|
2000
|
|
|
Fuina edo lepazuria bezain kuriosoa, izpiritua beti pil pilean, berritasun guzietaz gose, jendetasunez josia, hona
|
ene
ustez, hi bezalako gizon tipito batek behar ukan dituen laguntzak gu biak elgarren anaia bilakatzeko. Ez ahantz etxetik pasatu behar duala, kantaldiak utzi baldin badituk ere, hire lana ez duk horretan gelditzen.
|
|
|
Nahi nuke ikusi. Egitura ez baita aski bihotzaren zabaltzeko,
|
ene
ustez. Eskiulak bihotza badu.
|
|
|
Sarrionandia ETAko militantea, alde batetik, baina bestetik" poeta eskisitoa, zaila, minoritarioa" zela eta binomio horren tentsioa ez zela nabari lehen poema liburuan, ez, harrigarria bada ere, Ni ez naiz hemengoa 1985ko saiakeretan ere: "
|
Ene
ustez gauza ezberdinak dira arazo honetan politika, etika eta idazkera" zioelarik. 1987an argitaraturiko Marinel zaharrak honetan, aldiz," badirudi planteamendu horiek denak hankaz gora joan zaizkiola," Literatura eta iraultza" izeneko poeman gure artean hainbat eztabaida sortu duen beste binomio fantastiko bat, torturaren errealitate ankerraren kontra txirtxilatu dira esparru sakratuak, Pessoa, Eliot, Chesterton eta beste kutun guztiak."
|
|
|
–Etorkizunean ere ezaugarri etniko kulturalek nazioa definitzen jarraituko dutelabaiezta dezakegu; hutsean, batzuetan, baina ezaugarri politikoen eskutik gehienetan,
|
ene
ustez, eta osotasun bat eginik; hots, ez lehenak zentzu negatiboz hartuta eta bigarrenak kontrapisu modura ulertuta, osotasun bateko agerpide desberdin bezala baizik.?
|
|
|
Horixe zioen, idazten eta aldarrikatzen zuen begi okerreko filosofoak... Eta,
|
ene
ustez behintzat, munduari zuzen begiratzen irakasteko, irakasle handia izanzen.
|
|
|
X. Larralde:
|
Ene
ustez, botere politikoa finkatzeak herritartasunaren kontzepzioa aldatuko du erabat. Herritartasuna bi mailatan finkatzen da:
|
|
|
Txillardegi adiskidearekiko lotura ez zen atzo goizean sortu nigan. iritsi baino lehentxoago izan genuen geure belaunaldikoek haren izenarenlehen erreferentzia, mitiko samarra zena, zer esanik ez, gure lagunak ordurako eginazuena nahikoa eta sobera baitzen bere izena betikotzeko, ez baitzuen alferrik parte hartuizan Euskal Herriaren historiako bidegurutze nagusienetakoan?
|
ene
ustez, nagusienaedo erabakiorrena izan dena?, alegia, XX. mendeko erdialdean abiatu zen euskalmugimendu askatzaile berriaren ekimen sortzailean. Ekintzaile gutxi batzuk izan zirenlurrikara hura eragin zutenak; han egon zen bera.
|
|
|
Txillardegiren nortasunaren bertze ikuspegi batez ihardunen dut orain. Ez dasoilik ikuspegiren bat, baizik eta, areago, Jose Luisek gehien eman diona gure herrihoni,
|
ene
uste apalaz: erran nahi baitut, haren paregabeko dohaina euskararako.
|
|
|
Azken gakoagizabanakoen nahietatik at dago. Eta hauxe da,
|
ene
ustez, euskaltzaleok sekulaahantzi behar ez genukeena. Beharra sortu, ala agur? (18, 13).
|
|
|
Halaber, maila pertsonal eta profesionalean egin dizkioten presio politikoen aurrean amore ez ematearren, zerrikeria etabazterkeriak larrutik ordaindu ditu, duintasunez, Txillardegik, horrek bere mailapertsonala erakutsi digularik. Zeren,
|
ene
ustez, azkenean, Txillardegik, nahiz etaegitura zale amorratua izan, ez du euskara komunikazio tresna huts edo hizkuntza zeinu huts bihurtu. Euskara askapen politikaren funtsezko elementu modura intuitudu.
|
|
|
Ikusentzunezkoen esparruan dagoen lehian, irratiak galtzeko aukerak ditu entretenimendu eta jasoketa estatikoen alorrean, azken boladan horrenbeste garatu diren Internet, bideo jolasak eta dibertimenduarekin erlazionaturiko gainerako moduak direla-eta. Horiek guztiak orokortutakoan,
|
ene
ustez, irratiari informazio eta musikaren bidea baino ez zaio geratuko beste mende batez irauteko. Seinale multimediatikoak jasotzeko aparatu aniztasuna ere garrantzitsua izango da, higikortasunaren aroan irratiak ere bere lekua eduki dezan.
