|
2013
|
|
|
Maryri eskutik helduta, salto egiten dabe biek marrazkiaren barrura, udaberri beteko toki batean agertzeko. Ahal balitz, jauzi txiki bat egin, eta aititaren basetxera inguratu,
|
egun
bakar baterako sikiera, abendua izan arren?
|
|
|
Gabonileko aldian gagoz: gabonileko
|
eguna
|
|
|
Orixe zala, Lauaxeta zala, Lizardi zala, Loramendi zala? Aldi bakan haretan entzungo ebazan, estrainekoz eta atzenekoz, gure etxeko behebarruak halako izenak, eta baita be 1936ko ekaineko Sanpedroetan Lekeition antolatu zala VII. Olerti
|
Eguna
, Azkue aita semeak omentzeko.
|
|
|
Egitasmo handi baten berotara batutako kideak be aitatu eustazan, Augustin Zubikarai eta Joxemari Arizmendiarrieta, alkarlanean jardundakoak
|
Eguna
egunkariaren sorrera eta garapen laburrean: –Izan be, orduko abertzale askoren pentsamenean, herrigintza eta fedea alkarri atxikita egozan, eta dana multzoan hartuta egiten genduan beharra?.
|
|
|
–Euskera aldetik, pozgarri izan zan atzoko
|
eguna
. ASTORIA antzokian, Donostia' ko zabalenean, egundoko jendetza bildu zan Euskalerriko Bertsolarien txapelketa erabakitzeko.
|
|
|
Olaziregik (1999) liburu horretan amodio debekatuak ikusten ditu. Gabonetako lau
|
egunez
Coro mojak Jesus Haurra jaiotzan ikusita sentitzen duen maitasun kontaezina azaltzen da ipuin horretan. Amodio debekatua, amatasun garatu gabekoa, edota Maria Guztiz Garbiaren irudia, sexu harremanik gabe haurra munduratu zuen Ama Birjinari buruz egindako irudi deseraikitzailea?
|
|
|
Ainbat ezagutu ostean, ugariegi izan ondorean, soil izatea, bakarrik bizitzea ez zitzaion,
|
egunetik
egunera, ordurarte bezin bizigarri. Adiña, edota aragiaren nekea...
|
|
|
Ainbat ezagutu ostean, ugariegi izan ondorean, soil izatea, bakarrik bizitzea ez zitzaion, egunetik
|
egunera
, ordurarte bezin bizigarri. Adiña, edota aragiaren nekea...
|
|
|
Hala dio 1959ko otsailaren 1ean Txomin Peilleni bidalitako gutunean: . Aipatu nizun ipuina bukatuxerik dut, garbitan ipintzen ari naiz orain?, eta amar bat
|
egunen
bururako egiñik duket?. Urkizu, P. (ed.), 1995, Jon Miranderen gutunak().
|
|
|
(23) Oro har, salbuespenezko baimenik izan ezean, debekaturik dago: a) Debekualdiei buruzko xedapen orokorrean ezartzen diren debeku garaietan ehizan aritzea. b) Ehiza espezieen zulo eta habiak hondatzea, eta kumeak edo arrautzak harrapatzea zirkulazio eta salerosketarako.c) Ehizan aritzeaabantaila
|
egun
deituetan, hau da, sute, epizootia, uholde, lehorte, izotzaldi edo bestelako ezbeharren ondorioz animaliek ohiko defentsak ahuldurik dituztenean edo toki jakinetara jo beharra dutenean [ZCP Lt, Nafarroako ehizari eta arrantzari buruzko Foru Legea, Nafarroako Parlamentua (2005)]
|
|
|
Eusebio Erkiaga poesiaren bidez sartu zen literaturaren arloan, eta asko ere asko idatzi zuen genero horretan. Olerkigile moduan hasi zan Erkiaga, Yakintza, Euzkerea, Euzkadi eta
|
Eguna
aldizkarietan batez ere, gerra aurreko kultur giro bizi bizi hartan, orain hain modan dagoen Euskal Pizkundearen garaian. Ordukoa zuen Lauaxetarekin harremana eta haren eragina etengabea izango da Erkiagaren ibilbide literario osoan.
|
|
|
Idazten hasteko arrazoietako bat euskara erabiltzea da, gure hizkuntza zabaldu eta landu behar da. Gogoan hartu
|
Eguna
, euskarazko lehenengo egunkarian ere ibili zela kazetari.
|
|
|
Berak erantzun dotore eta zehatza emango zuen, baina ez da erraza orain hori asmatzen hastea. Gazte gaztetan hasi idazten eta mendearen joanean aldiak, aroak, gustuak eta pertsonak aldatzen joan arren, berak ez zion idazteari utzi azkeneko
|
eguneraino
. Horrez gainera, burua beti argi eta zabalik eduki zuen, ikasteko prest.
