|
2001
|
|
|
|
Eramango
al duzu agure zahar hau airea hartzera. Zuk horren fin eskaturik ezin izan diozu ezetzik eman, eta poliki poliki kartzela hartatik irten zarete. la ezin da ibili, eta besotik helduta daramazu.
|
|
|
Eramango al duzu agure zahar hau airea hartzera? Zuk horren fin eskaturik ezin izan diozu ezetzik eman, eta poliki poliki kartzela hartatik irten zarete. la ezin da ibili, eta besotik helduta
|
daramazu
.
|
|
|
Azkenean, eman ziezazuketen zigorrik handiena jarri dizute: amak lan egiten duen zahar egoitzara
|
eraman
. Gorroto duzun zure aitona harekin egotea; ondotxo dakite gurasoek; kexaka ibiltzen zaizu eta, hori gutxi balitz, dena gaizki egiten duzula iruditzen zaio.
|
|
|
Berria den norbait bisitara sartu orduko, umeak litxarrerietara bezala hurbiltzen zaizkio eta bere izenaz eta bere gurasoez galdezka basten, axola balitzaie bezala, eta titi ume bat balitz bezala goxoki bat eskaintzen diote, oso ederra eta handia dela esan ondoren. Zuri zorionez ez dizute gozokirik eskaini, hala ere gutxi batzuk ez ezik, hauek erdi hilak denak gerturatu zitzaizkizun, Amak esan dizu ez duzula denekin batera egon beharrik, lehenengo egunetan tira, baina gero baten bat aukeratu eta hura paseatzera
|
eramateko
.
|
|
|
Beste pauso batzuen gaitz esana ere entzutea ahalbidetzen zuten horma zahar haiek, hauek lumarik gabe utzi arte hitz egiten zutelarik. Begiradak eta begiradak, zein baino zein errukiorragoak, baina denak ere tristuraz nekaturik begiak itxi eta desagertu egiten ziren, zuhaitzetik hosto ihar bat, hego zakarraren aurka sostengatu beharrean, haizearen beso leunetan
|
eramaten
uzten den moduan, enbor meharra indarrik eta babesik gabe utziz.
|
|
|
Ez zuen ez oso itxura ona, bizitzak emandako tratuak guztiz eraldatu baitzion bere garai bateko gorpuzkera lirain hura. Hatz zaharkituak
|
eraman
zituen bere aurpegirantz, leihoan islatzen zen emakume hura zela egiaztatzeko asmoz. Goitik behera arakatu zion aurpegia, baina imana balitz bezala, sudur zapatean gelditu ziren begi goibel haiek.
|
|
|
Sukaldean ere iluntasuna zen ageri, ageri zena gaua soilik bazen ere. Kanpoko kaleargi piztuek eroapen handiz
|
eramaten
zituzten ondoan aurkitzen ziren zuhaitzen hostoen jolas etengabeak, aldizkako izpiak igorriz. Tarteka sortzen ziren argi haiek itzal mugikorrez jantzi zuten gela, bukaezinak ziruditen jauziak balira bezala.
|
|
|
Orduan, bizidun grisak eskua hartu zidan eta bere komunikatzeko moldean esplikatu, ez zela lurreratu, sinestarazia zidan bezala, Oiher martitzera
|
eramateko
, baizik eta gu bion artean bakea sortzeko.
|
|
|
Bai, bada, martiztar bat naiz; grisa banaiz ere, martiztarra naiz eta eginkizun bat dut: lur planetan espezimen perfektoa aurkitu eta martitzera
|
eraman
.
|
|
|
Zer? (gainera, nik nion propasatu hura
|
eramatea
) Berehala aurkitu behar nituen aterabideak. Arratsaldean etxera sartzerakoan, ez nituen oraino aurkituak, baina nire ganbaran sartzean, martiztarra bilatu nuen eta ezin izan nuen idoro.
|
|
|
Berehala joan nintzen haren bila, buruan nuen ideia zen haren ondoan egoitea, beste planetako bizidunak
|
eraman
ez zezan. Haren ganbarara joan nintzen lasterka; beti bezala, dena garbia zen:
|
|
|
Bestalde, arazorik larrienak mozkortuta daudelarik eztabaidatzen dituzte, eta hurrengo goizean, mozkorraldia igaro zaielarik, etxe horretako ugazabak gaueko eztabaidan hartutako erabakiak planteiatzen ditu denen aurrean. Horiek horrela, erabakia egokia iruditzen bazaie, praktikara
|
daramate
; aitzitik, desegokia dela uste badute, muzin egingo diote.
