|
2012
|
|
|
Eta azken mugarria Lizarra Garaziko esperientzia eta irailaren 11ko atentatuak izan dira. Horiek denak ikusirik,
|
ene
ustez bai usaindu behar zen Batasuna eta ETAren inguruko modelo horrek ez zuela gehiago emango. Eta hori ikus ba zitekeen 80etatik, 1993tik ikusi behar zen, eta gaur egunean ez ikustea benetan ezinezkoa iruditzen zait. tek, alegia salatarien eliminazioa.
|
|
|
Noiz, nun eta nola egina ote nuen norbaiti holako herra piztu dion kaltea?
|
Ene
ustez ez nuen ordu artean nehori kalterik ekarri, ez ene sor herrian ez eta ere auzo herrietan! Nolaz naiz ni hola, nihaurek uste gabean, eta sustut jakin gabean, norbaiten etsai bilakatua?
|
|
2015
|
|
|
Arlo guzietan, desoreka orekatua, ustegabeko desordena baino, funtsa handiagoa dakarrela erakutsi nahi nuke.
|
Ene
ustez, ikonoklasta trebea izateko, konbentzionalismotik pasatu behar baita, margo abstraktoak egin baino lehen, inpresionismotik edo errealismotik iragan behar den bezala, edo musikan, rokero on bat izateko, oinarri klasikoak ezagutu behar diren antzera. Horrek, ikasitakoa hausteko askatasuna ematen dio bat bederari, gehienetan kalitateko emaitza lortuz eta kaos antolatua erdietsiz, azken finean kaosa jatorria baita, zehaztasun handituriko irudiz egina.
|
|
2016
|
|
|
Arbola handi at bazen, zaharra, lodia, zilho atian jina. Zuharra zen
|
ene
ustez. Arbola xehatzen dute eta harri peña eta guziak jauzi arazten obuza alemanek.
|
|
|
Ordian ez zuxun gerla fini ez gero.
|
Ene
ustez urthia, urthia naski iraun tzixin. Urthia edo hor. Ezterentzubirateko nehork ez zeukan beraz baimenik deserturren gaitik?
|
|
|
52 edo 53 egun gelditzen egiteko. Eta gero,
|
ene
ustez permisionez heldu Heletara. Baina jin bitzen galdia harat!
|
|
|
52 urtetan itzuli zuxun. Haste hartan hiru juan zitxun bana biharamunian itzuli eta gogotik
|
ene
ustez. norbeit igorri ziexun xeka.
|
|
|
Hogoian
|
ene
ustez. Gerla bururatu eta eon ginen azkar oono geo. Gerla hortako oroitzapenik txarrena, zer duzu?
|
|
2017
|
|
|
Azken 20 urte hauetan aldiz, Xapata elkartea saiatzen da berriz garatzea. Emekiño joaki da gure afera bainan segurki
|
ene
ustez, tokiko motak baliatuz, aterabide ezberdinak ikertuz balio gehigarri baten emaiteko. Izan gira ere apirilean" Franche Comte" eskualdean Fougerolles herriko gereziaren deskubritzerat.
|
|
|
Lurralde hori ez zen hainbat zeltizatua. Ptolemeo greziar geografoak (100 J.K.ren ondotik) idazten du akitaniarrak hizkuntzaz eta itxura fisikoz galiarretarik baino hurbilago direla iberiarretarik, hots
|
ene
ustez aldamenean dituzten hegoaldeko baskoietarik. Beste pasarte batean hain zuzen, Nafarroako baskoiak aipatzen ditu, Tite Live eta Salluste erromatar historiazaleen ondotik.
|
|
|
Haatik
|
ene
ustez 1789ko data baino zuzenagoa litzateke 1793koa Terrorearekin, hor erabat nagusitu baitziren monolitismoa eta zentralismoa. Baina egia da lehenak bigarrenari atea ireki ziola Nazio kontzeptuaren absolutismoaz, meneko nazio txikien egiturak ezabatuz eta denak urtzen hasiz Nazio bakar horren baitan.
|
|
|
liberalismoari atea ireki dio, bere itzal argiekin, bai politikan, bai ekonomian. Iraultza horrez dugun ikuspegia ezin dugu
|
ene
ustez urte labur eta gogor haietara mugatu: bere fruitu batzuk luzara emanen ditu.
|
|
|
Joera hori bereziki salagarria zait Hego Euskal Herrian.
|
Ene
ustez, euskaldun orok ezagutu behar lituzke gaur Euskal Herrian dabiltzan hiru hizkuntza nagusiak: euskara lehenik, bistan da, baina gaztelania eta frantsesa ere ondotik.
|
|
|
Eta" La Marseillaise" delako hori gaur abesti nazionalista bat bezala kantatzen da maiz, agresiboki, bereziki zankobaloi eta errugbiko zelaietan. Giscard presidentea() konpas eta neurri basatiaren eztitzera saiatu zen,
|
ene
ustetan estetika hobetuz, baina ez zuen erdietsi.
