|
2010
|
|
|
Oihartzun handia izan zuen horrek. Eusebio Erkiaga, Larreko, Augustin Zubikarai etab. ere bat
|
zetozen
horretan. Baina garbizaletasunaren alde ere agertu zen Augustin.
|
|
|
Urteko gudari izanik, bere lagunek frontean ziharduten bitartean ezin zen bera Parisen gozo gozo egon. Bilbora
|
etorri
zen, bada, eta han Lauaxeta besarkatzeko zoria izan zuen. 1936ko bukaeran, Eusko Jaurlaritzak, itxaropena zabalduko zuen erabaki garrantzitsu bat hartu zuen:
|
|
|
Orduan euskara jasoaren alde agertu zen Augustin, baina norentzat idazten zen, irakurleak zer mailatakoak ziren kontuan izanik. Oraingoan, ordea, iritzi horren aurkakoa zirudiena agertuko du, baina irakurleak kontuan hartzeko zerean, bat
|
dator
guztiz lehen esandakoarekin. Egunan erabiltzen zuten euskara zela eta, alderdiko batzuk haserre zeuden:
|
|
|
Zuzendaria, Alderdiko arazoetan murgildurik, nekez ikusten omen zuten. Telegrafo nahiz agentzietatik
|
zetozen
berriak erdaraz zetozen eta euskaratu egin behar. Lan izugarria batzen zitzaien eta une askotan ezinean, garaiz ez zirela helduko eta eten beharrean izaten ziren.
|
|
|
Zuzendaria, Alderdiko arazoetan murgildurik, nekez ikusten omen zuten. Telegrafo nahiz agentzietatik zetozen berriak erdaraz
|
zetozen
eta euskaratu egin behar. Lan izugarria batzen zitzaien eta une askotan ezinean, garaiz ez zirela helduko eta eten beharrean izaten ziren.
|
|
|
Sarreran adierazi dugunez, liburua mugatua da. Mugatua, denborari dagokionez, 1931tik 1937ra artekoa hartzen baitu; eta mugatua, kronika eta artikuluei dagokienez, ez antzerki lanei dagokienez, hauek garai horretan idatzi zituen hiruak
|
baitatoz
. Liburuan sartu ez diren kronikak eta artikuluak cd an datoz, ez Augustinenak soilik, baita Ondarroako gainerako idazleenak ere.
|
|
|
Mugatua, denborari dagokionez, 1931tik 1937ra artekoa hartzen baitu; eta mugatua, kronika eta artikuluei dagokienez, ez antzerki lanei dagokienez, hauek garai horretan idatzi zituen hiruak baitatoz. Liburuan sartu ez diren kronikak eta artikuluak cd an
|
datoz
, ez Augustinenak soilik, baita Ondarroako gainerako idazleenak ere.
|
|
|
Kronikak, artikuluak, olerkiak eta antzerkiak. Egia esan, olerkiekin ez du sail berezirik osatzen, artikuluetan eta gainerako sailetan tartekaturik
|
baitatoz
gehienetan. Kronikei buruz hau dio testuen prestatzaileak:
|
|
|
Lantxo hau biografiaren atarikoan
|
datozen
Andres Urrutiaren hitz batzuekin hasi dugu eta amaitu ere haren beste hitz batzuekin egingo dugu: Liburu hau irakurtzen duenak ere laster atzemango du, Ondarroako herriak euskarari eta euskal kulturari eman dien bizitasunaren katean, kate-begi preziatua izan dela Augustin Zubikarai.
|
|
|
Idazle ondarroar baten ohoragarri haren biografia osatzera
|
datoz
herri bereko beste bi idazle: Julen Urkiza eta Ana Urkiza osaba ilobak.
|
|
|
Barruz, adimenez, janzteko, pentsamendu eta ideien munduan murgiltzeko ezin hobeki
|
etorriko
zitzaizkion irakurketa haiek. Lehenik barruko biltegia hornitu behar, gero beretik emango bazuen, hutsetik ez baita ezer sortzen.
|
|
|
Oraingoan, behin betiko. Dena dela, Gasteizko urte hura ongi
|
etorri
zitzaion, kultura erakunde interesgarria eta haren buru zen pertsona ezagutzeko zoria izan baitzuen: –Kardaberaz Bazkuna?
