|
2022
|
|
|
Bertan behera adberbio lokuzioa da, eta horretatik eratorria da bertanbeherako adnominala. Zeozer bertanbeherakoa ez dela diogunean, leku
|
batzuetan
adierazten du ez dela nolanahikoa, ez dela edozelakoa'. Baina beste leku batzuetan, ez dela bat batekoa, ez dela bat batean jazo edo etorri.
|
|
|
Zeozer bertanbeherakoa ez dela diogunean, leku batzuetan adierazten du ez dela nolanahikoa, ez dela edozelakoa'. Baina beste leku
|
batzuetan
, ez dela bat batekoa, ez dela bat batean jazo edo etorri.
|
|
|
Berez fruitu arbolen kulturatik harturiko hitzak dira txertoa eta txertatu. Al daera nagusia, Iparraldean esan ohi den xertoa dugu, forma zaharragoan sertoa, baina Gipuzkoako leku
|
batzuetan
txertua esaten zaiona.
|
|
|
Amaren sabelean hazia gorputz egiten dela, kontzebitzen dela esateko ere erabili izan da gatzatu Iparraldeko tradizioan. Jesusen jaiotza aingeruak Mariari honela iragarri zion, biblia itzultzaile
|
batzuen
esanean: " Huna non zure sabelean gatzatuko den haur bat".
|
|
|
Elurra, berez bigun eta samur, mara mara erortzen dena, behin lurrera ezkero, gogortu egin dela esateko, badira beste hitz ezberdin
|
batzuk
. Gipuzkoa eta Nafarroako alderdi batzuetan esapide eder bat erabiltzen da:
|
|
|
Elurra, berez bigun eta samur, mara mara erortzen dena, behin lurrera ezkero, gogortu egin dela esateko, badira beste hitz ezberdin batzuk. Gipuzkoa eta Nafarroako alderdi
|
batzuetan
esapide eder bat erabiltzen da: lu rra ezarri dela esanez; gaztelaniaz, ‘cuajar’ esaten denerako.
|
|
|
—Estatu Batuetako gizartearen dibertsitatea aipatu zuten lehengo batean lagun
|
batzuek
. Gizartea anitza dela esan ohi da askotan, hau da, gizartearen aniztasunaz hitz egin dezakegu.
|
|
|
Txertoa gordetzen duten poto txikiok beirazkoak ohi dira (gaur egun po lipropileno deritzan materia berriagoaz ordezkatu badira ere). Eta poto txikinok beira edo kristalezko materiakoak izatetik dator, Ipar Europako hiz kuntza
|
batzuk
beiraren izenaz baliatzea," glass" edo" flasche" erroen arabera: " flesje" nederlanderaz, eta" hetteglass" danieraz eta norvegieraz.
|
|
|
Bada euskaraz atzizki bat, KIN delakoa, sobera gelditzen den horri euskaraz sarri gehitzen dioguna. Hizkera desberdinetako hitz
|
batzuk
go go ratuko di tu gu: hondakina (edo hondarkina), soberakina, haborokina (haboro dena), geldikina (gelditzen dena) edo uzkina (uzten dena), kasurako.
|
|
|
Eta arginahia ere esan izan zaio hizkera
|
batzuetan
. Karmelo Etxegarai azpeitiarrak esaldi borobil hau idazi zuen XX. mende hasieran:
|
|
|
Eta Nafarroa Beherean argidiria ere deitu izan zaio, DIRI atzizkiaz, Iparraldeko eremu zabalagoan goiztiria deritzanaren forma mugatuagoa, euskararen sartaldean ezagunagoa dugun alba edo goiz alba delakoarentzat. Eta argi ize naren hariari tenk eginez, oraindik ere hor ditugu argi ikara, argi tirrinta eta beste argidun izen elkartu
|
batzuk
, gure hizkuntzan hain zabal ez dabiltzanak.
|
|
|
Goiz izenaren ildoan sorturiko beste
|
batzuk
ere badira, aipatu diren goiztiriaz eta goiznabarraz gainera. Irudi poetikoa duen goiz ikara, esaterako.