|
|
|
Eta alferrikakoak izan ziren
|
ene
usteak eta don Venanciorenak, zeinak uste izan baitzuen ezen haren eta gure artean zegoen oihana murru iraganezin bat zela, zeren oihanak mila urratseko bihur baitzezakeen urrats bakoitza.
|
|
|
|
Ene
ustea eta aburua jakin nahian balebil bezala, Antonio Ibarbiak zorrotz so egin zidan; eta nik, usterik ezen ezin ginela urruneko intxaurren xerka ibili hurbilagokoen berri jakin gabe, are gutiago Utopiako lur urrunetarako bidaia hain perilos izan zitekeenean, eta akaba genezakeenean, aita Zacaríasek erranaren arabera, hainbat tributako indiarren atzaparretan, gorputza puskaturik eta mila zati eg... Eta Antoniok, orduan, erran zuen:
|
|
|
—Barkatu, don Frantzisko, baina, Angelum erran duzu, eta Angelus luke, zeren gaur ikasiaren arabera, nominatiboa luke hor,
|
ene
ustez, ez akusatiboa.
|
|
|
Haatik, ez natzaizu gogo ilun jarriko. Izan ere, muga orotarik haratago, iragana zehatz mehatz oroitzea baino anitzez ere inportantagoa zen,
|
ene
ustez, iraganaren usainen eta aromen oroitzea. Zeren gertaki bakoitzak gorputz bat baitu, baina baita arima bat ere, eta xehetasunak dira gorputza, eta aroma arima.
|
|
|
—Deusetarako ez, jakina, amets egiteko ez bada... —ihardetsi zidan, haren hitzak
|
ene
ustearen berresterat baletoz bezala.
|
|
|
3.Inoiz Liburutegi Nazionala egingo balitz,
|
ene
ustez, Eusko Ikaskuntzak luke eginkizun garrantzitsu hori bere gain hartu.
|
|
2001
|
|
|
Etxetikan at, emakumea ez da anderea izanen, izanen da edo eme galdu bat.
|
Ene
ustean garrantzi handiko ondorioa dugu hau, alegia, emakumearentzat etxea kartzela bat dela. Kartzela urrezkoa batzutan (bere frigoa, labadora e.a. izanen ditu), bainan kartzela beti espetze".
|
|
|
Esango nuke Omar Khayyam iraultzailea izan zela, hitz hori XI XII. mendeetarako erabiltzerik ez dagoen arren. Iraultzailea izan zen,
|
ene
ustez, garai hartako jauntxo berri musulmanen kontrako poesia egin zuelako. Beraz, ez dugu pentsatu behar, Oriana Fallaci kazetaria bezalakoen klitxean eroriz, poeta musulman bat zenik.
|
|
|
Ezin da ukatu beste giro batez ari dela mintzatzen Jesi, baina horrelako hitzek beti sortzen dute, ilusio aipamen zehaztugabe eta isiltasunen bidez, kontzeptu mitologikoa. Sarrionandiak sortzen dituen mitoetan garaipena ez dago ziurtatua, eta hildako asko dago
|
ene
ustez, zoritxarrez orrialde hauetan.
|
|
|
Alabaina,
|
ene
ustez, mitoa, k eraginik eduki badu ere, ezin ditugu faktoreendotestualak inolaz ere ahaztu; hots, testutik kanpo geratzen diren halako arrazoien ondoan, testu barnekoak ere funtsezkoak dira. Zalantza barik, testuek berekliluratu gaituzte irakurleok5 eta, harrapatu?
|
|
|
Nik neuk, berriz, bestelako irakurketa bat egingo nuke.
|
Ene
ustez, poemakzalantza agertzen du, eraikitzen ari omen garen nazioaren inguruko zalantza, etanolabaiteko interesik eza halako estatu tekniko artifizial baten lorpenean. Izan ere, eta beste testu batzuk gogoratuta, nik esango nuke Sarrionandiari ez zaiola atlaseanagertzeko moduko estatu hutsala eraikitzea interesatzen.
|
|
|
Aski dugu lehen izkribu gotikoak (eta bakarrak ere direnak) edo aleman garaiekin alderatzea, edota, hala nahiago bada, armeniarrak (eta georgiarrak) irlandarrekin, nolabait ezagutzen ditudanei lotzearren.
|
Ene
ustetan, eraginaren nondik norakoa jakitea axola zaigu, ez beronek noizbait baimenak eta onespenak beregana zituenentz (K.M.O.).
