|
2002
|
|
|
Kontzertu Ekonomikoaren bigarren zatia kupoari buruzkoa da. Estatukoadministrazioak zenbait eskumen esklusibo dituenez, kupoaren bidez zehazten daEAEk nola hartzen duen parte Estatuaren zama orokorrei aurre egitean, Estatuarenesku
|
dauden
eskumenei dagokienez. Kupoa administrazio bien artean ezartzen denfinantza fluxuaren adierazle nagusia da, urtero ordaindu behar den zenbatekoarenkalkulua kupoaren bidez egiten baita.
|
|
|
Kopuru hori zehazteko, Estatuko aurrekontuak hartzen dira oinarri. Bertan euskal lurraldeetara transferiturik ez
|
dauden
eskumenengatik Estatuak lurralde osoangastatzen duena zenbatzen da. Gaur egun, gastu horiek Estatuko aurrekontuaren %50 baino handiagoak dira.
|
|
|
Estatuakbere eskumenen harribitxia nola ebaki eta leuntzen dioten behatzen du. Horregatik, Estatuak gogor eusten die EBrekin auzitan ez
|
dauden
eskumenei. Bitartean, erregioak eta estatu gabeko nazioak beren egoerari atxikitzen saiatzen dira, estatueneskumenak murrizten diren heinean.
|
|
2004
|
|
|
Ahalmenetan ahaltsuenetakoa baitugu komunikazioaren boterea eta hau kontrolatzeko eta kudeatzeko eskua. Gainera, hizkuntzaren gaineko botere kontuak ez dira soil soilik ahalmen materialen esku
|
dauden
eskumenak. Horiekin batera, eta horietaz gainera, giza subjektutasunaren gunerik hunkigarrienak bete betean jotzen ditu hizkuntzaren izariak, hau munduaren eta hiztunaren arteko bide bakarra delako, eta gisa orotako sentieraz eta mintzaz josia dagoen izaera delako.
|
|
2008
|
|
|
Ibarretxek Politika Orokorreko Osoko Bilkuran aurreratu ditu krisi ekonomikoari aurre egiteko ekimen hauek. Berriro ere, Espainiako Gobernuari transferitu gabe
|
dauden
eskumenak berehala transferitzeko eskatu dio, baita Kontzertu Ekonomikoa babesteko ere.
|
|
2009
|
|
|
Zubia Txostena eta emateke
|
dauden
eskumenak
|
|
2010
|
|
|
Transferentzia burutzeko 472 milioi euro ordaindu dituzte eta kantitate hori Kupotik deskontatuko dute. Kupoaren bitartez, transferitu gabe
|
dauden
eskumenengatik Estatuak EAEri ematen dizkion zerbitzuak ordaintzen ditu Eusko Jaurlaritzak.
|
|
2012
|
|
|
Fluxu ekonomikoez hitz egitean aipatudugun bezala, kupoa aldagai exogenoen mende dago, hau da, haren irizpidea da zer gastu egiten dituen estatuak transferitu eta, hortaz? bereganatugabe
|
dauden
eskumenetan (CNA), HEHn egindako zerga bilketa edo harengastu propioak inola ere kontuan hartu gabe.
|
|
|
Horrenbestez, kupoa aldagai exogenoen mende dago, hau da, transferitu gabedauden eta, hortaz? bereganatuta ez
|
dauden
eskumenetan (CNA) estatuakegiten dituen gastuen mende dago, HEHn egindako diru bilketa eta bere gastupropioak inola ere kontuan hartu gabe. Ezaugarri horren ondorioz, ziklo ekonomikotikondorioztatzen diren emaitzak Hego Euskal Herriari soilik dagozkio (diru bilketahandiagoa edo txikiagoa izanik, eta gastu publikoa handiagoa edo txikiagoa izanik).