|
|
|
Hala da, bai erantzun nion eta ardo
|
eraman
nuen ezpainetara. Zoragarria benetan!
|
|
|
Jadanik urtebete inguru
|
daramagu
elkarrekin, eta oso ondo doakigu...
|
|
|
Goizero bezala, senarraren etorreraren berri bila joan zen portura. Han ikusi zuen bere bihotzeko kuttuna
|
eraman
zuen itsasontzia. Masta xut xuta zeukan, eta gainean itsatsita, euskal ikurrina.
|
|
|
itsu mutsuan sinatu ere, aukeztu zion paper hori eta zaharkituaren gainean hizki lodiz idatziriko hitzak ez zekizkielako irakurtzen. Ondoren, bere puskak hartu eta barnera sartu orduko, itsasontziak ur zabaletara
|
eraman
zituen.
|
|
|
Idatzia zenaren arabera, bere ondasun guziak eman behar zizkien, burutik eginak ziren gizon haiei. Oinak herrestaka, etxe aldera
|
eraman
zuten, dena hartu nahian. Gaixoa, ohartu zen berak eginiko zozokeriarengatik, gizon tropa hura aberastuko zela.
|
|
|
Bere haurra besoetan hartu zuen; soldaduak galdera andana egin zion. Ezin izan zuen erantzun, zeren gizon indartsu batzu sartu eta bortizki
|
eraman
baitzituzten.
|
|
|
Goian, bonbila bat dantzan aire kirastuari, giro mantsotuari, kolore lausotuari putz egin nahian, baina denboralaren erdian itotako itsasontziaren lanbide alferrikakoa aukeratua du. Argiaren mugimenduaren azpian, amona marmolezko lurrean aurrera doa pauso ttipiz maleta haundi bat arrastaka
|
daramala
. Ateraino iritsi da eta ireki ezinean:
|
|
|
Hain txuriak dira oinetako behatz txiki horiek... Ezin du gehiago jasan eta zerra aukeratu du hurrengo pausoa aurrera
|
eramateko
. Material gogorregia iruditu zaio bere gustorako eta oraindik ageri ez diren odol putzuak desiratuko lituzke.
|
|
|
Badakin, kontura hadi, hire aluak galduak dizkin txinpat eta suak, galduak betiko maitaleak, galduak hileroko aldiak, galduak lizunkeriak. Badakin amona, zahartzaroaren haize boladak
|
eraman
din emakumearen altxor preziatuena ere. Begira hitzan hire iztar zimurtsuak.
|
|
|
Aztoraturik apartamenduko atea zabaldu eta arrapaladan atzean utzi ditu jadanik ustezkoak bakarrik diren babesa eta giroa. Pasabidea igaro behar gogoeten zama buruan eta poltsarena bizkarrean
|
daramala
. Bi pisu eta berrogei eskailera lehen solairuko tabernara eta kanpoko atera bidean.
|
|
|
Gorpu hila bizkarrean
|
daramala
zeharkatzen du taberna ia ustua. Tabernaria bertan da eta txoko ilun batean bi gizon solasean ari dira.
|
|
|
Baina oraingoan ez da nahigabe gelditu ispiluaren aurrean. Hankek
|
eraman
dute. Eta bere aurrean, ispilu aurrean, kontzientziaren aurrean, bere burua, bere izatea ahul, makal, zahar, triste, zatar, bakar, mehar, koldar, txiki, ezdeus kikil, biduin, ttipi, eskas sentitu du.
|
|
|
Ideia hori buruan
|
neramala
, kaleetan zehar ibiliz dena kolore argiagoz antzeman nuen. Kaleak nireak bihurtu zirela iruditu zitzaidan.
|
|
|
Herrira heltzean, gizonak bere istorioa kondatu zion ikusi zuen lehen biztanleari. Herriko gizonak ez zuen sinesten; beraz, buruzagiarengana
|
eraman
zuen. Han, ikusi zuen guzia salatu zuen Pantxok eta, bistan dena, emazteak deskribatzea ahantzi gabe.
