|
2000
|
|
|
Iragarle berriak erakartzeaz gain, France 3 Euskal Herrik, gainerako emanaldi lokalek bezala, estatu mailako kate publikoetan parte hartzen du, 19:00: 00 ordutegiaren gorako arrakastan. France 3k, beste hedabideen antzera, bertako estazio
|
berri
horiei esker, bere interes ekonomikoak zerbitzatzen ditu lehendabizi. Bertako eta mugaz gaindiko gune horiek eskuratzea, lotura berrien ezarketa etasare berrien sortzearen bidez ez baitio ekimen filantropikoari erantzuten.
|
|
|
Nazio Estatuaren eraikuntzaren muina, besteen izaeraren existentziaren ukapena? zen, nazio
|
berri
horien eraikuntzan arrazismoa, bazterketa eta inperialismoa estrukturalki txertatuz.
|
|
|
Iparraldean, lehen iraultza sozialistak emandakoSobiet Batasuna baldintzatuz, eredu fordistak emandako ongizatearen gizartea da.Hirugarren munduko herrietan nazio askapenerako gatazken bitartez, independentzia politiko berriak lortu ziren. Alabaina, independentzia
|
berri
horiek, ia arlo guztietan metropoliarekiko dependentzia erakusten digute: truke ekonomikoetan, sistema teknologikoetan, heziketa eta osasun egituretan, hizkuntza eta kulturan, etaabarretan.
|
|
|
Demokrazia burges
|
berri
horiek dominazio sistemak eta zapalkuntzak egokiago zilegiztatzen dituzte, eta jadanik ez dute funtzionamendu demokratikoa gehiagobermatzen. Gai honetaz Garzon epailearen kasua paradigmatikoa da.
|
|
2001
|
|
|
Ordutik aurrera, nazioarteko ordainketen, urrezko araua? betetzen da (ez ditugu hemen eskema
|
berri
horiek irudikatuko).
|
|
|
horren oinarrizko ideiak. Horren ostean gure laborategian teknika
|
berri
horiekin egindako dibulgazio saio batzuk azalduko dira, adibide hauek askoz adierazgarriagoak izan daitezke eta.
|
|
2002
|
|
|
Arazo
|
berri
horietarako irtenbidea politika ekonomikoaren berrorientatze garrantzitsu baten bidez bilatu zen; hori 1959ko Egonkortze Planarekin hasi zen.Ondoko atalean aztertuko dugu hori.
|
|
|
Amaitzeko, informazio eta telekomunikazio teknologia berrien garapenaprodukzio sistemaren eraldaketarako funtsezko faktorea bihurtu da. Teknologia
|
berri
horiek paradigma teknoekonomiko eraberritua dakarten ala ez, hori ez dugu eztabaidatuko, baina argi dago sistema ekonomikoaren zerbitzuen eta produkzioarenkontrolari, kudeaketari eta diseinuari eragiten diotena. Eskuarki, informazioareneta telekomunikazioaren teknologia berriek ekonomia hobari desberdinak ekarridituzte, hala nola informazioa biltzeko ahalmen handiagoa, produkzioaren antolaketa malguagoa, enpresen eta gizartearen artean sare berriak garatzeko aukera, etainformazioa hedatzeko aukeren hobekuntza.
|
|
|
Hurrengo urteetan euskal enpresak balio
|
berri
horien bidetik joan lirateke; hala ere, gaur egun erresistentzia nabaria dago bide horretatik abiatzeko.Kasu gehienetan, enpresa txikien interesak eta enpresa transnazional handieninteresak ez doaz batera; hori dela eta, beren jarduera ekonomikoa garatzen dutengizartean dituzten inbrikazio mailak oso desberdinak dira. Gaur egun, EAEn bienpresa mota bereiz daitezke:
|
|
|
Gune
|
berri
horien oinarrizko osagaia harresia zen, gune berriaren esparruamugatuz eraikitzen zena. Begien bistakoa da harresiaren helburu defentsiboa; baina agian garrantzitsuagoa izan daiteke elementu horren eduki sinbolikoa.
|
|
|
Gune
|
berri
horiek izan ziren Aro Berriko garapen ekonomikoaren protagonistak. Garai horretan sendotu eta indartu ziren, eta horietariko asko, batez ereEuskal Herriko alde atlantikoan?
|
|
|
Euskal abertzaletasunak bizi zuen zatiketak eta 1960 hamarkadaz geroztikezkerreko filosofia politikoek izandako gorakadak sortu zituzten lehen ezaugarrikritikoak nazionalismoaren literatura historikoaren barruan. Francisco Letamendia(. Ortzi?), Emilio Lopez Adan(. Beltza?) edo Jokin Apalategi bezalako idazleekordezkatzen zuten euskal nazionalisten belaunaldi berriak bete betean ezagutuzuen pentsamendu marxista leninistaren eragina, eta, horrela, Trantsizioaren garaian batik bat, EAJ eta Eusko Jaurlaritzari buruzko oso liburu kritikoak argitaratzenhasi ziren12 Halere, haize
|
berri
horiek ez zuten lortu ohiko literatura historikoarenfuntsezko akatsak bere oinarrietan zuzentzerik, lehen aipatutako argitalpenen mailaondu bazuten ere. Izan ere, aipaturiko argitalpen berri horietan ere, begi bistanbaitago Justo Beramendi historialari galiziarrak «baieztapen nazionalaren erabateko nagusitasuna» («el abrumador predominio de la afirmacion nacional») deituduena13. Ortzik?,. Beltzak?, eta, batez ere, Apalategik egindako lehen lanetanhauxe da gertatzen dena:
|
|
|
Francisco Letamendia(. Ortzi?), Emilio Lopez Adan(. Beltza?) edo Jokin Apalategi bezalako idazleekordezkatzen zuten euskal nazionalisten belaunaldi berriak bete betean ezagutuzuen pentsamendu marxista leninistaren eragina, eta, horrela, Trantsizioaren garaian batik bat, EAJ eta Eusko Jaurlaritzari buruzko oso liburu kritikoak argitaratzenhasi ziren12 Halere, haize berri horiek ez zuten lortu ohiko literatura historikoarenfuntsezko akatsak bere oinarrietan zuzentzerik, lehen aipatutako argitalpenen mailaondu bazuten ere. Izan ere, aipaturiko argitalpen
|
berri
horietan ere, begi bistanbaitago Justo Beramendi historialari galiziarrak «baieztapen nazionalaren erabateko nagusitasuna» («el abrumador predominio de la afirmacion nacional») deituduena13. Ortzik?,. Beltzak?, eta, batez ere, Apalategik egindako lehen lanetanhauxe da gertatzen dena: saindu batenganako mirespenaren lekuan, beste saindubatenganako debozioa jartzen da.