|
|
|
Ekin astekarian idazten hastea, Alexander Badiola Jaungoiko Zaleren saltzaileak Ondarroan egindako hitzaldi baten ondoren, honek egin zion gonbidapenetik
|
etorri
zen.
|
|
|
+ 01:10ean kanpoko atea irekita zuelarik, guardia zibil (g.z.) bat aritu zen tinbrez deika. Beste batzuk barruan zeuden eta neure gainera
|
etorri
zitzaizkidan etxeko atea ireki bezain pronto. Formalitate batzuk bete ondoren, etxeko guztiak jangelara bilarazi zituzten eta neroni nire gelara eraman.
|
|
|
Zorionez pixka bat beranduago eskuburdinak kendu eta eskuak aurrealdean ipintzen utzi zidaten. Eroso
|
etorri
nintzen 4 g.z.ekin, atzealdeko eserlekuan biren artean eserita. Elkarrizketa luzea egin genuen (4 ordukoa?) nire ondoan zetozen bi g.z.ek eta hirurok.
|
|
|
Eroso etorri nintzen 4 g.z.ekin, atzealdeko eserlekuan biren artean eserita. Elkarrizketa luzea egin genuen (4 ordukoa?) nire ondoan
|
zetozen
bi g.z.ek eta hirurok. Burua altxata baina estalita, bidea ikus ez nezan.
|
|
|
Izen batzuk entzun nituen: Arantxa(?), Otamendi (OTO aspaldiko laguna
|
etorri
zitzaidan gogora), Jon Ander(?) eta Torrealdai. Gazte bat (Jon Ander?) hasi zen oihuka:
|
|
|
B/ Egun osoan zehar mugimendu handia sumatu nuen sotoan: jendearen sartu irteerak, kolpe ikaragarriak(. X,
|
zatoz
/ hator gurekin! Begiak itxi eta burua makurtu!?), oihuak, orruak, izen berriak (Iñaki, Xabier Oleaga, Marcelo).
|
|
|
B/ Egun osoan zehar mugimendu handia sumatu nuen sotoan: jendearen sartu irteerak, kolpe ikaragarriak(. X, zatoz/
|
hator
gurekin! Begiak itxi eta burua makurtu!?), oihuak, orruak, izen berriak (Iñaki, Xabier Oleaga, Marcelo).
|
|
|
Zorionez holakorik ez zitzaidan jazo, egun osoko egoera eta tratua infernukoak izan arren. Nire burua oso ongi prestatu nuen
|
etor
zitzaidakeenaren aurrean: –Emaizkidazu, Jauna, une bakoitzean hitz zuzen eta egokiak?.
|
|
|
A/ Gaua nolabait igarota, alegia lo pixka bat eginez, tarteka oihuak, orruak, ate kolpeak e.a. entzuten zirelako?, 05:30ak aldean
|
etorri
ziren nire bila: –Zutik pareta ondoan!
|
|
|
Zein egun zen galdetzean, berak niri?, igandea (23a) zela erantzun nion. Berak ezetz, 22a, larunbata zela, berak egunero
|
etorri
beharra zuela eta egun bakar bat saltatzerik ez zuela. Horrela jakin nuen zer ordu zen eta asteko zein eguna ere.
|
|
|
Bi egoera berri ezagutu nituen: 1/ batetik, ziegara
|
etorri
ziren bila, atea goxo goxo jo eta ireki, eta gora eraman ninduten betiko moduan (hitzik esateke, burumakur eta begiak itxita, nahi zuten lekuan utzi bitartean).
|
|
|
2/ Bigarren egoera beranduago
|
etorri
zen. Berriz ere gorantza eraman ninduten eta oraingoan 2 polizia (g.z.?), hauek denak paisanoz jantzita ibiltzen baitziren egoitza hartan?
|
|
|
Ez zen ia mugimendurik izan eta eguna amaigabea egin zitzaidan, ikaragarri luze eta astuna. Une batean g.z. emakume bat (8 urteko alabatxoa duena)
|
etorri
zitzaidan ziegara aurreko egunean hartutako bere nagusiaren bisitaldiaren berri jakitera. Mezuarena esan nion, eta kitto.
