|
2008
|
|
|
Alegia, haren ikasbidea barneratu gabe, etsaiari itzuli nahi izatea berak egiten digun kaltea. Arestian zabalduriko espainolen hizkuntza komunaren aldeko manifestuari kritika egiterakoan, ez dugu salatzen gure hizkuntzaren kontra doala bakarrik, baita ere,
|
ene
ustez, arbuiagarria dela horrelako hizkuntz politika edonon. Baina askotan, gure beroak eramanda eta euskaltasuna delako gure naziotasun islarik garbiena, gure hizkuntz eta kultur politika osoa euskarari begira soilik garatzeko eskatzen dugu:
|
|
|
Eta badaude, egon, euskara bigarren mailan duten abertzaleak euren amets ideologiko politikoetan. Kontraerran galanta,
|
ene
ustez ere bai.
|
|
|
Nolanahi dela, kontu horietaz landa, hemen ere Suarezen mundu poetiko ohikoaren muina topa liteke. Eguneroko hizkuntzan oinarritutako lirismo mota bat, zeinetan metaforen osaketa berezia baita,
|
ene
ustez, ezaugarririk azpimarragarrienetakoa Suarezek elkarrengandik aski urruti (hala semantikoki nola poetikoki) dauden elementuak lotzen ditu metaforaren bidez, irakurleak nekez aurreikus dezakeen efektua eraginez («errusiera ikastaro bat daukat hatzen artean»). XX. mendeko poesiaren ondoren bazirudien lirika egitea, ni indartsu batean oinarritutako poesia egitea, anakronismo bat zela; altsasuarrak, ordea, lirika egiten jarraitzen du auzo lotsa eragin gabe (ez dena meritu batere makala).
|
|
|
Bestetik, ikusleen erantzuna ere horren araberakoa izan da, gehien gehienak arazorik gabe sartu baitira testuak planteatutako txantxetan eta keinuen bidez egindako parodietan.
|
Ene
uste apalean, ordea, entretenimendu hutsaren esparru horretan handiak izan dira proposamenaren gabeziak, zuzendariak neurrigabe luzatu dituelako egoerak, muturreraino errepikatuz bere betiko errekurtso ezagunak mami gutxiko ekintza hala edo nola apaintzearren.
|
|
2009
|
|
|
Irakurlego zabala diot, ahaztu gabe, halarik ere, nola edo halako kontzientzia nazional bat hedaturik dagoeneko unibertso linguistiko bati begira idatzirik dagoela,
|
ene
ustez: katalanez idatzirik, eta katalana bezalako hizkuntza batean irakurtzeko prest dagoen mundu berezi horri begira.
|
|
|
|
Ene
ustez, jende berek erosiko dute bonet gorria eta egiazko ardi gasna. Ezin duzu Euskal Herriaz duten irudia arrunt hautsi, nahiz eta aldatzen laguntzen ahal duzun.
|
|
|
Bigarren kolore biziz, hori kolore nagusiz, Jon Maia eta bere esanak tindatzen hasi naiz, espresionista baten modura, Txingudiren gaineko zeruan gorriaren aldamenean ageri den horiz, batzuetan gorriari gaina hartzen dion kolorez, batez ere etxea salgai ezartzen duen alarguna asmatu duenean, etxearen arabera bere bihotza hutsa agertzen denean ala balizko erosleari zoriontsu izan daitekeela esaten dionean. Arratseko eguzkiaren koloreetan, nahiko diferentzia gutxi dauka horiak gorriarekin, bien artean laranja argitsu bat sortaraziz eta,
|
ene
ustez, halako diferentzia gutxi merezi zuten bi bertsolari argitsuen bertsuek. Baina, tira, bien artean margo oihala ia bete dut, hutsaren bi herenak osaturik, nahiz eta usu, hori eta gorriarekin ez ongi joan ez euskara eta ez bertsolaritza ere.
|
|
|
Iragarkiaren larriena,
|
ene
ustez, euskara lan tresnatzat dela esatea da. Hori irakurrita, euskararen alde zenbat gauza egiten duen kontatzera etorriko da Fagor; baina ni, euskaldun gisa, mindu naute, baztertu naute, nire eskubidea ukatu didate.