|
|
|
Hegoaldekoa, beraz, eta bizkaierazkoa ez. Eta nafarrak, beranduxe,
|
ene
ustez, aienatu ditugunez gero, giputza behar, derrigorrean.
|
|
|
Borrokarako grinak eragin dizkio, agian, orrialderik bizienak prosaz eta Jainkoaren altzo zabalean atseden hartu nahi duen maitasunak neurtitzik ederrenak. Hutsik gabeko bertso doietan behin eta berriro itzuri zaion deiadar bihoztiak balio du,
|
ene
ustez, bere lumatik sortu diren gainerako laneginek beste.
|
|
|
3 Ez du inork,
|
ene
ustez," nahasmendu hori (saltsa hemen, huelga han) aitzakiatzat hartu", Iraola jaunak idazten duenez. Aitzitik, nahasmendu hori, eta aitzakia nahasmenduarekin batean, zuzen okertzaileek berek sortu dute, guztiok dakigun bidez, gero oker zuzentzaile ager daitezen.
|
|
|
Zenbaitek, inoiz, klase interes horiek mendera ditzake eta beste xede batzuen?
|
ene
ustez, goragoko izan daitezkeen xede batzuen, mirabe bihur:
|
|
|
Huts bila hasiko bagina ere, ez genuke noski askorik aurkituko. Testua eraberritzean gauzatxo bat egin da oker,
|
ene
ustez: Axularrek semék, semén eta antzekoak jarri zituenean semeen, semeek eta abar aldatzea.
|
|
|
Zaharrak eta berriak âliburuetan ikusiak, ez hiztegietanâ, hitz arrotz eta jatorrak, jakintza  hizkuntza eta herri esaerak nahastean irauli dizkigu. Ez dut esango, ez bailitzateke egia
|
ene
ustez, Txillardegik bere mintzaera zeharo eskuratu duenik liburu honetan: halako gordin antxa aurkitzen zaio, osoro heldu ez den fruituarena.
|
|
|
Aitor dezagun, luzatu gabe, nolabaitekotzat etsi dituela honek: " Oihenart poetak ez du merezi,
|
ene
ustez, Oihenart historialariari zor zaion laudorioa; bi dohain horiek, ordea, elkar ezin ikusi dutenak izaki, apika10". Gure Orixek berriz, berez zorrotz xamarra izanik, neurtitz gaietan batez ere, ez ditu zeharo gaitzesten.
|
|
|
Aita Villasante Kortabitartek azaltzen dituen eran. Autore zaharrenganako joera, joera hutsa, ezin egokiagoa da gaurkoz,
|
ene
ustez. Badirudi, ordea, euskaldunak izatez osozale edo integrista garela, edo ohituraz hala bihurtu.
|
|
|
Baña infernukua!", Astarloa frantziskotarrak zioen modura) eskubide osoa du eredu eskas horren kontra beste eredu hobe bat aurkezten baldin badigu. Beste eredurik ez baldin badakar, ez du,
|
ene
ustez, mintzatzeko eskubiderik. Bestela esan, ez dut nik isilaraziko, bere kontzientzian eraman behar duen harrak isilaraziko du.
|
|
|
Gure artean sutan dauden ezin konta ahala istilu horiek (aldizkarietan dela, liburuetan dela, bazkunetan dela, ikastoletan dela, erlijio gaietan  dela, politikan dela) funtsezko belaunaldi borrokaren ageriko ezaugarriak besterik ez dira,
|
ene
ustez. Gure artean ditugunak bezainbeste  nonahi, edozein herrialdetan, ikusten direnak.
|
|
|
Oro har, ez da
|
ene
ustez, besterena hobetsiz, bihurgune eta itzulinguru gehiegirik honako paper tzar hauetan. Izatekotan ere, lelo gogaikarri batzuk aurkitu ditut, behin eta berriro.
|
|
|
Hiru bide hartu zituen,
|
ene
ustez, Larramendik euskal hitzak, esaerak eta gramatika bideak aberasteko asmoan, garbitzeko eta zuzentzeko ez ezik. Hauexek genituzke, bestetan esan dudanez:
|
|
|
Hark esaten duena âeta euskaldunok jakin behar ez dugunaâ lege ote, hark esan duelako, euskaldunontzat? Argi geldi bedi,
|
ene
uste apalez, buruz eta zentzuz jokatu zuela Erromak auzi horretan, Aita Mokoroaz beste gidaririk izan zuelako beharbada. Ez zakar eta desegoki, inoiz Aran  tzazu zela eta jokatu zuen bezala.
