eleberria, ipuinak, bidaia kronikak, gazteentzako literatura
|
euskaraz
zein erdaraz. Lanak:
|
|
|
Beraz, metodo honetan oinarritutako euskara eta iberieraren arteko antzekotasunak ezin dira onartu zenbait arrazoiengatik: 1) Materialak ez daudelako hizkuntza edo hizkuntza familien arabera antolatuta, lusitanierazko zeltiberiera, iberiera eta euskara nahastuta daude46; 2) Muta cum liquida egiturak
|
euskarari
zein iberierari arrotz egiten zaizkiolako; 3) euskaran latinezkoak diren maileguak ezin direlako iberierazko hitzekin harremanetan jarri, adib. ATHEGMURA (iber.), euskarazko kanpora hitzarekin parekatzen du, euskal forma latinezko campusetik datorrenean; 4) Hitz gehienak zientzi fikziozkoak direlako, ez baitira ez euskara ezta iberierazko hitzak, txarto transkribatuta daudelako:
|
|
|
Ondoren Euskonews&Media aldizkari elektronikoan hiru orrialdeko laburpena kaleratu zen3, baita gaztelerara (zoritxarrez) itzuli ere (aldizkariaren kabuz). Holako gai batek
|
euskaraz
zein gazteleraz ez baitu oihartzun berdina izaten. Horren adibide da, euskarazko bertsioak ez duela transzenditu eta bokazio, unibertsala?
|
|
|
Hortik aurrera, eldarnioetan bezala hasi zen mintzatzen. Diskurtso ero hartan mila kontu nahasi zituen,
|
euskarazko
zein ingelesezko hitzak saski naskian, eta nekez jarraitzen nion. Hartu genuen kolpe mandoak kaskoa matxuratu ote zion ezbaian nengoen.
|
|
|
Ikasle askok telebista piztuta bazkaltzen zutela aitortu ziguten —gehienetan, ordu horretan bakarrik zeudelako etxean—, eta guztiek hartzen zuten tarte bat bazkalondoan telebista ikusteko: dokumentalak,
|
euskarazko
zein gaztelaniazko kateetan, eta foiletoiak nahiz Pasalo eta antzeko saioak gaztelaniazkoetan. Donostiako taldeak, berriz, bi ordu eta erdiko atseden tartea zeukan eguerdian —13: 00etatik 15: 30era—, berriz eskolara itzuli aurretik; bestela ezin, eta tarte hori baliatzen dute telebista ikusteko:
|
|
|
Neke eta izerdi askoren osteko 2.000 zenbakia da, ez da gutxi. ETBk kultur programa berri bat eskainiko du gauerdiren batean astero
|
euskaraz
zein gaztelaniaz. Kultur programa bat noiz eta uda sartzear dagoen honetan.
|
|
2006
|
|
|
etxean maizen euskara erabiltzen dutenak (etxeko euskaldunak) Hiztun elebiduna: etxean maizen biak(
|
euskara
zein gaztelera) erabiltzen dituztenak (etxeko elebidunak). Erdalduna: etxean maizen gaztelera erabiltzen dutenak (etxeko erdaldunak).
|
|
|
Noren biolentziaz. Mahai inguruak iragartzen direnean, gehienetan, etsaiarenaz mintzo gara etahorretan nagusi gara, guhaur errugabe arras garbiak bagina bezala. Etsaiek pairarazten digutenaz dena dakigu, analista politikoek hiztatzen digute eguneroegunkarietan,
|
euskaraz
zein erdaraz:
|
|
|
18 urtera arte, 19 urtetik 30 urtera, 31 urtetik 55 urtera eta 56 urtetik gora. bakoitzak nahi beste gutun aurkeztu ahal izango du,
|
euskaraz
zein erderaz. Lanok urtarrilaren 13ko 14:00ak baino lehen aurkeztu dira Pinueta kultur aretoan (Lapurdi, 3/) edo Kultur Leioan (Jose Ramon Aketxe plaza, 11/), hara joanda ala postaz bidalita eta kartazalaren kanpoaldean “Maitasun Gutunen VII. Lehiaketa” jarrita.
|
|
|
Natural.
