|
2010
|
|
|
1.Estatu alderdiek arraza bereizkeria kondenatu eta konpromisoa hartzen dute, egoki diren bide guztiak
|
erabilita
, eta atzerapenik gabe, arraza bereizkeriaren mota guztiak ezabatzeko, eta arraza guztien artean elkar ulertzea sustatzeko, eta xede horrekin:
|
|
|
d) Estatu alderdi bakoitzak debekatuko du, eta bide egoki guztiak
|
erabilita
bertan behera utzaraziko du, baita inguruabarrek hala eskatzen dutenean legegintzazko neurriak erabilita ere, pertsonek, taldeek edo erakundeek gauzatutako arraza bereizkeria.
|
|
|
d) Estatu alderdi bakoitzak debekatuko du, eta bide egoki guztiak erabilita bertan behera utzaraziko du, baita inguruabarrek hala eskatzen dutenean legegintzazko neurriak
|
erabilita
ere, pertsonek, taldeek edo erakundeek gauzatutako arraza bereizkeria.
|
|
|
b) Bigarren irakaskuntza, horren mota desberdinetan, baita bigarren irakaskuntza teknikoa edo lanbide izaerakoa ere, orokorra izan behar da eta denentzat eskuragarria, horretarako baliabide egoki guztiak
|
erabiliko
direla, eta bereziki, dohaineko irakaskuntza arian arian ezarriko dela;
|
|
|
c) Goi mailako irakaskuntza ere denentzat eskuragarri izan behar da, bakoitzak duen gaitasunaren arabera, horretarako egoki diren baliabide guztiak
|
erabiliko
direla, eta, bereziki, dohaineko irakaskuntza arian arian ezarriko dela.
|
|
|
Itun honetako xedapenak ezin dira interpretatu herri guztiek euren aberastasun eta baliabide naturalak oso osoan eta askatasunean izan eta
|
erabiltzeko
duten eskubidearen kaltetan.
|
|
|
a) Elikagaien ekoizpen, kontserbazio eta banaketa metodoak hobetzeko, jakitate tekniko eta zientifikoak erabat
|
erabiliz
, elikadurari buruzko printzipioak hedatuz eta nekazaritza araubideak hobetuz edo eraldatuz, aberastasun naturalen ustiapen eta erabilera eragingarriak lor daitezen;
|
|
|
f) Interprete baten laguntza dohainik izatea, auzitegian
|
erabilitako
hizkuntza ulertzen ez badute edo hitz egiten ez badute;
|
|
|
Gutxiengo etnikoak, erlijiosoak edo linguistikoak dauden estatuetan, gutxiengo horietara bildutako pertsonei ez zaie ukatuko dagokien eskubidea, euren taldeko gainerako kideekin batera, euren kultura bizitza propioa izateko, euren erlijioa izan eta praktikatzeko eta euren hizkuntza
|
erabiltzeko
.
|
|
|
Itun honetako xedapenak ezin dira interpretatu herri guztiek euren aberastasun eta baliabide naturalak oso osoan eta askatasunean izan eta
|
erabiltzeko
duten eskubideen kaltetan.
|
|
|
vi) Haurrek dohaineko interprete baten laguntza izatea, baldin eta
|
erabilitako
hizkuntza ulertzen edo hitz egiten ez badute;
|
|
|
Gutxiengo etnikoak, erlijiosoak eta linguistikoak edo indigena jatorriko pertsonak dauden estatuetan, gutxiengo horietako haurrei edo haur indigenei ez zaie ukatuko dagokien eskubidea, euren taldeko gainerako kideekin batera, euren kultura bizitza izateko, euren erlijioa izan eta praktikatzeko, edo euren hizkuntza
|
erabiltzeko
.
|
|
|
Estatu alderdiek egoki diren neurri guztiak hartuko dituzte, legegintza, administrazio, gizarte eta hezkuntza neurriak barne, haurrak babesteko, kasuan kasuko nazioarteko tratatuetan aipatutako estupefazienteen eta substantzia psikotropikoen aurka, halakoak zilegi ez den moduan
|
erabiltzen
direnean, eta eragozteko haurrak erabiltzea, substantzia horiek zilegi ez den moduan ekoitzi eta trafikatzen.
|
|
|
Estatu alderdiek egoki diren neurri guztiak hartuko dituzte, legegintza, administrazio, gizarte eta hezkuntza neurriak barne, haurrak babesteko, kasuan kasuko nazioarteko tratatuetan aipatutako estupefazienteen eta substantzia psikotropikoen aurka, halakoak zilegi ez den moduan erabiltzen direnean, eta eragozteko haurrak
|
erabiltzea
, substantzia horiek zilegi ez den moduan ekoitzi eta trafikatzen.
|
|
|
b) Haurrak ez dira askatasunaz gabetuko, legearen aurka edo nahierara.Haurren atxiloketa, espetxeratze edo espetxealdiak gauzatuko dira legearekin bat etorriz, eta azken konponbide moduan
|
erabiliko
dira, eta bidezkoa den epealdirik laburrenean;
|
|
|
8.Atxiloketarengatik edo espetxealdiarengatik askatasunaz gabetzen diren langile migratzaileek eta horien familiakoek eskubidea izango dute auzitegian prozedurak hasteko, auzitegi horrek atzerapenik gabe erabaki dezan atxiloketaren legezkotasunaren gainean eta horiek aske uztea agin dezan, atxiloketa legezkoa ez bada.Errekurtso hori egikaritzean,
|
erabilitako
hizkuntza ezin badute ulertu edo hitz egin, interprete baten laguntza jasoko dute, dohainekoa izango dena, hala behar izanez gero.