|
|
|
Buruzagia ondoko gelara joan zen. Handik denbora guttira, bi gizonengana joan zen liburu lodi eta zahar errautsdun bat
|
zeramalarik
. Eta hirurok liburu horretan txerkatu zuten emazte misterios horien berri eman zezakeen zerbait.
|
|
|
Amonak eskolara
|
eraman
zaitu uniforme garbiarekin, atzo Pablorekin jolasten zinela zerri eginda jarri baitzenuen soinekoa. Zapi zuri gorria lepoan ondo jantzita eta zure ile beltzarana bi txirikordatan orraztuta.
|
|
|
Gaur ere Pabloren aldamenean eseri zara eskolan, baina eskolak hasi orduko irakasleak alde banatara
|
eraman
zaituzte, ez hitz egiteko abisuak ez baitituzue bete; gaur ere ez. Marrazki bat egiteko beharra eman dizue irakasleak, familia guztiaren akoarelazko argazki bat.
|
|
|
Irla erraldoitik ez hain urrun beste lur bat egin duzu, Europa bezala ezagutzen dena eta hor, alde guztietara sakabanatzen diren penintsula arrotzen erdian, amatxo marraztu duzu. Soineko gorri bat
|
darama
jantzita, zapata altuak eta zure bihotzean ahaztuko ez zaizun irriparra aurpegian. Amaren falta somatzen duzu:
|
|
|
Inguru haietan taberna batean egiten du beharra, baina laister aktoresa ospetsu bat izango da, horren promesa egin baitzidan. Asko maite dugu elkar eta ahal bezain pronto hara
|
eramanen
nauela agindu zidan. Nire aitatxo ez dut marrazkian marraztu, ez dakit eta benetan non dagoen.
|
|
|
Carmelitak ez du oraindik umetan marraztutako atlantiar ozeanoa zeharkatu, bere unibertso zeharkagaitza den irla erraldoian jarraitzen du. Ez da zortzi urte lehenago bi txirikorda
|
zeramatzan
neskatilatxo hura, dagoeneko neska heldu eta hazia da. Oraindik amarengana itzuliko den esperantza gordetzen du bere bihotzaren erdian, baina jakin badaki ama ez dela inoiz aktoresa ospetsu izatera iritsiko.
|
|
|
Doloresek bere bizitza egin du Europa zaharreko lurralde arrotz horretan. Orain bost urte bere zerbitzuak erabili beharrean hitz egiteko ordaintzen zion gizon batekin ezkondu zen, agian ez maiteminduta zegoelako, baizik herbestean
|
zeraman
denboran goxotasuna eskeini zion bakarra izan zelako. Ezin eraman lezake ordea bere txikia atlantikoz bestaldera; hori esaten dio behintzat ezer ulertzen ez dion abokatu batek.
|
|
|
Orain bost urte bere zerbitzuak erabili beharrean hitz egiteko ordaintzen zion gizon batekin ezkondu zen, agian ez maiteminduta zegoelako, baizik herbestean zeraman denboran goxotasuna eskeini zion bakarra izan zelako. Ezin
|
eraman
lezake ordea bere txikia atlantikoz bestaldera; hori esaten dio behintzat ezer ulertzen ez dion abokatu batek. Oraindik Carmelitarekin itzuliko den esperantza gordetzen du bere bihotzaren erdian, baina ahantzi egin zaio dagoeneko ez dela bere txikia, emakumea baita jada sorterrian laga zuen neskatxoa.
|
|
2002
|
|
|
Duda gehiegi
|
zeramatzan
buruan; erantzunik gabeko galderak, arrazoinik gabeko kezkak Pixkanaka bihotza zatitu ondoren zati bakoitza ebasten ari zitzaizkion, baina, aldi honetan ebatsiak izan arren, zati bakoitza lotzen zuten zainetako odola xurgatu zioten; familiarekin zituen harreman bakanak moztuz. Kartzelako isiltasun hura jasanezina zitzaion, baina hitz horiek aditzea baino nahiago zuen hala ere.
|
|
|
Iñakik publizitate bidez kartzelako zuzendaria bere janaria eskatzeko erakarriko zuen, prezio merkea eskainiz. Horrela, astero platoak
|
eramatera
presondegira joanen zenean Peiorekin komunikatu ahal izango zuen eta, dena prestatu ondoren, biak irten egingo ziren. Aste bete geroago kontu haundiz idatzitako propaganda bidali zuen eta bispahiru egun ondotik interesatuak zirela zihoen eskutitz bat jaso zuen.