|
|
|
Oilarraren kukurrukua aski ez bazen jendea iratzarteko, formalitate handiagoko hotsak ziren albakoarenak, lehenagoko nekazari gizartean bizimoduari egunean egunean eustea markatzen zuena. Albako kanpai jotze horri goiz ezkila, argi ezkila edo argi kanpaia ere bazeritzan beste leku
|
batzuetan
.
|
|
|
Egotez, badaude beste aukera
|
batzuk
ere. Besterik lokailua erabilita, adibidez.
|
|
|
Baina badira beste aditz
|
batzuk
, eremu mugatukoak izanagatik, adierazkor tasun berezia dutenak. Sartaldeko hizkeretan, hainbat lekutan, jardun aditzaz baliatu izan dira ari izan aditzaren ordez, baina joko trinkoaren jokoaz:
|
|
|
elurra edo euria dihardu, edota izena estalita, badihardu, baziharduen. Eta leku
|
batzuetan
[biñardu] ere bai; badinardu era landuan.
|
|
|
Hau da, zuk flipatzen duzu, baina ez dago zer edo nor bat flipatze horren argumentu osagarritzat. Objektu zuzen gabeko aditz deponente gisa onartu da euskaraz flipatu, mailegu gisa gaztelaniatik sartu diren beste
|
batzuen
antzera. Hala:
|
|
|
—Aditz trinko gisa* daflipart ez da onargarria, txantxa modura ez bada! Gudu aurreko belaunaldiko idazle garbizaleak, gramatikari
|
batzuen
eraginez, hasi ziren aurretik tradiziorik ez zuten edo taxu berriko adizki trinkoak erabiltzen: dirakur, dager, dabagit eta beste hainbat halako.
|
|
|
dirakur, dager, dabagit eta beste hainbat halako. Zaharrak ziren aditz
|
batzuen
era trinkoak ere okerreko formaz edo esanguraz berpiztu izan dira: darrai, dagi, damai bezalakoak.
|
|
|
Baina badira beste adizki
|
batzuk
, ordea, gaurko hiztunok erabili izan ez arren, edo ia edo osorik galduak egon arren, tradizioa dutenak, batzuk XX.
|
|
|
Baina badira beste adizki batzuk, ordea, gaurko hiztunok erabili izan ez arren, edo ia edo osorik galduak egon arren, tradizioa dutenak,
|
batzuk
XX.
|
|
|
Berez ozar izatea pertsonei egozten zaien kualitatea bada ere, balioko liguke, jarreren kontuan ere erabilgarri da. Hala esan daiteke jarrera
|
batzuk
ozarregiak gertatu direla pandemia oste horretan.
|
|
|
Eta amaitzeko, azken proposamen bat esango dut: jarrera
|
batzuk
" te merario" tankerakoak direla adierazteko, zergatik ez perifrasi ezagun batera jo. Bel durra ematekoak edo beldurra emateko modukoak, alegia?
|
|
|
" Eskola nagusi honetara[...] era askotako ikasleak dabe jokera. Gazteak
|
batzuk
, beste batzuk areago, asi barriak, isil samar egoten dakienak" (Arranegi).
|
|
|
" Eskola nagusi honetara[...] era askotako ikasleak dabe jokera. Gazteak batzuk, beste
|
batzuk
areago, asi barriak, isil samar egoten dakienak" (Arranegi).
|
|
|
Hasiberria izan daiteke bat, lanean dela, ikastetxe batean dela, edo kirol batean edo bestelako edozein jardueretan; lehendik, han bertan beste
|
batzuk
luzaroago dabiltzan lekuan, hasiberri den hori baino askojakinagoak, esperientzia gehiagokoak diren lekuan.
|
|
|
medikuntza munduko antibiotikoak eta antidotoak, edo eguraldi arloko antizikloiak. Mailegu osoak gehienak, baina nahastekoak beste
|
batzuk
: antisorgailu edo antieuskaldun bezalako hibridoak.