|
|
|
Sektore publiko estatala (Administrazio Orokorra eta erakunde autonomoak). Sektore honek garatzen ditu HEHri transferitu ez zaizkion eskumenak; gizartekohesioan duten eraginagatik, bereziki azpimarratu behar dira Gizarte Segurantzareneta INEMen eskumenak, baina transferitu gabe
|
dauden
eskumenen zerrenda ereoso handia da, eta, izatez, Estatuaren Aurrekontu Orokorren gastuen erdia bainogehiago transferitu gabeko eskumenetan egiten da.
|
|
2016
|
|
|
Itun horretatik kanpo jarrai dezagun nahi al duzue?», galdetu du.EAJ eta PSEren arteko itunaEstebani erantzunez, EAJ eta PSE EEren arteko adostasuna, iraganekoa zein gaurkoa, goraipatu du Sanchezek, eta galdetu dio zergatik estatuan ezin den horrelakorik egin. Eskaintza zehatzik ez du egin Sanchezek, baina azaldu du oraindik emateko
|
dauden
eskumenen inguruan «hitz egiteko» prest dagoela.Luzatutako eskua onartu egin du Estebanek: «Datorren astean beste ziklo bat zabalduko da, eta ikusiko dugu zer gertatzen den».
|
|
|
Adibidez, hurrengo negoziazioan inputazio indizearen eztabaida etorriko da. Urtero estatuari hainbesteko bat ordaindu behar zaio, bere gain
|
dauden
eskumenena eta erkidego arteko Elkartasun Funtserako Nafarroari dagokion diru zatiarena; hori kalkulatzeko, Espainiako barne produktu gordinaren %1, 6 hartzen da kontuan. Suposatzen da Nafarroak Espainiako ekonomiaren %1, 6 ordezkatzen duela, baina zergatik ez %1, 5?
|
|
2018
|
|
|
Jaurlaritzaren arteko Eskumenen Batzordeak bilera eginen du heldu den irailean, oraino jaso gabe
|
dauden
eskumenen transferentziei buruz aritzeko. 1979an onartu zuten Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako estatutua erreferendum bidez, eta geroztik hainbat eskumen igortzekoak ditu Madrilek.
|
|
|
Gogorarazi zuenez, Autogobernu Lantaldea eratzeko legez besteko proposamenean jaso zuten «akordio zabal eta transbertsalak» osatzeko asmoa, eta «agerikoa» iruditzen zaio helburu hori ez dela bete oraino.EAJk eta EH Bilduk adostutakoaren harira, Odon Elorza PSOEko diputatuak, berriz, ohartarazi du «haustura sozialaren arriskuaz», eta adibide gisa jarri du «aldebakartasunez» galdeketak egiteko eskumena jaso izana. ...dez PPko Araba, Bizkai eta Gipuzkoako idazkari nagusiak ere ohar egin du «autodeterminazio eskubidea txertatzeak» ez lukeela «euskal herritarren gehiengoa» ordezkatuko,« soilik beren burua independentistatzat duen %17a» baizik.Eskualdatzeko kontaktuakBestalde, Eusko Jaurlaritzak eta Espainiako Gobernuak lehen urratsa egin dute 1979ko estatutuan jaso baina oraindik Espainiako Gobernuaren esku
|
dauden
eskumenak Jaurlaritzaren esku uzteko. Bi gobernuek lehen kontaktua egin dute eskualdatze horren ardura izango duen batzordea osatzeko, Josu Erkoreka Jaurlaritzako bozeramaileak atzoko gobernu kontseilu osteko agerraldian jakinarazi zuenez.
|
|
2020
|
|
|
Egutegi bat izan zen 2019 urte hasierako protagonista. Jaurlaritzak urteak daramatza Gernikako Estatutuaren arabera dagozkion baina oraindik Madrilen esku
|
dauden
eskumenak erreklamatzen, eta konpetentzia horien eskualdaketari egutegi bat ezarri zion Espainiako Gobernuak urtarrilaren 22an, Gizarte Segurantzari buruzkoak kanpoan utzita. Agenda horren arabera, 2019an 33 eskumen transferitu behar zizkion Pedro Sanchezen gobernuak Iñigo Urkullurenari, hiru bloketan banatuta.