|
|
|
f) Interprete baten laguntza dohainik izatea, auzitegian
|
erabilitako
hizkuntza ulertzen ez badute edo hitz egiten ez badute;
|
|
|
5.Betearazitako kanporatze erabaki bat gerogarrenean aurkaratzen denean, pertsona interesdunak eskubidea izango du legearen araberako kalte ordaina erreklamatzeko, eta aurreko erabakia ez da
|
erabiliko
pertsona horri eragozteko kasuan kasuko estatuan berriro sartzea.
|
|
|
c) Egoera irregularrean dauden langile migratzaileen edo horien familiakoen aurka indarkeria nahiz mehatxuak edo larderia
|
erabiltzen
direnean, halakoak erabiltzen dituzten pertsona, talde edo erakundeen aurka zehapen eragingarriak ezartzeko neurriak.
|
|
|
c) Egoera irregularrean dauden langile migratzaileen edo horien familiakoen aurka indarkeria nahiz mehatxuak edo larderia erabiltzen direnean, halakoak
|
erabiltzen
dituzten pertsona, talde edo erakundeen aurka zehapen eragingarriak ezartzeko neurriak.
|
|
|
«Diseinu unibertsal» gisa ulertuko da produktuen, ingurunearen, programen eta zerbitzuen diseinua, halakoak pertsona guztiek ahalik eta gehien
|
erabil
ditzaketenean, moldatu beharrik gabe, eta espezializatutako diseinurik gabe.«Diseinu unibertsalak» ez ditu baztertuko desgai diren pertsona talde berezientzako laguntza teknikoak, halakoak behar direnean.
|
|
|
b) Desgaituak gaitasunaz gabetuak ez izatea, desgaitasun arrazoiengatik, gaitasun hori denean euren naziotasunari buruzko agiriak edo bestelako identifikazio agiriak lortu, eduki edo
|
erabiltzeko
, edo prozedura egokiak baliatzeko, immigrazio prozedura kasu, beharrezkoak izan daitezkeenak joan etortzeko askatasunerako eskubidearen egikaritza ahalbidetzeko;
|
|
|
c) Orokorrean, baita Interneten bidez ere, pertsona guztiei zerbitzuak ematen dizkieten erakunde pribatuei eskatzea informazioa eta zerbitzuak eman ditzatela pertsona desgaituek
|
erabili
eta eskura izateko moduko formatuetan;
|
|
|
i) Bermatzea hauteskunde prozedurak, instalazioak eta materialak egokiak, eskuragarriak eta ulertzeko nahiz
|
erabiltzeko
errazak direla;
|
|
|
2.Estatu alderdiek egoki diren neurriak hartuko dituzte, pertsona desgaituek ahalmen sortzaile, artistiko eta intelektuala garatu eta
|
erabili
ahal izateko, euren onurarako nahiz gizartea aberasteko.
|
|
|
b) Nazioarte mailan onartutako arauak bete dira, babes daitezen giza eskubideak eta oinarrizko askatasunak, bai eta printzipio etikoak ere, estatistikak bildu eta
|
erabiltzeari
dagokionez.
|
|
|
2.Artikulu honekin bat etorriz bildutako informazioa banakatuko da, hala denean, eta laguntza moduan
|
erabiliko
da, estatu alderdiek konbentzio honi begira dituzten betebeharrak gauzatzen dituztela ebaluatzeko, bai eta pertsona desgaituek euren eskubideak egikaritzeko orduan dituzten oztopoak identifikatu eta ezabatzeko ere.
|
|
|
1.Desagertutako pertsona bat bilatzeko ahaleginetan bildu edota bidalitako informazio pertsonalak, barnean direla mediku edo genetika datuak ere, ezin dira
|
erabili
edo ezagutarazi bilaketa horretarako helburuetatik kanpo.Hori gorabehera, informazio horiek erabili ahal izango dira derrigorreko desagertzearen delituari buruzko prozedura penaletan, edo konponketa lortzeko eskubidea egikaritzean.
|
|
|
1.Desagertutako pertsona bat bilatzeko ahaleginetan bildu edota bidalitako informazio pertsonalak, barnean direla mediku edo genetika datuak ere, ezin dira erabili edo ezagutarazi bilaketa horretarako helburuetatik kanpo.Hori gorabehera, informazio horiek
|
erabili
ahal izango dira derrigorreko desagertzearen delituari buruzko prozedura penaletan, edo konponketa lortzeko eskubidea egikaritzean.
|
|
|
2.Informazio pertsonala bildu, tratatu,
|
erabili
eta gordetzen denean, baita mediku edo genetika datuak ere, horrek ezin ditu, berez edo horren ondorioz giza eskubideak, oinarrizko askatasunak eta pertsonaren duintasuna urratu.
|
|
2011
|
|
|
1.Kide orok sustatu du, ordainketa tasak zehazteko indarrean dauden metodoen araberako bideak
|
erabilita
, balio berdineko lanagatik gizonezkoen eskulanaren eta emakumezkoaren eskulanaren arteko ordainketa berdintasunaren printzipioa langile guztiei aplikatzea, eta metodo horiekin bateragarria den neurrian, printzipio horren aplikazioa ere bermatzea.
|
|
|
Berretsiz herriek, euren helburuetarako, ahal dutela euren aberastasuna eta baliabide naturalak askatasunez
|
erabili
, elkarrekiko onuraren printzipioan oinarritutako nazioarteko lankidetza ekonomikoaren betebeharrei eta nazioarteko zuzenbidearen betebeharrei kalterik egin gabe,
|
|
|
2 Estatu jasotzaileak jatorrizko jakinarazpena jaso zuenetik sei hilabete igaro badira eta auzia konpondu ez bada bi estatuen artean, bi aldetako negoziazioaren bitartez, edota
|
erabil
dezaketen bestelako prozeduraren bitartez, batak zein besteak eskubidea izango du auzia Batzordearen mende jartzeko, jakinarazpen bat igorriz zuzendari nagusiari eta beste estatu interesdunari.
