|
2011
|
|
|
Berdeegi dago oraindik diglosiaren eremua, antza, balio jeneraleko arauak eman ahal izateko. Bien bitartean hobe izango dugu,
|
ene
ustez, seguru samarrak diruditen eta mundu zabalean zirkulazio nagusia duten elementuekin lan egin. Funtsean, Ferguson-en formulazioak eta Fishman-enak amankomunean duten osagai basikoekin, hudson ek kasu gehienetan zoragarri deskribatu eta are lehen baino egunaren argiagotan jarri dituenekin.
|
|
|
Bien bitartean hobe izango dugu,
|
ene
ustez, seguru samarrak diruditen eta mundu zabalean zirkulazio nagusia duten elementuekin lan egin. Funtsean, Ferguson-en formulazioak eta Fishman-enak amankomunean duten osagai basikoekin.
|
|
|
Marfany, beste nonbait ere esan dudanez, gozo mikatzez irakurtzekoa gertatzen zait: diglosiaren alorreko funtsezko puntuak argi ikusten ditu batzuetan,
|
ene
ustez, eta erabateko deskalifikazioz baztertzen du bere osagai hau edo hori handik gutxira. ez dago dudarik, ordea, deskalifikatzen duenean ere badakiela maisuen ekarria onartzen eta baloratzen. Bereak dira hitzok:
|
|
|
Modernizazio sozialak berekin dakar han hemen, besteren artean, ordura arte funtsezkoak izanikako langa hesi asko haustea. haustea edota, gutxienez, statuszein rol moldaera berreginen arauz iragazkor (rago) bihurtzea. guztiok bat (neu, nolanahi ere, bat natorren) gertakari soziologiko ezaguna da hori4 ez dago hor, beraz, funtsezko desadostasunik. gertaera ezagun horretatik eratortzen diren ondorioetan daude, hor bai, aldeak. Modernitatearen ondorio sozial horrek zera erakusten du
|
ene
ustez: lehen baino zailagoa dela orain, oro har, eskala txikiko eraikin etnokulturalen eguneroko bizimodu beregaina, belaunez belauneko iraupen aukera eta gizaldiz gizaldiko garapen bidea. gero eta zailagoa da aukera bide hori autorregulazio politiko operatibo ohargarria duten entitate etnokultural" txiki" entzat5 eta arras zaila da hori, bereziki, aurreko horiek baino autorregulazio ahalmen nabarmenki murritzagoa dugun hiztun herri ahulduontzat6 gertakari hau edo hori (arras) zaila izatea gauza bat da ordea, eta ezinezkoa izatea bestea. errazegi ematen du zenbaitek, gure artean, bigarren pauso hori:
|
|
|
Berak lortu ez duena nekezago eskuratuko dugu guk. komunitate zientifikoak bere arauak ditu eta komunitate hori ez dago, oro har, euskaldunoi zer okurrituko zain. ez dugu euskaldunok hain fama txarra mundu zabaleko soziolinguista adituen artean, behin baino gehiagotan ikustea suertatzen denez. guganako begiruneak eta ongi nahiak ez ditu ordea atzerriko adituak, hori eta horrenbestez, beren konstruktu teoriko nagusiak eta kontzeptu sare osoa birmoldatzera eta gure gustura jartzera eraman. Aurrerantzean ere nekez makurtuko dira horretara, non eta euskaldunok eduki kontzeptuzko ekarpen soziolinguistiko funtsezkorik egiten ez dugun19 hobe dugu beraz,
|
ene
ustez, terminologiazko adiera kontuan besteren arrastora hurbildu eta konstruktu teorikoen zein ebidentzia enpiriko egituratuen alorrean, apalik baina gogotsu, dezakegun ekarpenik baliagarrienak eskaini. Bihurtzekotan horrek, ez bestek, bihurtuko ditu gure aukera terminologikoak erakargarri. ez dira seguru asko Iñakiren arrazoiak arrazoi gabeko, behar aukera pragmatiko batzuen aldetik.
|
|
|
posible al da hori, halakorik gabe? zazpigarren puntu honetan sortu dira,
|
ene
ustez, eztabaida sakonenak. hor agertu dira, besteetan baino zorrotzago, gure arteko ikuspegien diferentzia sakonak.