|
|
|
Lau egunen buruan hitzordu bat
|
zeraman
gutuna jaso eta berehala Joneri hots egin zion. Elgarrekin bere itxura hobetu eta kartzelara joateko prestatu zen.
|
|
|
Biharamunean, bezperako jarduera bera praktikatzera joan zen eta Peioren txanda izan zenean plastifikatutako paper bat zopan kukutu zuen. Honek han idatzita zegoena irakurri, emeki emeki estali eta sukaldariarengana
|
eraman
zuen hotza zela kexatuz. Iñakik labean sartzerakoan papera sakelean lerratu eta azieta itzuli zion.
|
|
|
Orduan, aitak sakeletik lorea atera zion. Denbora luzea
|
zeraman
han eta ez zen kartzelako patioan aurkitu zuenean bezain ederra. Umeak eskutan hartu, sudurrera hurbildu eta azkarki usainduz:
|
|
|
Begi beltz haiek jaurtitzen zuten indarrak haurraren borondate ona isladatzen zuten. Lasto izpia baino finagoa izan arren, haren zango ahulek izugarrizko beldur, arazo eta penen zama
|
zeramaten
, etengabe.
|
|
|
Bi begi beltzen isladan sufrimendu handia ageri zuen. Urteak
|
zeramatzan
bizitza astun hura segituz, nekeak alde hatera utziz. Bere larru koloreak oraindik tristeago bihurtzen zuen.
|
|
|
Hango lore sorta bat usaindu nahian azkarki usnartu eta gela itxi hartako kiratsa barneratzen zuen azken odol ttantta bulta baterako hoztuz. Aments, familiari pentsatzean egiten zituen amets luze eta gozoenak Nahiz eta hi astetik hi astero bakarrik ikusi beti buruan
|
zeraman
. Egun hartan gainera etortzekoak zirenez urduri eta kezkatuta zegoen.
|
|
|
Jada ordu, bete
|
zeraman
zain eta arazoren bat zegoela oharturik, arduradunetariko batengana jo zuen:
|
|
|
Baina denboraren trena geldirik zegoela iruditzen zitzaion. Hainbat irri eta nigarrez osaturiko oroitzapenak
|
eraman
zituen bide amaiezin batetik desagertuz bide hari muga bat jarri zioten arte. Espetxeratu zutenetik, helmuga begien aurrean jarri eta harako zubia suntsitu zioten.
|
|
|
Gau ilun hartan izar bat zegoen zeru erdian, bihotz bat gorputz hil batean bezela. Peiok 1O urte
|
zeramatzan
zerua osorik ikusi gabe. Kartzelako barrek napa beltza zatitzen zuten xarma guztia kenduz. lritsiko da eguna, non kalpar distiratsu horiek inguratuko hauten bien artean oztoporik egon gabe, ari zen pentsaketan, kaiola honetatik hegaldatuko haizena askatasunari buruz,, sakeletik familiaren argazkia atera eta hari begira, bazenekite zenbat maite zaituztedan; izarrak zeru beltza baino gehiago argitzen duzue nire bihotza!
|
|
|
Bi urte igaro ziren horrela, nire homosexualtasuna adierazteko nahia modu neurrigabean handitzen eta handitzen zihoan heinean. Denbora horretan, mila alditan desiratu nuen norbaiti kontatzea, baina aldez aurretik planeatutako estrategia aurrera
|
eramateko
zorian nengoenean, beti kokildu eta atzera bota behar izaten nuen neure burua. Eta kontua da ez nekiela zergatik gertatzen zitzaidan beti bera lagunen aurrean.
|
|
|
Izan ere, baten batek kutsatu zituen gainerakoak. Ondo pentsatzen hasita... zenbat egun
|
neramatzan
dutxatu gabe. Bat, bi, hiru, lau, bost, hamar, hamabost, hilabete bat, bi...
|
|
|
Bostehun kilometro asko ditun hitz mingotsen poltsak oinutsik
|
eramateko
, gehiegi ditun bostehun kilometro hire irribarrearen oihartzuna telefonoz izozteko.