|
|
|
Teoria soziologikoak eta politologikoak egoera berrira egokitzea izango da intelektualaren erronka etikoa eta politikoa, ezagutza, ekoizteko? modu sozial eta baliabide kognitibo
|
berri
horiek ahulenek bereganatu eta gizartea beren zerbitzura jar dezaten.
|
|
|
Agerikoak dira, ordea, modernizazio erreflexiboak eskatzen duen jokabide
|
berri
horietara urratsa emateko zailtasunak. Ezintasun horren gakoa, lehenik eta
|
|
|
– Horrekin lotuta, finantzabide ugari onartzeko prest agertu dira emisora
|
berri
horiek, publizitatea barne. Dena dela, helburua ez da komertzial hutsa, eta tokiko dendei zein enpresariei euskarri publizitarioa eskaintzen diete, oso beharrezkoa den diruaren truke.
|
|
|
1952an hogei bat ziren eta, urtebete beranduago, hogeita hamar. Sortzen ziren emisora
|
berri
horiek EFJ9 adierazlea zeukaten eta horrela deitu ziren 1958ra bitartean; urte horretan. Radio Juventud de?, izena hartu eta CAR10 izeneko katea osatu zuten.
|
|
|
Kultura bakarraren defenditzaile sutsu horiek, arrazista
|
berri
horiek, beste kulturakoei leporatzen diete eurek praktikatzen duten arrazakeria. Besteak dira arrazakerian sinesten dutenak, besteak dira baztertzaileak, besteak dira?
|
|
|
Informazioaren teknologia aurreratuek eurek ere, agintari klaseen aztura kulturalei egin diete mesede, batez ere. Teknologia
|
berri
horiek, oro har, kontsumo bideak errazteko lagundu dute gehienbat, eta ez komunikazio bide onestagoak eraikitzeko Lehen Munduaren eta Hirugarren Munduaren artean, esate baterako.
|
|
2003
|
|
|
Bai, azkenbatean Manuel Castellsek Informazioaren Gizartea definitzerakoan IdentitatearenBoterea deitzen duena topatu dugu. Ikerle horrek garrantzi berezia ematen die ekologismoaren aldarrikapenei gizarte globalean identitate lokal
|
berri
horien egituratze prozesuan. Berak dioenez azken hamarkadetan tokian tokiko erkidegoek eta berenerakundeek, lehen auzotarren mugimenduan espresatzen zirenek InguramenarenDefentsarako mugimendu indartsua gorpuztu dute.
|
|
2004
|
|
|
Lehiarako arau
|
berri
horiek finkatzeak, ondasun estandarizatuen seriekoekoizpenaren krisialdia ekarri zuen. Horrekin batera, eskala ekonomien bilaketasistematikora norabidetutako sistema klasiko taylorista eta fordista bere mugarairitsi zen, aldaketarako eta dibertsifikaziorako zurrunegia zelako.
|
|
|
Orduan, neopositibismoaren epistemologiaeta ontologia zabaldu zircn, Amerikako Estatu Batuctan Willard van Orman Quine, NelsonGoodman eta Wiifrid Sellars ek neopositibismoaren dogma batzuk arbuiatu zituzten, analitikoaren eta sintetikoaren arteko bereiz.tea ezabatu eta esanahiaren holismoa bultz.atuostean (ikus Epistemologia). Garapen
|
berri
horiek sintaxiaren, semantikaren etapragmatikaren arteko zubiak sendotu z.ituztcn, Charles Sanders Peirce, William James, Josiah Royce eta John Dewey-ren pragmatismo amerikarraren filosofiaren eskutik nabarmcn. Quineren belaunaldiaren ondoren, hizkuntza eta zientziaren analisiaren filosofia estatubatuarrean hezitako pentsalariek. Donaid Davidson, Stanley Cavell, Hillary Putnam, Richard Rorty k, bcsteak beste?
|
|
|
Horra hor gakoa: ez dago behe eta goi mailako usterik.Uste berriak gehitzeak ez du esan nahi egiarantz hurbiltzen ari gareirik, uste
|
berri
horiek, behaketari csker lortuak izan arren, koherentziaren frogaren bitartez justifikatu behardirelako.
|
|
|
Dena dela, bai ezagutzaberriak direlako. bai askotariko izaera dutelako, ZTG esparruko ikerketek, jakintza ariougari jorratuz, psikologia, soziologia, antropologia, etnografia, kultura...?, zientziak etateknologiak gizartearekin duten harremana aztertzeko metodologia, ikuspegi, lanabcs etainteres aniztasun zabala eskaintzen dute. Hori, ezbairik gabe, oztopo izan da ortodoxiaakademtkoak ikerkctabide
|
berri
horien legitimitatea onartzeko orduan, baita, jakina, ZTGriburuzko sarrera moduko bat egiteko orduan ere.