|
|
|
Nola liteke holako astakeria? Jesusen hitzak
|
datozkit
gogora: –¡ Nido de víboras!
|
|
|
Otsailak 25 (Asteartea): 24tik 25erako gauean
|
etorri
zaizkigu g.z.ak ziegetara eta kanpora aterarazi gaituzte, furgoi ezberdinetan sarrarazi eta. Epaitegi Nazionalera, eraman gaituzte.
|
|
|
eserita eta batzuetan etzanda. Nire bila 05:30ean
|
etorri
ziren lo nengoela, seko. Iratzarri eta gora eraman ninduten epailearengana.
|
|
|
Jatorra, umoretsua eta oso azkarra. Hau ere bere burua defenditzera
|
etorri
da, drogatik irteteko terapia taldean ari delarik. Agian aurten kalera dezakete.
|
|
|
zergatik dira eskariak auzi honetan askoz handiagoak aurrekoan, alegia auzi nagusian, baino? Guri ere sarri
|
etorri
zaigu galdera hau burura, baina ez dugu orain arte erantzunik aurkitu. Ez, behintzat, gure logikari dagokionik.
|
|
|
Baina niri, eta badakit beste batzuei ere? txaloak jotzeko gogoa
|
etorri
zitzaidan. Ez nuen/ genuen egin bere beharra ari zelako betetzen eta euskal herritarrekin horrenbeste bidegabekeriaren testigu izan den Audiencia Nacional ean aurkitzen ginelako, baina zuzen jokatzen saiatzen den pertsona txalotzea ez dut uste bekatua denik.
|
|
|
Hemeretzigarren mendean, J. D. J. Sallaberriren 1870 urteko Chants populaires du Pays Basqueliburuan ikusten dugu, lehen aldiz. Hogeigarren mendeko Iparraldeko kantutegirik garrantzitsuenetan ere
|
badator
; euskal aldizkarietan ere aldaera bat baino gehiago ikus ditzakegu. Aztergai dugun kantua jatorriz Zuberoakoa izan arren, Lapurdira ere zabaldu zen, itxurak direnez.
|
|
|
3. Honelaxe
|
dator
Constantin medikuaren azken ahapaldia (GH 1928): Arañeko (quartier) sujeta ororen lilia/ Neskatila gaztetan parerik gabia.
|
|
|
Argitasun horiek n nahi dituenak jo beza aipatu dugun Haritschelharren tesi lanera.. Mundian den ederrena? kantuan ere berdin berdin
|
dator
. Gure honetan antzerako zerbait ikusten dugu:
|
|
|
nindiagozün. Hurrengo ahapaldian datorren ebili (zazpi ourthez zitzait onduan ebili) aditzarekin harirago
|
dator
, inolako dudarik gabe.
|
|
|
Gure kasuan, Zuberoako arauei jarraiki, aisa nitzaz errida. Era berean, gure ereduan beste aldaeratxo bat ere
|
badator
azkenean. KKK eta Hts enean begieizü/ Begiraizüdira, gurean bena abisa zite.
|
|
|
Uhaiñaur txakurra dugu, nutria?, arrainak arrantzatzen dituen ihizi abila. KKKko ereduan berdin
|
dator
arrantzale, Hts en ihizlari. Gure eredua desberdin da beste kontu batzuetan.
|
|
|
Zazpigarren eta zortzigarren ahapaldien artean eten puntuez hutsune bat dakar. Hutsune hori lau marrako eten puntuez
|
datorrenez gero
, badirudi ahapaldi bat isildu edo ezkutatu duela. Honelaxe dio Haritschelharrek gorago aipatu dugun lanean(. L, oeuvre poètique de Pierre Topet Etchahun?, Euskera,, 684 or.):
|
|
|
Sallaberrik berak argitaratzeko prestatua zuen eskuidatzian bi ahapaldi berri
|
datoz
, gure atal honetan 8 eta 9 zenbakiak eman dizkiogunak. Bi ahapaldi hauek ez ditugu inongo lekutan ikusi argitaraturik.