|
|
|
Josu Erkoreka Eusko Jaurlaritzako Gobernantza Publiko eta Autogobernu sailburua atzo batzartu zen Carolina Darias Espainiako Lurralde Politika eta Funtzio Publikoko ministroarekin, 1979ko estatutuaren arabera Eusko Jaurlaritzari dagozkion baina oraindik Espainiako Gobernuaren esku
|
dauden
eskumenen transferentziaz hitz egiteko. Bi gobernuen arteko lehen bilera instituzionala izan zen, Madrilen.
|
|
|
Carolina Darias Espainiako Lurralde Politikarako ministroa eta Josu Erkoreka Eusko Jaurlaritzako Autogobernu sailburua, nor bere taldeek lagunduta, Gasteizen batzartu dira, 1979ko estatutuan jasota dauden baina oraindik Jaurlaritzaren esku ez
|
dauden
eskumenen transferentzia gauzatzeko egutegia eguneratzeko.
|
|
|
Ahal Dugu tik, Ainhoa Aznarezek Navarra Sumari eskatu dio" Sinboloak egiten dituen defentsa sutsu hori Nafarroari transferitzeko
|
dauden
eskumenekin ere egin dezala". du. Azkenik, Marisa de Simon Izquierda Ezkerrako bozeramaileak adierazi duenez," Ez dago ikurrak arautzeko beharrik, ondo araututa daudelako".
|
|
2021
|
|
|
«Ez dugu amore emango falta zaizkigunak gauzatu arte, materia guztiak etxetik kudeatu arte». Sailburuaren iritziz, estatutuan jasota
|
dauden
eskumenak «ezinbesteko tresna» dira politika publikoak kudeatzeko, baita «herritarren ongizatea eta Euskadiren garapena bermatzeko» ere.
|
|
|
Garamendi eta Iceta Madrilen elkartu ziren atzo; bilera «emankorra eta asebetegarria» izan zen, Garamendiren hitzetan. Azaldu zuenez, hiru dira «oso aurreratuta»
|
dauden
eskumenak: espetxeetakoaz gain, errepideko garraioari eta ISSN kode bibliografikoari buruzkoak.
|
|
|
Eusko Jaurlaritza eta Espainiako Gobernua harremanak ugaritzen ari dira azken egunetan, Gernikako Estatutuan jasota baina oraindik eskualdatzeko
|
dauden
eskumenak transferitzeko. Bide horretan, atzo bildu egin ziren Josu Erkoreka Jaurlaritzako lehen lehendakariorde eta Segurtasun sailburua eta Carmen Calvo Espainiako Gobernuko presidenteordea, Moncloan.
|
|
|
Bide horretan, atzo bildu egin ziren Josu Erkoreka Jaurlaritzako lehen lehendakariorde eta Segurtasun sailburua eta Carmen Calvo Espainiako Gobernuko presidenteordea, Moncloan. Bilkuran, Calvok konpromisoa hartu zuen Gernikako Estatutuaren «garapenean aurrera egiteko engaiamendu instituzionala betetzeko» eta «eskualdatu gabe
|
dauden
eskumenen kronograma» konplitzeko. Bilera «sintonia giroan eta lankidetza instituzional osoa erakutsiz» egin zuten.
|
|
|
Oraindik transferitu gabe
|
dauden
eskumenen inguruko negoziazioa zertan da gaur egun?
|
|
|
Espainiako Gobernuko Lurralde Politikako ministro Isabel Rodriguezek eta Eusko Jaurlaritzako Gobernantza Publiko eta Autogobernu sailburu Olatz Garamendik bilera egin dute, oraindik eskualdatu gabe
|
dauden
eskumenen inguruan berba egiteko. Oraingoan, bilera horretatik ez da eskumen berririk iritsi, baina bai Espainiako Gobernuaren konpromisoa:
|
|
2022
|
|
|
Konponbidea zailagoa dela antzeman daiteke, baina, Espainiako Gobernuak EAEn duen ordezkariaren hitzetatik. Noticias de Gipuzkoa-n egindako elkarrizketan, Denis Itxasok azaldu zuen aldatzeko
|
dauden
eskumenetako batzuek «ahokadura oso zaila» dutela.