|
|
|
Koldo Bigurik itzulitako Leonardo Sciasciaren Hontzaren
|
eguna
(LU, 8 zk.) obraren hitzaurre sinatu gabean, egileaz eta haren obraz aritu ostean, itzultzailearen oharra dator:
|
|
|
Nik ez nai
|
eguna
|
|
|
K. Otegik berak, Lizardiren poemen edizioaren sarreran (1994), honako iruzkin hau egiten du: . Ondar gorri poeman ageri den errebeldia unea salbu, Nik ez nai
|
eguna
/ biurtzerik gau! ez errebeldia mingotsa, baizik eta gainbehera pertsonala onartu nahi ez duenaren barne protesta, poeta heriotzaren aurrean onartze mintsua eta itxaropen adoretsua uztartzen saiatzen da?
|
|
|
Arrutik indartsu eskatzen die ondorengoei jaikitzeko. Lizardik, nik ez nai
|
eguna
/ biurtzerik gau!, bezalaxe, Arrutik ilunabarrean, esnatu, jaiki seme leialak?
|
|
|
Beraz, bada albisterik jakinarazten duenik Lazarragak, Etxeparek edo Oihenartek egungo dokumentazioak adierazten duena baino lagun gehiago izan zituztela euskararen erabilera literarioan. Alegia, euskaldun ikasiak
|
egun
dokumentatua dagoena baino gehiago landu eta gozatu zuela euskaraz literatura, nahiz eta historiaren uneren batean, transmisioa eten izanak gure ezagueraraino garraiatzea galarazi duen.
|
|
|
Gaurko begiez ikusita, Onaindiak (eta bere aholkulariek) euskal olerkigintzaren eta haren harrera kritikoaren argazki fidela erakutsi zuten, osotara, nahiz eta argazki horrek handitua edo puztua dirudien. Izan ere, mila aurkitzearren sartu dituen zenbait egilek eta testuk ez dute gaur
|
egunetik
begira justifikaziorik. Ondorioz, emaitzak nolabaiteko distortsioa iradokitzen du:
|
|
|
Gaur
|
egunetik
begiratuta esango genuke Santi Onaindiak, Marcelino Menéndez Pelayok bezala, ehun olerki bakarrik hautatu izan balitu, Las cien mejores poesias (liricas) de la lengua castellana (1908) hura eredutzat hartuz, askoz egile gutxiago aipatuko zituzkeela, eta ziurrenik Parnasoan aipatu ditudan hamabost bat izen horietatik soilik hartuko zituzkeela. Beharbada, beste 900 horietan nabarmentzen den mediokritatea eragotziko zukeen, eta egilearen poetika pertsonalaren eragina ez zen horren nabari agertuko.
|
|
|
1936koa izan zen entzutetsuena, Pizkunde giroan antolatua eta zinez handikiro ospatua: Azkue aita semeei egin zitzaien gorazarre, Lekeition, bagilaren 27an eta 28an, VII. Euzko Olerti
|
Egunarekin batera
(ikus egitaraua: ERANSKINAK:
|
|
|
Azkuetarren omenaldi
|
egunerako
propaganda orri politak atera zituzten,, euzko gogoaren taupadak, euzko izatearen ezaugarri bizien eta agirienak, eta antzeko adierazmoldez beteak.
|
|
|
Erkiagaren arabera, Karmeleren etorkizuna ere antzeztu zuten (Euzkadi, VII). Bertsolariek eman zioten amaiera VII. Eusko Olerti
|
Egunari
.
|
|
|
Azkuetarren lanen erakusketa egon zen udaletxean, lau
|
egunez
; hiruzpalau mahai hizkuntza, literatura eta musika saileko liburu eta idazkiz beterik. R.
|
|
|
Omenaldi
|
egunetatik
laster gerra ekarri zuten faxistek, Pizkunde giroko amets gozoa amets gaizto bihurtuz. Azkue aita semeen Lekeitioko omenaldiaren antolatzaile edo lehen lerroko parte hartzaile batzuk fusilatuak, erailak izan ziren:
|
|
|
Barria ta burlia/ Arerijuetan/ Ez zan beste gauzaric/ Lelengo
|
egunetan
;/ Eun bategaz leguez/ Yzanic gudia,/ Uste eben bertatic/ Zubec goitutia.
|
|
|
Suba eta odola/ Bazter guztijetan,/ Alperric da zabaltzen Euscal errijetan: / Egunic
|
egunera
/ Yndarrac barrijac/ Eracusten ditube/ Euscaldun arguijac.
|
|
|
/ Bera izan dozube/ Guztijan [Guztijen? Guztijon?] laguna,/ Zubecaz igaroric/ Gaba ta
|
eguna
.