|
|
|
Behin ahapaldi ezkutatuak ezagutu ondoren zail egiten zaigu ulertzea. Herri metafora bidezko bi ahapaldi dira eskuidatzian
|
datozenak
. Bestela esan, amodio baten frutua den umea aipatzen dute metafora bidez. Bi ahapaldi hauek duten tonua kontuan harturik, ez ote da froga handiago bat khantorea Etxahunena dela baieztatzeko?
|
|
|
Zortzigarren ahapaldia, beraz, galaiari dagokio, mutil gazteari. Horretara
|
dator
, beraz, Antchütto bat badizü bere achurireki. Antxua, ardi gaztea?
|
|
|
Era berean ezpadirohorrek, ez badezake? izan behar luke, nahiz eta zentzuaren aldetik hobeki
|
etorri
KKK aldaerako ezpalezoadizkia.
|
|
|
bi aldiz errepikatuko. Etxahunen obran agertzen den ideia berriro
|
dator
hemen, ni bezain tristerik ez dago munduan?.
|
|
|
Denak utzi ta
|
etorri
nintzan, Lur au ikusi nai nuan! Aritz tantayak, pago lerdenak, Nola ez izan goguan!
|
|
|
Ainbesteraño tristetutzen naizEremu zabal oyetan, Arbolak, mendi eta errekakFalta diran zelayetan, Non
|
etorri
ta eseritzeanOmb tzar onen za, etan, Edo igo ta osto tartianBere adar bikañetan ¡ Ene! ¡ Amatxo!
|
|
|
Nere lagunik maitatuenaOmb·laztana, zu zera, Argatik
|
nator
zure kolkora, Ni malkuak isurtzera, Iduriturik naramazulaAtariko intxaurpera... Beti izango zaitut, goguan, Bañan joan nai det ostera, Euskal lurreko arbolpe artanNere ezurrak uztera.
|
|
|
paraboletan mintzatzen zaie bestela konprenitzen ez dutelako, begiak dituzte ikusteko eta ez dutelako ikusten eta belarriak dituzte aditzeko eta ez dutelako aditzen. Jesusek Erresumaren misterioak esplikatu zizkien apostoluei zuzenean, eta ez paraboletan, nahiz eta ez dizkiguten ezer esan evangelioetan hori izan ezik, nahikoa dena nik gero, gaur egun, kultura orientala partikularizatzeko, Jesusekin bat
|
etorriz
, manera poltiko hobeetarako azterbidea zabaltzen dudala horrela, idealista izan gabe, eta bai zientifikoa izanik).
|
|
|
Eta aunitzetan gainera erori da harrokeriaren bekatura, hau da, arrazakeriaren teorizaziora, eta praktikara. Hori herri indigenetan baino kultura orientaletik
|
datozen
kulturetan gertatu da gehiago, piska bat sakonduz gero denok dakigun moduan.
|
|
|
Horregaitik,, jeneral? bat
|
etorrela
jakiterik ez eben nahi. Dana dala, ederto ospatu genduan, eleiza beterik, Gabon meza, arratsaldean, gauez ez egoan ibilterik eta.
|
|
|
Karmel-ek: Ez zara, ardura eta joan
|
etorri
artean, gure herriaren zoriaz ahaztuta ibili.
|
|
|
–Gaur edo biar, egungo urbiltasuna igarotakoan, eta gauzak atzenduxe zaizkigunean, orduan lagungarri ona gertatuko da gure erriaren kondaira bizia azpi azpitik ezagutu nai dutenentzat. Batez ere aragi bizitan
|
datoz
Arrasatek ogeigarren gizaldiko azken laurdenean eduki dituen kinka eta azimi, ak, krisialdiak, gizonak, erakundeak, kirolariak eta abar. Eta denboraren joanean, beste dokumentuekin batera, iturritxo bat izan daitezke, erri xeeak bizi izan zuen aldartea ezagutzeko, batez ere mondragoitarren giza aldarteaz jabetzeko?.
|
|
|
–Zoriontzen zaitut biotzez, Joxe Manuel, ain ertzain edo polizitxalogarria izan zeralako. Ondoren
|
datozenak
badute zugandik zer ikasi. (...) Zoriontzen zaitut, baitere, ta bereziki, zeure betiko zaletasunari egoak zabalduz ainbat bertso eder moldatu dezulako.