|
|
|
Bagoia erdi hutsik doa, aurrealdean dagoen emakume gazteak begirada leihoaren iluntasunean galdurik dauka, magalean
|
daraman
haur lokartua besoekin goxotasunez inguratzen duen bitartean. Honantzago eseri diren lau gaztek, ikasleak antza, liburu lodikoteen aurrean begiak itxi ez dakizkien etengabeko borroka batean dihardute.
|
|
|
Baliteke trenaren ahalmen ia miragarriren bat izatea, ala azken boladan begiak itxi ezinean eman ditudan gau luzeen eragina izango da agian, baina, kontuak kontu, duela minutu gutxi arte gainean pilatuak
|
neramatzan
tentsio eta nekeak nire jabe egin eta betazalek izugarrizko pisua hartzen didatela eta pixkanaka begiak ixten zaizkidala sentitu dut, goiko eta beheko betileak elkar besarkatzea eta ni loak hartzea bat izan direlarik.
|
|
|
Takoi motzak gazte denboretako modaren aztarna dira; orain ez luke takoirik gabe ibiltzen asmatuko ziurrenik. Hauen gainean oinak denboraren poderioz deformaturiko oinetakoetan bildurik daude eta gorputz osoaren euskarri nekatu diren orkatila puztuak agerian
|
daramatza
. Segundo gutxi behar izan ditut gorputz moztaka aztertzeko.
|
|
|
Lehenengoz zalantzan jartzen hasi naiz nire bizitzarekin egin nahi dudana hau izango ote den. Uste baino gogorragoa egingo zait nire ametsa aurrera
|
eramatea
, baina inork ez dit esan lan erraza izango denik. Argi dudan bakarra zera da, betikoa izan nahiz ezagutu berria, bidea beti ere errazagoa bilakatzen dela alboan adiskide bat denean.
|
|
|
Arin, norberak gura duena jakin eta lortu ostean, eskuarteko goxokia kentzeko. Arin, oraindik paparra guztiz handia ez duen zezentxo bat eta berak baino lekukotu ez duen istoria haizeak
|
eramateko
. Arin.
|
|
|
Inguruotako zezenik papar handiena bide zengainera. Haatik, San Ferminetara
|
eraman
zutela aditu nion etxeko nagusiari semearekin mintzo zen batean. Nolabaiteko poztasuna sortarazten dit gisa horretako aita ukan nuela jakiteak.
|
|
|
Triste! Ene aldamenetik
|
eraman
dute, jaio nintzenean bere errapeetatik esnea zurrupatu ohi nion ama. Txarrena da, ezin dudala deus egin, nire ama kuttuna nigandik urrun ez dezaten.
|
|
2003
|
|
|
Istanbuleko mezkita nagusirat heldu zirenean, leku saindu batetan zirenez, Koranak dioen bezala, Oya ren amak bere bi alabei hango emazte guztiek
|
eramaten
zuten buruko zapi bana eman zien.
|
|
|
Gainera, beltzarana zenez, hauek ontsa agertzen ziren eta karrikan pasatzen zelarik bere begi dirdiratsuak ziren haren gainean ikusten zen lehen gauza.Neskari erantzuteko denborarik utzi gabe, adineko emazteak segitu zuen: Eta Derya! Neska ttipiek ez dituzte galtzamotzak
|
eramaten
Turkian, ez Istanbulen ere. Zer pentsatuko dute auzokoek!. Aldi horretan neskek ez zuten batere amatxiri kasurik egin, eta usatuko zela pentsatu zuten.
|
|
|
Erakasle hotz batek ahizpa bakoitza bere gelara
|
eraman
zuen, bakarrik ez zutelako bidea atzemanen. Mahai bat hautatu eta, beste ikasle guztiak bezala, Oya bere tokian jarri zen.
|
|
|
Hau irakurtzean Oya nigarrez hasi zen, alde batetik, triste zelako bere lagunengan pentsatzean, eta bestetik, uros zelako Peter berriz ikusiko zuelako. Lasterka, begiak idortu ondoren, bigarren gutuna hartu eta bere aitari
|
eraman
zion.
|
|
|
Hogei urte zituen jada eta ezkondu egin beharra zuen. Bere adineko neska gehienek
|
bazeramatzaten
pare bat urte ezkonduta. Mariñek ez zuen inongo presarik, ezta gogorik ere, bai ordea bere amak.