|
|
|
Arizmendiarrietak proposatutako Eraldaketa Proiektuak bezalaxe, potentzialitate anitz eta sendoak dituberaren baitan, baina potentzialitate horiek, baliabide desberdinen bidez gara daitezke. Baliabide edo tresna
|
berri
horiek zehaztea izango dugu egitekotzat.
|
|
2005
|
|
|
Bestalde, El Pais bezala tirada nazionaleko egunkaria izanagatik, «El Mundorenlurralde burualdeetan, iruzkin editorial txikiak argitaratu ahal izango ditu zuzendaritzak, bidezko ikusiz gero, hala merezi izango duten tokian tokiko informazioeneuskarri gisa, egunkariko lehen orrialdeetan
|
berri
horiei buruzko editorialik edoaipamenik egingo ez denean. Nabarmendu egingo dira iruzkin horiek, kode tipografiko berezi batez»24 Aipamen editorial txiki hauetan aurkituko dugu, hain zuzen, bere arreta jaso duen gatazka batez, Alardearenaz, errotatibaren ardatz editoriala.Horien artean bat jartzen dugu nabarmen, 2000ko irailaren 9an argitaratutakoa, izenburu esanguratsu samarra duena:
|
|
|
Eduki
|
berri
horiek gure ezagupenekin integratzea, gure lehengo egiturakognitiboak aldatuz.
|
|
2006
|
|
|
Enpresari
|
berri
horiek ez ziren espekulatzaile ausartak eta eskrupulurik gabeak, ez eta aberatsak. Bizitzaren eskola gogorrean zaildutakoak ziren, zuhurrak eta oldarkorrak aldi berean, neurritsuak eta saiatuak, euren lanari debozioz lotuak, eta printzipio burges zorrotzei jarraitzen zietenak.
|
|
|
Kontratua haustea konpetentzia desleialeko ekimena izan dadin, egin ohi den hitzarmenak irismen orokorra du. Ideia original eta
|
berri
horiek (publizitate kanpaina irudiztatuko duten agertoki ez-ohikoak, argazki argitaragabeak, testuak, esloganak, musika, etab.) agentziarentzat inspirazio iturri diren heinean, haietaz baliatzea eta gainerako lehiakideekin lehiatzeko erabiltzea konpetentzia desleialeko jarrera izan daitezke, dakartzaten eragin kaltegarriak direla eta. Iragarleak enpresa sekretuen alorrean dituen interes espezifikoak babesteak motibatzen du arau hori.
|
|
2007
|
|
|
Gero eta joera handiagoa dator, batez ere, Txina, Asia, Turkia etaabarretatik, oso prezio baxuko markak erostekoa. Aspes marka ere, adibidez, Espainian erreputazio ona daukana, taktikoki erabili nahi dugu kanpotik datozenmarka
|
berri
horiekin borrokatzeko. Nola?
|
|
|
Arlo horretan, hurrengo urteetan hamaika praktika berri ikusikoditugu teknologiak eta komunikazioak hedatzen diren heinean. Segur aski, prozesuberri horri lotuta egongo den langile mota berria, edozein delarik bere jatorria, gaiizanen da baldintza
|
berri
horiei aurre egiteko. Baina langile horrek ez du ahantzibehar bere lana monetatan, dirutan, neurtua izanen dela.
|
|
|
Batzuek pluraltasun hori lotu nahi izan diote Negri k (eta Hardt ek) bereEmpire liburuan erabiltzen du (t) en multitudo kontzeptuari. Izan ere, Negri k berakgoraipatu izan ditu mugimendu
|
berri
horiek bere azken lanetan.
|
|
|
Lan honetan hiru gai eztabaidatu nahi ditut: lehenik eta behin (i) XX. mendeanezagutza ekoizteko modu berririk sortu den planteatuko dut, bereziki, ezagutzazientifikoari dagokionez; ondoren (ii) modu
|
berri
horiek hartzen dituzten adierazpideak landuko ditut, zehazki, jakindurien egituratzeko diziplina modu tradizionalekin alderatuz; eta azkenik (iii) modu berri horiek ezagutza zientifikoarenelementu konstitutiboak diren arakatuko dut. Gaiok auzi klimatikoaren ikerketaeremuan landuko dira:
|
|
|
Lan honetan hiru gai eztabaidatu nahi ditut: lehenik eta behin (i) XX. mendeanezagutza ekoizteko modu berririk sortu den planteatuko dut, bereziki, ezagutzazientifikoari dagokionez; ondoren (ii) modu berri horiek hartzen dituzten adierazpideak landuko ditut, zehazki, jakindurien egituratzeko diziplina modu tradizionalekin alderatuz; eta azkenik (iii) modu
|
berri
horiek ezagutza zientifikoarenelementu konstitutiboak diren arakatuko dut. Gaiok auzi klimatikoaren ikerketaeremuan landuko dira:
|
|
|
Ea modu
|
berri
horietan (mode 2) artikulatzen den zientziagintzarenegiturak aldaketa epistemikorik dakarren zientzian (hala nola Nowotny etal., 2001 lanean planteatzen dena); ala,
|
|
|
Merezi du kritika horienerrepasoak. Lehen objekzio baten arabera, organizazio
|
berri
horiek ez dute ezagutza berririk ekoizten eta ez dute erabakirik hartzen. Ondorioz, ez lukete suposatukoorganizazio politiko tradizionalen ez eta ere instituzio politikoen ordezkatze bat.Bigarren objekzio bat organizazio berrien barne egiturari zuzendua da.