|
|
|
Batzordeak ezin izango du inolako gairik aztertu, hori Protokolo honen 12 edo 13 artikuluaren arabera bere menpe jartzen denean, guztiz ziur ez badago barneko errekurtso guztiak
|
erabili
eta agortu direla, onetsita dauden nazioarteko zuzenbidearen printzipioekin bat etorriz.
|
|
|
c) Enplegua aukeratzeko askatasuna izango dela eta langile bakoitzak komeni zaion enplegua izateko beharrezko heziketa jasotzeko aukera izango duela eta enplegu horretan aurreko heziketa hori eta langileak berak dituen gaitasunak
|
erabiltzeko
aukera, bere arraza, larru kolore, sexua, erlijioa, politika iritzia, nazio jatorria edo gizarte jatorria kontuan izan gabe.
|
|
|
2 Operazio militarretan arma kimiko eta bakteriologikoak
|
erabiltzea
, 1925ko Ginebrako Protokoloaren, 1949ko Ginebrako Hitzarmenen eta giza eskubideen nazioarteko zuzenbidearen printzipioen urratze nabarienetako bat da, eta biztanleria zibiletan hildako ugari eragiten ditu, babesgabe dauden emakume eta haurrak barne; hortaz, horrelako egintzak gauzatzea zorrotz zigortua izango da.
|
|
|
4 Estatuek, gatazka armatuetan, atzerriko lurraldeetako operazio militarretan edo oraindik botere kolonialen mende dauden lurraldeetako operazio militarretan parte hartzen dutenek, beharrezko den indar guztia
|
erabiliko
dute gerraren txikizioetatik emakume eta haurrak baztertzeko. Beharrezko neurri guztiak hartuko dira ondorengo egintzen debekua bermatzeko, hala nola, pertsekuzioa, tortura, zigor neurriak, tratu apalesgarriak eta bortizkeria, bereziki biztanleria zibilaren kide diren emakume eta haurrekiko.
|
|
|
2 Estatuak, bere konstituzio printzipioekin eta prozedurekin bat etorriz, bai eta agintari eskudun guztiek eta irakasle guztiek, erantzukizuna dute herrialde guztietako hezkuntza baliabideak arrazismoari aurre egiteko
|
erabil
daitezen ahalegintzeko, batik bat programa eta testu-liburuetan giza batasunaren eta aniztasunaren inguruko oinarrizko ezagutza zientifiko eta etikoak jaso daitezen lan eginez eta edozein herriren aurkako bereizketa gorrotagarririk ager ez dadin; helburu horiekin, irakasleen heziketa ziurtatu behar dute; eskola sistemaren baliabideak biztanleria talde guztien eskura jarri, arraza izaerako inolako...
|
|
|
3 Bereziki adituei dagokie horretan laguntzea, batez ere, euren esku dauden baliabide guztiak
|
erabilita
, beraien lanak modu iruzurtian aurkeztuak izan ez daitezen eta herritarrek euren emaitzak ulertu ditzaten.
|
|
|
5 Herri ezberdinen arteko emaitza ezberdinak, faktore geografiko, historiko, politiko, ekonomiko, sozial eta kulturalengatik ulertzen dira euren osotasunean. Ezberdintasun hauek ezin dira inola ere aitzakia gisa
|
erabili
, nazioen eta herrien arteko sailkatze hierarkizatuak egiteko.
|
|
|
Kontuan harturik erlijio eta sinesmen askatasunarekin lotutako gaietan elkar ulertzea, tolerantzia eta errespetua sustatzea funtsezkoa dela eta era berean ziurtatzea erlijio edo sinesmenak Nazio Batuen Gutunarekin, Nazio Batuen beste instrumentu batzuekin eta Adierazpen honen xede eta printzipioekin bateraezinak diren helburuekin
|
erabiliko
ez direla,
|
|
|
3.Haurra babestuta egongo da erlijio edo sinesmen arrazoiengatiko edozein bereizkeria motaren aurrean.Haurra ondorengoen inguruan heziko da: elkar ulertze, tolerantzia, herrien arteko adiskidetasuna, bakea eta senidetasun unibertsala, gainontzekoen erlijio edo sinesmenen askatasunarekiko begirunea eta beraren indarra eta gaitasunak gizateriaren zerbitzura
|
erabili
behar direlako kontzientzia osoan.