|
|
|
Erresuma Batuan, herrialdearen batasuna erreserbaturiko auzietako bat da, defentsa, atzerri politika eta merkataritza bezala, esaterako. Hau da, soilik Erresuma Batuko Parlamentuaren esku
|
dauden
eskumenak eta aferak dira erreserbaturiko auziak, eta Londres errealitate hori erabiltzen ari da argudio gisa, ziurtatzeko Eskoziako Parlamentuak ezin dituela onartu independentzia erreferendum bati buruzko legeak bere baimenik gabe.
|
|
|
Robert Reed Goreneko presidenteak eman du erabakiaren berri, eta argudiatu du Eskoziak, bere autonomia estatusaren bitartez, eskumen «mugatuak» dituela; hau da, ezin duela egin erreserbaturiko auzien inguruko legerik. Erreserbaturiko auziak soilik Erresuma Batuko Parlamentuaren esku
|
dauden
eskumenak eta aferak dira; batasuna, defentsa, atzerri politika eta moneta, esaterako.
|
|
|
Robert Reed Goreneko presidenteak eman zuen erabakiaren berri, atzo, eta argudiatu zuen Eskoziak, bere autonomia estatusaren bitartez, eskumen «mugatuak» dituela; hau da, ezin duela egin «erreserbaturiko auzien» inguruko legerik. Erreserbaturiko auziak soilik Erresuma Batuko Parlamentuaren esku
|
dauden
eskumenak eta aferak dira; batasuna, defentsa, atzerri politika eta moneta, esaterako.
|
|
|
Gobernantza berri honen oinarria orain indarrean dagoen eskumen banaketatik arretaren jarraitutasuna bermatuko duen banaketa batera igarotzea izan litzateke. Ez da nahikoa egun gizarte zerbitzuen sisteman banatuta
|
dauden
eskumenak batzearekin, 7 guztiz beharrezkoa izango da hori egungo bi sistemen arteko harremana beste modu batean artikulatuz pentsatzea: osasun sistemaren eta gizarte zerbitzuen artean.
|
|
2023
|
|
|
Inbestidurarako itunean, oro har, inbertsioetan, azpiegituretan eta eskualdatzeko
|
dauden
eskumenetan jarri duzue arreta. Ikuspegi sozioekonomikoan, ezta?
|
|
|
Bide horretan ETELk xedapen baten baino gehiagotan Foru Aldundiei finantza zaintzako ahalmenak aitortzen dizkie. Esangura horretan, ETELren 16 artikuluak propioak ez diren eta eskuordeturik ez
|
dauden
eskumenen inguruan hitz egitean finantza esparruan lurralde historikoak izan ahal duten papera indartzeaz gain finantza zaintzako ahalmena Foru Aldundien eskuetan uzten du. Artikuluaren arabera, toki erakundeek propioak ez dituzten eta eskuordeturik edo transferiturik ez dituzten jarduera, zerbitzu edo eskumenak bultzatzeko asmoa dutenean, lehenengo eta behin bikoiztasunei buruzko eta finantza jasangarritasunari buruzko txotenak dituzte.
|
|
|
Eskumen hauek eskuordetze hitzarmenaren bitartez ezarriko dira eta hitzarmen horietan zehaztuko da eskumenen egikaritza ikuskatzeko eta kontrolatzeko teknikak (TAOLren 27 artikulua). c) Berezkoak edo eskuordetuak ez diren eskumenak: Esan bezala, horiek izango dira berezkoak ez diren eta eskuordeturik ez
|
dauden
eskumenak. Hauek honako baldintza hauetan egikaritu ahal izango dira: Toki ogasunaren finantza jasangarritasuna ez denean arriskuan jartzen Aurrekontu egonkortasunerako eta finantza jasangarritasunerako arauketak ezartzen dituzten baldintzak eta betekizunak betetzen direnean Eskumenetik eratorritako zerbitzu publikoa ez duenean beste Administrazio publiko batek ematen, hau da, zerbitzuen bikoiztasunik ez egotea
|