|
|
|
Egunic
|
egunera
(1825, XIII)
|
|
|
Egunic
|
egunera
(X)
|
|
|
1828, VII), bertatic (Car IV); beteetaco (1832, VIII), betetan (Car VII); bildur (1818 [II], VII ez dago bildurrik; 1828, V eguan bildurra; 1820, VIII ez dabe(...) bildurric; 1831, IX ez dauca bildurric); ez euqui bildurric (Car VIII); billatu (1828 (II), VIII; 1831 (II), XX billatuterá), billatu, billatzen (car VI, XII); ganian (1830 Gaboneco cantac/ Jesusen... ganian; id. 1830, VII gañian), ganian (Car XIII); glorija gocetaco (1820, XXII), gozatuten dirala (Car VI); gura (1818 (II), V, VI; 1820, XIV; 1824, V [gutxitan nai, 1824, XV eta beste behin edo behin]), gura dogu (car IX); igaro() 1819, XI, XX; 1824, XX; 1829 (II), XIV;. Vizcai guztiz linargui? 1828, III), Ygaro ciran, igaroric/ Gaba ta
|
eguna
(Car XIII, XXII); imini, iminteco (1829 (II), XXI; 1831 (II), XX [inoiz ez ipini]), Ymiñi(...) jarlecuban (Car XXIV); infernu() (1820, VII), inpernu (1831, IV), infernuba (Car XXIV); iñoz (1819, VIII), iñoz (Car XIX); izugarri (1818 (II) Sarr. Bizcaitar sendo/ izugarriyac; 1819, VII Erroma izugarri/ fede bagakuak;. Vizcai guztiz linargui?
|
|
|
Erkiaga, E. 1936. Lekeitio, ko Olerti
|
Eguna
. samurrak?, Euzkadi, VII.
|
|
|
VII garren Eusko Olerti
|
Eguna
|
|
|
OLERTI
|
EGUNEAN
|
|
|
Meza ostean, Udaletxean, VII garren EUSKO OLERTI
|
EGUNA
–ko sariketa eta olerki saritua irakurtea.
|
|
|
Sariak, ostera, guztientzako lain izan ziran. / Kepa deunaren
|
egunez
banandu yakezan sariok. / Sariketok urtero egiteko asmoa artu dau Lekeitio, ko. Euskaltzaleak?.
|
|
|
Ori ondo!? (Endaitz,. Lekeitio, ko Olerti
|
Eguna
. samurrak?, Euzkadi, VII, lehen or.).
|
|
|
Z, A B 221 Mastai Aita Santuen/ bessoetakoa; CV, A B 241 Jaungoikoen echia; EE, A B 257 andra gaztia etorren/ gizonen aurreti;. Moguel ta Characa? PBDV, A B 287 Icusten ez ebela/
|
egunen
arguiric; PBDV, A B 289 Juan zan erdi billa/ Zaldijen ganian (PB 82 ioan zan errdi bila/ zaldien ganean);. Nesca gazte bat, eta aberatsa. PBDV, A B 313 Cerbait nastetan jaco/ buruen ganian.
|
|
2014
|
|
|
Gomendatu dio haatik erruso patriarkak ez dezan kardinaleak sobera erakuts katolikotasunaren han gaindi zabaltzeko gosea. Bainan, bere partetik, Aita Sainduak erakutsi nahi ukan du
|
egun
berean Erromako Buruzagiak leku eta parte berezi bat daukala Elizaren Batasun Osoaren buruan. Hots, izan dira hotzagoak Batasun horren barneko harremanak eta ez dira dena den lokarriak hautsiak.
|
|
|
Apirilaren lehenaren antzekoa da Hegoaldeko inuxenten
|
eguna
, erran nahi baita edozein gezur saka daitekeela abenduaren 28 an, hala nola egiten den Iparraldean apirilaren 1 ean. [EPD prentsa, Herria]
|
|
|
–Erran nahi baita? ? 150 pesos
|
egunean
. 3 euro inguru.
|
|
|
Apirilaren lehenaren antzekoa da Hegoaldeko inuxenten
|
eguna
, erran nahi baita edozein gezur saka daitekeela abenduaren 28 an, hala nola egiten den Iparraldean apirilaren 1 ean. [EPD prentsa, Herria]
|
|
|
Gorago aipatu dugun Korrika 19ren amaiera
|
egunean
Arkaitz Zarraga euskara irakasleari eginiko elkarrizketa argitaratu zuten Berria egunkarian. Zarragak (in Goikoetxea, 2015) orain aipatu dugun gogoeta berbera plazaratu zuen, funtsean:
|
|
|
norbanakoak euskaldundu bai, baina bereziki testuinguruak eta esparruak euskaldundu behar direla. Gogora ditzagun, era berean, Lorea Agirrek (in Argia, 2015)
|
egun
horretan irakurritako mezuaren berbak, euskararen auzia auzi publikoa dela aldarrikatuz. Izan ere, testuinguruak euskalduntzeak polis eko eragileez berba egitera behartzen gaitu, ezinbestean.