|
|
|
Hain zuzen ere, lehenengoari dagokionez, europarrek zientzia eta teknologiagaiekiko duten informazioa eskuratzeko, bi atal bereizten dira. Lehenengoan, komunikabideekiko portaera orokorra (telebista, irrati eta egunkarietako berriakikusi, entzun eta irakurtzeko maiztasuna), berri zientifiko eta ez zientifikoekikointeresen maila, eta
|
berri
horiekiko bakoitzak nola baloratzen duen informaziomaila neurtzen dira. Bigarrengoan, berriz, zientzia eta teknologia gaiei buruzkoinformazio iturria arakatzen da; horretarako, egunkarietako erreportajeek, telebistaprogramek eta zientzia aldizkariek duten garrantzia alderatuz eta liburutegi, museoeta gisakoetara egin bisitak neurtuz.
|
|
|
Bestalde, pertsona horiek umearen ekintzenaurrean dituzten erreakzioak ez dira beti berdinak izaten, eta, horri esker, umeakbeste portaera batzuk garatzen ditu. Halaber, portaera
|
berri
horiek umearekineragin trukeak dituzten pertsonengan eragina dute (Cairns eta Ornstein, 1983; Harter, 1998).
|
|
2009
|
|
|
Ikuspegi berri honek emakumeek euren sintomatologiaren inguruandituzten bizipenen ikerketa kualitatibo eta sistematikotik abiatzea proposatzen du, konstruktuaren definizio egokia eta, hortik abiatuta, operazionalizazio aproposaegin ahal izateko. Tresna
|
berri
horiek sortzen diren bitartean, Haywood, Slade etaKing ek (2002) zaharrak modu sistematikoan kontuan hartzea gomendatzen dute, azaltzen dituzten akatsak ikerketen mugen barruan kontuan hartuz. Laburbiltzeko, helburuekiko egokienak diren tresnak aukeratzeko orduan, ikertzaile eta klinikoekhonako puntu hauek kontuan hartu dituztela diote Haywood, Slade etaKing ek (2002):
|
|
|
Entzun Ikus, bi helbururekin: proposamen hori negoziatzeko botere publikoekin, eta euskal dinamikaren ordezkari izateko sortuko diren komunikabide
|
berri
horietan. Botere publikoek ez diote proposamen horri deusik erantzuten.
|
|
|
Frantziako Iraultzak prentsa askatasunaren aldeko jarrera erakutsi zuen beti, nahiz eta behin Iraultza gauzatuta gobernu berriak beraren aldeko prentsa baino askatu ez. XVIII. mende amaiera hartatik aitzina aurrerapen teknologiko ugari gertatu ziren, eta baliabide
|
berri
horiek posible egin zuten abiadura handiko prentsa. Burgesiak, kinka berri horretan, bere helburu politikoak lortzeko tresna gisara erabili zuen prentsa.
|
|
|
Alde horretatik, herrialde askotako politika ekonomikoak ari dira irtenbide berrien bila, gizarte zibila zerbitzu sozialen kudeaketan inplikatzeko orduan. Garrantzi handikoa da, beraz, ondo aztertzea beste herrialdeetan dauden esperientzia
|
berri
horiek, bai eta gure inguruan esperientzia horiek ezartzeko dauden aukera objektiboak ere.
|
|
|
dauden interesen heterogeneotasuna hartu behar da kontuan eta, bestetik, politika ekonomikoa kudeatzeko orduan ere sortzen diren interes gatazkak. Nire ustez, batez ere, interes orokorren eta interes partikularren artean azaltzen diren kontraesanak dira, ziur asko, ekonomia politikoaren azterketa
|
berri
horien oinarriak68 Horretan arituko gara batez ere kapitulu honetan69 Hala ere, ez dugu ahaztu behar egon badaudela, jakina, politikaren eta ekonomiaren arteko lotura hauetan garrantzi handikoak diren beste alderdi batzuk. Eta horietako batzuk aztertu dituzte adituek.
|
|
|
Zein izan ohi zen ordu arteko bankuen erreakzioa arrisku egoera horien aurrean? (hau da, araupen
|
berri
horiek indarrean sartu aurretik):
|
|
2010
|
|
|
Baina helmuga
|
berri
horietara iristea ez zen batere erraza. Alde batetik, erbesteratuen kopuruak oso handia izaten jarraitzen zuelako.
|
|
|
Garai hau aberatsa da lege eta araudi berriei dagokienez. Lan honen helburuaren ikuspuntutik, legedi
|
berri
horietako hiru dira bereziki interesgarriak. Lehena1956ko Lurzoruaren Legea da, estatu espainiarreko hirigintza eskubidearen sorreratzat jotzen dena9; bigarrena, 1975eko erreforma legea eta lege horren testu bateratua, 1976koa, Errege Dekretu bidez onartua; eta hirugarrena, azkenik, EstatukoEspazio Naturalen Legea da, 1975ean aldarrikatua, Lurzoruaren Legearen erreformaren aldi berean ia.
|
|
|
Bai, azken fineanManuel Castells-ek Informazioaren Gizartea definitzean Identitatearen Botereadeitzen duena topatu dugu. Ikertzaile horrek garrantzi berezia ematen die ekologismoaren aldarrikapenei gizarte globalean identitate lokal
|
berri
horien egituratzeprozesuan. Berak dioenez, azken hamarkadetan tokian tokiko erkidegoek eta berenerakundeek, lehen auzotarren mugimenduan espresatzen zirenek?
|
|
|
Bai, azken finean ManuelCastells ek Informazioaren Gizartea definitzean Identitatearen Boterea deitzenduena topatu dugu. Ikertzaile horrek garrantzi berezia ematen die ekologismoarenaldarrikapenei gizarte globalean identitate lokal
|
berri
horien egituratze prozesuan.Berak dioenez, azken hamarkadetan tokian tokiko erkidegoek eta beren erakundeek, lehen auzotarren mugimenduan espresatzen zirenek, ingurumenarendefentsarako mugimendu indartsua gorpuztu dute.