|
Euskaraz
zein beste hizkuntzetan. Ohiko mikrofonoetatik beste mikro batzuk ere oratu dituzte.
|
|
|
Eta banaketa horretan aldaketak gertatzen direnean ere, aldaketa bultzatu duten indar batzuen ondorioz izaten dela. Alde horretatik, beraz, eskertzekoa litzateke elebitasunaz hitz egiten denean,
|
euskarari
zein funtzio berri eman nahi zaizkion edo zeintzuk indartu nahi diren zehaztea.
|
|
2007
|
|
|
1928 urtera arte bi zenbaki argitaratu zituzten urtero eta 1936tik aurrera urtean lau zenbaki. Lankideek frantsesez idazten zituzten artikuluak, elkartea
|
euskara
zein gaskoinera bultzatzearen aldekoa bazen ere: Ligne de conduite qui consiste à favoriser létude et lusage du basque et du gascon dans notre rayon daction99.
|
|
|
Bigarren Aintzina> La> Presseren inprimategian argitaratu zuten,
|
euskarazko
zein frantsesezko artikuluez osaturik728 Aldizkaria atontzeko Piarres La, tteri eskatu zion laguntza Roger Etchegarayk729:
|
|
|
Lehen pisuan, beharbada, kementsuago, ikastolara doazen haurrek alaituko dutelako euskararen kantuekin Eguberri ingurua. Bigarren pisuan, bistan da, familiako aita amek,
|
euskaraz
zein beste hizkuntzaz egiteko gauza direnek, izango dituzte euren zalantzak seme alaba unibertsitate euskaldunetara igorri aitzin. Ganbara birmoldatuan, azkenez, bikote gazte bat arituko da euskaraz barra barra, Benito Lertxundiren zein Ken Zazpiren musika ararteko dutela.
|
|
2008
|
|
|
Bilbon, Deustuko Unibertsitatean elkartu ziren Txomin Peillen eta hirurak. Lapurdin, Nafarroa Beherean eta Zuberoan
|
euskarak
zein egoera bizi duen aztertu zuten. Ez ziren sobera baikor azaldu.
|
|
|
• Elebidun orekatuek(
|
euskaraz
zein erdaraz bietan berdintsu hitz egiten dutela diotenek) aurrekoek baino gehiago baliatzen dituzte euskarazko telebistak eta euskaraz idatzizko agerkariak: %26, 0 telebistaren kasuan eta %23, 2 prentsarenean.
|
|
|
Ikerketa horien zain, eta aurreko argudioari tiraka, esan dezakegu euskarazko hedabide bati interesatzen zaiola gainerakoak ere indartsu egotea bakoitzaren irakurle elebidunak, egunkaria irakurtzen ematen duten denbora eta egunkari bakoitzean euskarak duen lekua kontuan hartuta, (betiere egunkari horietako irakurle euskaldunek
|
euskarazko
zein erdarazko albisteak maila berean irakurriko dituztelako hipotesia eginez), euskarazko kontsumoa zenbaiten egongo litzatekeen kalkulatu dugu, eta kalkulu horien arabera, %20, 1 beharrean %22, 5 ingurura igoko litzateke euskararen erabilpen tasak hartuko lukeen balioa. Kontuan har bedi ohar hau datuak ikusterakoan.
|
|
|
Baina uste zeharo ezberdina da, aurrelan neketsu hori egin gabe, mintzairak oro, berez, giza hizkuntzak direlako arrazoi soilarengatik, guztiak maila berekoak direla eta egoera berean daudela pentsatzea. Izan ere, askotxo gara, irakaskuntzan dihardugunon artean behintzat, ez soilki yonkien, baizik eta gaurko batxiler batzuen hizkuntza egoera (berau
|
euskara
zein erdarak izan) europar unibertsitate mailako kontzeptuak adierazteko ez dela gai sinatuko genukeenok.