|
|
|
Kogobernantza, munduko gobernu multipolar honetan elkar aditzea eta elkarrekin gobernubidea adostea adierazteko fundaturiko hitza. coaurrizkia latineko" cum" preposiziotik eratorria da: beste bat edo
|
batzuekin
batera edo kidetasunean adierazteko. Alemanak ere MITaurrizkia balio beretsuaz(" mitteilen", komunikatu), baina beste hizkuntzotan coaurrizki latinoari eskua ezarri zaio.
|
|
|
Baina bada beste aukera bat ere, neutroagoa agian. Alde bi edo gehiago daudenean, alde batekoak eta bestekoak izaten dira, edo beste
|
batzuetakoak
. Eta" unila teral" adierazteko modu leunagoa izan daiteke, agintari batek alde bateko era baki edo jarrera hartu duela esatea, beste aldek edo aldeetakoei ez entzun eginda; eta horren hitz abstraktua kasu horretan, aldebatekotasuna litzateke.
|
|
|
Atzeko IDE osagaiak atzizki legez iraun du euskaraz, hitz bakun modura kide sendotu delarik. Baina ide, ideko eta ide bateko hitz egiturek era bakunean iraun dute hizkera
|
batzuetan
, aldi zaharretan ez ezik: " Hire ideaz ezkon hadi, ta haxa ondo beti.
|
|
|
Herri batek mugakide duen alboko herria alboerria dela esan ohi da hizkera
|
batzuetan
, eta bat baino gehiago direnean herriok, alboerriak. Alberri aldaera ere ezaguna du hitz horrek; eta erdialdeko hizkeretan auzoerria ere bai.
|
|
|
Gaur egungo belaunaldietako jende askok hitz elkartuok ahaztu samar ditu, eta KO genitiboaz erabiltzen ditu: alboko herriak
|
batzuek
, aldameneko herriak beste batzuek, eta beste gehiago holakoak.
|
|
|
Gaur egungo belaunaldietako jende askok hitz elkartuok ahaztu samar ditu, eta KO genitiboaz erabiltzen ditu: alboko herriak batzuek, aldameneko herriak beste
|
batzuek
, eta beste gehiago holakoak.
|
|
|
aldeerak edo aldeerakoak. Aldamenak ere bai beste leku
|
batzuetan
. Hitzok pluralez sarriago erabili ohi dira:
|
|
|
Pandemiaren transmisioa dela-eta indarberritu den hitza dugu, birusaren trans misio igarobideak finkatzeko. Horrexetan izan bide dute arrakasta Hego Koreak, Alemaniak eta beste herrialde
|
batzuek
. Ez Europa hegoaldeak, Portugal salbu.
|
|
|
Gaztelaniaz" cesión" esaten denean, guk amore eman erabili izan dugu. Baina badira hori esateko beste era
|
batzuk
ere, ezta?
|
|
|
Zertara jo? Hiztegi
|
batzuek
laga aditzari onura atera diote; jo dute, lagapen edo lagatze eratorriak bultzatuz. Badira utzi eta eman aditzetara jo dutenak ere.
|
|
|
Hoben egitea da, pisuaren astunez okertzea edo makurtzea. Hobendu aditzak, tradizio idatzian ez baina, hizkera
|
batzuetan
badu" cesión" horren balio hurbilekoa. Hortxe aukeran hori ere.
|
|
|
Hona hemen bururatu zaizkidan aukera
|
batzuk
:
|
|
|
—Bizitzeko Gutxieneko Errenta da gehien entzuten nabilena. Hedabide
|
batzuetan
Bizitzeko Gutxieneko Diru sarrera ere bai. Zuzentzat ditut bata zein bestea.
|
|
|
Gaztelaniaz" renta" finkatu dela-eta, euskaraz behartuak al gaude testuinguru horretan ere, maileguz aspaldi geuretua dugun errenta hitza erabiltzera? Ez zaigu egokiena iruditzen, errenta hitzak badituelako beste esangura
|
batzuk
, askoz ezagunagoak.