|
|
2010
|
|
|
Denak gara Euskal Herria maite dugun militanteak. Horrelako anitz litezke,
|
ene
ustez. Zerbait zabala eta beheretik antolatzen dena:
|
|
|
Euskal herritarrok ere halako ataka batean aurkitzen gara une honetan: autodeterminazio eskubidea praktikan jarri beharrean aurkitzen gara, eta hori egitean,
|
ene
uste apala da, ikusiak ikusita eta ondo pentsatuta, independentziaren aukera da, gurean ere, aurrera begira har dezakegun jarrera koherente bakarra. Ez dut, noski, horrekin ukatzen beste herritar batzuek beste jarrera koherente batzuk badirela pentsatzea, formula federaletan edo bestelakoetan, baina gustatuko litzaidake, horrela bada, bide horien berri emanez erantzutea, eta ez deskalifikazioen bidez, tamalez independentziaren aukera aipatzen dugun bakoitzean gertatu ohi den legez.
|
|
|
Ezkutuko herritar askoren eginahal xume eta isilari esker irauten dute kirol horiek.
|
Ene
ustez, kirolari horiei iraina eta iruzurra egiten die gizarteak, ditxosozko oin baloi enpresa horri ematen dion trataerarekin. Irain konparatiboa ez ezik, egoera itolarriak ere sortu ohi baitira sarri, zenbait kirol talde eta elkartek modu duinean aurrera egiteko.
|
|
2011
|
|
|
Aspaldian egindako artikulu batzuetan behin eta berriro azaldu dut chacolí hitza erdarazko berba bat dela, euskarazko txakolin etik etorri arren. Horrexegatik salatzen nuen erabat desegokia zela,
|
ene
ustez, bera txakolí idaztea, horrek euskaldun jendeari ardo horren euskal izena horixe zela sinetsarazten diolako, oker, eta hortik datozela, besteak beste, txakoli bat mesedez edo Txakoli dago, moduko aldrebeskeriak, maiz entzunak, ohiko baso bat txakolin edo txakolina badago forma zuzenagoen ordez.
|
|
|
Populuen ezagutza eskualdeen ezagutzarekin topatuko den lekua tout monde deitzen dut. Totalité monde hori, mundu osotasun hori da,
|
ene
ustez, bide bakarra beste osotasun baten kontra, mundializazioen osotasunaren aurka joateko. Mundializazioa da froga, dena munduaz ezagutzen dela populuak ezik!
|
|
2012
|
|
|
Eta ohore, berriz ere, donostiarrei, Zubietako Aizpuru oinetxean irailaren 8 eta 9an bildu ondoren hiria berreraikitzea erabaki zutelako (zalantzan izan baitzen merezi ote zuen ere...). Urteotako ospakizunez eta, bereziki, 2013koaz
|
Ene
uste apalean, ez egun bat, bi baizik ditugu ospatzeko edo: –abuztuaren 30a, ordu arte eutsi baitzieten donostiarrek tinko erasotzaile aliatuek Santa Klara uhartetik eta Ulia, Chofre eta San Bartolomeko gainetatik eragindako bonbardaketa ugariei.
|
|
2014
|
|
|
Ez da inola ere sorkuntzaren aurkako ikuspegia Lukurena, ez baitu uste du dena egina dagoela, dena «egiteko» dagoela baizik. «Liburu hau ez da,
|
ene
ustez, finitze bat, abiatze bat baizik. Nahi du aztertu zer egin duten zaharrek, zer izan den gure herentzia, gure proiektua gida dezagun».
|
|
2015
|
|
|
|
Ene
uste harroan, 50 urteko gatazka armatuak, eta izan dugun bilakaera sozial eta politikoak lagundu digu ikuspegi kritiko bat lantzen, etengabe soinketa egiten, burukoa. Gertakizunen aurrean kritiko azaltzen, indarkeriazkoak eta erabaki politiko handiak, baina baita egunerokoak, sinboloak, jarduerak?, ertzak bilatzen, herrenak topatzen, leunen distiraz mesfidatzen.