|
|
|
goiz horretan elkarrekin aritu ziren beharrean Bilbon EiTB, Berria, Hamaika Telebista, Uriola eta beste zenbait komunikabide, eta Euskal Herri guztira zabaldu zen horren emaitza. Elkarlan egokiaren bigarren adibideak 2015eko apirileko azken
|
egunetara
garamatza, ordurako Loraldia festibala antolatu baitzuten Bilbon hainbat lagunen artean, Anton Abadiak sustatutako Lore Jokoak gogoan zituztela. Festibala euskarazko kulturaren eta artearen adierazpide guztien topaketa izan zen eta ikuskizunak Bilboko eraikin nagusietan eskaini ziren (Azkuna Zentroa, Euskalduna Jauregia, Arriaga Antzokia etab.). Udalak eta Aldundiak ekimena lagundu zuten eta, antolatzaileen arabera, hurrengo urteetan festibalaren egitaraua aberatsagoa eta garatuagoa izango da.
|
|
|
Gizarte poliedriko hau kohesionatuko duen porlana euskara izan dadila proposatzea jendartearen gero eta eremu zabalagoak onartzen duen eskaera da, eta eskaera horri itun forma ematea dagokie gure politikariei. Esanikoaren erakusgarri da Bilboko Udalean 2014ko Euskararen
|
Egunari
begira alderdi guztien artean landutako akordioa; alderdien arteko tirabirak direla medio akordio hori azkenean erabat gorpuztu ez bazen ere (ikus horri buruz Larrabe, 2014, eta Larrinaga eta Lopategi, 2014), ipar bat markatzen du. Aurtengo hauteskunde ziklo hau ere pasatuko da eta iritsiko da gaiari lasaitasunez heltzeko unea.
|
|
2015
|
|
|
Hiztun ipartar batzuek hots batzuez
|
egun
egiten duten ahoskera ez da iraganekoena bezalakoa, baina badira beste hiztun batzuk, eman dezagun, hasperenak edo hots hasperenduak egun ere arras garbi ahoskatzen dituztenak.Zuberoan hiztunek hasperena ahoskatzean indarrezko h a sumatu ohi da, baina ez zaigu iruditzen hasperenaren ahoskera gardenaren gaian Zuberoaren hurbiltasuna beti parametro baliagarria denik, izan ere, herrialde honen mugar... Izan ditugun Arbotiko bi lekukok, biak gizonak?
|
|
|
Hizkuntzalarien ustez ez dirudi halabeharra denik egungo
|
egunak
artean bokal sudurkariek Zuberoan iraun izana; hona Egurtzegiren hitzak (2014: 174):
|
|
|
badira familia gaskoiak eta badira gaskoia dakiten euskaldunak ere. Akamarre, Bidaxune, Bardoze, Gixune herrien ondoan bizi dira bartarrak eta egungo
|
egunak
artean gaskoiaren presentzia handia izan da eskualdean. Bartarrek euskaraz ü fonema ez ahoskatzeko balizko bi arrazoi dakuskigu; lehena Oragarreko auzo hau berria izatea, bestela esan, bertako jende euskaldun nahiz gaskoiak bertan aspaldikoak ez izatea eta beraz, Amikuzen ü k duen sarbide historiko geografiko eta gizartezkoarekin lotura zuzenik ez ukaitea.
|
|
|
Etsenplu bat eman dezagun: badira adinetako euskal hiztun ipartarrak egun ere dardarkari hobikaria ahoskatzen dutenak, Hegoaldekoak balira bezala eta badira bestalde, haur denboran euskal dardarkari hobikaria ongi ematen zuten hiztunak, ondotik frantsesaren dardarkari ubularra ahoskatzen ikasi dutenak; egungo
|
egunean
adinetako euskaldun ipartar horiek euskaraz dihardutenean, bata ala bestea ahoskatzeko gai dira, baina ez da sakon aztertu zinez zer gertatzen den eta nola jokatzen duten. Soziolinguistikaren alderditik ez da auzi makala, baina aldagai hau euskaraz aztertu gabe dago.
|
|
|
Honekin loturik dago egungo
|
egunean
Amikuzen entzuten den txandaketa morfologiko bat, izan ere zuketako, dugu, adizkia diziiedo diziiizan baitaiteke, baina baita diiziedo diiziere; zinez, batzuetan ez da aise bereiztea lekukoak dioena lehen aldaera ala bigarrena den.
|
|
|
Lehen eskola
|
egunean
, ikasleei testu bana eman eta, nork bere kabuz prestatu ondoren, grabatu egiten ditugu guztiak, abiapuntuaz jabetzeko. Orain entzungo duguna ikasle argentinar batena da.