|
|
|
Baina 1970eko hamarkadako ekonomia krisi estrukturalarenleherketarekin joera trukatu zen eta Mendebaldeko herrialdeetan merkataritzababes neurri berriak aplikatzen hasi ziren produktuen nazioarteko trukeenhedapen erritmoa murriztuz. Babes neurri
|
berri
horiek GATTen kontroletik kanpomantendu dira eta lehengaien eta eraldaketa maila apaleko produktuen esportatzaileak diren herrialdeei egiten diete kalte gehien.
|
|
|
...bi hamarkadetan garapenaren inguruko teorizazioak oso bilakaera nabarmena izan du, besteak beste Paul Streeten eta Amatya Sen ekonomista ospetsuen lanetan oinarrituta, eta hortik aurrera, garapena oinarrizko beharrak asetzearekin, ongizatearekin eta giza garapenaren kontzeptuarekin identifikatua izanda7 90eko hamarkadan zenbait adituren aldetik oso teorizazio lan garrantzitsuaegin bada ere, ideia
|
berri
horien zabalkundea eta kontzientziazio lana egin duen erakundea Nazio Batuen Garapen Programa izenekoa izan da, PNUD gaztelaniazkosiglen bitartez ezaguna dena.
|
|
|
Askotan, eragin ezkorra dute atzerriko inbertsioek merkataritza balantzan ere. Batez ere lantegi
|
berri
horietan behar diren horniketak atzerritik ekarri behar badira.
|
|
|
Ezartzen diren zerga berri guztiek, printzipioz, dagozkien produktuen salneurriak handitzen dituzte, egia da. Baina zerga
|
berri
horiek erakunde publikoen sarrerak handitzen dituztenez, aukera ematen diete gobernuei beste diru sarrerak murrizteko eta horrela, bide horretatik, barne ekonomian kostuen aldetik zerga berri horrek duen eragina orekatzeko.
|
|
|
Beste horrenbeste esan daiteke enpresei emandako laguntzen ondorioak aztertzeko orduan. Zein izango da laguntza
|
berri
horien eragina erakunde publikoen kontuetan. Gastua murriztu?
|
|
|
b. Kartelizazioa egonkortu eta iraunarazteko estrategia da neurri handi batean, aliatu
|
berri
horien laguntzari esker.
|
|
2011
|
|
|
Azken finean, Koldo Zuazok bere tesian aipatzen zuenez, Krutwig-ek euskara erabilera esparru berrietara zabaldu nahi zuen, eta arlo
|
berri
horietan erabiltzeko euskara egokitzeko proposamena egin zuen (Zuazo, 1988: 363).
|
|
|
Zeren, ene ustez, arazoa ez baitago arazoak gainditzeko ahaleginean beti lehenengoan asmatzean, ekinaren ekinez ondo esatean baizik; alegia, praktikaren gurpilean zenbait itzuli eman ondoren, esamolde
|
berri
horiek modu malgu, argi, zehar, ikasterraz, erabilerraz eta bateratuan esatean hain zuzen. Zeren aspaldidanik uste baitut, kontua gauzak euskaraz, dakigun euskara baliatuz?
|
|
|
Horregatik, garrantzitsua da harrera herrialdetik era askotako mekanismo eta bitartekoak eskaintzea etorkinek hizkuntza
|
berri
horiek ikas ditzaten. Baina bestalde, oso garrantzitsua da, baita ere, etorri berrien hizkuntzak bultzatu eta sustatzea.
|
|
|
Kasu honetan ere, berdin. Komunikazioaren eta informazioaren gizartean ere, ahots ugari entzun da esanez komunikazio eredu
|
berri
horiek beren arriskuak dakartzatela. Baina, gakoa honako honetan datza:
|
|
2012
|
|
|
de reivindicacionhistorica a necesidad economica (Txalaparta, 2009). Bestalde, interesgarria da aipatzea garai batean«handi» izan ziren estatuen berrantolaketa
|
berri
horien moduak, Zizek ek ondo asko antzematen duena«zauritu (aren) nartzisismoa»n oinarritzen direla dioenean (2002: 121; 2004:
|
|
|
Beraien beldurra zera da, behin inperio globaleanmurgilduak egonda Austria, Belgika edo Luxenburgo moduko mailara laburtuak izatea.[.] Globalizazioak esan nahi du Eskoziak independentzia nahi duela edo behintzatautonomia handiagoa; zuek, euskaldunek, ere bai... Hori, berez, fenomeno ona da.Banatu nahi duten entitate
|
berri
horiek ez dute bakarrik nazio estatu zaharra lortu nahi, entitate autonomo berri bat baizik, espazio libre askoz gehiagorekin, baita kulturan ere.Hori oso fenomeno interesgarria da. Globalizazioak ez du esan nahi denok hanburgesakjaten ariko garela, esan nahi du errazagoa dela, zuentzat adibidez, nazioartean zuenidentitatea adieraztea.
|
|
|
Europan gauzatu diren sezesio prozesu ugaritan kanpo autodeterminazioarenoinarria baliatu ez den arren, nazioarteko erkidegoak estatu
|
berri
horiek aintzat hartuditu. Hori izan daiteke Jugoslaviako zatiketaren adibidea, baina bereziki interesgarriadakusagu Kanadako Auzitegi Gorenak Quebec-eko sezesioari buruzko kasuanbaieztatutakoa15.
|
|
|
lurralde/ autoritate/ eskubide egitura klasikoan aldaketak ekarriditu. Alabaina, horrek ez du ezbaian jartzen komunitate
|
berri
horien lekutze fisikoa, tokiarekin duten lotura. Sare horiek ez dute, berez, nazio estatua desagerrarazten, are gutxiago lurraldea bera.