|
|
|
c) Erlijio edo sinesmen baten erritu edo ohituretarako beharrezko gai eta material kopuru nahikoa prestatu, eskuratu eta
|
erabiltzea
;
|
|
|
a) esklabotza modu guztiak edo esklabotzaren antzeko eginerak, esaterako, haurren salerosketa eta trafikoa, zorrengatiko joputza eta jopu egoera, eta derrigorrezko edo nahitaezko lana, barne hartuta haurrak derrigor erreklutatzea gatazka armatuetan
|
erabiltzeko
,
|
|
|
b) prostituziorako, pornografia ekoizteko edo pornografia jardueretarako haurrak
|
erabiltzea
, erreklutatzea edo haurrak eskaintzea;
|
|
|
c) haurrak
|
erabiltzea
, erreklutatzea edo eskaintzea legez kanpoko egintzak gauzatzeko, bereziki sorgorgarrien ekoizpen eta trafikorako, nazioarteko hitzarmenetan zehazten den bezala, eta
|
|
|
Aintzat harturik Nazioarteko Zigor Auzitegiaren Erromako Estatutuen onespena, bereziki gerra krimenen artean gatazka armatuak barneratzen dituena, horiek nazioartekoak izan ala ez, 15 urtetik beherako haurren gerrarako erreklutamendu edo izen ematea edo horiek
|
erabiltzea
eraso armatuetan modu aktiboan parte har dezaten,
|
|
|
Aintzat harturik atseginez haurren lan modu makurrenen debekua eta horiek ezabatzeko berehalako ekintza sustatzen dituen Lanaren Nazioarteko Erakundearen 182 Hitzarmena, 1999ko ekainean aho batez onartu zena; horretan, besteak beste, debekatzen baita, gatazka armatuetan
|
erabiltzeko
haurren derrigorrezko edo nahitaezko erreklutamendua,
|
|
|
Gaitzetsiz erabat kezkaturik estatu bateko indar armatu ez diren bestelako talde armatuek haurrak erreklutatzea, trebatzea eta eraso armatuetan
|
erabiltzea
, nazio mugen barruan zein hauetatik kanpo, eta modu horretan haurrak erreklutatu, trebatu eta erabiltzen dituztenen erantzukizuna aitortuz,
|
|
|
Gaitzetsiz erabat kezkaturik estatu bateko indar armatu ez diren bestelako talde armatuek haurrak erreklutatzea, trebatzea eta eraso armatuetan erabiltzea, nazio mugen barruan zein hauetatik kanpo, eta modu horretan haurrak erreklutatu, trebatu eta
|
erabiltzen
dituztenen erantzukizuna aitortuz,
|
|
|
Zinez kezkaturik adingabeen nazioarteko salerosketa ugariaz eta horren hazkuntza nabarmenaz; salerosketa horren xedea haurren salmenta, horien prostituzioa eta pornografian
|
erabiltzea
delarik,
|
|
|
Adieraziz ardura handikoa dela sexu turismoaren jarduera hedatu eta jarraitua; eta horren aurrean haurrak arrisku handian daudela, horrek zuzenean sustatzen baitu haurren salmenta, eta horiek pornografia eta prostituzioan
|
erabiltzea
,
|
|
|
Uste izanik jendea sentsibilizatzeko ahaleginak egin behar direla, haurren salmenta, haurren prostituzioa eta pornografian haurrak
|
erabiltzea
ahalbidetzen dituzten kontsumitzaileen merkatua gutxitzeko, eta uste izanik, era berean, faktoreen arteko mundu mailako elkarketa sustatzea garrantzitsua dela, eta nazio mailan errepresioa hobetzea ere,
|
|
|
Aitorturik ondorengoen xedapenak aplikatzeak duen garrantzia: Haurren Salmenta, Haurren Prostituzioa eta Haurrak Pornografian
|
Erabiltzeko
Prebentziorako Egintza Programa, bai eta Haurren Sexu esplotazio komertzialaren aurka Munduko Kongresuak onetsitako Ekintza Programa eta Adierazpena, Stockholmen egina 1964ko abuztuaren 27tik 31ra, eta gainontzeko nazioarteko organo eskudunen erabaki eta gomendioak,
|
|
|
b) Haurren prostituzio gisa ulertzen da: sexu jardueretan haur bat
|
erabiltzea
ordainketa edo beste edozein ordainsariren trukean;
|
|
|
i) Protokolo honetan aipatzen diren delituak burutzea edo horiek egitea errazten duten ondasunak, hala nola materialak, aktiboak eta
|
erabilitako
beste baliabide batzuk,
|
|
|
c) Delitu horiek gauzatzeko
|
erabili
diren lokalak aldi batez edo behin betiko ixteko neurriak hartuko dituzte.
|
|
|
1.Estatu alderdiek, beharrezko neurri guztiak hartuko dituzte nazioarteko lankidetza indartzeko, horretarako aldeaniztun, erregio mailako eta aldebiko hitzarmenak egingo dituzte, horien helburua delarik haurren salmenta, haurren prostituzioa eta pornografian edo sexu turismoan haurrak
|
erabiltzea
saihestea, horrelako egintzak antzematea, ikertzea, epaitzea eta erantzuleak zigortzea.Estatu alderdiek nazioarteko lankidetza eta euren agintarien eta gobernuz kanpoko nazioko eta nazioarteko erakundeen arteko koordinazioa bultzatuko dute, bai eta nazioarteko erakundeena ere.
|
|
|
3.Estatu alderdiek nazioarteko lankidetzaren suspertzea bultzatuko dute oinarrizko eragileen aurka borrokatzeko xedearekin, hala nola, pobrezia eta azpigaratzea, faktore horiek haurrak arriskuan jartzen baitituzte, haurren salmenta, haurren prostituzioa eta pornografia edo sexu turismoan haurrak
|
erabiltzen
dituzten ekintzen aurrean.
|
|
|
Aitortzen dugu kolonialismoak arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduak
|
erabili
dituela, eta afrikarrak eta afrikarren ondorengoak, jatorri asiarra duten pertsonak eta herri indigenak kolonialismoaren biktima izan zirela eta horren ondorioek biktima izaten jarraitzen dutela. Kolonialismoak eragindako sufrimendua aitortzen ditugu eta baieztatzen dugu, horiek nonahi eta noiznahi gertatuta ere, kondenatuak izan behar direla eta berriz ere halakoa gertatzea saihestu behar dela.