|
|
|
Eta zeaittik ez dutzezu txize itten zure gauzatxo horrekin. IÑI. Behin ein nutzen, baina negarrez hasi eta kontau tzen aittei mespresau eitten nauela.ANDREA. Zelako astune, ez. IÑI. Zu, zuri ez dutzu bilddurik emuten jaustiek. ANDREA. Nundik. IÑI. Karrotxotik, kunatik, aman besuetatik.ANDREA. Horreik die horreik okurrentziak.IÑI. Ja. Eta ze gur' ozu ittie. ANDREA. Niri bilddurre emuten duzt edozein
|
egunetan
ez ote nauen ittoko. Ze besarkatzen nauenien, jata birrinddute ixten nau.IÑI. Asko maitte zaittuelako.ANDREA. Asko.
|
|
|
Haren emaztea ezagutu zuen, eta irribarre ere egin zioten. Edozein
|
egunetan
, jeneralak afaltzera gonbidatuko zituen, baina orduan, ezustean, urakan indartsu baten indarraz, Txerviakovek buruaz atzerantz egin eta?
|
|
|
Denetik ikusi dut, nortasunaren eta segurtasunaren arabera. Batzuk lehen
|
egunetik
beretik hasten dira gaia kontuan hartzen ikasleekin ari direnean, ikastola eta euskaltegi batzuetan hasita daude gai hau integratzen beren hezkuntza programan. Baina badira ere prozesua formazioarekin amaitutzat ematen duten irakasleak, inolako aplikaziorik egin gabe.
|
|
|
(66),, illunabarrian juan zan baten? (68),?
|
egunak
, astiak eta illebetiak juanaz? (72),. Zapatu asko igaro ziran?
|
|
|
Aurreikusi bezala gertatzen da: itsasoratu eta seigarren
|
egunean
hasi ziren haize eta ekaitzek eragindako kalteak konpontzeko Habanan hartu zuten aterpe. Hamabost egunetara irten eta, ekaitz erraldoiak mastak puskatu eta, itsasontzia noraezean uzten du.
|
|
|
itsasoratu eta seigarren egunean hasi ziren haize eta ekaitzek eragindako kalteak konpontzeko Habanan hartu zuten aterpe. Hamabost
|
egunetara
irten eta, ekaitz erraldoiak mastak puskatu eta, itsasontzia noraezean uzten du. Ur eta janariaren errazionamendua, harik eta hamabost egunetara Lisboara zihoan ontzi batek jaso eta,, itxasketan eguraldi txar asko artuaz?
|
|
|
Hamabost egunetara irten eta, ekaitz erraldoiak mastak puskatu eta, itsasontzia noraezean uzten du. Ur eta janariaren errazionamendua, harik eta hamabost
|
egunetara
Lisboara zihoan ontzi batek jaso eta,, itxasketan eguraldi txar asko artuaz? (106), lurreratzen diren arte.
|
|
|
Etorrerarako hartu zuten. Loyola? ontzian, eguraldi oneko
|
egunak
artzain eta euskal abestiez gozatuz, ekaitz egunak, ostera, ikaraturik, ematen zituztela, ezohiko gertaera berri batek asaldatuko ditu: ontziko bidaiari bati urre gorritan lapurtutako mila ogerlekoak Sabasen ohe azpian agertu dira.
|
|
|
Etorrerarako hartu zuten. Loyola? ontzian, eguraldi oneko egunak artzain eta euskal abestiez gozatuz, ekaitz
|
egunak
, ostera, ikaraturik, ematen zituztela, ezohiko gertaera berri batek asaldatuko ditu: ontziko bidaiari bati urre gorritan lapurtutako mila ogerlekoak Sabasen ohe azpian agertu dira.
|
|
|
Julek eta Sabasek badute gura zutena, Sabasek oztopo zuen gizarte mailak sorrarazi dizkien ibilerak azkentzean. Ardibasoratu eta, bigarren
|
egunerako
, artzainekin artzain abestiak abesten daude, euren antxiñako artzain aldijan abesauten ebezan lez? (173), Sabasek asmatutako etorrera agurreko bertsoekin itxiz saioa.
|
|
|
Sabas, Jule, Tomas eta Amele Mexikon jai
|
egunetan
biltzen zirenean artzain abestiak abesteko, utsune andi bat ikusten eben: Agaton korkotx alboka soñuba joten, izaten zan gaztetan bosgarren artzain laguna, ta aren utsunia eguan euren artian?
|
|
|
itsasontzian, ekaitzak estutasunak dakarzkien arte. Ekaitzaren osteko lasaitasun
|
egunak
beste itsasontzi batek jo zituenean bukatu ziren. –Oiz mendi?