|
|
|
–Gure mendi malkarretan beera
|
datozen
errekatxoak beeko sakonean bildu eta ibai ederra egiten duten bezelaxe, bilduma au ere andik emendik etorritako puska askorekin osatua da, lareun orrialde pasa dituen liburu mardula borobildu arte. Bertso kutxa zabala, mamitsu eta aberatsa degu, zalantzarik gabe?.
|
|
|
–Gure mendi malkarretan beera datozen errekatxoak beeko sakonean bildu eta ibai ederra egiten duten bezelaxe, bilduma au ere andik emendik
|
etorritako
puska askorekin osatua da, lareun orrialde pasa dituen liburu mardula borobildu arte. Bertso kutxa zabala, mamitsu eta aberatsa degu, zalantzarik gabe?.
|
|
|
Duela hamalau bat urte, nire familiarekin batera, Lapurdira bizitzera
|
etorri
nintzenean, bertako gizartean integratzeko euskalduna izatea, hau da euskaraz egitea, aski zela nekarren buruan. Berehalaxe ikusi nuen ez zela aski.
|
|
|
Ezagun diren zati batzuk esan barik uzten dira, kasurako:
|
Badator
! Solaskideek ederto baten ulertzen dute, ageriko formetan azaldu ezagatik nor datorren, noiz eta nondik.
|
|
|
Badator! Solaskideek ederto baten ulertzen dute, ageriko formetan azaldu ezagatik nor
|
datorren
, noiz eta nondik.
|
|
|
Zoritxarrez, gazteleran edo ingelesean ez horrenbeste euskaraz irakasten diren gaietan, Bruto Zesar hil zuenbezalako baieztapenak ontzat hartzen dira, notarako esan gura duena edo lukeena interpretatuz. Hortik
|
datozen
ondorioak kaltegarriak dira oso.
|
|
|
Geu ere, artega jartzen gara, zuhur, taldeko erosotasunetik bakan izatera aldatzean, begirale izatetik begiratu bihurtzean. Baliteke, Xabier Amurizaren iritziz, urduritasuna ondo
|
etortzea
, baldin saioa hasi arteko urduritasuna bada.
|
|
|
Hizlariaren janzkera, arropak?, aintzat hartzekoak dira. . Oso zakar
|
zatoz
Juan Luis!, jaurti zidan 12 urteko Julen Arriolabengoa ikasleak 25 urteko irakasle berria nintzenean, orduan Frankopeko mutil euskaldunok bizarra eta mendiko botak aldean direla sartu ohi ginen klaseetara. Denean dela, berbaldiko gaiaz baino hobeto gogoratzen badira zure janzkeraz, behar bada okerreko arropak erabili dituzu.
|
|
|
Piska bat zartzera egi, a zegoan ordurako. Urte asko ziran nik ikusi ez nuala, ta ez da arritzekoa neri zartua iruditzea, onera Oiartzunera
|
etorri
eta geroko kontuak dira ta. Emen ez dakit senideren bat edo zer eukiko zuan Errenterin.
|
|
|
–Oiartzunera
|
etorri
eta geroko kontuak dira, esan digu gorago Uztapidek.
|
|
|
Lengo egunak gogoan (II) liburuan, Uztapidek zehaztu egiten digu zein garaitan izan zen hori: . Oiartzunera bizitzera
|
etorri
gi, an ba. Nik berrogei ta bat urte eta anaiak ogei ta emeretzi, naikoa zarrak kontuan hartzen badugu Uztapide 1909 urtean jaio zela, 1950 urtetik aurrerakoak dira Uztapidek Abarrategiren gainean kontatutako azken xehetasunok.