|
|
|
Izan ere, Primo de Riveraren diktaduraren amaieran, Euzkeltzale Bazkunakoek beren behinolako EuzkoDeya haren tokian aldizkari berri bat sortu zuten, Euzkerea hilabetekaria(), hau ere osotara sabindarra, baina jada ez euskara hutsez, baizik gaztelaniarekin batera erdibana. Izenak, jakina, Euskaltzaindiaren buletinari, Euskera ri, ematen zion erantzuna, edukian ere Euzkereak sarritan ekiten zuelarik Akademiaren aurka eta Sabino Aranaren autoritate osoaren alde511 (Bidenabar Euskera ere Bilbon argitaratzen zela aipatu behar da, Akademiaren aktak euskaraz, eta txostenak eta gisakoak
|
euskaraz
zein gaztelaniaz argitaratuz).
|
|
|
Lehena Euskal Ikastetxea izan zen 1896/ 97 ikasturtean inauguratu zena26 Ikasturte berean antzezlanak etorri ziren: Azkue beraren hainbat zarzuela eta obra dramatiko(
|
euskaraz
zein: Eguzkia, nora,. Sasi-eskola,?
|
|
|
Edozein kasutan, Urkixok kritika hori egin zuen foro beretik, Oñatiko kongresutik eta Eusko Ikaskuntzatik, egoera hori emendatuko zuten ekimenak etorriko ziren. Izan ere Eusko Ikaskuntzarekin euskal unibertsitate bokaziodun erakunde bat sortzen zen380 Dena dela, Mikel Aizpuruk argi adierazi du garai honetan
|
euskarari
zein toki aurreikusten zioten goi ikasgu horietan:
|
|
|
Garaiko testuak aipatzean orduko ortografia errespetatu dut, bai
|
euskaraz
zein erdaraz. Hala ere, euskarazko testuetan, zeinu diakritikodun kontsonanteak jasotzea lan nekeza gertatzen da, karaktere horiek ez baitaude eskura ordenagailuen ohiko teklatuetan, eta moldiztegietan ere arazoak eman ditzakete eta.
|
|
|
Hartara, haurrak zenbat euskara entzuten duen jakin daiteke. Bigarrenik, gurasoek euren artean
|
euskara
zein maiztasunez erabiltzen duten galdetu da. Azkenik, gurasoek euskaraz badakiten eta, baiezko kasuan, ea noiztik dakiten galdetu zaie.
|
|
|
Eskuarki estrategia berberak erabili dituzte ikasleek
|
euskaraz
zein gaztelaniaz. Erabilienak, bada, automonitoretzekoak, zerbait lortu eta konpentsatzekoak, zerbait atzeratu edo denbora irabaztekoak eta norberak esandakoa bestela esatea izan dira.
|
|
|
Ingelesa 5 urterekin ikasten hasi ziren ikasleek emaitza kaskarragoak azaldu dituzte bai IDAZ 1 eta IDAZ 2 ariketetan
|
euskaraz
zein gaztelaniaz eta, batez ere, ingelesezko ariketa guztietan, MINTZA 3, MINTZA 4 eta IDAZ 4an. Laguntza eske etengabeen ondorioz, testu desegituratuagoak, hierarkizatu gabeak eta lotura eskasagodunak aurkitu ditugu taldekide horien artean.
|
|
|
8 urterekin hasitakoek besteek esandakoa bereganatzeko markatzaile gehiago, diskurtsoera txertaketa handiagoa eta kausalitatea adierazteko markatzaile gehiago erabili dituzte. Orain arte esandakoa
|
euskarazko
zein gaztelaniazko lanetan errepikatzen da. Azken horien lanetan, halaber, erritmo eta kausazko aldatzaileak agertzen dira ingelesezko ariketan, 5 urterekin hasitakoenetan ez bezala.
|
|
|
Esaterako, Goienetxek berak sarritan erabiltzen zuen euskara plaza-gizon aritzean, eta, halaber, euskaraz idazten zuen, eta, pentsatzekoa da irakurri ere egiten zuela. Dena den, ez du garbi uzten
|
euskarak
zein leku lukeen eskolan bertan eta gainerako gune ofizialetan.
|
|
|
Alde batetik, olerki eta ipun laburren sariketetan esku hartzeko deialdiak aurkeztu dituzte. Batean zein bestean, partaideek martxoaren 27a baino lehen bidali dituzte lanak,
|
euskaraz
zein erdaraz, posta bidez (Itzartu. Landa doktorea kalea, 3 48600 Sopela).