|
|
|
Eskola jarduna presentziala izango dela esan daiteke, mailegua bere ho rretan harturik. Hiztegi
|
batzuek
zuzenekoa ematen dute aukeran: zuzeneko ira kaskuntza.
|
|
|
Negar egin lokuzioaren ondoan ez da* negartu sortu, baina arnasa hartu lokuzioaren ondoan bai arnastu. Gure ustez, hiztegietatik eta idatzizko eredu
|
batzuetatik
, euskal hiztunen ezpainetatik baino gehiago. Berezean mintzo diren hiztunon artean ez du oihartzun handirik.
|
|
|
· Arnasa arbina (edo armina) duela norbaitek esateko, beste
|
batzuek
arnasestua, edota arnasbeharra duela esaten dute; gaztelaniaz" sofoco" edo itobe harra duenagatik.
|
|
|
· Arnasa batean lokuzioa erabili ohi da ‘kolpera, takada batean, hasi eta amaitu’ adie razteko. Eusebio Maria Azkue poetak, erdara euskaran ondutako kopla
|
batzuetan
idatzi zuen bezala: "" Las mozas de Bermeo"/ arraina danean/" beben me dio chiquito"/ arnasa batean".
|
|
|
Euskaraz ere kostako herri
|
batzuetan
bizi den hitza dugu. Nik Ondarroan ikasi nuen ailarte [aillarte] hitza, adberbio gisa.
|
|
|
Dei hitz edo aditz lokuzio modura zabalago dabiltza, behar bada, beste
|
batzuk
: adi!, erne!, ernai!, kontu!
|
|
|
Eta badira beste egitura
|
batzuk
, finko edo eginak izan ez arren, erabilgarri di ratekeenak: Ez bedi gerta!
|
|
|
Halere," cepa" kontzeptuarentzat badira bes te hainbat izen, bakarrean ere bai, baina batez ere mahats izenarekiko elkarkuntzan bizi direnak, kontzeptu berori adierazteko: anduia, ostroa, erroa, erpea, zan koa eta beste
|
batzuk
.
|
|
|
" Ni naiz aihena, zuek xirmenduak". Baina Bibliaren geroko bertsioetan, beste izen dapen
|
batzuk
nagusitu dira, ordea; honako hauek: " Ni naiz mahatsondoa, zuek ai henak".
|
|
|
Horren ordaina gaztelaniaz" jornalero" dugu. Beste leku
|
batzuetan
, alokari, jornalari erako hitzekin izendatzen da, edota soldatapeko, besalari(" bracero") bezalakoekin.
|
|
|
—Halako zalaparta edo jolas antzeko umore berriketa polita haizeratu zen lehengo ostiralean Euskadi Irratian, Zu eta ni, maskara beti esloganaren inguruan: Zuk eta nik tokatzen dela hor, argudiatu dute entzule
|
batzuek
.
|
|
|
Baina ez da ahaztu behar, indar berezia hartu duela RAT marka horrek erakusleekin eta adberbio
|
batzuekin
. Esamolde egina dugu ekialdean:
|
|
|
Eta bada beste aditz lokuzio bat ere, batzan ibili edo batzanduta egon, beste baten edo
|
batzuen
isilean bi adosten direnean esaten dena: Batzan dabiltzala –edo batzanduta daudela– besteren kaltetan.
|
|
|
Iparraldean, ezagunena, heldu den dugu: heldu den igandean, heldu den ortziralean, baina beste egitura
|
batzuez
ere baliatzen dira hiztunak: hurbilen ortziralean edo daugin igandean, azkenengo hau zahar kutsukoa gehiagokoa.
|
|
|
Egia da, denbora tarte laburrak izanik, pluralez gehiago erabiltzen di tugula, baina edozein kasutan ere, beste egitura
|
batzuk
baliatuta egiten dugu. Hurrengo orduan, edo hurrengo orduetan, edo hurrengo orduotan, hurbiltasuna markatuz.