|
|
|
24 Adierazten dugu arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotura duten intolerantzia moduen aurkako Munduko Konferentziaren Adierazpenean eta Egintza Programan jasotako herri indigenak esamoldea, bereziki gai honen inguruko testuei buruz
|
erabiltzen
dela, aribidean dauden nazioarteko negoziazioen testuinguruan, eta negoziazio horien emaitzaren inguruan zerbait gauzatu baino lehen, eta ez dela ulertu behar, nazioarteko arau juridikoek onetsitako eskubideen gaineko ondoriorik daukanik;
|
|
|
...ka, arrazismoa zabaltzen ari delako errealitateaz harago, arrazismoa eta xenofobiaren modu eta adierazpen garaikideak molde askotan onarpen politiko, moral eta juridikoa berriz ere lortzeko ahaleginetan dabiltza, besteak beste, erakunde eta alderdi politiko batzuen plataformen bidez eta arraza nagusikeriaren kontzeptuan oinarritutako ideiaren hedapenaren bidez, komunikazioaren teknologia modernoak
|
erabilita
;
|
|
|
...zarritako prozesu baliabideen inguruan, ondorengoak kontuan har ditzatela: Baliabide hauetara iristeko aukera ahalik eta zabalena izan behar da, berdintasunean eta bereizkeriarik ezean oinarrituta; Prozesu baliabideak horretarako egoki diren akzioen testuinguruan eman behar dira ezagutzera, eta arraza bereizkeriaren biktimei laguntza eman behar zaie, kasu zehatz bakoitzaren arabera baliabide hauek
|
erabil
ditzaten; Arraza bereizkeriagatiko salaketak ikertu behar dira eta salaketa horien azterketa judiziala egin behar da, ahalik eta azkarren; Arraza bereizkeriaren biktimek abokatuaren laguntza jaso lukete, dohainik izanik hori, halakoa bidezkoa denean, salaketen izapidetzarako eta, beharrezkoa izango balitz ere, interprete adituen laguntza eskaini litzaieke, dela, salaketa horien izapidetzarako, de...
|
|
|
...lotuta dauden intolerantzia moduen Forma Garaikideei buruzko Errelatore Bereziarena, halako gomendioak gehitu ditzala, horiek euren mandatuen egikaritzan, Adierazpenaren eta Egintza Programaren xedapenak azter ditzaten, hortaz, Biltzar Orokorrari eta Giza Eskubideen Batzordeari txostenak aurkeztuko dizkiote eta era berean, Munduko Konferentziaren emaitzei jarraipena egiteko bestelako bide egokiak
|
erabiltzea
kontsideratuko dute;
|
|
|
c) Afrikar ondorengoei zuzendutako programak prestatzea, osasun, hezkuntza, etxebizitza, elektrizitatea, edateko ura eta ingurumenaren kontrolerako neurrien sistemetan baliabide osagarriak
|
erabiltzeko
, eta enpleguan aukera berdintasuna susta dezatela, bai eta egintza positiboko beste ekimen batzuk ere;
|
|
|
47.Aholkua ematen die estatuei berma ditzatela, gutxiengo nazional edo etniko, erlijio edo hizkuntza gutxiengoaren partaide diren pertsonen eskubideak, banan banan edo euren taldeetako beste kide batzuekin erkidegoan, euren kultura gozatzeko, berezko erlijioa praktikatzeko eta berezko hizkuntza
|
erabiltzeko
, era pribatuan zein publikoan, askatasunez eta inoren esku hartzerik gabe, eta, modu berean, bizi diren herrialdeko kultura, gizarte, ekonomia bizitzan eta bizitza politikoan parte hartzeko, horrekin lortu nahi dela euren burua babestea, jasaten duten edo jasan dezaketen arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia edo horiekin lotuta dauden intolerantzia moduen aurrean;
|
|
|
a) Aitor dezatela, modu sistematikoan gerra arma gisa
|
erabili
izan den sexu indarkeria, batzuetan estatuaren oniritziarekin edo horrek bultzatuta, nazioarteko giza zuzenbidearen urraketa larria dela, eta inguruabar zehatzetan gizateriaren aurkako krimena edota gerra krimena dela, eta arraza eta genero arrazoiengatik gauzatzen den bereizkeriaren eraginak bereziki ahula eta kaltetzeko modukoak bilakatzen dituela emakumeak eta haurrak horrelako indarkeria mote...