|
|
|
Etorkinek prozesu hori ulertzeko informazioa behar dute. Ondo azaldu behar zaie hizkuntzaren normalizazio prozesua,
|
euskarak
zein bide egin duen eta zein egin behar duen.
|
|
2009
|
|
|
Euskarari buruzko Foru Legeak eremu euskalduna deiturikoan, hiritar guztiei aitortzen die, botere publikoekiko harremanetan eurak hautatako hizkuntza erabiltzeko eskubidea(
|
euskara
zein gaztelania, alegia), baita modu berean harrera izatekoa ere. bakarra besarkatzen duena, NFBHLOk" eremuak" direla xedatzen duen arren—; bigarrena ostera, eremu" mistoa" da, alegia, Nafarroako euskal hiztun gehien biltzen duena; eta, hirugarrena eta azkena," ez euskalduna" deituriko eremua, non" euskal hiztunak" ere badauden, baina gutxiengo bat dir...
|
|
|
Zehazki, euskarari buruzko Foru Legeak eremu euskalduna deiturikoan, hiritar guztiei aitortzen die, botere publikoekiko harremanetan eurak hautatako hizkuntza erabiltzeko eskubidea(
|
euskara
zein gaztelania, alegia), baita modu berean harrera izatekoa ere. Honetara, Administrazio publikoek eta izaera publikoa daukaten enpresek mailaz mailako trebakuntza sustatuko dute, eremu euskaldunean lan egiten duten langileek euskara erabil dezaten.
|
|
|
Gure Herria aldizkariaren sortzaileetakoa. Euskal Herriko kirol, botanika eta historiaz lan handia egin zuen;
|
euskaraz
zein frantsesez idatzi zuen. Mota guztietako elkarteetan ardurak izan zituen:
|
|
|
Profesionalen kualifikazioa baloratuko duela adierazi du lehendakariak eta
|
euskaraz
zein gazteleraz Administrazioarekin harremanetan jarri nahi duen orok egin ahal izango duela baieztatu du. Gainera, euskararen garapenari eta promozioari bideratzen den euro bakar bat ere ez duela kenduko esan du.
|
|
|
Kirol ekintzak
|
euskaraz
zein gaztelaniaz egin ahal izango dira, izena ematekorakoan bakoitzak erabakitzen duen moduan. Artxandako eta Zorrotzako kiroldegietan gainera, egunean ordu bete ingelesez egingo da.
|
|
|
Udalekuak Pedro Mari Unanue Musika Eskolan bertan egingo dira, uztailaren 6tik 17ra bitartean, 9: 30etatik 13: 30etara, astelehenetik ostiralera. Ekimenak
|
euskaraz
zein gaztelaniaz egingo dira eta landuko den egitaraua oso zabala izango da: musika eta kontzertu didaktikoa; espresioa, jokoak eta soinketa; dantza eta koreografiak; eta kantua eta entsegu korala.
|
|
|
Jeltzaleek helburuarekin bat egiten dutela argitu ondoren, Egibarrek esan du ez duela ikusten gogo bizi berdina gaztelaniazko eredua aukeratu duen %5aren artean
|
euskaraz
zein gaztelaniaz gaitasuna izateko.
|
|
|
24 abesti izango dira guztira, CD bikoitz batean. Luxuzko formatuan argitaratuko dute eta testuekin, abesti bakoitzaren iruzkinekin eta
|
euskarazko
zein gaztelaniazko hitzekin.
|
|
|
Unamuno, Ortega eta euskara barbaroa ez dago hemen berriro aipatu beharrik. Teoriak aparte, kultura apur bateko ezer egin nahi orduko, euskaldunak berak laster ikusten du,
|
euskara
zein moldegabea, ezaindua den. Erriberri/ Oliten estudiante frantziskotarrak baskoak dira.
|
|
|
1957az geroztik egunkari eta aldizkari askotan argitaratu ditu bere artikuluak,
|
euskaraz
zein frantsesez. Horietan jorratu dituen gaiak honako hauexek dira:
|
|
|
· Gutxieneko orokor batzuetatik abiatuta, barruti bakoitzeko indize soziolinguistikoaren araberako kuota sistema ezarri da, hiritarrek
|
euskaraz
zein gaztelaniaz informazioa jasotzeko eskubidea bermatuta izan dezaten.