|
|
|
—Denboraz kanpoko eremuetan, beste esanahi
|
batzuetarako
, arazo barik erabiltzen dugu datozen. Esan dezakegu:
|
|
|
Euskara barrutik ordain bat edo
|
batzuk
proposatzekotan: muga salbuetsia, mugaren salbuespen bermea edo horrelako zerbait asmatu litzateke.
|
|
|
Arrakala, zer da herri hizkeran? Arraildura edo pitzadura esaten zaiona beste leku
|
batzuetan
. Hormetan, egurretan, kristaletan, buz tinezko ontzietan gertatzen dira arrakalak jeneralki.
|
|
|
Tradizioz ingurumen beste adiera
|
batzuekin
erabili izan da, eta Iparraldean du sustraia. Batetik, zenbaki bat gutxi gorabehera emateko:
|
|
|
Eta aditz trinko deritzenak zirela jatorrizko edo euskara zaharraren giltzetariko bat, sinestuta zeuden hainbat. Eta aditz trinkoaren jaregite le hia horretan, zahar ezagun
|
batzuei
bizi berria emateaz gainera, artean ezagutu gabeko adizki batzuk erabiltzen hasi ziren. Euskararen berpiztearen ardatzetariko bat zen, horretara, aditz joko trinkoarena.
|
|
|
Eta aditz trinko deritzenak zirela jatorrizko edo euskara zaharraren giltzetariko bat, sinestuta zeuden hainbat. Eta aditz trinkoaren jaregite le hia horretan, zahar ezagun batzuei bizi berria emateaz gainera, artean ezagutu gabeko adizki
|
batzuk
erabiltzen hasi ziren. Euskararen berpiztearen ardatzetariko bat zen, horretara, aditz joko trinkoarena.
|
|
|
Taxu berriko adizki trinkoen artean, darrai eta darraike zeuden. Beste
|
batzuk
ahaztuxeago daude orain, baina jarrai erroko hauek arrakasta oparoa ezagutu dute.
|
|
|
Hizkuntza zahar bizien adierazgarri. ADA edo KADA atzizkia dutenen arteko
|
batzuk
aipatuko ditugu:
|
|
|
—Gizartea aldatu ahala, eta jakintza arlo askotan edo gehienetan euskara sartu ahala, ahaleginak egitera behartuak gaude erabiltzaile euskaldunok, geure hiz kuntzan ordain egokiak bilatzera. Horietariko
|
batzuek
arrakasta izango dute, beste batzuek ez.
|
|
|
—Gizartea aldatu ahala, eta jakintza arlo askotan edo gehienetan euskara sartu ahala, ahaleginak egitera behartuak gaude erabiltzaile euskaldunok, geure hiz kuntzan ordain egokiak bilatzera. Horietariko batzuek arrakasta izango dute, beste
|
batzuek
ez.
|
|
|
Arrakasta izan duten berrezarpen
|
batzuk
badira, objektu edo tresna zaharkituen izenak kontzeptu modernoetarako. Halakoa dugu traola, berbarako; H itxurako zurezko tresnatxoa, arrantzaleek haria biltzeko erabili izan dutena, gaur gure ordenagailu teklatuetan" almohadilla" ikurrarentzat ego kitu den izena.
|
|
|
Gaur atzera geratu diren berrezarpenak, nahiz aldi batez erabiliak izan, ba dira guztiz ezagun izan diren
|
batzuk
: berebila (berez ibili, berez dabilen gurpilduna; ‘autoa’ esateko), suburdia (behinolako suzko gurdia; ‘trena’ aditze ra emateko) eta abar.
|
|
|
Euskal administrazioa euskaraz abiatu zenean, Eusko Jaurlaritza finkatu eta lasterrera, administrazioa adierazteko arduralaritza bultzatzen hasi ziren gune
|
batzuetan
. Baina hitz horrek ez zuen luzera arrakastarik irabazi:
|
|
|
etsi aditz osagaia ez genioke aintzat bezalako atzizkidun egitura bati [ain+ TZAT] erantsi behar; sasiko egitura antz garbia du. Behinola Larramen dik edo Arana Goirik asmatu zituzten
|
batzuen
bidekoa.