|
|
|
arin hondatu zenez, beste ontzia dute aterpe. Jaso zituen ontziak elikagai gutxiegi eta, lehen
|
egunetik
bertatik, janariaren errazionamendua, Ingalaterrako itsasbazterrean sartu ziren arte. Londresen iragandako hogei eta hiru egunen buruan, Bilborako ontzia eta hemendik zaldi gurdian Ardibasora.
|
|
|
Jaso zituen ontziak elikagai gutxiegi eta, lehen egunetik bertatik, janariaren errazionamendua, Ingalaterrako itsasbazterrean sartu ziren arte. Londresen iragandako hogei eta hiru
|
egunen buruan
, Bilborako ontzia eta hemendik zaldi gurdian Ardibasora. Ardibaso izan zuten beti Lurbira honetako zeru.
|
|
|
Orregaitik, seme alabak ezkontzeko
|
egunetara
elduten diran eretian, gurasoak eztira euren guraria ukatu gura, euren gogo betekoa eztana eztabie nai etxean, naiz da izan semien gurarikoa, ona, adjutua, elizkoia, ta langille maratza etxera ekarri gura dan mutil edo neskatillea. Ta guraso askori gogoa beteteko, dirua ta ondasuna izaten dira gauzarik onenak.
|
|
|
Salcesen tesian, bestalde, CIES etxearen 2014ra arteko datuak ageri dira, urte horretakoak barne, eta horien arabera 52.400 lagunek irakurri zuten Berria Hego Euskal Herrian galdeketa egin aurreko
|
egunean
2014an, eta 100.000 pasatxo ziren hileroko irakurleak;, euskarazko egunkaria?, ondorioztatzen du Salcesek (2016: 457),, bere balizko irakurleen %7k irakurtzen baitu(...)?.
|
|
|
Hori horrela izanik, galderak datoz burura: merezi du hain baliabide gutxirekin tokikoek 24 orduz emititzea, ala nazionalekin elkarlana landuta deskonexioen bidea esplora daiteke,
|
egunean
20 minutu inguru ekoitziz eta gainerako denboran telebista nazionalei lekua utziz. Tokian tokiko nodoak izango lituzkeen telebista nazional errotuagoa etor liteke hortik?
|
|
|
Uste, jakituria eta sinesmena hitz edo esaeren bidez zelan eratzen den iker eremu ikaragarri garrantzitsua da. Eta aspaldiko hitz gako edo formulazio batzuk
|
egun
izateak haien testuingurua bilatzera bultzatzen du. Ezin dira elementu horiek arreta gabe geratu.
|
|
|
Eguzki eta Ilargi. Ahizpa horiek mundua argitzen dute, osotasunean; hau da,
|
egunez
goitik dabiltza, bizidunei argia emanez, eta gauaz, behetik, hildakoen egoitzetatik. Ibilbide horrek antzinako lurpeko mundu femeninoaren berri ematen digu:
|
|
|
Baltzak indoeuroparrei heltzen die, haien mitologiari, eta irudi sinbolikorik nagusiena Aita Jainkoa dela adierazten du. Deus paterhori
|
egunarekin
, aitarekin, jabetzarekin eta boterearekin erlazionatuta dago, eta, Baltzak dioenez, norberaren identitate eta existentziarekin lotuta, arrazoibide bitxi baten bidez: (nor) bera eta bere burua bat eginda.
|
|
|
era berezi batean orekatzen ditu; horrek, hain zuzen, egiten du mundu ikuspegi bat kultura izatea. Baina gizakia kulturala denetik gaur
|
egunera
, orekatze prozesu asko egon dira. Horregatik, hainbat elementu ordezkatu egiten dira, eta, beste batzuk, zenbait mailatan estali.
|
|
|
«Erromanoek Orcushilen jainkotzat zaukaten eta gure, feria sexta? hilen
|
eguntzat
, latinez orcina diesedo orcilaris dies, guk. Purgatorietako arimen eguna, diogun bezala» (1973:
|
|
|
«Erromanoek Orcushilen jainkotzat zaukaten eta gure, feria sexta? hilen eguntzat, latinez orcina diesedo orcilaris dies, guk. Purgatorietako arimen
|
eguna
–diogun bezala» (1973:
|
|
|
Parmenides, bere poeman azaldu zuenez, beste mundura heldu zen, baina lehen eremua baino barrurago: Gauaren eta
|
Egunaren
ateen osteko tokira heldu zen, Tartaroko amiltze handiaren eta Gauaren egoitzaren ondora. Parmenidesen bidaiatik nabarmentzekoa duguna hauxe da:
|
|
|
ez da atzez irtengo. Nahiko zaila baita
|
egunez
hori egitea. Baina kontakizunetan, mundu batetik besterako aldaketa indarrean dago, erronkarik edo bihurgunerik izan gabe.