|
|
|
Susperraldi honetan, Larramendi aipa genezake besteak beste (jesuiten kinka larria izanik, ez zuen honek bere barrengo guztia argitara eman26), Iztueta27, Manterola, Arana Goiri eta Azkue âez ziren guztiok gogaide minak agidanez, ez eta hizkuntza auzietan ereâ, eta, 1936 baino lehen, amaitzeko, Ariztimuño, Euskal  tzaleak eta Lizardi.
|
Ene
ustez, behiala esan nuenez28, honen" Eusko bidaztiarena" izan da gaurdaino gure artean egin den hizkuntz egitamurik osoena, eta irakurri ere dut nonbait honi buruz ironiazko idazlanik. Â Nire hartan jarraitzen dut hala ere: hitz hegodunena29 gorabehera, Â hortxe ditugu hitzez hitz ondoan opa diren helburu eta jomugok.
|
|
|
Ez dugu oraindik, eta agian komeni ere ez, neurtzen hasteko behar bezain urrundua iragan berria, hainbeste gauzatan bizirik dirauen aldi joana. Hortaz, axaleko aipamen soil bati lotuko natzaio, urte horiek, gehiegikeria gabe
|
ene
ustez, hondamendi bezala azaltzeko, zaila delarik gure historian zehar antzekoa aurkitzea, inoiz honelakorik izan bada. Baina, herri oso bat ezin suntsitu denez, gorputzez eta izpirituz bizirik geldituok han eta hemen sakabanaturik nolabait jarraitu genuen, zeharo errautsia izan zen herri baten barrenean eta kanpoan, Gasteizko seminariotik" Eusko ikaskuntza" raino dena galarazita zegoelarik34, are paperik hutsalena ere.
|
|
|
(Eta inork uste balu arazo hori jada modatik pasea dela, on luke gogoratzea ez zaigula falta trapu zikin horiek aldizka, eta behin eta berriro, aurpegiratzen saiatzen zaigunik, Adolfo Careagaren hitzaurre mamitsuarekin jadanik bigarren edizioan doan Paginas de Sabino Aranalibu ruan, adibidez, behiala Manuel de Eguileor abertzale" sutsu" hark atera zigun De su alma y de su pluma deitoragarri haren isla. Egia esan, arazoaren mamira joanez gero, Arana ez litzaiguke arrazistago agertuko garai hartako gainerako espainol eta europar politikariak baino, baina testuinguru horretan juzgatu behar izanez gero ere,
|
ene
ustez komenigarria litzateke hori lehenbailehen geuk egin eta geure historiaren puntu ilun hori behin betiko argitzea, Sabino Aranaren gainean zenbait abertzaleren artean oraindik dagoen hagiografia nahia eta ezin ukituzko tabu absurdo hori erabat baztertuz).
|
|
|
Begien bistan denez, eta salbuespenak salbuespen, Euskal Herriko PSOEn ez da euskaltzalerik, ez euskal sentiberatasunik ere, eta alderdi batean aldaketak gertatzeko, gutxieneko masa kritikoa behar da, eta sozialistek horixe dute falta.
|
Ene
ustez, etortzekotan, aldaketa kanpotik helduko zaie, katalan galegoen eraginez, edota Madrilgo bere kideen komenientzien akuilupean, baina orduan ere gaizki eta berandu, berek ez duten komentzimendua baitigute besteoi sinetsarazi.
|
|
|
Josu Zabaletarena rtikuluan deigarri gertatu zitzaidan gauza bat tonua izan zen, bere kutsu samindua: Pruden Gartziarena, esan bezala, polemikoa zen, ironia erabiltzen zuen, baina,
|
ene
ustez, gutxieneko errespetu maila batetik abiatzen zen. Lur arg italetxeko arduradunaren ukituak, tamalez, bere adierazpen batzuen baliagarritasun eztabaidaezina iluntzen du.
|
|
|
Gizarteko maila ezberdin etan (norbere lanbide, denda edo zerbitzuan, enpresa, fabrika eta bulegoetan, administrazio irakaskuntzan, politika munduan...) ideologiaren arabera aitortzen dugunarekinkontsekuente izateko konpromisoa lortu behar dugu, hizkuntz politika aktiboagoa bultzatuz (aski inkesta egin dira orain arte ere; garaia dugu kanpaina eraginkor eta zabala antolatzen hasteko, behingoz!).
|
Ene
ustez, emakumeen eskubide eta berdintasunaren alde Emakundek hartu duen bidea egiaz imitagarria dukegu euskarari dagokionez.
|
|
|
1. Galdegaia jorratzen hasi baino lehenago, egiten den galderan dagoen baieztapena erabat zuzena ez dela,
|
ene
ustez, esan beharra daukat, euskalgintza auzitan jartzea ez baita azken urteotako kontua, ia ia betidanikoa baizik.