|
|
|
Adiera horrentzat badira beste metafora irudi polit
|
batzuk
ere, ordaintzat balio dezaketenak. Bat izan daiteke, Eibarko hizkeratik jasoa den:
|
|
|
Egia esanda, putzada entzun barik neukan. Baina itsasaldeko herri
|
batzuetan
esaten den putzada hori logika beteko hitza dugu, putz kolpea adierazteko, adarkada, bihozkada, eztenkada edo ostikada diren antzera. Hala bada, minbiziaren aurkako ahalegin honetan, putzada batekin putz egin dezagun guztiok.
|
|
|
Hiztegi
|
batzuen
eraginez sartu dela esango nuke, ‘jasangarri’, ‘sustentagarri’ esanahi horretara: jasan aditzean inguru hizkuntzetako ‘sostener’ adiera ageri de lako.
|
|
|
" Zorionak eta urte berri on!" formula horrekin, urte berriaren etorrerari ematen zaio lehentasuna, hots, estreinatu behar dugun urte berriari. Eu ropako bes te kultura
|
batzuetan
ere pisu handiagoa du urte berriari ongi etorria egite horrek. Happy New Year!
|
|
|
gabonak. Baina Nafarroan (eta Gipuz koako leku
|
batzuetan
) Olentzaro –eta [Onentzaro] – izendatzen dute Gabon gaua, eta Subilaro ere bai, eta Nafarroa Beherean Gau berri ere erabili izan da.
|
|
|
" Espetxealdi iraunkor berrikusgarria". Kartzela soilik beste
|
batzuk
: " Kartzela iraunkor berrikusgarria".
|
|
|
Badira beste indarkeria
|
batzuk
ere: familia indarkeria, guraso indarkeria, haur indarkeria.
|
|
|
Horren ondorioen artean, baina, badira aipagarri diren beste hitz
|
batzuk
ere: berotze globala eta berotegi efektua; biodibertsitatea; ingurumen eragina, ingurumen inpaktua eta beste asko.
|
|
|
4) Uzeik hautatu dituen hitzetariko
|
batzuk
ere ekarri nahi ditugu hona: martikara, deklinabidea, klimarianoak eta klitori xurgatzailea.
|
|
|
—Hasteko gogoratu behar dugu, hizkuntza batetik bestera kontzeptu
|
batzuek
ez ohi dutela ordain oso osokorik. Ordain hitzak ez dira beti guztizkoak, %100ean egokitzen direnak.
|
|
|
· Hirugarren bat, onomatopeia modukoa, hau ere Iparraldeko erabileratik jasoa, Azkuek dakarrena eta Harriet hiztegigilea iturri duena: " Tirripiti tarrapata barreiatu ziren
|
batzu
hunat, bertzeak harat. ‘Ils se dispersèrent en hâte précipités les uns d´un côté, les autres d´un autre’" (Harriet).
|
|
|
· Tximistan ihes egin, txinpart urtika ihes egin, trumilka ihes egin, itsumustuan ihes egin, perifrasi modura erabiltzea lirateke beste aukera
|
batzuk
.
|
|
|
Gaztelaniaz ere ezagun zaharrak dira padre santo eta santo padre, beste izendapen
|
batzuen artean
; euskarazkoaren kide kideak.
|
|
|
Hurreko mendeotan beste izen
|
batzuk
ere erabili izan dira. Garbizale tasunaren zurrunbiloan aita gurena ere bai, baina santu maileguaren ordez gu ren garbi puruagotzat hauturik.
|
|
|
ergela, kaikua, leloa, memeloa, kokoloa, tontoa, lerdoa, txotxoloa, inozoa, tentela, txoro edo txoralda, kirtena... Eta emakumeei buruz, hizkera
|
batzuetan
behintzat: mamala, kokola, lela, txatxala, txotxola, tuntuna, gangar (‘gandor’) eta abar.
|
|
|
Hitz
|
batzuek
aurretik asto edo astajarrita ere indartzen dira: astakirtena, astapotroa.