|
|
|
Bi urte
|
zeramatzan
Mariñerekin ezkondurik, bi urte luze bere ustetan. Hasieran dena polita izan zen, lehenengo gauean.
|
|
|
Gizon hura hilda zegoen eta ez zuen arnasarik hartzen. Ez dut korrika egingo, nireak egin du, kartzelara
|
eramango
naute, pentsatu nuen. Etxera heldu nintzenean, ez nuen afaltzeko gogorik eta oheratu egin nintzen.
|
|
|
Ospitale honetan, ohitura den bezala, gaixo batzuk laguntza ematen dute zeregin batzuetan, adibidez hildakoak autopsia gelara
|
eramaten
. Atzo gela horretara lau gaixo gorpu bat eramaten zihozela, kanpoko ate bat zabalik ikusi zuten eta hildako eta guzti ospitaletik alde egin zuten.
|
|
|
Ospitale honetan, ohitura den bezala, gaixo batzuk laguntza ematen dute zeregin batzuetan, adibidez hildakoak autopsia gelara eramaten. Atzo gela horretara lau gaixo gorpu bat
|
eramaten
zihozela, kanpoko ate bat zabalik ikusi zuten eta hildako eta guzti ospitaletik alde egin zuten. Lau eroak berriz ere bueltatu ziren eta bosgarrena, hildakoa, Naranjos kalean, 24 zenbakian, aurkitu zuten udaltzainek.
|
|
|
Itsasontzi baten, Euskal Herritik kanpora.
|
Naramate
eta ez dakit nora. Agur nire ama, laztan goxoari.
|
|
|
Baina ze erremedio, erabakia hartuta zegoen, horrenbertzez, ez zegoen atzera bueltarik. Kotxea zuen lagun batek
|
eraman
ninduen Iruñera. Bertan, abioia hartu eta hamabi orduren buruan ailegatu nintzen handik aintzinat nire bizilekua izanen zen lurraldera.
|
|
|
1969 urtean nire izen berbera
|
daraman
seme baten aita izan nintzen. Arras esperientzia ederra izan zen, eta gustua hartu genion nonbait, bigarren haurra ekarri baikenuen mundura.
|
|
2004
|
|
|
Denbora luze den honetan beldurraren beldurrez, zergatia bilatu nahian gabillza denak. Besoan josirik
|
daramaguna
defendatzeagatik, horrela egon beharrak egiten du zentzudun. Edo zentzugabe.
|
|
|
Esku artean joaten zaizkigu bizitzak. Gerrako 3 pertsona ikusezin horren agerpenak nor
|
eraman
dezakeen zozketatzen den bitartean, ageriko larritasun batek hartu du taldea. Inork ez du 3 pertsonaia horrekin solas egin nahi.
|
|
|
Gau luzearen amaierako isiltasun lasaiean murgildurik.' Aurrera joateko beldurra duzunean, gudaren parte zarela ikustean, amets eroak baztertu ezin dituzun une horretan harrapatu gaituzte. Lagunen begirada galduak harnean josirik
|
eramaten
dituzunean, beraien odolak eskuetatik irrist egiten duenean, eta etsaiaren ahotsa belarri ondoan sentitzean ohartu naiz amaitu dela edo hau dena amaitzera doala. Geurea dena kentzera doazela.
|
|
|
Goizean izan da dena. Gertakizunaren muina bagina bezala
|
eraman
gaituzte herrian zehar. Denak ilaran, arropa berdinez, gure txapelak gaiztoen iruditzat hartu dituztelarik.
|
|
|
Urduritasun eta irribarre eginez hegiratu digu Leninen hiltzaileak. Herriari mehatxu eginaz jarri gaitu denak paretan eta erokeria urduriaz, lurrean gehituz zihoan odolez idatzi du bertan Lenin izena, gorrotoak noraino
|
eraman
zezakeen herriari adieraziz edo asmoa behintzat jakinaraziz. Harrokeria sinplearen emaitza.
|
|
|
Liburutegian sartu gara eta bertako neskak
|
eraman
gaituen gela hotza da benetan. Erraz suma daiteke orri zaharkituen usaina.
|
|
|
Bertan egin beharrekoak eginda, gogo biziz
|
eraman
nau jada herritik aldentzen zen paisaia batera. Autoa geratzean atera gara bertatik.