|
|
|
Globalizazioak espazioaren gainean eragindako inpaktuak lurraldean molde berriak dakarzkigu. Ekonomiaren baldintza aldakorretara egokitzekogai den antolamendu malgua dute oinarritzat molde
|
berri
horiek, eragile pribatuekhiriko zenbait eremutan dituzten interesei erantzun ahal izateko. Testuinguruhorretan, «proiektu» zehatzak gailentzen dira hiriaren irudi zehatza definitzen dutenepe luzerako planen gainetik, eta antolamenduaren lege esparrua aldatzen dahain esku hartzailea eta zurruna ez den esparru bat ezartzeko.
|
|
|
BigarrenMundu Gerraren ostean irabazle hegemonikoen artean, Amerikako Estatu Batuak (AEB) eta Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna (SESB) alegia, agertzen den«gerra hotzaren» testuinguruan bai Mendebalde kapitalistan, bai Ekialde komunistan, batez ere jende gaztearen artean hedatu ziren kultura ofizialak errefusatzen zituztenjarrera eta ekintzak. 1968 izango da disidentzia horiek guztiak lehertuko diren urtea etaplanetako hainbat lekutan agertuko diren fenomeno sozial
|
berri
horiek kontrakulturakontzeptuaren azpian ikertu dira maiz askotan. Hasiera batetan «underground» hitzaere erabili zen lur azpian kultura ofizialak itota zeuden jarrera eta portaera horiekizendatzeko.
|
|
|
BigarrenMundu Gerraren ostean irabazle hegemonikoen artean, Amerikako Estatu Batuak (AEB) eta Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna (SESB) alegia, agertzen den«gerra hotzaren» testuinguruan bai Mendebalde kapitalistan, bai Ekialde komunistan, batez ere jende gaztearen artean hedatu ziren kultura ofizialak errefusatzen zituztenjarrera eta ekintzak. 1968 izango da disidentzia horiek guztiak lehertuko diren urtea etaplanetako hainbat lekutan agertuko diren fenomeno sozial
|
berri
horiek kontrakulturakontzeptuaren azpian ikertu dira maiz askotan. Hasiera batetan «underground» hitzaere erabili zen lur azpian kultura ofizialak itota zeuden jarrera eta portaera horiekizendatzeko.
|
|
|
Harenlanak tradizio humanistari alde egiten dion identitate nomaden teoria bat garatzeadu helburu Deleuzeren filosofia oinarritzat hartuta. Gehiegi luzatzeko aukerarik ezbadugu ere, Braidottik tradizio filosofiko humanistak logika binarioan oinarritutasortzen duen subjektuaren (Bata Bestea oinarrizko egitura binarioan oinarritutadagoenaren) kritikak etorkizunari begira gizaki eta gainerako animaliekin eraikitzekedagoen harreman
|
berri
horien gainean argia bota lezake. Tradizio filosofiko desberdinaoinarri hartzen badu ere, Braidottik Derridak egiten duen diagnosi berbera egitendu animalien eskubideen diskurtsoaren kritika egiten duenean:
|
|
|
Makinaantropologikoak egiten duen eragiketa honek, alta, arazo bat sortzen du: aipatuberrartikulazio
|
berri
horiek animaliaren eta gizakiaren irudiak sortzen dituzten aldiberean, hirugarren modu bat ere sortzen dute, bi horien arteko artikulazio horietatiksortzen dena eta berau sostengatzen duena. Sortzen den bizi mota hori bare lifeizendatu du Agambenek.
|
|
|
Herri Indigenen Foro Iraunkorraren (hemendik aurrera HIFI) sorrera (2001) eta Giza Eskubideen Batzordearen barruan Gai Indigenen errelatore baten izendapena (2002). Bi eremu
|
berri
horien onarpenak indigenek nazioarteko erkidegoan lorturiko onarpen mailaren zein NBEren egituran gorengo mailan kokatzeko gaitasunaz testigantza eskaintzen digu.
|
|
|
Kontinente guztietan, euren indarra hobetzeko asmoz, herri indigenak estatu mailako erakundeak edo erregio mailako erakunde pan indigenak sortzen hasiko dira. Erakunde
|
berri
horiek nazioarteko gizartean aktore aktiboak diren erakundekideak izango dira. (Martí i Puig, 2004; Pieck, 2006), Latinoamerikan, aldiz, erregio mailako erakunde pan indigenen sorrera ikusiko dugu.
|
|
|
Izan ere, albiste agentzia guzti guztiek erdara hutsez jarduten dutenez, euskarazko albisteek erdarazkoen nazio ikuskera bera zabaltzeko arriskua dute. Hortaz, erdarazko hedabideentzat
|
berri
horiek berezko eremukoak izan arren, euskarazko hiru hedabideek hobeto informatzen dutela egiaztatu dugu.
|
|
|
Kontratua haustea konpetentzia desleialeko ekimena izan dadin, egin ohi den hitzarmenak irismen orokorra du. Ideia original eta
|
berri
horiek (publizitate kanpaina irudiztatuko duten agertoki ezohikoak, argazki argitaragabeak, testuak, esloganak, musika, etab.) agentziarentzat inspirazio iturri diren heinean, haietaz baliatzea eta gainerako lehiakideekin lehiatzeko erabiltzea konpetentzia desleialeko jarrera izan daitezke, dakartzaten eragin kaltegarriak direla eta. Iragarleak enpresasekretuen alorrean dituen interes espezifikoak babesteak motibatzen du arau hori.