|
|
|
Negue, denpora bardin, luseago ite (n) san naite
|
egune
lusetus yoan. Baie, egune (k) tx (y) oan egunek etorri, negue be yoan itesan da barriro be udebarrie allegau danon poserako.
|
|
|
Negue, denpora bardin, luseago ite (n) san naite egune lusetus yoan. Baie,
|
egune
(k) tx (y) oan egunek etorri, negue be yoan itesan da barriro be udebarrie allegau danon poserako.
|
|
|
Negue, denpora bardin, luseago ite (n) san naite egune lusetus yoan. Baie, egune (k) tx (y) oan
|
egunek
etorri, negue be yoan itesan da barriro be udebarrie allegau danon poserako.
|
|
|
Nere erakaspena da, gutiz gehienetan oraiko
|
egunari
dohakona, Eskualdungoaren akulatzale, jende handien harrotzale (1962: 8).
|
|
|
Eugenio Arozenak kontatzen digunez (2006: 108) 1968ko otsailaren 28an hasi zituen harremanak Piarres Larzabalekin eta handik hogei
|
egunera
Oiartzungo Estankoa bezala ezagutu ostatuan izan zuten afaritxoan aurkeztu zien idatzia Lartaunen historiaantzerkia. Tartean Eugenio eta Piarresekin batera Xabier Lete eta Juanito Iñarra zeuden.
|
|
2016
|
|
|
Hilabete eskasetara, hots, 2012ko ekainaren 14an, onartu zuen ICANN ek. EUS domeinua, eta bi urteren buruan, Fundazioaren eta lehen aitzindarien bitartez,. EUS abizena zuten lehen web orrialdeak aktibatu ziren lehenbizikoz. Azkenik, 2014ko abenduaren 3an, Euskararen Nazioarteko
|
Egunaren
data sinboliko horretaz baliatuz,. EUS domeinua erabat publiko bihurtu zen eta 2016aren hasieran 5.000 domeinu lortu ziren, «5.000 baietz!» egitasmoak plazaratutako erronka gaindituz.
|
|
|
Datu hauek ikusita,. EUS ek dagoeneko abian jarri ditu emakumeei berariaz zuzendutako komunikazio egitasmoak, eta horren adibide da 2017ko martxoan Emakumearen
|
Egunaren
harira antolatutakoa, zeinetan domeinuen salneurria emakumeentzako soilik murriztu den. Dena dela, eta sare sozialetan kanpaina horrek izan zuen harrera beroaz aparte, ezin esan emakume askok domeinu bat erregistratu zutenik.
|
|
|
Ikusi da betikoak errepikatzen diren edota berriak nahiz mistoak sortu diren. Emaitza hauek
|
egun
ezagunenak eta egun eskola eremuan erabilienak diren folklore bildumetan azaltzen diren ahozko esapide eta osagarriekin parekatu eta ondorioak atera dira. Azkenik, jasotako ahozko erretorikako osagaiekin bilduma bat atondu da eta ikastetxeetan erabil dadin eskaintzen da.
|
|
|
AHOZKOTASUNA
|
EGUNEZ
EGUN GALTZEN ARI DENA
|
|
|
A ze parea, karakola eta barea (15) Abenduko
|
eguna
, argituko orduko iluna (1) Agur benur eta jan jogurt (3) Alfer egon eta alfer lana egin, biak berdin (1) (N) Amen: zu hor eta ni hemen (1) (N) Ameriketan be txakurrek ortozik (1) (B) Arrats gorri goiz aterri (1) (B) Arratsaldea gorri, goizean euri (1) (B) Asko hitz egin eta gutxi esan (1) Askoren mina, tontoen atsegina (1) (G) Astoak zaldiari belarri haundi (1) (B) Azaroa hotz, negua motz (1) Bakoitzak berea, Jainkoaren legea (3) Begiak beti argi (1) Belarri batetik sartu, bestetik atera (3) Bi begik batek baino hobeto ikusten dute (1) Bihar arte Bonaparte (1) Bost zentimetroko pupua eta bost euroko trapua (1) (N) Dagoenean bonbon, ez dagoenean hor konpon/ egon (6) Egizu beti on, ez jakin arren non (1) (N) Egon zaitez lo eta jango duzu mehe (1) Eroriz ikasten da oinez (2) Eskerrik asko eta horrelako asko!
|
|
|
(11) Behin... (1) Beste
|
egun
batean... (1) Duela urte asko eta asko...
|
|
|
–Irakasle gabe ikasi baitut euskara beti egon izan naiz eremuan bezala, irakurten Bizkaiko Diputazinoko bibliothekaren euskal liburuak, eta iakina, han zoritxarrez etzegoen gaur
|
egunean
egiten diren gauzen aierurik?.