|
|
|
Teilatu itxura hartzen duen zatitik kanpo jarri gara. Noizbait bertan jaio nintzela pentsatze hutsak hasierako une haiek nolakoak izango ziren irudikatzera
|
eraman
nau. Noiz, nola, zergatik. hainbat galderaren isiltasunean murgildurik, zer esan ez dakidan unean utzi dugu nire sorlekua.
|
|
|
Zaharren egoitza batean dago. Urteak
|
daramatza
han sarturik eta gaur lorturiko dokumentuek ziurtatu egin dute anaia dela, nire osaba alegia. Mikelek ea bisita egitera joan nahi dudan esan dit.
|
|
|
Ziurrenik, egoitza honetako pertsona gazteenak
|
eraman
gaitu osabarengana. Eguzki argiaren epeltasunean nola babesten den ikus daiteke urrutian.
|
|
|
Ez omen du hitz egiten, eta ez du aparteko osasun arazorik. Urte asko
|
daramatza
hemen sarturik eta inoiz ez omen du inoren bisitarik jaso. Askorekin gertatzen den bezala.
|
|
|
Zimurrak, jadanik zein bide jarraitu ez dakitela, pilatzen zaizkio aurpegian. Noizbehinka begiak ixten ditu, aitaren tristura bera
|
daramaten
begiak dirudite. Garai batean eginiko lana irudikatzen duten eskuak belaun gainean jarririk.
|
|
|
Bera ere izan zen Ameriketan, berak eman zion aitaren berri amari. Berak
|
eraman
zizkion berarenganaino eraman dizkidan koadernoak. Amak ez zuen onartu eta berehala itzuli zen saldutako herrira.
|
|
|
Bera ere izan zen Ameriketan, berak eman zion aitaren berri amari. Berak eraman zizkion berarenganaino
|
eraman
dizkidan koadernoak. Amak ez zuen onartu eta berehala itzuli zen saldutako herrira.
|
|
|
Azken aldiz itxi ditu begiak osabak. Bizitza osoan gainean
|
eramandako
harria lurrean utzi balu bezala. Irribarre triste batez agurtu nau.
|
|
|
Bustirik eta galduta ikusi gaituenean, etxera gonbidatu gaitu. Bertan bere senarra gerrara
|
eraman
dutela konturatu naiz, hala esan baitigu, eta bazirela hilabeteak ez duela bere berririk.
|
|
|
Ez!! Ezinezkoa da gerran egotea, nire aita eta herriko gizonak
|
eraman
nahi dituzte eta horregatik basoan ezkutaturik gaude. Baina nire ama etxean aurkitzen zelarik lehergailu bat bota dute eta bertan geratu da.
|
|
|
Joan zinen betiko mundu honetatik. Etxetik
|
eraman
ninduten sufrimendu guzti hura horrenbeste ez antzemateko. Ez dut sekula ahaztuko izebak hitz horiek esan zizkidanean; Iñigo hil egin da, maitea.
|
|
|
Ile marroia zuen eta bere begietan zuhaitz sendo baten enborra ikusten zen. Kamiseta berri bat
|
zeraman
eta esku artean pelutxezko harztxo bat zuen. Argazki honetan bi urte besterik ez zituen.
|
|
|
Mutikoa beti bere harztxoarengana joaten zen negar egitera. Beti berarekin
|
eramaten
zuen edonora joaten zela ere, eta negar malkotan zegoelarik honela mintzatzen zitzaion:
|
|
|
Hori esaten zuen berak
|
zeraman
arropa hiru urte lehenagokoa bait zen. Hartzarekin hizketan zebilela amak deitu zion:
|
|
|
Diru dugunez, trena hartuko dugu, hemendik urrun
|
eramango
gaituena. Bestela gurasoekin topo egin dezakegu.
|
|
2005
|
|
|
Eskola, ah bai, ahantzia nuen... erran nahi du goiz guziz eskolara
|
eraman
behar zaitugula?