|
|
|
Eskatzen die estatuei euren nazio legeriarekin eta nazioarteko instrumentuek eratorritako betebeharrekin bat etorriz, jaiotzean erregistroan berehala inskribatzeko haur ororen ekitatezko eskubidea, inolako bereizkeriarik gabe, bermatzeko neurri guztiak har ditzatela, horretarako erabilgarri dituen baliabideak ahalik eta hobekien
|
erabilita
, euren giza eskubide eta oinarrizko askatasunak egikaritzeko aukera izan dezaten. Naziotasunari dagokionez, estatuek eskubide berdinak aitortuko dizkiete emakume zein gizonei;
|
|
|
65.Bultzatzen ditu Nazio Batuen sistemaren organoak, erakundeak eta programa egokiak eta estatuak bultzatzen ditu, barneko lekualdaketei aplikagarri zaizkien arauzko printzipioak (E/ CN.4/ 1998/ 53/ Add.2) sustatu eta
|
erabil
ditzaten, gehienbat bereizkeriarik ezari buruzko xedapenak;
|
|
|
Eskatzen die estatuei legeak betearazteaz arduratzen diren erakundeak barne, politika eta programa eragingarriak egin eta zentzutasunez aplika ditzatela, polizia funtzionarioen eta ordena indarren beste kide batzuen falta larriak saihestu eta antzemateko, falta horien arrazoia arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduak direnean, eta falta horien egileak auzipetu ditzatela; Eskatzen die estatuei, arraza profilen ezarpena? ...ean edo bestean, arraza, kolorea, nazio edo etnia jatorrian, hain zuzen ere, zio hori pertsonak ikertzeko arrazoi gisa hartzen dutenean edo pertsona batek delitu egintzak gauzatzen dituen zehazteko arrazoi gisa; Eskatzen die estatuei, neurriak har ditzatela, genetika ikerketa edo horren aplikazioak arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduak sustatzeko
|
erabil
daitezela eragozteko, pertsonen genetika kodean dagoen informazioaren isil gordea babesteko eta informazio hori helburu diskriminatzaile edo arrazistekin erabiltzea saihesteko;
|
|
|
Eskatzen die estatuei legeak betearazteaz arduratzen diren erakundeak barne, politika eta programa eragingarriak egin eta zentzutasunez aplika ditzatela, polizia funtzionarioen eta ordena indarren beste kide batzuen falta larriak saihestu eta antzemateko, falta horien arrazoia arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduak direnean, eta falta horien egileak auzipetu ditzatela; Eskatzen die estatuei, arraza profilen ezarpena? ...egintzak gauzatzen dituen zehazteko arrazoi gisa; Eskatzen die estatuei, neurriak har ditzatela, genetika ikerketa edo horren aplikazioak arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduak sustatzeko erabil daitezela eragozteko, pertsonen genetika kodean dagoen informazioaren isil gordea babesteko eta informazio hori helburu diskriminatzaile edo arrazistekin
|
erabiltzea
saihesteko;
|
|
|
Aitortzen dugu afrikarren ondorengoak, mende askotan zehar arrazismoa, arraza bereizkeria eta esklabotzaren biktimak izan direla, eta baita euren eskubide askoren ukatze historikoa pairatu dutela, eta baieztatzen dugu ekitatez eta berain duintasuna errespetuz tratatu behar direla, eta ez dutela inolako bereizkeriarik jasan behar. ...eraren nortasuna izateko duten eskubidea aitortu behar dira, baita politika, gizarte, ekonomia eta kultura bizitzan askatasunez eta berdintasun baldintzetan parte hartzekoa ere; nork bere ohitura eta helburuen esparruan garatzeko eskubidea; euren antolaketa moduak, bizitza modua, kultura, ohiturak eta erlijio adierazpenak izateko, mantentzeko eta sustatzeko; bakoitzaren hizkuntza propioa gorde eta
|
erabiltzeko
; tradiziozko ezaguerak eta kultura eta arte ondarearen babeserako; euren bizilekuaren baliabide natural berriztagarrien erabilera, gozamena eta kontserbazioa eta heziketa sistema eta programen diseinu, ezarpen eta garapenean modu aktiboan parte hartzeko, izaera espezifiko eta berezkoak barne; eta, hala denean, antzinako denboretatik zein lurretan bizi eta lur horiek izateko eskubidea ere;
|
|
|
Gaur egun, herri indigenen eskubideei buruzko adierazpenaren egitasmoaren inguruko negoziazioetan eskubide hauen aintzatespen unibertsala bermatzeko ahalegina egiten ari da, ondorengo eskubideak barne hartuta: nor bere izenetik deitua izatea; herrialde bateko politika, ekonomia, gizarte eta kultura garapenean askatasunez eta berdintasun baldintzetan parte hartzea; berezko antolakuntza moduak, euren bizitza moduak, kultura eta ohiturak mantentzea; berezko hizkuntza gorde eta
|
erabiltzea
; bizi diren guneetan berezko ekonomia egitura mantentzea; euren hezkuntza sistema eta programen garapenean parte hartzea; euren lur eta baliabide naturalak kudeatzea, ehiza eta arrantza eskubideak barne; eta berdintasun baldintzetan justiziara jotzeko aukera izatea;
|
|
|
Jakitun gara gizateriaren historia gizakien berdintasuna ez errespetatzeagatik eragindako bidegabekeria ikaragarriz beteta dagoela, eta arduratuta ohartzen gara eginera horien areagotzeaz munduko leku ezberdinetan eta norbanakoei eskatzen diegu, bereziki gatazka egoeretan, arrazismorako bultzada eta mespretxuzko esamoldeak eta estereotipo negatiboak
|
erabiltzeari
uko egin diezaiotela;
|
|
|
Aitortzen dugu gutxiengo etniko, erlijioso edo hizkuntzaren aldeko kide den haur bati edo indigena den haur bati, ezin zaiola ukatu bere kultura propioa gozatzeko duen eskubidea, ez eta bere erlijio propioa praktikatzekoa ere, edota bere hizkuntza
|
erabiltzeko
eskubidea, bakarka zein bere taldeko beste kide batzuekin batera;
|
|
|