|
|
|
Noren erruz?
|
Ene
ustez bi hobendun dira: batetik Frantzia, bestetik neo liberalismoaren hautua inposatu duten iparraldeko Estatu aberats, aurreratuak.
|
|
2018
|
|
|
Hori bakarrik aski zen egia susmatzeko. Lapurtar gizon zaharrak ez zidan deus ere galdetu
|
ene
ustez jende zintzo hauei zor nien azalpenaz, ez eta zeharka ere. Dena dela, berehala eman nien.
|
|
|
Aise ulertzen zuen euskaraz erraten genizkion hitzen erran nahia, keinuz, ezpainen jokoaz eta begitartearen itxuraz. Euskal Herriko menditarrak dira,
|
ene
ustez, Sartaldeko populu bakarra, non jaiotzazko gorrak mintzatzen baitira. Gauza horrek frogatzen ditu, euskara beren mintzaira sortu eta hiruretan hogei mende berantago, hizkuntza zahar honen berezko adierazkortasuna eta magia bizia.
|
|
|
Arbasoen lasaitasunak eta menditarren gogo sutsuak, zaldun aire batekin, hartaz nafar molde ederra egiten dute.
|
Ene
ustez, Vicente Reina artilleroa zen horren adibide hoberena.
|
|
|
Goizuetan, botikariaren adiskide baten etxean, bihotzezko harrera zen gure aiduru. Han
|
ene
ustez probintziako Diputacion aguerra ko kidea den Gaztañaga deitu gipuzkoar ofizial baten familia aurkitu genuen. Jende horien adeitasuna ene bidaiaren oroitzapen hoberenetarik bat da.
|
|
2021
|
|
|
|
Ene
ustez, internet ez da tronpatu; banekien jadanik Alduden, Esnasuko bide bazterrean bazela saltzaile bat ainitz harri gorri eskaintzen zituenak publikoari. Internetek erraiten dauku, Aldudeko mendebaldean, duela 225 milioi urte, hareharri gorriz estali zela Aldudeko lur guzia Baztango ibarra arte.
|
|
|
Hori beno okerrago, ez beigunean pentsatuko Euskaldun ‘ta Biarneask, ber lurraldean biziko Luza gabe
|
ene
ustez, aharra zaiku piztuko. (2)
|
|
|
Sobera goiza niretzat, harrez gain euskalkia zuberera zen. Halere, nahi nuke erran,
|
ene
ustez, euskalkien arteko soinua, zubererarena, ederrena dela. Hizkuntza bakotxak badu haren musika propioa, batzuek hunkitzen gaituzte, besteak gutxi edo batere, asko maite dut euskararena, hiztunaren arabera, noski!
|
|
|
Horretarako zelatariak, multzoko gazteenak edo zaharrenak, banatuak ziren puntu ezberdinetan, talkiewalkie baten bidez etsaiaren mugimenduak adierazten zizkieten tiratzaile trebeenei. Animalia basak omen ziren, baina lehen aipatutakoak, horiek bezain edo
|
ene
ustez horiek baino basagoak ziren.
|
|
|
Baina liburu hau ez da bakarra, aurretik 2015ean, Hainbat zorte edo usapalaren hegaldi nahigabetua plazaratu zuen eta 2019an Josef Abeberriren patu tragikoa izenekoa. Ene irudikoz, bi liburu horiek oraingo liburuaren aitzindari eta bideurratzaile izan dira, eta hau da,
|
ene
uste apalez, trilogiaren azkena. Hirugarren liburu hau, horien jarraipen logikoa dela erranen nuke nik.
|
|
2022
|
|
|
liberalismoari atea ireki dio, bere itzal argiekin, bai politikan, bai ekonomian. Iraultza horrez dugun ikuspegia ezin dugu
|
ene
ustez urte labur eta gogor haietara mugatu: bere fruitu batzuk luzara emanen ditu.
|
|
|
Kanada aldera baleen ondotik eta bakalao bila, urtero milaka ateratzen ziren lapurtar gazteak, barneko herrietarik ere. Haien ordez udan etxaldeetako lanen egitera zetozen zuberotar gazteak, eta
|
ene
ustez hurbilagotik baxenabartar gazteak are. Balinba itsas ontzietara ere igaten ziren horietarik batzuk, ezen zubereraz da itsastar kanturik ezagunena," Jeiki, jeiki etxenkoak", eta baxenabarreraz ere badago mariñel kantu ezagunik.
|
|
|
Bultaka gogoetan ari naiz Nazareteko Jesusen zer berri genukeen xahartasunez hil izan bazen? Haatik
|
ene
ustea ustel gelditzen da Baxenabarreko kasuan, afera Matalazena bezain itsuski bukatu baitzen matxinatuentzat, bainan oroitzapen guti utziz.
|
|
|
Ospitalean da. Baina
|
ene
ustez ez da hain grabe.