|
|
|
Tonto hitzari lapiko –eta tuntuna hitzari paela, emakumeei zuzenduta– ge hitzen zaio hizkera
|
batzuetan
: tontolapikoa, tuntunapaela.
|
|
|
Lehen erabiliak ziren
|
batzuk
badira, gaur entzuten ez direnak: zorapiloa, zara ban kada bezalakoak.
|
|
|
Politikarien oratorian sendo itsatsi den hitz horietarikoa dugu postureo delakoa. Eta badira beste hitz
|
batzuk
, esanahi beretsuaz ezagunak zaizkigunak: " fingimiento, simulación, afectación, disimulo, artificio", baina ez haren zirikada indar be rezia dutenak.
|
|
|
Euskara zaharretik datorkigun beste aditz lokuzio polit bat irudi egin dugu, itxurak eman esanahi berarekin. Gipuzkoako parte
|
batzuetan
alegia egin ere esanahi horrekin erabilia da.
|
|
|
—San Balendin inguruan gaudenez, maitea, maitalea eta maitemindu esateko aukera nagusiak horiek dira, ala badira beste
|
batzuk
, lehendik datozenak?
|
|
|
Nolabait ustelzaleak dira, haragi edo okela hila gustatzen zaie. Badira beste piztia
|
batzuk
, ordea, odolgiroak direnak, odolzaleak. Horiei haragi eta odol bizia gustatzen zaie.
|
|
|
· Bigarren aukera bat, odol hitzetik abiatzea dugu. Odolgiro, odolzale, odolti, odolgura, odol ordi edo odol egarri dira kualitate adjektibo
|
batzuk
, ‘krudel’, Faktoriako geziak [2020 urteko testu bilduma] 70
|
|
|
Lodiaren lodiaz haragiak da riola dabilela urlia. Lehen bekatu handitzat aipatzen ziren haragikeria, ha ragikoi eta halako
|
batzuk
ere guztiz ezagunak dira eliz dotrina gaietan, beti ere sei garren aginduari doakiola.
|
|
|
Gaur egun, tamalez,
|
batzuen
ahoz okela hitza berea ez duen ingurunean en tzuten hasita gaude: okelak dindilizka, garriko okelak eta halako baragarrikeriak.
|
|
|
Larramendik gaztelar jakituntzat zeudenekiko polemikan galdetzen zuen: " Aurren
|
batzuek
al gera[...], txitxia ta paparekin engaiñatuko gaituztenak?".
|
|
|
Azken gerratea eta gerraostea ezagutu ez dugunok, geure bizian ahaztuko ez dugun egoera larri honekin batera, euskarazko hitz
|
batzuk
ere, errepikatu izanaren puruz, ez ditugu ahaztuko ziurrik.
|
|
|
Hainbeste ekitaldi bertan behera utzi edo geratu direla, eta gutxi
|
batzuei
baino ez zaiela eutsi bere hartan edo bere horretan. kada atzizkiak neurri atzizki bezala duen indarra ere gogora etorri zaigu, ikusirik zenbat jende hurbildu den larrialdi egoera honen lehen egunotan supermerkatu eta hipermerkatuetara, poltsak edo zaku txikiak har tuta, etxerako osteran poltsakadak eta zakukadak bi eskuetan dakartzatela, salte gietako apalategietan direnak eta ez direnak husturi...
|
|
|
Norbaitek edo norbaitzuek musukoa proposatu dute, eta, egia esan, gus tukoa dut, geure hitza eta adierazkorra dugulako. Baditugu beste soineko edo apain gai
|
batzuk
ere. Badugu, gerrikoa, soinekoa, burukoa, euritakoa...; baditugu oi netakoak, belarritakoak...
|
|
|
Leuntzea ere zuzen eta egokia izan daiteke. Badira beste hitz edo esapide
|
batzuk
ere erabil daitezkeenak: jaitsiera, beheratzea –beheranzkoa ez dugu proposatuko, beste esan gura zabalago bat daukalako–, beheititzea..., edo hitz elkartetara joz gero, mailajaistea, maila beheratzea bezalako hitzak ere aukeran ditugu.
|