|
|
|
Telebista kateei dagokienez, Ameriketako diasporari begira erdara hutsez diharduen Canal Vascok eta Europara begira
|
euskaraz
zein gaztelaniaz ari den ETBSat ek osatzen dute EITB taldea (batak zein besteak EITBren beste kateetako produktuak bota ohi dituzte).
|
|
|
Beste esparru askotan hain urria den elkarlanaz bideratu egin da. Aralarren ustez, oso dinamika interesgarria da eta, gauzatzerakoan zailtasunak eta oztopoak sortzen eta sortuko badira ere, oinarrizko ildotzat hartu beharrekoa,
|
euskararen alde
zein beste hainbeste esparrutan lan egiteko orduan.
|
|
|
Kontsumitzaileei bi eratako hizkuntza eskubideak aitortzen zaizkie 2003ko Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Estatutuaren legean: batetik, ondasunei eta zerbitzuei buruzko informazioa
|
euskaraz
zein gaztelaniaz jasotzeko eskubidea, eta, bestetik, Euskal Autonomia Erkidegoan kokaturiko enpresa edo establezimenduekin dituzten harremanetan bi hizkuntza ofizialak, bata nahiz bestea, erabiltzekoa. Legeak dioenez, eskubide horiek pixkanaka baliatuko dira, horretarako onartu den dekretuan zehazturiko baldintzetan.
|
|
|
Beste modu batean esanda, gizarte elebiduna baina bakarra eraikitzea du 1982ko Hitzarmenak helburu, ez gizatalde elebakarren batuketa izango litzatekeen Euskadi elebiduna, baizik eta gizarte elebiduna duen Euskadi, hots, euskara nahiz gaztelania ezagutzen duten eta
|
euskara
zein gaztelania erabiltzen dituzten herritarrez osaturiko euskal gizartea. Ez zuten gogoko elkarrekin baina elkarri bizkar emanda biziko ziren bi erkidegoko Euskadi (horri deitzen diogu koexistentzia), baizik eta elebiduna izango den erkidego bakarrak osaturiko euskal gizarte bat eraikitzea zuten ilusio eta itxaropen (horri deitzen diogu hizkuntzen bizikidetza eta gizarte elkarbizitza).
|
|
|
Bertan, irizpide zabalen araberako aukeraketa egin dute:
|
euskaraz
zein erdaraz egindako film luzeak, film laburrak eta dokumentalak; estreinaldiak zein aurkeztutako lanak. Hau da, euskal zinema egileek Euskal Herrian zein atzerrian egindako lanen lagina, nolabait esanda.
|
|
2010
|
|
|
Bigarrenik, herri honen ondareak eta elkarlana defenditzeko momentuan.
|
Euskara
zeinek defenditu behar du. Ezkerrekoak, eskuinekoak eta demokrata diren guztiek ere.
|
|
|
Elebitasuna da ordezkapenerako kontuan hartu den beste faktoreetako bat. " Kontua ez da irakasleak behar ditugula soilik, baizik eta horiek
|
euskaraz
zein gaztelaniaz komunikatzeko gaitasuna izan behar dutela. Jatorriz euskalduna ez izan arren, euskaraz ondo moldatzen den irakaslea behar dugu, gainontzean ez du irakaskuntzan zeregin handirik izango".
|
|
|
Eztabaida eta parte hartze politikoa modu esanguratsuan murriztu dira, haren ordez banalitatea ezarriz. Horrekin, euskal gizarteak behar duen eztabaida publikoa ukatzeaz gain, EITBren sorrera legeari berari egiten zaio iruzurra (izan ere lege horrek parte hartze politikoa eta
|
euskara
zein euskal kulturaren sustapena jartzen baititu medio publikoen helburutzat, inon agertzen ez delarik entretenimendua helburu gisa). Erreferentzia eremua, gero eta nabarmenago, Espainia da, eta digitalizazioa baliatu dute, Lopezek eta Sanzek eskuz esku, Nafarroatik ETB desagertarazteko.