|
|
|
Erori da. Erortzeak dako kalte handiena egin
|
ene
ustez. Hortzak hautsi edo Hemen nago ordreen beha.
|
|
|
Ez, ez enfin.
|
Ene
ustez. Ez, grabe da enetako, autoa hartu dautate.
|
|
|
irriak irrien ondotik zaplaztaka. Egia erran, ohartu nintzaion, ondoan nuen ikuskizunean, jendeari so egon zela taula gainari baino gehiago, ohartu izan balitz bezala hartan antzerki publiko edukatua bazela barnealde hartan,
|
ene
ustez ‘tradizio’ bat erraten zaio horri leku kultuetan, hango jende haiek bazekiten antzerki hartzen. Bigarren sostengatzailea berriz, Irungo ofizioko aktore bat, euskararen edertasuna gozatu zuela, emozioa nabari zitzaion, gure ikasleak testu erraile izugarriak zirela.
|
|
|
1998ko udan zen,
|
ene
ustez, Amikuzera sartzean nuen istorio hura entzun. Lur Berri laborantza kooperatibak ditu arto hazitako eremu zainduetan, ‘uharteñoak’ deitzen dituzte, ereiteko eskubideak ematen, erran nahi baitu arto arrazak inposatzen, horien hibridazioak baitu hazi mota berria sortzen.
|
|
|
Bai... menturaz... Itsas hegi legea izan ez balitz euskal erlaitza guzia etxez betea izanen zen Urruñan eta Ziburun urteetan hautatzen zituzten auzapezekin, orain erdiak itsas hegitik dilindan, eta,
|
ene
ustez, ez ziren bazter haietan orain baino egoitza sozial gehiago agertuko. Aker beltza behar da beti, eta arrantzaria hautatuko da, inutila, aizinatua, salatari, deus balio ez duen sinoetan galtzen, ez laborari, ez langile, funtzionario berdin edo buhame.
|
|
|
Ez da antzerki mota bera. Asto lasterrak ahal handiagoak dauzka herri antzerkitik antzerkira loratzeko,
|
ene
uste edo eskarmentutik mintzo naiz. Ezen bitxi bada ere, antzerkiak bere ahalak entsegu geletan ditu erakusten, kasik erran nezake publikoak hartzeak edo ez hartzeak ez duela deus frogatzen.
|
|
|
Biziki jendekina da. Eta
|
ene
ustez, zu, biziki fite akomeatuko zira horrekin. Solasak atzemanen dituzue.
|
|
|
Tauladetan zangoa finkatu baiko, berrogeigarren urtemuga zerratuko zait laster, neskak entzun ditut kexaka mutikoek zeuzkatela rol hoberenak, emazteentzat idatzi behar zela, beren parte hartzearen heineko. Aspaldi du orain, eta
|
ene
ustez emankizun hura ez zen sekulan digitalizatua izan, agertu zen Arte n lau orduko programa bikaina Shakespeareren antzerkiaz, izena baitzuen" Errege eli bat ekaitz minean". Izenean dago dena.
|
|
|
Gure antzerkiaz Piarres Larzabalen errana: " euskaraz errege gare", gezurra da gaur egun, eta berrabiatzekotan,
|
ene
ustez, generoena dugu gainditu eta metonimia guretu. Sinesgogorrak badaudela badakit.
|
|
|
Ez baitira galdu,
|
ene
ustez, berak mintzo dira. Errealismoaren aldezleek uste dute casting egoki batek lanaren erdia betetzen duela, pertsonaiaren haragitzea horren taula gaineko izatea segurtatzen duela.
|
|
|
Gerezitzea 1997an Vauban sala bete baten aitzinean eman zen, eta,
|
ene
ustez, hark ninduen sura bota antzerki egile ezin ulertuzko motiboarekin. Prospero izeneko enpresa gizonaren istorioa zen, burdin bidea eraiki nahi zuen bi dolarren truke Kaukasoren bisitatzeko, goiti zihoan bidaiaren modaren baliatzeko, eta planoak ez aski hurbiletik begiraturik bidea pasarazten zuen bere haur denborako gerezi ondoaren gainetik.
|
|
|
Funtsezkoena
|
ene
ustez, herri/ parrokia nahastea bere gorenean zegoen Larzabalen denboran eta erdi jakin minez, erdi plazan behar zelako bere burua agertu, zerbait muntatua zen ber, herri mobilizatu baten aitzinean emanak izan ziren ‘euskal antzerki’ edo ‘komedia’ deitu muntaia haiek. Eskualdeko den denek zituzten orduko ekoizpenak ikusten baina arrakasta horren arrazoiak ez dira antzerkiaren kalitatean bilatu behar.
|
|
|
Epeetan. Malgutasun horri zaio falta,
|
ene
ustez, oraingo antzerki amateurrari. Komando gordeak jauzi egiteko gertu atxikitzea.
|