|
|
2014
|
|
|
Esaldien hurrenkera berria ezartzeko bi eragiketa ezberdin egiten ditugu. Aldebatetik, esaldi berrien barneko osagaien hurrenkera zehaztu behar da eta, bestetik, esaldi
|
berri
horien arteko hurrenkera testuan definitu behar da. Lehengorakohurrenkera kanonikoa edo kognitiboki prozesatzeko kostu gutxien dituztenhurrenkerak erabil daitezke eta bigarrenerako hurrenkera logikoak:
|
|
|
Gainera, esaldi horiek jatorrizko esaldiaren esanahiarieusten diote. Esaldi
|
berri
horiek errazago prozesatuko dituzte HPko aplikazioek, baita pertsonek ere.
|
|
|
Kasu honetan kontaktuaren eraginezko fenomenoaren ondorioz, lexema bat, alegia, hitz bat egokitu egiten da eta hiztun hauek aldaera
|
berri
horien jakile pasibobihurtzen dira. Izan ere, hizkuntzalaritzak argi daki aurrez aurreko kontaktuakberrikuntza linguistikoak zabaltzeko oso modu egokiak direla.
|
|
|
Kode
|
berri
horiek (baita Bilbaorenak ere) espazio berriak ireki dituzte, azalazpiko munduak, izara eta pasio munduak, euria darien klitoriak, gogortzen etaahultzen diren gorputzak, ernaltzen ez diren emasabelak, pasibotasuna aktibo egitendutenak...
|
|
|
Horien artean Desira Desordenatuak (2010), Gorputza eta Generoa Euskal Kulturan eta EuskalLiteraturan (2012) eta Genero Ariketak (2013). Honekin batera, ez genuke ahaztu nahi, beste askorenartean, Bilgune Feministak edota Medeak bezalako taldeek eremu sozialean, eguneroko militantziarenlanaren bidez, aipatu diren identitate/ subjektibitate
|
berri
horien alde egindako lan eskerga aipatzea.
|
|
|
Historian zehar, ingurune eraikiari lotzen zaizkion eskakizunek garapena izan dute, eta birgaitzearen funtzioetako bat da, beste hainbaten artean, garapen eta eskakizun
|
berri
horiei erantzuna ematea.
|
|
|
Saiakera introspektibo
|
berri
horiek norbanakoaren kontzientziaren zati nagusi bat dira, nerabezaroan hedatzen direnak, baina, sarritan, nerabeek adierazten duten egozentrismoak distortsionatu egiten ditu. Nerabeak sentitzen du bere burua bestearena baino garrantzitsuagoa eta esanguratsuagoa dela.
|
|
|
Berez, badirudi ohitzearen abiadurak eta informazio prozesatzerako beste ahalmen batzuek aukera handia dutela adimenaren iragarle onak izateko. Analisi teknika
|
berri
horien erabilerak haurtxoen hautemate munduaren gaineko ezaguera aldatu zuen. Hurrengo atalean arituko gara horri buruz.
|
|
|
Bizitzako 4 hilabetetik 8 hilabetera bitartean, umea ohartzen hasten da (halabeharrez, berriro) bere gorputzetik urrun dauden objektuetan gauza interesgarriak gerta daitezela eragitea lortzen duela; esaterako, jostailuzko ahate batek karranka egin dezala eragitea, hura estutuz. Eskema
|
berri
horiek, bigarren mailako erreakzio zirkularrak deritzenak, ematen duten plazeragatik errepikatzen dira. Piageten arabera, umeek 4 hilabetetik 8 hilabetera bitartean kanpoko gauzengatik adierazten duten bat bateko interesak azaltzen du kontrola ditzaketen objektuak bereizten hasi direla ingurunean.
|
|
2015
|
|
|
Zuloa egin ondoren, neurgailuek deformazio berri bat erdiesten dute kendu denmaterial faltarengatik. Deformazio
|
berri
horiek egonkortu direnean, 30 minuturen buruan gutxi gorabehera, behin betikoak direla esan daiteke (Sanchez Beitia et al., 2012).
|
|
|
Batetik, nerabezaroan identitatea eraikitzen joaten dira gazteak eta horfuntzio garrantzitsua betetzen du hizkuntzak; bestetik, teknologiaren garapenarekin komunikatzekobide eta modu berriak sortzen ari dira, eta horrekin batera baita hizkuntza aldaera berriak ere. Gaureguneko gazteek komunikatzeko bide
|
berri
horiek erabiltzen dituzte eta gure ikerketarekin jakin nahiizan duguna da gazte horiek esparru informalean elkarren artean idatziz komunikatzen direneanerabiltzen duten hizkuntzak zein ezaugarri dauzkan. Azkenik, teknologiaren bitartez komunikatzekoerabiltzen den hizkuntza aldaera berri horrek kezka piztu du zenbaitengan.
|
|
|
[Irakaskuntza metodo berria] ikaskuntzaren helburu bihurtzen da. Eduki
|
berri
horiek badituzte, aldi berean, euren konbentzioak eta hizkera berezia. Aurkezpenaren fase bakoitzean azaldu egin behar dira konbentzio horiek, jatorrizko ezagutzekin batera (Brousseau, 1997).
|
|
|
Iraultza
|
berri
horien izaera ere berria da, armen erabilera baztertzen dutelako eta bide zibila lehenesten dutelako. Kubako presidente ohiak (Fidel Castro) Boliviako presidenteari (Evo Morales) emandako gomendioa oso esanguratsua izan zen:
|
|
|
Hala, geroz eta maizago entzuten dira «eraso prebentiboak», «terrorearen aurkako gerra», «zeharkalteak» edo «laguntza humanitarioa» espresioak. Termino
|
berri
horiek AEBren politika eta horren harira egindako ekintzak apainduko dituzte.