|
|
|
1 o.; 32 cm; bertso-paperak; hasten da: . Emeretzireun urte pasata/ ogei ta zaspigarrena?; Gregorio Mujikaren liburutegitik
|
etorritako
alea. Editorea:
|
|
|
[2] or. argk.; 32 cm; bertso-paperak; hasten da: . Millas ga, era beatzireunda/ oita sortziko urtian?; Gregorio Mujikaren liburutegitik
|
etorritako
alea. Editorea:
|
|
|
1 o.; 31 cm; bertso-paperak; hasten da: . Milla ta beatzireun da/ ogei ta zortzi urte?; Gregorio Mujikaren liburutegitik
|
etorritako
alea. Editorea:
|
|
|
Baina itxarotekoa zen bizkaieraren ukitua edo nolabaiteko kutsua agertzea haren euskaran. Hori dela-eta, itaun batzuk
|
datozkigu
burura: Salmentari begira eginiko aukera zen?
|
|
|
1 o.; 32 cm; bertso-paperak; hasten da: . Laguntasuna eskatzen deutzat/ Aita San Antoniori?; Gregorio Mujikaren liburutegitik
|
etorritako
alea. Editorea:
|
|
|
1 o.; 32 cm; bertso-paperak; hasten da: . Iru lau bertso jarri biarrik/ aurkituten yat barrua?; Gregorio Mujikaren liburutegitik
|
etorritako
alea. Editorea:
|
|
|
Kasu honetan, sorta biak bat
|
datoz
bertso kopuruari dagokionez, hamazortzina ahapaldi dituzte-eta. Hala eta guzti ere, badago aldaketatxo bat, originaleko bederatzigarren bertsoa, bosgarren izatera pasa delako Alfontso Irigoienen funtsako bertsioan.
|
|
|
Bakardade sentsazioa, bestearen? kontzientzia urritik
|
datorkio
gizakiari.
|
|
|
Jakin izatera, ez nintzatekeen
|
etorriko
. Etorri ezean, ez nukeen jakingo.
|
|
|
Jakin izatera, ez nintzatekeen etorriko.
|
Etorri
ezean, ez nukeen jakingo.
|
|
|
Erantzuna Jose Luis Lizundiaren eskutik
|
etorri
zen. Ganbarruetatik Araba euskaldunera, izenburutzat duen hitzaldiarekin.
|
|
|
Hitzaldien ostean dominen momentua
|
etorri
zen. Andres Urrutia euskaltzainburuak, medaila eta diploma entregatu zizkion euskaltzain berriari.
|
|
|
Alde batetik, karmel Ordenako bere anaiek urteetan euskararen alde egindako lan oparoaren aitorpena ikusten zuten, bereziki Markina eta Larreako komentuetan isil isilik lanean aritu diren hainbat karmeldarrek egindakoaren aitorpena. Burura
|
datozkit
, besteak beste, Aita Santi, Lino, Luis, etab.
|
|
|
Honetan, adibiderik argiena, latinarena dugu. Hiztun kopuru handia izan, eta mendeetan goi mailako zereginetan bizirik iraun arren, lurraldetasuna galtzean gainbehera
|
etorri
zen. Esperantoaren kasua ere antzekoa dugu.
|
|
|
Guzti hori kontuan izanik, nire jardun honetan Aramaioko nire jaioterrian euskarak azken mendean egin duen ibilbide luzeko ikuspegi orokorra jarri nahi dizuet aurrez aurre: nondik
|
gatozen
, non aurkitzen garen, eta norantz goazen. Eta hori, ekitaldi hau berba gozoetan, asmo ederretan edota elkartasunezko harreman hutsetan gera ez dadin?.
|
|
|
44Argia,, 1 or. Agirre eta Monzonez gain, beste hizlari batzuk ere izan ziren Donostiako ospakizunean, bai euskaldunak (Ernandorena, Urreta...), bai kanpotik
|
etorritakoak
(Ammende, Maxpons, Otero Pedrayo...). Holako hizlari eli bati atarikoa egitea, eta hainbeste pertsonaren aurrean kantatzea, duda barik, ohore handia izango zen Matxinentzat.