|
|
|
Aldiz, Josep bada, biek elkar maite dute; baina Josepek, Marie: Josianekin ezkondu behar du; orduan bere buruaz beste egiten du. Wendy esperantzetan da eta, gainera, oso triste (beharbada depresio bat egiten du), zer egin ez jakinik, bere aitari dena erraiten dio; berak Frantziara
|
eramaiten
du eta ninia sortzen edo hiltzen da.Bi izebek neskaren argitasunaz harriturik egon ondoren, Mirosak erran zuen pentsakor: Ez, bi kasuak ez dira posible, edo bederen lehena, zeren Eduardo ez zen batere horrelakoa, bere alaba asko maite zuen, beharbada sobera, baina ez zuen sekula, sekula bortxatuko, eta sinets nazazu, ene anaia baitzen! Aldiz, beste ideia posible da, baina elkar maite bazuten ere, Wendy ez zen sekula esperantzetan izanen bere ahizparen senargaiarekin.
|
|
|
Eduardorena bada, erran nahi du... nire ama bortxatu zuela. Esperantzetan da; orduan, Eduardo oso gaizki sentitzen da,
|
eramaiten
du Frantziara denei erranez Wendy-k depresio bat egiten duela, nire ustez egia dena. Eta ninia sortzen edo hiltzen da.
|
|
|
Baina ezinezkoa da, gure etxea bere osotasunean infernu gorritan baitago; nire gurasoak ahizparen mutila nazionalsozialisten alderdikoa dela ohartu baitira. Eta ohartu ere, arriskuan gaudela berriro, arriskuan, etsaiaren eskuetan preso erortzeko, egunak
|
baitaramatzagu
otsoaren atzaparretatik ihes egin nahian. Hitler entzuten da irratitik, dena isildu da bat batean, eta bere hitz bortitz eta menderatzaileek oihartzuna egiten dute etxeko horma zahar monotonoetan.
|
|
|
Beren arrazakoen garbitasunari uko egiten dieten herriek, beren arimari ere uko egiten diete era berean... Odolaren garbitasun ezak, barneko zoriontasuna galbidera
|
darama
, gizakiari betiereko gutxiespena ematen dio eta bere gorputz zein moralaren ondorioak ezabaezinak dira. Bere hitzaldia etxeko ate nagusian entzun diren kolpe gogorrekin batera isildu da.
|
|
|
Bertan, nazien kamioiak dabiltza hara eta hona. Lehenik, judutarrekin, ijitoekin nahiz emagalduekin betetzen dituzte, eta urrun, urrun
|
eramaten
dituzte, kamioi herdoildu horietan, zerriak bailiran, gizakion begiek antzeman ezin ditzaketen mugetaraino. Baina kamioi horiek berriz itzultzen dira, itzuli ere, gehiagoren hila, huts hutsik, arima galdurik ere agertzen ez delarik haietan.
|
|
|
Baina kamioi horiek berriz itzultzen dira, itzuli ere, gehiagoren hila, huts hutsik, arima galdurik ere agertzen ez delarik haietan. Non egongo ote dire
|
eraman
dituzten preso guztiak. Geure auzora ere iritsi dira jada lehenengo garraioak, kale honetako l. zenbakia duenerantz zuzendu dira, eta atea ostikoz bota dute.
|
|
|
Dena isilpean. Gero, naziak etxetik atera dira, belarra
|
daramatela
soinean dirudite, gurutze antzeko irudi beltza dutelarik besoetan. Nazkagarriak!
|
|
|
Ondoren hilotzei arropa erantzi genien, eta guk geuk ipini genituen oharkabean igarotzeko. Handik hiru ordura igo ginen, kaxa zahar gurpildunera, bertan
|
daramatzagularik
, beste hiru bat egun gutxi gorabehera. Denbora motel doa, hemen, segundoak, minutuak dirudite, eta egunak hogeita lau ordu eduki beharrean, hogeita hamasei.
|
|
|
Orain, nire gelatik behatzen nituen kamioi ustel horietako baten barnean nago giltzapeturik, espetxeraturik, hainbat nazi ditugularik geure aldamenean suzko armekin seinalatuaz, betiere heriotzarekin amenazoka. Ez dakigu nora
|
garamatzaten
, ez eta zer egin diezaguketen ere, gauza bakarra dakigu denok. Bertatik bizirik
|
|
|
Gizonezkoak eta emakumezkoak banandu gaituzte lehenik, eta, ondoren lanerako balio dutenak eta ez dutenak. Ni, gurekin zetorren hirurogeita hamarren bat urte zituen agure batekin
|
naramate
, nire familiatik urrun. Honela, azken muxua trukatu dugu gozokiro, zilarrezko malkoez bustirik dugularik bihotza.
|