|
|
|
Baiezko iritzia agertua dut horretaz, behin baino gehiagotan: posible litzateke orain ere konpartimentazio soziofuntzionalik moldatzea, hein batean eta espazio demoterritorial jakinetan. posible ezezik ezinbesteko ere badugu hori,
|
ene
ustez, belaunez belauneko transmisio bidea bizirik daukan hiztun elkarteari (zehazkiago: beren eguneroko jardunean nagusiki euskaraz bizi diren hiztun talde eta harreman sare trinkoei) bizirik eutsiko badiogu, lehenik eta behin. hori galdutakoan ahuldu egingo dira, nabarmen, euskara indarberritzeko aukerak.
|
|
|
Bistan da, halere, prognostiko orok ez duela egiantz maila bera, ez eta eskuarteko egingarritasun maila bera. erantzun beterik ezin emango bada ere saia gaitezen, beraz, kontua zertxobait argitzen. Badago motiborik,
|
ene
ustez, argudio hori bere horretan ez onartzeko. horrela, a) zailtasunaren eta ezin (besteko) tasunaren arteko muga ez dago odriozolaren planteamenduan argi. ezin (besteko) tasunaren aldezle denez erakutsi egin luke, gainerakook gure baieztapenekin egin behar izaten dugun moduan, ezin (besteko) tasun horren oinarri objektiboa (konstruktu teorikoaren funtsa eta ebidentzia enpirikoen testigantza pra... Modernitatearen ondorio multzo jakin hori zergatik den ezinbestekoa azaldu behar luke, hasteko. ez du ordea halakorik egiten:
|
|
|
Modernitatearen ondorio multzo jakin hori zergatik den ezinbestekoa azaldu behar luke, hasteko. ez du ordea halakorik egiten: esfera demografikoaren, ekonoteknikoaren eta politiko operatiboaren alorreko indar desoreka nabarmenek maizasko berekin dakartzaten transformazio soziokulturalak (tartean transetnizazioa eta translinguifikazioa) hartzen ditu abiaburu, zuzen
|
ene
ustez. Baina ez du erakusten, hori da kontua, ondorio horietarioko
|
|
|
Posible ezezik ezinbesteko ere badugu hori,
|
ene
ustez, belaunez belauneko transmisio bidea bizirik daukan hiztun elkarteari (zehazkiago: beren eguneroko jardunean nagusiki euskaraz bizi diren hiztuntalde eta harreman sare trinkoei) bizirik eutsiko badiogu. batek zergatik guztia determinatzen duen eta, ezinbestean, gizarte osoa emaitza jakinera eramaten. b) Azalpen hori ez dago hain oinarri sendoan eraikia:
|
|
|
guri dagokigu konplexutasun horretaz jabetzea eta, horren baitan, irtenbide argi, baliagarri eta gizabidezkoa aurkitzea. diglosia berri baten moldaera lanabes egokia izan liteke horretarako: ez bakarra baina bai,
|
ene
ustez, beharrezkoa. Jarraipeniturri izan liteke, kontrakorik frogatzen ez den artean, diglosia berri hori.
|
|
|
Motiboa bistan dago: ...iziaren eta heriotzaren, arteko muga lerro lauso bihurri horretan doakigu guztioi bizia. horregatik da medikuntza, gaixoez eta hildakoez arduratzen delarik ere, hain garrantzitsua. horregatik da diglosia, hitz horrekin edo beste batekin, Mikel Zalbide – Hamar ondorio, gazi eta gozo gurea bezalako hiztun elkarte txiki erasanetan hain funtsezko eta hain zentral. orain arte seguru; gero ere bai,
|
ene
ustez. c) Amankomuneko kezka sorta batekin, gure herriaren eta gure hizkuntzaren geroa dugularik ipar, jardun dugu guztiok eztabaidan. Bizi eta, aldi berean, ahalik eta objektiboen. gogoeta lan aurrez aurreko horren beharra badagoela uste izan dugu gehienok. horrexegatik murgildu gara hain poz gutxi eta hain atsekabe ugari ekarri ohi duen lan honetan. ez dago zertan harritu:
|
|
|
XA M A R. gauza da hizkuntza komunitatearen zentzua elikatu egin behar dugula. hau behin eta berriro ateratzen den gaia da. eta hizkuntza komunitatearen elikatzea,
|
ene
ustez, herria ezagutzetik hasten da. geure historia zein izan den jabetzea alde batetik; bestetik, gure hizkuntzak gibelean zein mundu ikuskera duen ezagutzea, nahiz eta jakin ikuskera hori jada galdua dela. Nolanahi ere, kosmogonia galdu den arren, ezagutzetik heldu da gaurdaino hizkuntza komunitate baten parte zarelako sentimendua, eta aurrera egiteko ezinbestekoa da historia ezagutzea.