|
|
|
–Donostia' n lendabiziko bertsolari txapelketa antolatu zutenean, orduko agintari jaunak nere aita joatea gogotik nai zuten, eta ala eskatu zioten. Ta etxean bere lapitzarekin an jarduten zan, burura
|
etortzen
zitzaion ura paretan apuntatu ezi, ik, ordurako eskuan dardar aundia zuen da. Nik orduan, ura ikusirik, esan nion:
|
|
|
Urteak urteak
|
etorri
, Matxinen inguruko informazioa bilatzen ari nintzela, hara non aurkitzen dudan Ttipi ttapa nafar aldizkarian argazki bera. Argazkia txertatuta agertzen da Senperetik bidalitako kronika baten, eta oinean Franck Dolosor kaze tariak agertu asmo zuen liburu baten berri ematen da.
|
|
|
Eskolatuek bezala arrazoitu ahal izateko jakituria hori, dirudienez, elizatik
|
zetorkion
Matxini. Mattin Treku bertsolari azkarrak16 azpimarratu egiten ditu Larrekok bertsoz esandakoak:
|
|
|
Bizkaia ta Gipuzkoa, Alabata Naparra, Xubero, Basse Nabarre, ni berrizlapurtarra, zazpiak
|
etorri
naiz onara.Kanta biba eskualdunakbiba, biba eskuara!? 66.
|
|
|
Aurreko guzti horri nire Aramaioko sarrera hitzaldiko ataltxo bat erantsi nahi diot, gogoetarako ongi
|
etorriko
zaigulakoan. Erronka berriak aipatzerakoan honako hauek gogoratzen nituen:
|
|
|
Eleaniztasunean oinarritutako irakaskuntza dela eta ere, hainbat zalantza eta kezka sortzen zaizkigu, euskarak azken urteotan irakaskuntzan (A eta ereduetan batez ere) sekulako porrota izan duela ikusi ondoren. Hainbat itaun
|
datozkigu
batbatean burura: nondik aterako da plan berrietarako astia?
|
|
|
ez ote zaigu latinarekin gertatutakoa gertatuko euskararekin ere? Mendeetan zehar irakaskuntzan oinarrizko hizkuntza izan arren (garai luzean zehar nazioarteko hizkuntza nagusia ere bai) eguneroko bizitzan tokiko mintzairak erabiltzen zirenez, hizketa hila izatera
|
etorri
zen. Latin jakin bai, eta, agian, idatzi ere ederki, baina erabili ez.
|
|
|
–Gazteekin, kontuan hartu behar dugu haurtzaroan hizkuntzarekiko sentipen eta bizipen batzuk izan dituztela. Gaztaroan hartzen dituen erabaki guztiak aurreko oinarri horretatik
|
datoz
, Beraz, eragina du neurri handi batean, baina gure ikerketaren helburua ez da izan faktore bakoitzak zenbaterainoko eragina duen ikertzea?. (Informazio gehiago nahi izanez gero:
|
|
|
Ganges-en entzun eben poz jainkoarengaraipena, guztiak menperatuz Indo tikBako gaztea
|
etorri
zanean ardaosakratuaz erriak lotatik iratzarten.
|
|
|
ustegabeko jenioa, sortzailea, jainkozkoa, gure gainera
|
etorri
zan, zentzuna guri mututzeraino, eta, oinaztarriakjota lez azurrak dardaratzeraino,
|
|
|
Eztenak ziztaturik, suminetanjatorriaz oroituko dan arte eta deadar egin, Maixua bera
|
etorri
daiten, orduaneriotz tiro sutsu artean arimage itziko zaitu.
|
|
|
Eta erantzun bat merezi duelakoan nago, eta horretarako nago ni nire filosofia universalistarekin. Badakit zer dioen san Pablok, hau da, kontuz ibili behar dela filosofiekin
|
datozenekin
, baina san Pedrok, beste epistola batean, badio nola kristauak beti gertu egon behar duela edozeineri bere fedearen arrazoiak emateko. Jarrai dezadan bada nire filosofia desarroilatzen.
|
|
|
Agian marxismoan erraten den moduan kultura materialaren superestruktura bezala, eta egia izan daiteke, baina hemen ere topo egiten dugu, nik behintzat bai, erlijio monoteistarekin, salbuespen batekin. Beste erlijioak agian hortara garatuak dira, baina errevelazio batekin hasten den erlijioa ez da cultura orientalaren superestruktura bat, iniziativa Jainkoarengandik
|
baitator
, eta Jainko horrek seinaleak egiten ditu, batzuetan admirableak, Bere mezua egiazkoa dela demostratzeko nonbait han.