|
|
2002
|
|
|
Aris. Bat,
|
ene
ustez.
|
|
|
Euskal herritarroi ezagutzarik aurreratuena sortzen zabaltzen eta ikas irakasten den sareetan eskuartzeko aukera eskain liezaigukeen antolamendua,
|
ene
ustez, ezin izan daiteke hemeretzi/ hogeigarren mendeko ohiko unibertsitate nazionala, beste bat baizik. Hemendik hogei urtetara euskal sare unibertsitarioa izangolitzatekeen hori irudikatzen hasita, honako hauek azpimarratuko nituzke:
|
|
|
|
Ene
ustez, idazten dihardugunok amateur modura aritzen gara, sekula santankonpensazio ekonomikorik jasoko ez dugula ohartuta. Gainera, testuliburuak idaztea oso lan neketsu, luze eta korapilotsua dela sarri esaten dugu ahalegin minimoena egin gabe.
|
|
|
|
Ene
ustez, ez da hilko, ez; itxuraldatuko bai, ostera. Hurrengo hamarkadan prentsak aurrera egingo du, egin dezake behintzat, baina aldatu egin du.
|
|
|
|
Ene
uste apalean, eragin ekonomikoak nekez justifika dezake txikiok ere, handiek bezala, merkatuaren esanetara jartzea, kontuan hartu behar baita, horrela egitearen eta, askatasunez, norberaren kriterioen arabera jardutearen artean dagoen aldea irrigarria dela, potentzialki, hipotesi optimistenetan ere, gure merkatu horren txikitasuna dela medio.
|
|
|
Dena dela, eta paradoxa ematen badu ere, San Frantziskon erosi nuen lehenengo diskoa New Yorkeko kantari batena izan zen: Jim Carroll, idazlea, Patti Smith bere lagun minaren eraginez kantari bihurtua, junkie ohia, txapero izandakoa, Basketball Diaries liburu eder eta garratzaren egilea eta,
|
ene
ustez, Estatu Batuak XX. mendean eman duen poetarik bikainena (barka biezadate Ezra Pound, Lou Reed, Delmore Schwartz eta enparauek).
|
|
|
Saritua nongoa eta Euskal Herriaren Mendebaldekoa izatea ere berri pozgarria da, sarriegitan bai baitirudi gure literatur sorkuntza guztia eta harrobi bakarra Donostia inguruan dagoela; eta, horregatik, errealitatearen oreka mantentzeko, on da,
|
ene
ustez, gure periferian ere euskalgintzan aspalditik egiten ari den lan neketsuak, aldizka bederen, bere fruituak agertzea.
|
|
|
Izaerari dagokionez, gai hori hainbat dokumentutan (Uztaritzeko UEUren agirian hasi eta EIREk antolaturikokong resuan, besteak beste) askoz zehatzago aipatu denez, modu telegrafikoan aipatuko ditut ene ikuspuntutik oso kontuan hartzeko diren zenbait ezaugarri.
|
Ene
ustez, lehenik eta behin euskal herritar guztiei irekita egon behar duen unibertsitateak zerbitzu publikoa ideologia diskriminaziorik gabekoa eskaini behar du, diru publikoz zein pribatuz finantzatua dela. Espreski onartu behar litzateke herri ekimenaz sorturiko unibertsitatearen posibilitatea, lehenago ikastolen mugimenduak irekitako bidetik, taldehe rritarren ekimenaz herritar guztientzako zerbitzu publikoa (eta ez talde baten interes pribaturakoa) eskaintzekobo rondateaz.
|
|
2003
|
|
|
|
Ene
ustez Nazio Batuen Erakundeari zilegitasun hori aitortzea guztiz beharrezkoa da. Aurreko guztiak ez du esan nahi ordea, Iraken desarmea lortzeko biderik egokiena, bidezkoena eta eraginkorrena gerrarena denik.
|
|
|
Etikaz hitz egiten denean,
|
ene
ustez, etika guztiez jardun behar da.
|
|
|
Bidezko neurriak hartu behar diren arren,
|
ene
ustez hori ez da teknologia edo teknika alorreko kontua, kulturari dagokiona baizik.
|
|
|
Erabiltzaileak solaskidearen denbora errespetatu behar duenez, ohiko kontua da eskuarki ingelesetik datozen laburdurak aurkitzea: BTW (hori dela eta), FYI (zure informaziorako), IMHO(
|
ene
uste apalean) eta antzekoak.