|
|
|
Klusterreko Belen Urangak eta Innobasque ko komunikazio zuzendari Pilar Kaltzadak antolatu zuten ikastaroa eta ez zen izan zerutik eroritako okurrentzia. Aretoan bezala kafe orduan, nabari zen kezka;
|
euskarari buruz
zein irudi ari gara ematen. Gure komunikazio estrategiak zenbateraino dira eraginkor?
|
|
|
Maria Uriarte, Tomas Fernando eta Osoitz Elkorobarrutia daude proiektu horren atzean, pasioz, mimoz eta konpromisoz lanean.Ipuin laburrak, mikroipuinak, poemak, egunkarietatik jasotako hausnarketak, liburu osoak edo horien pasarteak topa daitezke www.etxegiroan.com atarian. Helduentzat, gazteentzat eta umeentzat prestaturiko lan horiek
|
euskaraz
zein gaztelaniaz entzun daitezke. Audio literatura garatzeko plataforma da webgunea, baina bertan dauden grabazioak ez dira testu baten irakurketa soila, espiritu propioa duten lanak baizik.
|
|
|
Irakasgaiari dagokionez, apur bat beldurtuta hasi nintzen, nire ingeles maila oso baxua delako, baina ariketak
|
euskaraz
zein gazteleraz egiteko aukera izan dugunez, askoz eramangarriagoa izan da. Gainera, garrantzitsua da aurreko urteetan landutako ingelesa barneratzen joateko, nire ustez, entzunez, asko ikasten baita.
|
|
|
Beraz, idatzizko hizkuntzak funtzio garrantzitsua betetzen du elebitasun prozesuan, hain zuzen, berak bermatzen baitu konpetentzia akademikoa (Cummins eta Swain, 1986; Cummins, 1991). Gauzak horrela, elebitasun maila funtzional altua aipatzen dugunean, elkar hizketazko konpetentzia eta konpetentzia akademikoa esan nahi dugu,
|
euskaraz
zein gaztelaniaz.
|
|
|
balio integratzailearekin zerikusia dutenak eta" barrendik" irteten direnak, hain zuzen. are gehiago, balio integratzaileari baino instrumentalari lehentasuna ematea kaltegarria izan daitekeela eta batzuek inposizio bezala hartu dezaketela esaten da. orain arte aurkeztu diren emaitzak aintzakotzat hartuta, ideia batzuk azpimarratu behar dira: alde batetik, azken hiru hamarkadetan euskarak tresna balioa irabazi duen pertzepzio orokorra positiboki baloratu behar da. tresna balioa oso lotuta dago arestian aipaturiko ageriko ospearekin, eta ez dago zalantzarik euskarak azken hamarkadetan nabarmen igo dela. euskara normaltzeko neurriak hartzen hasi zenean
|
euskara
zein egoeratan zegoen kontuan hartuta, aurrerapen handi bezala hartu behar da aipaturiko pertzepzioa. edonola ere, zaila da esaten hizkuntzaren balio instrumentala handitu izana zein eraginari esker gertatu den: erakunde publikoen kanpoko eraginari esker, gizartean hizkuntzaren ageriko ospea handitu delako, ala arrazoi biek bultzatuta. bestetik, interesgarria da euskararen egoeran dagoen hizkuntza bati, berreskuratzeari begira, balio instrumentala emateko izan behar luken kanpoko sustapena baloratzerakoan, partaideek muga ezberdinak ipintzea. batzuen ustez (ikus du b, (5) aipua), kanpoko sustapena beharbeharrezkoa da, ez da zalantzan ipintzen euskararentzat tresna balioa izatea oso garrantzitsua dela. alabaina, du b partaideak ez du uste tresna motako kanpoko sustapena euskara berreskuratu eta normaltzeko eraginkorra izango denik, baldin eta" zerbait gehiago" ez badago, hots, balio integratzailerik ez badauka.
|
|
|
Ikasle guztiei aitortzen zaie irakaskuntza
|
euskaraz
zein gaztelaniaz jasotzeko eskubidea irakasmaila guztietan.