|
|
|
Eta konprenitzen ditut zeren Jesusik barik ez baita ikasten halako posibilitaterik kosmos honetan. Zientzia materialak sekula ezin baitu a prioristikotasunik iritsi (Kantek ez zuen arrazoirik zioenean Newtonen fisica printzipio a prioristikoetatik garatua zela, gure ezagutza oro, matematikoa ere, esperientziatik
|
dator
, eta ezagutzaren teoriak oro, euren erroetan, sokratismora laburbiltzen dira ondo ikertzen badira).
|
|
|
Laburbilduta honela teorizatzen dut: badirudi, ikusi dudanari erreparatuta, Elizako eskrituristek Historia Sakratua irakurtzerakoan aurkitzen dutela errevelazioa
|
datorrela
lagunduta seinaleekin, baina seinala horiek ez datoz bat arrazoi naturalarekin (Voltaire anticlerikalaren arrazoi ilustratuarekin) eta orduan, makurtuz gaur egungo joera zientifistei, modu askotan esan daiteke, minusvaliatu egiten dituzte seinale horiek, ignoratzeraino ere. Nik, ostera, seinaleetan ikas ten dut errevelazioaren mezua egiazkoa dela.
|
|
|
Laburbilduta honela teorizatzen dut: badirudi, ikusi dudanari erreparatuta, Elizako eskrituristek Historia Sakratua irakurtzerakoan aurkitzen dutela errevelazioa datorrela lagunduta seinaleekin, baina seinala horiek ez
|
datoz
bat arrazoi naturalarekin (Voltaire anticlerikalaren arrazoi ilustratuarekin) eta orduan, makurtuz gaur egungo joera zientifistei, modu askotan esan daiteke, minusvaliatu egiten dituzte seinale horiek, ignoratzeraino ere. Nik, ostera, seinaleetan ikas ten dut errevelazioaren mezua egiazkoa dela.
|
|
|
Nire hausnarketa hau ez da abortua ekintza denez arazoari buruzkoa. Lege honi buruzko nire senar iritzia eskaintzera
|
nator
.
|
|
|
–Zer dela eta Reimplantación izena? Egia esan, gure artean Restauración izena erabili izan da XX. mendean barrena ia beti eta argitalpen honetan ere, 4 orrialdean, latinezko izenburua honela
|
dator
: Monumenta Restaurationis Ordinis.
|
|
|
Gerra zibila piztu zenean, Begoñako Karmeloko komunitatea 14 erlijioso mezakoz, Teologiako 34 ikaslez eta 7 Anaia ezmezakoz osatua zen. Lehenengo Errepublikako gobernuaren mende egon ziren hamaika hilabeteetan eta gero Eusko Jaurlaritzaren mende egon zen denboran, komunitateak komentuan iraun ahal izan zuen eta baita bere etxeko aterpean hartu ere arrazoi bat edo bestea zela eta Santanderko, Gipuzkoako eta Bizkaiko komentuetatik iheska
|
zetozen
erlijiosoak. Hauen artean aipatu behar ditugu A. Krisogono Gaztelako Probintziakoa, A. Bruno Burgosko Probintziakoa eta A. Alfonso AragoiValentzia Probintziakoa.
|
|
|
Fronte Popularreko milizianoek komentua hartuko zutelako arriskuaren aurrean, Gobernu Zibilak eta komentuko Priore A. Teodoro Arroitajauregik elkar harturik, Eusko Alderdi Jeltzalea ofizialki komentuaz jabetzea erabaki zen. Baina komentuaren arakatzea ezin zitekeen gorabeherarik gabe geldi, handik egun batzuetara (irailaren 21ean), Gipuzkoatik iheska
|
zetozen
60 iheslari hartu behar izan baitzituzten komentuan. Are gehiago:
|
|
|
Are gehiago: irailaren 23an gudarien lau konpainia
|
etorri
ziren eta hauek ere komentuan aterpetu ziren. Baina urriaren 7an Eusko Jaurlaritza ezarri zenean, aterpetuak eta soldaduak irtenaraziz,, eskuindarrak?
|