|
|
|
Hots, guztiz pasiboki hartzen dute UEU. Eta
|
ene
ustez, hori oso kaltegarri da, zeren eta UEU geuk egin behar dugun, geuk mamitu behar dugun mugimendu bat baita. Eta benetan mamitu nahi badugu, guztiz aktiboki hartu behar dugu parte bertako ekintza guztietan:
|
|
|
Pinuak, aldiz, Jainkoaren zuhaitza den neurrian, beste bokal osoago eta biribilago bat luke: ‘o’ bat,
|
ene
ustez: ‘pino’, eta hortik ‘Pino etxe’".
|
|
|
Eskola bere eginbeharra betetzen ari delako, helduen euskalduntze alfabetatzearen alorra murriztea albiste ona da
|
ene
ustez. Baina txanponaren beste aldea, alde itsusia alegia, euskarara hurbiltzeko motibazio berri eta indartsurik agertu ez izana da.
|
|
|
Urteetako inertziak eta tradizioak, nahiz eta egungo egoerari dagoeneko ongi egokitzen ez zaizkion, hortxe diraute temati. Zailtasunak zailtasun, hala ere, ikuspegi aldaketaren ardatzak honako hauek izango lirateke
|
ene
ustez. Jada ez litzateke euskarazko ikastaroak antolatzea erakunde hauen egiteko nagusia, baizik eta kultura ikastaro ugari, oparo eta guztiz erakargarriak prestatzea.
|
|
2004
|
|
|
" Herri honek ez du euskara miresgarria merezi" esan ohi zuen hark. Egokiro pentsatua,
|
ene
ustez.
|
|
|
Ez daukate zertan txepelkeriatan eta ahalketan ibili beharrik.
|
Ene
ustez, jakina.
|
|
|
Badira ere gazteen artean mintzatzen direnak euskaraz, militanteak eta. Hemendik hogeita bost urtera gutxi izanen dira, Zuberoako bi ikastoletan 79 ikasle bakarrik baitira, baina
|
ene
ustez ez da horrela, supituki, desagertuko. Nik ez dakit geroa nola izanen den, baina ene ustez ez da oraino galdua.
|
|
|
Hemendik hogeita bost urtera gutxi izanen dira, Zuberoako bi ikastoletan 79 ikasle bakarrik baitira, baina ene ustez ez da horrela, supituki, desagertuko. Nik ez dakit geroa nola izanen den, baina
|
ene
ustez ez da oraino galdua.
|
|
|
Ez dakit zergatik ez duten edertasunak eta atseginak ere egon behar Arte Garaikidearen helburuen artean.
|
Ene
ustez oso mugatua izan da curatorren hautaketa eta ekarririk ederrena katalogoan eurek biek idatzitako lan teoriko sakon bezain zailetan dago. Euskal artista apurren lana ere, ez zait fitsik interesatu.
|
|
|
|
Ene
ustez pintoreak koloreari ihes egin behar badio ere, ikusmenezko pertzepzioak formari baino lehenago koloreari errepararazten digun erreflexu horretatik aldenduz, argazkigintzan alderantziz gertatzen da.
|
|
|
Zailtasun larrienak dituzten ikasleak dira horrelakoetan galtzaile,
|
ene
ustez, ezin dutenei edo nahi ez dutenei gainontzekoek egiten dutena beraiek ere egin behar dutela esaten zaienean gezurretan ari baitzaie.
|
|
|
|
Ene
ustez, eskolan erlijioa irakastea kultura osatzea da.
|
|
|
Zerbait ikasten ari garela jabetzeak,
|
ene
ustez, hori hobeki ikasten lagunduko digu eta, batez ere, ikasten duguna aplikatzeko gaitzen gaitu, baina konturatze hori ez da oroimenaren sinonimo.
|
|
|
Bere euskaltasuna dagoen deserrian bizitzeko eta berritzeko oztopoak gainezka dituen Joseba Sarrionandiaren burutapena duzue hau: . Ederra litzateke,
|
ene
ustez, Euskal Herriak bere tipitasunean su propio bat biztea Europan. Gaur egungo munduan, globalizazio eta uniformizazio tendentzia gogorren artean, herri tipien argiak itzaltzen ari dira.