|
|
2020
|
|
|
jendeari plazer egiteko, urte osoan sasoiz kanpoko mozkinekin lanean ari ziren.
|
Ene
ustez, arazo larria da, eta sukaldarioi dagokigu sasoiei jarraitzea, nahiz eta etsigarria izan daitekeen halako edo holako ekoizpena ezin erabiltzea. Klima aldaketa pixka bat kezkagarria da, abenduan oraindik ere lanpoa atzeman dugulako, udako arraina behar duelarik; edo laranjak ere irailean ukan genituen, negukoak direlarik...
|
|
|
Asko dira lehendik ere gure artean mundua diferente ikusten dutenak, ez hobeto edo okerrago, diferente baizik (eta horiek egoera honetan ariko dira sufritzen). Baina ez da txikiagoa izango,
|
ene
ustez, itxialdiaren ondorioz ganbara matxuratuko zaienen kopurua, areagotua irekialdia iristean topo egingo dugun errealitatearekin. Seguruenik krisi ekonomiko latzean, poblazioaren eremu batek —gure gizarte ontzi honetan tilapean bizi direnak— panorama beltza edukiko du, eta horri aurre egitea ez da erraza.
|
|
|
Azterketak bertatik bertara ez egitea erabaki ona da,
|
ene
ustez, normalean hilabete baten buruan egin behar genituzkeelako, eta ez dakigulako ordurako itxialdia bukatua izanen den ere. Berri bat badabil sare sozialetan, konfinamendua ekainera arte izan daitekeela erranez.
|
|
2021
|
|
|
Gure herri ttipietan biziki normala izan da hori. Eta elizan ez da lekurik homosexualitatearendako, eta emazte gisa ere ez da lekurik, edo leku arrunt txarra,
|
ene
ustez. Hala da oraindik, aise guttiago, baina gure kulturaren parte bat da».
|
|
|
Horretarako, esperimentatu behar dugu, gauzak entseatu. Gero, gure aldetik, gaur egun,
|
ene
ustez, gako nagusia da partaidetzak izatea: osagarritasuna atzeman behar da.
|
|
|
«Departamenduen eskalak ez du gehiago zentzurik. Hiru dira,
|
ene
ustez, zentzuzko eskalak: herri eta hirigune elkargoak, eskualdeak eta Europa».
|
|
|
Energia xahutzearen aldetik, aztertu dugunez, zangomotz batek nik baino energia gutiago xahutzen du; zango hori hor baitut, eta, guti erabilirik ere, energia behar du. Ondorioz,
|
ene
ustez, zango osoa izatea, besteei konparatuz, traba handiagoa da. Errateko maneran, besteek motor bakarra dutelarik bazkatzeko, nik bi baditut.
|
|
|
Ongi dago arriskuaren berri izatea eta jakinaren gainean egotea, baina argi edukita, betiere, arriskurik gabeko sendagairik ez dagoela. Zero arriskua deritzon hori helburutzat hartzea oker galanta da,
|
ene
ustean.
|
|
|
Poliziak bere arma erabiltzen ahal du norbaiten bizia lanjerean delarik:
|
ene
ustez, momentu hartan ez zen hala, baina ez ditut xehetasun guziak. Irakurri dudanaren arabera, horrela aztertzen dut.
|
|
2022
|
|
|
Gero libertate osoz aritu dira. Desafio erakargarria da,
|
ene
ustez. Joko bat bezalakoa izan da disko hau».
|
|
|
Iruditzen zait zerbait biziki aberatsa dela, bada kantua, dantza, antzerkia, antolaketa biziki zehatza...
|
ene
ustez, jende askok maita lezake.
|
|
|
«Zer eginen dugu migrazioarekin?».