|
|
|
Ikasle guztiei aitortzen zaie irakaskuntza
|
euskaraz
zein gaztelaniaz jasotzeko eskubidea irakasmaila guztietan.
|
|
|
Legez esana dago kalitatezko materialak eskaini behar zaizkiela ikasleei,
|
euskaraz
zein gaztelaniaz. Aparteko atentzioa eskatzen du materialgintza horrek, euskaraz.
|
|
|
Bete al dira Euskararen Erabilera Normaltzeko oinarri legeak agintzen zituen xede nagusiak? Ba al dago, gaur egun,
|
euskaraz
zein gaztelaniaz ikasterik. Ikasleek lortu al dute hizkuntza ofizial bietan behar adinako ezagutza praktikoa?
|
|
|
Irakasle guztiek elebidun izan behar dutenik ez da legean espresuki esaten, baina agintzen diren neurriek helburu argi samarra dute: EAEko irakasleak
|
euskaraz
zein gaztelaniaz irakasteko gai izatea, oro har. Lortu al da helburu hori, handik 25 urtera?
|
|
|
ez, ordea, xede bakar. Seme alabek
|
euskaraz
zein gaztelaniaz ikasteko gurasoek duten aukera askatasuna elebitasun orekatuaren xede hori bezain xede da.
|
|
|
Nola ulertu behar da, preseski, EAEko hizkuntza ofizialtasun bikoitza? Zer ondorio praktiko ditu hizkuntza bat(
|
euskara
zein gaztelania) ofizial izateak. Itxuraz Kanadatik etorritako definizio bide pragmatiko (jadanik klasiko) ari heltzen bazaio, A hizkuntza ofiziala da baldin eta soilik baldin:
|
|
|
Ikasle guztiei aitortzen zaie irakaskuntza
|
euskaraz
zein gaztelaniaz jasotzeko eskubidea irakasmaila guztietan.
|
|
|
Anbotoko Mari eta orrazi galdua haurrentzako antzezlana emango du Glu Glu Produkzioak taldeak, eta Euskarazetamol antzezlana, berriz, Ez Dok Hiru Bikoteatroak. Txalo Produkzioak Arrastoa azken lana
|
euskaraz
zein gaztelaniaz emango du, eta Antzerkiola Imaginarioak ere azken antzezlana eramango du Eibarrera: Babiloniako loreak; iaz estreinatu zuten lan hori.
|
|
|
Neurri atzerakoia da PPk eskatzen zuena eta orain PSErekin batera eskatzen duena. Gogorarazi zuen Eusko Jaurlaritzako lanpostuen zerrendetako hizkuntza eskakizunak zerbitzuaren beharren arabera banatu direla eta administrazioarekin
|
euskaraz
zein gaztelaniaz harremana izateko eskubidea kontuan hartuta.
|
|
|
|
Euskarak
zein ongi ematen duen —euskara hizkuntza, esan nahi dutune jakin batzuetan, Irantzu nolabait erakarriko banuen euskaraz behar baitzuen nire mezuak, eta espainolez arituz gero, ordea, handitu egingo zen gure arteko arrakala, nahiz espainolez hobeto moldatzen naizen eta, ondorioz," konbentzigarriago" suertatu nukeen, baina ez jauna; Irantzurekin hobe euskaraz erdipurdi aritzea espain...
|
|
|
Hizkuntza minoritarioan idaztea ez da berezkoa, ez da funtsik gabekoa, ez da loisir mondain bat. Bizitzan badira hautu batzuk ondorio edo kalterik gabekoak, baina
|
euskaraz
zein amazigeraz idazteko hautua ez da halakoa. Hizkuntza menderatuan idaztea, nahita ere, ezin da kaligrafia ariketa izan.
|
|
|
Ez dute arrazoi faltarik.
|
Euskaraz
zein gaztelaniaz gure eskola eta unibertsitateetan oro har kontatzen den historia historia ofiziala da, espainiarren eta frantziarren egungo egitura justifikatzeko neurrira egindako istorio sorta, alegia. Hezkuntza arautua amaitu ondoren jakin izan ohi dugu baskoien habitat edo lurralde zabal honetan berezko kultura eta hizkuntza ez ezik egitura politiko, ekonomiko eta juridiko propioak ere izan ditugula; gureak, propioak, Nafar Estatuan bilduak, Europaren eta munduaren aurrean herri gisa geure burua azaltzea ahalbidetu izan dutenak, eta horiek guztiak auzo estatuek bortxaz suntsituak izan direla.