|
|
|
Joera horiek modu berritzaile batez heldu diote ezagutzaren eraikuntzari, eta, halaber, ezagutzaren espazioa ere beste modu batez osatu dute. Hain zuzen ere, joera
|
berri
horien eraginez egin dute bat dokumentalak eta transmedia narrazioek (Gifreu, 2013: 48).
|
|
|
Narratibaren formulak nahastu egiten dira, formatuak ez dira bakarrak, eta ez dira edukiaren oinarri (Franco, M., 2013). Eta, narratibaren forma
|
berri
horietan urratsak ematen ari dira idatzizko komunikabideak, edizio digitalaren bidez.
|
|
|
eta c) nola baliatu du hizkuntza dibertsitatea (euskararen barrukoa zein beste hizkuntzekikoa) transmediatikoki garatzeko orduan? (ikus 7.3) Eta ondorioz, zein dira, parametro
|
berri
horiek kontuan izanik, bere diseinu linguistikoaren berrikuntzan gidalerro nagusiak? (ikus 7.4).
|
|
|
Gorago esan bezala, transmediatasunak, eta horren barruan medioen konbergentziak eta audientzien parte hartzeak, nabarmenki aldarazten dituzte komunikabideen komunikazio parametroak, media produktuen diseinu linguistiko diskurtsiboan kudeatu beharrekoak. Atal honetan parametro aldaketa horiek aztertuko ditugu, eta azalduko dugu Gazteak nola kudeatu dituen testuinguruko hizkuntza aldaerak (euskararen dialektoak, hizkerak, erregistroak; eta euskara, gaztelania, ingelesa) parametro
|
berri
horietara egokituta:
|
|
|
Lan honetan, Gazteak audientzia engaiatzeko eman dituen urratsak azaldurik, sareko konbergentziak eta audientzien parte hartze estrategiek Gaztea markaren kasuan ekarri dituzten komunikazio parametro aldaketak aztertu ditugu, baita nola baliatu duen Gazteak bere inguruko hizkuntza dibertsitatea parametro
|
berri
horien eskakizunei erantzuteko ere. Amaitzeko eta ondorio gisa ikusiko dugu zer ondorio izan dituen egokitze horrek Gaztearen oraingo diseinu linguistiko diskurtsiboan, zein diren berrikuntza ildo nagusiak.
|
|
|
Beren lanak izendatzeko kontzeptu berriak erabili dituzte: «expanded cinema», «transmedia», «cross media», «multimedia», «multiplataforma», «docu games», «database documentary», «proiektu interaktiboak (i docak)», etab. Hala eta guztiz ere, arlo praktikoan, modu desberdinetan aplikatu dira kontzeptu
|
berri
horiek (Gifreu, 2013a, besteak beste).
|
|
|
Ikus entzunezko edukiek emisioaren erreferentzia tenporala galdu eta horrekin jatorrizko eskuadraren marka ahazteko arriskua ere badaukate. Hori dela-eta, programatzaileen ardura izango da kontsumitzaile
|
berri
horien ibilbidea («user journey») zein den aztertzea, kanal, plataforma eta dispositibo desberdinen erabilera kuantifikatzea eta ikus entzulearen nahi eta desioetan sakontzea. Horren guztiaren arabera eskaintza zabal eta integratu baten proposamena diseinatu dute.
|
|
|
Azken urteotan orokortu diren medioen kontsumo ohitura eta eskakizun horiek, erronka bihurtu dira komunikabideetako profesionalentzat, eta noranzko berriak markatu dituzte media narrazioen eta edukien diseinu zein hedapenean. Xede horretan, zenbait adituk nabarmendu dutenez, transmedia estrategiak baliatu dituzten ekoizpenak egokitzen zaizkie hobekien eskakizun
|
berri
horiei (Jenkins et al, 2015; Scolari 2013, besteak beste). 2003an Henry Jenkins ek definitu zuen aurrenekoz Transmedia storytellinga MITko Technology Review en, eta terminoan sakondu zuen beranduago Convergence Culture (Jenkins, 2006) izeneko lanean:
|
|
2017
|
|
|
Teknologia berri hauek haien bizitzetan eduki dezaketen eraginak ezagutze aldera, garrantzitsua da horrelako ikerketak abiatzea. Sare sozialak teknologia
|
berri
horien zati bat dira, bestelako gazteekin erlazionatzeko eran eragin zuzena daukana, helburu honekin erabiliak baitira sare sozial hauek. Gauzak horrela, beharrezko da jakitea sare sozial hauek zenbat eta zertarako erabiltzen dituzten jakitea, gizartea ulertu eta bertan parte hartzeko moduetan eragin zuzena izango baitute etorkizun hurbilean.
|
|
2019
|
|
|
Lehen zuzenketa espainiar/ frantziar alderdi nazionalistei dagokie. Proposatu ditugunirizpide
|
berri
horiek aplikatuz gero, ordura arte alderdi estatal/ autonomistatzat jotzen zirenalderdiei ezkutuan zuten DNI nazionala bistaratzen zaie. Alderdi nazionalista horiek askotarikoakdira.
|
|
|
Lan horretan bezala, hemen sortutako doinu berriak matrize moduan errepresentatu dira, eta emaitza hoberenak lortu zituzten bi sailkatzaileen Weka3 softwareko inplementazioa erabili da doinu
|
berri
horiek sailkatzeko.Sailkatzaileak corpusD corpusean entrenatu dira, eta Bach, Haydn edo Beethoven-en obren artean sailkatu dituztesortutako doinuak. Erabilitako bi sailkatzaileek Bach-en obra bezala sailkatu dituzte sortutako 20 doinuak, benetankonpositore honen obrek dituzten ezaugarri melodikoak bertso doinu berrietan islatzea lortu dela baieztatuz.
|