|
|
|
Gaitasunaren erroak hiztunaren kokapen kulturalean idoro behar zirela uste zuen, eta eskola umeak hartu zituen ikergai kidetasun hori frogatzeko asmotan. Aldeak alde eta aldiak aldi, gure egoerari so jarrita Txepetxek atera duen ondorioa ez da batere kamutsa
|
ene
ustez. Hain zuzen, euskaldunaren euskara gaitasuna hurbilago dabil harako kode murritz hartatik, honako kode jasotik baino:
|
|
|
Begiko dudalako, bestetan ere erabili izan dut Raymond Williams-en hegemonia kontzeptua, gizarte osagai baten izaera berezkoa, naturala alegia, bihurtzeko duen ahalmena dela medio. Hona,
|
ene
ustez, argigarria gerta dakigukeen kontzeptuaren eremu semantikoa. Hasi eta buka, hauxe dio:
|
|
|
Ez dut uste. Eta
|
ene
ustea oraingoan behinik behin uste hutsa baino zerbait gehiago dela iritzita nago. Unibertso horretan dabilen euskaldungoaren azpi-multzoa 30.000 ingurukoa bide zen asko ez dela:
|
|
|
Ondokoei egokitu zaigu berak proposa turiko bidea arteztu, birrnoldatu eta hobetzea, gure atzetik datozenek gurea zu zenduko duten bezalaxe, baina beti ere haren lana kontuan izanda, hark azpi marraturiko hutsuneak konpontzea helburu. Edonola ere,
|
ene
ustez, ez orduan, ez eta geroago ere euskaraz ezertarako arduratu ez zirenen jarraitzaile ideolo gikoak ez dira nor noiz eta orain, ehun urte geroago, Aranaren akatsak dema gogikoki salatzen jarduteko.
|
|
|
Bertan, erantzunak eman bainoago historia irakasteak duen funtzioaz eta helburuaz gogoeta egiten du hainbat galdera pausatuz. Euskal historiaren inguruko gakoak,
|
ene
ustez, egoki aurkezten ditu hor. Euskal historia zer den eta ea historia nazionala gauza bera ote den aipatzen du batetik:
|
|
|
Kurtso berean dagoen hautazko Euskal Herriaren historia bai molda liteke hein batez Goihenetxeren proposamenekin, baina nik ez nioke hark proposatzen duen Europako historia orokorraren atala erantsiko, ikasgaia gehiegi ez zamatzeko. Azken finean,
|
ene
ustez, euskal historiak, merezi du ikasgai espezifiko bat.
|
|
|
Hego Euskal Herrira mugatuz Araba, Bizkaia eta Gipuzkoa artean, adibidez, iraganean antzekotasun eta harreman instituzional handixeagoak zeuden Nafarroa Garaiarekin baino, bai, baina hiru probintzien arteko lotura ez zen inondik egungoa bezain sendoa, eta halaber Nafarroa Garaiaren urrunketa beste probintziekiko sekula ez da egun bezain markatua izan. Beraz kontu eduki behar da, bestela oso erraz aditzera eman daiteke EAE eta Nafarroa egun bi autonomi erkidego badira sakoneko arrazoi historikoengatik dela,
|
ene
ustez, aurrekariak aurrekari, askoz gertukoagoa den espainiar Trantsizioa egin zen moduak finkatu zuenean ekidinezina ez zen bereizketa hori.
|
|
|
Denominadorea ez. Frakzio hori,
|
ene
ustez, txikia da, bai Iparraldean eta bai Hegoaldean, arrazoin diferenterengatik.
|
|
|
Beharrik iritzi geldikoi guziak alde batera utziko dira,
|
ene
ustez; eta gure herria, gure gazteria eta intelektualak batez ere, bururaino joango dira euskeraren batasunean eta prestaeran. Mitxelena hartu dugu buru; eta haren gidaritzapean egin ditekean lanik egokiena egingo dugula iruditzen zaigu.
|
|
|
Euskeraren auziari buruz.
|
Ene
ustez ongi samar hautematen da garbizaleek gramatikaren alorrean ere hizkera asmatzeko zekarten gogo amorratua.
|
|
|
Idazkerari buruz, hala ere, eta
|
ene
uste apalaz, Laffitte kalonjeak eragindako aldaketa batzuk (Azkuek eta Mitxelenak markatutako bidetik aldendurik ontzat emanak: ez partikula bereiz idazteari buruzkoa, adibidez), txar eta desegoki gertatu dira.
|
|
|
Wittgensteinek ez du erantzun argirik ematen, konstatatzera mugatzen da. Erantzuna Wittgensteinek eta Russellek aintzat hartu ez zuten Hegelen eskutik dator,
|
ene
ustez. Perpausa, errealitatea bezala, porosoa baita, esango genuke Hegelen terminologiaz baliatuz.
|
|
2005
|
|
|
Mirande kontra zegoela esan dut; eta aurkatasun funtsezko eta guztizko honetatik bilatu behar bide litzake Miranderen kakoa. Mirande ez baitzen,
|
ene
ustez, kontserbadore klasiko eta merke horietako bat. Zarathustra ren hitzaldi argitsuak maite zituzkean, ez burges ttikien xuhurkeriak eta ziztrinkeriak.