|
|
2014
|
|
|
Hau ez da hitanoaren inguruko ikerketa sakon bat izan, baina hausnarketarako gai ezberdinak mahaigaineratzeko balioko digu.
|
Ene
ustez ahalik eta azkarren landu beharreko ikergaiak dira arrazoi ezberdinak direla medio: nokaren egoera, hikaren erabilera, hezkuntzan ematen zaion tratua, hitanoak barnebiltzen dituen arauen inguruko eztabaida
|
|
2017
|
|
|
Alde batetik, delako saio edo tailerra doi bat moldatu zela ohartzen baikara: nahi ala ez, Hegoaldeko teknikari edo formatzaileek ez dute Iparraldeko egoera, errealitatea, ñabardura ongi menperatzen (zubigintza teknikoak, zubigintza kulturala zabaltzea eskatzen du lehenik,
|
ene
ustez). Hortik, zaila da saioan jorratu gaia sustraitzea eta sozializatzea gure lurraldean, eta nekezia orokorrak sortzen ditu hizkuntza politika bat garatzerakoan.
|
|
|
27. "
|
Ene
ustez, Baionara etorri izan banintz eta ez banu inor ezagutu, euskaldunak eta euskal kulturan, bertze pertsona sare batean egon izan banintz ez nuen inondik ere Lia ikastolan inskribatu izanen".
|
|
|
32. "... alde politikoa, ikastolaren irudia, baina
|
ene
ustez gezurretako arrazoi bat da [gurasoek euskara ez jakitea] aitortzen zailagoa den arrazoi bat ezkutatzen duena, alde politikoa alegia".
|
|
|
41. " Uniformizatzen duen mundializazio baten eta tokikoarekin, lurraldearekin eta historikoa denarekin loturak atxikitzeko beharraren artean adierazi dudan paradoxa horrekiko,
|
ene
ustez, gizakiak
|
|
|
Urko Ikardo Enparan – Ikastoletako guraso erdaldunak eta euskararen jarraipena Lapurdiko kostaldean nondik datorren jakiteko beharra dauka, nor den, hori da
|
ene
ustea, gisa horretara pentsatzen dut[...] enetzat euskara hori aditzera emateko modu bat da".
|
|
2019
|
|
|
Formulazio teorikoez gainera, hemengo datu enpirikoak ere arnasguneen perspektibatik lantzen saiatu izan da gutako zenbait azken hamarkadotan, osasun neurketarako gradazio bide ustez egokiena eskainiz. Iñaki Iurrebaso ez dugu, ikertzaile gazteen artean, ahulena. duela 25 urte baino jakitunago gara arnasguneei buruzko datu enpirikoez, datulantze hori dela medio, egungo egunean. hori guztia egia izanik ere, indarrean dago
|
ene
ustez hasieran esandakoa. Jakite xumea dugu euskaldunok, funtsaren funtsean, arnasguneen gaiaz:
|
|
|
Aditu batzuek dioten bezain arrakastatsua baldin bada hizkuntzaplangintza, hirugarren azpimultzo bat gehitu litzaieke artikuluko bi arnasgune motei (beteei eta erasanei): indarberritzen edo berrosatzen ari diren arnasguneen azpimultzoa. gure artean gertatzen ari denaz egiten den diagnosia ere baliagarria da
|
ene
ustez, testu osoa bezala. puntuz puntu lantzen dira gaiak, eta eman beharreko azalpenak ere hurrenez hurren eskaintzen. atal horretan ez da teoria hutsaz hitz egiten: " hemen eta orain" zer gertatzen ari den, eta zergatik, azaltzen da bertan. osasun egoerak okerrera egin ez dezan oraingo joera batzuk zergatik aldatu behar diren, eta nola, adierazten da, bide batez. arnasguneen deskribapena eta sailkapena, gaur egun dituzten erronka nagusiak, zer egin behar den etab., oso modu praktikoan aurkezten da.
|
|
|
Aitarendako... Izan da
|
ene
ustez... Bera...
|
|
|
Hori ene interpretazioa da eta oro da interpretazio.
|
Ene
ustez, enfin... Gero, zen gerla denbora, eta zen pobretasun hanitx.
|