...knologia berrien bidez egiten direnak ere, Internet barne; Informazioaren eta komunikabideen teknologiaren bidez, Interneten bidez bereziki, gorroto mezuak eta material arrazistaren hedapenaren fenomenoari, bilakaera azkarra duen horri, hain zuzen ere, nazioarteko erantzun bizkor eta koordinatu bat emateko aukera aztertzea; Guztiok Internetera iritsi ahal izateko aukera bultzatzea eta guztiok hori
|
erabiltzea
nazioartekoa eta inpartziala den foro gisa, kontuan izanda ezberdintasunak daudela Interneten erabileran eta horren erabilerara iristeko abagunean;
|
|
|
...nazio legeriarekin bat etorriz sailkatu lirateke, halakoa bidezkoa denean, informazio hau guztia biktimen baimen esplizituarekin jasoko da, euren burua nola definitzen duten kontuan izanda eta giza eskubide eta oinarrizko askatasunei buruzko arauekin bat etorriz, hala nola, datuen babesari buruzko xedapenak eta intimitatearen bermeak arautzen dituztenak; informazio hau modu bidegabean ezin daiteke
|
erabil
;
|
|
2012
|
|
|
b) Pertsonen salerosketaren biktima nor izan eta horrek, artikulu honen a) atalean deskribatu eta hala nahita egindako esplotazio forma orori baimena eman arren, baimen hori ez da aintzakotzat hartuko, aipatu atalean zein bide adierazi eta horietatik edozein
|
erabili
bada;
|
|
|
c) Haur bat biltzea, garraiatzea, lekualdatzea, babestea edo hartzea esplotatzeko helburuarekin,, pertsonen salerosketa? gisa hartuko da, artikulu honen a) atalean adierazitako bideak
|
erabiltzen
ez badira ere;
|
|
|
b) Pertsona batzuek, pertsonen salerosketaren helburuekin, nazioarteko mugatik igarotzeko
|
erabili
dituzten edo erabiltzen saiatu diren bidaiatzeko agiri motak; eta
|
|
|
b) Pertsona batzuek, pertsonen salerosketaren helburuekin, nazioarteko mugatik igarotzeko erabili dituzten edo
|
erabiltzen
saiatu diren bidaiatzeko agiri motak; eta
|
|
|
c) Pertsonen salerosketaren helburuekin antolatutako delitu taldeak
|
erabilitako
baliabide eta metodoak, barne hartuta biltzea, garraioa, ibilbideak eta pertsonen eta salerosketan nahasitako taldeen arteko loturak, eta horiek antzemateko eman ahal diren neurriak.
|
|
|
2.Estatu alderdi bakoitzak legegintza neurriak edo beste neurri egokiak hartuko ditu, ahal den neurrian, zertarako eta prebenitzeko merkataritza garraiolariek ustiatutako garraiobideak
|
erabiltzea
, protokolo honen 5 artikuluaren arabera tipifikatutako delituak egiteko.
|
|
|
Estatu alderdi bakoitzak, eskuragarri dituen baliabideak
|
erabilita
, behar diren neurriak hartuko ditu:
|
|
|
a) Egindako bidaia agirien edo nortasun agirien beharrezko kalitatea bermatzeko, horiek ez daitezen erraztasunez okerretara
|
erabili
, ez faltsutu edo aldatu, ez kopiatu edo zilegi ez den eran luzatu; eta
|
|
|
Estatu alderdi batek hala eskatuta, estatu alderdi bakoitzak ziurtatuko ditu, bere barneko zuzenbidearekin bat etorriz eta zentzuzko epearen barruan, berak egindako edo ustez bere izenean egindako bidaia agirien eta nortasun agirien legitimitatea eta balioa, susmoa dagoenean pertsonen salerosketarako
|
erabiltzen
direla.
|
|
|
2.Derrigorrezko eta nahitaezko lana herri onurarako barik, beste helburu batzuetarako dagoen lurraldeetan, alderdi kontratugile gorenak ahaleginduko dira ahalik eta arinen halakoa ezabatzen, eta derrigorrezko eta nahitaezko lanak irauten duen bitartean, halakoa ez
|
erabiltzen
salbuespen bezala baino, betiere, ordainsari egoki batekin eta baldintza zehatz batekin, hain zuzen ere, ohiko bizilekua aldatzera behartu gabe.
|
|
|
2.Derrigorrezko eta nahitaezko lana oso osorik ezabatzeari begira, halakoa aldi iragankorrean
|
erabil
daiteke, soil soilean, helburu publikoetarako eta salbuespen tituluarekin, hurrengo artikuluetan xedatutako baldintzetan eta bermeekin.
|
|
|
1.Partikularrei, konpainiei edo pertsona juridiko pribatuei egindako emakidak ez dakar derrigorrezko eta nahitaezko edozein lanik ezartzerik, horren objektua bada partikular, konpainia edo pertsona juridiko pribatu horiek
|
erabiltzen
dituzten produktuak ekoiztea eta biltzea, edota produktu horiekin merkataritzan aritzea.
|
|
|
...ela langilearen familiak biziraupena izan dezan; horretarako soldataren zati bat igorriko zaio familiari, bide seguru baten bitartez, betiere langilearen baimenarekin eta berak hala eskatuta; 3) Administrazioak bermatuko ditu langileek lantokira egin behar dituzten joan etorriak, bere erantzukizunpean eta bere kontura egin direla eta administrazioak bidaia horiek egiteko dauden garraiobide guztiak
|
erabili
dituela; 4) Gaixotasun edo istripuren baten ondorioz langilea epe luzerako ezgai geratzen denean, langileen aberriratzea administrazioaren kontura izango da; 5) Derrigorrezko eta nahitaezko lana amaitu eta langile aske moduan geratzea nahi duen langile orok, horretarako ahalmena izango du, eta ez du galduko doan aberriratzeko eskubiderik, bi urteko epean.
|
|
|
1.Pertsonak edo salgaiak garraiatzeko derrigorrezko edo nahitaezko lana, hala nola, zamaketariena eta txalupa zainena, ahalik eta arinen ezabatuko da, eta ezabatu arte, agintari eskudunek arauak emango dituzte, bereziki jarraikoak zehazten dituztenak: a) nahitaez lan hori
|
erabiltzea
errazteko administrazioko funtzionarioen garraioa, euren eginkizunak betetzeko; administrazioaren materialaren garraioa eta, behar beharrezko kasuetan, funtzionarioak ez diren pertsonen garraioa; b) garraio horietan nahitaez erabiltzea halako gizonak, azterketa medikoa igaro dutenak, hori egingarria den kasuetan eta azterketa hori igaro ondoren, lan horretarako indar nahikoak eta gai direlako adi...