|
|
2011
|
|
|
Zabaletak nabarmendu du proiektuaren helburu nagusia familia bakoitzaren baldintzetara eta beharretara egokitzea dela.Zaintzaileei dagokienez, 30 urtetik gorakoak izan behar dute eta haurrak zaintzeko heziketa jasoko dute lanean hasi aurretik. Bestalde, euskarazko oinarrizko maila eskatuko dietela jakinarazi du Garciak, eta behin martxan jarritakoan
|
euskarazko
zein gaztelaniazko zerbitzuak eskainiko dituzten «familia habiak» izango direla.Zerbitzua eskaini ahal izateko, zaintzaileak bere etxea egokitu du, haurrentzat beharrezkoak diren baliabideak izan ditzan; besteak beste, beharrezkoa izango da telefono zerbitzua, haurrak atseden hartzeko eta zaintzeko toki egokiak, umeak aldatzeko beharrezko tresnak dituen komuna izatea eta ez du egon suzko beroga... Arlo horretan esperientzia du kooperatiba horrek, eta «familia habia» horietako proiektu pedagogikoa bultzatzeaz arduratuko da.Oraingoz, bi zaintzaile aukeratu dituzte, Bilbon, baina aukeraketak aurrera darrai, irailean zerbitzuak eskaintzen hasiko baitira Bizkaiko bost etxetan.
|
|
|
besteren gaitzak ez gaitu, izan ere, apurrik apurrenean sendatuko. has gaitezen beraz errazenetik: terminologiazko ohar xumeetatik. hitz batek adiera bi, hiru edo gehiago izatea ez da, berez, salbuespen larria. hizkuntza orotan izan ohi dira hitzak, eta ez gutxi, adiera bat baino gehiago dutenak. hitz horiek polisemikoak direla esan ohi da. polisemia ez da berez,
|
euskaraz
zein erdaraz, inolako nobedade eta inolako kalte. kasu guztiak ez dira ordea berdinak. Are gehiago:
|
|
|
|
Euskaraz
zein gaztelaniaz eginiko lanak onartuko dira, baita, beste edozein hizkuntzan eginda badago ere, azpidatziak bi hizkuntza horietako batean dituztenak ere.
|
|
|
Ignazio Arregik eta Jose Mari Oterminek argi zuten zein izan behar zen irratieuskaldunaren lantaldearen profila: jende gaztea, Euskadin gertatzen ari zirengaraiko gertakariekiko arduratsua, euskal gizartearen erritmo eta taupadak ezagutzenzituena,
|
euskaraz
zein gaztelaniaz egokiro konpondu zitekeena eta euskal hedabidemoderno bat sortzeko gogotsu zegoena (Arrieta, 2009: 215).
|
|
|
1987an zuzendari aukeratutako Josu Ortuondoren helburua taldea osatzen zutenhedabide guztien mezuak,
|
euskaraz
zein gaztelaniaz, berdinak izatea zen. Une hartanEuskadi Irratia eta Radio Euskadirentzat eredu komun bat egituratu zen, eta horrelamantendu izan da urtetan zehar (egituratu diogunean, irrati bakoitzean ezarritakoformatuei buruz ari gara).
|
|
|
Era horretan, kultur gaiak lantzen dituztenprofesionalak batzea. Internetekoa, irratikoa, telebistakoa? eta lerro komunafinkatzea da helburua, euskarri bakoitzari egokitutako eduki komunak eskainiz.2010eko apirilean ezarritako 2010 Estrategia Planean, EITBk taldesinergiak garatu beharra nabarmendu zuen,
|
euskaraz
zein gaztelaniaz informazioliderrak izan eta entretenimenduaren eremuan eduki arrakastatsuak eskaini ahalizateko. Plan horretako zortzi helburuetan zehar, Internetek oro har gizartean zeinhedabideetan izango zuen nagusitasuna kontuan hartzea lehenesten da.
|