|
Ene
ustez, gela osoa deseroso jarri zen bere eserlekuetan, politikoki zuzena ez zen galdera baten aitzinean. Nehork erantzun ez zionez, emakumeak jarraitu zuen azaltzen bizitza osoan ezkerrari botoa eman ziola, horren aldarrikapenen alde egonik; etxez etxeko garbiketan lan egin zuela beti eta, ia erretiroaren atarian, soldata erdiaren truke lan egin behar zuela edo bere lana etorkinek eginen zutela.
|
|
2023
|
|
|
Urmenetaren ustez, bere ekarpenak zentzua hartzen du besteekin kokaturik: «Erromanizazioaren partea bakarrik irakurriz,
|
ene
ustez, ez du zentzurik; bai, aldiz, proiektu orokorrak». Irakasle izateaz gain Ikas pedagogia materialen sortzen ari denez —hain zuzen, Euskal Herriko historiaren material pedagogikoa egiten—, osagarritasuna ikusi du Senpereko parkearekin:
|
|
|
Aski egun berezia izaten da, anitz gazte elkartzen baitira. Gero, saioa,
|
ene
ustez, ontsa. Ez dut baitezpada zorrozki entzun bertsokideek egin dutena, zeren eta hamargarrena bainintzen; lehen ofizioak entzun ditut, eta ziren gaiekin erreusitu dute, aski konplikatuak baitziren.
|
|
|
Energia horrekin militanteak borrokatzen ziren, batzuk batere ez zirelarik alde, herri eskola egiteko.
|
Ene
ustez, orain, ikastolak bere probak egin ditu, hori segur. Gazteetan eta euskara ematen duten lehenak ikastolatik jiten dira.
|
|
|
Gazteetan eta euskara ematen duten lehenak ikastolatik jiten dira. Orain,
|
ene
ustez, jendeek badakite tresna horren bidez haur batek hizkuntza menperatzen ahal duela. Hizkuntzaren lotura hori eta murgiltze sistemaren defendatzea beti hor da gurasoen artean.
|
|
|
Iragan urtean eta aurten bazen jende, belaunaldi guztiak, familia bat bezala. Alimaleko lana badela egia da, baina ni baino haboro inplikatu direnak badira, eta denek giro onean lan egin dugu;
|
ene
ustez, giro hori erakusten diegu jendeei.
|
|
|
Bigarren atalean Aristofanesen Lisistrata obraren gaurkotzea etorri da emakumeek duela hogeita lau mende gerraren kontra antolatu zuten sexu grebaren harira. Oraingo bertsioan, ordea, ez dira gerraren kontuan zentratu eta zaintza nahiz arta lanetan jarri dute indargunea, era profetikoan
|
ene
ustez, datorren azaroaren 30eko greba feminista kontuan hartuta. Bide batez esanda, zergatik ote da hain ezezaguna gure antzokietan Antzinaroko obra hura?
|
|
|
Eta guretzat gertakari horrek othe du onik?
|
Ene
ustez bai. Ez dugu ahantzi behar minichtro ohiak etzirela baitezpada gure adichkide minak.
|
|
|
Helburua da jendeak elkar ezagutzea, giro informal batean, garagardo batzuen inguruan. Mintzapraktika batek alde akademikoagoa dauka,
|
ene
ustez, serioagoa. Ikusiko dugu naturalki zer irteten den.
|
|
|
«Euskararen arloan ez badugu elkar laguntzen... Beharrezkoa da,
|
ene
ustez!».
|
|
|
Arestian aipatu filmean bezala, dibortzioa dator gurean ere, eta Albert gastronomoaren diktadura kolokan jartzeko garaia heldu da,
|
ene
ustez.
|
|
|
Betidanik lotu izan dituzte urtaroak gizakiaren bizitzako garaiekin, batez ere udaberria eta udazkena. Askok usteko du hau erlazio literario edo metaforiko bat besterik ez dela, baina,
|
ene
ustez, oker dabiltza.
|
|
|
«Geroz eta zentzu gutxiago dauka behiei pentsua emateak. Zerealak ekoizteko, petrolioa behar da, eta hori,
|
ene
ustez, ez da behien eginkizuna. Zerealak pertsonak elikatzeko dira», nabarmendu du.
|