|
|
|
Euskal Akademitik burua agertu arte ez nuen zure aldizkariaren ezein berri, zeren irakasle gabe ikasi baitut euskara beti egon izan naiz eremuan bezala, irakurten Bizkaiko Diputazinoko bibliothekaren euskal liburuak, eta iakina, han zoritxarrez etzegoen gaur
|
egunean
egiten diren gauzen aierurik. Orain Iankoari eskerrak, adiskide euskaldun asko dut eta liburuetarik kanpora ilki naiz.
|
|
|
Neu ere hemengo business baten diru biltzailea nintzela, etxe askotan topatu dut ene burua erdaldun etziren kumeekin, gurasoak euskaldun izateke. Haugatik erran komuna da gaurko
|
egunean
Bizkaiko hiriburuan euskara aberatsen luxu bat dela.
|
|
|
ez aita Santi Onaindiaren ordainak txarto daudelako, ezpada berak egindako itzulpenean bertan koherenteagoa izango zatekeelako; izan ere, berba hauek guztiak aurki ditzakegu: , ezkondu?,, ezkontza?,, ezkontz sari?,, ezkontzea?,, ezkontide?,, ezkon oia?,, ezkont oge?,, ezkontz
|
eguna
–,, ezkontz doe?,, ezkon barri?,, ezkon oge?,, ezkontz auste?,, ezkon-lagun?,, ezkontide?,, ezkontsari?,, ezkonbarri?,, ezkontz bezuza?,, ezkonsari?,, ezkontz ordu?,, ezkont adiñ?,, ezkonbide, eta, ezkongai?.
|
|
|
Ikusi, adibidez, Jon Bilbaok Eusko Ikaskuntzaren 1948ko biltzarrerako prestatu zuen txostena. Beste neurri batzuen artean, 1947an Subsecretaría de Educación Popular delako erakundeak San Tomas
|
egunean
Donostian euskaraz eman behar zen antzezlan bat debekatu zuen (Bilbao, 851).
|
|
|
Behin baino ez da aipatzen inguruko gizartean gerta zitekeen jazoeraren bat, eta hori greba hitza eta poliziaren parte hartzea esplizituki erabili gabe: , urrengo
|
egunean
, nik entzun nuenez beintzat, langille arteko egundalako zarata izango zala Urgain, en noski; tiroak ere izango zirala noski...? (167).
|
|
|
Euskaltzaindiaren Jagon Sailak 2016ko otsailaren 12rako antolatu zuen Euskara biziberritzen jarraitzeko erronkak mintegi/ jardunaldia (Euskaltzaindia, 2016), eta bertan izan nuen aukera 20 minutuko aurkezpena egiteko nire euskalgintzako 60 urteko esperientziatik eta jardunetik abiatuta. Irabazteko gidalerro bila eman nion izena, eta asmoa zuen, azaltzea, kontsigna moduan ia, denbora labur horretan, gaurko
|
egunean
, nire ustean euskaldunon komunitatea indartzeko zeinahi ekimenek, abiatzerako ere, begi bistan eduki lituzkeen ezinbesteko zenbait oinarri, eta nik oro har argiegi aurkitu ohi ez ditudanak euskalgintzaren eta euskal intelligentsiaren jardun eta ideariumean.
|
|
|
2 Beste erantzun posible bat izan liteke pentsatzea guretzat irabaztea izango dela Euskal Herri osoan herritar guztiak euskaraz bizi garen
|
eguna
.
|
|
|
Erdal komunitateak egunero jaso behar du mezu hori, goizetik gauera, urte osoko 365
|
egunetan
.
|
|
|
Gatazka linguistikoaren esparruak utzi egin behar dio euskaldunon komunitatearen arazo izateari, Euskal Herriko erdal komunitateen arazo izaten hasteko. Hori lortzen dugun
|
egunean
irabazteko bidean gara. Arazo linguistikoa gure arteko erdal komunitatearen arazo bihurtu behar dugu.
|
|
|
Baina Azkue Fundazioak agian bere aldetik lortu bide ditu delako inkestaren EAEko datu gehiago, eta inkesta hau eta Ortega eta besteren 2016ko Euskal hiztun berriak: esperientziak, jarrerak eta identitateak lana aipatuz, joan den 2017ko otsailaren 21eko Ama Hizkuntzaren
|
Egunaren
harian argitaratu bide zuen ondoko txaplata, guztien laburpen. Eta bertan jasotzen diren datuak horrela azalduta ez dirudi esperantza gutxikoak dituzkegunik?
|
|
|
Soziolinguistika Klusterra 2017a; 2017b), egin behar ez direnik, alferrikakoak direnik, datuak benetakoak ez direnik? Baina niri hasieratik iruditu zaizkit arbitrarioegiak, aleatorioak, ausazkoak, zenbait urtean behin halako
|
egun
bakar batean kale bazter bateko begiradatik jasotako datuak. Zernahi gertatu liteke delako egunean, delako orduan, delako gunean, delako eguraldian?
|