|
|
|
Euskara ez zen gehiago laborarien mintzaira, euskara jalgi zen beste leku batzuetara, sartu zen irakaskuntzan, lehen mailan, bigarren mailan eta unibertsitatean. Eta
|
ene
ustez hori da iraultza. Eta erraten didatelarik eni, ni oso baikorra naizela, bai egia da, baikorra naiz, pisatzen baitut zer den beherakada, eta zer den sortzen ari dena.
|
|
|
Beraz, behar dira hitzak behar den bezala hautatu, beren erran nahian. Hori da
|
ene
ustez egokia. Baina hori ez da Euskaltzaindiaren lana, idazleen lana da, kazetariena...
|
|
|
|
Ene
ustez, idaztearen tokia erbestea da, atzerria, bertatik behatzen baituzu, integratua ez zauden tokitik.
|
|
|
Dena den, egun zinema dugu eta,
|
ene
ustez, XX.
|
|
|
|
Ene
ustez, presoei bestelako aukerarik emango balitzaie giltzapeari betiko egingo liokete alde.
|
|
|
|
Ene
ustez, berandu ibilitako jendea ez da eguneratuko prozesu osoa hagitz erraztu arte.
|
|
|
Honelaxe ikusten du arazoa Etxebarriak hamar urte iragan ondoren: «... Sakoneko eztabaida honakoa zen,
|
ene
ustez, alegia, ea hiztegigintza teknikoa filologo edo hizkuntzalarien lan hutsa den edota bertako espezialisten lana den. Ene iritzian, guztien arteko lankidetzan oinarritu behar bada ere, lehenengo pausoa eman behar dutenak hizkuntza praktikan erabiliko duten espezialistak dira, nahiz eta gero hizkuntzaren teknikariak direnen kritika eta gomendioak onartu behar dituzten.
|
|
|
Hondarribiko 1638ko garaipenaren gogorapenak ere, bi kabildoen prozesioaz hain zuzen? autoafirmazio zentzua du
|
ene
ustez. Eta nolabait, txanponarenifrentzua dela esan liteke.
|
|
|
Haren jatorriak, errealakedota mitifikatuak, ikertuta daude, aspalditik, haren osagaienak ere bai49, eta ezdira falta, batez ere azken urteotan eta betikoen aldetik, osagaien (konpainien, edojeneralen) deskribapen diakronikoak. Baina hortxe dago,
|
ene
ustez, koxka: historiahoriek ez dira gertaeren zergatiak bilatzera dedikatu.
|
|
|
Irundarrek lortu zuten hondarribiarrek lortuez zutena, etsaiak Bidasoaz bestaldera botatzea. Eta,
|
ene
uste apalean, horixeospatzen hasi zen: gu gara Espainiako atezainak, Vigilantiae custos, armarriak dioenbezala.
|
|
|
Eta ongi so eginez ohartu zen Carolinak egia zuela. Bere ahizpa begiratu zuen eta erran zuen: Baina... nolaz?
|
Ene
ustez, erantzun zion Mirosak, Eduardo jakinean zen. Horregatik zuen nahi, guk ez hurbiltzea.
|
|
|
Ez naiz denetaz ongi oroitzen, baina uste dut Josep, hau da, bortxatzailea, eraila izan zela bizpahiru egun ondoren. Eta,
|
ene
ustez, Eduardok hiltze horrekin badu zer ikusia... Baina berdin du, hiruak hilak dira eta istorio honetan Fiona da gelditzen.
|
|
|
Bere aita bezala
|
ene
ustez, moztu zuen Carolinak, orai dena edo abantzu dena ulertu dut. Ene ustez Josepek ene ama bortxatu du mozkorra baitzen, ene aitatxi bezala.
|
|
|
Bere aita bezala ene ustez, moztu zuen Carolinak, orai dena edo abantzu dena ulertu dut.
|
Ene
ustez Josepek ene ama bortxatu du mozkorra baitzen, ene aitatxi bezala. Gero, Eduardok egia jakin duenean, Josep pusarazi du hiltzera.
|
|
|
Anjel! Aitte baño helduxeagoa adiñez,
|
ene
ustez.
|
|
|
balkoia zen Allikeneren ezaugarri nabarmena,
|
ene
ustez. Zabalera osoan, egurrezko eskillara ikusten da argazkian; bere bantzua eta guzti.
|
|
|
–Etzerantza yuatiaz zer, Antton? Larregi edaten ari haz,
|
ene
ustez.
|
|
|
Zurezko bantzua berriturik,
|
ene
ustez; eta eskailera gaineko lanpara, hau ziur, berria eta dotorea.
|