|
|
|
...a zainena, ahalik eta arinen ezabatuko da, eta ezabatu arte, agintari eskudunek arauak emango dituzte, bereziki jarraikoak zehazten dituztenak: a) nahitaez lan hori erabiltzea errazteko administrazioko funtzionarioen garraioa, euren eginkizunak betetzeko; administrazioaren materialaren garraioa eta, behar beharrezko kasuetan, funtzionarioak ez diren pertsonen garraioa; b) garraio horietan nahitaez
|
erabiltzea
halako gizonak, azterketa medikoa igaro dutenak, hori egingarria den kasuetan eta azterketa hori igaro ondoren, lan horretarako indar nahikoak eta gai direlako adierazpena lortu dutenak; azterketa medikoa egingarria ez bada, eskulana kontratatzen duen pertsonak bermatu du, bere erantzukizunpean, langileek eskatutako gaitasun fisikoa badutela eta ez dutela inolako gaixotasun kutsakorrik; c) langil...
|
|
|
Hitzarmen hau berresten duten kideek Lanaren Nazioarteko Bulegoan aurkeztu dituzte urteko oroitidazkiak, Hitzarmen honen xedapenen ondorioetarako hartu beharreko neurriei buruzkoak, Lanaren Nazioarteko Erakundearen Konstituzioaren 22 artikuluaren arabera. Oroitidazkiok ahalik eta informaziorik zehatzena bilduko dute, lurralde interesdun bakoitzaren inguruan, lurralde horretan derrigorrezko eta nahitaezko lana zenbateraino
|
erabili
izan denari buruz, eta hurrengo puntuei buruz: egindako lanaren helburuak; gaixotasun eta heriotzei buruzko portzentajeak; lanorduak; soldatak ordaintzeko metodoak; soldata tasak, eta interesekoa izan daitekeen beste edozein datu.
|
|
|
...ak okupatutako lurralde bat helmuga duen bidalketen igarotze askea baimentzen dituen potentziak, bidalketak egiaztatzeko eskubidea izango du, horien igarotzea aurretiaz ezarritako ordutegi eta ibilbidearen bidez arautzeko eskubidea, eta potentzia babeslearengandik berme nahikoa jasotzeko bidalketa horien helburua beharraz duen biztanleria laguntzeko dela, eta potentzia okupatzailearen probetxurako
|
erabiltzen
ez direlako berma nahikoa jasotzeko.
|
|
|
Hala ere, potentzia okupatzaileak okupatutako lurraldeko biztanleriari ezinbestekoak diren xedapenak ezar diezazkioke Hitzarmen honetatik eratorritako betebeharrak bete ahal izateko, eta lurraldearen ohiko administrazioa eta segurtasuna bermatzeko, potentzia okupatzailearena edo okupazioa indarren edo administrazioaren kide eta ondasunena, bai eta horrek
|
erabiltzen
dituen establezimendu eta komunikazio bideena.
|
|
|
Pertsona babestu batek arau hauste bat egiten duenean potentzia babesleari kalte egiteko soilik, baina arau hauste horrek okupazio indarren edo administrazioaren baliabideen bizitzari edo osotasun fisikoari eraso egiten ez badio, arrisku kolektibo larri bat eragiten ez badu eta okupazio indarren edo administrazioaren ondasunen auka edo horiek
|
erabiltzen
dituzten instalazioen aurka era larrian eraso egiten ez badu, pertsona hori barneratzearekin edo kartzelaratze soilarekin zigortuko da; barneratzearen edo kartzelaratze soilaren iraupena egindako arau haustearekin proportziozkoa izango delarik.Gainera, barneratzea edo kartzelaratze soila halako arau hausteei dagokienez eta babestutako pertsonen aurka har daitekeen askatasun gabetzailea den zigor ...
|
|
|
Salatu orok eskubidea izango du bere defentsarako beharrezko frogabideak
|
erabiltzeko
eta, batik bat, lekukoak deitzeko aukera izango du.Berak aukeratutako defentsari aditu baten laguntza izateko eskubidea dauka; aditu honek askatasun osoz bisita dezake salatua eta bere defentsa prestatzeko erraztasun guztiak izango ditu.
|
|
|
Pertsona babestuak ezin dira
|
erabili
berain presentziaren bitartez puntu zehatz batzuk edo erregio zehatz batzuk operazio militarretatik babesteko.
|
|
|
da izaera fisiko edo moraleko inolako indarkeriarik
|
erabili
pertsona babestuen aurka, batez ere beraiengandik edo hirugarrenengandik informazioa lortzeko.
|
|
|
Ekintza militarrek potentzia interesatuei 106, 107, 108 eta 113 artikuluetan ezarritako bidalketen garraioa bermatzeko duten betebeharra betetzea oztopatzen badie, potentzia babesle interesatuek, Gurutze Gorriaren Nazioarteko Komiteak edo gatazkan dauden alderdiek onartutako beste edozein erakunde bidalketa horien garraioa bermatzeaz ardura daitezke, horretarako bide egokiak
|
erabiliz
(bagoiak, kamioiak, itsasontziak edo hegazkina, etab.). Helburu honekin, alderdi kontratugile gorenek garraiobide hauetaz hornitzeko posible den guztia egingo dute eta hauen zirkulazioa baimentzeko, eta bereziki ibiltzeko beharrezko baimen agiriak emanaz.
|